m a n u k e i r s e E m e r i t u s h o o g l e r a a r F a c u l t e i t g e n e e s k u n d e K U L e u v e n

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "m a n u k e i r s e E m e r i t u s h o o g l e r a a r F a c u l t e i t g e n e e s k u n d e K U L e u v e n"

Anneleen Bosman
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Kanker in je leven een emotionele aardbeving m a n u k e i r s e E m e r i t u s h o o g l e r a a r F a c u l t e i t g e n e e s k u n d e K U L e u v e n

2 Kanker: een emotionele aardbeving Je gewone leven davert op zijn grondvesten. Raakt niet alleen je lichaam, maar ook je beleving, je denken, je emoties, je relaties. Een labyrint van discrepanties.

3 Veerle Ik moet en ik zal genezen.

4 Een labyrint van discrepanties De context van het medisch gebeuren Communicatie De patiënt Het medisch handelen

5 De context van het medisch gebeuren Kankerpatiënt <> de kankerpatiënt bestaat niet Lichaam <> beleving Technische act <> communicatie Ziekenhuis oord van veiligheid <> beangstigend Huisarts als gids <> mist info om te gidsen Tijd maken <> achterlaten in de tijd

6 Kankerpatiënt <--> de kankerpatiënt bestaat niet Verschillende vormen Geen vast verloop van de ziekte Andere klachten bij diverse vormen van kanker Elke mens gaat er op zijn manier mee om Geen vast referentiekader

7 Lichaam <--> beleving Bijna uitsluitend concentratie op het lichaam De geest draait op volle toeren De emoties zijn niet de zien op de medische plaatjes

8 Technische act <--> communicatie een apparaat tussen de patiënt en de arts Geen relatie tussen technici en team rond patiënt Hulpeloos gevoel door wezensvreemde techniek Enkel de objectief-meetbare resultaten stromen door Diagnose op basis van resultaten en niet van gesprek

9 Ziekenhuis veiligheid <--> beangstigend STEDELIJK ZIEKENHUIS STEDELIJK SLACHTHUIS

10 Huisarts als gids <--> mist info om te gidsen

11 Tijd maken <--> achterlaten in de tijd Een slecht nieuwsgesprek duurt slechts 66 sec Na consult van 15 min blijven nog 23,45 uur over Uren opgestapeld in wachtzalen Lege tijd vervangen door zinvolle tijd

12 Communicatie Diagnose <> behandeling Korte termijnperspectief <> prognose Klare taal <> dubbelzinnig taalgebruik Hoop geven <> hoop kun je niet geven Praten <> luisteren

13 Diagnose <--> behandeling Van diagnose naar wat er aan te doen is Gesprek over diagnose duurt enkele sec en verdwijnt uit de ether

14 Korte termijnperspectief <--> prognose Nadruk de stand van zaken, korte termijn planning De eventuele fatale afloop verdwijnt uit de ether Zowel de arts als de patiënt voelen zich hier goed bij

15 Klare taal <--> dubbelzinnig taalgebruik Positieve resultaten gevonden De tumor is goed te behandelen Duidelijke progressie Geen afwijkingen meer op de foto s, in het bloed Als je maandag de poli binnenwandelt hebben we nog wel iets voor je

16 Hoop niet ontnemen <--> hoop van binnenuit Reden om hen niet correct te informeren Mededeling van slecht nieuws maakt niet hopeloos Eerlijke communicatie brengt geruststelling Kankerpatiënten zijn niet hopeloos Hoop wordt niet ontnomen, maar aangepast

17 Praten <--> luisteren Informeren doet denken aan praten, veel minder aan luisteren Gemiddeld 18 sec voor de patiënt wordt onderbroken Goede info sluit aan bij beleving Eerst luisteren vooraleer te spreken

18 De patiënt Waarom overkomt het mij <> waarom niet Willen weten <> ontkennen Autonomie <> onafhankelijkheid Arts verantwoordelijk <> zelf verantwoordelijk Kans tot voorbereiding <> uitzonderlijk voorbereid Niet tot last willen zijn <> last creëren

19 Waarom overkomt het mij <--> waarom niet mensen per jaar in Vlaanderen 179 mensen per dag in België Elke 4 minuten wordt een nieuwe kankerdiagnose gesteld als je uitgaat van 12 uur per dag

20 Willen weten <--> ontkennen Praten over lichaam -orgaan verstandelijk DORPSSTRAAT Patiënt denkt aan familie, leven emotioneel KERKSTRAAT

21 Autonomie <--> afhankelijkheid Ook al wensen mensen autonomie, vaak nood aan afhankelijk zijn De arts telt meer dan de patiënt Afhankelijkheid stijgt met de ernst Moeilijk een ander verhaal te kiezen dan het medische verhaal

22 Arts verantwoordelijk <--> zelf verantwoordelijk Genezing wordt van de arts verwacht. Geneesheren genezen niet? Ze onderzoeken en behandelen. Genezen heeft ook te maken met volgen van voorschriften en levenswijze.

23 Kans tot voorbereiding <--> grote uitzondering Vooraf nadenken, bespreken helpt om betere beslissingen te nemen Mensen denken er liever niet aan of veel te laat

24 Niet tot last willen zijn <--> last creëren Mensen denken vooral aan de laatste periode van het leven De grootste last komt later voor de nabestaanden Het hiernamaals wordt gecreëerd in het hiernumaals Hoe wil je herinnerd worden Sterven is verhuizen naar het hart van je dierbaren Van sterven hoe je wenst naar voortleven hoe je wenst

25 Het medisch handelen Tellen <> vertellen Angst alom aanwezig <>angst niet gezien Sterke emoties <> emoties ondergesneeuwd Geen tijd <> tijd voor zinloze behandelingen Kinderen beschermen <> eenzaam laten afrekenen Genezen <> het zwarte gat Leven verlengen <> geen leven meer Ziekbed <> sterfbed Niets meer te doen <> intensive personal care

26 Tellen <--> vertellen Je kunt een mens reduceren tot resultaten die je kunt tellen, maar wat het voor mensen betekent kun je alleen vertellen.

27 Angst alom aanwezig <--> angst niet gezien Angst is overal te zien Je leest het niet op de scan Het gesprek zou moeten beginnen met: waarvoor ben je bang?

28 Sterke emoties <--> emoties ondergesneeuwd Het antwoord op de vraag hoe gaat het wordt een medisch-technisch verhaal.

29 Geen tijd <--> tijd voor zinloze behandelingen Nog een nieuwe chemotherapie opstarten in de urne in het columbarium!

30 Tijd voor de 4 belangrijkste dingen Sorry. Ik dank je. Ik vergeef je. Ik hou van je.

31 Kinderen beschermen <--> eenzaamheid Wie ziet er de kinderen? Wat moet je kinderen vertellen: 1. mama is ziek 2. naam van de ziekte 3. wat zal er veranderen 4. wie zal er voor ons zorgen 5. niet besmettelijk 6. niemand heeft schuld

32 Genezen <--> het zwarte gat Verontrustende gevoelens verdwijnen niet met einde van de behandeling. Controles vallen weg. Aandacht van medische wereld en omgeving stopt. Onvoorbereid naar controles maakt dat je met angst blijft zitten.

33 Leven verlengen <--> geen leven meer Therapeutische verbetenheid ontneemt leven terwijl je nog leeft.

34 Ziekbed <--> sterfbed 1. Kans op genezing, verbetering, stabilisering <> geen kans meer. 2. Behandeling van de ziekte <> welzijn van de zieke. 3. Aandacht voor de zieke <> aandacht voor de zieke en de familie

35 niets meer te doen <--> intensive personal care

36 Wat kun je nog beloven? 1. Een goede medische behandeling 2. Nooit overweldigd door symptomen 3. Continuïteit en coördinatie 4. Goede voorbereiding en geen verrassingen 5. Zorg op maat zoals de patiënt dit verkiest 6. Rekening houden met wat voor de patiënt en de familie emotioneel en praktisch mogelijk is 7. Het beste maken van elke dag

37 Communicatie en waarheid zijn de meest krachtige medicamenten waarover je in de geneeskunde beschikt, maar je moet nog de klinische farmacologie ervan op punt zetten en de optimale timing en dosering leren kennen.

Vergelijkbare documenten

Slecht nieuws goed communiceren

Slecht nieuws goed communiceren M A N U K E I R S E F A C U L T E I T G E N E E S K U N D E, K U L E U V E N Waarheid is een van de meest krachtige medicamenten waarover men beschikt, maar men moet nog