Denkt u wel eens na over uw levenseinde?
|
|
- Ida de clercq
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Denkt u wel eens na over uw levenseinde? Advance care planning
2 Spreken in het laatste stuk van Durven het praten leven over het levenseinde Daan van Maare, huisarts Palliatief Consultatieteam Drenthe Zwolle, 16 maart 2017
3 Consultatie in de palliatieve zorg: je staat er niet alleen voor Door een verpleegkundig consulent en medische consulent. (7 dagen, 24 uur/dag) Bel (Drenthe) Bel (Groningen) Bel (Friesland) Bel (Regio Zwolle) Bel (Regio Hardenberg) Hier zijn geen kosten aan verbonden.
4 Gebruikte bronnen: KNMG dossier levenseinde Kaderopleiding palliatieve zorg (AMC) Christien de Jong, psychotherapeut (Met dank!, gebruik materiaal met toestemming) Leo Marinussen en Bernarda Heslinga (kaderarts ouderen en palliatieve zorg, gebruik met toestemming)
5 Durven praten over het levenseinde Wat willen jullie weten, leren? Wie wil graag praten over het levenseinde? Inleiding: Definitie, ACP, voor wie? Als de patiënt zelf niet kan beslissen.. Ingangen voor een goed gesprek! Communicatie vaardigeden, lastige gesprekken: Veel emoties, Veel hoop, Veel angst Samenvatting en boodschap!
6 Wil iedere patiënt praten over het laatste stukje van het leven
7 Wil iedere patiënt praten over het Nee, laatste stukje van het leven Sommigen hebben nooit gesproken over sterven, gevoelens, angsten. Soms is het moment er (nog) niet, later. Niet alles is ontkenning. Soms overlevings strategie. Forceer het niet Accepteren en later nog eens proberen..
8 Wil iedere dokter, verpleegkundige of verzorgende praten over het laatste stukje van het leven?
9 Wil iedere dokter, verpleegkundige of verzorgende praten over het laatste stukje van het leven? Nee, De neiging is vaak om door te behandelen Stoppen met behandelen zou patiënten de hoop ontnemen. Niet behandelen is de patiënt niets meer te bieden hebben.. Angst voor heftige emoties van de patiënt
10 Waarom is het belangrijk over het levenseinde te praten!
11 Wens en werkelijkheid: 75% van alle Nederlanders vindt thuis de ideale plaats om te sterven. In werkelijkheid sterft slechts 25% thuis. Het ziekenhuis wordt door 2% van de Nederlanders gezien als ideale plaats om te sterven, terwijl 29% daar in werkelijkheid komt te overlijden. Er is dus een grote kloof tussen wens en werkelijkheid.
12 Waarom is het belangrijk over het levenseinde te praten! Angst speelt vaan een rol, eerdere ervaringen? Zijn verwachtingen reëel? Wat te doen met te verwachten complicaties? Wat zijn de palliatieve mogelijkheden? Wat wil de patiënt? Opname? Beademen? Reanimeren? Plek van overlijden? Behandeling hoelang doorgaan? Is er behoefte aan meer ondersteuning? Achter een euthanasie of sedatie vraag zit nogal eens de vrees voor de toekomst! Niet bespreken betekent dat de dokter en familie beslist.
13 Spreken over het levenseinde Advance Care Planning. voor wie?
14 Advance Care Planning, voor wie? Hulpmiddelen bij het identificeren 1. Surprise question 2. (Radpac) 3. (Spict-nl)
15
16
17 Wanner dit gesprek beginnen?
18 Wanner dit gesprek beginnen? Stel het gesprek niet uit tot een snel naderend einde. De patiënt kun je vragen zich ook voor te bereiden, bv via spreek op tijd over uw levenseinde Gebruik natuurlijke contactmomenten zoals ontslag uit ziekenhuis, complicaties, controles Gebruik eventueel de overdracht als ingang voor een gesprek
19 Overgangen kunnen patiënten veelal goed aan. Bij te veel, of te grote overgangen kan er ontregeling en angst ontstaan Uit: In vertrouwde handen aankondiging symposium diagnose overlijden Curatief Follow up Palliatief tumorgericht symptoomgericht symptomen
20 De belangrijkste voorspeller voor forse angst en verdriet is ontbrekende verbondenheid tijdens of kort na de schokkende gebeurtenis.
21 Verbondenheid, in vertrouwde handen Contact maken,langszij komen, altijd van groot belang: dk
22 Wie heb je voor je Kijk eens naar de video s van de stichting STEM
23 Wie gaat het gesprek over het levenseinde voeren
24 Wat is Advance Care Planning? (naar Houben, Spruit et al. (2014) Effiacy of advanced care planning: a systematic review and meta-analysis. J. Am. Med. Dir. Assoc, 15(7): ) Continu proces van gesprekken over: Levensdoelen, Hoe zorg er uitziet die daarbij past, Behandeling, behandelverbod, evt. reanimatie. Opties voor palliatieve zorg. (behandel)beslissingen door naasten
25 Voordelen Advance Care Planning : Minder angst, stress en depressie bij patiënt en familie. Vergroot de kans dat de patiënt passende zorg krijgt. Behandelaar kan eigen grenzen aangeven. Minder misverstanden over de (on)mogelijkheden van de hulpverlening bij het sterven.
26 Misverstanden voorkomen
27 Voorbereiding voor een goed gesprek Weet wat je wilt bereiken Laat patiënt zich er op voorbereiden *folder spreek tijdig over uw levenseinde *thuisarts.nl *bepreekdocument wilsverklaring uit de toolkit Laego
28 Welke wensen heeft de patiënt? wel/niet verder behandelen? ziekenhuis-/verpleeghuis-/hospiceopname plaats van overlijden euthanasiewens? wilsverklaringen/volmacht? donatie?
29 Wat is belangrijk? Naast medische zaken (zorg)behoeften ook vragen naar niet-medische verlangens (voor kwaliteit van leven vaak belangrijker) Waar geniet u van? Wat of wie is er belangrijk voor u? Zijn er nog zaken die u wilt meemaken?
30 Mogelijkheden en onmogelijkheden van behandeling verlichting van de klachten mogelijk? mogelijkheden voor verlenging van het leven grenzen van zinvol (be)handelen aangeven Hoe verwacht je dat de behandeling zal lopen Hoe belastend is deze behandeling Wat zijn de gevolgen als de patiënt de behandeling weigert Overweegt patiënt om zelf te stoppen met eten en drinken Zinvolheid of zinloosheid van preventieve behandelingen
31 Vragen om een begin te maken. Wat weet u over uw gezondheidsproblemen en wat er in de toekomst te verwachten is? Wat is belangrijk voor u? Waar maakt u zich zorgen over? Wat zou u daarbij kunnen helpen? Met wie moeten we contact opnemen en wanneer uw gezondheid achteruit gaat? Ik ben blij dat u zich beter voelt en ik hoop dat dat zo blijft, maar ik ben bang dat u opnieuw ziek zou kunnen worden. Wanneer het in de toekomst minder goed met u gaat, wat is voor ons dan belangrijk om aan te denken? Sommige mensen willen bespreken of het zinvol is om naar het ziekenhuis te gaan of dat er thuis goede zorg kan worden gegeven
32 Als de patiënt zelf niet kan beslissen: Volgens de WGBO kunnen de volgende personen vertegenwoordiger zijn: Curator / mentor = benoemd door de rechter De schriftelijk gemachtigde = benoemd door de cliënt zelf (volmacht, levenstestament) De echtgenoot, de geregistreerde partner of andere levensgezel van de cliënt = niet benoemd, vrijwillig Een ouder / kind / broer / zus = niet benoemd, vrijwillig
33 Durven praten over het levenseinde, lastige gesprekken: Veel emoties: Veel hoop: Veel angst:
34 Durven praten over het levenseinde, lastige gesprekken: Stel er is zoveel emotie dat een gesprek eigenlijk onmogelijk is.. Wat zijn de opties:
35 lastige gesprekken: Veel emoties Een kop koffie en twee stoelen! (rust.) Verwoord de emoties in eigen woorden, en controlerr: klopt dat wat ik zeg.? Stel open vragen Ga er niet tegenin! Kun je er iets positiefs over zeggen? (betrokkenheid!) Kun je het teruggeven als een normale reactie? Wat is het belangrijkste? Kun je samen een plan maken? Info geven?
36 Durven praten over het levenseinde, lastige gesprekken: Stel er is zoveel hoop dat praten over het einde eigenlijk onmogelijk is.. Wat zijn de opties:
37 Opties om het gesprek aan te gaan: Voorwaarde: kom langszij, maak contact (open vragen, emotionele reflecties, samenvatten) Vraag door over de hoop (open vragen) Prijs de ander(en) in dit aspect! (ga er niet tegen in!) Normaliseer de angst en of de vrees.. Help de vrees te verwoorden in een wens Bekijk wat jij hierin kunt betekenen
38 Exploreer de hoop Centrale vraag: Wat is voor u belangrijk de komende tijd! (ipv de vraag bent u ook wel eens bang )
39 Durven praten over het levenseinde, lastige gesprekken: Stel er is zoveel vrees dat praten over het einde eigenlijk onmogelijk is.. Wat zijn de opties:
40 Vrees en wanhoop als voornaamste zijde: Contact maken (open vragen,reflecties, sv), Exploreren de vrees (emotie-feit-?, open vragen) Normaliseren (indien reëel), Aanspreken op kracht (situatie in verleden?) Vrees verwoorden in een wens, en zo mogelijk een plan maken..
41 Samenvattend (om me te nemen) Praat op tijd dan ben je voorbereid! Durf te praten over het levenseinde! Probeer het gesprek aan te gaan, forceer niet! Maak contact, er ZIJN is het halve werk! Wat als de patiënt zelf niet meer kan beslissen Lastige gesprekken: Veel emoties> Rust en Koffie Veel Hoop> Ga er niet tegen in, Veel vrees> Vraag door, wens van maken?
42 Heeft u nog vragen????
Advanced care planning. Ketenzorg Arnhem
Advanced care planning Advance Care planning = Vroegtijdige zorg planning Continu proces van gesprekken over: Levensdoelen en wensen, hoe zorg daarbij past; Eventuele reanimatie; Opties voor palliatieve
Nadere informatieSchokbrekers in de communicatie met de patiënt en hun naasten
Schokbrekers in de communicatie met de patiënt en hun naasten Christien de Jong Psychotherapeut / trainer Eigen praktijk / Amsterdams Instituut voor Gezins- en Relatietherapie Christien de Jong, psychotherapeut
Nadere informatieDistress rond overgangen in het ziekteproces
Schokbrekers in de communicatie met de patiënt en hun naasten Christien de Jong Psychotherapeut / trainer Eigen praktijk / Amsterdams Instituut voor Gezins- en Relatietherapie Christien de Jong, psychotherapeut
Nadere informatieSchokbrekers in de communicatie met patiënten en hun naasten
Schokbrekers in de communicatie met patiënten en hun naasten Christien de Jong, psychotherapeut / trainer Amsterdams Instituut voor Gezins- en Relatietherapie christiendejong@hetnet.nl Koos van der Knaap,
Nadere informatieSchokbrekers in de communicatie met patiënten en hun naasten
Schokbrekers in de communicatie met patiënten en hun naasten Christien de Jong, psychotherapeut / trainer Amsterdams Instituut voor Gezins- en Relatietherapie christiendejong@hetnet.nl Distress rond overgangen
Nadere informatieAls stemmen niet gehoord worden.. Communiceren de palliatieve fase
Als stemmen niet gehoord worden.. Communiceren de palliatieve fase Christien de Jong psychotherapeut / trainer Amsterdams Instituut voor Gezins- en Relatietherapie christiendejong@hetnet.nl Casus 1 Mevrouw
Nadere informatieSchokbrekers in de communicatie met patiënten en hun naasten
Schokbrekers in de communicatie met patiënten en hun naasten Christien de Jong, psychotherapeut / trainer Amsterdams Instituut voor Gezins- en Relatietherapie christiendejong@hetnet.nl Koos van der Knaap,
Nadere informatiediagnose Curatief E M O T I E S Handout Schokbrekers in de communcatie met patiënt en naasten in de palliatieve fase - 15 november 2018 Borne
chokbrekers in de communicatie met cliënten en hun naasten Distress rond overgangen in het ziekteproces (1) diagnose overlijden Curatief Follow up tumorgericht Palliatief symptoomgericht + +++ symptomen
Nadere informatieDoodgewoon Rijpwetering 12 september 2016 Tijdig spreken over het levenseinde
KBO-KAAG EN BRAASSEM Doodgewoon Rijpwetering 12 september 2016 Tijdig spreken over het levenseinde Yvonne G. van Ingen, Ouderenarts Twitter @ygvaningen info@yvonnegvaningen.nl www.yvonnegvaningen.nl (C)
Nadere informatieAchtergrondinformatie
Onderdeel van de patiëntenbrochure Spreek tijdig over het levenseinde. - www.knmg.nl/spreken-over-levenseinde Achtergrondinformatie Hieronder leest u achtergrondinformatie die u kan helpen om het gesprek
Nadere informatieAdvanced Care Planning 2-10-2014
Advanced Care Planning 2-10-2014 Even voorstellen Karen Maassen vd Brink: longarts Waterlandziekenhuis Monique Termeulen: verpleegkundig specialist (long)oncologie Waterland ziekenhuis Wie zij jullie?
Nadere informatieHET NUT VAN WILSVERKLARINGEN
HET NUT VAN WILSVERKLARINGEN IN RELATIE TOT PALLIATIEVE ZORG BIJ LONGFIBROSE Frank Schaapsmeerders, Specialist Ouderengeneeskunde en SCEN-arts Landelijke bijeenkomst Longfibrose Patiëntenvereniging, Nijkerk
Nadere informatieGrenzen van medisch handelen 1. Wat kán er medisch allemaal? 2. Mág alles wat medisch kan? 3. Móet alles wat mag?
Grenzen van e behandelingen Corinne Ellemeet (GroenLinks): Grenzen van 1. Wat kán er allemaal? 2. Mág alles wat kan? 3. Móet alles wat mag? Paul Lieverse, anesthesioloog en bestuurslid van CMF Nederland
Nadere informatieHeeft u het er wel eens over?
Heeft u het er wel eens over? Met wie? Waarom? Moeilijk? Mensen zijn verschillend Sommigen vinden het niet moeilijk en willen alles regelen. Anderen hebben er wel moeite mee en hebben het er liever niet
Nadere informatiePraat erover! Leonie Vogels, psycholoog, coach Levenseindevragen, trainer STEM, betrokken bij Levenseindekliniek
Praat erover! Leonie Vogels, psycholoog, coach Levenseindevragen, trainer STEM, betrokken bij Levenseindekliniek Dappere dokter Sander de Hosson Tot slot Praat voordat u gaat Leven en dood horen bij elkaar
Nadere informatieMedische beslissingen rond het levenseinde
Medische beslissingen rond het levenseinde Adri Jobse, huisarts, kaderarts, consulent PTMN Gon Uyttewaal, gesp. vpk pz, consulent PTMN 26 juni 2014 1. Wet geneeskundige op de behandelingsovereenkomst 2.
Nadere informatieAdvance Care Planning
Advance Care Planning 23 maart 2017 Gea Antonides, specialist ouderengeneeskunde, Beweging3.0 Marieke de Korte, praktijkverpleegkundige en coördinator zorgprogramma ouderenzorg HE Zorg Inhoud netwerkbijeenkomst
Nadere informatiePro-actieve besluitvorming rond het levenseinde: waarom, instrumenten en onderbouwing
Pro-actieve besluitvorming rond het levenseinde: waarom, instrumenten en onderbouwing Isabelle Flierman Arts-onderzoeker bij het AMC Afdeling ouderengeneeskunde en huisartsgeneeskunde Symposium Methoden
Nadere informatieTijdige gezamenlijke besluitvorming over zorg in de laatste levensfase (ACP én SDM)
Tijdige gezamenlijke besluitvorming over zorg in de laatste levensfase (ACP én SDM) Workshop 3 (zaal C5) Hartelijk welkom! Wij zijn: Hartelijk welkom! Brenda Ott, huisarts en kaderhuisarts ouderengeneeskunde
Nadere informatiePastoraat Beslissingen rond het levenseinde
Pastoraat Beslissingen rond het levenseinde Inleiding Wie opgenomen wordt in het ziekenhuis, hoopt na de behandeling weer genezen te zijn en door te gaan met zijn of haar leven. Helaas verloopt een ziekte
Nadere informatieLevenseinde. Presentatie KBO Riethoven 18 april Corien van der Sluijs Suzanne Schellekens Huisartsen Riethoven
Levenseinde Presentatie KBO Riethoven 18 april 2017 Corien van der Sluijs Suzanne Schellekens Huisartsen Riethoven Video ter introductie https://youtube/rtjce7zlkos Keuzes rond het levenseinde Waar wil
Nadere informatieEven stilstaan bij de laatste levensfase. Wat zijn uw wensen?
Even stilstaan bij de laatste levensfase Wat zijn uw wensen? We praten er samen over! Spreek op tijd over uw laatste levensfase Kennismakingsgesprek met cliëntadviseur en specialist ouderengeneeskunde
Nadere informatieCOMMUNICEREN OVER HET LEVENSEINDE : WAAROM???
Ik wil niet leven zoals een plant Als ik mijn familie niet meer ken, wil ik liever dood Ik wil niet afzien! Mijn broer denkt zus, en ik zo, wat moeten we nu doen? Hebben wij nu wel de juiste keuzes gemaakt?
Nadere informatieUw rechten bij wilsverklaringen
Uw rechten bij wilsverklaringen Behandelverbod, niet-reanimeren, euthanasie, weefsel- en orgaandonatie, ter beschikking stellen van de wetenschap gemini-ziekenhuis.nl Inhoudsopgave Wilsverklaringen 3 Levenstestament
Nadere informatieMasterclass palliatieve zorg bij dementie 17 jan 2019
Masterclass palliatieve zorg bij dementie 17 jan 2019 Palliatieve zorg is alle zorg die er op gericht is iemand met een levensbedreigende ziekte (en zijn naasten) een zo hoog mogelijke kwaliteit van leven
Nadere informatieOngeneeslijk ziek: samen uw zorg tijdig plannen
Ongeneeslijk ziek: samen uw zorg tijdig plannen Uw specialist heeft u verteld dat u ongeneeslijk ziek bent. Niet meer kunnen genezen is een bericht met ingrijpende gevolgen en het valt niet mee om hier
Nadere informatieDag van de Dementiezorg 2016 Palliatieve zorg bij dementie
Dag van de Dementiezorg 2016 Palliatieve zorg bij dementie Workshop Paul Vogelaar, verpleegkundig expert palliatieve zorg en pijn Lux Nova, palliatieve zorg & training 2 Work-shoppen 3 Dementie Combinatie
Nadere informatieWie beslist als de patiënt het zelf niet meer kan?als?
Home no. 3 Juni 2015 Juridische aspecten Eerdere edities Verenso.nl Wie beslist als de patiënt het zelf niet meer kan?als? Lotje van den Puttelaar, advocaat / partner bij Wybenga advocaten te Rotterdam
Nadere informatieACP bij dementie. Eliane Perree, verpleegkundige Annemieke Wagemans, arts Expertisecentrum palliatieve zorg MUMC+
ACP bij dementie Eliane Perree, verpleegkundige Annemieke Wagemans, arts Expertisecentrum palliatieve zorg MUMC+ Palliatieve zorg en dementie Zorg benoemen als palliatieve zorg resulteert in betere patiëntenzorg
Nadere informatieNiet reanimeren en andere behandelbeperkingen
Algemeen Niet reanimeren en andere behandelbeperkingen i Patiënteninformatie Slingeland Ziekenhuis Inleiding Voor iedere behandeling die u in het ziekenhuis krijgt is uw toestemming nodig (mondeling of
Nadere informatieUw rechten bij wilsverklaringen
Uw rechten bij wilsverklaringen Behandelverbod, niet-reanimeren, euthanasie, weefsel- en orgaandonatie, ter beschikking stellen van de wetenschap mca.nl Inhoudsopgave Wilsverklaringen 3 Levenstestament
Nadere informatieOngeneeslijk ziek. Samen uw zorg tijdig plannen
Ongeneeslijk ziek Samen uw zorg tijdig plannen Inhoudsopgave 1. Inleiding...3 1.1 Een naaste die met u meedenkt...3 1.2 Gespreksonderwerpen...3 2. Belangrijke vragen...3 2.1 Lichamelijke veranderingen...3
Nadere informatieANTICIPEREN, 29 juni 2017 Themabijeenkomst. want haastige spoed.. Ouderen in de acute zorg. Leo Marinussen, huisarts kaderarts ouderengeneeskunde
ANTICIPEREN, want haastige spoed Leo Marinussen, huisarts kaderarts ouderengeneeskunde 29 juni 2017 Themabijeenkomst Ouderen in de acute zorg wwwacutezorgeuregionl Inleiding Anticiperen door huisartsen
Nadere informatieUw rechten bij wilsverklaringen
Uw rechten bij wilsverklaringen Behandelverbod, niet-reanimeren, euthanasie, weefsel- en orgaandonatie, ter beschikking stellen van de wetenschap www.nwz.nl Inhoud Wilsverklaringen 3 Levenstestament 4
Nadere informatieBerg.. Emotionele brein overheerst. Vechten, vluchten, bevriezen. Schokbrekers in de communicatie met patiënten en hun naasten E M O T I E S.
chokbrekers in de communicatie met patiënten en hun naasten Berg.. Christien de Jong, psychotherapeut / trainer Amsterdams nstituut voor Gezins- en Relatietherapie christiendejong@hetnet.nl motionele brein
Nadere informatieShared Decision Making over de (on)mogelijkheden bij de oudere patiënt
Shared Decision Making over de (on)mogelijkheden bij de oudere patiënt Karen Keijsers klinisch geriater, klinisch farmacoloog 3 fasen van Shared Decision Making 1. Choice talk Uitwisselen van informatie,
Nadere informatieMantelzorgers. Mantelzorgen?... Nee hoor, gewoon Liefde!
Mantelzorgers Als de alledaagse dingen niet meer vanzelfsprekend zijn, als de regie voeren over je leven een klus blijkt te zijn geworden en het misschien ook lastig is om jezelf te verzorgen, dan is het
Nadere informatieKoraal checklist palliatieve zorg voor mensen met een verstandelijke beperking
Behorend bij het kwaliteitskader palliatieve zorg Ontwikkeld in het kader van de proefimplementatie van de Zorgmodule palliatieve zorg versie 1.0 Wanneer is de checklist van toepassing? De vraag zou u
Nadere informatieAdvance care planning, rol verzorgenden en verpleegkundigen
Advance care planning, rol verzorgenden en verpleegkundigen Annemieke Wagemans EPZ MUMC+ Polikliniek MUMC+ Koraal Waar wil ik het over hebben Wat is advance care planning en voor wie Wie van jullie wordt
Nadere informatieSymposium palliatieve zorg
Symposium palliatieve zorg Zorgmodule palliatieve zorg Markeren van de palliatieve fase Markeren van de palliatieve fase 20 oktober 2016 Angelie van de Crommert Karin van Veen Als ik sterven zal. Claudia
Nadere informatieTijdig spreken over het levenseinde
Tijdig spreken over het levenseinde foto (c) Ben Biondina voor DNA-beeldbank op www.laatzeelandzien.nl Cliëntenbrochure van Goedleven foto (c) Jan Kooren voor DNA-beeldbank op www.laatzeelandzien.nl 1.
Nadere informatieAnticiperen op zorg rond het levenseinde. Brenda Ott, kaderhuisarts ouderengeneeskunde
Anticiperen op zorg rond het levenseinde Brenda Ott, kaderhuisarts ouderengeneeskunde Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven
Nadere informatieWilsverklaringen vanuit de (huis)arts gezien. Els Roelofs kaderhuisarts palliatieve zorg
Wilsverklaringen vanuit de (huis)arts gezien Els Roelofs kaderhuisarts palliatieve zorg Uitgebreide volmacht: Wie beslist namens een patiënt als deze dat zelf (tijdelijk) niet meer kan Voorkomen: Onder
Nadere informatieKNMG richtlijn Tijdig praten over het overlijden
KNMG richtlijn Tijdig praten over het overlijden L.Paulides, huisarts S.Vollenberg, maatschappelijk werk JBZ T.Smilde, Internist oncoloog Margot Verkuylen, specialist ouderengnk voorzitter 07 November
Nadere informatieInleiding. Vinken en vonken in Vroegtijdige zorgplanning. Doel van de bijeenkomst: Casuïstiek Achtergronden Literatuur
Vinken en vonken in Vroegtijdige zorgplanning Rens Henquet, Kaderarts ouderengeneeskunde Mirjam Broes, Kaderarts palliatieve zorg Inleiding Doel van de bijeenkomst: Casuïstiek Achtergronden Literatuur
Nadere informatieNiet reanimeren en andere behandelbeperkingen
Niet reanimeren en andere behandelbeperkingen In deze folder leest u over de behandelbeperkingen die u kunt afspreken met uw arts. Bekende voorbeelden van een behandelbeperking zijn niet reanimeren en
Nadere informatiePalliatieve zorg bij eindstadium van COPD. Mariska Koster, longarts, medisch adviseur
Palliatieve zorg bij eindstadium van COPD Mariska Koster, longarts, medisch adviseur Hadrianus zoals een zeeman die terugkeert naar de archipel, uit de nevelen de kustlijn ziet opdoemen, zo begin ik het
Nadere informatieZorg en behandeling rondom het levenseinde. Het beleid van de Frankelandgroep inzake reanimatie, palliatieve sedatie, versterving en euthanasie
Zorg en behandeling rondom het levenseinde Het beleid van de Frankelandgroep inzake reanimatie, palliatieve sedatie, versterving en euthanasie Inleiding In deze folder kunt u de visie en het beleid van
Nadere informatieEen inleiding in palliatieve zorg Maureen Bijkerk
Een inleiding in palliatieve zorg 15-06-2017 Maureen Bijkerk Zomaar wat termen De palliatieve fase Palliatieve zorg Stervensfase Warme zorg Palliatief terminale zorg Terminale fase Laatste levensfase
Nadere informatieNiet reanimeren en andere behandelbeperkingen
Niet reanimeren en andere behandelbeperkingen In deze folder leest u over de behandelbeperkingen die u kunt afspreken met uw arts. Bekende voorbeelden van een behandelbeperking zijn niet reanimeren en
Nadere informatieTijdig spreken over het levenseinde. Lucas A.M. Koch, huisarts, ethicus
Tijdig spreken over het levenseinde Lucas A.M. Koch, huisarts, ethicus Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Geen Niet alles wat kan, hoeft. Passende zorg Tijdig gesprek Het waarom
Nadere informatieFilm. à Zorg beter afstemmen op wensen en opvattingen patiënt/ naasten. à Voorkómen van onnodige/onwenselijke medische handelingen
Inhoud workshop Inleiding Advance Care Planning Advance Care Planning Landelijk Congres Palliatieve Zorg Lunteren, 22 september 2014 Drs. Kirstin Jalink Dr. Ir. Jenny van der Steen Film Stappenplan Advance
Nadere informatieWat is palliatieve zorg? Waar denk je aan bij palliatieve zorg?
Wat is palliatieve zorg? Waar denk je aan bij palliatieve zorg? 2 Definitie Palliatieve zorg (WHO 2002) Palliatieve zorg is een benadering die de kwaliteit van leven verbetert van patiënten en hun naasten,
Nadere informatieKeuzes rond het levenseinde. Miep de Putter Annemieke Delhaas Petra Blommendaal PTMN
Keuzes rond het levenseinde Miep de Putter Annemieke Delhaas Petra Blommendaal PTMN Palliatieteam midden nederland 24 uur/7 dagen per week telefonisch bereikbaar voor hulpverleners Allerlei disciplines
Nadere informatieGefaseerde Tijdigheid
Gefaseerde Tijdigheid Marc Eyck, huisarts Gezondheidscentrum Neerbeek Consulent Palliatieve Zorg Hoofd Beleid NHG Belangenverstrengeling Geen Op tijd en proactief bespreken keuzes laatste levensfase Deze
Nadere informatieWensen rond de laatste levensfase
Wensen rond de laatste levensfase Ouderen en zelfbeschikking Dorothea Touwen Docent en onderzoeker Medische Ethiek WASSENAAR, 31 OKTOBER 2018 Punten ter bespreking Wensen in deze fase van uw leven Wensen
Nadere informatiePraten over behandelwensen en -grenzen. Informatie voor patiënten en familie over behandelbeperkingen
Praten over behandelwensen en -grenzen Informatie voor patiënten en familie over behandelbeperkingen Utrecht april 2019 Praten over behandelwensen en -grenzen Inleiding Bent u ziek of heeft u klachten?
Nadere informatieZorg en behandeling rondom het levenseinde. Het beleid van de Frankelandgroep inzake reanimatie, palliatieve sedatie, versterving en euthanasie
Zorg en behandeling rondom het levenseinde Het beleid van de Frankelandgroep inzake reanimatie, palliatieve sedatie, versterving en euthanasie Inleiding In deze folder kunt u het beleid van de Frankelandgroep
Nadere informatie11 februari Rob Bruntink
11 februari Rob Bruntink Stelling 1: Als je een euthanasieverzoek wilt doen, moet je een euthanasieverklaring hebben. Stelling 2: Als je een euthanasieverzoek doet (en daarbij ook kunt verwijzen naar
Nadere informatieWat zou jij willen? Voor je dierbaren? Voor jezelf?
21 juni 2016 Franca Horstink; Specialist Ouderen Geneeskunde, SCEN arts Laetitia Schillemans;Gespecialiseerd verpleegkundige oncologie en palliatieve zorg Beide Consulent; Palliatie Team Midden Nederland
Nadere informatiePRAKTISCHE VRAGEN OVER BESLISSINGEN ROND HET LEVENSEINDE. Cor Spreeuwenberg
PRAKTISCHE VRAGEN OVER BESLISSINGEN ROND HET LEVENSEINDE Cor Spreeuwenberg HOE KOMT HET DAT OVER DIT SOORT BESLISSINGEN MEER WORDT GESPROKEN DAN VROEGER? vroeger dood door infectieziekten en ongevallen
Nadere informatiePsychologische ondersteuning van patiënt, familie en hulpverlener. Inge Bossuyt, verpleegkundige palliatief support team UZ Leuven
Psychologische ondersteuning van patiënt, familie en hulpverlener Inge Bossuyt, verpleegkundige palliatief support team UZ Leuven Inhoud 1. Zorgattitude van alle hulpverleners 2. Hoe beleving en bekommernis
Nadere informatiePALLIATIEVE ZORG In de tjongerschans
PALLIATIEVE ZORG In de tjongerschans Alie Timmer Marieke van Harskamp Disclosure sheet Palliatieve zorg in de Tjongerschans Inleiding Palliatieve zorg: definitie en meer. Markering Behoeften Kenmerken
Nadere informatieLeerdoelen. Advance care planning. Rol ACP in besluitvorming. Health and Retirement study
Advance care planning: voorbereiden op een onzekere toekomst Dr. Daisy J.A. Janssen Specialist ouderengeneeskunde Kaderarts palliatieve zorg Leerdoelen Na deze lezing: Kent u de definitie van advance care
Nadere informatiePraten over behandelwensen en -grenzen
Praten over behandelwensen en -grenzen Praten over behandelwensen en -grenzen Informatie voor patiënten en familie Inleiding Als patiënt komt u in het UMC Utrecht met een bepaalde behandelwens. Meestal
Nadere informatieZorgvuldig handelen rond het levenseinde
Zorgvuldig handelen rond het levenseinde Zo uniek als mensen Moeilijke beslissingen rond de laatste levensfase Met deze folder willen wij u informeren over het levenseindebeleid van Vivantes Zorggroep.
Nadere informatieZorg en behandeling rondom het levenseinde. Het beleid van de Frankelandgroep inzake reanimatie, palliatieve sedatie, versterving en euthanasie
Zorg en behandeling rondom het levenseinde Het beleid van de Frankelandgroep inzake reanimatie, palliatieve sedatie, versterving en euthanasie Inleiding In deze folder leest u de visie en het beleid van
Nadere informatieContinue Palliatieve sedatie, feiten en fabels 19-09-2013. Specialist ouderengeneeskunde/docent. Probeer te verwoorden wat volgens jou
Continue Palliatieve sedatie, feiten en fabels 19-09-2013 Margot Verkuylen Specialist ouderengeneeskunde/docent Wat is het? Probeer te verwoorden wat volgens jou palliatieve sedatie is PALLIATIEVE SEDATIE
Nadere informatieAfspraken maken over uw behandelgrenzen
Algemeen Afspraken maken over uw behandelgrenzen www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl ALG044 / Afspraken maken over uw behandelgrenzen / 06-10-2015
Nadere informatieEuthanasie en hulp bij zelfdoding
Euthanasie en hulp bij zelfdoding Richtlijn bespreking voor verpleegkundigen. Irene Bas, verpleegkundige Astrid Hofstra, verpleegkundige Marian Zuure, specialist ouderengeneeskunde en SCEN arts. www.netwerkpalliatievezorg.nl/rotterdam
Nadere informatiegoede zorg voor mensen met ernstig hartfalen
IKNL, lid van coöperatie Palliatieve Zorg Nederland (PZNL) goede zorg voor mensen met ernstig hartfalen Informatie voor mensen met hartfalen die palliatieve zorg krijgen of daar binnenkort voor in aanmerking
Nadere informatieScen. Malaga 2014 Petrie van Bracht en Rob van Lier scenartsen
Scen Malaga 2014 Petrie van Bracht en Rob van Lier scenartsen inhoud Inleiding Getallen Zorgvuldigheidscriteria Valkuilen Euthanasie versus palliatieve sedatie De scenarts S: staat voor steun: informatie,
Nadere informatieAls genezing niet meer mogelijk is
Algemeen Als genezing niet meer mogelijk is www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl ALG043 / Als genezing niet meer mogelijk is / 06-10-2015 2 Als
Nadere informatiePalliatieve zorg in de eerste lijn. Ruben S. van Coevorden, huisarts IKA Consulent palliatieve zorg
Palliatieve zorg in de eerste lijn Ruben S. van Coevorden, huisarts IKA Consulent palliatieve zorg Palliatieve zorg Geen Cure, maar Care streven naar een comfortabel einde Als genezing niet meer mogelijk
Nadere informatieHET LEVENSTESTAMENT. Wat is een levenstestament?
HET LEVENSTESTAMENT U heeft er waarschijnlijk al over gehoord of iets over gelezen: het maken van een levenstestament. Maar wat is een levenstestament nu precies? En wanneer is het maken van een levenstestament
Nadere informatieZorg in de laatste levensfase. Agnes van der Heide Afd. Maatschappelijke Gezondheidszorg Erasmus MC
Zorg in de laatste levensfase Agnes van der Heide Afd. Maatschappelijke Gezondheidszorg Erasmus MC Verschillen Nederland buitenland Palliatieve zorg is geen specialisme Palliatieve zorg is in principe
Nadere informatieProfessionals in de knel
Professionals in de knel Christien de Jong, psychotherapeut / trainer Psychologisch Adviesbureau Foelkel en de Jong Amsterdams Instituut voor Gezins- en Relatietherapie Wat is er de afgelopen 20 jaar veranderd
Nadere informatieWanneer u niet meer kunt genezen HMC Team Ondersteuning en Palliatieve zorg
Wanneer u niet meer kunt genezen HMC Team Ondersteuning en Palliatieve zorg Wanneer u niet meer kunt genezen of ouder en kwetsbaar bent, kunnen er vragen rijzen over het levenseinde. Deze fase van het
Nadere informatieReactief beleid: ODTAA syndroom: One Damn Thing After Another.. Fakkeldragers in de transmurale palliatieve zorg. Knelpunten in de transmurale zorg
Fakkeldragers in de transmurale palliatieve zorg Psychologisch Adviesbureau Foelkel & de Jong christiendejong@hetnet.nl Koos van der Knaap, acteur Knelpunten in de transmurale zorg umorgericht doorbehandelen
Nadere informatieCasus Hoe wensen mensen te sterven? Samen werken rond. vroegtijdige zorgplanning. Samen werken rond. Vroegtijdige Zorgplanning
DEELSEL Gent : (SEL : samenwerking Eerste Lijn) Samen werken rond vroegtijdige zorgplanning Samen werken rond Vroegtijdige Zorgplanning Palliatieve Zorg Gent-Eeklo Uitgangspunt van dit project : Toename
Nadere informatieTijdig spreken over het levenseinde bij een levensbedreigende ziekte
Tijdig spreken over het levenseinde bij een levensbedreigende ziekte 1 AANDACHTSPUNTENLIJST Tijdig spreken over het levenseinde bij een levensbedreigende ziekte Geachte patiënt, Goede communicatie tussen
Nadere informatieBehandelbeperkingen, wel of niet reanimeren?
Behandelbeperkingen, wel of niet reanimeren? Wanneer u in Bernhoven wordt opgenomen, wordt met u ook over behandelbeperkingen gesproken. U kunt met uw arts bespreken of u onder bepaalde omstandigheden
Nadere informatieAls je weet dat je niet meer beter wordt. Palliatieve zorg
00 Als je weet dat je niet meer beter wordt Palliatieve zorg Het is moeilijk voor u en uw naasten om te horen dat u niet meer beter wordt. Er is geen genezing meer mogelijk voor uw ziekte. Maar er is nog
Nadere informatieBrochure. Medisch - ethische zaken
Brochure Medisch - ethische zaken Informatie vanuit Wittenbergzorg over medisch-ethische zaken In een veranderende maatschappij en een veranderend zorglandschap wil Wittenbergzorg kwalitatief hoogwaardige
Nadere informatieWanneer genezing niet meer mogelijk is. Palliatieve zorg en consultatie
Wanneer genezing niet meer mogelijk is Palliatieve zorg en consultatie Even voorstellen Stichting Sint Annaklooster is een brede zorginstelling in Eindhoven en Helmond. Met een op maat gesneden aanbod
Nadere informatiePalliatieve zorg. Zorg voor u en uw naasten
Palliatieve zorg Zorg voor u en uw naasten Dit is de printversie van het e-book Palliatieve zorg, zorg voor u en uw naasten. Het e-book is ontwikkeld in afstemming met Palliatieve Zorg Nederland (PZNL)
Nadere informatieStand van zaken Transmuraal Palliatief Advies Team
Stand van zaken Transmuraal Palliatief Advies Team Ilona van der Loos, gespecialiseerd verpleegkundige thuiszorg, consulent PAT Vivent & Sylvia Verhage MANP verpleegkundig specialist intensieve zorg, consulent
Nadere informatieVroegtijdige zorgplanning
Vroegtijdige zorgplanning Nascholing voor huisartsen, praktijkondersteuners, wijkverpleegkundigen. Voorjaar 2016 werkgroepleden Marieke Doormalen, verpleegkundige Henrieta van der Veeke, wijkverpleegkundige
Nadere informatieEthische kwesties. bij de Zorgboog. Behandeling en zelfbeschikking. Wat betekent dit voor u?
Ethische kwesties bij de Zorgboog In deze folder leest u over een aantal levensaspecten die een rol kunnen spelen bij uw behandeling, verzorging en verpleging binnen de Zorgboog. Het gaat hierbij om vragen
Nadere informatieTijd voor de dood. Stilstaan bij en tijd nemen voor de dood Oprecht en stap voor stap afscheid nemen. Beleidsnotitie Palliatieve Zorg
Beleidsnotitie Palliatieve Zorg Tijd voor de dood Stilstaan bij en tijd nemen voor de dood Oprecht en stap voor stap afscheid nemen Beleidsnotitie Tijd voor de dood Auteur(s) A.Trienekens Datum September
Nadere informatieSlecht nieuws goed communiceren. Dr. Piet Vercauter OLV-Ziekenhuis Aalst-Ninove-Asse 22/04/2016
Slecht nieuws goed communiceren Dr. Piet Vercauter OLV-Ziekenhuis Aalst-Ninove-Asse Piet.vercauter@olvz-aalst.be 22/04/2016 Communicatie in de oncologie Slecht nieuws meedelen is een proces Structuur van
Nadere informatie2. Niet-reanimeren Formulier Niet-reanimeren Verklaring 3. Niet-beademen Formulieren Verklaring Niet-reanimeren of Verklaring Behandelverbod
Levenskwesties Iedereen kan in een situatie komen waarin ingrijpende beslissingen rond het levenseinde moeten worden genomen. Dan is het goed dat u een mening heeft gevormd over zaken als stervensbegeleiding,
Nadere informatieTransmurale palliatieve zorg
Transmurale palliatieve zorg Eric van Rijswijk/ Lieke Paulides Tineke Smilde/ Hans Pruijt Bossche Samenscholingsdagen Sept 2014 Hoe is het nu? Een inventarisatie Als het moeilijk is..wie bel je Hoe is
Nadere informatieTOELICHTING BIJ WILSVERKLARINGEN. Formulierenset i : (1) volmacht. (2) euthanasieverzoek. (3) behandelverbod met een niet reanimeren verklaring
TOELICHTING BIJ WILSVERKLARINGEN Formulierenset i : (1) volmacht (2) euthanasieverzoek (3) behandelverbod met een niet reanimeren verklaring (4) vrijwaringverklaring (5) laatste wensen en praktische informatie
Nadere informatieOverdrachtsdocument palliatieve zorg
Overdrachtsdocument palliatieve zorg Naam: Betreffende Geboortedatum: Datum van invullen: Ingevuld door (naam + functie): Datum van aanvullen: Aangevuld door (naam + functie): Voor invullers van het palliatief
Nadere informatieVoorafgaande zorgplanning: van studies naar klinische praktijk. Naomi Dhollander
Voorafgaande zorgplanning: van studies naar klinische praktijk. Naomi Dhollander Inhoud Wat is advance care planning (ACP) in kader van goede palliatieve zorg? Enkele cijfers voor Vlaanderen/België? ACP
Nadere informatie1 Inleiding... 1. 2 Wat is palliatieve sedatie?... 1. 3 Hoe werkt palliatieve sedatie?... 1. 4 Is het een soort euthanasie?... 1
Palliatieve sedatie Inhoudsopgave 1 Inleiding... 1 2 Wat is palliatieve sedatie?... 1 3 Hoe werkt palliatieve sedatie?... 1 4 Is het een soort euthanasie?... 1 5 Wanneer past de arts palliatieve sedatie
Nadere informatieVroegtijdige Zorgplanning
Vroegtijdige Zorgplanning Theoretisch kader Dr Ruth Piers Dienst Geriatrie UZ Gent 1 Inleiding Wetgevend kader MAAR praktijk Kanttekeningen vanuit de patiënt Kanttekeningen vanuit de zorgverstrekkers Toegepast
Nadere informatieWel of niet reanimeren in Noordwest.
Wel of niet reanimeren in Noordwest www.nwz.nl Inhoud Wat is reanimeren? 3 Hoe vindt reanimatie plaats? 4 Uw afweging 5 Belangrijk om te weten 6 Terugkomen op uw besluit 7 Informeer uw familieleden 7 Uw
Nadere informatieAls de dood nabij is. 16 april casuïstiekbespreking
Als de dood nabij is 16 april casuïstiekbespreking Programma Leed India, The Tree Markering palliatieve zorg Carolien Raap Tijdig praten over overlijden Allert Vos Signalerende rol verpleegkundige/verzorgende
Nadere informatie