Tijdig spreken over het levenseinde. Lucas A.M. Koch, huisarts, ethicus

Transcriptie

1 Tijdig spreken over het levenseinde Lucas A.M. Koch, huisarts, ethicus

2 Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Geen

3 Niet alles wat kan, hoeft.

4 Passende zorg Tijdig gesprek Het waarom en valkuilen/belemmeringen Het vastleggen en overdragen registratie/communicatie

5 Mechanismen voor niet-passende zorg Micro-niveau > Moeilijke keuzes > Tijdgebrek > Gebrek aan(communicatieve) competenties > Emoties in dialoog met patiënt en naasten > Doen is makkelijker en lijkt veiliger dan laten > (Grenzen aan) de autonomie van de patient > Wensenenvoorkeurent.a.v. levenseindezijnonvoldoendeoverdacht, duidelijk, vastgelegd en/of toegankelijk

6 Interventie 1: Acceptatievan naderendedoodis wèleenoptie: praten over levenseinde moet gewoner worden

7 Interventie 2: Wensen van patiënten verhelderen en samenwerking, inclusief overdracht, verbeteren

8 Passende zorg betreft zowel diagnostiek als behandeling; niet zozeer op de ziekte gericht, maar is meer patiëntgericht; adequaat palliatief behandelen; passend curatief behandelen.

9 Nivel 2014Kennissynthese nieuwe palliatieve zorg model

10 Waarom Wie Wanneer Wat Welke gesprekstechniek

11

12 Waarom Vanuit perspectief: Patiënt / naaste (mantelzorger) Professional Bespreek met uw buren in de zaal.

13 Medisch Ethische principes Niet schaden Goed doen Autonomie Rechtvaardigheid

14 Aandacht richt zich op wie? de laatste levensfase; oncologische patiënten; kwetsbare ouderen; eindstadium van orgaanfalen (COPD, hart, nieren, dementie).

15 Ondersteunende en Palliatieve Zorg Indicatoren Tool (SPICT-NLTM) The SPICT is a clinical tool developed since 2010 as a collaborative project between NHS Lothian and The University of Edinburgh Primary Palliative Care Research Group De SPICT is een handreiking om patiënten te identificeren die een verhoogd risico hebben achteruit te gaan of te overlijden. Inventariseer onvervulde behoeften aan ondersteunende en palliatieve zorg.

16 Gebruik SPICT in praktijk identificeren aanpassen zorgplan (reanimatie) identificeren belang informatie te delen professionals meerdere crisisopnames zorgplan heroverwegen identificeren voor bespreken in MDO/ Patz reminder om aanvullende zorg te overwegen identificeren die wellicht aan hun laatste levensjaar zijn begonnen

17 Wat is tijdig? Wachten tot de patiënt erover begint? Welke aanknopingspunten om gesprek te starten? Rekening houden met culturele aspecten? Per ziektebeeld verschillend?

18 Op welk moment advance care planning Pallialine is een uitgave van Integraal Kankercentrum Nederland 2016

19 Wat bespreken? Waarover laat je de patiënt over nadenken en zich uiten. Wat is voor de patiënt nog wezenlijk van belang. Als echte cure niet meer haalbaar is tegen welke prijs wil de patiënt bepaalde symptomen bestreden hebben.

20 Waar denkt men dan over? Agora / TNS NIPO 2015 onderzoek Jongerendenken vooral na over wat men nog wil meemaken. Volwassenenvinden genieten in de laatste periode het belangrijkste onderwerp. Seniorengeven prioriteit aan helderheid van geest.

21 Advance Care Planning Een vrijwillig proces van gespreksvoering waarbij de patiënt : levensdoelen en wensen uitspreekt voorkeuren bespreekt met betrekking tot toekomstige zorg en indien gewenst tot keuzes komt over specifieke behandelingen

22 Welke gesprekstechnieken Hoe begin je gesprek Hoe voorkom je alle hoop weg te nemen

23 HOOP (proefschrift Erik Oltmans) MC 17 december 2015 Reageren op de wensdroom (irreële hoop)van de patiënt is vragen wat deze voor hem betekent Dan vind je vanzelf aanknopingspunten waarop je kunt reageren bijv. Wat, als de droom nou eens niet uitkomt.

24 Gespreksmodellen Paternalistische de arts besluit op basis van medischprofessionele waarden. Informatief de arts geeft informatie. Interpretatief de arts helpt de waarden van de patiënt te verduidelijken Deliberatiefde arts stimuleert de patiënt op de waarden te reflecteren, waarbij ook de arts zijn/haar waarden inbrengt

25 Elf spelregels voor praten over het einde KNMG in Medisch Contact Nr. 33/34-19 augustus 2011 Een stappenplan voor de vroegtijdige bespreking van het zorgplan Het levenseinde teruggeven aan de mensen. Manu Keirse

26 Stappenplan Manu Kierse Stap 1: Introduceren Stap 2: toekomstverwachtingen Stap 3: doelen laatste levensperiode Stap 4: Documenteren Stap 5: Herzien en updaten van de opties

27

28

29

30

31

32

33 Valkuilen en Belemmeringen Tijd, wanneer beginnen, culturele verschillen, bij kanker bijvoorbeeld verdwijnt bij verwijzing vaak contact met huisarts voor een hele tijd Verschil tussen patiënt en familie

34 Registratie en Communicatie over ACP WGBO huisarts en patiëntendossier Huisartsen informatie systeem (HIS) status van een episode International Classification of Primary Care (ICPC) Landelijk Schakelpunt(LSP)

35 A20 - Verzoek/gesprek over euthanasie

36 Stelling 1 Opt-in van patiënt voor LSP ontslaat de huisarts van overdracht naar huisartsenpost.

37 Stelling 2 De niet reanimatie verklaring is alleen bedoeld in geval van hartstilstand.

38 Niet alles wat kan, hoeft.