Verslag informatieavond HSL op 9 december 2009 in Sporthal De Hertogshal in Rijpwetering

Transcriptie

1 Verslag informatieavond HSL op 9 december 2009 in Sporthal De Hertogshal in Rijpwetering Aanwezige forumleden: Ministerie van Verkeer en Waterstaat: Brigit Gijsbers, plaatsvervangend directeur Spoorvervoer. ProRail: Eric Gürke, regiodirecteur ProRail regio Randstad-Zuid NS Hispeed: Jan-Willem Siebers, commercieel directeur Gemeente Kaag en Braassem: Ton van Velzen, wethouder Verkeer en Vervoer Overige aanwezigen: Dirk Louter, onafhankelijk gespreksleider Bas Eenhoorn, burgemeester Kaag en Braassem Chiel Rovers, geluidsdeskundige ProRail Opening en introducties Opening door Bas Eenhoorn, burgemeester Kaag en Braassem De heer Eenhoorn heet iedereen van harte welkom bij deze informatieavond over het geluidsniveau van de HSL dat iedereen bezighoudt. Hij geeft aan dat communicatie en in actie komen - zoals actiecomité stichting Geen Gehoor - goed is bij spanningen tussen de overheid en de burger. Op deze wijze kom je - op tijd - in gesprek en kun je elkaar scherp houden en kun je een signaal geven naar de overheid en anderen die betrokken zijn. Hij geeft aan dat er een wet is waar de minister zich aan moet houden. Het moment van toetsen volgt nog, maar het is goed om elkaar nu al scherp te houden op wat wel en niet acceptabel is. De informatieavond is onder leiding van Dirk Louter, een onafhankelijk gespreksleider. Hij stelt de aanwezige forumleden voor door middel van vraaggesprekken. Ook krijgt de voorzitter van het actiecomité het woord. Hierna volgt een vraag- en antwoordenronde, waarbij de onderwerpen zoveel mogelijk worden geclusterd. Na afloop kunnen de aanwezigen de informatiestands van de partijen bezoeken en nadere informatie halen. Ook de GGD is aanwezig met een informatiestand. Het ministerie van VROM is - tot ongenoegen van de zaal - niet aanwezig. Brigit Gijsbers, plaatsvervangend directeur Spoorvervoer van ministerie van Verkeer en Waterstaat Mevrouw Gijsbers is verantwoordelijk voor de HSL. Mevrouw Gijsbers geeft aan dat het geluidsniveau heel erg tegen gevallen is; veel klachten hebben naast ProRail ook het Ministerie bereikt. Dit is aanleiding geweest TNO nu al opdracht te geven onderzoek te doen. Op basis hiervan worden maatregelen genomen. Als eerste maatregel wordt het huidig tijdelijke materieel (De intercityrijtuigen) stiller gemaakt, wat vervolgens weer wordt gemeten. Ook wordt het materieel van de Thalys en Ansaldo Breda (de toekomstige treinen) vooraf gemeten - ook bij 300 en 250 kilometer - om zeker te weten dat deze wat betreft geluid voldoet aan de verwachtingen. Zij licht toe dat de constructie van de Verslag informatieavond HSL 9 december 2009 Kaag en Braassem Pagina 1

2 HSL anders is dan gewoon spoor: het HSL-spoor is een betonnen plaat met spoorstaven. Hierdoor was het geluidsniveau moeilijk te voorspellen. Zij is in gesprek met actiecomité stichting Geen Gehoor en het actiecomité in Lansingerland, waarmee de maatregelen en het tempo van uitvoering daarvan besproken wordt. Eric Gürke, regiodirecteur ProRail regio Randstad-Zuid De heer Gürke is verantwoordelijk voor het beheer van de HSL-Zuid. De HSL is aangelegd door het ministerie van Verkeer en Waterstaat; het onderhoud wordt door ProRail gemanaged. ProRail is overspoeld door klachten (1200 in 2 weken; in totaal nu 2800). De heer Gürke zegt toe dat alle individuele klachten worden behandeld, maar dit vergt enige tijd. De maatregel die zij treffen is het slijpen van het spoor. Toegelicht wordt dat als het spoor en de wielen glad zijn, deze minder lawaai maken. Het slijpen van het spoor is gereed; indien nodig wordt nog eens geslepen. Jan-Willem Siebers, commercieel directeur van NS Hispeed De heer Siebers is verantwoordelijk voor het vervoer over de HSL-Zuid. Hij legt uit dat om de remmen glad te houden er iets moet gebeuren aan het remsysteem. Er zijn twee manieren. Een veilige optie is het vervangen van de gietijzeren remblokken door kunststof remblokken. Op die manier houdt de trein een dubbel remsysteem. Maar deze ombouwoperatie duurt voor al het materieel max.18 maanden. Een andere, eveneens veilige optie is door de blokremmen uit te schakelen. Het remsysteem werkt dan alleen nog op schijfremmen. Dit is met zes maanden uitgevoerd. Daarbij moeten beide oplossingen door andere instanties in de buurlanden goedgekeurd worden, omdat het ook om de veiligheid gaat. Wat NS Hispeed betreft, kiest zij voor de snelste oplossing: het uitschakelen van de blokremmen. De heer Siebers meldt dat de nachtritten in verband met het lawaai zijn aangepast: het aantal positioneringsritten worden vanaf komende zondag minder (1 s ochtends en 1 s avonds, in plaats van 2 s ochtends en 2 s avonds) en later (om 5:30 uur in plaats van 4:45 uur) en respectievelijk eerder (om 23:30 uur in plaats van 24:00 uur) en dat zij minder hard rijden. Minder hard rijden veroorzaakt ook minder lawaai. Daarnaast wordt gekeken of de resterende positioneringsritten over het normale spoor gereden kunnen worden. Ton van Velzen, wethouder Verkeer en Vervoer gemeente Kaag en Braassem De heer Van Velzen geeft aan dat de gemeente graag wil opkomen voor haar bevolking. In dat kader heeft zij het initiatief genomen voor een informatieavond en wil zij iedereen in de gelegenheid stellen vragen te stellen, net als in de gemeente Lansingerland. Daarnaast gaat de gemeente een geluidsonderzoek naar piekbelasting laten uitvoeren. De uitslagen hiervan zullen worden gedeeld met Stichting Geen Gehoor en alle partijen aan deze tafel (ministerie van Verkeer en Waterstaat, Prorail en Hispeed) en uiteraard de inwoners van de gemeente. De gemeente heeft echter geen bevoegdheden ten aanzien van de HSL. Hein Schildt, voorzitter stichting Geen Gehoor Verslag informatieavond HSL 9 december 2009 Kaag en Braassem Pagina 2

3 De heer Schildt geeft aan hoe de stichting tot stand is gekomen. De stichting is ontstaan vanwege de geluidsoverlast en het gebrek aan actie. In eerste instantie kwam de heer Schildt zelf in actie door brieven te verspreiden, waar hij veel steunbetuigingen op ontving. Dit heeft geresulteerd in het oprichten van de stichting. Veel technische informatie is/wordt verzameld en contacten zijn/worden gelegd. De stichting is momenteel een serieuze partner. Ze heeft er voor gekozen niet op het podium te staan, omdat ze graag wil dat het panel vanuit de zaal hoort hoe iedereen erover denkt. Vragen- en antwoordenronden Waarom hebben jullie niet de moeite genomen om in Frankrijk te luisteren naar het geluid van de Thalys? Waarom zijn jullie nu zo verbaasd over het geluid, jullie hadden resultaten op kunnen vragen van Frankrijk? Mevrouw Gijsbers: De constructie is gemaakt voor de Thalys en de Ansaldo Breda, net als de geluidswerende maatregelen, zoals de geluidsschermen. Natuurlijk hebben we ook naar de constructie in Frankrijk gekeken. Berekeningen wezen uit dat hetzelfde effect verkregen zou worden als elders. Wij zijn verrast dat de tijdelijke treinen meer lawaai maken op deze constructie dan in de rest van Nederland. Wij hebben nu TNO gevraagd onderzoek te doen naar wat de Thalys en de Ansaldo Breda zou doen aan geluid op deze baan en om nader onderzoek te doen naar effectiviteit geluidwerende maatregelen. Dit rapport met de eerste metingen is nog niet gereed. Is het HSL-Zuid-traject afgebouwd? Aan de oostkant, aan de Roelofarendveense kant, ontbreken geluidsschermen. Waarom geen hogere schermen? Waarom worden er geen raildempers gebruikt? Mevrouw Gijsbers: Het HSL-Zuid-traject, inclusief geluidswerende maatregelen, is afgebouwd zoals ontworpen. Bij de constructie is elke locatie bekeken. Om overlast tegen te gaan wordt nu als eerste gekeken om het tijdelijk materiaal aan te passen, vervolgens willen we weten wat het definitieve materiaal doet op deze baan. Als het geluid zo blijft wordt gekeken naar de geluidswerende maatregelen, zoals effectiviteit schermen en raildempers. Gekeken wordt dan of het ontwerp van goede aannames is uitgegaan. Waarom een scherm aan de oostkant ontbreekt dan wel wordt meegenomen in het verbredingsproject van de A4 wordt op heel korte termijn uitgezocht door ministerie van Verkeer en Waterstaat. De heer Rovers: Raildempers zouden kunnen helpen, maar is een afweging tussen kosten en effectiviteit. Naschrift: Aan de oostkant van de A4 staat nu een geluidsscherm tot iets voorbij de aansluiting met de N446. Dit scherm wordt nog verlengd door de aannemer van de verbreding A4 burgerveen - Leiden tot ca. 100m voor de kruising van de A4 met de Ringvaart (nieuwe aquaduct dat nu in aanbouw is). Er staat na verbreding A4 een geluidsscherm aan de oostzijde van de A4 tussen hectometerpaal 21,5 en hectometerpaal 24,8. Het gedeelte tussen hectometerpaal 21,95 en 22,75 is 4 meter hoog en de rest van dit scherm is 3 meter hoog. Wat zijn de kosten van 100 meter geluidsschermen en 6 kilometer raildempers? Verslag informatieavond HSL 9 december 2009 Kaag en Braassem Pagina 3

4 Mevrouw Gijsbers: Kosten: geluidsschermen zijn 500,- p/m 2 (voor een scherm van minimaal 3 meter hoog) en raildempers per twee sporen 500,- per strekkende meter. Dit zijn de kale kosten, dus excl. enginering, bijkomende kosten en BTW. De gemeente zegt geen bevoegdheden te hebben ten aanzien van de HSL-Zuid, maar zij heeft toch een milieuvergunning verleend. Die moet toch nageleefd worden? Wanneer wordt die eventueel ingetrokken? En wat zijn consequenties? De heer Van Velzen: De gemeente heeft geen milieuvergunning afgegeven. Het Rijk heeft alles in het Tracébesluit vastgelegd en vastgesteld. De gemeente Kaag en Braassem heeft geen bevoegdheden. Omdat we op willen komen voor onze bevolking hebben we Milieudienst West Holland opdracht gegeven voor een eigen onderzoek om de piekniveaus te meten. Daarnaast werkt de gemeente Kaag en Braassem samen met Rijnwoude en Zoetermeer mee aan een grootschalig onderzoek, uitgevoerd door Lansingerland. Zodra de uitslagen bekend zijn, worden deze openbaar gemaakt. Er is ook veel voor- en nageluid van de trein. Hoe wordt geluid gemeten? De heer Rovers: Al het geluid wordt bij elkaar opgeteld. Hiervan wordt een gemiddelde genomen aan de hand van een rekensysteem van ministerie van VROM. Er geldt een norm voor een heel jaar. Mevrouw Gijsbers: In het Tracébesluit is opgenomen dat het totale geluidsniveau van de HSL-Zuid op de gevels niet meer dan 57 db(a) mag worden. Dit geldt als een gemiddelde voor het hele etmaal, 24 uur per dag. 57 db(a) is een strengere norm dan voor normale treinen. Omdat bij het rekensysteem een gemiddelde geldt, is het mogelijk dat metingen op gevels bijvoorbeeld een piek van 90 db(a) oplevert en het toch binnen de norm blijft. Daarbij is de geluidwetgeving in Nederland zo opgebouwd dat treinen s avonds en s nacht erg zwaar tellen in dat gemiddelde van 57dB(A); s nachts nog zwaarder dan s avonds. Minister Eurlings heeft aangegeven de berekende waarden zoals beschreven in het tracébesluit niet te willen overschrijden. Zijn er geluidsnormen voor op de gevel en binnenshuis? Mevrouw Gijsbers: De norm voor op een gevel is 57 db(a) en binnenshuis is 37 db(a). Ik heb een antwoord van ProRail ontvangen waarin vermeld stond dat ik waarschijnlijk nog moet wennen aan het geluid. De heer Gürke: Hiervoor bied ik mijn oprechte excuses aan. Geluid vraagt gewenning, maar niet in deze mate. Ik vóel de trein ook, hier word ik onrustig van / Ik heb een klacht over trillingen ingediend maar nog niets gehoord. De heer Gürke: We hebben een aantal klachten gekregen over trillingen. Elke klacht en vraag over trillingen is in behandeling bij ProRail. Bij klachten ontvangen mensen eerst een ontvangstbevestiging. Verslag informatieavond HSL 9 december 2009 Kaag en Braassem Pagina 4

5 Hierna worden de klachten en vragen verzameld en wordt er onderzoek gedaan. Vervolgens wordt inhoudelijk antwoord gegeven. Het is nog niet bekend wanneer het onderzoek is afgerond. Wie is aansprakelijk / Ik leid schade, waar kan ik terecht? Mevrouw Gijsbers: Op dit moment wordt gewerkt aan nieuwe geluidswetgeving. ProRail past de wet toe. In de nieuwe wetgeving is het de Inspectie van VROM die naleving controleert. Wie op dit moment handhaaft/controleert is niet helemaal duidelijk. Mensen die schade leiden, kunnen een beroep doen op het Schadeschap. Bij de informatiestand kan informatie worden gehaald. Waarom moet er iets met de remmen gebeuren? In de buurt van Kaag en Braasem hoeft de trein niet te remmen. De heer Siebers: Het remmen op zich veroorzaakt ruwheid op de wielen waardoor het contactgeluid tussen rail en wiel hoger wordt. Ruwe wielen op ruw spoor geeft geluid Het maakt dus niet uit wáár er wordt geremd. Mijn huis wordt minder waard. Hoe wordt de bepaling van WOZ-waarde meegenomen? De heer Van Velzen: Voor de beschikking van 2009 wordt gekeken naar de situatie van 1 januari 2008 en voor de beschikking van 2010 wordt gekeken naar 1 januari Op deze momenten reden er nog geen treinen over het HSL-spoor. Bij de WOZ wordt gekeken naar de taxatie en naar de verkochte woningen. De effecten van waardevermindering worden meegenomen bij de beschikking van 2011, gebaseerd op de situatie van 1 januari Als de WOZ-opbrengst van bepaalde woningen door de HSL lager wordt, zal dat invloed hebben op de WOZ van andere woningen. Wat is de bezetting van de treinen? De heer Siebers: Wij hebben inmiddels passagiers vervoerd heeft. Dit is een bezettingsgraad van 19%. Binnenlandse treinen hebben een bezetting van 29% en die rijden al meer dan 100 jaar. Wat ons betreft zijn wij voor nu tevreden. Ik wil graag zelf transparante informatie ontvangen en dat de gemeente geen onderonsjes voert met de stichting. De heer Van Velzen: De gemeente Kaag en Braassem streeft er naar zoveel mogelijk transparante informatie te geven waar mogelijk. Informatie over de HSL-Zuid wordt gedeeld via het Witte Weekblad en de website van Kaag en Braassem. Is de windrichting meegenomen bij het berekenen van de geluidsnorm, want bij westenwind is de geluidsoverlast een stuk meer. Verslag informatieavond HSL 9 december 2009 Kaag en Braassem Pagina 5

6 Mevrouw Gijsbers: Ja, bij het berekenen en meten is/wordt rekening gehouden met weersomstandigheden. Past de Thalys naast de Traxx qua geluidsheidsnorm? Mevrouw Gijsbers: Als het tijdelijk materieel niet wordt aangepast, komen we over de norm heen. Vandaar dat we er alles aan doen. Onderzoeken naar de Thalys zijn nog niet afgerond. Vooralsnog ziet het er naar uit dat de Thalys minder lawaai maakt. Wij hebben last van de piekbelasting niet van het gemiddelde, met name s nachts. Waarom wordt de Traxx niet met de TSI-norm gemeten? Mevrouw Gijsbers: De TSI-norm is Europese regelgeving en gaat over het maximale geluid dat een trein mag maken. De TSI-norm geldt alleen voor nieuwe treinen, dus niet voor de Traxx. Wij verwachten dat als het tijdelijk materieel is aangepast dat zij zo veel mogelijk voldoet aan de TSInorm, maar juridisch is dit niet verplicht. Wat is de ontwikkeling van de dienstregeling? De heer Siebers: Vanaf komende zondag 13 december wordt begonnen met het eerste hoge snelheidsmaterieel over de HSL, de Thalys. Die gaat dan 7 keer per dag over de HSL rijden in elke richting. Dat wordt - als het past binnen de normen - in 2010 uitgebreid naar 10 keer per dag. Medio 2010 gaan we met het tijdelijk materieel verder uitbreiden. Als het past binnen de normen rijden we uiteindelijk elke 10 minuten over het spoor, zoals is vastgelegd. Kunnen eigen metingen bij het onderzoek worden betrokken? De heer Rovers: Iedereen kan een geluidsmeter kopen en metingen doen. Met het reken- en meetvoorschrift kun je wettelijke metingen uitvoeren. TNO doet het heel goed, daar heb ik alle vertrouwen in, maar ik ben bereid meetresultaten van bewoners te bekijken en kijken hoe we dit in kunnen passen. Afsluiting Na de vragen- en antwoordenronden vraagt de gesprekleider aan de forumleden wat zij meenemen na vanavond. Mevrouw Gijsbers: De minister heeft aangegeven de norm niet te willen overschrijden. We doen er alles aan om het tijdelijk materieel stiller te maken. We verrichten momenteel onderzoek ten aanzien van de Thalys en de Ansaldo Breda en de hoeveelheid ritten. Voldoet dit niet aan de norm, dan kijken we naar de infrastructuur, daar horen ook schermen bij. De heer Gürke: Wij willen betere (juist en tijdig) informatie plaatsen op onze website. Verslag informatieavond HSL 9 december 2009 Kaag en Braassem Pagina 6

7 De heer Siebers: Wij willen zo spoedig mogelijk het geluid omlaag krijgen aan het materieel en verder mee (blijven) denken met het ministerie van Verkeer en Waterstaat en ProRail. De heer Van Velzen: Wat wij doen, is samenwerken met de vier andere gemeenten: eendracht maakt macht. De gespreksleider dankt iedereen voor zijn bijdrage, ook al was niet iedereen het met elkaar eens. De heer Eenhoorn sluit de bijeenkomst met de woorden om elkaar scherp te houden. Verslag informatieavond HSL 9 december 2009 Kaag en Braassem Pagina 7