Monitoringsplan uitvoering grondwatersanering Weiver en omgeving te Krommenie. Wbb-locatiecode NH

Transcriptie

1 Monitoringsplan uitvoering grondwatersanering Weiver en omgeving te Krommenie Wbb-locatiecode NH maart 2015

2

3 Verantwoording Titel Monitoringsplan uitvoering grondwatersanering Weiver en omgeving te Krommenie Opdrachtgever Gemeente Zaanstad Projectleider Arjan Varkevisser Auteur(s) Arjan Varkevisser, Margrietha Bor Projectnummer Aantal pagina's 26 (exclusief bijlagen) Datum 4 maart 2015 Handtekening Ontbreekt in verband met digitale verwerking. Dit rapport is aantoonbaar vrijgegeven. Colofon Tauw bv BU Water & Ruimtelijke Kwaliteit Australiëlaan 5 Postbus GA Utrecht Telefoon Fax Dit document is eigendom van de opdrachtgever en mag door hem worden gebruikt voor het doel waarvoor het is vervaardigd met inachtneming van de rechten die voortvloeien uit de wetgeving op het gebied van het intellectuele eigendom. De auteursrechten van dit document blijven berusten bij Tauw. Kwaliteit en verbetering van product en proces hebben bij Tauw hoge prioriteit. Tauw hanteert daartoe een managementsysteem dat is gecertificeerd dan wel geaccrediteerd volgens: - NEN-EN-ISO 9001 Monitoringsplan uitvoering grondwatersanering Weiver en omgeving te Krommenie 3\26

4 4\26 Monitoringsplan uitvoering grondwatersanering Weiver en omgeving te Krommenie

5 Inhoud Verantwoording en colofon Inleiding Beschrijving saneringssysteem Monitoringsprogramma Milieukundige processturing en verificatie Monitoring grondwaterkwaliteit Monitoring deepwells en werking zuivering Monitoring grondwaterkwaliteit eerste watervoerend pakket Effecten op de omgeving Opstartprotocol Monitoring grondwaterstanden Bouwkundige opnamen Monitoring gebouwzakkingen Beheer en onderhoud Planning, dataverwerking en rapportage Planning Verwerking en interpretatie monitoringsdata Rapportage Bijlage(n) 1 Monitoringsnetwerk grondwaterkwaliteit 2 Monitoringsnetwerk grondwaterstanden 3 Monitoringsnetwerk hoogtebouten Monitoringsplan uitvoering grondwatersanering Weiver en omgeving te Krommenie 5\26

6 6\26 Monitoringsplan uitvoering grondwatersanering Weiver en omgeving te Krommenie

7 1 Inleiding In opdracht van de gemeente Zaanstad heeft Tauw een monitoringsplan opgesteld voor de uitvoering van de grondwatersanering op de locatie Weiver en omgeving te Krommenie. De ligging van de saneringslocatie is weergegeven in figuur 1.1. Figuur 1.1 Ligging saneringslocatie Ter plaatse van de saneringslocatie is het grondwater in het wadzandpakket (van circa 5 tot 18 m -mv) sterk verontreinigd met vluchtige aromaten (voornamelijk benzeen) en cyaniden (voornamelijk thiocyanaat). Voor de aanpak van de grondwaterverontreiniging is een saneringsplan opgesteld. De sanering moet conform het door B&W besloten Plan van Aanpak worden uitgevoerd in een gebied waarin een aantal panden een kwetsbare houten paalfundering hebben. De grondwatersanering is (zonder mitigerende maatregelen) niet risicoarm uit te voeren, terwijl er vanuit wet- en regelgeving een verplichting is om uiterlijk in 2015 te starten met de sanering. Het opgestelde saneringsplan 1 voorziet in het toepassen van mitigerende maatregelen (infiltratie van water in de bodem), waarmee risico s zo veel mogelijk moeten worden gereduceerd. Voor het uitvoeren en het volgen van de voortgang van de grondwatersanering is 1 Tauw, Saneringsplan grondwater wadzandpakket voormalig gasfabrieksterrein te Krommenie, kenmerk R BMP-ibs-V06-NL, d.d. 14 januari 2015 Monitoringsplan uitvoering grondwatersanering Weiver en omgeving te Krommenie 7\26

8 monitoring noodzakelijk. De doelstelling van de monitoring is om de sanering, door actieve bijsturing, zo efficiënt mogelijk te laten verlopen met het minimaal optreden van negatieve effecten op de omgeving. Het primaire doel van de monitoring is dan ook het aansturen en beheersen van de sanering. Uit onderzoek en berekeningen, zoals beschreven in het saneringsplan, blijkt dat relatief beperkte verlagingen van de grondwaterstanden en stijghoogten toelaatbaar zijn om schade te voorkomen. Dit betekent dat de sanering wordt gestuurd door de daadwerkelijk optredende verlagingen van grondwaterstanden en stijghoogten. Sturing op afgeleide effecten zoals het optreden van maaiveld- en gebouwzakkingen is niet zinvol omdat dan het ongewenste effect al is opgetreden. Bijsturing van de sanering kan alleen in de vorm van het aanpassen van het onttrekkings- en/of infiltratiedebiet. Deze bijsturing dient zo veel mogelijk geautomatiseerd en op afstand plaats te vinden zodat negatieve effecten zo snel mogelijk kunnen worden voorkomen. Daarbij dient er voor te worden gewaakt dat volledig op basis van automatisering worden gehandeld, aangezien niet alle processen en beslisschema s kunnen worden geautomatiseerd. Deskundige beoordeling en bijsturing van het systeem kan niet worden uitgesloten en is bij deze sanering essentieel. In overleg met de opdrachtgever (gemeente Zaanstad) en conform het convenant met het Rijk (urgente saneringen met betrekking tot verspreidingsspoed dienen uiterlijk in 2015 te starten) wordt de sanering in 2015 gestart met een grondwateronttrekking ter plaatse van het Forboterrein (voorheen Bonar Floors), waarbij de invloedsfeer van de onttrekking niet de woningen aan de Weiver bereikt. Vanaf 2017 wordt gestart met de full-scale sanering. Op deze manier is er meer tijd om funderingsherstel, daar waar nodig is, uit te voeren. In onderhavig monitoringsplan zijn de uit te voeren monitoringswerkzaamheden beschreven, inclusief signaal- en actiewaarden en hieraan gekoppelde maatregelen. Dit monitoringsplan heeft betrekking op zowel de opstartfase met uitvoering van de pompproef als de full-scale fase. 8\26 Monitoringsplan uitvoering grondwatersanering Weiver en omgeving te Krommenie

9 2 Beschrijving saneringssysteem Het saneringssysteem bestaat op hoofdlijnen uit de volgende onderdelen: 3 Onttrekkingsfilters in de Weiver en 4 op het terrein van Forbo 1 Infiltratieleiding in de Weiver en 1 op het terrein van Forbo Waterzuiveringsinstallatie ter hoogte van Weiver 38 Verbindend leidingwerk vanaf de onttrekkingsfilters naar de waterzuiveringsinstallatie en vanuit het oppervlaktewater naar de infiltratieleidingen In figuur 2.1 is het saneringssysteem schetsmatig weergegeven, zoals opgenomen in het saneringsplan van januari Het saneringssysteem wordt in het bestek nog nader uitgewerkt en gedetailleerd. Figuur 2.1 Overzicht saneringssysteem De start van de sanering staat gepland voor eind 2015, waarbij er gestart wordt met alleen de onttrekking uit de onttrekkingsbronnen 5, 6 en 7 en infiltratie op het terrein van Forbo. Na 2 jaar, eind 2017, wordt overgegaan op de full scale sanering waarbij ook uit de onttrekkingsbronnen 1, 2, 3 en 4 wordt onttrokken en wordt geïnfiltreerd ter plaatse van de Weiver. Monitoringsplan uitvoering grondwatersanering Weiver en omgeving te Krommenie 9\26

10 3 Monitoringsprogramma De uitvoering van de monitoring bestaat op hoofdlijnen uit de milieukundige processturing en verificatie, waarbij de voortgang van de sanering wordt gemonitord, en de monitoring van de effecten van de sanering op de omgeving. Voor beide onderdelen wordt een monitoringsprogramma beschreven waarmee de sanering opgestart wordt. Op basis van de monitoringsresultaten dient het saneringssysteem te worden bijgestuurd en geoptimaliseerd. Als gevolg van voortschrijdend inzicht dient zonodig ook het monitoringsprogramma zelf te worden aangepast. Dit kan zowel intensivering als extensiveren van de monitoring betekenen. 3.1 Milieukundige processturing en verificatie De milieukundige processturing en verificatie bestaat uit de volgende onderdelen: Monitoring van de grondwaterkwaliteit. Hieronder wordt verstaan de voortgang en effectiviteit van de sanering alsmede de eventuele verspreiding die ondanks de sanering plaatsvindt Monitoring van de onttrekkingsbronnen en de werking van de zuivering Hoewel de uit te voeren sanering zich alleen richt op het wadzandpakket, is ook een monitoringsprogramma voor het eerste watervoerend pakket opgenomen. Dit omdat de grondwaterkwaliteit van dit pakket ook regelmatig gemonitord dient te worden en het efficiënter/kosteneffectiever is om dit direct mee te nemen met de monitoring van de sanering van het wadzandpakket Monitoring grondwaterkwaliteit De monitoringswerkzaamheden dienen te worden uitgevoerd conform BRL 6000, VKB-protocol 6001, versie 4.0, 13 december Het (her)plaatsen van peilbuizen en het nemen van grondwatermonsters dient te worden uitgevoerd conform BRL 2000 en 2100 en onderliggende protocollen. Sinds 2013 wordt de grondwaterkwaliteit jaarlijks gemonitord. Zoals beschreven in het saneringsplan wordt bij de opstartfase van de sanering gestart met het onttrekken op het Forboterrein. In principe is het voor de monitoring van de sanering dan alleen noodzakelijk om op het Forbo-terrein de grondwaterkwaliteit te monitoren. Echter, omdat de grondwaterkwaliteit daarbuiten toch jaarlijks gemonitoord moet worden is er in het monitoringsprogramma geen onderscheid gemaakt tussen de opstartfase en de full-scale sanering. Bij de monitoring is wel onderscheid gemaakt tussen de monitoring van de voortgang van de sanering en de monitoring van eventuele verspreiding van de verontreiniging. Dit laatste omdat het mogelijk is dat de sanering, door een noodzakelijk lager debiet dan gewenst, de verspreiding in de stromingsrichting niet voorkomt. In bijlage 1 zijn alle te bemonsteren peilbuizen op kaart weergegeven. Op deze kaart zijn tevens de analyseresultaten van de voorgaande meetronden weergegeven. Er is naar gestreefd om zo veel mogelijk bestaande peilbuizen te gebruiken. 10\26 Monitoringsplan uitvoering grondwatersanering Weiver en omgeving te Krommenie

11 Monitoringsprogramma voortgang sanering Tabel 3.1 toont het monitoringsprogramma voor de voortgang van de sanering. De meerderheid van de filters zijn in het programma opgenomen om het concentratieverloop binnen de verontreinigingscontour te monitoren. De doelstelling van de sanering is het verlagen van de concentraties aan verontreinigingen tot onder de interventiewaarden. Peilbuis 7000 dient te worden bijgeplaatst. In het ondiepe filter is monitoring van de grondwaterkwaliteit niet noodzakelijk echter, dit filter kan wordt wel gebruikt voor de monitoring van de freatische grondwaterstanden. Tabel 3.1 Monitoringsprogramma voortgang sanering Peilbuis Filterstelling (m mv) Analyses (volgens AS3000) Frequentie BTEX 1 maal per jaar BTEX, Cyanides * 1 maal per jaar 9,5-10,5 BTEX, Cyanides * 1 maal per jaar Cyanides * 1 maal per jaar Cyanides * 1 maal per jaar Cyanides * 1 maal per jaar BTEX, Cyanides * 1 maal per jaar BTEX, Cyanides * 1 maal per jaar BTEX, Cyanides * 1 maal per jaar BTEX, Cyanides * 1 maal per jaar BTEX 1 maal per jaar BTEX 1 maal per jaar Cyanides * 1 maal per jaar Cyanides * 1 maal per jaar BTEX, Cyanides * 1 maal per jaar Cyanides * 1 maal per jaar ,6-10,6 Cyanides * 1 maal per jaar 7000** Cyanides * 1 maal per jaar * Cyanide totaal volgens EPA, totaal cyanide, thiocyanaat ** Nieuw te plaatsen peilbuis. Op basis van de gemeten concentraties ter plaatse van de filters in tabel 3.1 wordt besloten of het zinvol is om ter plaatse van het betreffende filter te blijven monitoren. De onderstaande figuur 3.1 toont het beslisschema per filter. Conform het saneringsplan is de interventiewaarde als terugsaneerwaarde gehanteerd. Het beslisschema toont dat wanneer er 3 jaar achtereen ter plaatse van een meetpunt een concentratie wordt gemeten die beneden de interventiewaarde is, dit meetpunt uit het monitoringsprogramma geschrapt wordt. Monitoringsplan uitvoering grondwatersanering Weiver en omgeving te Krommenie 11\26

12 Elke jaar dient er een trendanalyse uitgevoerd te worden om te heroverwegen of voortzetten van de sanering in de huidige vorm zinvol en/of noodzakelijk is. Voorlopig wordt er vanuit gegaan dat wanneer de saneringsdoelstelling niet is behaald, de sanering wordt voortgezet. Wanneer de saneringsdoelstelling behaald is, wordt de onttrekking stopgezet waarna na minimaal 1 maand de eindbemonstering van alle filters in tabel 3.1 wordt uitgevoerd. Als op basis van de resultaten blijkt, dat de saneringsdoelstelling inderdaad is behaald, wordt de sanering stopgezet. Monitoringsronde n Concentratie filter >interventiewaarde Nee Concentratie <interventiewaarde Ja Filter in monitoringsprogramma houden Nee 3 jaar concentratie <interventiewaarde Ja n+1 Filter uit monitoringsprogramma schrappen Einde sanering Ja Trendanalyse Saneringsdoelstelling behaald? Ja Stopzetten onttrekking en bemonstering Saneringsdoelstelling behaald? Nee Nee Figuur 3.1 Beslisschema per filter monitoring grondwaterkwaliteit tabel 3.1 In het saneringsplan 2 uit 2005 is de saneringsdoelstelling voor het grondwater gedefinieerd als het bereiken van een stabiele eindsituatie in 30 jaar, waarbij de concentraties worden teruggebracht tot onder de interventiewaarde. De term stabiele eindsituatie is echter van toepassing op passieve saneringen, waarbij een tijdelijke verspreiding wordt toegestaan mits, als gevolg van natuurlijke afbraak, binnen 30 jaar de verontreinigingspluim stationair is (dat wil zeggen, niet meer in omvang toeneemt). Omdat er echter sprake is van een actieve sanering door middel van pump-and-treat is het begrip stabiele eindsituatie hier niet van toepassing. Indien na verloop van tijd blijkt dat de sanering niet effectief meer is en dreigt te stagneren (geen afnemende concentraties meer), kan de doelstelling van een stabiele eindsituatie wel weer van toepassing zijn. 2 Tauw, Saneringsplan voormalig gasfabrieksterrein te Krommenie, kenmerk R DWN-Ink-V02-NL, d.d. 2 september \26 Monitoringsplan uitvoering grondwatersanering Weiver en omgeving te Krommenie

13 Monitoring van eventuele verspreiding Tabel 3.2 toont het monitoringsprogramma voor de eventuele horizontale verspreiding van de verontreiniging wanneer deze niet wordt afgevangen door de deepwells. Het betreffen bestaande peilbuizen die zich min of meer in stroomafwaartse richting van de verontreiniging bevinden. De meetronde in 2015 kan worden beschouwd als reguliere meetronde, vóór de start van de sanering. Tabel 3.2 Monitoringsprogramma horizontale verspreiding buiten contour Peilbuis Filterstelling (m mv) Analyses (volgens AS3000) Frequentie Cyanides * 2015, 2017, 2020 en dan 5 jaarlijks Cyanides * 2015, 2017, 2020 en dan 5 jaarlijks Cyanides * 2015, 2017, 2020 en dan 5 jaarlijks Cyanides * 2015, 2017, 2020 en dan 5 jaarlijks Cyanides * 2015, 2017, 2020 en dan 5 jaarlijks Cyanides * 2015, 2017, 2020 en dan 5 jaarlijks * Cyanide totaal volgens EPA, totaal cyanide, thiocyanaat In tabel 3.3 zijn de signaal- en actiewaarden weergegeven voor de monitoring van eventuele verspreiding. Tabel 3.3 Signaal- en actiewaarden monitoring horizontale verspreiding Onderdeel Thiocyanaat (µg/l) Signaalwaarde (=tussenwaarde) 750* Actiewaarde (=interventiewaarde) *thiocyanaat heeft alleen een interventiewaarde, daarom is de signaalwaarde 0.5*Interventiewaarde In figuur 3.2 is het beslisschema voor de monitoring van de horizontale verspreiding buiten de verontreinigingscontour weergegeven. Wanneer er een overschrijding van de signaal- of actiewaarde ter plaatse van een filter wordt waargenomen, dient er een herbemonstering plaats te vinden om dit te bevestigingen. Als uit de herbemonstering blijkt dat er daadwerkelijk een overschrijding van de signaalwaarde is ter plaatse van een filter, dient de monitoringsfrequentie verhoogd te worden naar één maal per jaar. Bij een overschrijding van de actiewaarde dient het onttrekkingssysteem te worden uitgebreid door het bijplaatsen van één of meerdere onttrekkingsfilters op het Forbo-terrein (stroomafwaarts van de huidige verontreinigingscontour). Monitoringsplan uitvoering grondwatersanering Weiver en omgeving te Krommenie 13\26

14 Monitoringsronde n Concentratie < signaalwaarde? Nee Concentratie > signaalwaarde & < actiewaarde? Nee Concentratie > actiewaarde? Ja Ja Ja herbemonstering herbemonstering n+1 Nee Concentratie > signaalwaarde & < actiewaarde? Nee Concentratie > actiewaarde? Ja Ja Monitoringsfrequentie verhogen naar 1 maal per jaar Deepwell bijplaatsen op Forbo-terrein Figuur 3.2 Beslisschema monitoring horizontale verspreiding Monitoring deepwells en werking zuivering Opstartfase In tabel 3.4 is het monitoringsprogramma voor de opstartfase ( ) weergegeven. De monitoring is in begin intensief om er zeker van te zijn dat het saneringssysteem en de zuivering naar behoren werkt. Naast het influent en het effluent worden ook de in werking zijnde deepwells bemonsterd. Tabel 3.4 Monitoringsprogramma onttrekkingsbronnen, in- en effluent opstartfase Meetpunt Analyses Frequentie Influent totaal Cyanides* Effluent totaal IJzer, zwevende stof, Cyanides* Dag 1, 3, 5, 8, 15, hierna elke 2 weken tot 6 maanden, vervolgens elke 6 maanden Dag 1, 3, 5, 8, 15, hierna elke 2 weken tot 6 maanden, vervolgens elke 3 maanden DW 5, 6, 7 Cyanides* Dag 8, 15, maand 2, 4 en 6, vervolgens elke 6 maanden *Cyanide totaal volgens EPA, totaal cyanide, thiocyanaat 14\26 Monitoringsplan uitvoering grondwatersanering Weiver en omgeving te Krommenie

15 Full-scale sanering Tabel 3.5 toont het monitoringsprogramma voor de full-scale sanering (vanaf 2017). Omdat er bij de full-scale sanering meer onttrekkingsbronnen in gebruik zijn en het onttrekkingsdebiet hoger is, dient er weer intensiever gemonitord te worden bij aanvang van de full-scale sanering. Tabel 3.5 Monitoringsprogramma onttrekkingsbronnen, in- en effluent opstart fullscale sanering Peilbuis Analyses Frequentie Influent totaal BTEX, Cyanides* Dag 1, 3, 5, 8, 15, hierna elke 2 weken tot 6 maanden, vervolgens elke 6 maanden Effluent totaal IJzer, zwevende stof, BTEX, Cyanides* Dag 1, 3, 5, 8, 15, hierna elke 2 weken tot 6 maanden, vervolgens elke 3 maanden DW 5, 6, 7 Cyanides* Dag 8, 15, maand 2, 4 en 6, vervolgens elke 6 maanden DW 1, 2, 3, 4 BTEX, Cyanides* Dag 8, 15, maand 2, 4 en 6, vervolgens elke 6 maanden *Cyanide totaal volgens EPA, totaal cyanide, thiocyanaat Voor beide fasen geldt dat binnen een week na ontvangst van de analyseresultaten de concentraties van het effluent getoetst moeten worden aan de lozingseisen. Bij overschrijding van de lozingseisen dient dit direct aan het bevoegd gezag te worden gecommuniceerd en dienen maatregelen te worden getroffen. De lozingseisen zijn weergegeven in tabel 3.6. Tabel 3.6 Lozingseisen Parameter Lozingseis (µg/l) Cyanide (totaal) 100* BTEX (som) 50 Naftaleen 0,4 * afkomstig uit het saneringsplan en zal voornamelijk uit thiocyanaat bestaan. De lozingseisen voor cyanide zijn niet vastgelegd, maar worden afhankelijk van de risico's in overleg met het bevoegd gezag vastgesteld. Debietsregistratie en -aanpassing Iedere onttrekkingsbron dient een eigen geijkte debietmeter te hebben. Het debiet van de deepwells, het influent totaal, effluent totaal en het geïnfiltreerde water (locatie Weiver en Forbo afzonderlijk) dient continu digitaal gemeten worden met een frequentie van 1 maal per dag. Indien technisch mogelijk dient het debiet van elke deepwell op afstand aangepast te kunnen worden. 3.2 Monitoring grondwaterkwaliteit eerste watervoerend pakket In de rapportage 3 van de monitoringsronde in juli 2014 is geconcludeerd dat de concentratie van thiocyanaat in het eerste watervoerend pakket is toegenomen ten opzichte van het voorgaande 3 Tauw, Monitoring grondwaterverontreiniging voormalige gasfabriek te Krommenie, Monitoringsronde 2014, Wbb-code: NH , Kenmerk R SWI-aao-V02-NL, d.d. 6 november 2014 Monitoringsplan uitvoering grondwatersanering Weiver en omgeving te Krommenie 15\26

16 jaar. Op basis hiervan is geadviseerd om de grondwaterkwaliteit van het eerste watervoerend pakket te monitoren. Hoewel dit los staat van de grondwatersanering, wordt vanwege de efficiëntie, het monitoringsprogramma voor het eerste watervoerend pakket in dit monitoringsplan opgenomen. In tabel 3.7 zijn de te bemonsteren filters weergegeven. De locatie van deze peilbuizen zijn weergegeven in de kaart in bijlage 1. Bij elke monitoringsronde dient de stijghoogte gemeten te worden en de stromingsrichting worden bepaald. Het grondwater in het eerste watervoerend pakket kan worden geclassificeerd als brak grondwater. Dit leidt tot een dusdanig klein verschil in dichtheid ten opzichte van zoet grondwater, dat correctie van de stijghoogte voor het zoutgehalte niet noodzakelijk is. Tabel 3.7 Monitoringsprogramma eerste watervoerend pakket Peilbuis Filterstelling Analyses Frequentie (m mv) (volgens AS3000) BTEX, Cyanides* Maand 12, 24 en hierna elke 2 jaar Cyanides* Maand 12, 24 en hierna elke 2 jaar Cyanides* Maand 12, 24 en hierna elke 2 jaar Cyanides* Maand 12, 24 en hierna elke 2 jaar Cyanides* Maand 12, 24 en hierna elke 2 jaar Cyanides* Maand 12, 24 en hierna elke 2 jaar *Cyanide totaal volgens EPA, totaal cyanide, thiocyanaat Doel Monitoring concentratieverloop Monitoring verticale verspreiding Monitoring horizontale verspreiding Monitoring horizontale verspreiding Monitoring horizontale verspreiding Monitoring horizontale verspreiding Figuur 3.3. toont het beslisschema voor de monitoring van het eerste watervoerend pakket. Dit schema geldt niet voor 6005 (19-20) thiocyanaat, omdat hier al een sterke verontreiniging met thiocyanaat is aangetroffen. Tabel 3.8 toont de signaal- en actiewaarden. Ook in dit geval dient er een herbemonstering plaats te vinden wanneer de signaalwaarde wordt overschreden. Wanneer er na herbemonstering nog steeds een overschrijding van de signaalwaarde is vastgesteld, dient de monitoringsfrequentie verhoogd te worden met een maximumfrequentie van één maal per 6 maanden. Bij een actiewaardeoverschrijding dienen en er monitoringspeilbuizen bijgeplaatst te worden. Daarnaast moet het verspreidingsrisico bepaald worden. Tabel 3.8 Signaal- en actiewaarden Onderdeel Benzeen (µg/l) Thiocyanaat (µg/l) Signaalwaarde (=tussenwaarde) 15,1 750* Actiewaarde (=interventiewaarde) *thiocyanaat heeft alleen een interventiewaarde, daarom is de signaalwaarde 0.5*Interventiewaarde 16\26 Monitoringsplan uitvoering grondwatersanering Weiver en omgeving te Krommenie

17 Monitoringsronde n Concentratie < signaalwaarde? Nee Concentratie > signaalwaarde & < actiewaarde? Nee Concentratie > actiewaarde? Ja Ja Ja herbemonstering herbemonstering n+1 Nee Concentratie > signaalwaarde & < actiewaarde? Nee Concentratie > actiewaarde? Ja Ja Monitoringsfrequentie verhogen tot maximaal 2 maal per jaar Monitoringspeilbuizen bijplaatsen & Verspreidingsrisico bepalen Figuur 3.3 Beslisschema monitoring eerste watervoerend pakket 3.3 Effecten op de omgeving De mogelijke negatieve effecten van de onttrekkingen zijn het optreden van paalrot van houten paalfunderingen en/of maaiveld- en gebouwzettingen als gevolg van met name verlaagde freatische grondwaterstanden en in mindere mate de verlaagde stijghoogten in het wadzandpakket. De grondwatersanering dient dan ook primair te worden (bij)gestuurd op het voorkómen van deze effecten. Concreet betekent dit het bijstellen van het onttrekkingsdebiet op basis van gemeten grondwaterstanden en stijghoogten Opstartprotocol Tabel 3.9 toont de onttrekkingsdebieten die in het saneringsplan zijn berekend, gebaseerd op een grondwaterstandsverlaging die toelaatbaar wordt geacht. Tabel 3.9 Onttrekkingsdebieten grondwatersanering Deepwell Filterstelling (m mv) Onttrekkingsdebiet (m 3 /dag) Opstartfase (2015 en 2016) Onttrekkingsdebiet (m 3 /dag) Full-scale sanering (vanaf 2017) 1 t/m 3 5 tot 18 (volkomen filter) 0 4,5 (1,5 per deepwell) 4 5 tot 10 (onvolkomen filter) t/m 7 5 tot 10 (onvolkomen filter) 7,5 (2,5 per deepwell) 10 (3,3 per deepwell) Monitoringsplan uitvoering grondwatersanering Weiver en omgeving te Krommenie 17\26

18 Aangezien de daadwerkelijk optredende verlagingen kunnen afwijken van de berekende verlagingen wordt bij zowel de opstartfase als de full-scale sanering het debiet per deepwell in eerste instantie steeds stapsgewijs met 0,5 m 3 /dag verhoogd. Er mag pas een volgende verhoging plaatsvinden als uit de gemeten grondwaterstanden blijkt dat deze stabiel zijn en deze niet de signaalwaarden overschrijden. Eventueel kan de stapgrootte zowel worden vergroot als verkleind. Op deze manier kan de reactiesnelheid van de onttrekking op de grondwaterstand bepaald worden. Daarnaast wordt er inzicht verkregen in de relatie tussen het onttrekkingsdebiet en de daadwerkelijke grondwaterstandsverlaging Monitoring grondwaterstanden Zoals beschreven in het saneringsplan worden er bij de opstartfase (2015 en 2016) geen grondwaterstandsverlagingen ter plaatse van de Weiver verwacht. Ter verificatie hiervan is het van belang om ter plaatse van de Weiver de grondwaterstanden en stijghoogten te meten in deze fase. Daarom is er één monitoringsnetwerk ontworpen voor zowel de opstartfase als de full-scale sanering. Tabel 3.10 toont het monitoringsprogramma voor de grondwaterstandsmetingen. 18\26 Monitoringsplan uitvoering grondwatersanering Weiver en omgeving te Krommenie

19 Tabel 3.10 Monitoringsprogramma grondwaterstandsmetingen Peilbuis Filterstelling Nabij adres Gekoppeld aan Actiewaarde (m mv) onttrekkingsbron Weiver 35 hoek 1 Signaalwaarde gedurende 3 aaneengesloten maanden Weiver 35 hoek 1 Signaalwaarde gedurende 2 aaneengesloten weken Weiver 58 voorzijde 3 Signaalwaarde gedurende 2 aaneengesloten weken Weiver 34 voorzijde 1 Signaalwaarde gedurende 2 aaneengesloten weken Weiver 34 voorzijde 1 Signaalwaarde gedurende 3 aaneengesloten maanden Weiver 38 achterzijde 1, 2 en 4 Signaalwaarde gedurende 2 aaneengesloten weken Weiver 38 voorzijde 1 en 2 Signaalwaarde gedurende 2 aaneengesloten weken 6-7 Weiver 38 voorzijde 1 en 2 Signaalwaarde gedurende 3 aaneengesloten maanden Weiver 42 achterzijde 2 en 4 Signaalwaarde gedurende 2 aaneengesloten weken Weiver 42 voorzijde 2 Signaalwaarde gedurende 2 aaneengesloten weken 6-7 Weiver 42 voorzijde 2 Signaalwaarde gedurende 3 aaneengesloten maanden Weiver 48 achterzijde 3 en 4 Signaalwaarde gedurende 2 aaneengesloten weken Weiver 43 hoek 3 Signaalwaarde gedurende 3 aaneengesloten maanden 9b* 2-3 Weiver 52 voorzijde 3 Signaalwaarde gedurende 2 aaneengesloten weken Weiver 56 voorzijde 3 Signaalwaarde gedurende 3 aaneengesloten maanden Weiver 60 voorzijde 3 Signaalwaarde gedurende 2 aaneengesloten weken Forbo 7 Signaalwaarde gedurende 3 aaneengesloten maanden Forbo 6 Signaalwaarde gedurende 3 aaneengesloten maanden Forbo 5 Signaalwaarde gedurende 3 aaneengesloten maanden Forbo 5 en 6 Signaalwaarde gedurende 3 aaneengesloten maanden Forbo 5 en 6 Signaalwaarde gedurende 2 aaneengesloten weken Forbo 7 Signaalwaarde gedurende 2 aaneengesloten weken Forbo 6 Signaalwaarde gedurende 2 aaneengesloten weken Forbo 5 Signaalwaarde gedurende 2 aaneengesloten weken Forbo 5 en 6 Signaalwaarde gedurende 2 aaneengesloten weken Forbo 7 Signaalwaarde gedurende 2 aaneengesloten weken * er dient gecontroleerd te worden of deze peilbuis inderdaad freatisch is, zo niet dient er een freatische peilbuis op deze locatie geplaatst te worden. Monitoringsplan uitvoering grondwatersanering Weiver en omgeving te Krommenie 19\26

20 De actiewaarde voor het freatisch pakket is gedefinieerd als de situatie dat de signaalwaarde 2 weken lang onderschreden wordt. Er is gekozen voor een periode van 2 weken, omdat er vastgesteld moet worden dat dit het gevolg van de onttrekking is en geen natuurlijke fluctuatie van de grondwaterstand betreft. De actiewaarde voor het wadzandpakket is gedefinieerd als de situatie dat de signaalwaarde 3 maanden achtereen wordt overschreden. Het bepalen van de signaalwaarde is verderop in deze paragraaf beschreven. Verder is elk meetpunt gekoppeld aan een onttrekkingsbron. Hier wordt verderop op ingegaan. De locatie van de peilbuizen is opgenomen in bijlage 2. De peilbuizen genummerd van 7000 tot en met 7014 betreffen nieuw te plaatsen peilbuizen. Bij de keuze voor de locatie van de monitoringspunten is rekening gehouden met de funderingswijze, stabiliteit en schaderisico van de panden alsmede met de bereikbaarheid van de locaties. Zo kan aan de achterzijde van de woningen aan de Weiver geen peilbuis in het wadzandpakket geplaatst worden, omdat daar geen ruimte is voor een boor- of sondeerinstallatie. Het handmatig plaatsen van peilbuizen tot de gewenste einddiepte (circa 7 m -mv) is Arbotechnisch ongewenst. Naast de in tabel 3.10 opgenomen meetpunten dient op een aantal aanvullende locaties de grondwaterstand en stijghoogte te worden gemonitord om de invloedsfeer van de grondwateronttrekking te bepalen. Met de metingen kan zonodig ook het grondwatermodel worden geoptimaliseerd zodat met meer nauwkeurigheid de invloedsfeer van de grondwateronttrekking en infiltratie kan worden berekend. In tabel 3.11 is een overzicht opgenomen van deze peilbuizen. De situering van deze peilbuizen is weergegeven in bijlage 2. Tabel 3.11 Monitoringsprogramma grondwaterstandsmetingen voor bepaling invloedsfeer Peilbuis Filterstelling Nabij adres Doel (m mv) Voorzijde Weiver 38 Monitoring invloed op stijghoogte in het eerste watervoerend pakket Achterzijde Wilhelminastraat 30/32 Monitoring invloedstraal freatisch pakket 6-7 Achterzijde Wilhelminastraat 30/32 Monitoring invloedstraal wadzandpakket Voorzijde Weiver 14 Monitoring invloedstraal freatisch pakket 6-7 Voorzijde Weiver 14 Monitoring invloedstraal wadzandpakket Voorzijde Weiver 47 Monitoring invloedstraal freatisch pakket 6-7 Voorzijde Weiver 47 Monitoring invloedstraal wadzandpakket Forbo Monitoring verlaging freatisch pakket Forbo Monitoring verlaging wadzandpakket Forbo Monitoring verlaging freatisch pakket Forbo Monitoring verlaging wadzandpakket Forbo Monitoring verlaging freatisch pakket Forbo Monitoring verlaging wadzandpakket 20\26 Monitoringsplan uitvoering grondwatersanering Weiver en omgeving te Krommenie

21 Uitvoering metingen De grondwaterstanden in de genoemde peilbuizen in tabellen 3.10 en 3.11 dienen continu gemeten te worden door middel van dataloggers met telemetrie. De dataloggers dienen dusdanig te worden geprogrammeerd dat deze een alarmsignalering geven (per en/of SMS) bij overschrijding van de signaalwaarde. Op deze manier kan direct worden ingegrepen zodra de actiewaarden worden overschreden. De meetfrequentie is 1 maal per uur. Eventueel kan de meetfrequentie na verloop van tijd worden afgebouwd als er zekerheid is over de effecten van de onttrekking. Ter verificatie van de automatisch gemeten grondwaterstanden dient de grondwaterstand elk half jaar handmatig gemeten worden. Bepaling signaalwaarde Door Deltares geadviseerd om voor de grondwaterstanden de GLG-waarde (gemiddeld laagste grondwaterstand) als signaalwaarde te hanteren 4. Uit de tot nu toe continu gemeten grondwaterstanden is gebleken dat de GLG op korte afstand varieert met enkele decimeters. Het is daarom niet mogelijk om één GLG voor alle punten te definiëren. Daarom dient er, nog voorafgaand aan de start van de sanering (gepland december 2015) per monitoringspeilbuis een signaalwaarde op basis van de tot dan toe opgebouwde meetreeks te worden vastgesteld. Aangezien de meetreeksen te kort zijn om een GLG-waarde te kunnen vaststellen zal op basis van expert judgement vóór de start van de sanering een signaalwaarde voor zowel het freatisch pakket als het wadzandpakket worden bepaald. Deze signaalwaarden worden als alarmwaarde in de dataloggers geprogrammeerd. Beslisschema Figuur 3.4 toont het beslisschema voor de monitoring van grondwaterstanden. Wanneer de actiewaarde wordt overschreden, dient het debiet van de gekoppelde onttrekkingsbron(nen) verminderd te worden met 0,5 m 3 /dag. Wanneer het debiet dermate is verlaagd dat de gekoppelde onttrekkingsbron(nen) uit staan en de actiewaarde wordt nog steeds overschreden, dient de adviseur een plan te maken hoe de verlaging verminderd moet worden. Dit zal waarschijnlijk inhouden dat het debiet van meerdere onttrekkingsbronnen verminderd moet worden. 4 Deltares, Grondwatersanering gasfabriek Krommenie risico s en randvoorwaarden, kenmerk GEO-0009, november 2014 Monitoringsplan uitvoering grondwatersanering Weiver en omgeving te Krommenie 21\26

22

23 3.3.3 Bouwkundige opnamen Voor aanvang van de opstartfase dienen een bouwkundige opname van de gebouwen aan Weiver 2 tot en met 86, Weiver 1 tot en met 71 en het Forbo-terrein uitgevoerd te worden. Hierbij wordt de bouwkundige staat van de woningen, alsmede de aanwezige (tuin)schuurtjes, aanbouwen en muurtjes geregistreerd. Aan de hand van deze opname kan worden bepaald of eventuele schade dateert van vóór de sanering, na de sanering of een eventueel gevolg is van de sanering. Bij eventueel aanwezige scheuren in muren kan in overleg met de gemeente en de perceelseigenaar een scheurmeter worden aangebracht. Afhankelijk van de resultaten van de zakkingsmonitoring dienen zonodig tussentijdse bouwkundige opname te worden uitgevoerd. Vooralsnog is deze frequentie niet te kwantificeren Monitoring gebouwzakkingen In bijlage 3 zijn de te monitoren meetpunten voor de zakkingsmetingen weergegeven. Het betreffen alle reeds aanwezige meetbouten, die momenteel ook door de gemeente worden gemonitord. Vooralsnog wordt er vanuit gegaan dat deze metingen worden voortgezet, hoewel mogelijk niet alle metingen relevant zijn in het kader van der grondwatersanering. Door hier gebruik van de te maken kan de reeds opgebouwde meetreeks verder worden opgebouwd, zodat onderscheid kan worden gemaakt tussen langjarige trends en het effect van de grondwatersanering. Tabel 3.12 toont de bepaling van de meetfrequentie van de hoogtebouten. Deze is overgenomen van het bestaande meetprotocol van de gemeente. Tabel 3.12 Bepaling van meetfrequentie Momentane zakking (mm)* Gemiddelde zakking van de laatste 12 maanden** Meetinterval -8 1 x per maand > -8 en x per maand > -8 en -4 > -8 1 x per kwartaal > x per maand > -4 > -8 en -4 1 x kwartaal > -4 1 x kwartaal > -4 > -4 1 x per half jaar Geen waarde 1 x kwartaal * De zakking tussen de laatst uitgevoerde meting en de voorlaatste meting. De meetbout met de hoogste waarde van de momentane zakking binnen het object wordt gebruikt voor de afweging. ** Gemiddelde zakking van een meetbout in de laatste 12 maanden van de totale meettijd. De meetbout met de hoogste waarde binnen het object wordt gebruikt voor de afweging. Monitoringsplan uitvoering grondwatersanering Weiver en omgeving te Krommenie 23\26

24 Omdat er een vertraging is tussen het optreden van grondwaterstandsverlaging en het optreden gebouwzakkingen is het niet zinvol om de debieten bij te sturen op basis van gemeten gebouwzettingen. Sturing van het systeem vindt plaats op basis van grondwaterstanden. De monitoring van gebouwen is daarom meer een registratie en geeft inzicht in de reactiesnelheid van het systeem en de mate hiervan. Er zijn derhalve geen signaal- of actiewaarden gekoppeld aan de hoogtemetingen. 4 Beheer en onderhoud Voor het blijvend goed functioneren van het saneringssysteem dient er onderhoud te worden gepleegd. De uit te voeren beheer- en onderhoudswerkzaamheden zijn in dit hoofdstuk beschreven Onttrekkingssysteem Het volgende onderhoudswerkzaamheden dienen voor het onttrekkingssysteem uitgevoerd te worden: Jaarlijks visuele controle van lekkage en fysieke staat van de putten Jaarlijks reinigen van de in werking zijnde onttrekkingsfilters. Vooralsnog wordt er vanuit gegaan dat alleen mechanische reinigingsmethoden voldoende zijn (geen chemische reinigingstechnieken) Jaarlijks reinigen van de persleidingen vanuit de deepwells naar de zuiveringsinstallatie Infiltratiesysteem Het volgende onderhoudswerkzaamheden dienen voor het infiltratiesysteem uitgevoerd te worden: Jaarlijks visuele controle van lekkage en fysieke staat van de putten Jaarlijks reinigen van de in werking zijnde infiltratieleidingen. Vooralsnog wordt er vanuit gegaan dat alleen mechanische reinigingsmethoden voldoende zijn (geen chemische reinigingstechnieken) Jaarlijks reinigen van de leidingen van de watergang(en) naar de infiltratieputten Zuiveringssyteem Het zuiveringssysteem dient te worden onderhouden conform het nog door de aannemer op te stellen onderhoudsplan. In dit plan dienen minimaal de volgende aspecten te worden uitgewerkt: Maandelijkse controle op lekkages aan leidingwerk en koppelingen Maandelijkse controle van fysieke staat van de zuivering Jaarlijks geheel nazien van de installatie en het zonodig vervangen of repareren van pompen Alle storingen, onderhoudswerkzaamheden, reparaties en bijzonderheden dienen in een logboek bijgehouden te worden. 24\26 Monitoringsplan uitvoering grondwatersanering Weiver en omgeving te Krommenie

25 5 Planning, dataverwerking en rapportage 5.1 Planning Onderstaande tabel 5.1 toont de planning van de uit te voeren monitoringswerkzaamheden tot en met Tabel 5.1 Planning monitoringswerkzaamheden tot en met 2025 Datum Zo spoedig mogelijk, uiterlijk juli 2015 September/oktober 2015 November 2015 Eind november 2015 December 2015 September/oktober 2016 September/oktober 2017 December 2017 September/oktober 2018 September/oktober 2019 September/oktober 2020 September/oktober 2021 September/oktober 2022 September/oktober 2023 September/oktober 2024 September/oktober 2025 Uit te voeren werkzaamheden Installeren monitoringsnetwerk voor meting grondwaterstanden Nulmeting grondwaterkwaliteit wadzandpakket binnen en buiten contour, eerste watervoerend pakket (tabel 3.1, 3.2 en 3.7) Bouwkundige vooropname Vaststellen signaalwaarden grondwaterstanden Start opstartfase sanering Monitoringsronde grondwaterkwaliteit wadzandpakket binnen contour en eerste watervoerend pakket (tabel 3.1 en 3.7) Monitoringsronde grondwaterkwaliteit wadzandpakket binnen en buiten contour, eerste watervoerend pakket (tabel 3.1, 3.2 en 3.7) Start full-scale sanering Monitoringsronde grondwaterkwaliteit wadzandpakket binnen contour (tabel 3.1) Monitoringsronde grondwaterkwaliteit wadzandpakket binnen contour en eerste watervoerend pakket (tabel 3.1 en 3.7) Monitoringsronde grondwaterkwaliteit wadzandpakket binnen en buiten contour (tabel 3.1 en 3.2) Monitoringsronde grondwaterkwaliteit wadzandpakket binnen contour en eerste watervoerend pakket (tabel 3.1 en 3.7) Monitoringsronde grondwaterkwaliteit wadzandpakket binnen contour (tabel 3.1) Monitoringsronde grondwaterkwaliteit wadzandpakket binnen contour en eerste watervoerend pakket (tabel 3.1 en 3.7) Monitoringsronde grondwaterkwaliteit wadzandpakket binnen contour (tabel 3.1) Monitoringsronde grondwaterkwaliteit wadzandpakket binnen en buiten contour, eerste watervoerend pakket (tabel 3.1, 3.2 en 3.7) Monitoringsplan uitvoering grondwatersanering Weiver en omgeving te Krommenie 25\26

26 5.2 Verwerking en interpretatie monitoringsdata Tabel 5.2 toont de termijn waar binnen de binnenkomende meet- en analyseresultaten beoordeeld moeten worden. De verwerking en interpretatie van de monitoringsdata dient te worden uitgevoerd door een deskundig bureau. Tabel 5.2 Beoordelingstermijn monitoringsdata Onderdeel Effluent Monitoringsronde grondwaterkwaliteit Grondwaterstanden Storingen onttrekkingssysteem Beoordelingstermijn Maximaal 1 week na ontvangen analyseresultaten Maximaal 1 week na ontvangen analyseresultaten Na wijziging debiet dagelijks voor een periode van een maand. Hierna is de beoordelingstermijn aan de deskundige. Maximaal 2 dagen na storingsmelding De gemeten grondwaterstanden dienen na elke debietswijziging een maand lang dagelijks beoordeeld te worden. Met welke frequentie de grondwaterstanden hierna beoordeeld moeten worden dient door de betreffende adviseur bepaald te worden. Daarnaast gaat er een alarm af wanneer de signaalwaarde van de grondwaterstanden wordt onderschreden. Vanaf dat moment moet gecontroleerd worden of de actiewaarde ook wordt onderschreden. 5.3 Rapportage Elk jaar dient er een voortgangsrapport opgesteld worden. Uitgaande van start van de sanering in december 2015, dient de voortgangsrapportage uiterlijk 1 februari bij het bevoegd gezag te worden ingediend. De voortgangsrapportages komen op deze wijze overeen met het een saneringsjaar. Het voortgangsrapport moet de volgende onderdelen bevatten: Uitgevoerde monitoringswerkzaamheden en eventuele afwijkingen ten opzichte van het monitorings- en het saneringsplan Trendanalyse van de grondwaterkwaliteit (voortgang sanering en eventuele verspreiding) Analyse van de werking van het onttrekkings-, en infiltratiesysteem Analyse van de werking van het zuiveringssysteem Analyse van de gemeten grondwaterstanden inclusief grafieken Analyse van de gemeten gebouwzettingen inclusief grafieken Eventueel ondernomen acties zoals aanpassen debiet Advies over de voortgang van de sanering en monitoring 26\26 Monitoringsplan uitvoering grondwatersanering Weiver en omgeving te Krommenie

27 Bijlage 1 Monitoringsnetwerk grondwaterkwaliteit

28

29 Monitoringsnetwerk grondwaterkwaliteit 1 11,0-12, , ,0-7, <0, ,0-21, , <1, <0, <0,20 <1, <0, ,0-20, <1, ,0-7, ,0-12, ,5-1 # ,0-7, <0, , <1, <0,20 4, ,3-21, ,2 4 # ,0-7,0 2 11,0-12, , , <0, <0, ,0-12,0 # <1, ,50 1,0 3 # ,0-20, <1, ,0-20, <1, , , <0, ,0-12, , ,0-24, , <1, ,5-5, ,0-18, ,0-7, , ,0-7, , , ,0-20, ,0-12, , , ,5-10, <0, , ,0-7, <0, ,0-15, <0, , ,0-12, <0, ,0-7, ,9-6, <0, <_d <0,20 2, ,0-7, <0, <0,20 <1, ,0-7, <0, ,0-7, , ,0 5 # # ,6-10, # ,0-7, <0, , <1, ,0-7, ,0-7, , ,0-7, <5, , ,0-12,0 A B C D <5, <1, ,0-17, <5, <1,0 A = Meetpuntnr. + FilterDiepte (m-mv) B = Analysedatum (maand-jaar) C = Concentratie benzeen (ug/l) D = Concentratie Thiocyanaat als CN (ug/l) ,0-7, <5, <1, <1, ,0-11, <5, <1, <1, ,0-16, <5, <1, <1,0 <= Streefwaarde of < Rapportagegrens > Streefwaarde en <= Tussenwaarde > Tussenwaarde en <= Interventiewaarde > Interventiewaarde en <= 10 * Interventiewaarde > 10 * Interventiewaarde # deepwell nieuw te plaatsen monitoringspeilbuis grondwaterkwaliteit monitoringspeilbuis grondwaterkwaliteit overige peilbuis verontreinigingscontour thiocyanaat verontreinigingscontour BTEX m 1: _10030.MXD

30

31 Bijlage 2 Monitoringsnetwerk grondwaterstanden

32

33 Monitoringsnetwerk voor grondwaterstanden # # # # # # # 2001 nieuw te plaatsen peilbuis bestaande peilbuis # deepwell m infiltratieleiding 1: _10029U.MXD

34

35 Bijlage 3 Monitoringsnetwerk hoogtebouten

36

37 hoogtebout m 1: _10031U.MXD Monitoringsnetwerk hoogtebouten