Eindhoven, Onderwerp: Briefrapportage grondwatermonitoring Uden-Centrum 2016/ 2017 Projectnummer: Referentienummer: SWNL

Transcriptie

1 Provincie Noord-Brabant Cluster Natuur, Water en Milieu T.a.v. de heer M. Bressers Postbus MC 's-hertogenbosch Eindhoven, Onderwerp: Briefrapportage grondwatermonitoring Uden-Centrum 2016/ 2017 Projectnummer: Referentienummer: SWNL Geachte heer Bressers, In opdracht van provincie Noord-Brabant heeft Sweco Nederland B.V. in 2016 een grondwatermonitoring uitgevoerd in het centrum van Uden. De resultaten daarvan gaven aanleiding om in 2017 een aantal extra filters te plaatsen/ te bemonsteren. In deze briefrapportage worden de resultaten van de monitoring uit 2016 en de aanvullende bemonstering uit 2017 besproken. Een overzicht van de locatie is weergegeven in bijlage 1. Aanleiding en doelstelling In het centrum van Uden is sprake van een verontreiniging met vluchtige chloorkoolwaterstoffen (VOCl) in het grondwater. Middels een in-situ sanering is deze verontreiniging, in de periode , gesaneerd. Vervolgens heeft tussen 2009 en 2012 monitoring van de verontreiniging plaatsgevonden. Om de sanering af te kunnen ronden dient nog een monitoringsronde te worden uitgevoerd, met als doel de huidige situatie van de restverontreiniging vast te stellen. Kwaliteitsborging Sweco Nederland B.V. wil met haar producten en diensten zo goed mogelijk aan de behoeften, doelstellingen en eisen van haar opdrachtgevers voldoen. Het managementsysteem van Sweco Nederland B.V. voldoet aan verschillende eisen en normen. Een algemeen overzicht hiervan is opgenomen in bijlage 7. Het veldwerk is deels verricht door VWB Bodem B.V. onder hun procescertificaat nummer EC-SIK en deels door Sweco Nederland B.V. onder het procescertificaat nummer RQA Sweco Zernikestraat HZ Eindhoven Postbus BG Eindhoven Nederland T Sweco Nederland B.V. Eindhoven Handelsregister Statutair gevestigd te De Bilt Bram van den Berkmortel Adviesmedewerker T M Bram.vandenBerkmortel@sweco.nl 1 (7)

2 Sweco Nederland B.V. verklaart hierbij dat zij en haar onderaannemers geen belang hebben bij de uitkomsten van het onderzoek. Het onderzoek is derhalve volgens de eisen uit het Besluit bodemkwaliteit onafhankelijk uitgevoerd. Volgens het Besluit bodemkwaliteit dient onderzoek uitgevoerd te worden volgens, door de SIKB, vastgestelde beoordelingsrichtlijnen. In de rapportage wordt expliciet vermeld welke werkzaamheden zijn uitgevoerd onder de beoordelingsrichtlijnen en onderliggende protocollen. Tevens is opgenomen op welke punten eventueel is afgeweken van de protocollen en wat de mogelijke consequenties zijn van de afwijkingen. Locatiegegevens De onderzoekslocatie betreft het centrum van Uden. Uit diverse bodemonderzoeken, uitgevoerd tussen 1988 en 1994, is gebleken dat in het centrum van Uden in het grondwater sprake was van een sterke verontreiniging met VOCl. Deze verontreiniging had een oppervlak van circa 9 ha en reikte plaatselijk tot 15 m mv. Vermoedelijk is de verontreiniging veroorzaakt door een tweetal voormalige chemische wasserijen gelegen aan de hoek Markt-Kastanjeweg en aan de hoek Julianastraat-Koopmanstraat. In de periode is de verontreiniging in-situ gesaneerd door middel van stimulering van biologische afbraak. Na drie monitoringsronden, uitgevoerd tussen 2009 en 2012, bleek de verontreiniging nagenoeg geheel verdwenen. Binnen de oorspronkelijke contour is echter plaatselijk nog wel sprake van een restverontreiniging met afbraakproducten. Vanwege de achtergebleven restverontreiniging was formeel niet voldaan aan de saneringsdoelstellingen uit de beschikking van Omdat de saneringsdoelstellen uit 1997 tegenwoordig niet reëel en haalbaar worden geacht, is in 2014 een nieuw saneringsplan opgesteld met een gewijzigd saneringsdoel. Het gewijzigde saneringsdoel betreft een stabiele eindsituatie (grote restverontreiniging, trede 3). Om vast te kunnen stellen of er sprake is van een stabiele eindsituatie is in 2016 een nieuwe monitoring uitgevoerd. Monitoring 2016/ 2017 De monitoring bestaat uiteindelijk uit 4 fasen, waarvan drie fasen zijn uitgevoerd in 2016 en de laatste fase is uitgevoerd in De monitoring bestond in eerste instantie uit het plaatsen van drie peilbuizen stroomafwaarts van het interceptiescherm 1 en het bemonsteren van dertien peilbuizen (inclusief de drie nieuw geplaatste peilbuizen). De resultaten van de eerste fase (bemonsteren van dertien peilbuizen) gaven aanleiding tot het uitvoeren van fase 2 en 3. In fase 2 zijn op twee plaatsen nog peilbuizen bijgeplaatst en zijn zes peilbuizen bemonsterd. In fase 3 zijn 2 peilbuizen herbemonsterd die in fase 1 en 2 al bemonsterd waren. De resultaten van de monitoring in 2016 gaven aanleiding tot het plaatsen van twee diepe filters (20 en 30 m -mv) ter plaatse van peilbuis 60 en het herbemonsteren van peilbuis Het interceptiescherm betreft een bioscherm dat is aangebracht ten behoeve van de sanering. Na de ontmanteling van het saneringssysteem is dit bioscherm achter gelaten. 2 (7)

3 In onderstaande tabel 4.1 is per fase aangegeven welke peilbuizen zijn geplaatst en bemonsterd. De situering van de peilbuizen (bestaand en nieuw) is weergegeven in bijlage 5. Tabel 4.1: Overzicht uitvoering monitoring 2016/ 2017 Fase Uitgevoerde Peilbuizen Uitvoerdatum werkzaamheden Fase 1 plaatsen peilbuizen 59 (5-6 m -mv), 60 (5-6 en m -mv) en 202 (5-6 m -mv 27 en (2016) en 12 m -mv) bemonsteren peilbuizen 217, M44, K31, 206, M46, 308, 309, K37, Pr-5, Pr-6, 59, en 202 Fase 2 plaatsen peilbuizen AdB-04 (10 en 15 m -mv) en AdB-06 (10 en 15 m -mv) 16 en (2016) bemonsteren peilbuizen K39, 206, M46, 53, AdB-04 en AdB Fase 3 (her)bemonsteren 206 en AdB (2016) peilbuizen Fase 4 plaatsen peilbuizen 60 (20 en 30 m -mv) (2017) bemonsteren peilbuizen 206 (5, 10, 15 en 20 m -mv) en 60 (20 en 30 m -mv) Veld- en laboratoriumwerkzaamheden Veldonderzoek Het veldonderzoek is uitgevoerd door VWB Bodem B.V. in samenwerking met Sweco beide firma s zijn erkend voor het uitvoeren van veldwerk conform de BRL SIKB 2000, Veldwerk bij Milieuhygiënisch bodemonderzoek. De werkzaamheden (fase 1 t/m 3) zijn uitgevoerd tussen 27 juni en 13 oktober 2016 volgens voornoemde BRL SIKB 2000 en de bijbehorende VKB-protocol 2001 en Het veldwerk is uitgevoerd door de heren J. Dix (VWB), J. van den Hurk (Sweco), P.H. Jongens (VWB) en J. Vermeer (VWB) en bestond uit de volgende werkzaamheden: het uitvoeren van een visuele terreininspectie. Mede aan de hand hiervan is de plaats van de nieuwe peilbuizen bepaald; het plaatsen van vijf nieuwe peilbuizen (59, 60, 202, AdB-04 en AdB-06) met in totaal acht filters; het zintuiglijk beoordelen van het bij de boringen vrijkomende bodemmateriaal op bodemkundige eigenschappen en op eventueel aanwezige verontreinigingskenmerken; het bemonsteren van veertien bestaande en vijf nieuwe peilbuizen. Op 13 maart 2017 is door de heer J. Dix van VWB Bodem B.V. aanvullend veldwerk uitgevoerd (fase 4). Het veldwerk bestond uit het machinaal plaatsen van twee filters (20 en 30 m -mv) ter plaatse van peilbuis 60. Het vrijgekomen bodemmateriaal is zintuiglijk beoordeeld op bodemkundige eigenschappen en eventuele verontreinigingskenmerken. De op 13 maart geplaatste filters van peilbuis 60 (20 en 30 m -mv) en de filters van peilbuis 206 (5, 10, 15 en 20 m -mv) zijn op 14 april 2017 bemonsterd door de heer J. van den Hurk van Sweco. Bijlage 5 geeft een overzicht van de situering van de bestaande en nieuwe peilbuizen. Tabel 5.1 geeft een overzicht van de bemonsterde dieptes per peilbuis. 3 (7)

4 Tabel 5.1: Peilbuizen en bemonsterde dieptes Peilbuis Bemonsteringsdiepte (m -mv) M K M K Pr Pr K (2x) 10 (2x) 15 (3x) 20 (2x) M AdB (2x) AdB (2x) = 2 x bemonsterd; (3x) = 3 x bemonsterd Laboratoriumonderzoek De geselecteerde grondwatermonsters uit 2016 zijn in het door RvA-geaccrediteerde Laboratorium van Alcontrol Laboratories geanalyseerd. De grondwatermonsters genomen in 2017 zijn geanalyseerd in het door RvA-geaccrediteerde laboratorium van Eurofins Analytico. De analyses zijn uitgevoerd conform de protocollen die vallen onder het accreditatieschema van de AS 3000-richtlijn. Voor een toelichting op de analysemethoden wordt verwezen naar de analysecertificaten in bijlage 3. In totaal zijn 41 individuele grondwatermonsters geanalyseerd op vluchtige chloorkoolwaterstoffen (inclusief vinylchloride). Tevens zijn in 2017 de watermonsters uit peilbuis 206 (5, 10, 15 en 20 m - mv) geanalyseerd op macroparameters en afbraakproducten. Resultaten veldonderzoek De resultaten van de bodemkundige beoordeling van de boringen zijn in de vorm van boorprofielen weergegeven in bijlage 2. Uit de boorprofielen blijkt dat de grond binnen het onderzoeksgebied tot 15 m mv (maximale boordiepte nieuwe peilbuizen) bestaat uit matig tot zeer grof zand. Tussen circa 7,5 en 8,5 m mv is een uiterst siltige kleilaag aanwezig. Op 14 april 2017 is van de grondwatermonsters uit peilbuis 206 het redoxpotentiaal bepaald. De gemeten waarden zijn: 5 m -mv = -252 mv; 10 m -mv = -259 mv; 15 m -mv = -214 mv en 20 m -mv = -196 mv. Zintuiglijke waarnemingen Tijdens de boorwerkzaamheden zijn zintuiglijk kenmerken waargenomen die kunnen duiden op de aanwezigheid van verontreinigende stoffen. In de bodemlaag tot maximaal 1,0 m mv worden ter plaatse van boringen 60, AdB-04 en AdB-06 sporen en resten puin aangetroffen. Deze bijmengingen hebben geen relatie met de VOCl verontreiniging in het grondwater. 4 (7)

5 Monsterselectie De selectie van de te analyseren grondwatermonsters heeft in eerste instantie (fase 1) plaatsgevonden op basis van het gewijzigde saneringsplan. In fase 2 en 3 heeft de selectie plaatsgevonden op basis van de resultaten uit fase 1. Naar aanleiding van de resultaten uit eerdere fasen zijn in fase 4 aanvullende bemonsteringen en analyses uitgevoerd. De selectie van de monsters is gericht op het vaststellen van het gehalte aan vluchtige chloorkoolwaterstoffen (VOCl) in het grondwater, op verschillende diepten. De monsters uit 2017 uit peilbuis 206 zijn behalve op VOCl ook geanalyseerd op macroparameters en afbraakproducten (analysecertificaat Eurofins, nr.: ). Een overzicht van de bemonsterde diepten is weergegeven in tabel 5.1. Resultaten laboratoriumonderzoek Analyseresultaten De analysecertificaten van ALcontrol Laboratories en Eurofins Analytico, met de resultaten van het laboratoriumonderzoek en een toelichting op de toegepaste analysemethoden zijn, weergegeven in bijlage 3. Het is voor certificaten van ALcontrol mogelijk om de originaliteit van deze certificaten te controleren door via de website van ALcontrol Laboratories ( het rapportnummer te raadplegen en daarbij de unieke code, vermeld op de certificaten, in te vullen. Toetsingskader Voor de bepaling of en in welke mate bodemverontreiniging aanwezig is, zijn toetsingswaarden opgenomen in de Circulaire bodemsanering De analyseresultaten zijn getoetst aan de toetsingswaarden in deze circulaire. Het toetsingsresultaat is in bijlage 4 weergegeven De volgende toetsingswaarden worden onderscheiden voor grondwater: S: Streefwaarde, ijkpunt voor een milieukwaliteit van het grondwater op de lange termijn op basis van het verwaarloosbaar risiconiveau voor het ecosysteem; T: Tussenwaarde, het gemiddelde van de Streefwaarde en de Interventiewaarde, criterium voor nader onderzoek; I: Interventiewaarde, het gehalte waarboven ernstige vermindering optreedt van de functionele eigenschappen van de bodem. Resultaten watermonsters Uit de toetsing van de gemeten waarden in bijlage 4, blijkt dat in een aantal van de onderzochte monsters, gehalten boven de streefwaarden zijn aangetroffen. Conclusies Op basis van de uitgevoerde grondwatermonitoring kunnen de volgende conclusies worden getrokken: ter plaatse van peilbuis 206 is het grondwater tot 20 m mv sterk verontreinigd met cis (som (cis, trans) 1,2-dichloorethenen) en vc (vinylchloride); op 25 en 30 m mv is het grondwater in peilbuis 206 nog slechts licht verontreinigd; peilbuis AdB-04 is op 10 en 15 m mv sterk verontreinigd met vc en op 15 m mv tevens matig verontreinigd met cis; peilbuizen K31 en M46 zijn op circa 10 m mv sterk verontreinigd met cis en vc; peilbuis 308 is op circa 6 m mv een matig verhoogd gehalte vc gemeten; 5 (7)

6 in het grondwater ter plaatse van peilbuis 206 (5 m mv) is naast een sterk verhoogd gehalte aan cis en vc een sterk verhoogd gehalte aan Per (tetrachlooretheen) aangetroffen. Dit is, in 2016, het enige peilfilter waar een gehalte aan Per (oorspronkelijk verontreinigde stof) is aangetroffen boven de interventiewaarde. In het in 2017 geanalyseerde monster van peilbuis 206 (5 m -mv) is het gehalte aan Per nog maar licht verhoogd; Tri wordt in geen van de bemonsterd peilfilters aangetroffen boven de interventiewaarde. Slecht is een peilfilter (206, 5 m mv) wordt Tri licht verhoogd (> Achtergrondwaarde) aangetroffen; de resultaten van de peilbuizen (59, 60 en 202) stroomafwaarts van het bioscherm (tevens de oorspronkelijke interventiewaarde contour) zijn allen slechts licht verontreinigd met VOCl en voldoen daarmee aan de actiewaarde (interventiewaarde) uit de beschikking; de resultaten uit 2017 laten zien dat de gehalten in peilbuis 206 op 15 en 20 m -mv min of meer gelijk zijn aan de laatste meetronde uit 2016, maar op 5 en 10 m -mv is sprake van een duidelijke toename (cis en vc); op 20 en 30 m -mv zijn in peilbuis 60 licht verhoogde gehalten vc en cis gemeten. Middels de uitgevoerde monitoring zijn de aanvullende grondwatergegevens verkregen die benodigd zijn voor het toetsen aan de nieuwe saneringsdoelstelling (stabiele eindsituatie, grote restverontreiniging, trede 3). Om vast te stellen of hieraan wordt voldaan, zullen de resultaten van deze monitoringsronde vergeleken moeten worden met de resultaten van de eerder uitgevoerde monitoringsronden. Voor vragen kunt u contact opnemen met ondergetekende, bereikbaar via telefoonnummer , of adres john.geurtsvankessel@sweco.nl. Wij vertrouwen erop u hiermee voldoende geïnformeerd te hebben. Met vriendelijke groet, Sweco Nederland B.V. John Geurts van Kessel Projectleider Bodem en Ondergrond Eindhoven Bijlagen: 1. Topografische ligging 2. Boorprofielen incl. verklaringsblad 3. Analysecertificaten 4. Toetsingsresultaten Wbb 5. Tekeningen verontreinigingssituatie 6. Toetsingskader bodemkwaliteit 7. Kwaliteitsborging 6 (7)

7 Verantwoording Titel Projectnummer Referentienummer Revisie Monitoring 2016/2017 grondwater Uden- Centrum SWNL D01 Datum Auteur adres Bram van den Berkmortel Gecontroleerd door Paraaf gecontroleerd John Geurts van Kessel Goedgekeurd door Paraaf goedgekeurd Peter Kaasenbrood 7 (7)