Renovatiepact stand van zaken. VEA 20 mei 2016

Transcriptie

1 Renovatiepact stand van zaken VEA 20 mei 2016

2 PROGRAMMA 20 mei 2016 Langetermijndoelstelling en opvolgingsindicator Ann Collys Woningpas Tine Vande Casteele Renovatieadvies Jens Franken Verplichtingen/ Energiearmoedeprogramma Kennisplatform / Innovatieve business modellen / BE-REEL! Roel Vermeiren Financiële ondersteuningsmaatregelen Ellen Moons -Tine Tanghe Communicatiestrategie Eva Vanhoorne Geïntegreerd beleidskader Terugkoppeling vanuit de stuurgroep / vervolgtraject Luc Peeters BROODJESLUNCH

3 Langetermijndoelstelling en opvolgingsindicator Ambitieus en verder gaan dan wat op dit moment haalbaar lijkt. Basisprincipes Pragmatisch Eenvoudig te communiceren en gemakkelijk begrijpbaar Toepasbaar voor alle woningen Duidelijk eindpunt bevatten. Wijzigbaar in de tijd.

4 Langetermijndoelstelling en opvolgingsindicator Spoor : maatregelenpakket Spoor : energieprestatieindicator LTdoelstelling

5 Langetermijndoelstelling en opvolgingsindicator Spoor : maatregelenpakket Maximale U-waarden voor de componenten van de gebouwschil Voorwaarden aan de verwarmingsinstallatie In de communicatie aandacht voor luchtdichtheid, ventilatie en zonnewering

6 Langetermijndoelstelling en opvolgingsindicator Gebouwschil daken en plafonds: U max = 0,24 W/m 2.K muren: U max = 0,24 W/m 2.K vensters (profielen en beglazing): U max = 1,5 W/m 2.K en U glas = 1,1 W/m 2.K deuren en poorten (met inbegrip van kader): U max = 2.0 W/m 2.K vloeren: U max = 0,24 W/m 2.K

7 Langetermijndoelstelling en opvolgingsindicator Verwarming condensatieketel of; (micro)wkk of; verwarmingssysteem op basis van een hernieuwbare energiebron (warmtepomp, ) of; decentrale verwarmingstoestellen met een totaal maximaal vermogen 15 W/m 2 of; aangesloten op een efficiënt warmtenet; En functioneert conform de Europese, Belgische en Vlaamse regelgeving

8 Langetermijndoelstelling en opvolgingsindicator Spoor : energieprestatie-indicator E60 of 100 kwh/m2 Gebouwschileis: informatief S-peil

9 Langetermijndoelstelling en opvolgingsindicator Aandachtspunten: Regelmatige evaluatie, indien nodig aanscherpen Communicatie en stimuli nodig om verder te gaan

10 Langetermijndoelstelling en opvolgingsindicator Opvolgingsindicator: Op termijn opvolging via woningpas uitspraken pas mogelijk zodra (bijna) alle woningen over een woningpas beschikken Tot dan: dashboard van verschillende subindicatoren. De opdracht voor de concrete invulling is na een aanbestedingsprocedure toegewezen aan UHasselt. 10

11 De woningpas 11

12 De woningpas Definitie woningpas conclusie FASE 1 = Uniek digitaal woningdossier, instrument voor de eigenaar en gemachtigden Inhoud basisversie: Informatie over de energieprestatie AS-IS en renovatieadvies met stappenplan, bewijsstukken voor uitgevoerde energiebesparende investeringen en woningkwaliteit Uitgebreide versie: Stedenbouwkundige vergunning, bouwplannen. Allerhande attesten (keuring elektr, gas, cv, bodemattest, woningkwaliteit) Eén kanaal voor aanvragen van attesten Opvolgen evolutie van iedere woning naar LT-doelstelling: Voor eigenaar (individueel gebouw); Voor overheid (gebouwenpark). 12

13 De woningpas Is er nood aan een woningpas? Onderzoek Informatie Vlaanderen & I-minds ik (ver)bouw niet meer nodig. Waarom kan dat niet allemaal online gebeuren? Alles zou digitaal aangeleverd moeten kunnen worden. Waarom niet één portaal waar je bijvoorbeeld ook al je facturen kan in opladen, link naar taks-on-web, link naar kadaster, automatisch meldingen naar instanties die op de hoogte moeten zijn. Zou je dat niet freaky vinden? Nee, waarom, zou het net nuttig & handig vinden. Er kan bijvoorbeeld ook een tijdslijn ingebouwd worden je hebt nog 30 dagen voor dit of dat.. Dan is heel die paperassenwinkel overbodig 13

14 De woningpas Aanpak woningpas Inhoudelijk concept ICToplossing niet meer nodig. Inhoudelijk concept: Verwachtingen & behoeften gebruikers Stakeholderoverleg & gebruikersonderzoek (samen met informatie Vlaanderen) OUTPUT: designnota (mei 2016) Technisch concept: opbouw toekomstig portaal woningpas voor ontsluiting informatie over energie/gebouw Verwachtingen: welke diensten willen we aanbieden? Overleg Vlaamse overheid, Federale overheid en overige instanties Sleutel voor linken informatie = unieke identificatiesleutel gebouw OUTPUT: Plan van aanpak: architectuur, fasering, budget (juni 2016) 14

15 De woningpas Doelstellingen woningpas Administratieve lasten verlagen voor eigenaar/bewoner/koper/huurder door integratie en ontzorging Burger bewust begeleiden: inzicht geven in stappen voor energiezuinige renovatie Maximaliseren investeringen in energiebesparing: renovatiegraad verhogen Actieve, pro-actieve, communicatieve overheid WIN-WIN, motivatie bepaalt het succes van de woningpas -WIN, motivatie bepaalt het succes van de woningpas WIN-WIN & motivatie bepalen het SUCCES van de woningpas De beperkte stuurgroep benadrukt opnieuw dat de woningpas maar een succesvolle uitrol zal kennen indien er voor de woningeigenaar voldoende voordelen zijn aan verbonden. (18/03/2016) 15

16 De woningpas 10 principes van de woningpas 01 - GECENTRALISEERD 02 - GEINTEGREERD 03 - COMMUNICATIEF 04 - EENVOUDIG 05 - GEPERSONALISEERD 06 -TOEGANKELIJK 07 - DYNAMISCH 08 - VOLLEDIG 09- PEDAGOGISCH 10 - INTERACTIEF 16

17 De woningpas Definitie woning Eerste focus: woonentiteit-op termijn: gebouw(eenheid) Per gebouweenheid (bv. appartement) beschikbaar Instrument voor eigenaar 1 of meerdere eenheden (vastgoedbeheerder) Informatie clusteren: eenheid, gebouw, cluster gebouwen, site DOEL: levenscyclus van het gebouw ontsluiten ingrepen en verplichtingen visualiseren Evolutie en historiek 17

18 De woningpas Doelgroep woningpas Gebruikers van de woningpas Gemachtigden GEBRUIKERS Betrokkene gebouw Persoon Eigenaar(s) Aanvrager vergunning/ melding Aangifteplichtige Gebruikers woning (al dan niet met domicilie) GEMACHTIGDEN Persoon Koper/Huurder (geïnteresseerde) Geïnteresseerde koper Kandidaat-koper (gericht) Koper Geïnteresseerde huurder Kandidaat-huurder (gericht) Huurder Publiek Notaris als openbaar ambtenaar Notaris/makelaar als verkoper Betrokkene (ver)bouwproces Verslaggever - energiedeskundige Aannemer Architect 18

19 De woningpas Toepassingsgebied woningpas Is een toolmet voordelen voor de gebruiker (administratieve lastenverlaging en overzicht) waardoor de markt kan evolueren naar een omgeving waarin de woningpas actief en nuttig gebruikt wordt zonder verplichting De invullingsgraadhangt af van de hoeveelheid data die er voor die bepaalde woning bij het VEA of de Vlaamse Overheid beschikbaar is. Voor alle gebouwen waarvoor het VEA beschikt over energiegegevens uit EPB of EPC, kunnen deze energiegegevens naar de eigenaar ontsloten worden; Voor gebouwen zonder EPB/EPC is de woningpas in eerste instantie leeg. Woningpas evolueert stelselmatig tot een globale indicator voor de energie-efficiëntie van de ganse woningmarkt. 19

20 De woningpas Betrouwbaarheid woningpas Woningpas is niet louter voor officiële gebouwdata Digitale kluis met onderscheid in data Informatie beheerd door de overheid: officiële attesten; Informatie gelinkt aan kwaliteitskaders of productdatabanken; informatie die de eigenaar zelf wil bewaren in deze elektronische kluis; Informatie die overige bouwpartners toevoegen, 20

21 De woningpas Inhoud woningpas Woningpas = een portaal voor alle gebouwinformatie, waaronder energie. Het vormt één dynamisch, modulair geheel. Modulair opgebouwd: doorheen de tijd kunnen verschillende modules die de woning en de woonkwaliteit bepalen, toegevoegd worden aan de woningpas. 21

22 De woningpas Bouwblokken Module Energie Burger zicht geven op huidige situatie en op verbeteringen die gemaakt kunnen worden; Burger toelaten om evolutie op te volgen; Betrokkene ondersteunen in evolutie. 22

23 De woningpas Bouwblokken Algemene gegevens Administratieve ligging + kaart Gegevens eigenaar Unieke sleutel voor identificatie gebouweenheid Aanvullende gegevens over de gebouweenheid: oppervlakte, bouwjaar, Niveaus: gebouweenheid gebouw cluster - site Levenscyclus van het gebouw Toegangsbeheer en machtigingen door eigenaar (niveaus van toegang en privacy) 23

24 De woningpas Bouwblokken Energieprestatie AS-IS ontsluiten Bestaande gegevens voor EPB (sinds 2006), voor EPC-residentieel (sinds november 2008) en alle nieuwe transacties in kader van EPB, EPC, EPC + worden ontsloten voor de aanvrager van de vergunning (aangifteplichtige) en eigenaar van de woning (via link met kadaster) via de woningpas. Automatische meldingen over verplichtingen in het bouw of verbouwproces Visualisatie aanwezigheid gasnetten en warmtenetten (aanwezigheid, geplande netten, uitfasering) op basis van informatie in databanken van de distributienetbeheerders. Zonnepotentieel Renovatieadvies Stappenplan op maat met kostenplaatje en energiescore per fase: grafisch 24

25 De woningpas Bouwblokken Tool voor het bijhouden van gegevens van uitgevoerde energiebesparende investeringen Service voor opladen bewijsstukken door eigenaar Oplaadfunctie voor bewijsstukken door andere bouwpartners (aannemer, architect, deskundige) en aanvaarding door eigenaar Investeringen volgens renovatieadvies: automatisch update energiescore en nieuwe label (volgens het stappenplan). Indicatieve energiescore! Link met databanken met keuring/kwaliteitskader: hernieuwbare energie, luchtdichtheid, ventilatie, spouwmuurisolatie 25

26 De woningpas Bouwblokken Integratie met subsidietool Visualiseren premies op maat van de woning en de betrokken persoon (eigenaar, aangifteplichtige of distributienetgebruiker) Automatisch toekennen financiële tegemoetkomingen Automatische uitwisseling energiescore en investeringen met overheidsinstanties en distributienetbeheerders? Unieke premieaanvraag via woningpas? Overzicht van en linken naar energiehuizen (energieleningen), 26

27 De woningpas Bouwblokken Visualiseren reëel energieverbruik Meetwaardes van reëel energieverbruik (elektriciteit, gas) via de distributienetbeheerders Benchmark energieverbruik VEA en eigenaar: zicht op evolutie naar langetermijndoelstelling Benchmark (grafisch) t.o.v. van wijk, gemeente, provincie, Vlaanderen 27

28 De woningpas Bouwblokken Overige modules 28

29 De woningpas Bouwblokken Ontsluiten woonkwaliteit Snelle integratie: geen renovatieadvies indien zware gebreken Overzicht woonkwaliteit: checklijst woonkwaliteit (werf 1); zichtbare gebreken uit EPC +, technisch verslag woonkwaliteit, leegstandsregister, conformiteitsattest Gegevensuitwisseling VLOK-databank van Wonen Vlaanderen Ontsluiten overige gebouweigenschappen Opladen en downloaden bouwplannen Inzicht administratieve procedures (ver)bouwproces One-page overzicht attesten en keuringen: aanwezigheid en resultaat Meldingen van keuringen (periodiek of bij mijlpalen) Eén lokets-functie voor aanvragen van attesten 29

30 De woningpas Attesten Instantie Attesten/keuringen sector Moment tijdstip verantwoordelijke VEA LNE (milieu) EPB-aangifte EPC-bestaand, residentieel energie energie Nieuwbouw/ renovatie Overdracht EPC-bestaand, nietresidentieel ( to be) energie Overdracht Conformiteitsattest stookolietank Attest van buitengebruikstelling stookolietank Keuring CV-installatie verwarming verwarming verwarming Nieuwbouw/ renovatie/ overdracht renovatie/ overdracht Nieuwbouw/ renovatie/ overdracht Reinigings-en verbrandingsattest verwarming periodiek Airconditioningsinstallatie >12 kw VMM (keuring door sector) Binneninstallatie voor drinkwater Privéwaterafvoer verwarming water water Nieuwbouw/ renovatie/ overdracht/ periodiek Nieuwbouw/ renovatie Nieuwbouw/ renovatie IGN Verkoop/ verhuur Verkoop/ verhuur aanvrager vergunning eigenaar eigenaar digitaal IGN eigenaar Nee BGS eigenaar Nee IGN jaarlijks/2- jaarlijks 12 mnd na IBS + periodiek IGN IGN eigenaar gebruiker gebruiker gebruiker/klant gebruiker/klant Attest/risico-profiel overstroming ( to be) water Overdracht verkoop eigenaar Nee Ja Ja Ja In opmaak In opmaak In opmaak In opmaak In opmaak 30

31 De woningpas Attesten FOD economie, KMO, energie OVAM Onroerend erfgoed Wonen Vlaanderen (VLOK) Keuring elektrische installatie Keuring gasinstallatie gas Bodemattest Materiaalprestatie (to be) Asbestinventarisatie (op basis van asbestcheck) lijst beschermde momumenten inventaris onroerend erfgoed Technisch verslag woonkwaliteit Leegstandsregister - ongeschikte of onbewoonbare woning Conformiteitsattest elektriciteit grond gebouw Nieuwbou w/ renovatie/ overdracht Nieuwbouw / renovatie Nieuwbouw / renovatie Nieuwbouw / renovatie IBS of verkoop eigenaar Nee IBS eigenaar Nee overdracht van grond varia Ja ontwerp bouwheer Nee gebouw Renovatie start eigenaar gebouw gebouw Nieuwbouw / renovatie/ overdracht Nieuwbouw / renovatie/ overdracht ad hoc / Ja ad hoc / Ja gebouw Overdracht huur huurder Ja gebouw? ad hoc gebouw Nieuwbouw / renovatie/ overdracht ad hoc belanghebbe nde belanghebbe nde In opmaa k Ja Ja 31

32 De woningpas Attesten RO FOD werk, arbeid, sociaal overleg FOD financiën, AADP FOD financiën (BTW) vergunningsregister omgevingsregister (to be) As-built-attest (to be) gebouw gebouw gebouw Nieuwbou w/ renovatie Nieuwbou w/ renovatie Nieuwbou w/ renovatie concept concept einde werken aanvrager vergunning aanvrager vergunning aanvrager vergunning Ja (deels) Legaliteitsattest ( to be) gebouw Overdracht verkoop eigenaar Nee Postinterventiedossi er Aangifte bij kadaster gebouw gebouw Nieuwbou w/ renovatie/ overdracht Nieuwbou w/ renovatie einde werken/ verkoop eigenaar IGN eigenaar Ja Huurcontracten en - prijzen gebouw Overdracht huur eigenaar Ja BTW-aangifte gebouw Nieuwbou w/ renovatie 3mnd na KI eigenaar Nee Nee Nee Nee 32

33 De woningpas Vervolgstappen woningpas Juridische aspecten: mei juni 2016 Mag een energiescore publiek gemaakt worden? Is hiervoor toestemming nodig van de eigenaar? Is een machtiging nodig? Kan er decretaal bepaald worden dat gegevens openbaar gesteld worden? Hoe gaat de woningpas om met verschillende toegangsniveaus tot informatie, in geval van een eigenaar, geïnteresseerde koper of huurder, bouwpartner, bewoner, notaris, Wat gebeurt er bij een eigendomsoverdracht? Wat zijn voorwaarden voor gegevensuitwisseling vanuit de woningpas naar andere instanties? Moet een originele factuur op papier bijgehouden worden of is een digitaal substituut juridisch aanvaardbaar? 33

34 De woningpas Vervolgstappen woningpas Fasering woningpas: Business Analyse: eind juni 34

35 De woningpas Vervolgstappen woningpas Rolverdeling en beheer woningpas Woningpas = uniek portaal & dossier van mijn gebouw. De woningpas is enkel een kruispunt van informatie. De achterliggende data blijven in eigendom en beheer van de verschillende diensten. Gebruik maken van Magda-platform (Informatie Vlaanderen). 35

36 De woningpas Vervolgstappen woningpas Rolverdeling en beheer woningpas Het VEA beschikt niet over de middelen (personeel en budget) om de uitrol van woningpas als gebouwenpas te beheren. Welke organisatie neemt deze beheerstaak op? Mogelijke centrale coördinator-rol voor Informatie Vlaanderen? Clustering van toepassingen, competentie in huis, samenwerking faciliteren, authentieke bronnen en standaarden aanleveren. 36

37 Het renovatieadvies 37

38 Het renovatieadvies Aanpak: Focus op inhoud Op maat van de gebruiker Woningeigenaar (kandidaat) koper/huurder 38

39 Het renovatieadvies Stand van zaken: Nota beschikbaar: Beschrijving van de inhoudelijke elementen die in het renovatieadvies aan bod komen, inclusief moment waarop het renovatieadvies moet worden opgemaakt. Omschrijving van randvoorwaarden (zoals ter beschikking stellen van hulpmiddelen en softwaretools) en aandachtspunten (zoals begrijpbaarheid van het advies). d/rp_fase2_werknotarenovatieadvies.pdf 39

40 Het renovatieadvies Stand van zaken: Krachtlijnen nota: EPC+ bij verkoop/verhuur Standaardaanbevelingen vervangen door maatregelen LT: omschrijving werken met investeringskost Renovatiewaardigheid Renovatieadvies bij verbouwing (of plannen) Stappenplan met maatregelen LT: omschrijving werken met investeringskost Renovatiewaardigheid = diepgaander dan EPC+ en afgestemd op gebruiker 40

41 Het renovatieadvies Stand van zaken: Investeringskosten: Opsomming inbegrepen werken, opgesplitst in: Energiebesparende maatregel Voorbereiding, afwerking en algemene kosten Prijsvork Prijzendatabase Grootte van de werken Regionale verschillen Validatie door adviseur Toelichting Achtergrond Risico s 41

42 Het renovatieadvies Stand van zaken: Renovatiewaardigheid (deeltaak 2 van werf 3) EPC+ : Verklikkerfunctie voor bouwtechnische kwaliteit Vaststelling zichtbare aandachtspunten m.b.t.: Stabiliteit Vocht Geen oorzaken, remedies noch kosten Renovatieadvies: 3-traps afwegingskader uit Renofase: Randvoorwaarden Kwalitatieve afweging Kwantitatieve afweging 42

43 Het renovatieadvies Stand van zaken: Woningkwaliteit: Ventilatie Stabiliteit en vocht (via renovatiewaardigheid) Andere aspecten: doorverwijzing naar vragenlijst Informatief (geen verplichtingen) Gericht op leek (eigenaar, potentiële koper/huurder) Sensibiliserend: doet nadenken over verschillende aspecten 43

44 Het renovatieadvies Vervolgtraject: Doelstelling: Voor EPC+ en renovatieadvies: Invoering najaar 2018: vrijblijvend karakter 2019: verplicht EPC+ = ambitieus maar haalbaar 44

45 Het renovatieadvies Vervolgtraject: Plan van aanpak: Eén project voor EPC+ en renovatieadvies Simultane uitwerking EPC+ en renovatieadvies: Efficiëntiewinsten Maximale afstemming tussen beide instrumenten Onderverdeling in deelprojecten 45

46 Het renovatieadvies Vervolgtraject: Deelprojecten: Meest prio: Servicedesign Competentieprofiel Aanpak appartementen Rekenmethodiek Inhoudelijk studiewerk Minder prio: Inhoudelijk studiewerk Tools en databank Aansprakelijkheid Erkenningsregeling Regelgevend kader Impact op EPC en EPB Flankerende maatregelen Communicatie Toezicht en kwaliteit 46

47 Het renovatieadvies Vervolgtraject: Servicedesign Doel: Ontwerp formulieren voor en door gebruiker Inhoudelijke terugkoppeling met gebruiker Traject samen met woningpas 5 fasen: Planning fase 1, 2 en 3: Luister: omgevingsan alyse Luister: inzichten verzamelen Luister: epics en prioriteiten Design Test 3 maand 1 maand 1 maand 47

48 Het renovatieadvies Vervolgtraject: Competentieprofiel: Beroepskwalificatiedossier (AHOVOKS) 48

49 Het renovatieadvies Vervolgtraject: Aanpak appartementen: Syndici zien nog knelpunten Bijkomend overleg: Creëren draagvlak Inventaris knelpunten en oplossingen Korte termijn: Uitwerking pikt in op algemeen traject 49

50 Het renovatieadvies Vervolgtraject: Rekenmethodiek: 3 deeltaken: Keuze vertrekbasis voor de rekenmethodiek Bij voorkeur brug tussen EPB en EPC Aanpassing en uitbreiding van de gekozen basisrekenmethodiek Strategie voor onderhoud methodiek en actualisatie van prijzen en technieken. Deeltaak 1 en 2 vragen tijd en bepalen vermoedelijk kritisch pad 50

51 Het renovatieadvies Vervolgtraject, o.a.: Tools en databank: Tool voor uitvoerders: Gebruiksvriendelijke toepassing rekenmethodiek Verplicht gebruik uniforme tool Waarschijnlijk één tool voor EPC+ en renovatieadvies Eerst verwachtingen uitvoerders in kaart brengen Databank Invulling/uitwerking door woningpas Kleinere webtools 51

52 Het renovatieadvies Vervolgtraject, o.a.: Flankerende maatregelen (indirect) financiële stimuli Andere stimuli Communicatie Communicatieplan op te maken: Doelgroepen Kanalen Planning 52

53 Het renovatieadvies 53

54 Het renovatieadvies 54

55 VRAGEN 55

56 Verplichtingen Waarom verplichtingen opleggen? Tegen ,7 miljoen renovaties tot huidig nieuwbouwniveau! Om renovatiebeslissingen niet al te lang vooruit te schuiven Alvast de eerste stappen laten zetten in het renovatietraject 2050 Gefaseerde uitvoering zal doorgaans enige oplossing zijn Verplichtingen op componentniveau wenselijk Randvoorwaarden maatschappelijk verantwoorde verplichtingen Technisch haalbaar Financieel haalbaar en verantwoord Huurmarkt moet rendabel blijven Aankoop (en energetische renovatie) eigen woning nu al niet evident Lock-in vermijden Handhaafbaar in de verschillende segmenten van de woningmarkt 56

57 Verplichtingen Werkgroep kwam 6 keer samen Resultaat: adviesnota mogelijke verplichtingen voor Langetermijndoelstelling EPC Woningpas Renovatieadvies Spouwmuurisolatie Vervanging van enkel glas Vervanging van verwarmingsketels met laag rendement Plaatsing van dakisolatie Ventilatie Starten met renovatiewerken binnen een termijn na aankoop 57

58 Verplichtingen Algemene aandachtspunten werkgroep Waken over bouwtechnische kwaliteit en correcte uitvoering Kwaliteitskaders, voorwaarden voor steun, Zekerheid bieden aan snelle uitvoerders Ivm mogelijke aanscherpingen in de toekomst Opleggen van verplichtingen moet zeer doordacht gebeuren Risico op suboptimale keuzes Impact op algemeen draagvlak langetermijndoelstelling Aansluiten bij wat haalbaar is (doordachte fasering en terugverdieneffecten) Verplichtingen positief invullen 58

59 Verplichtingen Mogelijke vormen van verplichtingen: (regelmatige) rapportering over energieprestatie op woningen/of componentniveau; naleving van bepaalde minimale energieprestaties in het kader van steunmaatregelen van de overheid (huidige minimale R en U-waarde-eisen premies voor isolatie en plaatsing van hoogrendementsglas); verplichting tot naleving van bepaalde minimale energieprestaties op woning-, gebouw-en/of componentenniveau op een bepaald tijdstip. 59

60 Voornaamste aanbevelingen Verplichtingen Langetermijndoelstelling Is ambitieus, dus veel opties en fasering nodig Op woningniveau dan wel op niveau van het woningpark? Voorbeeldrol sociale huisvesting! EPC EPC wordt EPC+ Uiterlijk in 2030 heeft elke woning een geldig EPC+ (10 jaar geldig) Vanaf 2020 woningen < sociale woningen Vanaf 2024 woningen < bouwjaar onbekend EPC+ bijkomend verplicht bij premies (nieuwe premie totaalrenovatie) 60

61 Voornaamste aanbevelingen (2) Verplichtingen Woningpas : engagement van de overheid om voor elke wooneenheid een woningpas beschikbaar te stellen Renovatieadvies Verplicht bij bouwaanvraag met architect Verplicht bij 20% energetisch slechtst presterende woningen = EPC-kengetal > 800 (schuift mee op door de jaren) Uiterlijk 3 jaar na verkoop een renovatieadvies hebben Daaraan onder voorwaarden eerste renovatieverplichting koppelen 61

62 Voornaamste aanbevelingen (3) Verplichtingen Spouwmuurisolatie: eenvoudig en korte terugverdientermijn! Naar schatting woningen Twijfel over wenselijkheid / uitvoerbaarheid verplichting Ofwel niet verplichten. Dan best premie behouden. Ofwel spouwinspectie verplichten + geschikte spouwen vullen Of alternatief dat minstens de quick-win evenaart Verbod op enkel glas in minimale normen woningkwaliteit Op 22 april 2 e principiële goedkeuring door de Vlaamse Regering Vanaf 2020 tot 2024 oplopend aantal strafpunten Vervanging: profielen - beglazing conform de langetermijndoelstelling! Onderzoek uitbreiding handhaving naar eigenaar-bewoners 62

63 Voornaamste aanbevelingen (4) Verplichtingen Vervanging verwarmingsketels met laag rendement Striktere toepassing van bestaande keurings- en onderhoudsplicht Verhoogd toezicht Bij vervanging: ECO-design dwingt tot beste oplossing Correct dimensioneren want impact op rendement Plaatsing van dakisolatie: DAKISOLATIENORM Sinds 2015 R 0,75 verplicht (op termijn verstrengen?) Gefaseerd oplopende strafpunten Advies om meteen conform langetermijndoelstelling te isoleren Onderzoek uitbreiding handhaving naar eigenaar-bewoners 63

64 Voornaamste aanbevelingen (5) Verplichtingen Ventilatie Ventilatievoorzieningen bij bouwschilaanpassingen Verlies ongecontroleerde ventilatie compenseren Belang van sensibilisering via onder meer renovatieadvies Algemene renovatieverplichting koppelen aan verkoop Weinig draagvlak voor algemene verplichting? Verplicht renovatieadvies slechtste woningen + eerste renovatiestap Of verder gaan? Vanaf te bepalen datum binnen x jaar na verkoop renovatie starten Vanaf te bepalen datum binnen x jaar na verkoop y % van de aankoopprijs te investeren in de woning 64

65 Energiearmoedeprogramma Basis in Regeerakkoord en Beleidsnota Energie via versterkte ondersteuning energiebesparende maatregelen het energieverbruik structureel verlagen doeltreffende en maatgerichte samenwerking tussen netbeheerders, OCMW sen andere actoren om energiearmoede maximaal te vermijden Kadert in Vlaams Actieplan Armoedebestrijding Link Renovatiepact Signaal fase 1: grote nood aan Maatwerk / doelgroepsegmentatie Ontzorging 65

66 Energiearmoedeprogramma ENERGIEARMOEDE? Traditionele definitie: betalingsproblemen energiefacturen betaalplannen energie Gemiddelde schuld 797 euro. 43% niet correct nageleefd elektriciteitscontracten en aardgas opgezegd > budgetmeters elektriciteit en > aardgas Wetenschappelijkere benadering Woonlasten > 40 % van het beschikbare inkomen 8% van de Vlamingen ( personen / gezinnen) 66

67 Energiearmoedeprogramma Meer dan 10 % van het beschikbare inkomen naar energie 10% of gezinnen Vlamingen (11%, gezinnen) onder risicodrempel armoede (60% mediaan inkomen) (Armoedemonitor 2014) De rijksten geven max. 5 procent van het inkomen aan energie uit terwijl dat bij de armste huishoudens oploopt tot 19 procent Geen ruimte voor investeringen Vaak huurders 67

68 Energiearmoedeprogramma Participatief traject doorlopen September 2015 Stakeholderoverleg > 30 stakeholders Input / aanbevelingen verzameld Bilateraal overleg met netbeheerders, VVSG, Samenlevingsopbouw, Aanbevelingen voor acties voor: sociale bescherming van de energieklant structurele verbetering energieprestatie woningen kwetsbare burgers Conceptnota Vlaamse Regering 4 maart 2016 Advies SERV gevraagd Proces gefaseerde uitwerking 34 acties opgestart Waar nodig: aanpassing regelgeving Jaarlijkse voortgangsrapportage aan de Vlaamse Regering 68

69 Energiearmoedeprogramma Voorbeelden van acties sociale bescherming Betaalplannen voor energieschulden reguleren / uniformer maken > 40% wordt niet nageleefd! Duidelijkere voorwaarden bij het vragen van waarborgen door de leveranciers Toepassingstermijn voor tussenkomst voor aardgas voor klanten met een budgetmeter verruimen Pro-actievere gegevensuitwisseling om schulden te voorkomen Systematisch toepassen van een Armoedetoets op nieuwe regelgeving 69

70 Energiearmoedeprogramma Voorbeelden van acties rationeel energieverbruik Doelgroep energielening verruimen met beschermde afnemers (recht op sociale maximumprijs energie) De gratis huishoudelijke energiescans evalueren en optimaliseren Sociale programma s private huurmarkt voor spouwmuurisolatie en hoogrendementsglas Volgens principe bestaande sociale dakisolatieprojecten Hoge premie (23 euro per m²) Trajectbegeleiding 70

71 Het kennisplatform goede actievoorbeelden Fase 1: werkgroep goede actievoorbeelden Fase 2: Kennisplatform goede actievoorbeelden 71

72 Het kennisplatform goede actievoorbeelden Doelstellingen en werking Inventariseren van goede actievoorbeelden in binnen-en buitenland o.b.v. inventaris & fiches fase 1 (45 actievoorbeelden) Doorstroming informatie: binnen werven Renovatiepact naar professionele bouwsector Opvolgen van initiatieven / actualiseren inhoud fiches Via redactieraad 72

73 Het kennisplatform goede actievoorbeelden Deeltaak Opmaken type-fiche / webpagina Identificeren goedeactievoorbeelden (fase 1 + nieuwe) Vertaling actievoorbeeldennaar fiche / actualiseren inhoud Review fiche Plaatsing fiche op website / communicatie naar sector Uitvoerder WTCB Redactieraad Aanzetdoor WTCB, verdere aanvulling door projectorganisator Redactieraad WTCB Stand van zaken: systematiek loopt + 10-tal fiches in voorbereiding 73

74 Het kennisplatform goede actievoorbeelden Via Voortbestaan na 20/05 is gegarandeerd (minstens 4 jaar) 7 fiches online Op termijn: voorselectie o.b.v. doelgroep of kernwoord mogelijk Oproep voor nieuwe fiches: contacteer ldk@bbri.be 74

75 Voorstellen business modellen en demonstratieprojecten Demonstratieproject sleutel-op-de-deur (procesinnovatie) Demonstratieproject diepgaande renovatie van collectieve woongebouwen (begeleiding en ontzorging) Businessmodel wijkrenovatie (begeleiding en ontzorging) Demonstratieproject kostenefficiënt renoveren op basis van dataverzameling voor verschillende types woningen SVK s als renovatiebegeleiders voor hun patrimonium (BE-REEL!) 75

76 Business model canvas Osterwalder Strategische partners Kernprocessen Waarde propositie Klantrelaties Klantsegmenten Kernmiddelen Kanalen Kostenstructuur Inkomstenstromen

77 Projectcanvas Partners Doelstellingen Gebruikers Activiteiten Deliverables Gebruikersvoordelen Risico s Mijlpalen Beperkingen Omvang

78 Demonstratieproject sleutel-op-de-deur (1) Partners Aannemers Woningeigenaars en huurders van sleutelop-de-deur woningen in een eenvormige wijk. Wijkwerking Banksector: gefaseerd uw financiering afbetalen (x /m) i.p.v. gefaseerd sparen en gefaseerd uitvoeren. Doelstellingen De wijkbewoners overtuigen en ontzorgendbegeleiden bij diepgaande energetische renovaties. Een sleutel-op-de-deur firma zou zijn oud cliënteel kunnen aanspreken. Doelgroep/Gebruikers aannemer(sbedrijf) Een samenwerking tussen aannemers Activiteiten Opstellen van diepgaande technische analyse van 1 proefwoning Omzetten van de renovatie-analyse van de proefwoning naar gestandaardiseerde diepgaande energetische renovatie door doorgedreven onderzoek naar innovatieve en goedkopere oplossingen. = ontwikkelen van innovatie in methodiek, producten, toepassing. Ontwikkelen van een globaal plan van aanpak voor alle woningen uit de wijk. Opstellen van communicatie om de bewoners van de wijk te overtuigen om hun woning te renoveren tot hun hedendaagse wensen, inclusief de diepgaande energetische renovatie. Organiseren van wijkbegeleiding. Uitvoeren van de diepgaande energetische renovaties. Gebruikersvoordelen gestandaardiseerde aanpak op basis van een diepgaande technische analyse en met behulp van innovatie Kennisdeling van de ervaringen en innovaties met de sector. 78

79 Demonstratieproject sleutel-op-de-deur (2) Risico s Het demoproject kan slechts weinig wijkbewoners overtuigen om deel te nemen aan de collectieve renovatie : onvoldoende hefboomeffect. De wijkbewoners stappen op verschillende tijden in, zodat de economische winst verloren gaat. Die winst moet de investeringen gedaan in het demoproject terug doen verdienen. Inkomsten Overheidssteun voor demoproject Na de uitvoering van het demoproject worden de kosten van het gehele traject rond de uitvoering van collectieve renovaties S-O-D terugverdiend dankzij het economische model. Omvang Uitrol naar volledige wijken. Uitwerken van een business model om de ontwikkelde methodiek en innovatie op grote schaal te kunnen toepassen en verbeteren. Beperkingen Geschikte wijk met wijkwerking en Interesse van wijkbewoners. Financiële hefboom bij de mensen. Interesse van aannemers. Marktaandeel van sleutel-op-de-deur woningen. Kosten Eenmalig Uitvoeren eerste technische analyse Innovatief onderzoek Opmaak plan van aanpak Communicatie Kennisdeling Na de uitvoering van het demoproject worden de kosten van het gehele traject rond de uitvoering van collectieve renovaties S-O-D terugverdiend dankzij het economische model. 79

80 Business model renovatie collectieve woongebouwen (1) Partners lokale besturen Experten bouw Banksector met specifieke producten voor VME s Sociaal verhuurkantoor Gewesten en administraties zoals VEA en LNE Doelgroep/Gebruike rs woningeigenaar/v ME (in extensiode vereniging voor woningeigenaars) syndicus (in extensiode federatie) huurders Doelstellingen/deliver ables instrumentarium Dashboard: tools en info voor voorbereiding renovatiewerken(o ntzorging, ondersteuning, kennis(verwerving), financiering, dienstverleners, goede voorbeelden, ) digitaal platform voor een online community Waardepropositie vrij toegankelijk en up-todate gecentraliseerd overzicht van begrijpbare instrumenten Stimuleringen kennisdeling via online community De syndicus heeft een werkbare methodiek om de VME te kunnen overtuigen over te gaan tot een doorgedreven energetische renovatie van het hele gebouw De eigenaar heeft een duidelijk beeld van wat de renovatie inhoudt, welke pistes tot financiering mogelijk zijn Het lokaal bestuur heeft een middel om de renovatiegraad in haar gemeente op te drijven en de eigenaar, al dan niet via de syndicus, met degelijke informatie te bereiken. Activiteiten (1) Uitwerken verschillende tools Uitwerken dashboard Online zetten instrumentarium en dashboard Communicatie De federaties voor syndici en woningeigenaars werken een standaard aanbod aan vormingen en informatie met brochures of infomomenten uit De lokale besturen werken een beleid uit met aandacht voor een meldpunt of helpdesk (huisdokter, energieconsulent,...) waar men altijd terecht kan met vragen Activiteiten(2) implementatieplan voor minstens 3 gemeenten. Aanpassing wetgeving : opnemen van de verplichting om energetische renovatie in de VME te bespreken in het verplichte takenpakket van de syndicus, opleggen van een verplicht minimum bedrag in VME fonds. Lange termijn : Onderhoud van digitaal dashboard. Aanpassen van lokaal en gewestelijk beleid : implementatie van het dashboard met tools aan lokale besturen opleggen. 80

81 Business model renovatie collectieve woongebouwen (2) Risico s geen financiering of partner voor het onderhoud van de digitale dashboard (uitrol en vervolgtraject), zodat het digitaal platform na afloop van het demonstratieproject wordt stopgezet syndici tonen geen interesse geen financiële ondersteuning voor de uitrol van het project naar meer gemeenten of naar Vlaams niveau. onvoldoende interesse vanuit de gemeenten Er wordt vanuit Vlaams niveau geen implementatieplan uitgewerkt met de lokale besturen of er is geen verankering in de regelgeving. Financiering zelfbedruipende renovatieprojecten er wordt geen reclame gemaakt voor commerciële producten en diensten. Lokale besturen werken hun eigen ondersteuningsbeleid uit. Mogelijke middelen om de renovatiegraad op lokaal niveau te stimuleren : premies, terugbetaling bepaalde kosten op voorwaarde dat een bepaalde renovatiegraad wordt bereikt, financiering van de begeleiding,... onderhoud van het digitale dashboard doorvlaamse overheid? Beperkingen Financiering vinden voor de uitvoering van het demonstratieproject (opstart). Collectieve woongebouwen vinden (met syndicus en) VME om het uitgewerkte instrumentarium en dashboard te testen binnen een concreet renovatieproject. Lokale besturen vinden voor implementatie van dit traject in hun woningbeleid. Omvang Na het uittesten en eventueel bijschaven van de tools en het dashboard n.a.v. concrete projecten wordt de uitrol voorbereid naar meer lokale besturen. Het is de bedoeling dat het demonstratieproject resulteert in het uitwerken van een business model voor collectieve woongebouwen, met en zonder syndicus. 81

82 Demonstratieproject/business model Wijkrenovatie Strategische partners Wijkwerking Lokale bestuur Hogere overheid Banksector Bouwsector ('kom met een totaaloplossing voor deze types van woningen') Adviseur, wijkbegeleider, renovatiebegeleider,... Kernprocessen Mensen samen brengen Proces duidelijk maken Wijktypologie in kaart brengen. Ieder huis een vooronderzoek Eventueel een groepsaankoop Renovatiebegeleiding Architecten en aannemers samenbrengen Standaardoplossingen voor bepaalde woningtypes Voorloper/kijkwoning Kostenstructuur Begeleiding, waarbij elk klantensegment een verschillende aanpak vraagt. Waarde propositie Mensen overtuigen om tot BEN renovatie over te gaan one-stop principe op wijkniveau Gedetailleerde analyse van de woning Ontzorging Kernmiddelen Inzetten van enkele demowoningen, ambassadeurs, die voor een totaalrenovatie willen gaan, en die mee sensibiliseren over de totaalrenovatie in de wijk. Klantrelaties Kansengroepen: nood aan maatschappelijk werker als contactpersoon. De maatschappelijk werker moet voldoende technische kennis hebben. Niet-kansengroepen: ander profiel, maar ook hier zijn sociale vaardigheden zeer belangrijk. Kanalen Wijkwerking Voorloper in de wijk Inkomstenstromen De uitdaging is om zelfbedruipend zijn. Klantsegmenten kansengroepen, villawijken, huurders, eigenaars, Belangrijk onderscheid tussen een wijk met 1 eigenaar (sociale huisvesting, appartement, ) in aanpak ten aanzien van bijvoorbeeld een bouwblok 82

83 Business model kostenefficiënt renoveren Partners Woningeigenaar Bouwsector Overheid Doelstellingen Cijfers verzamelen die de meerwaarde van een gerenoveerde woning aantonen Doelgroep/Gebruikers De woningeigenaars van woningen die niet voldoen aan de lange termijndoelstelling Gebruikersvoordelen De doelgroep overtuigen van de meerwaarde van een gerenoveerde woning Activiteiten Bestaande kennis verzamelen Bestaand cijfermateriaal verzamelen en evalueren Becijferen van kostprijs van totaalrenovatie tot lange termijndoelstelling (cijfers inclusief kosten voor relooking van de woning) Becijferen van financiële impact van gefaseerd renoveren Becijferen van de meerwaarde van een gerenoveerde woning t.a.v. dezelfde woning in niet gerenoveerde toestand Kosten Eenmalig: uitvoeren van de studie Risico s Het cijfermateriaal is niet overtuigend. Er zijn onvoldoende cases om cijfers uit te halen. Inkomsten Beperkingen Duidelijke afbakening wat wel en wat niet in de becijfering wordt opgenomen, zowel qua kosten als qua waardebepaling. Omvang Het cijfermateriaal kan door alle overheden en bouwprofessionals ingezet worden in een grootscheepse campagne om de bevolking te overtuigen van de voordelen van diepgaande renovatie 83

84 BE-REEL! subsidievoorstel BElgium REnovates for Energy-Efficient Living Partnerschap Renovatiepact kan toegang tot EU-subsidies faciliteren LIFE Call 2015 Integrated Projects Climate Action Conceptnota goedgekeurd in december 2015 Full proposal ingediend 15 april 2016 Partners: projectcoördinatorvea, LNE, WTCB, Kenniscentrum Vlaamse Steden, Gent, Antwerpen, Mechelen, Waals Gewest, La Louvière, Mouscron Looptijd: Budget: 18 miljoen euro, waarvan 60% (10,8 mio) EU-steun Beslissing uiterlijk september

85 BE-REEL! subsidievoorstel Doel: raamwerk uitbouwen voor de versnelde implementatie van degevalideerde langetermijnstrategieën voor woningrenovatie Opgenomen acties: voorbereiding, implementatie, capacitybuilding, uitwisseling, coördinatie, communicatie-marketing-disseminatie Voordeel: extra middelen = versnelde uitrol! 85

86 VRAGEN 86

87 Financiële ondersteuningsmaatregelen Deeltaak 1: Onderzoek woningfiscaliteit Heroriëntering korting onroerende voorheffing richting renovatie wordt overwogen KULeuven bereidt een aanvraag voor SBO-financiering voor fundamenteel onderzoek optimalisatie vastgoedfiscaliteit RETAX één speerpunt= ontwikkeling nieuwe belastbare basis OV ter vervanging van K.I. Indiening 23 mei 2016 beslissing FWO verwacht eind

88 Financiële ondersteuningsmaatregelen Deeltaak 2: Innovatieve ondersteuningsvormen Bijkomende ondersteuningsvormen: Uitgebreide Vlaamse Energielening De opbrengstgarantie Lening met uitgestelde terugbetaling Wegwerken knelpunten bestaande ondersteuningsvormen Verlenging van de geldigheidsduur van de hypothecaire inschrijving Energie Efficiëntiefonds 150 MIO EUR (50/100) PMV Streefdatum 1/1/

89 Financiële ondersteuningsmaatregelen Uitgebreide Vlaamse Energielening: Voorbeeld DuwolimPlus-lening Uitbreiding maximaal ontleenbaar bedrag Uitbreiding terugbetalingstermijn Aandachtspunten Gericht op doelgroepen die onvoldoende toegang hebben tot bancaire financiering om een diepgaande, energetische renovatie te financieren. Gekoppeld aan begeleiding en ontzorging: renovatieadvies en controle. Deze rol wordt niet door klassieke banken vervuld. Hoofdzakelijk financiering energetische renovatie maar ook noodzakelijke bijhorende niet-energetische ingrepen. 89

90 DuwolimleningvsDuwolimPluslening Duwolimlening Energielening max euro looptijd max 5 jaar voor energiebesparende maatregelen aan 0% of 2% (jaarlijks kostenpercentage) begeleiding en advies aan huis zonder dossierkosten DuwolimPlus-lening max euro looptijd max 10jaar min. 50% van het ontleende bedrag voor energiebesparende maatregelen aan 0% of 2% (jaarlijks kostenpercentage) begeleiding en advies aan huis zonder dossierkosten

91 Financiële ondersteuningsmaatregelen Opbrengstgarantie Voorbeeld Oostende/West-Vlaanderen Doelgroep: eigenaars uit de laagste inkomensgroep Energieadvies op maat Financiering meest noodzakelijke energiebesparende investeringen met lening die wordt terugbetaald met effectief gerealiseerde energiewinsten Project verder opvolgen Vergt verregaande tussenkomst van overheid 91

92 De afbeelding kan momenteel niet worden weergegeven. De afbeelding kan momenteel niet worden weergegeven. De afbeelding kan momenteel niet worden weergegeven. Sociaal probleem: Hoge energiekosten door woningen in slechte staat Drempel: Te klein budget voor energiebesparende investeringen Project: energiebesparend renoveren zonder dat dit weegt op het gezinsbudget! Doelgroep 1e fase: doelgroep Vl Energielening 2 e fase: iedereen ONZE OPLOSSING: Sociale partners: -Sociale organisaties -Energiescanners -Gemeenten VERWACHTINGEN: -daling energiearmoede INBRENG: -expertise -drempel verlagen naar cliënt -bekendmaking project De opbrengstgarantie: Mensen betalen de investering terug met effectief gerealiseerde energiewinsten Impact: -Daling energieverbruik -Energiebewuster leven -Meer kwaliteit van leven -Daling CO2 uitstoot Businesspartners: -VEA -EANDIS -Lokale Entiteiten VERWACHTINGEN : -daling energiearmoede -CO2 reductie INBRENG: -Expertise -Borg

93 Financiële ondersteuningsmaatregelen Lening met uitgestelde terugbetaling Voorbeeld Dampoort knapt OP Lening om renovatie te financieren waarbij terugbetaling pas gebeurt als de woning vervreemd wordt. Moment van betaling van lening = moment dat meerwaarde door renovatie effectief wordt gerealiseerd Vergt verregaande tussenkomst van overheid 93

94 Financiële ondersteuningsmaatregelen Verlenging geldigheidsduur hypothecaire inschrijving Huidige geldigheidsduur: 30 jaar Voorstel: verlenging tot 40 jaar Voordeel: geen bijkomende kosten voor hypotheek bij wederopnamebinnen bestaande hypothecaire waarborg Geen impact op de looptijd van de woningkredieten zelf, o.w.v. de strikte internationale regelgeving (Basel, CRD), maatregelen van de Nationale Bank van België. Looptijd oorspronkelijke lening: 25 jaar Wederopname Renovatie 40 94

95 Financiële ondersteuningsmaatregelen Deeltaak 3: Premies voor het realiseren van de LT-doelstelling Eerste principiële goedkeuring premiehervorming 4/3/2016 Tweede principiële goedkeuring 20/5/2016 op agenda VR Daarna nog advies Raad van State + definitieve goedkeuring MB technische eisen, nadere regels Inwerkingtreding wijzigingen: gros voor eindfacturen vanaf 2017, enkele uitzonderingen Inslides wijzigingen 2 e principiële t.o.v. 1 e in het groen. 95

96 Financiële ondersteuningsmaatregelen Dehervorming samengevat voor woningen Afbouw Eenvoud Strenger Kwaliteit Kwetsbaren Voucher Collectief 96

97 Financiële ondersteuningsmaatregelen Afbouw Eenvoud Strenger Afbouw Strenger Kwaliteit Individuele premies voor bestaande woningen Dakisolatie Nu 6 premies: aannemer/doe-het-zelf + 3 niveaus Rd Vanaf premies: aannemer/doe-het-zelf Rd 4,5 Afbouw: /3 /m : 4/2 /m 2 Spouwmuurisolatie Nu: 6 /m 2, gekoppeld aan STS Vanaf 2018: 5 /m 2, gekoppeld aan STS Muurisolatie aan de buitenzijde Nu: 15 /m 2, Rd2 2017: 15 /m 2, Rd3 Vanaf 2018: 15 /m 2, Rd3, koppeling aan STS 97

98 Financiële ondersteuningsmaatregelen Individuele premies voor bestaande woningen Muurisolatie langs de binnenzijde Nu: geen premie Facturen vanaf 1/7/2016:15 /m 2, Rd2, architect met toezicht Facturen vanaf 2017: 15 /m 2, Rd2, architect met toezicht of aannemer met certificaat van bekwaamheid/aspirant Facturen vanaf 2019: 15 /m 2, Rd2, architect met toezicht of aannemer met certificaat van bekwaamheid/ aspirant + indien werkzaamheden uitgevoerd vanaf 2019 : koppeling aan STS Strenger Vloerisolatie Nu: 6 /m 2, Rd1,2 Vanaf 2017: 6 /m 2, Rd2 98

99 Afbouw Eenvoud Financiële ondersteuningsmaatregelen Individuele premies voor bestaande woningen Glas Nu: 2 premies 12 /m 2, U g 1,1 t.v.v. enkel glas, 15 /m 2,U g 0,8 t.v.v. enkel of dubbel glas Vanaf 2017: 10 /m 2, U g 1,1 voor alle nieuw geplaatste beglazing Vanaf 2020: 8 /m 2, U g 1,1 voor alle nieuw geplaatste beglazing Afbouw Kwaliteit Zonneboiler Nu: 550 /m 2, max 2750, max 50% factuur 1/1/2017: 550 /m 2, max 2750, max 40% factuur Vanaf 1/7/2017: idem + aannemer met certificaat van bekwaamheid Vanaf 2019: 375 /m 2, max 1875, max 40% factuur, aannemer met certificaat van bekwaamheid 99

100 Eenvoud Kwaliteit Financiële ondersteuningsmaatregelen Individuele premies voor bestaande woningen Warmtepomp Nu: premie afhankelijk van COP en vermogen, max 1700 euro Vanaf 2017: forfaitaire premies per type warmtepomp 4000 geothermische 1500 lucht/water, 800 hybride lucht/water 300 lucht/lucht Telkens max 40% factuurbedrag Vanaf 1/7/2017: idem + aannemer met certificaat van bekwaamheid Verdubbelingen indien ter vervanging van elektrische verwarming of indien in gebied zonder aardgasnet (niet cumuleerbaar) 100

101 Financiële ondersteuningsmaatregelen TOTAALRENOVATIE Voucher Stimuleren richting langetermijndoelstelling. Basisprincipes Forfaitaire supplementen vanaf 3 e investering. Lijst van 7 maatregelen: binnen periode van 5 jaar uit te voeren (vanaf 1 e factuur) Vanaf 5 e investering: EPC na voorleggen Woninggebonden, maar aanpasbaar Max. supplement 4750 woningen, 2375 voor appten

102 Voucher Financiële ondersteuningsmaatregelen TOTAALRENOVATIE: werken via voucher Concreet voorstel forfaitaire supplementen Na tijdige uitvoering van de derde investering de vierde investering de vijfde investering de zesde investering de zevende investering Forfaitair supplement per Forfaitair supplement per woning wooneenheid 1250 euro 625 euro Bijkomend 500 euro Bijkomend 1000 euro Bijkomend 1000 euro Bijkomend 1000 euro Max voor woningen, 2375 voor appartementen Minimale oppervlaktes voor isolatie 30 m 2, voor glas 5 m 2 Bijkomend 250 euro Bijkomend 500 euro Bijkomend 500 euro Bijkomend 500 euro 102

103 Financiële ondersteuningsmaatregelen Optrekken ondersteuning voor beschermde afnemers Kwetsbaren NU Kortingbon condensatieketel 50% + bestaand, 20% + Epeil Vanaf 2017 Kortingbon , max 40% condensatieketel Dak, glas, spm: geen afbouw, vastgeklikt Bum, bim, vloer, voucher 50%+ Zonneboiler, warmtepomp 20%+ 103

104 Financiële ondersteuningsmaatregelen Verdere ondersteuning voor kwetsbare doelgroep op private huurmarkt Kwetsbaren NU 23 euro per m 2 in sociale dakisolatieprojecten via projectpromotor Vanaf 2017 Verschillende maatregelen Dakisolatie: 20 per m begeleidingskost/dossier Spouwmuurisolatie: 12 per m begeleidingskost/dossier Beglazing: 85 per m begeleidingskost /dossier Lichte aanpassing doelgroep 450 huurprijs wordt geïndexeerd 104

105 Collectief Financiële ondersteuningsmaatregelen COLLECTIEVE AANPAK: ONTZORGEN Samenwerken met projectbegeleiders = ontzorgers Oproepen voor collectieve projecten verschillende soorten calls Per kwartaal kandidaten bundelen 1 project= 10 woningen/wooneenheden uit dezelfde buurt die zelfde investering willen uitvoeren Niet voor sociale huisvesting, wel voor appartementen Geen bijkomende financiële ondersteuning 105

106 COMMUNICATIESTRATEGIE RENOVATIEPACT

107 I. VAN RENOVATIEPACT TOT COMMUNICATIEPACT

108 COMMUNICATIEDOELGROEPEN/COMMUNICATIEDOELSTELLINGEN Vlaamse overheid GROEP 1. Lokale besturen + niet-commerciële organisaties GROEP 2. Fabrikanten en verdelers kleinschalige groeneenergietoepassingen en energiebesparende investeringen = industrie GROEP 3. Architecten, bouwadviseurs, energieverslaggevers, energiedeskundigen, studiebureaus GROEP 4. Algemene aannemers, aannemers deelprojecten en installateurs GROEP 5. Kredietinstellingen COMMUNICATIEDOELSTELLING OVERHEID -> STAKEHOLDERS COMMUNICATIE: Communicatiestakeholders meekrijgen in het verhaal + hen aansporen tot communicatieondersteuning naar de consument toe Eigenaars eigen woning: -jongeren - gepensioneerden - verhuurders - Huurders - woningeigenaars in spe - altijd-huurders - sociale doelgroepen - COMMUNICATIEDOELSTELLING OVERHEID + STAKEHOLDERS COMMUNICATIE -> CONSUMENT: Sterke verhoging van de renovatiegraad van het Vlaams woningpatrimonium + optimalisatie energetische ambities renovaties

109 COMMUNICATIE-AANPAK Vlaamse overheid GROEP 1. Lokale besturen + niet-commerciële organisaties GROEP 2. Fabrikanten en verdelers van kleinschalige groeneenergietoepassingen en energiebesparende investeringen = industrie GROEP 3. Architecten, bouwadviseurs, energieverslaggevers, energiedeskundigen, studiebureaus GROEP 4. Algemene aannemers, aannemers deelprojecten en installateurs GROEP 5. Kredietinstellingen Eigenaars eigen woning: -jongeren - gepensioneerden - verhuurders - Huurders - woningeigenaars in spe - altijd-huurders - sociale doelgroepen - I. COMMUNICATIE OVERKOEPELEND Social marketing II. COMMUNICATIE OP MAAT - Specifieke doelgroepen: verhuurders, kansarmen - Specifieke sleutelmomenten: verkoop, verhuur, erfenis OVERKOEPELENDE STURING Vlaamse overheid + invoegen initiatieven stakeholders communicatie + Invoegen initiatieven stakeholders algemeen (32 leden pact) + invoegen resultaten werven

110 II. AANPAK OVERKOEPELEND: SOCIAL MARKETING

111 2 SPOREN DOELGROEPSEGMENTATIE 1. DOELGROEPSEGMENTATIE VOLGENS HOUDING / PLAATS OP DE LADDER 2. DOELGROEPSEGMENTATIE VOLGENS ATTITUDE MOGELIJKE MOTIVATOR Cf. REG-enquête 2015 Cf. REG-enquête Batibouw-enquête % passieven: energieverbruik laat hen koud: veel huurders en veel eigenaars appartementen. 16% fatalisten: belangrijk maar gewoonte veranderen gaat te ver. Impact op KT primeert. 23% relativisten: energiebesparing is belangrijk maar niet per se voor het milieu. En meer comfort en waardevermeerdering is belangrijker. 22% idealisten erg begaan met energie heel vaak ook uit milieu-overwegingen en actief op zoek naar manieren om meer te besparen. Hebben veel minder dan anderen de zekerheid nodig dat investering het waard is. 19% autonoom gemotiveerden: willen veranderen en verwachten daarvoor weinig of geen ondersteuning (maar doen ze het dan ook?)

112 2 SPOREN AANPAK 1. OP ALLE NIVEAUS DREMPELS OVERWINNEN / EMPOWERMENT / 7 E 2. OP ALLE NIVEAUS MOTIVERENDE AANPAK OP MAAT INFORMEREN ENTHOUSIASMEREN Grootste deel trechter: niet-cognitief niveau GOEDE VOORBEELD TONEN GEDRAG FACILITEREN OVERHALEN ENGAGEREN Werken op individuele attittude + Appelerenaan collectief gevoel (groepsgevoel werkt): goede voorbeelden tonen, voorlopers en trekkers, LATEN BELEVEN Pas daarna cognitievere elementen, concrete info, ontzorging. => OVERKOEPELEND: WERKEN MET AMBASSADEURS / COACHES + VOORLOPERS/COMMUNITIES

113 COMMUNICATIESTRATEGIE MIDDELLANGE TERMIJN 1. SEPT 16 -FEB 17 INTRODUCTIE GEMEENSCHAPPELIJK VERHAAL 2. FEB 17-FEB 18 SENSIBILISERENDE CAMPAGNE VLAAMSE OVERHEID 4. FEB 18 - COLLECTIEF ENGAGERENDE CAMPAGNE VLAAMSE OVERHEID + INVOEGEN COMMUNICATIE ANDERE STAKEHOLDERS 3. FEB 17- INITIATIEVEN ANDERE STAKEHOLDERS COMMUNICATIE GROEP 1: GROEP 2: GROEP 3: GROEP 4: GROEP 5: 3 VLAAMSE OVERHEID BEKIJKEN - UPDATE MODULE TEST UW EPC - UPDATE MODULE ENERGIEWINST GEMEENSCHAPPELIJK PLATFORM

114 1. SEPT 16 -FEB 17 INTRODUCTIE GEMEENSCHAPPELIJK VERHAAL

115 COMMUNICATIEVE ROEPNAAM LT-DOELSTELLING Neologisme nodig als gemeenschappelijke kapstok / communicatieve roepnaam langetermijndoelstelling.(cf. succes BOBcampagne) Trots (ik doe het beter) > statussymbool (ik wil laten zien dat ik het beter doe > ambassadeur / voortrekker+ daarom ook idee met tekstballon. BENOveren = BETER RENOVEREN ik BENOveer! Socialmedia-kanalen inzetten erg belangrijk (cf. eerste doc naar werkgroep communicatie). Tekstballon en eventueel symbool BENO kan verwijzen naar like op Facebook BENO : klinkt als bien, bueno : positief = ik renoveer beter dan momenteel gangbaar is / geadviseerd in bv. reno ik pak het op een verstandigere manier aan (verschillende maatregelen, in juiste volgorde In eerste instantie nog geen link met (saaie) ( intellectualistische ) energiebesparend renoveren zoals bv EPB, EPC of andere afkortingen cf. marktonderzoek VEA 51% Ik mik bij verbouwing vooral op comfortverhoging, energiebesparing is mooi meegenomen en 50% Ik mik bij verbouwing vooral op waardevermeerdering woning

116 INTRODUCTIE TERM BENOVEREN Eigen middelen Vlaamse overheid: Middelen stakeholders -> Ontwerplabel ik BENOveer en gebruikershandleiding+ ontwikkeling POS-materiaal en online-bannersmet label -> Opname label volgens gebruiksaanwijzing + opname POS-materiaal met label -> Ontwikkeling brochure BENOveren: wat, waarom en hoe? (beperkt) + praktijkvoorbeelden (publireportages 4 cases regionale TV) -> Verdelen brochure BENOveren (gemeenten) -> Uitgebreidere info brochure online op energiesparen.be/benoveren -> Opname online-banner met link naar energiesparen.be/benoveren -> Beursdeelnames: BIS, MHMA, Ecobouwers: verspreiding brochure + POS-materiaal label/site -> PR introductie term -> Overname PR in eigen media -> Media betalend o.a. Ons Eerste Huis + publireportages4 cases regionale TV -> Lobbying BENOveren thema Batibouw 17

117 2. FEB 17 -FEB 18 SENSIBILISERENDE CAMPAGNE VLAAMSE OVERHEID

118 Grootste deel trechter: nietcognitief niveau Appelleren aan collectief gevoel (groepsgevoel werkt): goede voorbeelden tonen, voorlopers en trekkers, + Werken op individuele attittude => Werken met BV sals ambassadeurs: perfect voor grote groepen, perfect om BENOverenals non-profit/ goede zaak voor te stellen (cf. sensoa, Oxfam, Kom op tegen kanker met BV s) en perfect voor gratis PR / media-aandacht Verschillende ads met BV s Verschillende motivatoren Verschillende kanalen / media -> Grotere mediacampagne OFFLINE: - PR en free publicity/ abovetheline (media Batibouwthema ) - Betalend / above the line (media) - POSverspreiden via andere stakeholders + via beurzen ONLINE: - Banners via andere stakeholders -> Voor meer info (lager in trechter): Pas daarna cognitievere elementen, concrete info, ontzorging.

119 3. FEB 17 - EIGEN COMMUNICATIE STAKEHOLDERS (suggesties)

120 GROEP 1. Lokale besturen + niet-commerciële organisaties Lokale besturen, VVSG, Eandis, Infrax, BBL, Cedubo, ODE, PHP zetten zoveel mogelijk lokale voorlopersprojecten opzetten bij voorkeur groepsbenovaties. Samenwerking met netbeheerders om de resultaten te monitoren? + zoekmachine premies gemeenten voor BENOvaties(cf. premiewijzer). Andere stakeholders meewerken aan aanpak op maat. GROEP 2. Fabrikanten en verdelers van kleinschalige groeneenergietoepassingen en energiebesparende investeringen = industrie O.a. website maken waarbij consument zijn ideale benovatietraject (op maat hier wel slechts 4 soorten motivatoren wegens doelgroep eigenaars / eigenaars in spe) kan uitstippelen met wat adviseert de overheid (Uwaarden) + concrete oplossingen + voorbeeldprojecten per maatregel voor DAKISOLATIE MUURISOLATIE RAMEN VLOERISOLATIE TECHNIEKEN GROEP 3. Architecten, bouwadviseurs, energieverslaggevers, energiedeskundigen, studiebureaus NAV, BVA, OVED werken aan een lijst BENOvatie-architecten/adviseurs (cf. BEN-architect) met voorbeeldprojecten GROEP 4. Algemene aannemers, aannemers deelprojecten en installateurs VCB, Bouwunie aan een lijst BENOvatie-aannemers/installateurs met voorbeeldprojecten GROEP 5. Krediet-instellingen Lijst banken speciale kredietvoorwaarden voor BENOvaties(cf. BEN-kredieten)

121 4. FEB 18 - COLLECTIEF ENGAGERENDE CAMPAGNE VLAAMSE OVERHEID + INVOEGEN ANDERE STAKEHOLDERS

122 Grootste deel trechter: niet-cognitief niveau Appelleren aan collectief gevoel (groepsgevoel werkt): goede voorbeelden tonen, voorlopers en trekkers, + Werken op individuele attittude Pas daarna cognitievere elementen, concrete info, ontzorging. => Voortbouwen op sensibiliserende campagne deel 1 Collectief engageren: Communitiesvan gelijkgestemden maken + coachen -> Kleinere mediacampagne -> Forum + platform -> Kleinere mediacampagne/ Werken met BV s campagne deel 1 en hen laten recruterenvoor hun team online + 4 teams privé 5 coaches GROEP 1 + update module test uw EPC > Benovatie-ambtenaar GROEP 2 + update module energiewinst > BENOVATIE-coach GROEP 3 > BENOVATIE-architect GROEP 4 > BENOVATIE-aannemer GROEP 5 > FINANCIEEL BENOVATIE- ADVISEUR --> Lokale (collectieve) initiatieven reeds genomen (bij voorkeur met opvolging / monitoring resultaten) aansporen om hun project eveneens online te zetten GROEP 1 > 1 team collectief : voorbeeldprojecten

123 Geïntegreerd beleidskader Nota werkgroep met ruimtelijke knelpunten voor renovaties en oplossingspistes Politiek overleg lopende Als conceptnota in juni voor te leggen aan Vlaamse Regering Monitoring uitvoering goedgekeurde acties via rapportering aan Vlaamse Regering Input voor volgend thema? 123

124 Beperkte stuurgroep en hoe verder Samengekomen op 6 januari, 18 maart en 11 mei Eindverslag afwerken tegen 17 juni (resultaten fase 2, aandachtspunten voor vervolgtraject, welke werkgroepen voortzetten, verdere governance van proces, ) Nota aan Vlaamse Regering voor zomerreces aangaande vervolgtraject en inbedding proces Renovatiepact in transitieprojecten Vlaamse Regering (Visie 2050; Klimaatvisie 2050; Energievisie-energiepact).

125 VRAGEN 125