Lezen van kinderen en jongeren in relatie tot maatschappelijk succes en de bijdrage van de bibliotheek daarin.

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Lezen van kinderen en jongeren in relatie tot maatschappelijk succes en de bijdrage van de bibliotheek daarin."

Transcriptie

1 Lezen van kinderen en jongeren in relatie tot maatschappelijk succes en de bijdrage van de bibliotheek daarin. Mia Stokmans Universiteit van Tilburg Zeewolde Themabijeenkomst De bibliotheek in ontwikkeling 11 april 2013

2 Waarom is lezen (van fictie) belangrijk Voordelen van het lezen van fictie Individuele versus maatschappelijke voordelen Hedonistische versus instrumentele voordelen Voor welk doel: Schoolsucces Burgerschap Kennis, vaardigheden, attitude en reflectie Betreffende Democratie, participatie en identiteit

3 Belang van het lezen (van fictie) hedonistisch individueel Plezier, amusement Uitbreiden van inlevingsvermogen Emotionele groei Uitdrukking geven aan gemeenschapsbanden absorptie reflectie Cognitieve groei Creëren van sociale banden Verbeteren van testscores, schoolprestaties, toename kennis Open staan voor ervaringen Communicatieve vaardigheden Vertrouwen in eigen competenties Leervaardigheden Ontwikkelen van sociaal kapitaal Empowerment maatschappelijk instrumenteel

4 Belang van het lezen voor school hedonistisch individueel Plezier, amusement Leesvaardigheid/ leesattitude Uitbreiden van inlevingsvermogen Emotionele groei Uitdrukking geven aan gemeenschapsbanden absorptie reflectie Cognitieve groei Creëren van sociale banden Verbeteren van testscores, schoolprestaties, toename kennis testscores Open staan voor ervaringen Communicatieve vaardigheden Vertrouwen in eigen competenties Leervaardigheden Leervaardigheid/ leerattitude instrumenteel Ontwikkelen van sociaal kapitaal Empowerment maatschappelijk

5 Belang van het lezen voor burgerschap hedonistisch individueel Kennis burgerschap Plezier, amusement Uitbreiden van inlevingsvermogen Emotionele groei Uitdrukking geven aan gemeenschapsbanden absorptie reflectie Cognitieve groei Creëren van sociale banden Verbeteren van testscores, schoolprestaties, toename kennis Open staan voor ervaringen Communicatieve vaardigheden Vertrouwen in eigen competenties Leervaardigheden burgerschap instrumenteel Ontwikkelen van sociaal kapitaal Empowerment Identiteit en participatie Houding en vaardigheden maatschappelijk

6 competentiedoelen voor het lezen Kennis en inzicht Taal en schooltaal Maatschappelijke en sociale issues Vaardigheden Leesvaardigheid Leervaardigheden Inlevingsvermogen Interculturele communicatie Attitude Positieve leesattitude, leerattitude Open houding Vertrouwen in eigen kunnen Reflectie Over eigen handelen (zelfregulerend leren) Over maatschappelijke issues en sociale interactie

7 Bemiddelende rol bibliotheek Waartoe? Informeel leren en zelfregulerend leren Hoe, welke middelen? Producten en faciliteiten > Collectie > Skoolzone, werkplekken, leesplekken > Ontmoetingsruimtes > Faciliteiten (bewegwijzering, toiletten, garderobe, enz) Diensten en projecten > Wegwijs maken, informatievaardigheden > Begeleiding boekkeuze, informatiekeuze > Facilitator discussie

8 Hulp vanuit de bibliotheek Ervaringen met het kiezen Intentie om een nieuw/ andere tekst te selecteren Het daadwerkelijk selecteren van een geschikt tekst ervaringen met de tekst Kennis en ervaringen resulterend uit het selecteren: Kennis van het aanbod Mening en attitude tav het aanbod Informatievaardigheden: Vaardigheden in het opsporen van een geschikte tekst Vaardigheid in het vaststellen van de geschiktheid van een tekst

9 Hulp vanuit de bibliotheek Ervaringen met gebruik teksten Intentie om nu een tekst te gebruiken Vinden van een geschikte werkplek Het praten over de inhoud van de tekst Het daadwerkelijke gebruik van de tekst Kennis en ervaringen resulterend uit het informatiegebruik: Leesattitude, leerattitude Inzicht en empathie (cognitieve en emotionele ontwikkeling) Leesvaardigheid, leervaardigheid

10 Rol van de bibliotheek Kennis en inzicht Boekenaanbod Hoe: presentatie collectie, mentor, peer-coaching, aanbevelingen andere lezers Maatschappelijke en sociale issues Hoe: Aanhaken bij opdrachten school, actuele thema s Vaardigheden Informatievaardigheden Lees- en leervaardigheden Hoe: mentor, peer-coaching, scaffolding Inlevingsvermogen, empathie Interculturele communicatie Hoe: Discussie waarbij eigen ervaringen en gevoelens centraal staan

11 Rol van de bibliotheek Attitude Open houding Vertrouwen in eigen kunnen Hoe: Bibliotheek als experimenteer ruimte; Onder begeleiding discussies organiseren Tijdens een discussie zorgt de moderator voor een open, laagdrempelige sfeer (iedereen is belangrijk, vermijd negatieve oordelen over deelnemers) Reflectie Over eigen handelen Over maatschappelijke issues en sociale interactie Hoe: Discussie waarbij reflectie voorop staan Hoe kunnen we dit probleem oplossen, wat kun je doen, welke reacties verwacht je

12 Hartelijk dank voor jullie aandacht! Vragen en opmerkingen zijn van harte welkom! Mia Stokmans: 12

Leesbeesten zijn sociale dieren. Zonder leesmaatjes verpieteren ze!

Leesbeesten zijn sociale dieren. Zonder leesmaatjes verpieteren ze! Leesbeesten zijn sociale dieren. Zonder leesmaatjes verpieteren ze! Dr. Mia Stokmans Universiteit van Tilburg m.j.w.stokmans@uvt.nl Jongeren lezen steeds minder boeken (Metro Januari 2018). De afname van

Nadere informatie

Traject Welzijn; Communicatie MZ. Inhoudsopgave (concept)

Traject Welzijn; Communicatie MZ. Inhoudsopgave (concept) Traject Welzijn; Communicatie MZ Inhoudsopgave (concept) 1 Traject Welzijn; Communicatie MZ Inhoudsopgave (concept) THEMA 1 Communicatie Hoofdstuk 1 Aspecten van communicatie 1.1 Inleiding 1.2 Communicatie

Nadere informatie

Lezers onder de loep studies naar leesgedrag, MLP en 4You! Cedric Stalpers

Lezers onder de loep studies naar leesgedrag, MLP en 4You! Cedric Stalpers Lezers onder de loep studies naar leesgedrag, MLP en 4You! Cedric Stalpers 1 Onderwerpen Waarom lezen kinderen en tieners? Waarom lezen ze niet? Wat kan de bibliotheek nu en in de toekomst verbeteren?

Nadere informatie

Literatuuronderwijs in de mvt-les

Literatuuronderwijs in de mvt-les Literatuuronderwijs in de mvt-les Elisabeth Lehrner-te Lindert 2 juni 2017 Programma 1 Presentatie onderzoek 2 Wat is literaire competentie? 3 Eigen praktijk: Hoe tevreden ben je met je eigen lessen? Hoe

Nadere informatie

1 People Do Change/IVA Onderwijs

1 People Do Change/IVA Onderwijs 1 People Do Change/IVA Onderwijs 2 People Do Change/IVA Onderwijs 3 People Do Change/IVA Onderwijs 1 Dit vergt minimaal 1 dagdeel van 4 klokuren. De werkwijze kan tot 10 teamleden door 1 facilitator worden

Nadere informatie

TRAINING COMMUNICATIE VAARDIGHEDEN DOOR SASKIA KETTELERIJ & GEORGIOS LAZAKIS

TRAINING COMMUNICATIE VAARDIGHEDEN DOOR SASKIA KETTELERIJ & GEORGIOS LAZAKIS TRAINING COMMUNICATIE VAARDIGHEDEN DOOR SASKIA KETTELERIJ & GEORGIOS LAZAKIS 31/10/ 13 INTRODUCTIE Welkom! Vandaag gaan we gezamenlijk ervaringen delen over de vorige bijeenkomst. Jullie hebben in groepjes

Nadere informatie

19. Reflectie op de zeven leerfuncties

19. Reflectie op de zeven leerfuncties 19. Reflectie op de zeven leerfuncties Wat is het? Wil een organisatie kennisproductief zijn, dan heeft zij een leerplan nodig: een corporate curriculum dat de organisatie helpt kennis te genereren, te

Nadere informatie

Lezing, 10 december 2004. Relatie tussen sociaal isolement en psychiatrische ziekte

Lezing, 10 december 2004. Relatie tussen sociaal isolement en psychiatrische ziekte Lezing, 10 december 2004 Relatie tussen sociaal isolement en psychiatrische ziekte Dr. Ludwien Meeuwesen, Sociaal psychologe verbonden aan de Universiteit Utrecht, Afdeling Algemene Sociale Wetenschappen,

Nadere informatie

Samen leren jezelf te zijn, kansrijk en uniek Wij maken werk van talent!

Samen leren jezelf te zijn, kansrijk en uniek Wij maken werk van talent! De missie van onze school: Samen leren jezelf te zijn, kansrijk en uniek Wij maken werk van talent! De visie van onze school: A: Goed onderwijs, opbrengstgericht Door middel van een gevarieerd lesaanbod

Nadere informatie

Samenhang tussen bibliotherapie en literatuuronderwijs

Samenhang tussen bibliotherapie en literatuuronderwijs Samenhang tussen bibliotherapie en literatuuronderwijs Is een bibliotherapeutische vorm van literatuuronderwijs geschikt ter bevordering van de leesattitude in de brugklas? Master thesis Renate Veerman

Nadere informatie

Nieuwe organisatie in beeld

Nieuwe organisatie in beeld Nieuwe organisatie in beeld Missie & doelstellingen Wij bieden inspiratie, prikkelen de verbeelding en dagen mensen uit om zich te ontwikkelen. Doel 1: De ontwikkeling van kennis en cognitieve en communicatieve

Nadere informatie

PTA Nederlands BBL & KBL Kijkduin, Statenkwartier (Vakcollege Techniek) cohort 14-15-16

PTA Nederlands BBL & KBL Kijkduin, Statenkwartier (Vakcollege Techniek) cohort 14-15-16 Examenprogramma (verschillen tussen BBL en KBL zijn in de tekst aangegeven) NE/K/1 Oriëntatie op leren en werken De kandidaat kan zich oriënteren op de eigen loopbaan en op het belang van Nederlands in

Nadere informatie

Naam leerlingen. Groep BBL 1 Nederlands. Verdiepend arrangement. Basisarrange ment. Leertijd; 5 keer per week 45 minuten werken aan de basisdoelen.

Naam leerlingen. Groep BBL 1 Nederlands. Verdiepend arrangement. Basisarrange ment. Leertijd; 5 keer per week 45 minuten werken aan de basisdoelen. Verdiepend Basisarrange ment Naam leerlingen Groep BBL 1 Nederlands Leertijd; 5 keer per week 45 minuten werken aan de basisdoelen. - 5 keer per week 45 minuten basisdoelen toepassen in verdiepende contexten.

Nadere informatie

PTA Nederlands TL/GL Bohemen, Houtrust, Kijkduin, Media&Design cohort 14-15-16

PTA Nederlands TL/GL Bohemen, Houtrust, Kijkduin, Media&Design cohort 14-15-16 Examenprogramma PTA Nederlands TL/GL Bohemen, Houtrust, Kijkduin, Media&Design cohort 14-15-16 NE/K/1 Oriëntatie op leren en werken De kandidaat kan zich oriënteren op de eigen loopbaan en op het belang

Nadere informatie

(Digi)taal 12+: een dag over het vo, mbo en digitale geletterdheid

(Digi)taal 12+: een dag over het vo, mbo en digitale geletterdheid (Digi)taal 12+: een dag over het vo, mbo en digitale geletterdheid Sprekers Erik Reuvers Suzanne Mol Marijke van Huijstee Deelsessies Wensspel op weg naar je visie Leesclub Speeddaten 29 januari 2019 Onderzoek

Nadere informatie

PTA Nederlands TL/GL Bohemen, Houtrust, Kijkduin, Media&Design cohort 13-14-15

PTA Nederlands TL/GL Bohemen, Houtrust, Kijkduin, Media&Design cohort 13-14-15 Examenprogramma NE/K/1 Oriëntatie op leren en werken De kandidaat kan zich oriënteren op de eigen loopbaan en op het belang van Nederlands in de maatschappij. NE/K/2 Basisvaardigheden De kandidaat kan

Nadere informatie

De toegevoegde waarde van jobcoaching Presentatie voorlopige onderzoeksuitkomsten 7 juni Mirjam Engelen Anne Drijvers

De toegevoegde waarde van jobcoaching Presentatie voorlopige onderzoeksuitkomsten 7 juni Mirjam Engelen Anne Drijvers De toegevoegde waarde van jobcoaching Presentatie voorlopige onderzoeksuitkomsten 7 juni 2018 Mirjam Engelen Anne Drijvers Hoofdvragen onderzoek 1. Wat zijn de ervaringen met jobcoaching op de werkvloer

Nadere informatie

Krachtlijnen voor een sterk basisonderwijs Praktijkvoorbeeld

Krachtlijnen voor een sterk basisonderwijs Praktijkvoorbeeld Een onderzoek in kader van de opleiding Bachelor in het onderwijs: Kleuteronderwijs Departement Onderwijs en Pedagogie Krachtlijnen voor een sterk basisonderwijs Praktijkvoorbeeld Kenniscentrum Urban Coaching

Nadere informatie

Morele Ontwikkeling van Jongeren. Hanze Jeugdlezing 2012

Morele Ontwikkeling van Jongeren. Hanze Jeugdlezing 2012 Morele Ontwikkeling van Jongeren Hanze Jeugdlezing 2012 Wiel Veugelers Universiteit voor Humanistiek Universiteit van Amsterdam Opbouw verhaal Wat is morele ontwikkeling? Wat leert onderzoek over morele

Nadere informatie

SAMENVATTING SAMENVATTING

SAMENVATTING SAMENVATTING Goed kunnen lezen is een van de belangrijkste vaardigheden in de huidige informatiemaatschappij, waarin communicatie en informatie centraal staan. Lezen is dan ook een onderwerp waar veel onderzoek naar

Nadere informatie

VISIEWIJZER TALENTENKRACHT

VISIEWIJZER TALENTENKRACHT VISIEWIJZER TALENTENKRACHT Doel: -schoolteam krijgt door middel van discussie inzicht over zaken rond Talentenkracht (kennis vergroten, eye-openers, vragen laten ontstaan) -schoolteam ontwikkelt visie

Nadere informatie

PTA Nederlands KBL Bohemen, Kijkduin, Statenkwartier Waldeck cohort 15-16-17

PTA Nederlands KBL Bohemen, Kijkduin, Statenkwartier Waldeck cohort 15-16-17 Exameneenheden Nederlands NE/K/1 Oriëntatie op leren en werken De kandidaat kan zich oriënteren op de eigen loopbaan en op het belang van Nederlands in de maatschappij. NE/K/2 Basisvaardigheden De kandidaat

Nadere informatie

Burgerschapsvorming LVGS

Burgerschapsvorming LVGS Burgerschapsvorming LVGS Jacomijn van der Kooij Hoop 2 Een brede blik op burgerschap Mini-college Burgerschapsvorming en goed onderwijs Sinds 2006 verplicht: Wet actief burgerschap en sociale integratie.

Nadere informatie

Welke vaardigheden hebben een invloed op het al dan niet succesvol zijn van het outplacement?

Welke vaardigheden hebben een invloed op het al dan niet succesvol zijn van het outplacement? Welke vaardigheden hebben een invloed op het al dan niet succesvol zijn van het outplacement? Definitie outplacement Outplacement is een geheel van begeleidende diensten en adviezen die in opdracht van

Nadere informatie

PTA Nederlands BBL Kijkduin, Statenkwartier Waldeck cohort 15-16-17

PTA Nederlands BBL Kijkduin, Statenkwartier Waldeck cohort 15-16-17 Exameneenheden Nederlands (verschillen tussen BBL en KBL zijn in de tekst aangegeven) NE/K/1 Oriëntatie op leren en werken De kandidaat kan zich oriënteren op de eigen loopbaan en op het belang van Nederlands

Nadere informatie

Dr. Linda Zijlmans. Trainer/Science Practitioner

Dr. Linda Zijlmans. Trainer/Science Practitioner Dr. Linda Zijlmans Trainer/Science Practitioner Begeleiders in Beeld bij triple diagnose: je belangrijkste instrument ben je zelf. Even voorstellen Begeleiders in Beeld Inleiding Emotionele intelligentie

Nadere informatie

Hoe help je meertalige kinderen bij het leren van een tweede taal? Tips voor leerkrachten

Hoe help je meertalige kinderen bij het leren van een tweede taal? Tips voor leerkrachten Hoe help je meertalige kinderen bij het leren van een tweede taal? Tips voor leerkrachten Enkele tips 1. Goed begonnen is half gewonnen! Zorg van bij het begin voor een zo open en positief mogelijke klassfeer

Nadere informatie

Oog voor talent. Selectie en ontwikkeling van havenkader

Oog voor talent. Selectie en ontwikkeling van havenkader Oog voor talent. Selectie en ontwikkeling van havenkader In enkele stappen naar een talentvol havenkader. 1 Talent opsporen 2 Talent ontwikkelen 3 Talent opvolgen De mini-selectietest Het assessment Verplichte

Nadere informatie

Methodieken en werkvormen Module 4: Leeftijdseigen kenmerken - Matrix ontwikkelgebieden

Methodieken en werkvormen Module 4: Leeftijdseigen kenmerken - Matrix ontwikkelgebieden Methodieken en werkvormen Module 4: Leeftijdseigen kenmerken - Matrix ontwikkelgebieden Maker: Trainersteam Regio Rondom de IJssel Functie: Trainer Regio Rondom de IJssel Datum van productie: 20 februari

Nadere informatie

Van werkdruk naar werkplezier

Van werkdruk naar werkplezier Van werkdruk naar werkplezier Het Programma Onze visie Werkdruk leidt tot minder werkplezier, wrijving in de samenwerking en op termijn mogelijk verzuim door stressklachten. Als medewerkers echter uitgedaagd

Nadere informatie

Wij bieden, op maat, een uitgebreid en intensief begeleidingstraject op de werkplek aan.

Wij bieden, op maat, een uitgebreid en intensief begeleidingstraject op de werkplek aan. Profielschets directeur OBS Het Toverkruid ELK KIND IS UNIEK! Algemeen In de gemeente Asten zijn twee basisscholen van PlatOO gesitueerd; OBS Het Toverkruid en OBS de Horizon. PlatOO zoekt voor OBS Het

Nadere informatie

Kwaliteit in de kinderopvang

Kwaliteit in de kinderopvang Kwaliteit in de kinderopvang Er is nog nooit zoveel gesproken over veiligheid, vertrouwen en kwaliteit van kinderopvang als nu. Er zijn nog nooit zoveel mensen zo bezorgd geweest, voor het welzijn van

Nadere informatie

PTA Nederlands KBL Bohemen, Kijkduin, Waldeck, Statenkwartier cohort 18 19

PTA Nederlands KBL Bohemen, Kijkduin, Waldeck, Statenkwartier cohort 18 19 Examenprogramma NE/K/1 Oriëntatie op leren en werken De kandidaat kan zich oriënteren op de eigen loopbaan en op het belang van Nederlands in de maatschappij. NE/K/2 Basisvaardigheden De kandidaat kan

Nadere informatie

PTA Nederlands KBL Bohemen, Kijkduin, Media&Design, Statenkwartier (Vakcollege) cohort

PTA Nederlands KBL Bohemen, Kijkduin, Media&Design, Statenkwartier (Vakcollege) cohort Examenprogramma NE/K/1 Oriëntatie op leren en werken De kandidaat kan zich oriënteren op de eigen loopbaan en op het belang van Nederlands in de maatschappij. NE/K/2 Basisvaardigheden De kandidaat kan

Nadere informatie

Lessen in geluk voor groep 7 en 8. www.gelukskoffer.nl

Lessen in geluk voor groep 7 en 8. www.gelukskoffer.nl Lessen in geluk voor groep 7 en 8 www.gelukskoffer.nl Ontstaan Gelukskoffer Vanuit Bedrijfsleven Gebaseerd op leidinggeven aan jezelf 1,5 jaar wetenschappelijk literatuuronderzoek Pilots op diverse scholen

Nadere informatie

PTA Nederlands BBL & KBL Kijkduin, Statenkwartier (Vakcollege Techniek) cohort

PTA Nederlands BBL & KBL Kijkduin, Statenkwartier (Vakcollege Techniek) cohort Examenprogramma (verschillen tussen BBL en KBL zijn in de tekst aangegeven) NE/K/1 Oriëntatie op leren en werken De kandidaat kan zich oriënteren op de eigen loopbaan en op het belang van Nederlands in

Nadere informatie

De maatschappelijke stage als onderdeel van burgerschapsvorming

De maatschappelijke stage als onderdeel van burgerschapsvorming De maatschappelijke stage als onderdeel van burgerschapsvorming Jeroen Bron en Minke Bruning, 27 november 2014 27-11-2014 SLO projectgroep burgerschap; Jeroen Bron CPS Onderwijsontwikkeling en advies;

Nadere informatie

de Bibliotheek op school: effecten voor kinderen met een niet-westerse achtergrond

de Bibliotheek op school: effecten voor kinderen met een niet-westerse achtergrond de Bibliotheek op school: effecten voor kinderen met een niet-westerse achtergrond Ellen Kleijnen Universiteit van Amsterdam Frank Huysmans Universiteit van Amsterdam Ed Elbers Universiteit Utrecht Rudy

Nadere informatie

Voorlichting 4-HAVO. Profielwerkstuk. 7 april 2016

Voorlichting 4-HAVO. Profielwerkstuk. 7 april 2016 Voorlichting 4-HAVO Profielwerkstuk 7 april 2016 Onderwerpen voorlichtingsbijeenkomst Wat is een profielwerkstuk (pws)? Het belang van het pws Alleen of samen? Onderwerpen van het pws Welke vorm heeft

Nadere informatie

1. Omgang met de groep en de omgeving 2. Communicatieve vaardigheden 3. Kennis en didactiek 4. Professionalisme

1. Omgang met de groep en de omgeving 2. Communicatieve vaardigheden 3. Kennis en didactiek 4. Professionalisme Verwijzing naar dit formulier: Mark Schep, Carla van Boxtel & Julia Noordegraaf (2017). voor rondleiders. Amsterdam: Universiteit van Amsterdam. Dit observatieformulier is gebaseerd op een lijst met 45

Nadere informatie

Eerst even: terug naar de bedoeling Preventief en Collectief wijkgericht Werken

Eerst even: terug naar de bedoeling Preventief en Collectief wijkgericht Werken Congres Integraal werken 18 mei 2017 Lectoraat Welzijn Nieuwe Stijl Eerst even: terug naar de bedoeling Preventief en Collectief wijkgericht Werken NHL Hogeschool 2017 1 Grenzen aan de verzorgingsstaat

Nadere informatie

WAT WERKT BIJ DE AANPAK VAN ARMOEDE?

WAT WERKT BIJ DE AANPAK VAN ARMOEDE? WAT WERKT BIJ DE AANPAK VAN ARMOEDE? WAT WE KUNNEN LEREN VAN EMPOWERMENT 16 MAART 2016 Werkconferentie Sint Laurensfonds: Kinderen en armoede - naar een gerichte inzet Dr. Jurriaan Omlo ROTTERDAM IS DE

Nadere informatie

De stem verheffen. Leerlingparticipatie als pedagogische uitdaging

De stem verheffen. Leerlingparticipatie als pedagogische uitdaging De stem verheffen Leerlingparticipatie als pedagogische uitdaging Prof.dr. Micha de Winter Faculty of Social Sciences Dept. of Education Utrecht, the Netherlands Participatie: hype, hyperbool,of hyperbelangrijk?

Nadere informatie

Mediaopvoeding - risico s en kansen Gezin, opvoeding, media en ongelijke kansen voor de jeugd

Mediaopvoeding - risico s en kansen Gezin, opvoeding, media en ongelijke kansen voor de jeugd Mediaopvoeding - risico s en kansen Gezin, opvoeding, media en ongelijke kansen voor de jeugd Natascha Notten Wetenschappelijk Congres Mediawijsheid - 24 januari 2018 Email: n.notten@ru.nl https://www.youtube.com/watch?v=rbb5roa1nvq

Nadere informatie

Bijlage 20 Zelfassessment adequaat samenwerken met ouders

Bijlage 20 Zelfassessment adequaat samenwerken met ouders Bijlage 20 Zelfassessment adequaat samenwerken met ouders Deze bijlage hoort bij hoofdstuk 4.9 en 4.11. Dit zelfassessment is ontwikkeld door Barbara de Boer, adviseur bij CPS. Zij maakte daarbij gebruik

Nadere informatie

PTA Nederlands TL/GL Bohemen, Houtrust, Kijkduin, Statenkwartier cohort

PTA Nederlands TL/GL Bohemen, Houtrust, Kijkduin, Statenkwartier cohort Examenprogramma NE/K/1 Oriëntatie op leren en werken De kandidaat kan zich oriënteren op de eigen loopbaan en op het belang van Nederlands in de maatschappij. NE/K/2 Basisvaardigheden De kandidaat kan

Nadere informatie

2.1.1. De leesattitude

2.1.1. De leesattitude 2. Theoretisch kader In dit hoofdstuk komt als eerste het belang van lezen aan bod, waarbij gekeken wordt naar de leesattitude en leesplezier van de leerling. Hierbij wordt de relatie gelegd tussen leesmotivatie

Nadere informatie

Traject Welzijn; Communicatie PW. Inhoudsopgave (concept)

Traject Welzijn; Communicatie PW. Inhoudsopgave (concept) Traject Welzijn; Communicatie PW Inhoudsopgave (concept) 1 Traject Welzijn; Communicatie PW Inhoudsopgave (concept) THEMA 1 Communicatie Hoofdstuk 1 Aspecten van communicatie 1.1 Communicatie en interactie

Nadere informatie

PTA Nederlands TL voor overstappers uit 3H Houtrust cohort 14-15-16

PTA Nederlands TL voor overstappers uit 3H Houtrust cohort 14-15-16 Examenprogramma PTA Nederlands TL voor overstappers uit 3H Houtrust cohort 14-15-16 NE/K/1 Oriëntatie op leren en werken De kandidaat kan zich oriënteren op de eigen loopbaan en op het belang van Nederlands

Nadere informatie

Leesplan maken? Introductie basisonderwijs

Leesplan maken? Introductie basisonderwijs Leesplan maken? Introductie basisonderwijs Op de www.leespan.nl kun je je eigen (school)leesplan schrijven en bewaren. Daarvoor moet je eerst inloggen. Voor scholen die niet meedoen aan de aanpak de Bibliotheek

Nadere informatie

Intercultureel vakmanschap in de stage

Intercultureel vakmanschap in de stage Handreiking C Intercultureel vakmanschap in de stage Handreiking voor hsao-opleidingen en stageverlenende instellingen in de jeugdzorg HBO-raad, oktober 2012 Project intercultureel vakmanschap in het hsao

Nadere informatie

Leidt voorlezen tot meer leesplezier?

Leidt voorlezen tot meer leesplezier? Leidt voorlezen tot meer leesplezier? Een quasi-experimenteel onderzoek in het zesde leerjaar van het basisonderwijs Annick De Vylder Peter Van Petegem 1 2 Belang van GRAAG lezen GRAAG lezen goed lezen

Nadere informatie

PTA Nederlands BBL & KBL Kijkduin, Statenkwartier, Waldeck cohort

PTA Nederlands BBL & KBL Kijkduin, Statenkwartier, Waldeck cohort Examenprogramma (verschillen tussen BBL en KBL zijn in de tekst aangegeven) NE/K/1 Oriëntatie op leren en werken De kandidaat kan zich oriënteren op de eigen loopbaan en op het belang van Nederlands in

Nadere informatie

Ouders, het verborgen kapitaal van de school. Hans Christiaanse

Ouders, het verborgen kapitaal van de school. Hans Christiaanse Ouders, het verborgen kapitaal van de school Hans Christiaanse Initiatief OCW vanaf januari 2012 www.facebook.com/oudersenschoolsamen Samenwerken Noem wat erin je opkomt, als je denkt aan een goede samenwerking

Nadere informatie

Kleurrijke Maatzorg: Een cultuurgevoelig onthaal? Studiedag 20 november 2013 Antwerps netwerk cultuurgevoelige

Kleurrijke Maatzorg: Een cultuurgevoelig onthaal? Studiedag 20 november 2013 Antwerps netwerk cultuurgevoelige Kleurrijke Maatzorg: Een cultuurgevoelig onthaal? Studiedag 20 november 2013 Antwerps netwerk cultuurgevoelige Kleurrijke Maatzorg: Het is een gegeven: Voorzieningen in Welzijnsorganisaties krijgen een

Nadere informatie

Gemeente Den H aag. 17. Ouderbetrokkenheid als factor voor brede schoolsucces.

Gemeente Den H aag. 17. Ouderbetrokkenheid als factor voor brede schoolsucces. 17. Ouderbetrokkenheid als factor voor brede schoolsucces. Meer Kansen Met Ouders De weg van de Van Ostadeschool. Bewustwording Communicatie Bewustwording Communicatie Programma: - Bevorderen van ouderbetrokkenheid

Nadere informatie

Unieke klantervaringen. In de kanalen en op de momenten die er toe doen

Unieke klantervaringen. In de kanalen en op de momenten die er toe doen Unieke klantervaringen In de kanalen en op de momenten die er toe doen Waarom focussen op unieke klantervaring? Unieke klantervaringen Hoe dragen klantervaringen bij aan de bedrijfsdoelstellingen? Wat

Nadere informatie

Actief Burgerschap op Eijkhagen 2013-2014

Actief Burgerschap op Eijkhagen 2013-2014 Actief Burgerschap op Eijkhagen 2013-2014 In de samenleving ontstaan nieuwe opvattingen over de manier waarop individuele burgers in de maatschappij behoren te staan: meer betrokken, meer gericht op het

Nadere informatie

INCLUSIVE EXCELLENCE: OP WEG NAAR EFFECTIEF DIVERSITEITSBELEID IN HET HOGER ONDERWIJS

INCLUSIVE EXCELLENCE: OP WEG NAAR EFFECTIEF DIVERSITEITSBELEID IN HET HOGER ONDERWIJS INCLUSIVE EXCELLENCE: OP WEG NAAR EFFECTIEF DIVERSITEITSBELEID IN HET HOGER ONDERWIJS PROF. DR. KAREN VAN OUDENHOVEN-VAN DER ZEE nr. WWW.VU.NL/DIVERSITEIT Inclusive excellence Waarde uit verschil Inclusieve

Nadere informatie

voor het hoger beroepsonderwijs

voor het hoger beroepsonderwijs voor het hoger beroepsonderwijs Peer Support betekent systematische en structurele begeleiding van een jongerejaars student door een ouderejaars. Peer Support is een internationaal erkend programma dat

Nadere informatie

klantgerichtheid... ... klanteninzicht... ... groepsdynamica... ... omgaan met diversiteit... ... stemgebruik... ... taalvaardigheid... ...

klantgerichtheid... ... klanteninzicht... ... groepsdynamica... ... omgaan met diversiteit... ... stemgebruik... ... taalvaardigheid... ... P1 VOORBEELD OBSERVATIE-INSTRUMENT GROEP klantgerichtheid klanteninzicht groepsdynamica omgaan met diversiteit PRESENTATIE stemgebruik taalvaardigheid non-verbaal communiceren professionele houding PERSOON

Nadere informatie

Steungezinnen. Een introductie

Steungezinnen. Een introductie Steungezinnen Een introductie Even voorstellen Petra Elhalky: jeugd- en gezinscoach Marjolein Rolloos: jeugd- en gezinscoach Liesbeth Snijder: pedagoog Mevrouw Elzinga: steunouder en pleegouder FlexusJeugdplein

Nadere informatie

Resultaten leesmonitor 2015 De Bieb op School. maart 2016

Resultaten leesmonitor 2015 De Bieb op School. maart 2016 Resultaten leesmonitor 2015 De Bieb op School maart 2016 Inleiding Eind 2014 ging in het kader van de structurele samenwerking tussen het bovenschoolse management van het basisonderwijs in de Zaanstreek

Nadere informatie

Werken met baby s in een groep

Werken met baby s in een groep Werken met baby s in een groep Nieuwe ontwikkelingen 19 mei 2010 Su enkwok: S.Kwok@Nji.nl Sylvia Nossent: S.Nossent@BabyBiz.nl Programma: 1. Cursus Werken met baby s in een groep 2. Baby s hersenen 3.

Nadere informatie

In 5 stappen naar een leuke (vergader-) groep

In 5 stappen naar een leuke (vergader-) groep In 5 stappen naar een leuke (vergader-) groep Gratis e-boek In 5 stappen naar een leuke (vergader)groep door Carla van den Bos Vergaderen doe je zo! Vergaderen doe je zo! is een project van 12organise

Nadere informatie

Pedagogisch beleidsplan Fris! Kinderdagverblijven

Pedagogisch beleidsplan Fris! Kinderdagverblijven Pedagogisch beleidsplan Fris! Kinderdagverblijven Algemeen Pedagogisch Beleid Fris! Kinderdagverblijven Inleiding Uw kind maakt gebruik van opvang bij Fris! Kinderdagverblijven en u verwacht van ons dat

Nadere informatie

Mijn visie; mijn manier van handelen en

Mijn visie; mijn manier van handelen en Mijn visie; mijn manier van handelen en ideeën over hoe kinderen ontwikkelen, leren en zouden moeten leren op school. Mariska Gerritsen, Docent beeldende vorming Fontys Tilburg Onderwijs Mijn visie op

Nadere informatie

Deel 1 Over het wat en hoe 15. 1 Over het wat 17

Deel 1 Over het wat en hoe 15. 1 Over het wat 17 Inhoud Deel 1 Over het wat en hoe 15 1 Over het wat 17 Alles is sociaal: sociale competentie in schema 17 De activiteiten 19 Geen methode, maar een methodiek 19 De opzet van het boek 21 2 Over het hoe

Nadere informatie

LANG ZULLEN WE LEZEN!

LANG ZULLEN WE LEZEN! LANG ZULLEN WE LEZEN! Onze missie We prikkelen mensen om zich te ontplooien. We bieden iedereen de gelegenheid om kennis op te doen, te delen, anderen te ontmoeten en geïnspireerd te raken. Zo leveren

Nadere informatie

Respectvol in gesprek over gewicht en leefstijl

Respectvol in gesprek over gewicht en leefstijl Introductie Respectvol in gesprek over gewicht en leefstijl 08/03/2018 SANNE NIEMER Onderzoeker kinderen en obesitas VU-projectleider LEFF 2 Waarom lastig om te bespreken? Vrees voor negatieve reacties

Nadere informatie

Coöperatief Vergaderen

Coöperatief Vergaderen Coöperatief Vergaderen Een complete aanpak voor actief vergaderen met betrokken deelnemers Dr. Spencer Kagan Met Betty de Jaeger en Dook Kopmels Inhoud Hoe dit boek tot stand kwam 4 Voorwoord 5 Hoofdstuk

Nadere informatie

Lezen in het PRO en BBL. Wat is PRO? Wat lezen leerlingen in PRO? Wat helpt hen om het lezen te verbeteren? Wat kunnen bibliotheken nog meer doen?

Lezen in het PRO en BBL. Wat is PRO? Wat lezen leerlingen in PRO? Wat helpt hen om het lezen te verbeteren? Wat kunnen bibliotheken nog meer doen? Lezen in het PRO en BBL Wat is PRO? Wat lezen leerlingen in PRO? Wat helpt hen om het lezen te verbeteren? Wat kunnen bibliotheken nog meer doen? Stand van zaken 1. Wat is succesvol in contact met de scholen?

Nadere informatie

PTA Nederlands TL/GL Bohemen, Houtrust, Kijkduin cohort

PTA Nederlands TL/GL Bohemen, Houtrust, Kijkduin cohort Exameneenheden Nederlands NE/K/1 Oriëntatie op leren en werken De kandidaat kan zich oriënteren op de eigen loopbaan en op het belang van Nederlands in de maatschappij. NE/K/2 Basisvaardigheden De kandidaat

Nadere informatie

Commissie Samenleving Harderwijk 12 mei 2016

Commissie Samenleving Harderwijk 12 mei 2016 Commissie Samenleving Harderwijk 12 mei 2016 Agenda 1. Welkom 2. Ontwikkelingen 3. Strategienota 4. Digitale vaardigheden 5. Taalvaardigheden (inleiding door Chérif Ait Abderrahman (Stichting Lezen en

Nadere informatie

Lezen in het curriculum Nederlands. Expert-meeting Stichting Lezen 31 oktober 2018 Floor van Renssen, Windesheim

Lezen in het curriculum Nederlands. Expert-meeting Stichting Lezen 31 oktober 2018 Floor van Renssen, Windesheim Lezen in het curriculum Nederlands Expert-meeting Stichting Lezen 31 oktober 2018 Floor van Renssen, Windesheim Enkele dilemma s Taal en identiteit versus Taal en cultuur? Leestijd/leesroutine versus

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Gelet op artikel 7 van het Eindexamenbesluit v.w.o.- h.a.v.o.- m.a.v.o.- v.b.o.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Gelet op artikel 7 van het Eindexamenbesluit v.w.o.- h.a.v.o.- m.a.v.o.- v.b.o. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 13602 25 juli 2011 Regeling van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 29 juni 2011, nr. VO/309740, houdende

Nadere informatie

Tabel 2: Overzicht programma in middelen, doelen en leerstijlen in fase 2

Tabel 2: Overzicht programma in middelen, doelen en leerstijlen in fase 2 Bijlage Romeo Deze bijlage hoort bij de beschrijving van de interventie Romeo, zoals die is opgenomen in de databank Effectieve Jeugdinterventies. Meer informatie: www.nji.nl/jeugdinterventies December

Nadere informatie

onze school kijkt positief naar thuistalen Basisschool Sint-Salvator Gent Onze school Wijk Sluizeken-Ham-Muide 442 kinderen 24 klassen

onze school kijkt positief naar thuistalen Basisschool Sint-Salvator Gent Onze school Wijk Sluizeken-Ham-Muide 442 kinderen 24 klassen onze school kijkt positief naar thuistalen Basisschool Sint-Salvator Gent Onze school Wijk Sluizeken-Ham-Muide 442 kinderen 24 klassen 1 Leerlingenkenmerken SES 74% in KO en 80% in LO heeft een moeder

Nadere informatie

Voorwoord. Deel A Een chaotische klas 1 Pedagogische interventies bij het bemoedigen van een groep 5 in de basisschool

Voorwoord. Deel A Een chaotische klas 1 Pedagogische interventies bij het bemoedigen van een groep 5 in de basisschool Inhoud Voorwoord XI Deel A Een chaotische klas 1 Pedagogische interventies bij het bemoedigen van een groep 5 in de basisschool 1. Inleiding 3 2. "Ik ben de schrik van de school!" 9 De eerste ontmoeting

Nadere informatie

LANG ZULLEN WE LEZEN!

LANG ZULLEN WE LEZEN! LANG ZULLEN WE LEZEN! Onze missie We prikkelen mensen om zich te ontplooien. We bieden iedereen de gelegenheid om kennis op te doen, te delen, anderen te ontmoeten en geïnspireerd te raken. Zo leveren

Nadere informatie

ECTS-fiche. 1. Identificatie. Communicatieve vaardigheden

ECTS-fiche. 1. Identificatie. Communicatieve vaardigheden ECTS-fiche 1. Identificatie Opleiding GSCW Module Communicatieve vaardigheden Code Ac1 Lestijden 40 Studiepunten nvt Ingeschatte totale 55 studiebelasting (in uren) 1 Mogelijkheid tot JA aanvragen vrijstelling

Nadere informatie

Het non-formele bibliotheekaanbod voor volwassenen

Het non-formele bibliotheekaanbod voor volwassenen Het non-formele bibliotheekaanbod voor volwassenen Programma s laagdrempelig Voor veel laaggeletterden is leren en het volgen van formeel of non-formeel onderwijs allerminst een vanzelfsprekend. Zaken

Nadere informatie

CarrièreBoost. Praktische begeleiding voor werknemers die zich succesvol willen presenteren op de arbeidsmarkt anno nu

CarrièreBoost. Praktische begeleiding voor werknemers die zich succesvol willen presenteren op de arbeidsmarkt anno nu CarrièreBoost Praktische begeleiding voor werknemers die zich succesvol willen presenteren op de arbeidsmarkt anno nu Op zoek naar een nieuwe baan waar begin ik?! Reorganisatie, inkrimping, u bent ontslagen!

Nadere informatie

Onderwijs2032. Uw feedback op het advies!

Onderwijs2032. Uw feedback op het advies! Onderwijs2032 Uw feedback op het advies! Doel van deze bijeenkomst Ophalen van feedback vanuit schoolbestuurders en schoolleiders op het hoofdlijn advies van het platform Onderwijs2032 tbv de reactie van

Nadere informatie

CoachWijzer Houvast bij het vormgeven van effectieve begeleiding

CoachWijzer Houvast bij het vormgeven van effectieve begeleiding Houvast bij het vormgeven van effectieve begeleiding Naam: Datum: Bert van Rossum 9 december 2013 Inhoudsopgave Inleiding... De uitslag van Bert van Rossum... Toelichting coach- en begeleidingsvoorkeur...

Nadere informatie

Hoofdstuk 8 Conclusies

Hoofdstuk 8 Conclusies Hoofdstuk 8 Conclusies De probleemstelling van dit onderzoek was tweeledig. De eerste deelvraag was in welke mate leesattitude, sociale normen ten aanzien van lezen, leesklimaat, self-efficacy en mogelijkheden

Nadere informatie

Herkennen van en omgaan met mensen met een lichte verstandelijke beperking

Herkennen van en omgaan met mensen met een lichte verstandelijke beperking Herkennen van en omgaan met mensen met een lichte verstandelijke beperking Doelgroep s Heeren Loo, Almere: Alle leeftijden: kinderen, jongeren & volwassenen (0 100 jaar) Alle niveaus van verstandelijke

Nadere informatie

ACTIEF BURGERSCHAP EN SOCIALE INTEGRATIE

ACTIEF BURGERSCHAP EN SOCIALE INTEGRATIE Heutink ICT ACTIEF BURGERSCHAP EN SOCIALE INTEGRATIE op de C.B.S. De Bruinhorst 22-5-2012 Inhoudsopgave Inleiding 3 Pagina 1. Burgerschap op de Bruinhorstschool 3 2. Kerndoelen 3 3. Visie 4 4. Hoofddoelen

Nadere informatie

Symposium E-coaching: Start van een nieuw tijdperk? Drs. Anne Ribbers. Onderzoeker

Symposium E-coaching: Start van een nieuw tijdperk? Drs. Anne Ribbers. Onderzoeker Symposium E-coaching: Start van een nieuw tijdperk? Drs. Anne Ribbers Onderzoeker Universiteit van Tilburg, Faculteit Sociale Wetenschappen Departement Personeelswetenschappen E-coaching belicht vanuit

Nadere informatie

FOLLOW YOUR SUN LESSENREEKS GROEP 7 & 8 SCHOOLJAAR 2018 / Missie: ieder kind straalt!

FOLLOW YOUR SUN LESSENREEKS GROEP 7 & 8 SCHOOLJAAR 2018 / Missie: ieder kind straalt! LESSENREEKS GROEP 7 & 8 SCHOOLJAAR 2018 / 2019 Follow your Sun biedt 10 wekelijkse lessen van 1.5 uur waarin kinderen hun talenten en die van hun klasgenoten ontdekken en leren te gebruiken. Tijdens de

Nadere informatie

PRESENTATIE POSITIEVE EDUCATIE

PRESENTATIE POSITIEVE EDUCATIE PRESENTATIE POSITIEVE EDUCATIE Prof. Ernst Bohlmeijer Twents Meesterschap 27 Januari 2016 Positieve educatie Positieve psychologie is de wetenschap van het optimaal functioneren van individuen, organisaties

Nadere informatie

Grenzen stellen in de hulpverlening. Bart De Saeger!

Grenzen stellen in de hulpverlening. Bart De Saeger! Grenzen stellen in de hulpverlening Bart De Saeger 10/05/2012 Bart De Saeger Klinisch psycholoog - Gedragstherapeut Wat zijn voor jullie grenzen in jullie dagelijkse hulpverlening? Wat is grenzen stellen?

Nadere informatie

Leerplanacademie SG Stekene sessie 1

Leerplanacademie SG Stekene sessie 1 Leerplanacademie SG Stekene sessie 1 Bingo : ZILL! ONZE DOELEN VANDAAG Thuiskomen in de leergroep. Inzicht in opstarten van een veranderingsproces. Het leerplan Zin in leren! Zin in leven! kunnen duiden

Nadere informatie

Pedagogisch beleidsplan

Pedagogisch beleidsplan Pedagogisch beleidsplan Pedagogisch beleid van Kappio (locaties Seppelin en Gastouderbureau) Voor u ligt het pedagogisch beleid van Kappio (locaties Seppelin en Gastouderbureau). Hierin wordt beschreven

Nadere informatie

PTA Nederlands TL/GL Bohemen, Houtrust, Kijkduin, Waldeck, Statenkwartier cohort 18 19

PTA Nederlands TL/GL Bohemen, Houtrust, Kijkduin, Waldeck, Statenkwartier cohort 18 19 Examenprogramma NE/K/1 Oriëntatie op leren en werken De kandidaat kan zich oriënteren op de eigen loopbaan en op het belang van Nederlands in de maatschappij. NE/K/2 Basisvaardigheden De kandidaat kan

Nadere informatie

Angstige leerlingen in de klas en het Vriendenprogramma. Drs. N.E. de Vries

Angstige leerlingen in de klas en het Vriendenprogramma. Drs. N.E. de Vries Angstige leerlingen in de klas en het Vriendenprogramma. Drs. N.E. de Vries Aandachtspunten in de klas Het Vriendenprogramma Onderdelen Vriendenprogramma in de klas Online programma s voor jongeren Aandachtspunten

Nadere informatie

Een doorlopende leeslijn voor elke leerling. Alle facetten van leesontwikkeling in het voortgezet onderwijs belicht

Een doorlopende leeslijn voor elke leerling. Alle facetten van leesontwikkeling in het voortgezet onderwijs belicht 2. Taalonderwijs van 12-18 Ronde 5 Regine Bots CED-Groep, Unit VO-BVE, Rotterdam Contact: r.bots@cedgroep.nl 2 Een doorlopende leeslijn voor elke leerling. Alle facetten van leesontwikkeling in het voortgezet

Nadere informatie