Voorwoord. Een crisis zonder voorgaande. ... en kleiner dan bij onze Europese partners. Een aanzienlijke en contrastrijke impact op de werkloosheid...

Transcriptie

1 jaar verslag 2009

2

3 Voorwoord Een crisis zonder voorgaande De ongekende crisis op de mondiale financiële markten die in het najaar van vorig jaar (2008) is verergerd, heeft geleid tot de zwaarste recessie sinds de tweede wereldoorlog, die de mondiale economie heeft getroffen en steeds meer van invloed is geweest op de arbeidsmarkten van de EU. Dit uittreksel uit het rapport De werkgelegenheid in Europa 2009 van de Europese Commissie is een goede weergave van het al even brutale als onverwachte karakter van de crisis die niet alleen de Europese arbeidsmarkten maar die van de hele OESO-zone heeft getroffen. België is niet gespaard gebleven door de crisis. In april 2008 kondigde de Europese Commissie voor 2009 nog een groei met 1,5 % aan voor België. In werkelijkheid was er in 2009 een daling met 3 %. In nauwelijks 3 kwartalen tijd was er een verschil in groei van meer dan 5 procentpunten (in het derde kwartaal van ,1 % en in het tweede kwartaal van ,2 % in vergelijking met het jaar voordien). Dat is nooit gezien. Een aanzienlijke en contrastrijke impact op de werkloosheid... Onze arbeidsmarkt heeft dus een zware schok moeten opvangen. Zo stelden we bij de RVA vast dat het aantal uitkeringsgerechtigde volledig werkloze werkzoekenden in 2009 toenam met gemiddeld personen (jaargemiddelde ). Dat is een stijging met 7,5 % ten opzichte van Vlaanderen bleek gevoeliger voor de conjunctuur (+ 15,3 %) dan Wallonië (+ 2,7 %) en Brussel (+ 5,4 %), gewesten waar de werkloosheidsgraad al beduidend hoger was en blijft. De jongeren (jonger dan 25 jaar) werden ook meer getroffen (+ 12,1 %) dan de ouderen (+ 7,2 % voor de vergoede werkzoekenden van 50 jaar of ouder, dat is vergelijkbaar met de globale toename). De vrouwen (+ 1,6 %) werden minder getroffen dan de mannen (+ 13,3 %), die meestal in de crisisgevoelige sectoren werkten. Dertigduizend volledig werklozen meer, dat is veel, dat is te veel. Maar dat blijft beperkt vanuit historisch en internationaal perspectief. De cijfers waren ongeveer dezelfde in 2007 ( ) en beduidend hoger in 2004 ( ), 2005 ( ) en 2006 ( ).... maar goed opgevangen door de crisismaatregelen Zonder het stelsel van de tijdelijke werkloosheid was deze toename van de werkloosheid echter twee keer zo groot geweest. De tijdelijke werkloosheid steeg tussen 2008 en 2009 immers met personen, van naar gemiddeld op jaarbasis. Dit vertegenwoordigt een toename met voltijds equivalenten. Deze stijging komt praktisch overeen met de toename van de volledige werkloosheid. Het systeem van de tijdelijke werkloosheid is serieus verbeterd en uitgebreid in het kader van het herstelplan en de crisismaatregelen. Zo werd het stelsel uitgebreid naar de tijdelijke werknemers en de uitzendkrachten en, voor een beperkte periode, naar de bedienden. Het bedrag van de tijdelijke werkloosheidsuitkering werd ook opgetrokken en de gemiddelde uitkering steeg met 31 % tussen 2008 en Dit stelsel is een belangrijke schokdemper gebleken in tijden van crisis en heeft een groot aantal ontslagen verhinderd.... en kleiner dan bij onze Europese partners Dankzij deze maatregelen heeft België, vanuit internationaal oogpunt, de crisis goed kunnen opvangen. Na Duitsland zijn wij het land van de Europese Unie waar de werkloosheidsgraad het minst is toegenomen tussen het begin van de crisis in september 2008 en december 2009, namelijk met 11 % (van 7,3 in september 2008 tot 8,1 in december 2009) tegenover + 29 % voor de eurozone (van 7,7 tot 9,9 %). Grote maar noodzakelijke uitgaven Dat kost natuurlijk erg veel geld. De uitgaven voor tijdelijke werkloosheid zijn uit hun voegen gebarsten en stegen van 431 miljoen euro in 2008 naar 1,05 miljard euro in 2009 (+ 622 miljoen). Maar de sociale en financiële kost voor de ondernemingen, voor de werknemers en voor de gemeenschap in haar geheel was veel groter geweest zonder deze maatregelen. Ook voor de uitkeringsgerechtigde volledig werkloze werkzoekenden stegen de uitgaven in 2009 met 481 miljoen euro. Dat als gevolg van de voormelde stijging van de werkloosheid, maar ook van de belangrijke herwaarderingen van de uitkeringen in 2009, onder meer de degressieve toename van het maandelijks loonplafond met 300 euro, de verhogingen van de uitkeringspercentages voor de alleenwonende en de samenwonende werklozen, en de stijging van de minimum- en forfaitaire uitkeringen in het kader van de welvaartsvastheid. Deze hervorming heeft gezorgd voor een versterking van het verzekeringsprincipe, omdat beter rekening wordt gehouden met het loon, en van het principe van de individualisering van de rechten, omdat de vergoedingspercentages in het begin van de werkloosheid zijn aangepast voor alle categorieën van werklozen, én voor een betere bescherming van de werknemers die tijdens de crisis hun baan verloren.

4 Een welgekomen steun van het stelsel van de dienstencheques Een ander stelsel dat bijzonder nuttig is gebleken in tijden van crisis is dat van de dienstencheques. Ondanks de crisis steeg het aantal actieve gebruikers van cheques in 2009 nog met 14,6 %, het aantal erkende ondernemingen met 17,3 % en het aantal gebruikte cheques met 20,6 %. Eén gezin op acht doet op dit ogenblik een beroep op de dienstencheques. Het aantal werknemers dat in bedroeg, is in 2009 zeker nog toegenomen. Dit stelsel heeft er dus ook toe bijgedragen dat de stijging van de werkloosheid beperkt bleef, met name bij de vrouwen. De kost ligt hoog (1,08 miljard euro in 2009), maar is per gecreëerde baan ongetwijfeld lager dan die van vele andere tewerkstellingsmaatregelen. Bovendien mag men niet uit het oog verliezen dat het gaat om echte volwaardige jobs met volledige sociale dekking, wat in de meeste andere landen zelden het geval is voor dit soort banen. Een historisch record van het aantal uitkeringstrekkers Het aantal personen die de RVA vergoedt, bereikte in 2009 een historisch record, namelijk De toename met personen in vergelijking met 2008 is vooral te verklaren door de eerder vermelde stijgingen van het aantal uitkeringsgerechtigde volledig werkloze werkzoekenden met en van het aantal tijdelijk werklozen met De derde factor voor de stijging is de toename van het aantal personen in loopbaanonderbreking of tijdskrediet met Het gaat vooral om een stijging van het deeltijds tijdskrediet (met name 1/5-tijds) die in de crisisperiode nog sterker was (plus ), dit gedeeltelijk ten gevolge van het crisistijdskrediet dat de regering tijdelijk heeft ingevoerd, en een stijging van het ouderschapsverlof (plus 6 770) dat in 2009 ook werd uitgebreid door de leeftijd van het kind dat het recht op dit verlof opent, te verhogen van 6 naar 12 jaar. Een actiever werkgelegenheidsbeleid ten laste van de sociale zekerheid In 10 jaar tijd ( ) is het aantal uitkeringstrekkers ten laste van de RVA toegenomen met personen. Deze stijging is slechts in geringe mate toe te schrijven aan de volledige werkloosheid in ruime zin (plus ). Zij resulteert voornamelijk uit de sterke stijging van de twee andere groepen : enerzijds, de werknemers ondersteund door de RVA (plus personen, onder wie tijdelijk werklozen, deeltijdse werknemers met inkomensgarantie-uitkering, werklozen in opleiding en werknemers met een geactiveerde werkloosheidsuitkering) en, anderzijds, de werknemers die hun werktijd aanpassen (plus 157 %, dit is een toename met personen, van wie meer dan 90 % deeltijds werkt en vooral 4/5-tijds). De eerste groep bekrachtigt een actief gebruik van de werkloosheidsuitkeringen ter ondersteuning van de werkgelegenheid en de tweede een beleid om privéleven en beroepsleven beter op mekaar af te stemmen, en zo de participatie op de arbeidsmarkt te vergroten, met name bij de vrouwen en de oudere werknemers. Deze tendensen brengen op een positieve manier verandering in de opdrachten van de RVA, in het kader van een actiever werkgelegenheidsbeleid. Zij bieden een gedeeltelijk antwoord op de grote uitdagingen die verbonden zijn aan de stijgende levensverwachting en het dalende vruchtbaarheidscijfer, waardoor de ratio tussen het aantal actieve en het aantal niet-actieve burgers de komende jaren sterk zal dalen. Maar zij wegen tegelijkertijd zwaar op de uitgaven van de RVA, die in 10 jaar tijd toegenomen zijn met 3,5 miljard euro. Deze evolutie stelt op termijn de kwestie van de financiering van de sociale zekerheid in vraag, zoals nu al gedeeltelijk door het systeem van de dienstencheques. Systematische begeleiding en opvolging van de werkzoekenden Het plan voor de begeleiding en opvolging van de werkzoekenden wordt toegepast sinds Ter herinnering, de begeleiding is een bevoegdheid van de gewestelijke en communautaire diensten voor arbeidsbemiddeling en beroepsopleiding, terwijl de opvolging van het actieve zoekgedrag naar werk een bevoegdheid is van de RVA. Het plan werd geleidelijk aan per leeftijdscategorie ingevoerd. Het is vandaag van toepassing op alle werklozen jonger dan 50 jaar. Sedert de geleidelijke inwerkingtreding van het plan is de werkloosheid gemiddeld 17 % gedaald. Hoewel de economische crisis deze tendens uiteraard vertraagd heeft, blijft de daling toch opvallend. Zo verminderde het aantal werkzoekenden die al meer dan 2 jaar uitkeringsgerechtigd zijn en die meestal opgevolgd worden in het kader van het plan, met 3,8 % tussen 2008 en 2009, tegenover een daling met 9,3 % tussen 2007 en Onder invloed van de crisis nam het aantal werkzoekenden die minder dan 2 jaar uitkeringsgerechtigd zijn zelfs met 19,2 % toe tussen 2008 en 2009, tegenover een daling met 2,1 % tussen 2007 en Sedert de geleidelijke inwerkingtreding van het plan steeg ook het aantal werklozen die een beroepsopleiding volgen met 18 % en het aantal werklozen die studies of andere opleidingen hervatten met 56 %. Sinds 2004 heeft de RVA meer dan gesprekken gevoerd met werkzoekenden. In 57 % van de gevallen werd geoordeeld dat de werkloze voldoende inspanningen had gedaan om actief werk te zoeken. Bij een negatieve evaluatie wordt de werkloze uitgenodigd om een overeenkomst te ondertekenen die, in geval van niet-naleving, kan leiden tot een vermindering of tijdelijke schorsing van de uitkeringen bij het 2 de gesprek of tot een uitsluiting bij het 3 de gesprek. In 2009 werden uitsluitingen van dit type toegepast. Dit is een stijging in vergelijking met 2008 (4 523 uitsluitingen), onder meer omdat de procedures in alle leeftijdsgroepen vorderen en er dus meer 3 de gesprekken gevoerd worden. Het is ook opvallend dat 44 % van die uitsluitingen wordt toegepast we-

5 gens ongewettigde afwezigheid op het 3 de gesprek. Toch blijft het aanzienlijk lager dan het aantal uitsluitingen wegens langdurige werkloosheid (artikel 80), toegepast vóór Sinds 2004 werd het systeem van artikel 80 geleidelijk aan vervangen door het begeleidings- en opvolgingsplan, waarin de sancties gradueler zijn. In 2009 werden verschillende maatregelen genomen, met name om in de toepassing van het plan rekening te houden met de crisis. Andere aanpassingsvoorstellen en hervormingen moeten in 2010 nog worden toegepast. Meer gerichte en efficiëntere controles De RVA heeft nooit zoveel inbreuken vastgesteld (36 287) en zoveel onverschuldigde bedragen teruggevorderd (58 miljoen euro) als in Wat niet noodzakelijk betekent dat de fraude is toegenomen. Maar zij werd beter gecontroleerd. De coördinatie tussen de verschillende inspectiediensten en de kruising van de gegevensbanken van de verschillende instellingen (RSZ, RSVZ, RIZIV, enz.) leveren erg goede resultaten op. In 2009 kon dankzij de techniek van de kruising van gegevensbanken opdracht gegeven worden tot de terugvordering van meer dan 20 miljoen euro. Op dit ogenblik ontwikkelen wij een nieuwe preventiegerichte etappe, namelijk de kruising van de gegevensbanken vóór er uitkeringen betaald worden. Op die manier zullen we onterechte betalingen aan de bron, en dus ook terugvorderingen en sancties kunnen vermijden. Een complexe operatie, want het vooraf opsporen van bepaalde gegevens veronderstelt dat de gegevensbanken volledig betrouwbaar en onmiddellijk beschikbaar zijn, zodat de betaling van de werkloosheidsuitkeringen geen vertraging oploopt of in gevaar komt. De fraude blijft echter verontrustend, want zij evolueert en moderniseert. De fraude met dienstencheques is daar een recent voorbeeld van. Daarom wordt in die sector een grote inspanning gedaan om te informeren, op te volgen en te controleren. Zo is het aantal gecontroleerde ondernemingen gestegen van 359 in 2008 naar 457 in Een administratie die performant is... De diensten van de RVA hebben zowel de substantiële toename van het aantal uitkeringstrekkers als de dringende toepassing van tal van maatregelen van het herstelplan en het crisisplan goed kunnen opvangen, zonder dat de kwaliteit van het werk eronder leed. Dat is des te opmerkelijker aangezien de stijging van het personeelsbestand die de RVA voor de crisisperiode kreeg toegewezen beduidend lager ligt dan de toename van het arbeidsvolume. Zo stonden onze diensten in voor de voorbereiding van de reglementaire teksten, voor de uitvoering ervan (onderrichtingen over de toepassing, formulieren,...), voor het informeren van de werknemers en de werkgevers, voor de aanpassing van de werkprocessen, met name in de informatica, voor het opleiden van de collega s, voor de aanwerving van nieuwe personeelsleden en hun snelle integratie in complexe materies; dit alles in een recordtempo en binnen de context van een enorme toename van de werklast. Naast het beheren van de crisis is de RVA ook verbeteringsprojecten blijven ontwikkelen. De diensten werden verder geïnformatiseerd, wat de productiviteit zeker heeft versterkt, en de dienstverlening aan de klanten werd uitgebreid, onder meer door hen op aanvraag gratis toegang te verlenen tot een gespecialiseerde website met een enorme rijkdom aan reglementaire informatie. Ik sta erop mijn collega s welgemeend te danken voor hun bekwaamheid, hun inzet en hun solidariteit in de crisis.... en erkend wordt De RVA en het Fonds tot vergoeding van de in geval van Sluiting van Ondernemingen ontslagen werknemers ontvingen in 2009 een Recognised for Excellence -attest met 5 sterren van de European Foundation for Quality Management (EFQM). Deze organisatie werd in 1988 opgericht met als doel de kwaliteit van de Europese organisaties en ondernemingen te verbeteren en het Uitmuntendheidsmodel EFQM te promoten. Dit model dient als referentiekader voor de evaluatie van een organisatie op basis van negen criteria, zoals leadership, beleid en strategie, processen, resultaten bij de klanten, resultaten bij de medewerkers, enz. Een belangrijke bladzijde uit de geschiedenis van de RVA is omgeslagen De Heren Baeck en Delrue, respectievelijk administrateur-generaal en adjunct-administrateur-generaal van de RVA, gingen op 1 oktober 2009 met pensioen, na 20 jaar uitstekende staat van dienst aan de top van de instelling. Zij waren twee voorbeeldige managers die de RVA hebben omgevormd tot een alom gewaardeerde modeladministratie. Ik heb veel aan hen te danken en sta er op hen nogmaals hulde te brengen. Het zijn twee monumenten die verdwijnen en het is een belangrijke bladzijde uit de geschiedenis van de RVA die wordt omgeslagen. In dit jaarverslag vindt u een uitgebreid hoofdstuk over hun talrijke kwaliteiten en verwezenlijkingen. Verandering in de continuïteit... De nieuwe tandem die nu aan het hoofd staat van de RVA, met administrateur-generaal (Georges CARLENS) en adjunctadministrateur-generaal (Claudette DE KONINCK), komt uit het eigen huis. Wij werken hier al meer dan 25 jaar. Geen wonder dus dat wij dezelfde missie, dezelfde doelstellingen en dezelfde waarden in het vaandel dragen. En al zijn onze persoonlijkheden en methodes gedeeltelijk anders, wij blijven klantgericht en georiënteerd op resultaat en vooruitgang.... om grote uitdagingen aan te gaan De eerste uitdaging is die van de crisis. Jammer genoeg is de crisis nog niet voorbij. Opel Antwerpen en Carrefour zijn slechts twee recente voorbeelden. Bovendien reageert de arbeidsmarkt met twee à drie kwartalen vertraging op de economische evolutie. Ondanks de tekenen van heropleving zal

6 het dus nog een tijdje duren voordat er opnieuw jobs gecreëerd worden en de werkloosheid daalt, in België of in Europa. Op basis van de laatste voorspellingen van het Planbureau voorziet ons budget voor 2010 nog een toename met uitkeringsgerechtigde volledig werkloze werkzoekenden in vergelijking met Hoewel dat beter is dan de vorige raming, die nauwelijks enkele weken geleden nog uitging van een stijging met eenheden, blijft het veel. Onze eerste prioriteit is dus de ondernemingen verder te blijven steunen en de werknemers verder te beschermen in deze crisisperiode. Meer specifiek moeten we erin slagen om een toenemend aantal uitkeringstrekkers tijdig en correct te blijven vergoeden. De tweede uitdaging is die van een efficiënt sociaal en werkgelegenheidsbeleid. Onze opdracht blijft niet beperkt tot het uitvoeren van de maatregelen beslist door de regering en de sociale partners. Wij hebben ook de taak om die maatregelen op een optimale manier toe te passen, ze bekend te maken bij de potentiële rechthebbenden en ervoor te zorgen dat zij hun doel bereiken, zeker op het vlak van de herinschakeling van de werkzoekenden. Wij moeten deze maatregelen dus ook mee evalueren en verbeterings- of hervormingsvoorstellen formuleren. De derde uitdaging is blijven investeren in de modernisering. Wij leven in een omgeving die voortdurend evolueert en in een maatschappij die diepgaande veranderingen ondergaat. Geert Noels heeft het in dit verband over demografische, Aziatische, technologische, energetische en milieuschokken. Meer dan ooit moeten wij er dus in slagen om de werking van onze instelling verder te verbeteren, en dit op vier punten: de dienstverlening aan de klant, de ondersteuning van het personeel, de optimalisering van de processen en de maatschappelijke impact. Om deze uitdagingen aan te gaan, is er maar één weg: investeren in de ontwikkeling en de ondersteuning van het kostbaarste goed van onze administratie, namelijk het personeel. Georges CARLENS Administrateur-generaal

7 Inleiding De voorstelling van het jaarverslag ziet eruit als volgt: Het eerste hoofdstuk bevat algemene informatie over de structuur van de Rijksdienst. Het tweede hoofdstuk stelt eerst de opdrachten van de Rijksdienst voor. Het biedt de lezer een globaal en synthetisch zicht op deze opdrachten, geïllustreerd met een aantal relevante cijfers. Het becommentarieert vervolgens de voornaamste reglementaire nieuwigheden en wijzigingen van het voorbije jaar. Het derde hoofdstuk beschrijft hoe de Rijksdienst samenwerkt met zijn voornaamste partners. Het vierde hoofdstuk bespreekt in detail hoe de verschillende diensten van de 30 werkloosheidsbureaus en het hoofdbestuur hun opdrachten uitvoeren, in samenwerking met de partners beschreven in het derde hoofdstuk. Het vijfde hoofdstuk bevat gegevens (op basis van dezelfde categorieën als in het tweede hoofdstuk) in verband met de evoluties binnen de populatie van de sociale uitkeringsgerechtigden. Het zesde hoofdstuk geeft, in de vorm van fiches, voor elk werkloosheidsbureau cijfers over de activiteiten en over het profiel van de vergoede personen. Het zevende hoofdstuk gaat over de beheerstechnieken, het personeelsbeheer en het beheer van de financiële, informaticaen onroerende middelen van de Rijksdienst, het kennismanagement, de externe betrekkingen en de communicatie alsmede de schriftelijke en simultane vertaling. Het achtste hoofdstuk gaat over het Fonds tot vergoeding van de in geval van Sluiting van Ondernemingen ontslagen werknemers. Wie meer details wil over de inhoud van de verschillende maatregelen waarover sprake in de hoofdstukken 2 tot 5, kan de website van de RVA raadplegen (

8 Inhoud Voorwoord Inleiding Inhoud Lijst van afkortingen 13 1 De structuur van de RVA Het Beheerscomité 19 Het Hoofdbestuur 21 De werkloosheidsbureaus 22 Lijst van de werkloosheidsbureaus en hun Directeur 23 2 De opdrachten van de RVA en de reglementaire evoluties 2.1 De opdrachten van de Rijksdienst De uitkeringsgerechtigde werklozen De werknemers die door de RVA worden ondersteund De steun aan de aanpassing van de arbeidstijd De dienstencheques De andere maatregelen De reglementaire evoluties Nieuwe maatregelen Wijzigingen in de bestaande bepalingen 37 3 De samenwerking met de partners 3.1 De uitbetalingsinstellingen De VDAB, ACTIRIS, de FOREM en het ADG De gemeenten De Kruispuntbank van de sociale zekerheid De Openbare centra voor maatschappelijk welzijn (OCMW s) 3.6 De administratie der Domeinen 3.7 Het College van de Federale Ombudsmannen 3.8 Internationale contacten 4 De uitvoering van de opdrachten van de RVA Inleiding 4.1 De activiteiten van de diensten Toelaatbaarheid Procedure Cijfergegevens Bijzonder geval: toekenning van provisionele werkloosheidsuitkeringen De activiteiten van de diensten Verificatie Controle van de betaling van de werkloosheidsuitkeringen Controle van de betaling van de andere uitkeringen De activiteiten van de diensten Vrijstellingen 4.4 De activiteiten van de diensten voor de handhaving van het systeem Opvolging van de activiteiten Analyse van de activiteiten van de controlediensten Acties inzake fraudebestrijding De activiteiten van de diensten Betwiste Zaken Voornaamste redenen van betwistingen 73 9

9 4.5.2 Cijfergegevens in verband met de betwiste zaken Overzicht van de door de RVA genomen beslissingen tot toekenning of niet-toekenning van uitkeringen De uitvoering van het samenwerkingsakkoord van 30 april 2004 tussen de federale overheid, de gemeenschappen en de gewesten De activering van het zoekgedrag naar werk van de volledig werkloze De administratieve beroepen van de Nationale Administratieve Commissie Evaluatie van het effect van de activering van het zoekgedrag naar werk De uitwisseling van gegevens in het kader van de controle van de beschikbaarheid van de werklozen en de beslissingen van de RVA De activiteiten van de diensten Terugvorderingen De teruggevorderde uitkeringen en vergoedingen Principes van de terugvordering Terugvorderingsprocedure Toestand van de terugvorderingen door de werkloosheidsbureaus Situatie van de terugvorderingen door de Domeinen en op weerspannige debiteuren in het buitenland Algemene beschouwingen De gerechtelijke geschillen Beroepen tegen de beslissingen van de RVA Gerechtelijke beslissingen Balans van de gerechtelijke geschillen Samenvatting van arresten van het Hof van Cassatie en het Grondwettelijk Hof De activiteiten van de dienst tijdskrediet en loopbaanonderbreking Inleiding Afgewerkte dossiers Betaaltermijn Juistheid van de beslissingen Verscheidenheid van de reglementering inzake loopbaanonderbreking De inschakelingsmaatregelen De activeringsmaatregelen Andere inschakelingsmaatregelen Attesten afgeleverd met het oog op aanwerving Gecentraliseerde verwerking van de beslagprocedures Werkzaamheden in het kader van E-government De aangifte sociaal risico (ASR) en de multifunctionele aangifte (DMFA) De elektronische mededeling tijdelijke werkloosheid en het elektronisch validatieboek De consultatie van het dossier loopbaanonderbreking of tijdskrediet (project E-LO) De aanvraag van een startbaankaart (project Start) Euroforms: het afleveren van een Europees formulier in verband met werkloosheid De evolutie van de sociale uitkeringen 5.1 De statistische begrippen, de grensbedragen en de belangrijkste tendensen in Het hoofdstuk in het kort De statistische begrippen De grensbedragen van de werkloosheids- en brugpensioenuitkeringen De belangrijkste tendensen in De financieel-economische crisis en de arbeidsmarkt Omvang en evolutie van de economische crisis Tijdelijke crisismaatregelen en andere maatregelen die de crisis verlichten Analyse van de tijdelijke crisismaatregelen onder de bevoegdheid van de RVA De economische crisis en de gevolgen voor de arbeidsmarkt Vooruitzichten De evolutie van de 3 groepen van uitkeringstrekkers ten laste van de RVA De uitkeringstrekkers ten laste van de RVA in hun geheel In detail: de vergoede werklozen 160

10 5.3.3 In detail: de werknemers ondersteund door de RVA In detail: de werknemers die hun arbeidstijd aanpassen De evolutie van de jaarlijkse uitgaven voor de 3 groepen van uitkeringstrekkers De jaarlijkse uitgaven in hun geheel Evolutie van de uitgaven voor de tijdelijk werklozen De evolutie van de dienstencheques Inleiding De gebruikers van de dienstencheques De aangekochte / aan de gebruikers bezorgde dienstencheques De erkende dienstenchequeondernemingen De cheques terugbetaald aan de erkende ondernemingen De werknemers die actief zijn in het stelsel van de dienstencheques De evolutie van de andere uitkeringen ten laste van de RVA Werklozen tewerkgesteld in een PWA Kinderopvangtoeslag, mobiliteitstoeslag en opleidingtoeslag Dynamische evolutie van de werkzoekende uitkeringsgerechtigde volledig werklozen Arbeidsmarkt in crisis De gemiddelde maandelijkse in- en uitstroom van de werkzoekende uitkeringsgerechtigde volledig werklozen per kwartaal in Kenmerken van de instroom van de werkzoekende uitkeringsgerechtigde volledig werklozen Statistische profielen van de werkloosheidsbureaus Middelenbeheer Geïntegreerd beheer Inleiding Bestuursovereenkomst Activiteiten Strategische perspectieven voor Human Resources Inleiding Overleg met de vakbonden Business Continuity Plan Grieppandemie Het personeel van de RVA Opleiding Financieel Beheer Inleiding Beschikbare middelen Boekhoudkundige operaties en boekhoudkundige en financiële controle Thesauriebeheer Kostprijscalculatie Het informaticapotentieel Inleiding Impact van de omgeving Technische middelen Activiteiten in Resultaten De onroerende goederen Het beleid inzake onroerende goederen Werken in uitvoering Optimalisering van het dagelijks onderhoud Externe relaties en communicatie Inleiding Externe communicatie 386

11 7.6.3 Interne communicatie Kwaliteit van het onthaal Tevredenheidsenquête - CONSULTO Andere actviteiten Kennismanagement Inleiding Kennis beschikbaar stellen aan medewerkers en partners Kennis toegankelijk maken Kennisverwerving en -verrijking ondersteunen Kennisdeling ondersteunen Kennisoverdracht waarborgen Communicatie en sensibilisering Vertalingen en taaladvies Inleiding Schriftelijke vertalingen Simultaanvertalingen Taaladvies Het Fonds tot vergoeding van de in geval van sluiting van ondernemingen ontslagen werknemers Inleiding 8.1 Algemene voorstelling van het Fonds De wetgeving De sluitingswet van 26 juni Recurrente wetgeving in Technische wijzigingen in Bijzonder Comité voor de non-profit Tijdelijke werkloosheid voor bedienden - aanvulling art sluitingswet van 26 juni De wet betreffende de continuïteit der ondernemingen Uitvoering van de opdrachten van het Fonds Klassieke taken industriële en commerciële sectoren Klassieke taken social-profitsector en vrije beroepen Tijdelijke werkloosheid Herstructurering De extra-statutaire uitgaven Beheer van de middelen Personeel Financiële middelen industriële en commerciële sectoren (ontvangsten) Financiële middelen social-profitsector en vrije beroepen (ontvangsten) Middelen inzake beheerstechnieken Middelen inzake informatica en toepassingen Strategische projecten EFQM Informatie en communicatie Statistieken inzake het verlies van banen wegens faillissement Toespraken gehouden naar aanleiding van de oppensioenstelling van de heren Karel Baeck en Jean-Marie Delrue Patrick Boribon en Theo Schollen, Directeurs-generaal 429 Sabine Slegers, Lid van het Beheerscomité 432 Xavier Verboven, Voorzitter van het Beheerscomité 433 Joëlle Milquet, Minister van Werk 435 Jean-Marie Delrue, Adjunct-administrateur-generaal 437 Karel Baeck, Administrateur-generaal 439

12 Statistische bijlagen Statistische tabellen en grafieken 2009 Statistische tabellen Lijst van de werkloosheidsbureaus

13 L i j s t v a n a f k o r t i n g e n ABVV ACLVB ACOD ACV ADG AD SEI Art. ASR ASSEDIC BBP BBZ BCP BEF BGDA BO BOC BPR BS BTK CAF CAO Cass. CBS CCOD CLB CMT DAC DB DMFA DP EAK EFQM EGKS E-gov EIPA EIS EMU EU EUR EWE FPB FOD FOREM FSO GAK GDZ GECO GGMMI HB HIP HIVA Algemeen Belgisch Vakverbond Algemene Centrale der Liberale Vakbonden van België Algemene Centrale der Openbare Diensten Algemeen Christelijk Vakverbond Arbeitsamt der Deutschsprachigen Gemeinschaft Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie Artikel Aangifte sociaal risico Association pour l Emploi dans l Industrie et le Commerce Bruto Binnenlands Product Bureau Belgische Zaken Business Continuity Plan Belgische franken Brusselse Gewestelijke Dienst voor Arbeidsbemiddeling Beroepsopleiding Basisoverlegcomité Business Process Reengineering Belgisch Staatsblad Bijzonder Tijdelijk Kader Common Assessment Framework Collectieve Arbeidsovereenkomst Cassatie Centraal Bureau voor de Statistiek Christelijke Centrale der Openbare Diensten Centra voor Leerlingenbegeleiding Change Management Team Derde Arbeidscircuit Dienstenbanen Multifunctionele aangifte Doorstromingsprogramma Enquête naar de arbeidskrachten European Foundation for Quality Management Europese Gemeenschap voor Kolen- en Staalnijverheid E-government European Institute for Public Administration Executive Information System Europese Monetaire Unie Europese Unie Euro Eerste werkervaringscontracten Federaal Planbureau Federale Overheidsdienst Office communautaire et régional de la Formation professionnelle et de l Emploi Fonds tot vergoeding van de in geval van sluiting van ondernemingen ontslagen werknemers Gemeenschappelijk Administratiekantoor Geïnformatiseerde directiezaal Gesubsidieerde contractuelen Gewaarborgd gemiddeld minimummaandinkomen Hoofdbestuur Herinschakelingsprogramma (Dienstenbanen) Hoger Instituut voor de Arbeid 13

14 14 HRM HVW IBFFP IGSS IGU INR IVSZ IW IWZ JAP KB KSZ LATG LO MB MC MISUS NAC NBB NIC NIS NOC NV OCMW OESO OFO OISZ PLOT ProMES PWA RIO RIZIV RJV RKW RMT RSVZ RSZ RSZPPO RVA RVP SELOR SEPP SES SINE SIPP SPC STC TOC Human Resources Management Hulpkas voor Werkloosheidsuitkeringen Institut Bruxellois Francophone pour la Formation Professionnelle Institut grand-ducal de la Sécurité Sociale Inkomensgarantie-uitkering Instituut voor de Nationale Rekeningen Internationale Vereniging van Sociale Zekerheid In werking Inschrijving als werkzoekende Jaaractieplan Koninklijk besluit Kruispuntbank van de Sociale Zekerheid Loon en Arbeidstijdgegevensbank van de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid Loopbaanonderbreking Ministerieel besluit Multi service cheque N.V. Management Information System for Unemployment Services Nationale Administratieve Commissie Nationale Bank van België Nationaal Intermutualistisch College Nationaal Instituut voor de Statistiek Nationaal Opleidingscentrum Naamloze vennootschap Openbaar Centrum voor Maatschappelijk Welzijn Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling Opleidingsinstituut van de Federale Overheid Openbare Instelling van Sociale Zekerheid Plaatselijke Loketten voor Tewerkstelling Productivity Measurement and Enhancement System Plaatselijk Werkgelegenheidsagentschap RVA Intranet ONEM Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering Rijksdienst voor jaarlijkse vakantie Rijksdienst voor Kinderbijslag voor Werknemers Regie voor Maritiem Transport Rijksinstituut voor de sociale verzekeringen der zelfstandigen Rijksdienst voor Sociale Zekerheid Rijksdienst voor Sociale Zekerheid van de Provinciale en Plaatselijke Overheidsdiensten Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening Rijksdienst voor Pensioenen Selectiebureau van de Federale Overheid Service Externe de Prévention et Protection Service d Etudes et de la Statistique de la Région wallonne Programma s in de sociale inschakelingseconomie Service Interne de Prévention et Protection Statistical Process Control Subregionaal Tewerkstellingscomité Tussenoverlegcomité

15 TWW UI UNEDIC VDAB VRT VSOA VVSG VWS WAO WB Tewerkgestelde werklozen Uitbetalingsinstelling Union Nationale Interprofessionnelle pour l Emploi dans l Industrie et le Commerce Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding Vlaamse Radio en Televisie Vrij Syndicaat van het Openbaar Ambt Vereniging voor Vlaamse Steden en Gemeenten Vast Secretariaat voor Werving van het Rijkspersoneel Wet op de Arbeidsongeschiktheidsverzekering Werkloosheidsbureau 15

16

17 jaar De structuur 1van de verslag RVA 2009

18 18

19 Het Beheerscomité De structuur van de RVA Voorzitter Xavier VERBOVEN Leden die de werkgevers vertegenwoordigen Marc BLOMME Bart BUYSSE René DE BROUWER Monica DE JONGHE David LANOVE Herwig MUYLDERMANS Stephan VANHAVERBEKE Leden die de werknemers vertegenwoordigen Philippe BORSU Hilde DUROI Herman HERREMANS Marcel SAVOYE (tot ) Marie-Hélène SKA (vanaf ) Sabine SLEGERS Ann VAN LAER Eddy VAN LANCKER Regeringscommissaris van Begroting Robert DRUYTS Regeringscommissaris Jan VANTHUYNE Administrateur-generaal Karel BAECK (tot ) Georges CARLENS (vanaf ) Adjunct-administrateur-generaal Jean-Marie DELRUE (tot ) Claudette DE KONINCK (vanaf ) 19

20 B E H E E R S C O M I T E 1 Voorzitter 7 Vertegenwoordigers van de werkgevers 7 Vertegenwoordigers van de werknemers 1 Regeringscommissaris 1 Regeringscommissaris van Begroting 1 Administrateur-generaal van de RVA 1 Adjunct-administrateur-generaal van de RVA Karel BAECK (tot ) Administrateur-generaal Georges CARLENS (vanaf ) Administrateur-generaal Jean-Marie DELRUE (tot ) Adjunct-administrateur-generaal Claudette DE KONINCK (vanaf ) Adjunct-administrateur-generaal Algemene directie Juridische dienst Interne dienst voor Preventie en Bescherming Interne Audit Mess en Kantine Consulent informatieveiligheid 20 Algemene directie Reglementering en Geschillen Christiaan SEBRECHTS Algemene directie Support Luc CLEUREN Algemene directie Personeel - Organisatie - Communicatie Patrick BORIBON Algemene directie Financiën en Kennisbeheer Theo SCHOLLEN Directeur-generaal Directeur-generaal Directeur-generaal Directeur-generaal Werkloosheidsreglementering Reglementering tijdskrediet en buurtdiensten Geschillen Information and Communication Technology Werken en Materieel Werkprocessen Human Resources Management Sociale dienst Interne en externe Communicatie Financiële diensten Studies Statistieken Bibliotheek Kennismanagement Taaldienst Nationaal Opleidingscentrum Organisatie Change Management Team Change Management Team Fonds tot vergoeding van de in geval van Sluiting van Ondernemingen ontslagen werknemers 30 Werkloosheidsbureaus 560 Plaatselijke werkgelegenheidsagentschappen

21 De structuur van de RVA Karel BAECK (tot ) Administrateur-generaal Georges CARLENS (vanaf ) Administrateur-generaal Jean-Marie DELRUE (tot ) Adjunct-administrateur-generaal Claudette DE KONINCK (vanaf ) Adjunct-administrateur-generaal Het Hoofdbestuur Juridische dienst Interne Audit Nicolas de RADZITZKY Diane LAMBRIGHS Attaché Adviseur-generaal Algemene directie Reglementering en Algemene directie Support Algemene directie Personeel - Organi- Algemene directie financien en Geschillen SATIE - Communicatie Kennisbeheer Christiaan SEBRECHTS Luc CLEUREN Patrick BORIBON Theo Schollen Directeur-generaal Directeur-generaal Directeur-generaal Directeur-generaal Reglementering tijdskrediet en buurtdiensten Michèle BAUKENS Information and Communication Technology André DEHON Adviseur-generaal Human Resources Management Benoit DELVAUX Adviseur-generaal Financiële diensten Hugo BOONAERT Adviseur-generaal Adviseur-generaal Geschillen Serge BAERT Adviseur-generaal Werken en Materieel Marc REDANT Adviseur-generaal Werkprocessen Guy CLAESSENS Adviseur-generaal Luc HOLVOET Adviseur-generaal Christian HOUZE Adviseur-generaal Taaldienst Jan DE ROO Interne en externe Communicatie Philippe CHAVALLE Adviseur Nationaal Opleidingscentrum Micheline LEBOEUF Vormingsdirecteur Organisatie Emiel VERBEKEN Adviseur Studies Liliane BABILAS Adviseur Statistieken Richard VAN DER AUWERA Adviseur-generaal Kennismanagement Hilde DE TURCK Adviseur 21 Adviseur fonds sluiting ondernemingen Françoise OGIERS Adviseur-generaal Erik VAN Thienen Adviseur janick PIRARD Adviseur

22 De werkloosheidsbureaus Werkloosheidsdirecteur Secretariaat Onthaal - Info Toelaatbaarheid Attesten Brugpensioen Loopbaanonderbreking / Tijdskrediet Klassement - Archief Betwiste zaken Controle Vrijstellingen Arbeidsrechtbank Langdurige werkloosheid / Activering van het zoekgedrag naar werk Verificatie Informatica Tijdelijke werkloosheid Beslagleggingen Terugvorderingen 22 Personeelsadministratie en boekhouding Coördinatie PWA Economaat

23 Lijst van de Werkloosheidsbureaus en hun Directeur De structuur van de RVA AALST AARLEN ANTWERPEN BERGEN BOOM BRUGGE André DE MARTELAER Nelly DETROUX Dirk VAN CAPPELLEN Isabelle DUTRANOIT Catherine STEPMAN Johan VANDEVYVERE BRUSSEL Claudette DE KONINCK (tot ) CHARLEROI DENDERMONDE DOORNIK GENT HASSELT HOEI IEPER KORTRIJK LA LOUVIERE LEUVEN LUIK MECHELEN MOESKROEN Ghislaine CROEGAERT Johan Willemarck Annick HOLDERBEKE Eddy De Knock Paul DE PRETER Christiane KERF Luc Vervaeke Dirk OPSOMER Michel UREEL Rina VANDUFFEL Jean-Gabriel DETHIOUX Ludo GEUENS Nicolas SERVAIS NAMEN NIJVEL OOSTENDE OUDENAARDE ROESELARE Benoît COLLIN Baudouin STIEVENART Marc ROGIERS Gilbert Clerinck Guido VAN OOST 23 SINT-NIKLAAS TONGEREN TURNHOUT VERVIERS VILVOORDE Filiep VANDENBORRE Frank SCHEVERNELS Luc vrints Bernard BROGNIET Jozef THOMAS

24

25 2 jaar De opdrachten van de verslag RVA en de 2009 evoluties reglementaire

26 26

27 2.1 De opdrachten van de RVA 2.1 De opdrachten van de Rijksdienst De opdrachten van de RVA staan beschreven in artikel 7 van de besluitwet van 28 december 1944 betreffende de maatschappelijke zekerheid der arbeiders. In uitvoering van deze besluitwet werden verschillende koninklijke besluiten genomen, waaronder het koninklijk besluit van 25 november 1991 houdende de werkloosheidsreglementering. Dit hoofdstuk geeft een korte voorstelling van deze verschillende opdrachten, aan de hand van enkele relevante cijfers. Deze opdrachten zijn ingedeeld in drie categorieën (punten tot 2.1.3): - de vergoede werklozen; - de werknemers die door de RVA worden ondersteund; - de steun aan de aanpassing van de arbeidstijd. Het gedetailleerde commentaar bij deze cijfers staat in hoofdstuk 5. Punt behandelt de dienstencheques (zie ook punt 5.5). In punt komen de andere maatregelen aan bod. Behalve waar anders vermeld, worden de gegevens in de hierna volgende tabellen uitgedrukt in fysieke aantallen, wat overeenkomt met het gemiddelde aantal betalingen per jaar De uitkeringsgerechtigde werklozen Tabel 2.1.I Verschil Verschil in % ,03 % Deze groep valt uiteen in: - de niet werkende werkzoekenden die recht hebben op uitkeringen betaald ten laste van de RVA, - de niet-werkzoekenden die recht hebben op uitkeringen betaald door de RVA De niet werkende werkzoekenden die recht hebben op uitkeringen ten laste van de RVA Tabel 2.1.II Verschil Verschil in % Na voltijdse betrekking ,73% Na vrijwillig deeltijdse betrekking ,74 % Na studies ,42 % Voltijds brugpensioen zonder vrijstelling van inschrijving als werkzoekende ,19 % Totaal ,29 % De categorie van de uitkeringsgerechtigde volledig werklozen na een voltijdse betrekking omvat: - de uitkeringsgerechtigde volledig werklozen die uitkeringen ontvangen op basis van arbeidsprestaties; - de volledig werklozen afkomstig uit een andere lidstaat van de Europese Unie, die hun prestaties naar België uitvoeren. De vrijwillig deeltijdse werklozen zijn zij die halve werkloosheidsuitkeringen genieten, overeenkomstig het uurrooster dat zij hadden in hun vrijwillig deeltijdse betrekking. De werklozen toegelaten op basis van studies zijn zij die nog niet voldoende hebben gewerkt om toegelaten te worden tot de werkloosheidsuitkeringen en wachtuitkeringen ontvangen op basis van studies of een leerovereenkomst. De voltijds bruggepensioneerden zonder vrijstelling van inschrijving als werkzoekende zijn zij die hun brugpensioen hebben bekomen op basis van een erkenning van de werkgever als onderneming in herstructurering of in moeilijkheden en die noch de leeftijd van 58 jaar bereikt hadden, noch 38 jaar beroepsverleden. 27

28 De niet werkende niet-werkzoekenden die recht hebben op uitkeringen betaald door de RVA Tabel 2.1.III Verschil Verschil in % Vrijgesteld om sociale en familiale redenen ,22 % Werklozen van 58 jaar of ouder ,99 % Voltijds brugpensioen met vrijstelling van inschrijving als werkzoekende ,23 % Totaal ,21 % De werklozen die moeilijkheden van sociale of familiale aard ondervinden en de werklozen van 58 jaar of ouder - leeftijd die vóór jaar bedroeg - kunnen vrijgesteld worden van bepaalde verplichtingen, zoals de inschrijving als werkzoekende en de beschikbaarheid voor de arbeidsmarkt. Het statuut van conventioneel bruggepensioneerde en het recht op volledige werkloosheidsuitkeringen kunnen worden toegekend aan ontslagen oudere werknemers die krachtens een collectieve arbeidsovereenkomst recht hebben op een vergoeding ten laste van hun werkgever. De werkgever moet in principe een werkloze in dienst nemen om de ontslagen werknemer te vervangen De werknemers die door de RVA worden ondersteund Tabel 2.1.IV 2009 Verschil Verschil in % ,66 % Het betreft enerzijds maatregelen waarbij de RVA werknemers vergoedt in geval van onderbreking van hun arbeidsovereenkomst en, anderzijds, maatregelen die de herinschakeling van de werklozen bevorderen De vergoeding van de tijdelijk werklozen Tabel 2.1.V Verschil Verschil in % ,50 % De werkloosheidsverzekering neemt de werknemers ten laste in een aantal gevallen van schorsing van de uitvoering van de overeenkomst (economische redenen, slecht weer, overmacht,...), bepaald in de wet op de arbeidsovereenkomsten. Sinds 25 juni 2009 betaalt de RVA ook, op basis van dezelfde modaliteiten als de tijdelijke werkloosheidsuitkering, een crisisuitkering aan de bedienden tijdens de schorsing van hun arbeidsovereenkomst in het kader van de tijdelijke crisismaatregelen tot aanpassing van het arbeidsvolume De opvanguitkering 28 Tabel 2.1. VI Verschil Verschil in % ,99 % Sinds 1 april 2003 betaalt de RVA via de uitbetalingsinstellingen een opvanguitkering aan onthaalouders. Deze uitkering compenseert gedeeltelijk het inkomensverlies dat de onthaalouder lijdt, indien kinderen die zij normaal gezien opvangt tijdelijk afwezig zijn, door omstandigheden onafhankelijk van haar wil De jeugdvakantie Tabel 2.1.VII Verschil Verschil in % ,50 % Een jonge werknemer die zijn studies beëindigt en als loontrekkende werkt tijdens het jaar waarin hij zijn studies heeft beëindigd kan, onder bepaalde voorwaarden, het daaropvolgende jaar jeugdvakantie nemen ter aanvulling van zijn onvolledig recht op gewone betaalde vakantie. Voor elke dag jeugdvakantie die hij opneemt tijdens een periode van tewerkstelling in loondienst, ontvangt de jonge werknemer ten laste van de werkloosheidsverzekering, een jeugdvakantie-uitkering, gelijk aan 65 % van zijn begrensd loon.

29 2.1 De opdrachten van de RVA De seniorvakantie Activeringsmaatregelen Tabel 2.1.VIII Verschil Verschil in % ,69 % De RVA kan onder bepaalde voorwaarden seniorvakantie-uitkeringen toekennen aan de werknemers van 50 jaar of ouder die het werk hervatten als loontrekkende in de privésector en die geen recht hebben op 4 weken betaalde vakantie als gevolg van een periode volledige werkloosheid of invaliditeit tijdens het voorgaande jaar. Deze werknemers kunnen seniorvakantie nemen ter aanvulling van hun onvolledig recht op betaalde vakantie. Voor de dagen seniorvakantie hebben zij recht op seniorvakantie-uitkeringen gelijk aan 65 % van hun begrensd loon De onbezoldigde periode in het onderwijs Tabel 2.1.IX Verschil Verschil in % ,09 % Leerkrachten die bezoldigde arbeidsprestaties hebben verricht in een onderwijsinstelling opgericht, gesubsidieerd of erkend door de Gemeenschap, tijdens het schooljaar dat voorafgaat aan de grote vakantie, zijn in de maanden juli en augustus vrijgesteld van de verplichting om ingeschreven te zijn als werkzoekende. Voor de periode die niet gedekt is door de uitgestelde bezoldiging, worden werkloosheidsuitkeringen betaald ten laste van de RVA Deeltijdse werknemers met behoud van rechten en inkomensgarantie-uitkering Tabel 2.1.X Verschil Verschil in % ,77 % De werknemers die volledige werkloosheid vermijden door deeltijds te werken, kunnen het behoud van rechten van een voltijds werknemer genieten en in bepaalde gevallen inkomensgarantie-uitkeringen ontvangen. Sinds 1 juli 2005 wordt het bedrag van de inkomensgarantieuitkering (IGU), toegekend aan de deeltijdse werknemer met behoud van rechten, bepaald op basis van een nieuwe berekeningswijze, die tot doel heeft de arbeid lonender te maken en op die manier de deeltijdse werknemer aan te zetten tot het presteren van meer uren. Het bedrag van de inkomensgarantie-uitkering werd eveneens verhoogd op 1 juli 2008 om een werkloosheidval te beperken voor de werklozen die een deeltijdse betrekking hervatten De Plaatselijke Werkgelegenheidsagentschappen (PWA s) Tabel 2.1.XI Volledig werklozen met PWA-vrijstelling Verschil Verschil in % ,39 % Het systeem van de plaatselijke werkgelegenheidsagentschappen heeft als doel om in te spelen op de vraag naar een aantal activiteiten waaraan niet wordt tegemoetgekomen in de reguliere arbeidscircuits (buurtdiensten) enerzijds en op de vraag naar werk van personen die werkloosheidsuitkeringen of het leefloon genieten anderzijds. De gebruiker vergoedt de werkloze met specifieke cheques. Sinds 1 maart 2004 mogen PWA-activiteiten in het kader van de «thuishulp met huishoudelijk karakter» enkel nog worden verricht door PWA-werknemers die op 1 maart 2004 een PWAarbeidsovereenkomst hadden. Deze beperking in het toepassingsgebied had te maken met de invoering van de dienstencheques. Sinds 1 juli 2009 werd een bijkomende voorwaarde toegevoegd: de PWA-werknemer moet minstens 50 jaar oud zijn om deze activiteit uit te oefenen, behalve indien hij een blijvende arbeidsongeschiktheid van minstens 33 % bewijst. Over het systeem van de dienstencheques, zie punt Anderzijds is de vrijstelling van inschrijving als werkzoekende en van beschikbaarheid voor de arbeidsmarkt, toegekend aan de PWA-werknemers die minstens 180 uur PWA-activiteiten hebben verricht in de loop van een referteperiode van 6 maanden, sedert 1 oktober 2004 afgeschaft. PWA-werknemers met een beperkte arbeidsgeschiktheid of tewerkgesteld als stadswachter kunnen de vrijstelling echter nog wel genieten. Het zijn uitsluitend deze vrijgestelde werknemers die in deze rubriek voorkomen De werklozen die zich inzetten in het buitenland Tabel 2.1.XII Verschil Verschil in % ,44 % De werklozen die de leeftijd van 50 jaar bereikt hebben, kunnen een vrijstelling bekomen van de verplichting om zich in te schrijven als werkzoekende voor de periode tijdens dewelke zij in het buitenland verblijven om hun beroepservaring gratis en vrijwillig ter beschikking te stellen. De mogelijkheid van een vrijstelling geldt ook voor de werklozen die wensen deel te nemen aan een humanitaire actie in het buitenland en voor de werkloze jonge coöperanten. 29

30 Activa Start Tabel 2.1.XIII Verschil Verschil in % ,68 % De werklozen die een beroepsopleiding volgen Tabel 2.1.XVI Verschil Verschil in % ,19 % 30 Een geactiveerde wachtuitkering, werkuitkering genoemd, kan in het kader van Activa Start toegekend worden aan de erg laaggeschoolde jongeren en aan bepaalde laaggeschoolde jongeren aangeworven in het kader van een startbaanovereenkomst en voor wie de werkgever RSZ-bijdrageverminderingen geniet. De uitkering vervangt voor een deel het loon dat de werkgever normaal gezien moet betalen De werkhervattingstoeslag Tabel 2.1.XIV Verschil Verschil in % ,54 % De werklozen van 50 jaar of ouder die het werk hervatten of zich vestigen als zelfstandige, die 20 jaar beroepsverleden hebben en voor wie er geen beletsel is om de anciënniteitstoeslag toe te kennen, kunnen ten laste van de werkloosheidsverzekering een werkhervattingstoeslag genieten, bovenop hun loon. Sinds 1 mei 2009 wordt een tijdelijke en degressieve werkhervattingstoeslag toegekend aan de werklozen van 50 jaar of ouder die minder dan 20 jaar beroepsverleden hebben De werklozen die studies volgen Tabel 2.1.XV Verschil Verschil in % ,97 % Behoren tot deze categorie, de werklozen vrijgesteld van bepaalde verplichtingen om studies, lessen of een opleiding (met uitzondering van een beroepsopleiding) te volgen, maar ook nieuwe uitkeringstypes in het kader van het generatiepact, zoals de opleidingsuitkeringen, de vestigingsuitkeringen en de stage-uitkeringen. De niet-vergoede werkzoekenden kunnen onder bepaalde voorwaarden opleidings- en stage-uitkeringen genieten tijdens een individuele beroepsopleiding in een onderneming of een instapstage. De RVA kan de vestigingsuitkering toekennen aan de niet vergoede werklozen jonger dan 30 jaar, tijdens de periode die voorafgaat aan de effectieve vestiging als zelfstandige of aan de oprichting van een onderneming, mits begeleiding van het Participatiefonds en een Steunpunt voor starters. Worden eveneens in deze categorie opgenomen, de uitkeringsgerechtigde volledig werklozen die een vrijstelling genieten van sommige van hun verplichtingen, ingevolge het sluiten van een overeenkomst als kandidaat-ondernemer met een activiteitencoöperatie. Het betreft werklozen die een beroepsopleiding volgen ingericht of gesubsidieerd door de gewestelijke dienst voor arbeidsbemiddeling en beroepsopleiding, alsmede een individuele opleiding in een onderneming of in een onderwijsinstelling erkend door deze gewestelijke dienst De activering van de langdurig werklozen Tabel 2.1.XVII Verschil Verschil in % ,19 % Het betreft volledig werklozen die tewerkgesteld zijn in een beschutte werkplaats en werknemers die tewerkgesteld zijn in een doorstromingsprogramma, in een betrekking in het kader van de sociale economie (SINE) of in het kader van het Activaplan (met inbegrip van het Plan Activa PVP (Preventie- en Veiligheidspersoneel)). Deze werknemers ontvangen een activeringsuitkering die het door de werkgever verschuldigde loon gedeeltelijk vervangt. De voormelde programma s en plannen geven bovendien ook recht op de toekenning van vrijstellingen van bepaalde socialezekerheidsbijdragen. Het specifieke vergoedingsstelsel voor gehandicapte werknemers die in een beschutte werkplaats werken (behoud van werkloosheidsuitkeringen tijdens de tewerkstelling) is sedert 1 juli 2004 afgeschaft. Dit voordeel wordt echter verder toegekend tot het einde van de lopende arbeidsovereenkomst voor werknemers die vóór 1 juli 2004 in dienst getreden zijn. De doorstromingsprogramma s zijn banen die voor werklozen worden geschapen in de openbare sector en in de verenigingssector om te voldoen aan collectieve behoeften waaraan helemaal niet of onvoldoende wordt tegemoetgekomen in het reguliere arbeidscircuit.