Pedagogisch werkplan buitenschoolse opvang Ridderhof

Transcriptie

1 Pedagogisch werkplan buitenschoolse opvang Ridderhof april 2016

2 Inleiding Voor u ligt het pedagogisch werkplan voor de BSO-locatie BSO Ridderhof van KMN Kind & Co. Dit pedagogisch werkplan vormt samen met het Algemeen Pedagogisch Beleid één geheel en is bestemd als leidraad voor ons als medewerkers van BSO Ridderhof. Tevens is dit pedagogisch werkplan bedoeld als informatie voor ouders, zodat zij weten hoe er bij ons op de BSO wordt gewerkt. Zoals u in onze brochure Welkom bij KMN Kind & Co kunt lezen, ziet KMN Kind & Co zichzelf als pedagogisch partner. Zijn in het Algemeen Pedagogisch Beleid de vier speerpunten uit de Mission Statement nader toegelicht, in dit pedagogisch werkplan werken wij de vier basisdoelen zoals ook vastgelegd in de Wet Kinderopvang & Kwaliteitseisen Peuterspeelzalen verder uit: Het bieden van (emotionele) veiligheid Gelegenheid tot het ontwikkelen van persoonlijke competenties Gelegenheid tot het ontwikkelen van sociale competenties Overdracht van waarden en normen KMN Kind & Co werkt volgens een kwaliteitszorgsysteem dat gebaseerd is op de PDCA cyclus. Dit houdt in dat wij kwaliteit zien als een continu proces. We werken aan de hand van afspraken die vastgelegd zijn in werkwijzen en procedures. Ons beleid en werkwijzen zijn opgenomen in het kwaliteitshandboek en ondersteunen de pedagogisch medewerkers bij het dagelijks handelen. Jaarlijks wordt middels interne audit onderzocht of onze werkwijzen en afspraken in de praktijk doeltreffend zijn, daarbij zijn we tevens alert op mogelijke verbeteringen. Onze locaties worden jaarlijks geïnspecteerd door de GGD. De uitkomsten van een inspectie worden besproken met de pedagogisch medewerkers en de oudercommissie van de locatie. Het inspectierapport is te vinden op onze eigen websitepagina. Het pedagogisch werkplan en wijzigingen in beleid worden jaarlijks besproken met de oudercommissie. Minimaal 1 x per 2 jaar wordt het werkplan bijgesteld en ter advisering voorgelegd aan de oudercommissie. Mocht u toch nog informatie missen, dan kunt u hier altijd naar vragen bij de pedagogisch medewerker, senior of Clustermanager. Ook is in de brochure Welkom bij KMN Kind & Co en op de website veel algemene en aanvullende informatie terug te vinden. Wij wensen u veel leesplezier. Team BSO Ridderhof Datum April 2016 KMN Kind en co BSO Ridderhof werkplan april

3 Inhoudsopgave Inleiding... 1 Inhoudsopgave... 2 Algemene informatie... 3 Onze accommodatie, de groepsruimten en basisgroepen... 3 Onze buitenruimte... 3 Onze openingstijden... 3 Het afnemen van een extra dag(deel)... 4 Onze (mid)dagindeling... 4 Eten en drinken... 6 Persoonlijke hygiëne... 6 Oudercontacten: kennismaking, wennen, overdracht en ouderavonden... 6 De oudercommissie... 7 Observeren en volgen... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Zorgkinderen... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Pedagogische ondersteuning van medewerkers 8 Onze buitenschoolse opvang in de wijk; onze externe samenwerkingspartners... 8 Pedagogische uitgangspunten... 9 Het bieden van (emotionele) veiligheid... 9 De pedagogisch medewerkers... 9 De groepsruimte De buitenspeelruimte Gelegenheid tot het ontwikkelen van persoonlijke competenties Spel & Speelgoed Activiteiten Zelfstandigheid bevorderen, kinderparticipatie Gelegenheid tot het ontwikkelen van sociale competenties Overdracht van waarden en normen Gewenst en ongewenst gedrag Omgaan met pestgedrag Afspraken, regels en omgangsvormen Rituelen Tot slot Foto's KMN Kind en co BSO Ridderhof werkplan april

4 Algemene informatie Wij vinden het belangrijk dat de kinderen zich kunnen ontplooien in een warme, veilige en stimulerende omgeving. Wij gaan uit van de behoefte van het kind, ingepast in de groep. Daarbij kijken wij vooral naar de mogelijkheden van het kind. Dit betekent dat wij op een positieve en uitnodigende manier met kinderen omgaan. Wij bewaken de kwaliteit van onze opvang en proberen voortdurend deze kwaliteit te verbeteren. Dit doen wij door te werken volgens interne en externe kwaliteitseisen. Wij staan open voor op- en aanmerkingen van ouders. Wij kijken kritisch naar ons zelf en spreken elkaar aan op ons handelen. Onze deskundigheid vergroten wij door het bijwonen van professionaliseringsbijeenkomsten en door collegiale consultatie tijdens onze teambesprekingen. Maar bovenal vergroten wij onze deskundigheid door te blijven kijken naar ieder kind dat aan onze zorg is toevertrouwd. Onze accommodatie, de groepsruimten en basisgroepen. BSO Ridderhof is gehuisvest in de samenwoonschool in Vreeland. Samen met CSV De Ridderhof en peuterspeelzaal Vechtkroost. BSO Ridderhof beschikt over twee groepsruimtes op de eerste verdieping. In de groep de Bonte specht is een pantry keuken aanwezig en de Bevers bevinden zich in het atelier lokaal. Naast deze ruimtes hebben wij ook de mogelijkheid om gebruik te maken van het speellokaal van school. Beneden in het pand is een grote keuken die we gezamenlijk met de school gebruiken, hier worden ook leuke kookactiviteiten samen met de kinderen gehouden. Er wordt gebruik gemaakt van het schoolplein CSV De Ridderhof. In de groepsruimten van BSO Ridderhof hebben wij diverse hoeken gecreëerd waarin verschillende activiteiten kunnen worden aangeboden zoals een poppenhoek, chillhoek, een bouwhoek. Binnen onze BSO hebben wij de volgende indeling in basisgroepen: De Bevers: 10 kinderen in de leeftijd van 4 tot 12 jaar. De Bonte Specht: 20 kinderen in de leeftijd van 4 tot 12 jaar. Wanneer nodig en mogelijk, voegen wij groepen samen. Wanneer samenvoegen niet mogelijk is en de kinderen dus naar hun 2 e basisgroep gaan, dan vragen wij hier vooraf toestemming van de ouders voor middels het toestemmingsformulier 1. Tijdens de vakanties voegen de groepen van BSO Knoest, Sport Loenen en BSO Ridderhof altijd samen op de locatie van BSO Knoest. Van iedere locatie proberen we dat er een medewerker aanwezig kan zijn, op die manier zorgen we voor rust en duidelijkheid voor de kinderen. Ouders worden hier tijdig over geïnformeerd. Onze buitenruimte Onze buitenruimte is ingericht om naar hartenlust in te kunnen spelen. Er is voor elk wat wils. Wij maken gebruik van het schoolplein van de school. Zo zijn er diverse klimtorens aanwezig, een pingpongtafel en veel ruimte voor vrij spel en bewegen. Onze openingstijden Wij zijn 3 dagen per week (op maandag, dinsdag en donderdag), aansluitend op school, geopend tot uur. Tijdens de algemeen erkende feestdagen zijn wij gesloten; zo ook eens in de vijf jaar op bevrijdingsdag. In de schoolvakanties voegen wij samen bij BSO Knoest en zijn wij op alle dagen geopend vanaf 7.30 uur. Dan vragen wij de ouders hun kind tussen 7.30 en 9.30 uur te brengen. Ook de kinderen van Sport Loenen komen dan spelen bij BSO Knoest. 1 Voor het samenvoegen van groepen aan het begin en einde van de dag, het incidenteel samenvoegen tijdens activiteiten in het kader van het opendeurenbeleid en in geval van vakanties, hoeft geen toestemming aan ouders te worden gevraagd. KMN Kind en co BSO Ridderhof werkplan april

5 Vanaf uur is er gelegenheid om de kinderen te komen halen. Mochten ouder(s) hun een kind een keertje later willen brengen (in een schoolvakantie) of eerder willen halen, dan is dat geen probleem. Wel vragen wij dit door te geven aan de pedagogisch medewerkers van desbetreffende groep. Als het kind door iemand anders dan door de ouder(s) wordt opgehaald, dan dienen ouders dat aan ons door te geven, anders geven wij het kind niet mee! Het afnemen van een extra dag(deel) Wanneer ouders incidenteel een extra dag(deel) willen afnemen, dan leggen zij dat voor aan een pedagogisch medewerker en/of Clustermanager van de locatie. Deze bepaalt of het kan. Behalve dat zij hierbij rekening houdt met het aantal kinderen en pedagogisch medewerkers op de groep, bekijkt zij ook of het goed is voor het welzijn van het kind/de groep. Een toegekende extra- of ruil dag(deel) wordt altijd schriftelijk vastgelegd; ook wanneer dit op een andere groep plaatsvindt. Wanneer ouders structureel een extra dag(deel) willen afnemen, dan leggen zij dat voor aan de afdeling planning. Deze bepaalt of dit binnen de eigen basisgroep kan. Als dit niet kan, overlegt de afdeling planning met de Clustermanager of het kind (zo lang het nodig is) op een andere groep geplaatst kan worden. Als de Clustermanager in overleg met de pedagogisch medewerker verwacht dat dit voor het welzijn van het kind en de andere groep geen problemen oplevert, dan wordt (tijdelijke) plaatsing voor desbetreffend dag(deel) aan de ouders voorgesteld. Onze (mid)dagindeling Op maandag, dinsdag en donderdag uur: De kinderen worden door de pedagogisch medewerkers aan de hand van ophaallijstjes van school gehaald. Aangezien BSO Ridderhof inpandig in de school aanwezig is zijn de lijntjes kort. De kinderen van groep 1 en 2 worden door de pedagogisch medewerkers uit de klas gehaald, de andere kinderen melden zich buiten op het plein. Daar staat een pedagogisch medewerker herkenbaar in een rode bodywarmer op deze kinderen te wachten op een vaste plek. Er zijn ook kinderen die zelfstandig van school naar de BSO gaan. Deze kinderen tekenen daarvoor samen met de ouders een zelfstandigheidcontract waarin staat wat er van hen wordt verwacht. Wij streven ernaar, zeker voor de jongste kinderen, om met de leerkracht informatie uit te wisselen, want het is prettig om te weten hoe de schooldag is verlopen en of er bijzonderheden zijn. Wanneer de kinderen zijn gearriveerd op de BSO wordt er iets gegeten en gedronken in de basisgroepen. De kinderen krijgen de ruimte iets te vertellen of te delen. Er wordt op dat moment ook aan de kinderen aangegeven welke activiteiten er die dag worden aangeboden en waar zij uit kunnen kiezen die middag. De kinderen kunnen altijd bij de pedagogisch medewerkers terecht als zij daarin geen keuze kunnen maken. ± uur tot uur: De kinderen verlaten de basisgroep (open deuren) en zijn vrij om te doen wat ze willen. Tevens worden er activiteiten aangeboden waar de kinderen aan mogen meedoen. De pedagogisch medewerkers verdelen zich over de groepsruimtes, zodat er altijd iemand is waar de kinderen naar toe kunnen gaan en er zo overal voldoende toezicht is. De kinderen kunnen uiteraard ook voor buitenspelen kiezen. Daarbij is altijd een medewerker aanwezig. Als zich voor een activiteit meer dan 30 kinderen aanmelden, wordt er voor gekozen om kleinere groepjes te maken. Alleen tijdens het buitenspelen kan het voorkomen dat de groep uit meer dan 30 kinderen bestaat. Wij zorgen altijd voor voldoende toezicht en veiligheid. Er zijn ook kinderen die zelfstandig buiten mogen spelen wanneer zij een zelfstandigheid contract hebben. ± uur: Wij bieden de mogelijkheid om een warme maaltijd in te kopen (extra service) op donderdag. Onder begeleiding van een pedagogisch medewerker eten de kinderen in een groepsruimte hun warme maaltijd. Meer informatie en de bijbehorende extra kosten kunt u opvragen bij de Clustermanager. De kinderen die geen warme maaltijd gebruiken, krijgen rond dit tijdstip een gezonde snack, zoals een cracker of rijst wafel. Vanaf dit tijdstip kunnen de kinderen worden gehaald. Van ouders en kinderen verwachten wij dat zij zich bij vertrek afmelden bij een van de pedagogisch medewerkers. Op die manier weten de pedagogisch medewerkers welke kinderen zijn opgehaald. KMN Kind en co BSO Ridderhof werkplan april

6 Wanneer iemand anders dan de ouder(s) het kind komt ophalen, moet dit worden doorgegeven aan de pedagogisch medewerkers. ± 17.45uur: Alle kinderen en pedagogisch medewerkers verzamelen zich boven (en sluiten daar gezamenlijk de middag af tot uur). Tijdens het ophalen van kinderen uit school zal vanwege de verschillende kind aantallen de beroepskracht-kind ratio niet altijd kloppend zijn. Wij mogen per dag een half uur van deze norm (1 op 10) afwijken en kiezen ervoor dit tijdens het ophalen te doen. Hierbij wordt de veiligheid van de kinderen in acht genomen. Tijdens schoolweken werken de pedagogisch medewerkers met wisseldiensten. Vanaf 18 uur zal de eerste medewerker weer naar huis gaan en zullen er voldoende medewerkers overblijven om de zorg van de kinderen te dragen. Indien er met wisseldiensten wordt gewerkt, dragen wij er zorg voor dat de verhouding beroepskracht-kind ratio gehandhaafd wordt. Studiedag van school: Wanneer de school een studiedag op een maandag, dinsdag of donderdag heeft, dan is BSO Ridderhof open vanaf 7.30 uur. Wij zullen ouders vooraf vragen of de kinderen komen en zullen aan de hand van het kind aantal een passend programma voor de dag gaan maken. Met natuurlijk voldoende uitdaging voor iedereen. Vakantie Tijdens de vakanties zijn de openingstijden van 7.30 uur tot uur. Er wordt dan samengewerkt met Sport Loenen en BSO Knoest op de locatie van BSO Knoest. Zo krijgen kinderen de mogelijkheid contact te leggen met andere kinderen en kunnen ze gebruik maken van de faciliteiten van een andere locatie. Soms organiseren de pedagogisch medewerkers een uitstapje, bijvoorbeeld naar de speeltuin of het bos. De kinderen worden tussen 7.30 uur en uur verwacht en kunnen vanaf uur weer worden gehaald. Vanaf uur kan het voorkomen dat de groep het pand verlaat vanwege een uitstapje. Indien u uw kind eerder wilt ophalen, dient u dit af te stemmen met de pedagogisch medewerkers. Rond uur, als alle kinderen en de pedagogisch medewerkers aanwezig zijn, drinken en eten ze iets. Het eten en drinken gaat verder hetzelfde als op een lange dag, waarbij op warme dagen er extra drinken aangeboden wordt. In de vakanties werken de pedagogisch medewerkers met een vakantieprogramma waarbij aan de hand van een thema allerlei uitdagende activiteiten worden bedacht. Het is de bedoeling dat de kinderen eenmaal per dag een activiteit aangeboden wordt die verband houdt met het thema. Ze worden gestimuleerd hieraan deel te nemen, maar worden hiertoe niet verplicht. Om in de vakantie zoveel mogelijk vaste gezichten op de groepen te waarborgen, wordt geprobeerd van elke locatie een vaste medewerker aanwezig te laten zijn. Tijdens de vakantiedagen draaien de pedagogisch medewerkers in wisseldiensten. De aanwezige pedagogisch medewerkers zorgen voor een adequate overdracht. Tijdens de vakanties zorgen de vaste dagindeling, de terugkerende rituelen en de afspraken die de pedagogisch medewerkers met de kinderen maken voor duidelijkheid, continuïteit en daardoor emotionele veiligheid. In schoolvakanties zijn aan het begin en einde van de dag minder kinderen aanwezig op de BSO, waardoor op die momenten niet alle pedagogisch medewerkers aanwezig hoeven te zijn. Wij houden hier rekening mee bij het inroosteren van personeel. Aan het begin en einde van de dag voegen wij daarom groepen samen. De kinderen van alle groepen worden om 7.30 uur op BSO Knoest ontvangen op de groepen Kippenhok en Muizennest. Op een vakantiedag beginnen de eerste pedagogisch medewerkers om 7.30 uur, de volgende om 8.30 uur en om 9.30 uur is iedereen binnen. Tussen de middag houden de pedagogisch medewerkers in twee groepen na elkaar een half uur pauze tussen en uur. Wanneer er twee medewerkers per dag aanwezig zijn, zullen zij hun pauze houden in een ruimte naast de BSO.... Op dagen dat er maar een of twee pedagogisch medewerkers op de BSO aanwezig zijn, verzorgen de collega s van KDV Bladerrijk de achterwacht/de andere inpandige volwassene (zie ook pag. 9 De achterwacht). KMN Kind en co BSO Ridderhof werkplan april

7 Eten en drinken Samen eten/drinken is belangrijk. Samen eten/drinken is gezellig en versterkt het onderlinge contact. Deze momenten geven structuur aan de dag. Op korte schooldagen wordt de kinderen na binnenkomst eerst iets te eten en drinken aangeboden in hun basisgroep. Op die momenten is er keuze tussen verschillende soorten fruit en groentes, een glaasje limonade en een koekje. Er is ruimte om samen na te genieten van de belevenissen van school of vanuit thuis. De kinderen helpen in toer beurten mee met uitdelen en natuurlijk helpen ze elkaar wanneer dat wenselijk is. Dit word ook vanuit de pedagogisch medewerkers gestimuleerd. Vaak is dit al een heel natuurlijk proces. Op de maandag en de dinsdag is er voor alle kinderen rond uur een snack, denk hieraan een rijstwafel of een cracker. Op de donderdag gaan er rond uur een aantal kinderen aan tafel warm eten onder begeleiding van pedagogisch medewerkers. We zitten aan een gedekte tafel en ook hier is er tijdens het eten ruimte om met elkaar te praten. Een heel fijn en sociaal moment. De kinderen die niet warm eten kunnen met mooi weer op een ander moment hun snack eten. Er worden dan crackers of rijst wafels uitgedeeld. KMN Kind & Co stelt zich tot doel om een positieve bijdrage te leveren aan een gezonde ontwikkeling én leefstijl van kinderen. Dit komt onder andere tot uiting in ons voedingsbeleid. Meer informatie vindt u op de website en Mijn KMN Kind & Co. In ons voedingsbeleid zijn ook richtlijnen voor traktaties opgenomen. Deze richtlijnen worden in overleg met de oudercommissie besproken en verder aangevuld. Vervolgens worden alle ouders over de richtlijnen geïnformeerd via een nieuwsbrief. Persoonlijke hygiëne Wij leren de kinderen persoonlijke hygiëne, door hen na wc-gebruik en voor het aan tafel gaan, de handen met zeep te laten wassen. Wij geven hierin natuurlijk het juiste voorbeeld. Oudercontacten: kennismaking, wennen, overdracht en ouderavonden Op BSO Ridderhof werken we met mentorkinderen; dit houdt in dat iedere pedagogisch medewerker een aantal kinderen toegewezen krijgt, waarvoor hij/zij de eerstverantwoordelijke is. De mentor is ook de eerste aanspreekpersoon voor ouders. We streven ernaar dat de mentor het kennismakingsgesprek met de ouders voert. Tijdens de kennismaking wordt aan ouders verteld hoe wij op de BSO omgaan met de kinderen en hoe wij met hen informatie uitwisselen, waardoor een goede onderlinge afstemming ten behoeve van het kind mogelijk is. Vaak hebben de ouders en het kind dan al een rondleiding gehad door het gebouw, zodat zij zich al een voorstelling hebben kunnen maken van de BSO en hoe er gewerkt wordt. Daarna is er de gelegenheid om het kind desgewenst te laten wennen. De wenafspraken worden tijdens het kennismakingsgesprek genoteerd op het formulier Checklist kennismakingsgesprek. Het wennen vindt in de regel plaats als de plaatsingsovereenkomst is ingegaan. Tijdens het kennismakingsgesprek worden er desgewenst wenafspraken met de ouder gemaakt. Deze kunnen per kind verschillend zijn. Gedurende twee weken kan het kind een oplopend aantal uren op de groep waarin het kind geplaatst is, wennen. Bijvoorbeeld de eerste dag 1,5 uur en de tweede dag 3 uur dit gaat helemaal in overleg met de ouders en hun mogelijkheden. Wij vinden een goede en regelmatige overdracht essentieel en nemen hiervoor de tijd. Wanneer de kinderen gehaald worden is er alle mogelijkheid om even met de pedagogisch medewerker de dag door te nemen. Er zijn kinderen die een aantal dagen in de week komen en daar zullen wij de ouders ook met regelmaat zien en spreken. Voor de kinderen die 1 dag in de week komen of die zelfstandig naar huis gaan proberen we regelmatig even contact te zoeken met de ouders. Dit kan zijn door elkaar te zien op de ene dag of door een telefonisch afspraak. Daarnaast nodigen we alle ouders tenminste 1 keer per jaar uit voor een oudergesprek. Via het dagelijks contact en door gesprekken met ouders wisselen we informatie uit over het welbevinden van hun kind(eren) en leren we van wederzijdse ervaringen. Elke pedagogisch medewerker krijgt een aantal mentor kinderen toegewezen. De mentor onderzoekt het welbevinden KMN Kind en co BSO Ridderhof werkplan april

8 van het kind en heeft hierover jaarlijks een gesprek met de ouders. Tijdens het eerste kennismaking gesprek word u geïnformeerd over het mentorschap. Mijn KMN Kind & Co Als ouder bent u via Mijn KMN Kind & Co live betrokken bij de belevenissen van uw kind op het kinderdagverblijf. Mijn KMN Kind & Co is een online afgesloten omgeving, waar o.a. nieuwsbrieven, facturen en jaaropgaven terug te vinden zijn. Maar er is meer. Pedagogisch medewerkers houden via Mijn KMN Kind & Co registraties bij rondom eten, drinken en overige activiteiten bij. Daarnaast worden er regelmatig foto s geplaatst van uw kind. Van deze foto s kunt u op ieder gewenst moment een fotoboekje uitprinten als herinnering voor later. Met Mijn KMN Kind & Co vindt u alles op één plek, dat is wel zo overzichtelijk! De oudercommissie De mening van de ouders is voor ons een vanzelfsprekende zaak. Wij willen graag hun mening en visie horen. Daartoe hebben wij een oudercommissie opgericht. Deze heeft ten minste drie keer per jaar overleg met de Clustermanager. De oudercommissie heeft een adviserende functie met betrekking tot onderwerpen zoals voedingsaangelegenheden, het pedagogisch werkplan en de risico inventarisatie veiligheid en gezondheid. De taken en verantwoordelijkheden van de oudercommissie staan beschreven in het Reglement OC Kindercentrum KMN Kind & Co, dat u kunt vinden op onze website. Eens per jaar organiseert de oudercommissie samen met de Clustermanager een ouderavond. Soms wordt deze avond voor meerdere locaties georganiseerd, bijvoorbeeld samen met de ouders van andere BSO locaties uit ons cluster of met de ouders van het KDV. De invulling is wisselend. We kijken vooral waar de behoefte ligt vanuit de ouders. Het kan een informatieve avond zijn of een avond waarin je kan zien hoe een dag op de BSO verloopt. Naast de oudercommissie van BSO Ridderhof is er nog een overkoepelende centrale oudercommissie (COC). Deze vertegenwoordigt alle oudercommissies binnen KMN Kind & Co, die de COC hebben gemandateerd. Deze centrale oudercommissie adviseert over beleidsmatige onderwerpen (gevraagd en ongevraagd) en over voor ouders belangrijke onderwerpen (coc@kmnkindenco.nl). Observeren en volgen Kijken naar kinderen en de groep geeft iedere dag stof tot praten met collega s en ouders. Om het praten en kijken naar gerichter te doen, maken wij gebruik van de observatiemethode Welbevinden. Deze jaarlijkse observatie richt zich zowel op de individuele kinderen, als op de groep. Met behulp van observatielijsten beschrijft de pedagogisch medewerker het kind in zijn omgeving, het kind in relatie tot de volwassene en het kind in relatie tot andere kinderen. Zo kan het welzijn en de ontwikkeling van het individuele kind en de kinderen in de groep goed worden gevolgd. Kinderen vanaf 8 jaar vullen hun eigen lijst in. Ook ouders worden uitgenodigd om een beeld te schetsen van hun kind en zijn/haar ervaringen in de groep. De observatieverslagen worden bewaard in het kind dossier op de locatie. Aan de hand van de observaties, vinden één keer per jaar 10-minutengesprekken plaats met de ouders en de mentor van het kind. Tijdens deze gesprekken zal de mentor de ouders vertellen hoe het gaat met hun kind(eren) op de BSO. Waar ze graag mee spelen, met wie ze graag spelen, hoe de sfeer is en hoe de ontwikkeling is van de kinderen. Voor ouders is er natuurlijk ook ruimte om vragen te stellen. Is er behoefte voor een vervolggesprek dan is dat altijd een mogelijkheid. Indien er naar aanleiding van het jaarlijkse 10-minutengesprek bijzonderheden zijn of afspraken met ouders worden gemaakt, wordt dit genoteerd en toegevoegd aan het kind dossier. De uitkomsten van de kind observaties worden onder leiding van de senior pedagogisch medewerker besproken in de kind besprekingen. Deze kind besprekingen vinden gemiddeld 1 maal per 6 weken plaats. KMN Kind en co BSO Ridderhof werkplan april

9 Zorgkinderen Als wij ons zorgen maken over een kind, zullen wij dat zo snel mogelijk met de ouders bespreken en overleggen hoe hier (met elkaar) mee om te gaan. Als de zorg blijft voortbestaan of als pedagogisch medewerkers behoefte hebben aan pedagogische ondersteuning, kan een intern deskundige ingeschakeld worden. In overleg met de intern deskundige wordt de zorgvraag geconcretiseerd en de aanpak besproken met het team en de ouders. In geval er behoefte is aan een extra observatie van een kind, wordt hiervoor altijd eerst toestemming aan ouders gevraagd. Daarnaast kan de senior pedagogisch medewerker/clustermanager een van de medewerkers kwaliteit (pedagoog) raadplegen om gezamenlijk te overleggen wat mogelijke vervolgstappen zijn. Ook kunnen de medewerkers kwaliteit het team ondersteunen bij het concretiseren van de zorgvraag en bij het doorverwijzen naar de juiste externe instanties. Deze stappen, inclusief de communicatie met ouders hierover en de evaluatiemomenten, zijn vastgelegd in de procedure Signaleren in de opvang. Soms vraagt een kind meer specialistische begeleiding dan wij als organisatie kunnen bieden. In dat geval wordt er contact gelegd met (of verwijzen we ouders door naar) keten- en/of zorgpartners zoals het consultatiebureau, de huisarts, het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) of het buurt-/zorgteam. In geval van ernstige zorg over een kind, die niet door ouders erkend of herkend wordt, kunnen er na intern overleg, vervolgstappen worden gezet. Dit wordt terug gekoppeld aan de ouders. De zorg kan ook gemeld worden in de Verwijs Index Risicojongeren (VIR). Indien nodig, maakt KMN Kind & Co gebruik van de landelijke Meldcode Huiselijk geweld en Kindermishandeling. Pedagogische ondersteuning van medewerkers Om de ontwikkeling van kinderen goed te kunnen volgen en zorg bijtijds te kunnen signaleren worden de pedagogisch medewerkers hierbij ondersteund middels: Reguliere werkoverleg of extra overleg: - Kind bespreking: 1 x per 6 weken onder begeleiding van de senior pedagogisch medewerker. Het onderwerp zorgkinderen is een vast onderdeel van de kind bespreking. - Pedagogische ondersteuning door senior pedagogisch medewerker/clustermanager/intern deskundige met behulp van extra observaties en/of pedagogische aanbevelingen in een ingelast overleg. Werkafspraken en procedures zoals: - Observaties tijdens de opvang - Signaleren in de opvang - Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling incl. signalenlijsten, sociale kaart en Verwijsindex Het digitaal Kwaliteitshandboek: hierin zijn alle voor pedagogisch medewerkers belangrijke werkafspraken te raadplegen. Deskundigheidsbevordering: - Werken aan Welbevinden - KDV/BSO in de plus - BHV en EHBO Onze buitenschoolse opvang in de wijk; onze externe samenwerkingspartners. Naast de samenwerking met onze anders BSO locaties (BSO Knoest en Sport Loenen) zijn er in het dorp zelf regelmatig activiteiten die georganiseerd worden door o.a. de dorpscommissie en de Oranjevereniging. Wij gaan daar met de BSO kinderen graag naar toe, zij komen immers uit de wijk en het is fijn om ook tijdens BSO tijd deel te kunnen nemen aan deze georganiseerde activiteiten. Ook zitten er in het pand waar wij gehuisvest zijn een PSZ en een school. Wij hebben regelmatig contact met beide partijen en hebben een aantal keren per jaar overleg en plannen dan een aantal gezamenlijke activiteiten. U kunt denken aan de gezamenlijke modderdag, open dagen en afsluiting van een Projectweek. KMN Kind en co BSO Ridderhof werkplan april

10 Pedagogische uitgangspunten Binnen KMN Kind & Co werken wij vanuit de vier pedagogische basisdoelen zoals ook vastgelegd in de Wet Kinderopvang & Kwaliteitseisen Peuterspeelzalen: Het bieden van (emotionele) veiligheid Gelegenheid tot het ontwikkelen van persoonlijke competenties Gelegenheid tot het ontwikkelen van sociale competenties Overdracht van waarden en normen In de volgende paragrafen hebben wij uitgewerkt hoe wij in de praktijk vorm geven aan deze pedagogische basisdoelen. Het bieden van (emotionele) veiligheid Wij willen de kinderen in de gelegenheid stellen om zich bij ons te ontwikkelen en te ontspannen in een veilige omgeving. Daarom hechten wij veel belang aan het scheppen van een zowel fysieke als emotionele veilige omgeving voor het kind. Wij sluiten aan bij datgene waar het kind mee bezig is, begeleiden het daarin en prikkelen het kind door het in nieuwe situaties te brengen. De pedagogisch medewerkers Om te bereiken dat een kind zich bij ons emotioneel zo veilig mogelijk voelt, vinden wij het belangrijk dat vertrouwde personen het kind begeleiden. Daarom werken wij zoveel mogelijk met vaste pedagogisch medewerkers en vaste invalkrachten. Al onze pedagogisch medewerkers, stagiaires en vrijwilligers zijn in het bezit van een geldige Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG). Wij hechten groot belang aan professioneel, deskundig opgeleid personeel. Om goede zorg te waarborgen krijgen de pedagogisch medewerkers regelmatig trainingen. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van zowel interne als externe deskundigen. Verder zijn wij elkaars coach. Regelmatig zijn er teambijeenkomsten. Ook wordt er 1x per jaar met iedere pedagogisch medewerker een functioneringsgesprek gehouden, waardoor wij onze kwaliteit en de deskundigheid bevorderen en vergroten. KMN Kind & Co is een erkend leerbedrijf. Daarom werken er bij ons soms leerling-pedagogisch medewerkers, de zogeheten BBL-ers. Zij worden begeleid door een praktijkbegeleider van KMN Kind & Co. Afhankelijk van het leerjaar en leerproces is het mogelijk dat een BBL-er binnen de formatie op de groep werkt. Wij hebben ook regelmatig een stagiaire op de groep. Deze werkt boventallig, tenzij hij/zij incidenteel binnen de formatie mag worden ingezet, conform de CAO-bepaling. De pedagogisch medewerkers spreken de kinderen aan vanuit een positieve houding. Bij ongewenst gedrag wordt het gedrag afgekeurd (en uitgelegd waarom) maar niet het kind. Van onze pedagogisch medewerkers verwachten wij dat zij: - open staan voor de kinderen en op de juiste manier ingaan op hun signalen en ontwikkeling; - persoonlijke betrokkenheid tonen en gericht positieve gevoelens naar de kinderen uiten - de kinderen de ruimte geven zich te ontwikkelen in een veilige context - respect hebben voor de kinderen en hun sociale en culturele achtergrond - de kinderen kunnen en zullen motiveren, stimuleren en instrueren - in staat zijn tot een open communicatie met ouders en collega s Achterwacht: KDV Bladerrijk en BSO Knoest zijn in noodgevallen onze achterwacht. Zij zijn beide op 10 minuten afstand. Aangezien daar altijd met meerdere personen aanwezig zijn, kunnen zij in geval van een calamiteit direct komen. De telefoongegevens van deze locaties staan in de mobiele telefoon van BSO Ridderhof en in de agenda. Daarnaast zijn er vaak nog leerkrachten in het pand aanwezig die in geval van een calamiteit ook kunnen inspringen. KMN Kind en co BSO Ridderhof werkplan april

11 De groepsruimte Wij zorgen ervoor dat alles goed beveiligd is, zoals afdekplaten voor de verwarming, plaatjes op de stopcontacten, bescherm strips voor de scharnieren van de deur, beveiliging in de kasten. Jaarlijks voeren wij een risico-inventarisatie uit. Ook registreren wij (kleine) ongevallen om tijdig te anticiperen op eventuele onveilige situaties. Wij houden minimaal 1x per jaar een ontruimingsoefening met als doel dat wij precies weten wat te doen wanneer er een calamiteit plaatsvindt. Wij zorgen voor veilige groepsruimtes, maar sluiten sommige risico s bewust niet uit. Wij vinden het namelijk belangrijk om kinderen kennis te laten maken met voor hen gevaarlijke situaties, zoals klimmen. Dit stimuleert hun gevoel van zelfredzaamheid en zelfvertrouwen en is goed voor hun ontwikkeling. De buitenspeelruimte BSO Ridderhof maakt gebruik van het schoolplein dat grenst aan het gebouw. Rondom dit schoolplein staan hekken die de afscheiding zijn tussen de weg/stoep en het plein. Het is tevens afgesloten met meerdere hekken. De kinderen kunnen die niet zomaar de weg op rennen. Naast de jaarlijkse controles vanuit school, controleren wij de buitenruimte en speeltoestellen periodiek ook zelf. Daarnaast inspecteren de pedagogisch medewerkers de buitenruimte dagelijks visueel. Indien er mankementen geconstateerd worden, zetten we hierop direct een actie uit. We dragen zorg voor voldoende toezicht tijdens het buitenspelen. De kinderen van 8 jaar en ouder mogen indien zij samen met ouders een zelfstandigheidscontract hebben getekend zelfstandig op het schoolplein spelen. In verband met de veiligheid hebben we is de afspraak dat er minimaal twee kinderen samen buitenspelen. Gelegenheid tot het ontwikkelen van persoonlijke competenties Als wij spreken over persoonlijke competenties, bedoelen wij dat het kind zich ontwikkelt tot een persoon die in staat is om allerlei soorten problemen op te lossen en die zich goed kan aanpassen aan veranderende omstandigheden. Dit bereikt het door persoonlijkheidskenmerken als zelfvertrouwen, veerkracht, flexibiliteit, zelfstandigheid, creativiteit en weerbaarheid op te bouwen. Onze pedagogisch medewerkers begeleiden de kinderen hierin door ruimte te bieden aan de ontwikkeling van ieder kind, waarbij zij rekening houden met de eigenheid van ieder kind. Alle ontwikkelingsgebieden worden hierbij gestimuleerd zoals taal, grove en fijne motoriek, cognitie, creativiteit. Spel & Speelgoed Spelen is bij uitstek een manier om de wereld en jezelf te ontdekken. Het is een veel omvattend middel om verschillende aspecten van de persoonlijkheidskenmerken te stimuleren en te ontwikkelen. Denk aan het ontdekken van verschillende materialen, leren hoe speelgoed gebruikt moet worden, hoe je kunt delen, hoe je rekening met elkaar kunt houden, leren op elkaar te wachten. Kortom, spelen stelt het kind in staat te leren hoe materialen en speelgoed, de mensen en de wereld in elkaar steken. Maar niet te vergeten betekent spelen ook plezier maken, samen of alleen! Wij zorgen ervoor dat er afwisselend speelgoed op de groepen is. In het kader van de kinderparticipatie mogen kinderen mede bepalen welk speelgoed wordt aangeschaft. Wij hebben zoveel mogelijk open kasten en laten het kind zelf bepalen waarmee het wil spelen. Natuurlijk stimuleren wij een kind dat altijd hetzelfde kiest, om ook eens iets anders te gaan doen, maar wij dwingen niet. Ook stimuleren wij de kinderen om in iedere geval even buiten te gaan spelen. We maken geen onderscheid tussen jongens- of meisjesspeelgoed. Zo voetballen de meisjes ook en spelen de jongens met poppen. Wij zorgen voor uitdagend speelgoed. Het moet aansluiten bij de ontwikkelingsfase van het kind en op zijn behoefte om te onderzoeken, te ontspannen en te ontdekken. Spelen is leuk en daarom moet het niet te moeilijk zijn, maar ook niet te makkelijk. De kinderen krijgen bij ons de gelegenheid om zowel individueel als in groepsverband te spelen. Op deze locatie is er voor de kinderen een TV met dvd-speler en een spelcomputer etc. aanwezig. Hoe we hiermee omgaan, wordt besproken met kinderen en de oudercommissie. KMN Kind en co BSO Ridderhof werkplan april

12 De kinderen van de buitenschoolse opvang zijn al erg zelfstandig en praten mee over het aan te schaffen speelgoed en het programma (kinderparticipatie). Omdat er genoeg materiaal aanwezig is, adviseren wij om geen speelgoed en dergelijke mee te geven. Spullen kunnen stukgaan of kwijtraken. KMN Kind & Co is niet aansprakelijk voor het zoekraken of kapot gaan van eigendommen van kinderen of ouders op de locatie. Activiteiten Op de BSO wordt er een breed scala aan activiteiten aangeboden. Dit zijn activiteiten die door de kinderen zelfstandig bedacht en gedaan worden, zoals buitenspelen, knutselen in het atelier, een gezelschapsspelletje spelen of een fantasiespel. Daarnaast worden er dagelijks variërende activiteiten aangeboden onder begeleiding van een pedagogisch medewerker. Zoals diverse spelvormen binnen en buiten, koken, beeldende vorming, muziek en dans etc. We proberen om elke keer op een ander ontwikkelingsgebied aan te sluiten en daar passende activiteiten bij te bedenken. Zo wordt er spelend gewerkt aan bijvoorbeeld de cognitieve, de motorische en sociale ontwikkeling van de kinderen. Gedurende een paar weken wordt er gewerkt met een overkoepeld thema waar de diverse activiteiten onder passen. Wanneer het weer het toelaat is er altijd een activiteit buiten. Natuurlijk maken we veel ruimte voor kinderparticipatie. Zo komen de kinderen niet alleen met hele leuke ideeën, maar ook met goede aanvullingen op de activiteiten die de medewerkers hebben bedacht. Dit stimuleren we ook. De kinderen hebben een grote inbreng bij het bepalen van de activiteiten. Tijdens het eet- en drinkmoment wordt er aan de kinderen verteld wat er s middags allemaal te doen is. De kinderen kunnen aangeven wat ze graag willen gaan doen. Na dit eet- en drinkmoment verlaten de kinderen hun eigen basisgroep om deel te nemen aan hun gekozen activiteit of vrij spel. De pedagogisch medewerkers houden bij waar alle kinderen zijn of naar toe gaan. Zo houden zij het overzicht op de groep en zien zij toe op de veiligheid. Kinderen die het nog een beetje spannend of moeilijk vinden, worden meegenomen door hun vertrouwde pedagogisch medewerker, samen kijken zij wat het kind wil gaan doen en waar het zich fijn bij voelt. Groepsactiviteiten worden uitgevoerd met maximaal 20 kinderen per activiteit, zodat 2 pedagogisch medewerkers het overzicht kunnen behouden. Wanneer wij met meer dan 30 kinderen buiten de locatie een activiteit gaan doen, bijvoorbeeld tijdens een vakantiedag, zullen wij ervoor zorgen dat de kinderen steeds in hun basisgroep terug komen tijdens verzamelmomenten en eet- en drinkmomenten. Activiteiten buiten de locatie worden altijd vooraf aangekondigd, zodat ouders en kinderen goed op de hoogte zijn van wat er gaat gebeuren en wat er van de kinderen wordt verwacht. Zelfstandigheid bevorderen, kinderparticipatie Op de BSO is zelfstandigheid een speerpunt. Kinderen wordt geleerd wat hun eigen verantwoordelijkheid is en krijgen bepaalde taken. Kinderen smeren zelf hun brood, mogen zelf speelgoed pakken en mogen bepaalde activiteiten zonder pedagogisch medewerker ondernemen. De pedagogisch medewerker maakt bij iedere situatie een afweging wanneer haar/zijn hulp nodig is en wanneer het kind het zelf kan oplossen. Zo zullen de pedagogisch medewerkers de tijd nemen om de kinderen zelf hun jas te laten aantrekken, veters te laten strikken of hun boterham te laten smeren. In geval van conflicten geeft de pedagogisch medewerker de kinderen eerst zelf de gelegenheid hun conflict op te lossen, voordat zij/hij ingrijpt. Met de oudere kinderen maakt de pedagogisch medewerker (die tevens mentor is) samen met de ouders en het kind afspraken over meer zelfstandigheid en verantwoordelijkheden. Zelfstandig van school naar de BSO gaan, zelfstandig naar huis gaan vanaf de BSO. De gemaakte afspraken worden vastgelegd in een zelfstandigheidscontract. Op de BSO vinden we de mening van kinderen belangrijk. Door kinderen regelmatig naar hun mening te vragen, raken kinderen betrokken. Dat geeft ze zelfvertrouwen en zo leren ze voor hun mening uit te komen. Kinderparticipatie is een mentaliteit, het is de rode draad in de omgang met kinderen en geeft aan dat je kinderen serieus neemt. Bij KMN Kind en Co participeren kinderen op verschillende niveaus. 1. Alle kinderen krijgen informatie over onderwerpen die hen aangaan. 2. Aan kinderen wordt informatie gevraagd over onderwerpen die hen aangaan. KMN Kind en co BSO Ridderhof werkplan april

13 3. Kinderen van de bovenbouw wordt gevraagd naar hun eigen welbevinden, bij het invullen van de observatielijst. Kinderen krijgen de mogelijkheid om advies uit te brengen. Dit advies wordt op basis van argumenten overgenomen of afgewezen. 4. Kinderen worden daar waar mogelijk betrokken bij het ontwikkelen van nieuwe plannen bijvoorbeeld via een kinderraad. Naast de rol van de mentor om samen met de oudere kinderen naar eventuele zelfstandigheid mogelijkheden te kijken heeft de mentor ook als rol tijdig te signaleren of er voor een kind of een groep kinderen behoefte is aan een ander/ extra spelvorm of uitdagingen. Dit kan zijn door gesprekken die de mentor heeft met de groep of juist individuele gesprekken tussen mentor en kind. De mentor kan hier zondig een actie op uit zetten. Gelegenheid tot het ontwikkelen van sociale competenties De mens is een sociaal wezen. In de praktijk betekent dit dat een kind al vanaf de geboorte samen met anderen dingen doet, immers zonder de ander (lees: ouder/verzorger) zou het kind niet (kunnen) overleven. Bij het ontwikkelen van de sociale competenties gaat het om samenzijn en samen dingen doen. Kinderen leren veel van wat ze zien, zowel van andere kinderen als van ons. Wij hebben hierin een voorbeeldfunctie en ons sleutelwoord hierbij is wederzijds respect. Voorop staat bij ons dat het kind zich kan ontplooien. Wij stimuleren dan ook dat het initiatieven neemt waardoor het zelfvertrouwen kan groeien. Wij zorgen er hierbij voor dat het kind zichzelf en/of een ander geen schade berokkent. Naarmate een kind ouder wordt leert het steeds beter om rekening te houden met de ander. Dat betekent dat hij zich meer zal kunnen inleven in de ander. Anderen hebben ook gevoelens. Dus leren wij het kind om te wachten op elkaar, om geen speelgoed af te pakken, om te delen en samen te spelen. Soms leren wij het kind om juist wat meer voor zichzelf op te komen. Bij conflicten stimuleren wij dat de kinderen die zelf oplossen. Lukt dat niet of moeilijk, dan ondersteunen wij hen. De rol van de pedagogisch medewerkers verandert met het stijgen van de kinderleeftijd van zorgen voor, naar steeds meer begeleiden van de kinderen. Overdracht van waarden en normen Op de buitenschoolse opvang maken kinderen deel uit van een groep. Deze is vaak breder en meer divers dan een doorsnee gezin. Dit betekent dat het kind al vroeg kennis maakt met de verscheidene aspecten van de verschillende culturen in de Nederlandse samenleving. Wij vinden het belangrijk om op respectvolle wijze met elkaar om te gaan en dragen er zorg voor dat de kinderen elkaar (leren) respecteren. Wij zijn hun voorbeeld hierin. Dit uit zich onder andere in hoe wij dagelijks met elkaar en met de kinderen omgaan Zo zijn wij in de omgang met elkaar beleefd en noemen elkaar bij de naam. Wij leren het kind om op zijn beurt te wachten, andere kinderen niet te onderbreken, groepsregels na te leven. Maar ook in wat wij doen zijn wij hun voorbeeld, zoals niet op meubulair gaan staan, voorzichtig met de spullen en het speelgoed omgaan, etc. Kortom, wij leren het kind regels, zodat het kan functioneren in een groep en later in de maatschappij. Wij houden rekening met de eigenheid van ieder kind en met de eigenheid van de cultuur waarin het kind opgroeit. Dat betekent dat wij het kind benaderen als individu, maar ook vragen rekening te houden met de afspraken en regels binnen de buitenschoolse opvang. Gewenst en ongewenst gedrag Wij gaan ervan uit dat gedrag over het algemeen aangeleerd is en dat het dus ook weer afgeleerd kan worden. Wij proberen gewenst gedrag te bereiken door het te stimuleren, door daaraan aandacht te schenken en/of te prijzen. Vinden wij gedrag storend (ongewenst), dan wordt dit benoemd en proberen wij dit te voorkomen of om te buigen door grenzen te stellen, te corrigeren of te negeren. Het belonen en stimuleren van gewenst gedrag heeft meer effect dan het corrigeren van ongewenst gedrag en is daarom een belangrijk uitgangspunt in ons pedagogisch handelen. KMN Kind en co BSO Ridderhof werkplan april

14 Soms ontkomen wij er echter niet om in te grijpen. Wij wijzen dan niet het kind af, maar wel het (ongewenste) gedrag. Wij corrigeren het kind dan door het uit de situatie te halen of door het even apart te nemen. Na enkele ogenblikken maken wij het weer goed en kan het kind weer verder spelen. Omgaan met pestgedrag Elk kind moet zich veilig voelen op de opvang. Daarom hebben wij afspraken over hoe wij met elkaar omgaan op de BSO en wat we doen als we pestgedrag signaleren. Deze afspraken richten zich zowel op het bestrijden van een acuut pestprobleem als op het voorkómen van pesten. In geval van een acuut pestprobleem gaan we in gesprek met het gepeste kind en de pester(s) volgens een vast stappenplan. Ook gaan we in gesprek met de betrokken ouders en eventueel de school om samen tot een oplossing te komen. Daar zijn wij met zijn allen verantwoordelijk voor. Meer informatie vindt u op onze website. CSV De Ridderhof is een vreedzame school en zij werken met dezelfde afspraken. Onze medewerkers zijn ook vreedzaam getraind. Wanneer een pest situatie zich voordoet, nemen wij contact op met de school om een plan van aanpak te maken, natuurlijk gaat dit overleg met de betrokken ouders. De ervaring leert ons dat de contacten met school onderling erg goed zijn. Afspraken, regels en omgangsvormen In elke groep zijn regels nodig om het leefbaar te maken en te houden. Daarom hebben ook wij, samen met de kinderen regels opgesteld, zodat de kinderen op een goede respectvolle manier met elkaar om (leren) gaan. Bij BSO Ridderhof besteden wij aandacht aan normen en waarden. Samen met de kinderen hebben de pedagogisch medewerkers de huisregels opgesteld. Deze afspraken bieden de kinderen handvatten om respectvol met elkaar om te gaan. Onze belangrijkste huisregels zijn: 1. Wij luisteren naar elkaar 2. Iedereen mag meedoen, we sluiten niemand buiten 3. We zitten niet aan elkaar 4. Wij pesten niet 5. Binnen rennen we niet, dit doen we graag buiten. Rituelen Er zijn veel gelegenheden in een jaar om bij stil te staan, zoals verjaardagen, afscheid, Sinterklaas, Suikerfeest en Kerst. Dit doen wij dan ook en het maakt een jaar overzichtelijk en feestelijk. Het vieren van verjaardagen en feesten versterkt het gevoel van bij elkaar horen. Tot slot Wij hopen dat u dit pedagogisch werkplan met plezier heeft gelezen en dat voor u duidelijk is hoe wij binnen BSO Ridderhof werken. Mocht u toch nog vragen hebben, dan zullen onze pedagogisch medewerkers, de senior of de clustermanager hier graag antwoord op geven. Ook tips en adviezen horen wij graag. Dit pedagogisch werkplan zal regelmatig worden besproken binnen de teams en minimaal eens in de twee jaar worden bijgesteld. Met vriendelijke groeten, Team BSO Ridderhof KMN Kind en co BSO Ridderhof werkplan april

15 Foto s Lekker spelen in de modder. Gezond voor kinderen! Een heerlijk schoolplein om te ravotten na schooltijd. Heerlijk chillen met een boekje Regelmatig word er heerlijk gekookt samen met de kinderen Vrije tijd op de BSO KMN Kind en co BSO Ridderhof werkplan april

16 Freubelen binnen in het atelier maar zeker ook buiten. Er word heel veel moois gemaakt! KMN Kind en co BSO Ridderhof werkplan april