RAPPORT. Groeimonitor. Hoe doen de Limburgse bedrijven het op vlak van internationalisering, samenwerking, opleiding en innovatie?

Transcriptie

1 RAPPORT Groeimonitor Hoe doen de Limburgse bedrijven het op vlak van internationalisering, samenwerking, opleiding en innovatie? 3 juli 2014 Dit rapport is gebaseerd op de resultaten van een bevraging door VKW Limburg en UNIZO-Limburg. Het houdt rekening met de volledige antwoorden van 431 respondenten.

2 Situering Bij haar analyse van de Limburgse economie, legde het SALK- expertenrapport een aantal pijnpunten bloot. Een deel daarvan zijn voor bedrijven externe factoren, zoals een goede infrastructuur en een gunstig ondernemingsklimaat. De overheid en het beleid moeten daarin hun verantwoordelijkheid opnemen. Naast deze externe factoren, worden de groeimogelijkheden van bedrijven ook bepaald door interne factoren, die extern weliswaar gestimuleerd kunnen worden, maar die de bedrijven voor een belangrijk deel zelf in de hand hebben. Het Strategisch Actieplan Limburg in het Kwadraat (SALK) stipte zo aan dat onze Limburgse economie internationaler en innovatiever moet worden en dat meer samenwerking nodig is. De zomerperiode betekent ook: even tijd nemen voor reflectie. En dus leek de themabevraging van deze zomer-pol ons een goed moment om bij onze Limburgse bedrijven te peilen naar de inschatting van hun prestaties op dit vlak. Aan de hand van 18 deelindicatoren gingen VKW Limburg en UNIZO-Limburg na hoe de Limburgse bedrijven, volgens hun eigen inschatting, het voorbije jaar zijn geëvolueerd op vier belangrijke groeielementen (indicatoren) die het SALK aankaart : internationalisering, samenwerking, opleiding en innovatie. De resultaten vormen samen de Groeimonitor voor het Limburgse bedrijfsleven. Deze eerste editie en nulmeting betekent een start om jaarlijks op te volgen hoe de Limburgse bedrijven met deze groeifactoren voor de Limburgse economie aan de slag zijn. Noot ter interpretatie van de cijfergegevens: Bij iedere indicator werden de respondenten gevraagd naar hun inschatting van de evolutie binnen hun bedrijf op het vlak van die indicator, bv. aandeel van export in de totale omzet. Met als antwoordmogelijkheden telkens veel meer, meer, evenveel, minder en veel minder (en een evt. uitwijkmogelijkheid niet van toepassing ). Iedere indicator wordt uitgedrukt in een cijfer tussen -100 en Een score van +100 geeft aan dat iedere respondent veel meer aanduidde, een score van -100 zou het resultaat zijn wanneer iedereen veel minder zou antwoorden. Een resultaat van 0 duidt op een status quo voor de betreffende indicator. Een positief (negatief) cijfer geeft aan dat er een overwicht is aan bedrijven die een positieve (negatieve) evolutie hebben gezien voor die indicator. De grootte van het positieve of negatieve cijfer is dan een maat voor de grootte van dat overwicht. VKW Limburg en UNIZO-Limburg Groeimonitor juli

3 Eerste Groeimonitor Limburgse Bedrijfsleven komt uit op +10 De Groeimonitor voor het Limburgse bedrijfsleven van VKW Limburg en UNIZO-Limburg peilt naar hoe goed of slecht de Limburgse bedrijven het doen op vlak van vier interne groeifactoren: Internationalisering Samenwerking Opleiding Innovatie Het eerste globale cijfer voor de Groemonitor komt uit op +10. Daarmee duidt de Groeimonitor dus op een positieve evaluatie door de Limburgse bedrijven van hun vorderingen op de genoemde interne groei-elementen. Wanneer we een onderscheid maken naar sector (zie overzichttabel op de volgende pagina) blijkt dat de productie- en dienstensector hierover nog wat positiever zijn met een groeimonitorcijfer van respectievelijk +12 en +13. De bedrijven met minder dan 10 werknemers daarentegen schatten met een cijfer van +6 de evolutie binnen hun firma op dit vlak wel positief, maar toch iets lager in dan hun grotere collega s. Uitschieters zijn daar de grote KMO s ( werknemers) die uitkomen op een groeimonitorcijfer van +16. Meest opvallend is dat de Limburgse bedrijven hun progressie vooral op het vlak van innovatie veruit het meest positief inschatten met een indicator die uitkomt op +23. INTERNATIONALISERING +5 SAMENWERKING +5 OPLEIDING +7 INNOVATIE +23 Totaalcijfer +10 Dit is duidelijk een stuk hoger dan de cijfers die naar voor komen voor internationalisering, samenwerking en opleiding. De Limburgse bedrijven investeerden globaal gezien de voorbije 12 maanden wel meer in opleiding, zoals mag blijken uit het positieve cijfer voor deze indicator: +7. De indicatoren internationalisering en samenwerking komen beiden uit op een relatief bescheiden +5. Vooral op deze vlakken kan het Limburgse bedrijfsleven dus wellicht nog een tandje bijsteken. VKW Limburg en UNIZO-Limburg Groeimonitor juli

4 SECTOR GROOTTE BEDRIJF # werknemers Bouw Detailhandel Diensten Groothandel Productie minder dan % export / omzet # landen in EU # landen buiten EU Deelname internationale beurzen Samenwerking buitenlandse bedrijven/partners INTERNATIONALISERING Andere bedrijven buiten de sector Andere bedrijven binnen de sector Kennisinstellingen Onderwijs SAMENWERKING % opleidingsbudget / omzet Trainingen op de werkvloer / on the job Externe opleidingen OPLEIDING % omzet uit nieuwe producten/diensten (< 3 jaar) # nieuwe producten/diensten gelanceerd <12m # nieuwe producten/diensten in pipeline lancering <12m % investering O&O / omzet Commerciële innovatie Procesinnovatie INNOVATIE meer dan 250 Totaalcijfer VKW Limburg en UNIZO-Limburg Groeimonitor juli

5 1. Internationalisering De eerste indicator van de Groeimonitor van UNIZO-Limburg en VKW Limburg is internationalisering. In deze eerste peiling wordt hiervoor een cijfer van +5 opgetekend. Daarmee geven de Limburgse bedrijven dus aan dat op vlak van internationalisering een, zij het lichte, vooruitgang werd geboekt in de afgelopen 12 maanden. Gekeken naar de grootte van de bedrijven (zie overzichtstabel) blijkt dat bedrijven met 10 tot 49 (+8) en met 50 tot 249 werknemers (+6) op dit vlak iets hoger scoren, net zoals de productiebedrijven (+7). De groothandel laat hier zelfs een negatief cijfer zien (-4). De indicator Internationalisering werd gemeten aan de hand van 5 deelindicatoren: het aandeel export in de omzet, het aantal landen waarnaar geëxporteerd wordt binnen de EU, het aantal landen waarnaar geëxporteerd wordt buiten de EU, de deelname aan internationale beurzen en de samenwerking met buitenlandse bedrijven en partners (= niet louter leveranciers). % export / omzet +4 # landen in EU +2 # landen buiten EU +5 Deelname internationale beurzen -1 Samenwerking buitenlandse bedrijven/partners +14 INTERNATIONALISERING +5 Het aandeel export in de totale omzet kende globaal een kleine positieve evolutie en komt uit op een cijfer van +4. Ook het aantal landen waarmee internationaal handel wordt gedreven kende een bescheiden, maar positieve evolutie. De deelindicator voor het aantal landen buiten de EU komt daarbij hoger (+5) uit dan deze voor het aantal landen binnen de EU (+2). De deelname aan internationale beurzen door de Limburgse bedrijven ging in de voorbije 12 maanden daarentegen licht achteruit (-1). Het is de enige deelindicator in de Groeimonitor die een negatief cijfer laat optekenen. Tenslotte werd ook gepeild naar de samenwerking van Limburgse bedrijven met buitenlandse bedrijven en partners (waarbij de samenwerkingsrelatie meer is dan een loutere klantleveranciersrelatie). Deze deelindicator voor internationalisering scoort met +14 het hoogst. VKW Limburg en UNIZO-Limburg Groeimonitor juli

6 2. Samenwerking De tweede indicator van de Groeimonitor van UNIZO-Limburg en VKW Limburg is samenwerking, waarvoor we in deze nulmeting een cijfer van +5 noteren. Ook op het vlak van de samenwerking van de Limburgse bedrijven met andere bedrijven en organisaties werd in de afgelopen 12 maanden dus enige vooruitgang geboekt. Het samenwerken met andere bedrijven en organisaties nam meer dan gemiddeld toe bij de bedrijven tussen de 50 en 249 werknemers (+11) en in de dienstensector (+10) en in mindere mate bij de productiebedrijven (+6). In de bouw daarentegen wordt een licht negatief cijfer opgetekend (- 1). Voor de weging van de indicator samenwerking werd opnieuw rekening gehouden met vijf deelindicatoren. Naast de deelindicator samenwerking met buitenlande bedrijven/partners, die hier wordt hernomen, werd gepeild naar de samenwerking met andere bedrijven binnen de sector en buiten de sector, met kennisinstellingen en met ondewijs. Samenwerking buitenlandse bedrijven/partners +14 Andere bedrijven buiten de sector +0 Andere bedrijven binnen de sector +4 Kennisinstellingen +6 Onderwijs +1 SAMENWERKING +5 Wat opvalt, is dat op vlak van cross-sectoriële samenwerking geen vooruitgang werk geboekt (0). Het over het muurtje kijken bij bedrijven uit andere sectoren en hieruit inspiratie opdoen, blijkt niet zo makkelijk. De samenwerking met andere bedrijven binnen de sector nam met een cijfer van +4 wel licht toe. Samenwerking met buitenlandse bedrijven en partners scoort echter op vlak van samenwerking het hoogst (+14). Ook de samenwerking met kennisinstellingen (onderzoek, analyses, vraagstukken voorgelegd, ) zat met +6 hoe dan ook in de lift. De samenwerking met het onderwijs (stages, bezoeken, input opleidingsprogramma, Ondernemer voor de Klas, ) daarentegen kende weinig of geen vooruitgang (+1). VKW Limburg en UNIZO-Limburg Groeimonitor juli

7 3. Opleiding De derde indicator van de Groeimonitor gaat over de opleidingsinspanningen van de Limburgse bedrijven. Uit de +7 die de indicator opleiding oplevert, blijkt dat er in de voorbije 12 maanden binnen de Limburgse bedrijven meer tijd en geld aan opleiding werd gespendeerd. Behalve de groothandel (-1) is dat het geval in alle sectoren en groottecategorieën van bedrijven. Met +10 noteert het cijfer voor de diensten- en productiesector hier opnieuw iets hoger. Groter is het onderscheid op vlak van aantal werknemers, waar bedrijven met meer dan 50 werknemers +18 scoren. De indicator Opleiding is samengesteld uit drie deelindicatoren. Naast het aandeel van het opleidingsbudget t.o.v. de totale omzet, werd ook gepolst naar trainingen op de werkvloer/on the job (interne opleidingen) en naar het inrichten van externe opleidingen. % opleidingsbudget / omzet +5 Trainingen op de werkvloer / on the job +12 Externe opleidingen +5 OPLEIDING +7 De Limburgse bedrijven zetten de voorbije 12 maanden vooral in op meer on the job opleidingen en trainingen op de werkvloer. Deze deelindicator kende een duidelijke groei-indicatie van +12. Ook budgetmatig werd meer ingezet op opleidingen. Het cijfer van +5 wijst erop dat globaal gezien het opleidingsbudget in de Limburgse bedrijven groter werd in vergelijking met de omzet. De deelindicator externe opleidingen geeft met +5 eenzelfde beeld. VKW Limburg en UNIZO-Limburg Groeimonitor juli

8 4. Innovatie De vierde en laatste indicator van de Groeimonitor van VKW Limburg en UNIZO-Limburg zoomt in op innovatie. Uit de resultaten blijkt dat de Limburgse bedrijven sterk inzetten op innovatie en ervan overtuigd zijn op dit vlak belangrijke vooruitgang te boeken. Met +23 ligt de score voor deze indicator in ieder geval opvallend hoger dan bij de drie andere indicatoren. Markant is ook dat er op dit vlak weinig onderscheid wordt opgetekend tussen grote en kleine bedrijven. Enkel voor de kleinste bedrijven (minder dan 10 werknemers) ligt het cijfer iets lager, maar ook zij laten op vlak van innovatie +19 optekenen. In tegenstelling tot bij de drie andere indicatoren van de groeimonitor hijst de sector van de groothandel zich op vlak van innovatie op gelijke hoogte (+26) met de productie- en dienstenbedrijven. Hier is het onderscheid met de bouwsector (+11) en in mindere mate de detailhandel meer uitgesproken. Om de evolutie op vlak van de indicator innovatie te meten werden zes deelindicatoren gepeild. Naast commerciële innovatie (marktaanpak, verkoopskanalen, businessmodel, inspelen op maatschappelijke trends ) en procesinnovatie, waren dit het gedeelte omzet uit nieuwe producten of diensten die 3 jaar geleden nog niet bestonden, het aantal gelanceerde nieuwe producten of diensten, het aantal nieuwe producten of diensten in de pipeline (lancering binnen 12 maanden) en het percentage van de omzet geïnvesteerd in ontwikkeling/onderzoek van nieuwe producten en diensten. % omzet uit nieuwe producten/diensten (< 3 jaar) +27 # nieuwe producten/diensten gelanceerd <12m +22 # nieuwe producten/diensten in pipeline lancering <12m +22 % investering O&O / omzet +18 Commerciële innovatie +27 Procesinnovatie +22 INNOVATIE +23 Het percentage omzet dat de Limburgse bedrijven halen uit de verkoop van producten of diensten die 3 jaar geleden nog niet bestonden, was de voorbije 12 maanden duidelijk stijgend. Met +27 scoort deze deelindicator het hoogst. Dat innovatie echter niet altijd moet voortkomen uit nieuwe producten en diensten toont de deelindicator commerciële innovatie die ook een cijfer van +27 laat optekenen en die daarmee duidelijk ook een van de speerpunten is waar de Limburge bedrijven op inzetten. Dat neemt niet weg dat er de voorbije 12 maanden een groeiend aantal producten en diensten werd gelanceerd door de Limburgse bedrijven en dat er voor de komende 12 maanden nog meer VKW Limburg en UNIZO-Limburg Groeimonitor juli

9 innovaties in de pipeline zitten. Samen met procesinnovatie scoren beide deelindicatoren een ratio van +22. De evolutie van het investeringsbudget in onderzoek en ontwikkeling van nieuwe producten en diensten scoort met +18 weliswaar het laagst van zes deelindicatoren m.b.t. innovatie, maar toont eveneens de duidelijk sterkere focus van de Limburgse bedrijven op innovatie. VKW Limburg en UNIZO-Limburg Groeimonitor juli