RAPPORT. Gemeentelijke dienstverlening voor bedrijven

Transcriptie

1 RAPPORT Gemeentelijke dienstverlening voor bedrijven JULI 2012 Dit rapport is gebaseerd op de resultaten van een bevraging door VKW Limburg en UNIZO-Limburg uitgevoerd tussen 25 juni en 1 juli 2012.

2 Samenvatting Het gemeentelijk beleid in de voorbije 6 jaar wordt door de Limburgse bedrijven beoordeeld met een 6 op 10. Daarmee scoort het beleidsniveau dat het dichtst bij onze bedrijven staat duidelijk een stuk beter dan het beleid op federaal (3,6) en Vlaams (5,2/10) niveau. De gemeenten in het Maasland scoren gemiddeld lager dan andere regio s. Tongeren en Genk krijgen de meeste waardering van economisch Limburg. Gemeentelijk beleid ging er in deze legislatuur licht op vooruit, behalve in het Maasland Grotere bedrijven beoordelen het gemeentelijk beleid positiever dan kleinere bedrijven Ruimte om te ondernemen, belastingen en bereikbaarheid vormen top 3 van actiepunten voor de gemeenten volgens de ondernemers. Limburgse bedrijven willen in de eigen gemeente kunnen groeien. Beschikbare bedrijventerreinen in Limburg liggen te sterk geconcentreerd. Voor slechts 1 op 4 bedrijven is het een optie om, wanneer uitbreiding zich opdringt, verder dan een aangrenzende gemeente te (moeten) verhuizen. Regio Maasland kent de meest, Hamont-Achel en Zonhoven de minst honkvaste bedrijven. Productiebedrijven zijn het meest verhuisbereid (36%). UNIZO-Limburg en VKW Limburg vragen iedere gemeente een ruimtebalans op te maken met het oog op voldoende ijzeren voorraad aan ruimte om te ondernemen en op die basis werk te maken van bijkomende bedrijventerreinen in de eigen gemeente. 27% van bedrijven stelt dat het bedrijf moeilijk te vinden is voor bezoekers, klanten en leveranciers, door een gebrek aan (goede) bewegwijzering. 36% van de Limburgse bedrijven vindt onvoldoende geïnformeerd te worden bij hinder door wegenwerken. Roep om lagere lokale belastingen klinkt des te harder bij de productiebedrijven. Nog altijd 20 Limburgse gemeenten heffen drijfkracht- of motorenbelasting. In 2000 waren er dit nog op 5 bedrijven vindt het belastingsniveau in de gemeente niet in verhouding staan tot de geleverde dienstverlening. VKW Limburg en UNIZO-Limburg themabevraging Gemeentelijke dienstverlening juli

3 De Technische Dienst (68% goed tot zeer goed) en de Milieudienst (66%) van de gemeente worden het meest gewaardeerd door de Limburgse bedrijven. De Dienst Ruimtelijke Ordening scoort met 56% de minst gunstige beoordeling. Soms grote verschillen in de mate waarin de Limburgse ondernemingen de diverse diensten van de ene tot de andere gemeente beoordelen. Dienst lokale economie scoort een matige beoordeling van (62%). Helft van de bedrijven heeft geen weet van het gemeentelijk aanspreekpunt voor bedrijven (bedrijfscoördinator, account manager bedrijfsleven, ). Slecht 1 op 4 kent deze persoon in kwestie of doet er beroep op. Enkel in Lanaken, Bilzen, Tongeren en Diepenbeek kent of gebruikt meer dan de helft het aanspreekpunt voor bedrijven. Productiebedrijven kennen het best de weg, de kleinste bedrijven zijn het minst op de hoogte. Meer dan 2 op 3 bedrijven wordt niet geïnformeerd over aanbestedingen of offertevragen van de eigen gemeente. Genk, Hamont-Achel en Heusden-Zolder springen er op dit vlak in positieve zin uit. Gemeenten dienen de bedrijven uit de eigen gemeenten minstens de kans te bieden om mee te dingen door hun offertevragen zelf bij hen bekend te maken. VKW Limburg en UNIZO-Limburg bepleiten om bij gebrek aan voldoende leveranciers in de gemeente, minstens enkele bedrijven uit andere Limburgse gemeenten de kans te bieden Efficiëntieoefening binnen de gemeenten dringt zich op Limburgse bedrijven blijken geen voorstander van een fusie van gemeenten Pleiten in een eerste plaats voor minder, maar beter opgeleid personeel en samenwerking tussen naburige gemeenten. VKW Limburg en UNIZO-Limburg themabevraging Gemeentelijke dienstverlening juli

4 Gemeentelijk beleid scoort 6 op 10 6 op 10. Dat is de score die de Limburgse bedrijven gemiddeld geven aan het algemeen beleid van hun gemeente. Het economisch beleid scoort met 5,8 op 10 gelijkaardig. Daarmee haalt het beleidsniveau dat het dichtst bij onze bedrijven staat weliswaar geen uitmuntend rapport, maar scoort het toch duidelijk beter dan de het federale (3,6/10) en Vlaamse beleid (5,2/10) bij onze recentste bevraging in januari. Tussen de verschillende Limburgse regio s doen zicht qua waardering van het beleid relatief weinig verschillen voor. Noord- en Midden Limburg scoren licht hoger dan gemiddeld, terwijl het Maasland, vooral qua economisch beleid, wat achterblijft met een gemiddelde van slechts 5,1 op 10. In onderstaande tabel zijn ook de individuele scores van een aantal gemeenten terug te vinden. We publiceren, ook verder in dit rapport, enkel de resultaten van die gemeenten waar de respons voldoende groot was. Qua algemeen beleid scoren Lanaken (7,0), Genk, Hamont-Achel en Tongeren (6,9) het hoogst. Op economisch vlak springen naast Tongeren (7,2) en Genk, ook Lommel en Tessenderlo eruit (6,8). In Sint-Truiden, Herk-de-Stad en Maasmechelen zijn de ondernemers blijkbaar wat minder tevreden over het (economisch) beleid. ALGEMEEN Beleid ECONOMISCH Beleid Score op 10 achteruit S.Q vooruit Score op 10 achteruit S.Q vooruit Maasland 5,7 28% 56% 16% 5,1 38% 50% 13% Lanaken 7,0 13% 63% 25% 6,1 25% 63% 13% Maasmechelen 5,0 25% 38% 38% 5,3 25% 50% 25% Midden 6,1 20% 56% 24% 6,0 19% 58% 23% Alken 6,1 14% 57% 29% 5,7 0% 100% 0% Diepenbeek 5,4 50% 25% 25% 5,3 42% 33% 25% Genk 6,9 5% 52% 43% 6,8 5% 58% 36% Hasselt 5,5 33% 56% 11% 5,3 33% 53% 14% Heusden-Zolder 6,5 8% 77% 15% 6,2 15% 69% 15% Houthalen-Helchteren 6,3 20% 50% 30% 6,2 15% 45% 40% Opglabbeek 6,3 18% 73% 9% 5,7 9% 82% 9% Zonhoven 6,1 8% 77% 15% 5,8 15% 69% 15% Noord 6,2 14% 56% 30% 5,9 21% 49% 30% Bree 6,3 14% 57% 29% 6,3 14% 29% 57% Hamont-Achel 6,9 11% 22% 67% 6,3 22% 44% 33% Lommel 6,3 7% 64% 29% 6,8 14% 36% 50% Overpelt 5,8 15% 69% 15% 5,5 23% 69% 8% West 5,9 18% 59% 24% 5,8 16% 68% 16% Beringen 6,0 29% 54% 17% 5,6 29% 63% 8% Herk-de-Stad 4,8 30% 60% 10% 5,0 20% 70% 10% Lummen 6,1 0% 70% 30% 6,1 10% 60% 30% Tessenderlo 6,4 0% 60% 40% 6,8 0% 70% 30% Zuid 5,9 23% 44% 33% 5,9 27% 42% 31% Bilzen 6,1 17% 42% 42% 6,4 17% 33% 50% Sint-Truiden 4,6 63% 38% 0% 4,1 63% 38% 0% Tongeren 6,9 8% 50% 42% 7,2 17% 33% 50% Eindtotaal 6,0 20% 55% 25% 5,8 21% 56% 23% VKW Limburg en UNIZO-Limburg themabevraging Gemeentelijke dienstverlening juli

5 Gemeentelijk beleid ging er (licht) op vooruit Volgens de Limburgse ondernemers heeft het gemeentelijke beleid het er in de (bijna) voorbije legislatuur een beetje beter vanaf gebracht. Dat blijkt uit het feite dat 25% aangeeft dat het algemeen beleid erop voortuitging in de afgelopen 6 jaar (23% voor het economisch beleid), terwijl 20% (21%) toch eerder een achteruitgang constateerde. Niettemin schat een meerderheid van 55% (56%) het beleid tijdens deze legislatuur op hetzelfde niveau in de voorgaande (status quo). Opvallend is dat enkel in het Maasland het beleid er in de perceptie van de bedrijfsleiders duidelijker op achteruit ging, zeker op economisch vlak (38%). In elk van de andere vier regio s was de vooruitgang meer dan gemiddeld. Grotere bedrijven zijn over het algemeen positiever, zowel qua waardering als over de vooruitgang van het beleid in de voorbije 6 jaar dan kleinere bedrijven. ALGEMEEN Beleid ECONOMISCH Beleid Aantal Score Score Werknemers op 10 achteruit S.Q vooruit op 10 achteruit S.Q vooruit minder dan 5 5,7 32% 49% 19% 5,6 28% 52% 20% 5-9 5,7 21% 63% 17% 5,6 31% 50% 19% ,7 29% 50% 21% 5,4 24% 58% 18% ,3 14% 58% 28% 5,8 10% 60% 31% ,9 15% 63% 22% 5,8 15% 61% 24% ,0 20% 51% 29% 6,8 11% 46% 43% ,6 0% 63% 38% 6,6 0% 63% 38% meer dan 500 6,8 6% 71% 24% 6,6 12% 65% 24% Eindtotaal 6,0 21% 56% 23% 5,8 20% 55% 25% VKW Limburg en UNIZO-Limburg themabevraging Gemeentelijke dienstverlening juli

6 Ruimte, belastingen en bereikbaarheid vormen top 3 van actiepunten voor gemeenten Gevraagd naar de voornaamste actiepunten voor de gemeente waarin hun bedrijf is gevestigd, schuiven de Limburgse ondernemers in de eerste plaats ruimte om te ondernemen naar voren, op korte afstand gevolgd door lagere lokale belastingen en bereikbaarheid. Respectievelijk 55%, 51% en 48% van de ondernemers plaatsten deze items in hun prioriteiten top 3. Maar ook vlottere vergunningsprocedures (45%) en meer betrokkenheid van de bedrijven (43%)blijven heikele punten voor veel bedrijfsleiders. Ook een betere dienstverlening door de gemeente (vereenvoudiging, digitalisering, beter bereikbaar, ) scoort bij velen hoog (30%). Bewegwijzering is vooral voor heel wat productiebedrijven een knelpunt, waaruit blijkt dat vooral de aanduiding en begeleiding van bezoekers van bedrijven op bedrijventerreinen op vele plaatsen nog een probleem blijft. Ook de vraag naar investeringen in veiligheid voor ondernemers scoort het hoogst bij de productiebedrijven. Top 3 actiepunten t.a.v. bedrijven % in top 3 Bouw Detailhandel Diensten Groothandel Productie Ruimte om de ondernemen 55% 61% 53% 58% 67% 43% Lagere lokale belastingen 51% 50% 46% 45% 57% 60% Bereikbaarheid 48% 38% 60% 52% 40% 46% Vlottere vergunningsprocedures 45% 52% 40% 44% 40% 44% Meer betrokkenheid bedrijven bij het beleid 43% 40% 46% 45% 40% 43% Betere dienstverlening (vereenvoudiging, beter bereikbaar, ) 30% 30% 32% 35% 33% 22% Bewegwijzering 16% 16% 14% 12% 17% 25% Meer investeringen in veiligheid voor ondernemers 11% 12% 11% 9% 7% 16% VKW Limburg en UNIZO-Limburg themabevraging Gemeentelijke dienstverlening juli

7 Op 1: Ruimte om te ondernemen! Eerste punt op het prioriteitenlijstje van de Limburgse bedrijven is dus het voorzien van ruimte om te ondernemen. Voldoende fysieke ruimte om te ondernemen, maar uiteraard is ook het goed onderhouden van de bestaande bedrijventerreinen van belang. De vraag naar meer bedrijventerreinen is niet verwonderlijk als men weet dat er weliswaar globaal in Limburg nog heel wat beschikbare terreinen zijn (+- 650ha), maar dat deze vrije ruimte in Limburg zeer sterk geconcentreerd ligt in Lommel (meer dan de helft) en in mindere mate Genk/Bilzen (zie ook illustratie - jaarvergadering VKW Limburg 2010). VKW Limburg en UNIZO-Limburg themabevraging Gemeentelijke dienstverlening juli

8 Limburgse bedrijven willen in eigen gemeente kunnen groeien Zoals uit bovenstaand kaartje blijkt is er in vele Limburgse gemeente nauwelijks vrije ruimte beschikbaar om bedrijven te vestigen, uit te breiden of omwille van groei naar een grotere locatie te verhuizen. Nochtans stelt meer dan de helft van de Limburgse bedrijven (53%), dat wanneer hun bedrijf dusdanig groeit dat uitbreiding zich opdringt, absoluut in de eigen gemeente te willen blijven. 22% wil in dat geval eventueel ook een naburige gemeente overwegen. Niet minder dan 75% van de bedrijven geeft dus aan dat het in zijn groei wordt geremd, wanneer het niet dicht in de buurt kan uitbreiden. 53% 22% 75% 25% Wanneer uitbreiding Eigen Naburige Dicht in zich aandient gemeente gemeente de buurt Elders Maasland 68% 16% 84% 16% Lanaken 63% 13% 75% 25% Maasmechelen 88% 13% 100% 0% Midden 51% 25% 75% 25% Alken 43% 29% 71% 29% Diepenbeek 55% 27% 82% 18% Genk 55% 16% 71% 29% Hasselt 56% 22% 78% 22% Heusden-Zolder 31% 38% 69% 31% Houthalen-Helchteren 39% 44% 83% 17% Opglabbeek 50% 50% 100% 0% Zonhoven 50% 8% 58% 42% Noord 46% 28% 74% 26% Bree 57% 29% 86% 14% Hamont-Achel 22% 33% 56% 44% Lommel 50% 29% 79% 21% Overpelt 69% 15% 85% 15% West 58% 15% 73% 27% Beringen 39% 30% 70% 30% Herk-de-Stad 60% 20% 80% 20% Lummen 78% 0% 78% 22% Tessenderlo 80% 0% 80% 20% Zuid 53% 20% 73% 27% Bilzen 42% 42% 83% 17% Sint-Truiden 71% 14% 86% 14% Tongeren 50% 17% 67% 33% Slechts een kwart van de bedrijven stelt dat het geen onoverkomelijk probleem zou zijn om n.a.v. hun groei of uitbreidingsplannen het bedrijf verder dan de aangrenzende gemeenten te (moeten) verhuizen (in of buiten Limburg). Regionaal gezien schiet de groter dan gemiddelde honkvastheid van de Maaslandse bedrijven in het oog. Hamont-Achel en Zonhoven hebben dan weer het minst honkvaste bedrijven in hun rangen. VKW Limburg en UNIZO-Limburg themabevraging Gemeentelijke dienstverlening juli

9 Het feit dat vooral de detailhandel weinig zin in verhuizen heeft (66% eigen gemeente) mag uiteraard niet verwonderen, gezien de vaak lokale of regionale klantenbasis. Productiebedrijven hebben op verhuisvlak minder schroom. Al speelt hier mogelijk ook de loonkostenproblematiek in het achterhoofd (uitbreiding in het buitenland). Opvallend is wel dat ook de grootste bedrijven sterk vasthouden aan hun huidige locatie, mogelijk mede net door de omvang van het bedrijf. Wanneer uitbreiding zich aandient 53% 22% 75% 25% Eigen gemeente Naburige gemeente Dicht in de buurt Elders Bouw 53% 26% 79% 21% Detailhandel 66% 25% 91% 9% Diensten 59% 18% 77% 23% Groothandel 31% 38% 69% 31% Productie 42% 20% 62% 38% Wanneer uitbreiding zich aandient 53% 22% 75% 25% Eigen gemeente Naburige gemeente Dicht in de buurt Elders minder dan 5 57% 19% 76% 24% % 13% 81% 19% % 16% 78% 22% % 31% 76% 24% % 35% 70% 30% % 34% 71% 29% % 42% 92% 8% meer dan % 31% 94% 6% UNIZO-Limburg en VKW Limburg bepleiten bij de Limburgse gemeenten om, naast het zich inschakelen in ontwikkeling van regionale bedrijventerreinen, ook zelf volop in te zetten op het bijkomend creëren van lokale bedrijventerreinen. Sinds de herziening van het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen hebben de gemeenten hiervoor meer mogelijkheden gekregen. Iedere gemeente zou best een economische ruimtebalans opmaken, met het oog op voldoende strategische ijzeren voorraad aan ruimte voor ondernemen. Het is zoals uit bovenstaande gegevens blijkt voor onze bedrijven erg belangrijk dat zij dicht in de buurt en liefst in de eigen gemeente ruimte vinden om hun groei te bestendigen. Hetzelfde geldt voor zonevreemde bedrijven die, al dan niet op termijn, in eigen gemeente een definitieve oplossing moeten weten te vinden, die hen ruimte biedt voor de toekomst. Vandaag gebeurt het soms nog dat bepaalde bedrijven uit de eigen gemeente (bewust) worden verbannen, omwille van hun specifieke activiteiten en/of het al dan niet vermeende gebrek aan ruimte in de gemeente. VKW Limburg en UNIZO-Limburg themabevraging Gemeentelijke dienstverlening juli

10 Op 2: lagere lokale belastingen! Op de tweede plaats in het prioriteitenlijstje van de Limburgse bedrijven voor de gemeenten staan lagere lokale belastingen. Meer dan de helft van de bedrijven (51%) stipte dit item aan binnen hun top 3 van meest dringende actiepunten. Uit de jaarlijkse opvolging die VKW Limburg en UNIZO-Limburg sinds 2000 samen met de Contactgroep Limburgse Industrieregio s (CLI) uitvoeren, blijken de Limburgse opcentiemen nog altijd iets hoger te liggen dan het Vlaamse gemiddelde. De opcentiemen kenden vooral in de eerste helft van de vorige gemeentelijke legislatuur ( ) een opmerkelijk forse stijging, met meer dan 30%. Ook in de eerste helft van de huidige legislatuur deed het fenomeen zich voor, zij het in veel beperktere mate (+2,2%). Gelukkig bleek er de laatste jaren enige verbetering te merken op vlak van de wirwar en veelheid aan verschillende belastingsreglementen die gemeenten heffen t.a.v. bedrijven, al blijven toch een aantal Limburgse gemeenten in dit bedje ziek. Wat opvalt (zie tabel hoger) is dat de roep om lagere lokale belastingen des te harder klinkt bij de productiebedrijven (60% zet dit in zijn top 3). Ongetwijfeld zal hieraan de in 2012 nog altijd in 20 Limburgse gemeenten bestaande en erg contraproductieve drijfkrachtbelasting (of motorenbelasting) debet aan zijn. Sinds het jaar 2000 schaften gelukkig wel al 10 Limburgse gemeenten de drijfkrachtbelasting af. UNIZO-Limburg en VKW Limburg vragen alle gemeenten om dit goede voorbeeld te volgen in de komende legislatuur. VKW Limburg en UNIZO-Limburg themabevraging Gemeentelijke dienstverlening juli

11 Op 3: bereikbaarheid! Een betere bereikbaarheid sluit de top 3 van het verlanglijstje van de Limburgse ondernemer af. Ook het lokale niveau kan hier in belangrijke mate aan bijdragen, zo stelt de helft (48%) van de bedrijven die bereikbaarheid als top3-actiepunt aangeven. De verbetering van de lokale weginfrastructuur op bedrijventerreinen (gemeentewegen) en meer aandacht voor de verkeersveiligheid van werknemers en klanten werden bovendien veelvuldig op het gemeentelijk to do-lijstje gezet onder de rubriek andere. Ook het werken aan een betere bewegwijzering blijft voor heel wat bedrijven een belangrijk aandachtspunt, voornamelijk op de bedrijventerreinen (25% van de productiebedrijven vindt dit een prioritair actiepunt (top 3)). In het algemeen is wel 73% van oordeel dat zijn of haar bedrijf voor bezoekers relatief vlot te vinden is (goede en voldoende bewegwijzering). 28% is hierover zelfs zeer tevreden. 1. Mijn bedrijf is voor bezoekers vlot te vinden (goede en voldoende bewegwijzering). % score (op 100) helemaal akkoord 28% AKKOORD 73% 64,7% eerder akkoord 45% eerder NIET akkoord 21% NIET AKKOORD 27% helemaal NIET akkoord 7% Dat betekent echter ook dat meer dan een kwart van de bedrijven (27%) ontevreden is over de manier waarop het bedrijf wordt aangeduid of waarop de bezoeker naar het bedrijf worden geleid. Meest ontevreden op dit vlak blijken de ondernemers uit Bree, Lummen en Sint-Truiden. score op 100 Maasland 64% Lanaken 71% Maasmechelen 54% Midden 67% Alken 67% Diepenbeek 76% Genk 62% Hasselt 67% Heusden-Zolder 69% Houthalen-Helchteren 74% Opglabbeek 57% Zonhoven 81% Noord 63% Bree 52% Hamont-Achel 70% Lommel 58% Overpelt 67% West 62% Beringen 65% Herk-de-Stad 60% Lummen 52% Tessenderlo 57% Zuid 63% Bilzen 72% Sint-Truiden 52% Tongeren 67% Eindtotaal 65% VKW Limburg en UNIZO-Limburg themabevraging Gemeentelijke dienstverlening juli

12 Dienstverlening niet in verhouding tot belastingsniveau De Limburgse bedrijven zorgen voor een belangrijk aandeel in de inkomsten van de Limburgse gemeenten, wat zelfs kan oplopen tot meer dan de helft. De hoogte van de lokale belastingen is één zaak, wat de Limburgse bedrijven ervoor in de plaats krijgen is nog iets anders. Bij 30% van de bedrijven staat een betere dienstverlening (vereenvoudiging, digitalisering, betere bereikbaarheid, ) in de top 3 van meest dringende actiepunten voor de gemeenten. Op basis van de stelling Het belastingsniveau in de gemeente is gerechtvaardigd door de geleverde dienstverlening vindt 60 procent van de bedrijven op lokaal niveau eigenlijk onvoldoende waar voor hun geld te krijgen. 4. Het belastingsniveau in de gemeente is gerechtvaardigd door de geleverde dienstverlening. helemaal akkoord 2% AKKOORD 40% eerder akkoord 38% eerder NIET akkoord 45% NIET AKKOORD 60% helemaal NIET akkoord 15% VKW Limburg en UNIZO-Limburg themabevraging Gemeentelijke dienstverlening juli

13 Technische dienst en milieudienst worden best beoordeeld VKW Limburg en UNIZO-Limburg gingen ook na welke dienstverlening door de diverse gemeentelijke diensten, waarmee ondernemers in contact komen, het meest gewaardeerd wordt. De verschillen tussen de diensten zijn niet zeer groot, zo blijkt. Niet Goed Kan Beter Goed Zeer Goed < Lokale Economie 8% 32% 40% 49% 11% 60% Technische dienst 4% 27% 32% 56% 12% 68% Ruimtelijke Ordening 12% 32% 44% 47% 8% 56% Milieu 6% 28% 34% 56% 10% 66% Mobiliteit 9% 30% 38% 57% 5% 62% Toch worden de technische diensten van de Limburgse gemeenten door de bedrijven het meest gunstig beoordeeld. 68% van de Limburgse bedrijven beoordeelt de dienstverlening van de technische dienst van hun gemeente als goed tot zeer goed. 4% 27% 32% 56% 12% 68% Niet Goed Kan Beter Goed Zeer Goed < Technische dienst Maasland 6% 19% 26% 61% 13% 74% Lanaken 14% 29% 43% 43% 14% 57% Maasmechelen 0% 29% 29% 57% 14% 71% Midden 3% 29% 32% 57% 10% 68% Alken 0% 40% 40% 60% 0% 60% Diepenbeek 0% 30% 30% 50% 20% 70% Genk 3% 21% 23% 67% 10% 77% Hasselt 2% 40% 43% 51% 6% 57% Heusden-Zolder 0% 10% 10% 60% 30% 90% Houthalen-Helchteren 21% 21% 43% 50% 7% 57% Opglabbeek 0% 29% 29% 71% 0% 71% Zonhoven 0% 33% 33% 56% 11% 67% Noord 4% 26% 30% 56% 14% 70% Bree 0% 20% 20% 60% 20% 80% Hamont-Achel 0% 14% 14% 57% 29% 86% Lommel 0% 25% 25% 67% 8% 75% Overpelt 0% 38% 38% 54% 8% 62% West 6% 27% 33% 50% 17% 67% Beringen 0% 29% 29% 65% 6% 71% Herk-de-Stad 13% 13% 25% 38% 38% 75% Lummen 14% 29% 43% 57% 0% 57% Tessenderlo 0% 13% 13% 75% 13% 88% Zuid 5% 29% 34% 55% 11% 66% Bilzen 8% 17% 25% 67% 8% 75% Sint-Truiden 20% 40% 60% 20% 20% 40% Tongeren 0% 25% 25% 63% 13% 75% VKW Limburg en UNIZO-Limburg themabevraging Gemeentelijke dienstverlening juli

14 De verschillen tussen de gemeenten zijn wel frappant. De positieve waardering voor de technische dienst van de diverse gemeenten schommelt tussen de 40 en de 90%. De eervolle tweede plaats gaat naar de Limburgse milieudiensten die voor 66% van de bedrijven goed tot zeer goed scoren. 6% 28% 34% 56% 10% 66% Niet Goed Kan Beter Goed Zeer Goed < Milieu Maasland 14% 21% 36% 54% 11% 64% Lanaken 29% 43% 71% 14% 14% 29% Maasmechelen 17% 17% 33% 67% 0% 67% Midden 6% 32% 38% 50% 12% 62% Alken 0% 50% 50% 50% 0% 50% Diepenbeek 11% 44% 56% 33% 11% 44% Genk 2% 26% 28% 63% 9% 72% Hasselt 5% 52% 57% 36% 7% 43% Heusden-Zolder 0% 11% 11% 44% 44% 89% Houthalen-Helchteren 21% 14% 36% 36% 29% 64% Opglabbeek 20% 20% 40% 60% 0% 60% Zonhoven 0% 0% 0% 100% 0% 100% Noord 7% 22% 29% 67% 4% 71% Bree 0% 20% 20% 60% 20% 80% Hamont-Achel 0% 0% 0% 100% 0% 100% Lommel 0% 8% 8% 85% 8% 92% Overpelt 9% 27% 36% 64% 0% 64% West 2% 27% 29% 63% 8% 71% Beringen 0% 24% 24% 76% 0% 76% Herk-de-Stad 13% 38% 50% 38% 13% 50% Lummen 0% 17% 17% 83% 0% 83% Tessenderlo 0% 13% 13% 75% 13% 88% Zuid 5% 28% 33% 59% 8% 67% Bilzen 8% 33% 42% 50% 8% 58% Sint-Truiden 17% 33% 50% 33% 17% 50% Tongeren 0% 14% 14% 86% 0% 86% VKW Limburg en UNIZO-Limburg themabevraging Gemeentelijke dienstverlening juli

15 Mobiliteit: betere informatie bij hinder door wegenwerken Over de dienst Mobiliteit is 62% van de bedrijven tevreden. Werkpunt hier is o.m. een nog betere communicatie en informatie naar bedrijven bij hinder door wegenwerken, zo blijkt uit een stelling die aan de respondenten werd voorgelegd. Dit geldt uiteraard bij werken in eigen beheer (gemeentewegen), maar ook bij infrastructuurwerken op gewestwegen, waar een goede afstemming met de gewestelijke diensten onontbeerlijk is. 36% van de bedrijven stelt onvoldoende geïnformeerd te worden. 64% is hierover wel tevreden tot zeer tevreden. 2. Bij hinder door wegenwerken wordt er in onze gemeente gezorgd voor voldoende communicatie/informatie naar bedrijven. helemaal akkoord 14% AKKOORD 64% eerder akkoord 49% eerder NIET akkoord 26% NIET AKKOORD 36% helemaal NIET akkoord 10% 9% 30% 38% 57% 5% 62% Niet Goed Kan Beter Goed Zeer Goed < Mobiliteit Maasland 11% 22% 33% 67% 0% 67% Lanaken 14% 57% 71% 29% 0% 29% Maasmechelen 0% 14% 14% 86% 0% 86% Midden 9% 28% 37% 55% 8% 63% Alken 0% 33% 33% 67% 0% 67% Diepenbeek 0% 40% 40% 50% 10% 60% Genk 6% 15% 21% 67% 12% 79% Hasselt 15% 49% 63% 34% 2% 37% Heusden-Zolder 0% 0% 0% 75% 25% 100% Houthalen-Helchteren 15% 23% 38% 54% 8% 62% Opglabbeek 0% 20% 20% 80% 0% 80% Zonhoven 11% 0% 11% 89% 0% 89% Noord 10% 32% 41% 51% 7% 59% Bree 0% 0% 0% 100% 0% 100% Hamont-Achel 0% 0% 0% 75% 25% 100% Lommel 20% 50% 70% 30% 0% 30% Overpelt 0% 36% 36% 55% 9% 64% West 4% 36% 40% 60% 0% 60% Beringen 7% 47% 53% 47% 0% 47% Herk-de-Stad 13% 13% 25% 75% 0% 75% Lummen 0% 33% 33% 67% 0% 67% Tessenderlo 0% 14% 14% 86% 0% 86% Zuid 9% 31% 41% 59% 0% 59% Bilzen 0% 17% 17% 83% 0% 83% Sint-Truiden 40% 0% 40% 60% 0% 60% Tongeren 0% 50% 50% 50% 0% 50% VKW Limburg en UNIZO-Limburg themabevraging Gemeentelijke dienstverlening juli

16 Dienst ruimtelijke ordening wordt minst gunstig beoordeeld De minst gunstige beoordeling wordt gegeven aan de dienstverlening door dienst Ruimtelijke Ordening van de gemeenten, waar slechts 56% van de bedrijven (positief) over te spreken is. Heikel punt blijven hier uiteraard de vergunningsprocedures. 12% 32% 44% 47% 8% 56% Niet Ruimtelijke Goed Ordening Maasland 10% 27% 37% 53% 10% 63% Lanaken 14% 29% 43% 43% 14% 57% Maasmechelen 14% 29% 43% 57% 0% 57% Midden 14% 32% 46% 46% 8% 54% Alken 20% 20% 40% 60% 0% 60% Diepenbeek 22% 33% 56% 22% 22% 44% Genk 10% 24% 33% 62% 5% 67% Hasselt 21% 40% 62% 34% 4% 38% Heusden-Zolder 0% 22% 22% 56% 22% 78% Houthalen-Helchteren 13% 25% 38% 44% 19% 63% Opglabbeek 14% 43% 57% 43% 0% 43% Zonhoven 10% 40% 50% 50% 0% 50% Noord 11% 35% 46% 43% 11% 54% Bree 0% 20% 20% 60% 20% 80% Hamont-Achel 0% 20% 20% 40% 40% 80% Lommel 17% 17% 33% 58% 8% 67% Overpelt 17% 42% 58% 42% 0% 42% West 8% 40% 48% 44% 8% 52% Beringen 5% 37% 42% 53% 5% 58% Herk-de-Stad 14% 29% 43% 29% 29% 57% Lummen 0% 43% 43% 57% 0% 57% Tessenderlo 11% 11% 22% 78% 0% 78% Zuid 14% 26% 40% 53% 7% 60% Bilzen 0% 25% 25% 67% 8% 75% Sint-Truiden 33% 33% 67% 33% 0% 33% Tongeren 0% 13% 13% 75% 13% 88% Kan Beter Goed Zeer Goed < Het feit dat van een stedenbouwkundige vergunning (straks omgevingsvergunning), wanneer de gemeente niet binnen de termijn reageert, stilzwijgend geweigerd wordt, blijft een kwalijke zaak en werkt de rechtszekerheid in de hand, zo stelden VKW Limburg en UNIZO-Limburg al eerder. Het zou een gezonder principe zijn om een vergunning te verlenen, zodra de gemeente verzuimt om bijtijds te reageren. VKW Limburg en UNIZO-Limburg themabevraging Gemeentelijke dienstverlening juli

17 Terugkoppeling naar bedrijven bij vergunningsprocedures ondermaats Uit de bevraging blijkt echter dat bij vergunningsprocedures vooral de terugkoppeling vanuit de gemeente(lijke dienst) naar het bedrijf in kwestie beter kan. Meer dan de helft van de bedrijven (53%), is het niet eens met de stelling dat er vandaag voldoende terugkoppeling is. Zo horen we bv. nog te dikwijls dat, vaak toch complexe, dossiers helemaal terug naar af worden gestuurd voor de minste vergetelheid, die gemakkelijk zou kunnen verholpen kunnen worden door het bedrijf even te contacteren. Kleinere bedrijven zijn meer ontevreden over de terugkoppeling dan grotere bedrijven. 5. Tijdens vergunningsprocedures is er voldoende terugkoppeling vanuit de gemeenten naar bedrijven. % score (op 100) helemaal akkoord 5% AKKOORD 47% 45,6% eerder akkoord 42% eerder NIET akkoord 39% NIET AKKOORD 53% helemaal NIET akkoord 15% score op 100 minder dan 5 41% % % % % % % meer dan % Eindtotaal 46% VKW Limburg en UNIZO-Limburg themabevraging Gemeentelijke dienstverlening juli

18 Dienst lokale economie: onbekend is onbemind De dienst lokale economie tenslotte wordt door 6 op 10 van de Limburgse bedrijven geliked. Dat is de op een na minst gunstige beoordeling van de gemeentelijke diensten. Toch enigszins verwonderlijk voor een dienst die in de gemeente de link zou vormen tussen beleid en bedrijfsleven en die in die zin een thuismatch zou moeten spelen. 8% 32% 40% 49% 11% 60% Niet Goed Kan Beter Goed Zeer Goed < Lokale Economie Maasland 7% 33% 41% 59% 0% 59% Lanaken 0% 29% 29% 71% 0% 71% Maasmechelen 14% 14% 29% 71% 0% 71% Midden 8% 34% 42% 45% 13% 58% Alken 0% 80% 80% 20% 0% 20% Diepenbeek 0% 43% 43% 43% 14% 57% Genk 3% 18% 21% 55% 24% 79% Hasselt 18% 40% 58% 40% 3% 43% Heusden-Zolder 0% 0% 0% 88% 13% 100% Houthalen-Helchteren 6% 38% 44% 25% 31% 56% Opglabbeek 17% 33% 50% 50% 0% 50% Zonhoven 0% 50% 50% 40% 10% 50% Noord 7% 34% 41% 52% 7% 59% Bree 0% 25% 25% 75% 0% 75% Hamont-Achel 0% 29% 29% 71% 0% 71% Lommel 0% 30% 30% 70% 0% 70% Overpelt 0% 45% 45% 55% 0% 55% West 6% 35% 40% 52% 8% 60% Beringen 5% 30% 35% 55% 10% 65% Herk-de-Stad 13% 38% 50% 50% 0% 50% Lummen 0% 33% 33% 67% 0% 67% Tessenderlo 0% 0% 0% 71% 29% 100% Zuid 11% 21% 32% 53% 16% 68% Bilzen 8% 25% 33% 33% 33% 67% Sint-Truiden 20% 40% 60% 40% 0% 40% Tongeren 0% 0% 0% 75% 25% 100% VKW Limburg en UNIZO-Limburg themabevraging Gemeentelijke dienstverlening juli

19 Helft bedrijven kent aanspreekpunt voor bedrijven niet Heel wat Limburgse gemeenten stelden de voorbije jaren een specifiek aanspreekpunt voor bedrijven en ondernemers aan, onder de vorm van een bedrijfscoördinator, een account manager bedrijfsleven of een ambtenaar lokale economie die als direct aanspreekpunt fungeert. Nog niet alle gemeenten zijn zover, vandaar dat dit een sterke aanbeveling blijft in de politieke memoranda die UNIZO-Limburg en VKW Limburg uitbrachten n.a.v. de komende gemeenteraadsverkiezingen. Nu blijkt bovendien dat dit aanspreekpunt voor meer dan de helft van de bedrijven (51%) onbekend is. 44% van de bedrijven heeft geen idee of iemand als een dergelijk aanspreekpunt is aangesteld in de gemeente. 7% van de bedrijven stelt zelfs zeker te zijn dat een dergelijk aanspreekpunt niet bestaat in de gemeente. Sector Aanspreekpunt voor bedrijven? % Bouw Detailhandel Diensten Groothandel Productie Neen 7% 9% 11% 8% 3% 2% Geen idee? 44% 56% 40% 44% 57% 34% NEEN/GEEN IDEE 51% 65% 51% 51% 60% 36% Ja, nog nooit contact 23% 21% 25% 28% 20% 20% Ja, persoon ken ik 20% 12% 18% 16% 17% 38% Ja, maak gebruik van 5% 2% 7% 5% 3% 7% JA, KEN/GEBRUIK IK 25% 15% 25% 21% 20% 45% Nog eens 23% van de bedrijven weet wel dat een dergelijk aanspreekpunt bestaat, maar had er nog nooit contact mee. Slechts 1 op 4 ondernemers stelt de persoon in kwestie te kennen (20%) of er regelmatig beroep op te doen (5%). Vooral productiebedrijven blijken beter op de hoogte te zijn: 45% kent of gebruikt het aanspreekpunt voor bedrijven in de gemeente. De kleinste bedrijven, vooral deze met minder dan 10 werknemers, lijkt dan weer het minst van het bestaan een dergelijk aanspreekpunt af te weten. Aantal werknemers Aanspreekpunt voor bedrijven? % < > 500 Neen 7% 11% 2% 14% 7% 0% 3% 0% 6% Geen idee? 44% 47% 52% 41% 42% 44% 40% 38% 38% NEEN/GEEN IDEE 51% 58% 54% 54% 49% 44% 43% 38% 44% Ja, nog nooit contact 23% 29% 33% 19% 15% 27% 9% 25% 19% Ja, persoon ken ik 20% 12% 13% 19% 25% 22% 43% 38% 19% Ja, maak gebruik van 5% 2% 0% 8% 10% 7% 6% 0% 19% JA, KEN/GEBRUIK IK 25% 14% 13% 27% 35% 29% 49% 38% 38% VKW Limburg en UNIZO-Limburg themabevraging Gemeentelijke dienstverlening juli

20 7% 44% 51% 23% 20% 5% 25% Aanspreekpunt voor Neen Geen idee? NEEN/GEEN Ja, nog Ja, Ja, maak JA, nooit persoon gebruik KEN/GEBRUIK IDEE bedrijven? contact ken ik van IK Maasland 6% 39% 45% 24% 24% 6% 30% Lanaken 0% 0% 0% 25% 50% 25% 75% Maasmechelen 0% 38% 38% 38% 25% 0% 25% Midden 5% 46% 51% 24% 20% 5% 25% Alken 29% 43% 71% 14% 14% 0% 14% Diepenbeek 9% 9% 18% 27% 55% 0% 55% Genk 2% 38% 40% 25% 24% 11% 35% Hasselt 3% 55% 58% 32% 8% 2% 9% Heusden-Zolder 0% 62% 62% 15% 15% 8% 23% Houthalen-Helchteren 5% 35% 40% 20% 35% 5% 40% Opglabbeek 0% 64% 64% 0% 27% 9% 36% Zonhoven 15% 54% 69% 15% 15% 0% 15% Noord 9% 44% 53% 30% 16% 2% 18% Bree 14% 43% 57% 29% 0% 14% 14% Hamont-Achel 11% 33% 44% 44% 11% 0% 11% Lommel 0% 36% 36% 36% 29% 0% 29% Overpelt 8% 46% 54% 31% 15% 0% 15% West 9% 47% 56% 18% 24% 2% 26% Beringen 9% 48% 57% 17% 26% 0% 26% Herk-de-Stad 20% 60% 80% 10% 10% 0% 10% Lummen 0% 56% 56% 22% 22% 0% 22% Tessenderlo 10% 40% 50% 10% 40% 0% 40% Zuid 8% 38% 46% 20% 22% 12% 34% Bilzen 8% 25% 33% 8% 42% 17% 58% Sint-Truiden 13% 38% 50% 50% 0% 0% 0% Tongeren 0% 42% 42% 0% 33% 25% 58% Hoewel er een link blijkt te zijn (correlatie van +0,5) tussen de tevredenheid over het economische beleid van de gemeente en aanwezigheid (bekendheid) van een specifiek aanspreekpunt voor bedrijven, blijken regionaal gezien het Maasland en Zuid-Limburg hierop het hoogst te scoren. Enkel in Lanaken (75%), Bilzen, Tongeren (58%) en Diepenbeek (55%) stelt meer dan de helft van de bedrijven het aanspreekpunt voor bedrijven te gebruiken of minstens de persoon in kwestie te kennen. In Hasselt en Sint-Truiden kent minder dan 10% van de ondernemers een voor het bedrijfsleven aangesteld aanspreekpunt. Er blijkt voor de Limburgse gemeenten dus nog heel wat werk aan de winkel om de bedrijfscoördinator, de account manager bedrijfsleven of de ambtenaar lokale economie beter bekend te maken bij het bedrijfsleven. VKW Limburg en UNIZO-Limburg themabevraging Gemeentelijke dienstverlening juli

21 Twee derde bedrijven niet geïnformeerd over aanbestedingen of offertevragen van de eigen gemeente Grote opdrachten door een gemeentelijke overheid met een waarde van meer dan euro verlopen in principe steeds via een uitgebreide en openbare procedure en zijn dus voor iedereen consulteerbaar. Anders is het echter voor de vele andere kleine of grote bestellingen en offertevragen die de Limburgse gemeenten jaarlijks uitschrijven. Het gaat o.a. over de onderhandelingsprocedure zonder bekendmaking, waarvoor een gemeente minstens drie offertevragen dient op te vragen. Een van oudsher veel gehoorde klacht is dat plaatselijke bedrijven vaak het gevoel hebben weinig of geen kansen te krijgen om mee te dingen naar de gunsten van de gemeente waarin ze gelegen zijn. Mede door een gebrek aan informatie over wie wat kan produceren of leveren binnen de eigen gemeente, worden dan vaak bedrijven van elders (ver weg) gecontacteerd, soms zelf van helemaal aan de andere kant van het land. An sich niets mis mee, mee zo lang ook de bedrijven uit de eigen gemeente minstens de kans krijgen om mee te dingen. Daarvoor dienen ze uiteraard in de eerste plaats op de hoogte te zijn. Het goed informeren van de eigen lokale bedrijven zou een belangrijke ondersteuning kunnen beteken voor de lokale economie. Limburgse gemeenten zouden er dan ook naar moeten streven dat al de bedrijven uit de eigen gemeente die voor een bepaald dossier mogelijk als leverancier in aanmerking komen steeds worden aangeschreven of minstens goed geïnformeerd. Uit onze bevraging blijkt dit vandaag niet het geval. Niet minder dan 68% van de Limburgse bedrijven stelt niet geïnformeerd te worden over de gemeentelijke overheidsaanbestedingen, offertevragen, e.d. Aantal Werknemers 68% 32% Geïnformeerd over aanbestedingen? NEE JA minder dan 5 77% 23% % 23% % 31% % 48% % 38% % 35% % 33% meer dan % 40% Sector 68% 32% Geïnformeerd over aanbestedingen? NEE JA Bouw 64% 36% Detailhandel 68% 32% Diensten 74% 26% Groothandel 68% 32% Productie 60% 40% Bij de kleinere bedrijven ligt dit percentage nog een stuk hoger (77%). Bedrijven uit de bouw- en productiesector blijken anderzijds iets beter op de hoogte, in tegenstelling tot dienstenbedrijven. VKW Limburg en UNIZO-Limburg themabevraging Gemeentelijke dienstverlening juli

22 Bovendien blijken er ook tussen de Limburgse gemeenten zeer grote verschillen in de mate waarin bedrijven zich geïnformeerd voelen op vlak van lokale overheidsaanbestedingen en offertevragen. De scores van Genk, Hamont-Achel en Heusden-Zolder springen er op dat vlak in positieve zin uit. 68% 32% Geïnformeerd over aanbestedingen? NEE JA Maasland 81% 19% Lanaken 75% 25% Maasmechelen 100% 0% Midden 62% 38% Alken 75% 25% Diepenbeek 86% 14% Genk 26% 74% Hasselt 83% 17% Heusden-Zolder 38% 63% Houthalen-Helchteren 69% 31% Opglabbeek 100% 0% Zonhoven 57% 43% Noord 60% 40% Bree 50% 50% Hamont-Achel 33% 67% Lommel 88% 13% Overpelt 64% 36% West 79% 21% Beringen 83% 17% Herk-de-Stad 67% 33% Lummen 86% 14% Tessenderlo 100% 0% Zuid 79% 21% Bilzen 60% 40% Sint-Truiden 100% 0% Tongeren 86% 14% De hoge score van Genk is mogelijk te verklaren door een recent initiatief waardoor de offertevragen die door Stad Genk worden uitgeschreven via de lokale ondernemersclub Vereniging Industriëlen Genk via worden verspreid, waarbij de leden van de ondernemersclub enkele dagen tijd krijgen om zich als mogelijke kandidaat-leverancier te melden bij de Stad Genk. Toch zou het de voorkeur wegdragen dat gemeenten zelf initiatief nemen om hun offertevragen en aanbestedingen, bv. op een vaste dag in de week, systematisch zelf op hun website te publiceren (idealiter met een alertservice waarop bedrijven zich kunnen abonneren). Bij uitbreiding pleiten VKW Limburg en UNIZO-Limburg ervoor dat de Limburgse gemeenten zich concreet engageren om, wanneer er in de eigen gemeente geen of onvoldoende mogelijke leveranciers voorhanden zijn, zo mogelijk, minstens enkele bedrijven uit andere Limburgse gemeenten de kans te bieden te offreren. VKW Limburg en UNIZO-Limburg themabevraging Gemeentelijke dienstverlening juli

23 Efficiëntieoefening dringt zich op Limburg heeft nood aan sterke en bestuurskrachtige lokale overheden. Het is de lokale overheid die het dichtst staat bij de burger en de ondernemer en het is hun eerste contact- en aanspreekpunt met de overheid. Toch ontsnapt ook dit bestuursniveau waarschijnlijk niet aan de gevolgen van de economische crisis en teruglopende ontvangsten. Dit mag echter, zoals hoger duidelijk gesteld, in geen geval een vrijgeleide vormen om de lokale bedrijfsbelastingen (opnieuw) te verhogen. Integendeel dringt een efficiëntieoefening binnen de gemeenten zelf zich op om aan de toekomstige uitdagingen te voldoen en de huidige dienstverlening verder te optimaliseren. Gevraagd naar de manier waarop volgens de Limburgse ondernemers de werking van de gemeenten efficiënter kan worden georganiseerd schuift bijna de helft (46%) in de eerste plaats minder, maar beter opgeleid personeel naar voren. De bedrijven uit Zuid-Limburg zijn hier nog opvallend stuk sterker van overtuigd. 46% 29% 15% 9% Efficiëntere werking gemeenten personeel samenwerking taken fusie Maasland 52% 13% 26% 10% Midden 44% 34% 12% 10% Noord 43% 30% 17% 11% West 45% 31% 18% 6% Zuid 59% 18% 14% 8% Opmerkelijk is ook dat de Limburgse ondernemers veel meer gewonnen zijn (29%) voor meer samenwerking tussen gemeenten (gezamenlijke aanwerving van personeel, gezamenlijke beleidsplannen, ) dan voor een fusie van gemeenten (9%). 15% van de bedrijven (Maasland: 26%) is van mening dat in de eerste plaats gesnoeid moet worden in het takenpakket dat een gemeentebestuur dient uit te oefenen. VKW Limburg en UNIZO-Limburg themabevraging Gemeentelijke dienstverlening juli