Referentieniveaus in taal- en rekenmethodes

Transcriptie

1 Referentieniveaus in taal- en rekenmethodes Spoorboekje SLO nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling Een inventarisatie van leerstof uit actuele taal- en rekenmethodes voor po, vo en mbo volgens de referentieniveaus van de expertgroep Doorlopende Leerlijnen Taal en Rekenen.

2

3 Referentieniveaus in taal en rekenen Een inventarisatie van leerstof uit actuele taal- en rekenmethodes voor po, vo en mbo Tiddo Ekens en Reinoud Jager december 2009

4 Verantwoording 2009 Stichting leerplanontwikkeling (SLO), Enschede Alle rechten voorbehouden. Mits de bron wordt vermeld is het toegestaan om zonder voorafgaande toestemming van de uitgever deze uitgave geheel of gedeeltelijk te kopiëren dan wel op andere wijze te verveelvoudigen. Auteurs: Tiddo Ekens en Reinoud Jager Redactie: Tiddo Ekens Vormgeving: Axis Informatie: SLO Secretariaat O&A Postbus 2041, 7500 CA Enschede Telefoon (053) Internet: AN:

5 Inhoud Inleiding 5 Gebruiksaanwijzing Taalmethodes Rekenmethodes Meer informatie Bijlagen 1 Referentieniveaus taal 2 Referentieniveaus rekenen 3 Geïnventariseerde taalmethodes 4 Geïnventariseerde rekenmethodes

6

7 Inleiding Verbetering taal- en rekenvaardigheden De Expertgroep Doorlopende Leerlijnen Taal en Rekenen heeft vier niveaus voor taal en rekenen beschreven, niveau 1F tot en met niveau 4F. Het doel van deze niveaus is om de taal- en rekenvaardigheid van leerlingen op een hoger plan te brengen. Hiermee wil de Expertgroep tegemoetkomen aan de zorg in onderwijs en samenleving dat de taalvaardigheid van leerlingen de laatste jaren is achteruitgegaan. Niveau 2F als maatschappelijk gewenst niveau De Expertgroep geeft aan dat zij niveau 2F als noodzakelijk beschouwt om maatschappelijk goed te kunnen functioneren op het gebied van taal en rekenen. Dit niveau is volgens het advies een voorwaarde voor het functioneren als burger in de samenleving. Doorlopende leerlijnen zonder drempels De vier taal- en rekenniveaus zijn te gebruiken in het hele onderwijsstelsel, zowel in primair onderwijs, voortgezet onderwijs, middelbaar beroepsonderwijs als hoger onderwijs. Hierdoor kunnen de niveaus als referentiepunt dienen bij de overgang van bijvoorbeeld po naar vo of van vo naar mbo. De beschrijving van taal- en rekenvaardigheden kan bovendien helpen de drempels (overgangen) tussen onderwijstypen weg te nemen en daarmee voor een doorlopende leerlijn zorgen. Tot slot kunnen leerlingen dankzij de niveaubeschrijvingen beter ingedeeld, gevolgd en gestimuleerd worden door docenten. De relatie tussen niveau, schooltype en drempel beschrijft de Expertgroep als volgt: Niveau Basiskwaliteit Drempel 1F eind primair onderwijs van po naar vo 2F eind vmbo van vo fase 1 naar vo fase 2 / van vmbo naar mbo 3F eind mbo-4 en havo van vo naar mbo en ho 4F eind vwo van vo naar wo De Expertgroep beschrijft de taal- en rekenvaardigheidniveaus in vier domeinen: Taalvaardigheid Mondelinge taalvaardigheid Leesvaardigheid Schrijfvaardigheid Taalbeschouwing en taalverzorging Rekenvaardigheid Getallen Verhoudingen Meten en meetkunde Verbanden 5

8 Leerstofindeling per domein In deze publicatie vindt u een inventarisatie van actuele taal- en rekenmethodes, zowel uit het primair en voortgezet onderwijs als uit het middelbaar beroepsonderwijs. Bij ieder taal- en rekendomein treft u de titels van bijbehorende leerstofparagrafen uit de methode aan. Zo kunt u snel zien op welke plaats een methode aandacht besteedt aan de referentieniveaus. Ook krijgt u een indruk van de hoeveelheid aandacht in pagina s die een methode over de leerjaren heen aan een bepaald leerstofonderwerp besteedt. In ontwikkeling De inventarisatie is in ontwikkeling. Nieuwe methodes worden nog toegevoegd. In de kopregel vindt u het versienummer en de datum van de laatste uitgave. 6

9 Referentieniveaus in taal- en rekenmethodes versie december

10 Referentieniveaus in taal- en rekenmethodes versie december Gebruiksaanwijzing De inventarisatie van lesmethodes is gebaseerd op de referentieniveaus van de Expertgroep Doorlopende Leerlijnen. Ook is gebruikgemaakt van de indelingen in domeinen bij taal en rekenen. Per niveau en per domein is beschreven welke leerstof de methode aanbiedt. Zo kunt u snel zien op welke plaats een methode aandacht besteedt aan de referentieniveaus. Ook krijgt u een indruk van de hoeveelheid aandacht die een methode over de leerjaren heen aan leerstofonderwerpen besteedt. In dit hoofdstuk geven we vier voorbeelden om te laten zien hoe u gebruik kunt maken van de inventarisatie van methodes. In elk voorbeeld zijn taal- en rekenambities van de school naast het aanbod uit de methodes gezet. Op basis van deze vergelijking kan de school besluiten tot vervolgacties om taalen rekenvaardigheid op een hoger niveau te brengen. Wat doet Moderne Wiskunde in vmbo-kgt 1 met domein 1 Getallen? Ambities van de school We willen in leerjaar 1 extra aandacht besteden aan hoofdrekenen met hele getallen, zowel optellen, aftrekken, delen als vermenigvuldigen. Zodat iedereen hetzelfde basisniveau heeft. Moderne wiskunde heeft geen aparte hoofdstukken hoofdrekenen. Wel zijn er tien herhalingsbladzijden in deel 1A. Die gaan we achter elkaar oefenen voordat leerlingen aan hoofdstuk 4 Decimale getallen beginnen. Aandacht voor domein Getallen in deel 1 van de Moderne wiskunde volgens de inventarisatie Moderne wiskunde, kgt1a Moderne wiskunde, kgt1b 4 Decimale getallen 9 Negatieve getallen 4.1 Delen en verdelen 9.1 Positief en negatief 4.2 Decimale getallen 9.2 Negatief in assenstelsel 4.3 Rekenmachine 9.3 Blokjes in de ketel 4.4 Afronden 9.4 Heksentaal gebruiken 4.5 Volgorde bij berekenen 9.5 Blokjes eruit Wat doet Taal actief aan spreekvaardigheid? Ambities van de school We willen in groep 7 en 8 meer aandacht besteden aan spreekvaardigheid buiten school. Taal actief groep 7 en 8 besteedt al aandacht aan spreekvaardigheid. We gaan deze lessen bekijken en daarna beslissen wat wij onze leerling extra willen aanbieden. Ons plan is om elke les van 25 minuten uit te breiden tot een uur. Ook willen we de leerlingen maandelijks een buitenschoolse opdracht geven waarvan ze een verslagje maken. Aandacht voor subdomein Spreekvaardigheid in groep 7 en 8 van Taal actief volgens de inventarisatie Taal actief groep 7 Taal actief groep 8 blok 2 les 11 Voor Vimla blok 3 les 11 Sport Vandaag blok 6 les 6 Ik wil je iets vertellen over blok 6 les 11 Love blok 7 les 2 Robot blok 9 les 11 Spreekbeurt blok 10 les 2 Heb je overal aan gedacht? blok 10 les 5 Hoe zou jij het zeggen? blok 4 les 11 Vandaag wil ik jullie iets vertellen over blok 6 les 2 Wat een verhaal! blok 6 les 4 Mag ik u verzoeken? blok 7 les 6 En toen, en toen blok 9 les 11 Je kunt erop wachten 8

11 Referentieniveaus in taal- en rekenmethodes versie december 2009 Wat doet Talent in mbo-administratie aan niveau 3F? Ambities van de school We willen onze leerlingen goed voorbereiden op de beroepspraktijk. Gespreksvaardigheid en schrijfvaardigheid moeten daarom feilloos beheerst worden. Daarom gaan we het onderdeel taalbeschouwing en taalverzorging volledig uitvoeren in nauwe aansluiting met de schrijfvaardigheid. We gaan wel zo vroeg mogelijk checken hoe het met de schrijf- en vooral spellingvaardigheid van onze nieuwe leerlingen gesteld is. Bij het onderdeel gesprekken wordt er gelukkig veel aandacht besteed aan vergaderen. Dat vinden wij belangrijk en gaan we daarom in één aaneensluitende module uitvoeren. Voor luistervaardigheid gaan we extra oefenmateriaal Aandacht voor niveau 3F in Talent voor mboadministratie Talent, handboek zakelijke Talent, werkboek communicatie administratie niveau 3/4 zoeken of maken. Domein Subdomein Talent Met collega s gaan we ook nog om tafel om te 1 Mondelinge Gesprekken 161 kijken of we fictie meer aan bod willen laten taalvaardigheid Luisteren 0 komen. Nu doen we het vaak voor de leuk en als Spreekvaardigheid 28 het zo uitkomt. Misschien schaffen we een 2 Lezen Zakelijke teksten 35 deelmethode fictie aan of gaan we zelf een module Fictionele en literaire 0 teksten ontwikkelen. 3 Schrijven Taalbeschouwing en taalverzorging 170 Wat doet Alles telt in groep 7 en 8 aan niveau 1F? Ambities van de school Aandacht voor niveau 1F in Alles telt groep 7 en 8 We willen dat de kinderen zo breed mogelijk hun rekenvaardigheid ontwikkelen. Daarom gaan we met behulp van de inventarisatie kijken in hoeverre de leerstof in groep 7 en 8 inhoudelijk overeenkomt met referentieniveau 1F voor rekenen. Alles telt besteedt gelukkig al evenwichtig aandacht aan alle domeinen. Alles telt 7A en 7B Alles telt 8A en 8B We gaan checken of dat voor alle leerlingen voldoende is. Methode Alles telt 1 Getallen Schooltype Editie Niveau 42p PO groep 7 en 8 2 Verhoudingen 25p 1 3 Meten en meetkunde 30p 1F 4 Verbanden 23p 9

12 Referentieniveaus in taal- en rekenmethodes versie december Taalmethodes Methode Schooltype Referentieniveau Accent mbo 3F Nieuw Nederlands vmbo kgt 1-4 2F Nieuw Nederlands havo 1-3 2F Nieuw Nederlands havo 4-5 3F Op niveau onderbouw havo 1-3 2F Op niveau havo 4-5 3F Op niveau vmbo kgt 1-4 2F Taal actief po groep 7 en 8 1F Taal in beeld po groep 7 en 8 1F Taal op maat po groep 7 en 8 1F Taaldomein vmbo kgt 1-4 2F Taaldomein havo 1-3 2F Taaldomein havo 4-5 3F Taallijnen kgt 1-4 2F Taallijnen havo 1-3 2F Taallijnen havo 4-5 3F Talent mbo 3 / 4 3F Trema Digitaal mbo 2F Via mbo 2F Zin in taal po groep 7 en 8 1F 10

13 Referentieniveaus in taal- en rekenmethodes versie december 2009 Accent mbo NijghVersluys Methode Accent 1 Mondeling 213p Schooltype mbo niveau 2, 3, 4 2 Lezen 55p Editie 2000/ Schrijven 179p Niveau 3F 4 Taalbeschouwing 150p Opmerkingen De methode Accent bestaat uit deelmethodes die als volgt zijn afgekort: MC = Mondelinge communicatie S&R = Samenvatten en rapporteren ZC = Zakelijke correspondentie S&S = Spelling en stijl Domein 1 Mondelinge vaardigheid Gespreksvaardigheid MC 1 Goed communiceren Communicatietheorie 2 Communicatie in een organisatie 3 Communicatiedoelen 4 Luisteren 5 Intonatie en lichaamstaal 6 Vragen stellen 7 Argumenteren 8 Omgangsvormen 9 Taalgebruik MC 2 Dialogen Informatie inwinnen 2 Informatie verstrekken 3 Receptie- en baliewerkzaamheden 4 Telefoneren 5 Het klachtengesprek 6 Het slechtnieuwsgesprek 7 Omgaan met conflicten 8 Onderhandelen 9 Het verkoopgesprek 10 Telefonisch verkopen 11 Solliciteren 12 Het functioneringsgesprek 13 Interviewen MC 4 Vergaderen Vergadervormen 2 De voorbereiding op een vergadering 3 De convocatie 4 De agenda 5 Vergaderdoelen 6 Vergadertechniek 7 Het nemen van besluiten 8 Vergadertermen totaal 187 Domein 1 Mondelinge vaardigheid Luisteren Domein 1 Mondelinge vaardigheid Spreekvaardigheid MC 3 Monologen De voorbereiding 2 Structuur aanbrengen 3 Voorlezen 4 Vrij spreken 5 Publiekgericht spreken 6 Hulpmiddelen 7 De afronding 8 Soorten monologen totaal 26 Domein 2 Leesvaardigheid Zakelijke teksten S&R 1 Samenvatten Informatie zoeken 2 De structuur herkennen 3 Een redenering doorzien 4 Kernzinnen en alinea s 5 Signalen opvangen 6 Onduidelijkheden oplossen 7 Kritisch oordelen 8 Een samenvatting maken 9 Strepen en schrijven 10 Structuurschema opstellen 11 Soorten samenvattingen totaal 55 Domein 2 Leesvaardigheid Fictionele teksten en literaire teksten Domein 3 Schrijfvaardigheid Schrijven S&R 2 Beter formuleren Eenvoud 2 Helderheid 3 Bondigheid 4 Levendigheid S&R 3 Rapporteren De oriëntatie op de opdracht 2 Het werkplan 3 De oriëntatie op het onderwerp 4 Het bouwplan 5 De vaste onderdelen van een rapport 6 Vormgeving en verzorging 7 Werkwijze bij het schrijven 8 Soorten rapporten 9 Verslag van een enquête ZC 1 Het schrijven van brieven De vorm van een brief 2 Inhoud, bouw en taal van een brief ZC 2 Familieleden van de brief De circulaire 2 Het memo 3 Standaardbrieven 4 Bouwsteencorrespondentie 5 De fax 6 ZC 3 Soorten brieven Informatie vragen en verstrekken 1.1 Informatie vragen 1.2 Informatie verstrekken 2 Uitnodigen 3 Aanmanen 4 Aanbieden en bestellen 5 Omgaan met klachten 6 De verkoopbrief 7 De sollicitatiebrief MC 5 Notuleren Soorten vergaderverslagen 2 De vorm van een vergaderverslag 3 Inhoud en taal van een vergadering 4 Het maken van aantekeningen totaal

14 Referentieniveaus in taal- en rekenmethodes versie december 2009 Domein 4 Taalbeschouwing en taalverzorging S&S 1 De spelling van het werkwoord De vorm van het werkwoord 2 De persoonsvorm in de tegenwoordige tijd 3 De persoonsvorm in de verleden tijd 4 Het voltooid deelwoord 5 Infinitief en tegenwoordig deelwoord 6 Engelse werkwoorden 7 Alle werkwoordsvormen samen S&S 2 Andere spelregels Los of vast 2 Het streepje 3 Tussenletters 4 Meervoud 5 Beide of beiden? S&S 3 De puntjes op de i Hoofdletters 2 Leestekens 3 Tekens bij woorden 4 Afkortingen 5 Afbreken 6 Verkleinwoorden 7 Ei / ij 8 Lastposten S&S 4 Stijl Verwijsfouten 2 Congruentiefouten 3 Foutieve samentrekking 4 Gebrek aan symmetrie 5 Foutieve inversie 6 Contaminatie 7 Foutieve beknopte bijzinnen 8 Foutieve herhalingen 9 Vechtende tweelingen S&S 5 Grammatica Zinsdelen 2 Hoofdzinnen en bijzinnen 3 Woordsoorten totaal

15 Referentieniveaus in taal- en rekenmethodes versie december 2009 Nieuw Nederlands vmbo Noordhoff Uitgevers Methode Nieuw Nederlands 1 Mondeling 183p Schooltype vmbo-kgt/gt 2 Lezen 326p Editie vanaf Schrijven 95p Niveau 2F 4 Taalbeschouwing 167p Domein 1 Mondelinge vaardigheid Gespreksvaardigheid kgt1 1 Samenwerken en plannen Interview Adviesgesprek Telefoneren Discussie kgt2 4 Lichaamstaal Informatief gesprek Iets uitleggen gt3 2 Overleggen en besluiten nemen Doorvragen Kritiek geven en krijgen Verslag doen Jezelf beheersen Oriëntatiegesprek Ruzies oplossen Jezelf presenteren Overleggen met je leidinggevende gt4 2 Vragen na een presentatie Intakegesprek Discussie Adviesgesprek totaal 78 Domein 1 Mondelinge vaardigheid Luisteren kgt1 1-6 Bekijk het fragment dhl 12 2 Instructies uitvoeren 52 4 kgt2 1-6 Bekijk het fragment dhl 12 1 Samenwerken en plannen Luistermanieren: globaal, zoekend, 52 4 precies 4 Lichaamstaal gt3 1 Precies luisteren en aantekeningen 14 4 maken 1-6 Bekijk het fragment dhl 12 gt4 2 Instructie Verslag doen Luisteren en kijken Bekijk het fragment dhl 10 totaal 77 Domein 1 Mondelinge vaardigheid Spreekvaardigheid kgt1 3 Interview Adviesgesprek Telefoneren kgt2 3 Spreekbeurt Lichaamstaal Iets uitleggen gt3 4 Verslag doen Jezelf presenteren totaal 32 3 Zoeken op alfabet Zoekend lezen Zoeken in naslagwerken Kritisch lezen Zoeken op internet Doel van een tekst Informatie kiezen kgt2 1 Onderwerp, hoofdgedachte, 8 6 deelonderwerp 2 Feiten, meningen en argumenten Het woordenboek Opsommingen en voorbeelden Informatie beoordelen Tijd, oorzaak en gevolg Informatie bewaren en ordenen Schema s maken Scholierensites Voorwaarden: als, mits, tenzij en behalve 6 De encyclopedie Hoofdzaken en bijzaken 8 6 gt3 1 Verbanden in een tekst Tekstdoelen Samenvatten Tegenargumenten Tabellen, grafieken en diagrammen Doel en inhoud 8 6 gt4 1 Lay-out Samenvatten Verbanden Functie van een tekstdeel Feiten en meningen totaal 181 Domein 2 Leesvaardigheid Fictionele teksten en literaire teksten kgt1 1 Fictie Boeken zoeken Verhaalsoorten Hoofdpersonen Dagboeken Meeleven kgt2 1 Spannende verhalen Andere culturen Humor Gedichten Historische verhalen Boek en film gt3 1 Verhalen Televisieseries Poëzie Boek en film Jeugdroman Cabaret gt4 1 Onderwerp en thema Fictie beoordelen Decor Tijd Recensie totaal 145 Domein 2 Leesvaardigheid Zakelijke teksten kgt1 1 Onderwerp van een tekst Een tekst bekijken Studieteksten leren Precies lezen

16 Referentieniveaus in taal- en rekenmethodes versie december 2009 Domein 3 Schrijfvaardigheid Schrijven kgt1 1 Begrijpelijk schrijven 18 4 Netjes schrijven 2 Informatie geven 56 4 Lay-out 3 Een tekst indelen 96 4 Teksten opmaken met de computer Formeel en informeel 5 Formulieren invullen Cijfers invullen 6 Het verslag Tijdsaanduidingen kgt2 1 Inleiding, middenstuk, slot 18 4 Lay-out 2 Je mening geven 56 4 Signaalwoorden 3 Reclame maken 96 4 Afkortingen 4 Logboek Opsommingen en tegenstellingen 5 Affiche Opmaak van een affiche 6 De zakelijke brief Vaste uitdrukkingen gt3 1 Extra informatie geven 18 4 Nauwkeurig invullen 2 Een instructie schrijven 56 4 Controleren en verbeteren 3 Klagen per De juiste toon 4 Werkstuk Lay-out 5 Enquête Enquêtevragen 6 Recensie Enthousiast schrijven gt4 1 Persoonlijk of zakelijk schrijven 20 4 Controleren 2 Artikel 58 4 Persoonlijk schrijven 3 Affiche 98 4 Woordkeus 4 Sollicitatiebrief Envelop 4 Een tekst schrijven Oproep met formulier Leesbaar invullen totaal 95 2 Persoonlijk en bezittelijk 67 4 voornaamwoord 2 Infinitief, voltooid deelwoord en 71 4 onvoltooid deelwoord 3 Zinsdelen en meewerkend voorwerp Leestekens: komma, aanhalingstekens en dubbele punt 4 Bijwoordelijke bepaling Meervoudsvorming op -iën, -eën en s 5 Telwoord en bijwoord Los of aan elkaar Bijvoeglijke bepaling Hoofdletters gt3 1 Zinsdelen Werkwoordspelling Hoofdzinnen en bijzinnen Puntkomma Voegwoord Afkortingen Verwijswoorden Tussenletters Stijlfouten Koppelteken en trema Lijdende en bedrijvende zinnen Bijvoeglijk naamwoord en trappen van vergelijking gt4 1 Spellen volgens de regels De spelling- en grammaticacontrole Werken met woordenboeken Spellingsfouten verbeteren Tips voor een foutloze spelling totaal 167 Domein 4 Taalbeschouwing en taalverzorging kgt1 1 Zelfstandige naamwoorden, 29 4 lidwoorden 1 Hoofdletters, leestekens Werkwoorden Meervoudsvormen Persoonsvorm Onderwerp 3 Einde op -d of -t Bijvoeglijke naamwoorden Tegenwoordige tijd Gezegde Verleden tijd Lijdend voorwerp Voltooid deelwoord kgt2 1 Aanwijzend en vragend 29 4 voornaamwoord 1 Persoonsvorm tegenwoordige en verleden tijd

17 Referentieniveaus in taal- en rekenmethodes versie december 2009 Nieuw Nederlands havo 1-3 Noordhoff Uitgevers Methode Nieuw Nederlands 1 Mondeling 108p Schooltype havo Lezen 257p Editie vanaf Schrijven 64p Niveau 2F 4 Taalbeschouwing 275p Domein 1 Mondelinge vaardigheid Gespreksvaardigheid hv1 1 Interview Adviesgesprek Telefoneren Discussie hv2 1 Samenwerken Informatief gesprek Onderhandelingsgesprek Vergaderen h3 1 Feedback Journalistiek interview Sollicitatiegesprek Debat totaal 36 Domein 1 Mondelinge vaardigheid Luisteren hv1 1-6 Bekijk het fragment dhl 12 2 Aantekeningen maken terwijl je 14 3 luistert hv2 1-6 Bekijk het fragment dhl 12 h3 1-6 Bekijk het fragment dhl 12 6 Radio en tv als informatiebronnen totaal 42 Domein 1 Mondelinge vaardigheid Spreekvaardigheid hv1 1 Interview Instructies Spreekbeurt Adviesgesprek Telefoneren Discussie hv2 2 Informatief gesprek Onderhandelingsgesprek Vergaderen h3 2 Rondleiding 58 3 totaal 30 Domein 2 Leesvaardigheid Zakelijke teksten hv1 1 Onderwerp van een tekst De hoofdgedachte van een tekst Werken met studieboeken Hoofd- en bijzaken Studeren Zoekend lezen in een tekst Zoeken in naslagwerken Feiten, meningen en argumenten Bronnen beoordelen Tekstdoel en tekstsoort Zoeken op internet hv2 1 Inleiding, middenstuk, slot van een 8 6 tekst 2 De opbouw van alinea s Toetsen voorbereiden Verbanden in de tekst (1) Verbanden in de tekst (2) Bronnen verwerken Schema of samenvatting Uit je hoofd leren Informerende teksten h3 1 Functiewoorden Argumenteren Vaste tekststructuren Vaste tekststructuren Argumenteren Kritisch lezen totaal 134 Domein 2 Leesvaardigheid Fictionele teksten en literaire teksten hv1 1 Fictie herkennen Beoordelen Boeken zoeken Spanning Personen Volksverhalen hv2 1 Hoofdpersonen Beoordelen Sfeer Tijd Verteller Gedichten h3 1 Stijl Ruimte en tijd Verteller en perspectief Thema Gedichten Humor en ironie totaal 123 Domein 3 Schrijfvaardigheid Schrijven hv1 1 Kattebelletje 17 3 Netjes schrijven 2 Uitnodiging 57 3 Lay-out 3 Nieuwsbericht 99 4 Een tekst verdelen in alinea s Formele en informele taal 5 Folder Variatie in taalgebruik 6 Ingezonden brief Woordkeus hv2 1 Recensie 17 3 Variatie in woordkeus 2 Zakelijke brief 57 3 Formele taal 3 Advertentie 99 3 Wervend schrijven 3 Hoofd- en deelvragen Verslag Samenhang 5 Werkstuk Opmaak van een werkstuk 6 Verhaal Stijl 6 Enquête h3 1 Bouwplan 17 4 Schrijven vanuit een bouwplan 2 Inleiding en slot 61 4 Voorbeelden 3 Publiekgericht schrijven Duidelijke taal 4 Posterpresentatie Lay-out 5 Betoog Signaalwoorden in een betoog 6 Uiteenzetting

18 Referentieniveaus in taal- en rekenmethodes versie december 2009 Structurerende zinnen totaal 64 Domein 4 Taalbeschouwing en taalverzorging hv1 1 Synoniemen Persoonsvorm 29 5 Zelfstandig naamwoord Lidwoord 1 Hoofdletters en leestekens Omschrijvingen en definities 65 4 Homoniemen 2 Onderwerp 69 5 Werkwoord 2 Meervoud Tegenstellingen Werkwoordelijk gezegde Bijvoeglijk naamwoord Trappen van vergelijking Als of dan 3 -d of -t aan het eind? Voorbeelden Vaste voorzetsels 4 Lijdend voorwerp Aanwijzend en vragend voornaamwoord 4 Persoonsvorm tegenwoordige tijd Afbeeldingen Verwijswoorden 5 Meewerkend voorwerp Voorzetsel 5 Persoonsvorm verleden tijd Woorddeel herkennen Samenstellingen Letterlijk en figuurlijk taalgebruik 6 Bijwoordelijke bepaling Bijwoord 6 Voltooid en onvoltooid deelwoord hv2 1 Uitdrukkingen en spreekwoorden 27 2 Leenwoorden en etymologie 1 Lijdende en bedrijvende vorm 29 5 Zelfstandig werkwoord en hulpwerkwoord 1 Gebiedende wijs 34 5 Persoonsvormen in samengestelde zinnen Persoonsvormen tegenwoordige en verleden tijd 2 Verwijswoorden 64 5 Vergelijkingen 2 Naamwoordelijk gezegde 69 5 Koppelwerkwoord 2 Engelse werkwoorden 74 4 Leenwoorden 3 Vaste voorzetsel en voorzetseluitdrukkingen Advertentietaal 3 Werkwoordelijk of naamwoordelijk gezegde Persoonlijk en bezittelijk voornaamwoord 3 Aan elkaar of los? Koppelteken of weglatingsteken 4 Verkeerde verwijswoorden Taalfamilies 4 Zinsdeelstukken (1) Bijvoeglijke bepaling Betrekkelijk voornaamwoord Telwoord 4 Tussenletters in samenstellingen Samenstellingen en afleidingen Krantentaal 5 Zinsdeelstukken (2) Ondergeschikte bijwoordelijke bepaling Onbepaald voornaamwoord Bijwoord 5 Hoofdletters en leestekens Voor- en achtervoegsels Enkelvoudige en samengestelde zinnen Hoofdzinnen en bijzinnen Voegwoord Tussenwerpsel 6 Trema en apostrof h3 1 Vaste combinaties 22 4 Contaminaties 1 Taal, omgeving en cultuur 26 4 Groepstalen en codes 1 Werkwoordelijk gezegde met 30 5 wederkerende werkwoorden Werkwoordelijke uitdrukking Wederkerend en wederkerig voornaamwoord 1 Werkwoordsspelling Beeldspraak: metoniemen Taal en regels: goed of fout Zinsdeelzinnen 74 5 Zelfstandig werkwoord, hulpwerkwoord en koppelwerkwoord in samengestelde zinnen 2 Met of zonder n Beeldspraak: vergelijking, metafoor en personificatie 3 Taal en lijf Bijvoeglijke bijzin Correct verwijzen 3 Cijfers en getallen Dubbelzinnigheid en woordspelingen Pleonasme en tautologie 4 Taalvariatie Beknopte bijzinnen Foutieve beknopte bijzinnen 4 Afkortingen, symbolen, letterwoorden, initiaalwoorden, verkortingen 5 Stijlmiddelen: hyperbool, understatement, litotes, eufemisme 5 Naamkunde Samentrekking Foutieve samentrekking Incongruentie 5 Leestekens Woordvorming Taal en spel Ambiguïteit Onjuist gebruik van de lijdende vorm 6 Spelling controleren totaal

19 Referentieniveaus in taal- en rekenmethodes versie december 2009 Nieuw Nederlands havo 4-5 Noordhoff Uitgevers Methode Nieuw Nederlands 1 Mondeling 88p Schooltype havo Lezen 88p Editie Schrijven 122p Niveau 3F 4 Taalbeschouwing 74p 1 1 Taalverwerving Taalvariatie Taalverandering Taalproblemen totaal 74 Domein 1 Mondelinge vaardigheid Gespreksvaardigheid h4/5 4 Discussiëren Debatteren Gesprekken Meningen en argumenten Argumentaties totaal 50 Domein 1 Mondelinge vaardigheid Luisteren Domein 1 Mondelinge vaardigheid Spreekvaardigheid h4/5 1 1 Presenteren Meningen en argumenten Argumentaties totaal 38 Domein 2 Leesvaardigheid Zakelijke teksten h4/5 1 Leesstrategieën Schrijfdoelen en tekstsoorten Tekstopbouw Publiek Teksten beoordelen Meningen en argumenten Argumentaties Moeilijke woorden Woordenschat Eindexamen Samenvatten Schematiseren van studieteksten totaal 88 Domein 2 Leesvaardigheid Fictionele teksten en literaire teksten Domein 3 Schrijfvaardigheid Schrijven h4/5 1 Algemene schrijftheorie Informerende teksten Opiniërende teksten Overtuigende teksten Activerende teksten Brieven Meningen en argumenten Argumentaties Informatiebronnen Documentatiemap Omgaan met internet totaal 122 Domein 4 Taalbeschouwing en taalverzorging h4/5 1 1 Correct formuleren Aantrekkelijk formuleren Werkwoordspelling Overige spellingregels

20 Referentieniveaus in taal- en rekenmethodes versie december 2009 Op niveau vmbo Thieme Meulenhoff Methode Op niveau 1 Mondeling 46p Schooltype vmbo-kgt1-2 en k3 2 Lezen 343p Editie vanaf Schrijven 61p Niveau 2F 4 Taalbeschouwing 168p Opmerking Op niveau 4k verschijnt in Domein 1 Mondelinge vaardigheid Gespreksvaardigheid kgt1 3 Verhoor Spreken op niveau: gesprekken kgt2 2 Communiceren 75 1 Lichaamstaal en gesprekstips 4 Adviseren Adviezen voor opleiding en beroep k3 1 Een gesprek aanknopen Zakelijk telefoongesprek Vergaderen 4 Interview, verhoor en enquête Doorvragen met inhaakvragen 5 Brainstormen Discussiëren totaal 14 Domein 1 Mondelinge vaardigheid Luisteren kgt1 1-6 zes kijk- en luisteropdrachten site 0 kgt2 1-6 zes kijk- en luisteropdrachten 3 Nieuws en achtergronden Waar of onwaar? Broodje aap k3 1-6 zes kijk- en luisteropdrachten site 0 totaal 2 Domein 1 Mondelinge vaardigheid Spreekvaardigheid kgt1 1 De stem 33 3 Presentatie: diskjockey 2 Spreken op niveau: intonatie, 75 4 ademhaling en nadruk Presentatie: jeugdjournaal 3 Spreken op niveau: levendige spreekteksten Presentatie: documentaire 4 Spreken op niveau: lees- en spreekteksten Ritme en rappen 5 Presentatie: voorlezen Presentatie: reclame 6 Inspreken en stemmetjes kgt2 1 Spreken in verschillende situaties Instructie geven Motiveren Aansporende presentatie Recensie presenteren Acteren met spreekwoorden Songs voordragen k3 1 Spreekplan maken Lichaamstaal en houding 78 3 Presentatieschema 6 Het voorlezen van verhalen, gedichten en het nieuws totaal 30 Domein 2 Leesvaardigheid Zakelijke teksten kgt1 1 Over Caja Cazemier 12 2 Lezen of kijken? 1 Schoolwoorden 20 4 Woorden uit teksten Het woordenboek gebruiken 1 Onderwerp, titel en alinea 24 5 Manieren van lezen Eindopdrachten 2 Over Trude de Jong 48 4 Mening geven: beoordelingswoorden Fictie en non-fictie 2 Schoolwoorden 61 3 Woorden uit teksten Woordenboek gebruiken 2 Tussenkopje en deelonderwerp 64 7 Alineaopbouw Moeilijke woorden in teksten: manieren van lezen (2) 3 Over Jack Didden Woorden uit teksten Schoolwoorden Moeilijke woorden Werktuigen en instrumenten 3 Inleiding middenstuk slot Een tekst helemaal begrijpen: manieren van lezen (3) Eindopdrachten 4 Over Simone van der Vlugt Bronnen en bronvermelding 4 Woorden uit teksten Moeilijke woorden Het menselijk lichaam Het woordenboek gebruiken 4 Vragen bij een tekst beantwoorden: manieren van lezen (4) Tekstsoorten: schoolboektekst Eindopdrachten 5 Woorden uit teksten Het woordenboek gebruiken 5 Hoofd- en bijzaken: hoofdgedachte Publiek en tekstdoel Eindopdrachten 6 Woorden uit teksten Kies het juiste woord Herhaling Het woordenboek gebruiken 6 Herhalingsopdrachten kgt2 1 Schoolwoorden 22 3 Woorden uit teksten Het woordenboek gebruiken: spreekwoorden en uitdrukkingen 1 Titel, onderwerp, deelonderwerp, 25 7 alinea, kopje Tekstopbouw, hoofd- en bijzaken, hoofdgedachte Eindopdrachten 2 Schoolwoorden 60 4 Woorden uit teksten Moeilijke woorden Sport en spel 2 Tekstdoelen, tekstsoorten en 64 8 tekstvormen Publiek Eindopdrachten 3 Woordveld Schoolwoorden Het woordenboek gebruiken: spreekwoorden en uitdrukkingen 3 Feit, mening, objectief, subjectief Tekstvormen (1): nieuwsberichten en

21 Referentieniveaus in taal- en rekenmethodes versie december 2009 artikelen in de krant Eindopdrachten 4 Woordveld Woorden uit teksten Woorden uit de media 4 Samenvatten Verwijswoorden Zins- en alineaverbanden (1): voorbeeld, opsomming, tegenstelling en reden Eindopdrachten 5 Woordveld Moeilijke woorden Verkeer en vervoer 5 Tekst en beeld Tekstvormen (2): reclametekst Zins- of alineaverbanden (2): middeldoel, oorzaak-gevolg, uitleg of toelichting Eindopdrachten 6 Woordveld Woorden uit teksten Gevoelswaarde 6 Tekst en beeld Herhaling Tekst met vragen Herhaling Samenvatting - Herhaling k3 1 Moeilijke woorden uit teksten 26 4 Tegenstellingen Woorden uit media Tekst en beeld: let op! 1 Beeld en opmaak 30 7 Manieren van lezen - Herhaling Verwijswoorden - Herhaling 2 Moeilijke woorden uit teksten 65 3 Homoniemen Spreekwoorden en uitdrukkingen: vriendschap en relaties 2 Tekstdoelen, tekstsoorten en 68 7 tekstvormen Herhaling Publiek Herhaling Kernzin en alineaopbouw 3 Moeilijke woorden uit teksten Synoniemen Woorden uit de media Tekst en beeld: web 3 Inleiding, middenstuk, slot Hoofdgedachte Herhaling Hoofd- en bijzaken 4 Moeilijke woorden uit teksten Afkortingen Spreekwoorden en uitdrukkingen: uiterlijk 4 Tekstverbanden en signaalwoorden Tabel en schema 5 Moeilijke woorden uit teksten Versterkingen Woorden uit de media Het effect van woorden 5 Feit, mening, argument Samenvatten 6 Moeilijke woorden uit teksten Leenwoorden Spreekwoorden en uitdrukkingen: anders dan anders Tekst en beeld: gebaren 6 Herhaling totaal 185 Domein 2 Leesvaardigheid Fictionele teksten en literaire teksten kgt1 1 Over het verhaal Gedicht Over het verhaal Gedicht Over het verhaal Spanning 92 4 Soorten verhalen 3 Gedicht Over het verhaal Fictiedossier Gedicht Over het verhaal Over Mirjam Oldehave Personen in verhalen 5 Gedicht Over het verhaal Over Hans Kuyper Herhaling 6 Gedicht kgt2 1 Over het verhaal Over Anna Wolz 11 3 Mening en beoordelingswoorden Fictie en non-fictie Fictiedossier: lees- en kijkverslag 1 Poëzie en proza Over het verhaal Over Martine Letterie 48 3 Thema Personages in verhalen 2 Beeldspraak Over het verhaal Over Rob Ruggenberg 89 3 Spanning Dagboek 3 Verbanden tussen strofen: opsomming en tegenstelling 4 Over het verhaal Over Lieneke Dijkzeul Tijd in verhalen Boeken- en televisieseries 4 Tijd en herhaling in gedichten Over het verhaal Over Carry Slee Opbouw van verhalen Verhaallijnen 5 Rijm Over het verhaal Over Maren Stoffels Strips Fictie - Herhaling k3 1 Over het verhaal Fictie en non-fictie 11 5 Realistisch of niet? Het lees- en kijkverslag 2 Over het verhaal 47 6 Gedicht 2 Spanning in verhalen Over het verhaal Tijd in verhalen Over het verhaal Gedicht 4 Personen in verhalen Relaties tussen personen 5 Over het verhaal Rijm en ritme Rapteksten Letterlijk en figuurlijk taalgebruik 6 Over het verhaal Verhaalsoorten Vertelvormen totaal

22 Referentieniveaus in taal- en rekenmethodes versie december 2009 Domein 3 Schrijfvaardigheid Schrijven kgt1 1 Schrijven op niveau 29 4 Onderwerp, alinea-indeling, titel De persoonlijke 2 Schrijven op niveau 71 4 Woordweb, tussenkopjes, alineaopbouw, informatie zoeken op het internet (2) 3 Schrijven op niveau Inleiding, middenstuk, slot 4 Schrijven op niveau Het formuleren en beantwoorden van vragen 5 Schrijven op niveau Hoofd- en bijzaken, publiek, tekstdoel 6 Schrijven op niveau Herhalingsopdracht kgt2 1 Schrijven op niveau 32 2 Het voorbereiden en schrijven van een tekst 2 Schrijven op niveau 72 3 Publiek, handleiding schrijven 3 Schrijven op niveau Nieuwsbericht schrijven Artikel schrijven 4 Schrijven op niveau Zakelijke brief 5 Schrijven op niveau Een tekst over een beroep schrijven Een reclametekst schrijven 6 Schrijven op niveau Het schrijven van een recensie k3 1 Schrijven op niveau 37 4 Het maken van een flyer 2 Schrijven op niveau 75 3 Het schrijven van een informatieve tekst 3 Schrijven op niveau Het schrijven van een zakelijke brief 4 Schrijven op niveau Het invullen van een formulier Het maken van een vragenformulier 5 Schrijven op niveau Het schrijven van een overtuigende tekst 6 Schrijven op niveau Het schrijven van een persoonlijk verslag totaal 61 Domein 4 Taalbeschouwing en taalverzorging kgt1 1 Het werkwoord Spellingcontrole 17 3 Het hele werkwoord Lastige gevallen: au of ou? 1 Landen, inwoners, talen en vlaggen 36 3 Indelen (sorteren) Tegenstellingen Puzzel 2 Weet je het nog? 52 4 De werkwoordsvormen Zinsontleding De persoonsvorm 2 Hoofdletters 56 5 Werkwoordsspelling Werkwoordsspelling: ik-vorm + t Werkwoordsspelling: enkelvoud en meervoud Lastige gevallen: ei of ij? 2 De geschiedenis van het schrift 79 3 De uitvinding van de boekdrukkunst Puzzel Woorden maken 3 Weet je het nog? Zinsontleding Het werkwoordelijk gezegde 3 Weet je het nog? De persoonsvorm in de verleden tijd Lastige gevallen: i of ie? 3 Beeldtaal Deel-geheel Samenstellingen Woorddomino 4 Weet je het nog? Zinsontleding Het onderwerp Woordsoortbenoeming Het lidwoord en het zelfstandig naamwoord Woordsoortbenoeming En tot slot 4 Weet je het nog? Jij (je) achter de persoonsvorm Verleden tijd: t kofschip De werkwoorden hebben en zijn Het meervoud van zelfstandige naamwoorden Lastige gevallen: k of c? 4 Taalverwantschap Woorden met dezelfde betekenis 5 Weet je het nog? Zinsontleding Bouwplan en zinsdelen 5 Weet je het nog? Het meervoud van zelfstandige naamwoorden Lastige gevallen: s of c 5 Kennen en kunnen; liggen en leggen Woordvelden Woorden met twee of meer betekenissen 6 Zinsontleding Weet je het nog? Woordsoortbenoeming Weet je het nog? 6 Herhaling Werkwoordsspelling Herhaling Het meervoud van zelfstandige naamwoorden Lastige gevallen: g, gg of ch? 6 Groepstaal: jongerentaal Wedstrijd Woorden zoeken kgt2 1 Werkwoordsvormen en zinsontleding Herhaling Zinsontleding De gebiedende wijs Woordsoortbenoeming Weet je het nog? Woordsoort Bijvoeglijk naamwoord 1 Spelling Persoonsvorm tegenwoordige tijd Persoonsvorm verleden tijd Zinnen met meer dan één persoonsvorm Het gebruik van hoofdletters 1 Groepstalen Woorden ordenen (sorteren) 2 Zinsontleding Weet je het nog? Zinsontleding Werkwoordelijk gezegde met te Zinsontleding Scheidbaar samengesteld werkwoord Woordsoortbenoeming Het voorzetsel Woordsoortbenoeming Wel of geen voorzetsel 2 Het voltooid deelwoord en het hele werkwoord Bijvoeglijk naamwoord afgeleid van een voltooid deelwoord De tussenletter(s) -e(n)- in

23 Referentieniveaus in taal- en rekenmethodes versie december 2009 samenstellingen Lastige gevallen: l of ll? 2 Land en inwoners Woordvorming Werkwoord met onder- Synoniemen 3 Zinsontleding Weet je het nog? Zinsontleding Het lijdend voorwerp Woordsoortbenoeming Het zelfstandig werkwoord en het hulpwerkwoord Woordsoortbenoeming En tot slot 3 Persoonsvorm, voltooid deelwoord, heel werkwoord Herhaling De tussenletter -s- in samenstellingen Het liggend streepje (koppelteken) Het trema (deelteken) Lastige gevallen: woorden met lastige klinkers 3 Limerick Samenstellingen op wagen Beroepen: wie is de baas? 4 Zinsontleding Weet je het nog? Zinsontleding Het meewerkend voorwerp Woordsoortbenoeming Voornaamwoorden (1) 4 Bijvoeglijk naamwoord afgeleid van een voltooid deelwoord Weet je het nog? Stoffelijk bijvoeglijk naamwoord en bijvoeglijk naamwoord na te Het meervoud van zelfstandige naamwoorden - Herhaling 4 Familienaam Voornamen Troetelnamen 5 Zinsontleding Weet je het nog? Zinsontleding De bijwoordelijke bepaling Woordsoortbenoeming Voornaamwoorden (2) 5 Werkwoorden uit het Engels De apostrof Lastige gevallen: p of pp, r of rr? 5 Werkwoorden met een vast voorzetsel Mimiek en lichaamstaal Homoniemen 6 Zinsontleding Herhaling Woordsoortbenoeming - Herhaling 6 Werkwoordsvormen Herhaling Verkleinwoorden Liggend streepje, trema, apostrof Herhaling Lastige gevallen: m of m, n of nn 6 Vergelijking Woordvorming achtervoegsel -atie k3 1 Zinsontleding - Herhaling Zinsontleding - Het scheidbaar samengesteld werkwoord Woordsoortbenoeming - Herhaling 1 De persoonsvorm in de tegenwoordige en verleden tijd Zinnen met meer dan een persoonsvorm Hoofdletters Dicteewoorden 2 Zinsontleding Weet je het nog? Zinsontleding Het lijdend voorwerp Woordsoortbenoeming Het zelfstandig werkwoord en het hulpwerkwoord Werkwoordsspelling persoonsvorm Herhaling Werkwoordsspelling Het voltooid deelwoord Het bijvoeglijk naamwoord afgeleid van een voltooid deelwoord Het stoffelijk bijvoeglijk naamwoord en het bijvoeglijk naamwoord na te Dicteewoorden 3 Zinsontleding Weet je het nog? Zinsontleding Het meewerkend voorwerp Woordsoortbenoeming - Voornaamwoorden 3 Weet je het nog? Het meervoud van zelfstandige naamwoorden Dicteewoorden 4 Zinsontleding Weet je het nog? Zinsontleding De bijwoordelijke bepaling Woordsoortbenoeming Voornaamwoorden Woordsoortbenoeming En tot slot 4 Werkwoordsvormen en bijvoeglijke naamwoorden Verkleinwoorden De apostrof Dicteewoorden 5 Zinsontleding Herhaling Zinsontleding Langere zinsdelen Woordsoortbenoeming - Voornaamwoorden 5 Werkwoordsvormen en bijvoeglijke naamwoorden De spelling van werkwoorden uit het Engels De tussenletter en- of -n- De tussenletter s- 6 Zinsontleding Herhaling Woordsoortbenoeming - Herhaling 6 Herhaling werkwoordsspelling Het liggend streepje (koppelteken) Het trema (deelteken) Dicteewoorden totaal

24 Referentieniveaus in taal- en rekenmethodes versie december 2009 Op niveau havo 1-3 Thieme Meulenhoff Methode Op Niveau 1 Mondeling 38p Schooltype havo Lezen 391p Editie vanaf Schrijven 61p Niveau 2F 4 Taalbeschouwing 191p Domein 1 Mondelinge vaardigheid Gespreksvaardigheid hv1 3 Vragen stellen en beantwoorden Spreken op niveau: informeel en formeel gesprek Mondelinge presentatie: solliciteren 5 Spreken op niveau: escalatie en kritiek hv2 2 Communiceren 89 1 Lichaamstaal 3 Communiceer vaardig Adviseren 4 Spreekwoorden spreken en gezegden zeggen 5 Debat h3 2 Gesprekken 86 2 Vergaderen 4 Brainstormen Discussiëren Debatteren totaal 16 Domein 1 Mondelinge vaardigheid Luisteren hv1 1-6 zes kijk- en luisteropdrachten site - hv2 1-6 zes kijk- en luisteropdrachten site - h3 1-6 zes kijk- en luisteropdrachten site - totaal nvt Domein 1 Mondelinge vaardigheid Spreekvaardigheid hv1 1 De stem 31 3 De radiostem 2 Spreken op niveau: intonatie, 68 2 ademhaling en nadruk Mondelinge presentatie: voordragen 3 Spreken op niveau: dialogen en directe rede Mondelinge presentatie: informatieve presentatie 4 Mondelinge presentatie: reclame Betoog en discussie Soorten spreekteksten Mondelinge presentatie: recensie hv2 1 Spreken in verschillende situaties Presentatiedoelen en publiek Motiveren Mondelinge presentatie: uiteenzetting 5 Rappen h3 1 Presentaties: doel, publiek en 40 2 uitvoering 3 Luisteraars bij de les houden Presentatieschema s, hand-out en aantekeningen 4 Journalisten en redacteuren Mondelinge presentatie - Herhaling totaal 22 Domein 2 Leesvaardigheid Zakelijke teksten hv1 1 Schoolwoorden 15 4 Het woordenboek gebruiken 1 Titel, onderwerp, deelonderwerp, 19 8 alinea en tussenkopjes Manieren van lezen: leesstrategieën (1) Eindopdrachten 2 Woordveld 53 4 Schoolwoorden Woorden uit de media Het woordenboek gebruiken: spreekwoorden en uitdrukkingen 2 Alineaopbouw 57 8 Moeilijke woorden in teksten: leesstrategieën (2) Een tekst helemaal begrijpen: leesstrategieën (3) 3 Woordveld 88 3 Schoolwoorden Woorden uit de media Het woordenboek gebruiken: homonieme woorden 3 Inleiding middenstuk slot 91 9 Vragen bij een tekst begrijpen: leesstrategieën (4) Tekstsoorten (1): schoolboektekst Eindopdrachten 4 Woordveld Woorden uit de media Het woordenboek gebruiken: dewoorden en het-woorden Spreekwoorden en uitdrukkingen 4 Hoofd- en bijzaken: hoofdgedachte en schema Publiek en tekstdoel Verwijswoorden Tekstsoorten (2): nieuwsberichten en artikelen in de krant Eindopdrachten 5 Woordveld Woorden uit de media Het woordenboek gebruiken: klemtoon, uitspraak Spreekwoorden en uitdrukkingen 5 Samenvatten Tekstsoorten (3): betoog Eindopdrachten 6 Woordveld Woorden uit de media Het woordenboek gebruiken: vervoeging klankveranderende werkwoorden; afkortingen 6 Herhalingsopdrachten hv2 1 Schoolwoorden 26 3 Woorden rond de teksten Het woordenboek gebruiken; spreekwoorden en uitdrukkingen 1 Titel, onderwerp, deelonderwerp, 29 9 alinea, kopje Tekstopbouw en hoofdgedachte Meer over de kernzin Eindopdrachten 2 Woordveld 73 3 Schoolwoorden Woorden rond de teksten 2 Tekstdoelen, tekstsoorten en tekstvormen Publiek Verwijswoorden Inleidingen van teksten Eindopdrachten 3 Woorden rond de teksten

25 Referentieniveaus in taal- en rekenmethodes versie december 2009 Schoolwoorden Woorden uit de media Het woordenboek gebruiken; spreekwoorden en uitdrukkingen 3 Samenvatten Zins- en alineaverbanden en signaalwoorden: voorbeeld, opsomming, tegenstelling, middel-doel Alineaverbanden: verbindingsmanieren Eindopdrachten 4 Woordveld Woorden rond de teksten Gevoelswaarde 4 Zins- en alineaverbanden: oorzaakgevolg, vergelijking, overeenkomstverschil, reden Tekst en beeld Tekstvormen: reclametekst Tekstvormen: verslag Eindopdrachten 5 Woorden rond de teksten Woorden uit de media 5 Feit, mening, argument en tegenargument Zins- en alineaverbanden: uitleg en toelichting, verklaring, argument, conclusie, samenvatting Tekstvormen: interview Eindopdrachten 6 Woorden rond de teksten Uitdrukkingen uit de sportwereld 6 Herhaling tekst en beeld Herhaling tekst met vragen Herhaling samenvatten h3 1 Woordveld Woorden rond teksten 1 Tekstdoelen, tekstsoorten, tekstvormen Inleidingen van teksten Eindopdracht 2 Woorden rond de teksten Spreekwoorden en uitdrukkingen met het woord neus 2 Zins- en alineaverbanden Tabel en schema Eindopdracht 3 Woordveld Woorden uit de media 3 Verbindingsmanieren van alinea s Functies van tekstgedeelten Eindopdracht 4 Woorden rond de teksten Culinaire zaken 4 Argumenteren Opbouwmodellen van teksten Eindopdracht 5 Woordveld Woorden uit de media 5 Samenvatten Eindopdracht 6 Woorden rond de teksten Spreekwoorden en uitdrukkingen met het woord hart 6 Tekst met vragen Herhaling Samenvatten - Herhaling totaal 193 Domein 2 Leesvaardigheid Fictionele teksten en literaire teksten hv1 1 Over het verhaal Over Caja Cazemier 11 4 Lezen of kijken? Fictie of non-fictie 1 Gedicht Over het verhaal Over Ellen Tijsinger 47 6 Mening geven: beoordelingswoorden Soorten verhalen Fictiedossier: lees- en kijkverslag 2 Gedicht Over het verhaal Over Herman van Campenhout 84 4 Spanning 3 Gedicht Over het verhaal Over Joyce Pool Hoofdpersonen en bijfiguren 4 Gedicht Over het verhaal Over Lieneke Dijkzeul Personen beschrijven 5 Gedicht Over het verhaal Over Francine Oomen Herhaling 6 Gedicht hv2 1 Over het verhaal Over Simone van der Vlugt 11 4 Mening en beoordelingswoorden Fictie en non-fictie 1 Rijm Over het verhaal Over Carry Slee 57 5 Personages in verhalen Spanning 2 Stijlfiguren 92 3 Versregels en zinnen 3 Over het verhaal Over Mirjan Mous Spanning Tijd in verhalen (1) 3 Beeldspraak (1) Over het verhaal Over Klaas Bond Tijd in verhalen (2) Dagboek 4 Beeldspraak (2) Over het verhaal Over Anton van der Kolk Opbouw van verhalen Verhaallijnen Boeken- en televisieseries 5 Stijlfiguren Over het verhaal Over Joyce Pool Strips Herhaling 6 Gedicht h3 1 Over het verhaal Over Elle van Bogaart 12 5 Smaak en mening Proza, poëzie en toneel Beeldspraak 1 Rijmschema s Over het verhaal Over Lydia Rood 57 5 Tijd en opbouw Verhaalsoorten Mythe en sage Stijlfiguren Herhaling, tautologie en pleonasme 2 Gedicht

26 Referentieniveaus in taal- en rekenmethodes versie december Over het verhaal Over Ed Franck Personages Verhaalsoorten Sprookje en legende Stijlfiguren Vooropplaatsing, opsomming, climax, anitclimax, parallellisme 3 Gedicht Over het verhaal Over Edward van de Vendel Perspectief en vertelsituaties Verhaalsoorten Fabel en parabel 4 Gedicht Over het verhaal Over Simone van der Vlugt Spanning Thema en motief Literatuur en lectuur Stijlfiguren Understatement en eufemisme 5 Gedicht Over het verhaal Over Harry Mulisch Ruimte Toneel Cabaret Stijlfiguren Ironie en sarcasme 6 Beginrijm totaal 198 Domein 3 Schrijfvaardigheid Schrijven hv1 1 Schrijven op niveau 27 4 Onderwerp, alinea-indeling, titel en tussenkopjes De 2 Schrijven op niveau 65 3 Woordweb, deelonderwerpen, alineaopbouw, informatie zoeken op het internet (2) 3 Schrijven op niveau Het formuleren en beantwoorden van vragen Schrijfschema, inleiding, middenstuk, slot 4 Schrijven op niveau Een reclametekst 5 Schrijven op niveau Een betogende tekst schrijven 6 Schrijven op niveau Het schrijven van een recensie hv2 1 Schrijven op niveau 38 3 Het voorbereiden en schrijven van een tekst 2 Schrijven op niveau 86 3 Publiek, handleiding schrijven 3 Schrijven op niveau De zakelijke brief 4 Schrijven op niveau Een uiteenzetting schrijven Verslag van beroepskeuzeonderzoek 5 Schrijven op niveau Een interviewtekst 6 Schrijven op niveau Een verhaal of een tekst h3 1 Schrijven op niveau 37 3 Het maken van een folder 2 Schrijven op niveau Het invullen van een formulier Het maken van een formulier Het verwerken van informatie in een 82 4 tabel 3 Schrijven op niveau Het schrijven van een beschouwende tekst 4 Schrijven op niveau Het schrijven van een ingezonden stuk Het schrijven van een fabel 5 Schrijven op niveau Het schrijven van een klachtenbrief 6 Schrijven op niveau Het schrijven van een artikel totaal 61 Domein 4 Taalbeschouwing en taalverzorging hv1 1 Landen, inwoners en talen 34 3 Dierentaal Namen van dieren en mensen 2 Klanken en letters 72 2 Het alfabet Woorden ordenen Koepelwoorden Taalspel Vierletterwoord vinden 3 De geschiedenis van het schrift Beeldtaal 4 Het ontstaan van talen Taalverwantschap Woordvorming Afleidingen 5 Leenwoorden Kennen en kunnen; liggen en leggen 6 Synoniemen Antoniemen Woordkettingen - Samenstellingen Het werkwoord en de werkwoordsvormen Zinsontleding De persoonsvorm Het werkwoordelijk gezegde Het onderwerp Zinsdelen Zinsontleding Werkwoordelijk gezegde met te Zinsontleding Gebiedende wijs Woordsoortbenoeming Het werkwoord, het lidwoord, het zelfstandig naamwoord, het bijvoeglijk naamwoord en het voorzetsel Woordsoortbenoeming En tot slot Zinsontleding Scheidbaar samengesteld werkwoord Zinsontleding Het lijdend voorwerp Woordsoortbenoeming Wel of geen voorzetsel? Woordsoortbenoeming Het zelfstandig werkwoord en het hulpwerkwoord Woordsoortbenoeming En tot slot Zinsontleding Weet je het nog? Woordsoortbenoeming Weet je het nog? Woordsoortbenoeming En tot slot Zinsontleding Weet je het nog? Woordsoortbenoeming Weet je het nog? Woordsoortbenoeming En tot slot Werken met de computer De persoonsvormen van een werkwoord De spelling van de persoonsvorm in de tegenwoordige tijd Lastige gevallen: ei of ij? Weet je het nog?