ADVIES INZAKE EEN NIEUWE VESTIGINGSPLAATS VOOR HET SCHEEPSARCHEOLOGISCH MUSEUM KETELHAVEN. door Abw august us

Transcriptie

1 ADVIES INZAKE EEN NIEUWE VESTIGINGSPLAATS VOOR HET SCHEEPSARCHEOLOGISCH MUSEUM KETELHAVEN door Abw august us \- R I J K S D I E N S T V O O R D E I J S S E L M E E R P O L D E R S S M E D I N G H U I S L E L Y S T A D

2 INHOUD.. 1. DE HUIDIGE SITUATIE 1.1. De huidige locatie 1.2. Gebouwen 1.3. Bezoekers 2. TOEKOMSTIGE ONTWIKKELING 2.1. Algemeen 2.2. Programma van eisen Eisen aan de locatie Benodigde oppervlakte en inhoud van de gebouwen Benodigde parkeerruimte' Totaal benodigde ruimte 3. MOGELIJKE VESTIGINGSPLAATSEN 3.1. Het huidige museum te Ketelhaven 3.2. Het huidige depotterrein op kavel N2 bij Ketelhaven; 3.3. De Houtribhoogte 3.4. Lelystadhaven 3.5. Een plaats nabij het gemaal "De Blocq van Kuffeler"! 3.6. Een plaats ten noorden van het Muiderzand 3.7. "Reservering bij zondere bes temingen" ten wes ten van 3.8, Een plaats nabij de Stichtse Brug 3.9. Pampushout Zeewolde I SAMENVATTING BIJLAGE: I kaartje Oostelijk en Zuidelijk Flevoland, waarop "plaats- I aanduiding potentisle vestiging scheepsarcheologisch museum" i I I i i I I,. Almere-Haven

3 INLEIDING In de Noordoostpolder is het archeologisch onderzoek begonnen in Vanaf het begin is er naar gestreefd om de voorwerpen van archeologisch belang te bewaren en te exposeren. Tijdelijke expositie- en depotruimtes zijn daartoe ingericht op Schokland in 1947 en later te Ketelhaven in Het muse& te Ketelhaven richt zich op de schepen die 'na het droogvallen van de polder zijn gevonden en onderzocht. Hkt museum trekt jaarlijks &bgeveer bezoekers, voornamelijk uit de IJsselmeerpolders en ae naaste omgeving. De gebouwen van het museum ~etelhaven voldoen maar tot op zekere hoogte aan de te stellen eisen. De expositie- en depotruimtes zijn te klein om in de toekomst ook maar een deel van de collectie te kunnen bergen. Sinds de opgraving van een aantal schepen in het Rijngebied en hun opname in de collectie te Ketelhaven is de taak van het museum verbyeed. Op verzoek van het Ministerie van C.R.M. heeft de R.1J.P. op zich genomen om schepen uit 'Zwa~erdam en Arnhem te bergen, te conserveren en te exposeren:het museum heeft hierdoor een meer nationale taak en funktie gekregen. De grote belangstelling voor de historische elementen in de 'Noordoostpolder maakt duidelijk dat een blijvend karakter van het huidige museum zeer gewenst is. Uitgaande van een inventarisatie van de huidige toestand worderi de mogelijkheden voor de toekomstige ontwikkeling van het scheepsarcheologisch museum geschetst, hetgeen uitmondt in een programma van eisen. Op basis van deze toekomstige ontwikkelingen worden een aantal mogelijkheden voor definitieve vestiging aangegeven. Geprobeerd zal worden. bieruit een voorkeursplaats te kiezen.

4 1. DE HUIDIGE SITUATIE 1.1. De huidige locatie Tot 1971 maakte de scheepsarcheologie deel uit van expositie in het museum Schokland. In dat jaar is te Ketelhaven een graanloods geplaatst en in de loop der jaren ingericht als expositieruimte voor de scheepsarcheologie. De loods en de werkplaats van het museum liggen aan het Ketelmeer, een schakel in de ~chee~vaartroute van de IJssel naar het IJsselmeer. De gebouwen staakbuitendijks op een landtong tussen een vluchthaven en een jachthaven.,het depot voor grote scheepsonderdelen ligt op een afstand van ongeveer I Ian vanaf Ketelhaven in de polder. Dit depot is een landbouwschuur op kavel N2, waar ankers, zwaarden, wherry's, drooghout grote pbjecten, lading, een sloep, curiosa en rariteiten liggen o~geslagen.'~obr het goed funktioneren als depot is deze afstand relatief groot. De ligging van Ketelhaven is Fen opzichte van grotere bevolkingscentra erg geisoleerd, terwijl een goede'bebording langs de wegen ontbreekt. Ketelhaven is niet bereikbaar met openbaar vervoer Gebouwen Het huidige gebouw, een voormalige graanloods, voldoet als voorlopig onderkomen voor een museum. Naar'huidige maatstaven zijn de werkruimtes echter niet optimaal en vonnt het ontbreken van depots in of inde directe nahijheid van het museum een belemmering. De kleine voorwerpen zijn thans per omgeving gesorteerd en opgeslagen in een depot in het museum. De overige opslagplaatsen van het museum zijn gevestigd in een werkplaats bij het museumen de genoemde landbouwschuur op kavel N2. Onder deze omstandigheden is van een samenhangend depotbeheer geen sprake. Het expositiegebouw beslaat een totale oppervlakte van m2, de werkplaats 782 m2 en de landdouwschuur 408 m2. Het terrein waarop de landbouwschuur staat is iri totaal m2 groot (60 m x 60 m). Gesteld mag worden dat de omvang van de expositieruimte verreweg ontoereikend is. De opstelling van de permanente tentoonstelling anno 1975'geeft slechts een zeer summiere indruk van wat met het bestaande materiaal geboden kan worden. Daarnaast hoopt men nog op-nieuwe vondsten waarbij de nog ontbrekende scheepstypen zouden kunnen zijn (boomstamkano, Romeins schip, waterschip). Een kleine kogge wordt nog onder de grondwaterspiegel ter plaatse bewaard Bezoekers Ondanks de slechte bereikbaarheid en de onvoldoende hewegwijzering van het museum is het aanta,l bezoekers aanzienlijk: ' met piek in juli: meer dan h9.813 (gem. 3751dag) De stijging in 1974 is te danken aan de publiciteit rond de opgravingen in Zwammerdam. In vergelijking met de bezoekersaantallen van andere musea op scheepvaartgebied is het aantal hezoekers van het scheepsarcheologisch museum te Ketelhaven relatief groot te noemen.

5 Naast bovengenoemde factoren is ook de geisoleerde ligging van het museum een belangrijke factor-bij het beoordelen van het. bezoekersaantal. Hier volgt een overzicht van de bezoekersaantallen van enkele andere musea op scheepvaartgebied: ' Nederlands Scheepvaartmuseum te Amsterdam per jaar Visserij Museum te Vlaardingen ) ". " - Marinemuseum te Den Helder, " " - (1978) Noordelij k Schee~vaartmuseum- te Groningen (regionale collectie) " " (1977) Visserijmuseum te Scheveningen (regionale collectie)', " ' " - (1978) Zuiderzeemuseum te Enkhuizen (regionale collectie) " " (1978) De herkomst van de bezoekers aanhet museum Ketelhaven werd dqor Ter Haar nagegaan door middel van een enquzte. Uit de enquzte (17 mei 1975 tot 30 juni 1976) bleek dat de herkomst "een duidelijk regionaal beeld" vertoont ; 22% uit Flevoland, 22% uit Overijssel en 22% uit Gelderland. Dit is dus in totaal 213 deel. Het gros van de bezoekers blijkt uit dewoonplaats te komen (54%) terwijl maar liefst 222 van de bezoekers uit de vakantieplaats komt en 12% van de aanlegplaats van de boot in het k+er van een trektocht. Opk de vraag over eerder museumbezoek leverde een aantal interessante gegevens op. Het bleek, dat. I l%..van. de bezoekers we1 eens i n een ander museum. was-geweest dat ook op scheepvaart gericht was; 40% "an de bezoekers ooit 'een scheepvaart-museum 'en Gn of meer. andere soorten musea bezocht; 36% daarvoor alleen andersoortige musea bezocht. Hieruit mag worden.afgeleid dat de belangstelling voor het verleden van de scheepvaart relatief groot is onder de mensen die we1 eens een museum bezoeken. De percentages zijn alle berekend,uit een steekproef uit enqu^eteformulieren (bezoekers). 2. TOEKOMSTIGE ONTWIKKELING 2.1. Algemeen De tijdelijke expositie- en depotruimtes dienen spoedig een blijvend karakter te krijgen of overgeplaatst worden naar een andere, definitieve plaats. De gebouwen voldoen maar tot op zekere hoogte meer aan de te stellen eisen. Zowel de expositie- als de depotruimtes zijn te klein, vooral met het oog op toekomstige vondsten en het herbergen hiervan. Ook wachten er nog vele opgegraven schepen met hun lading en huisraad op een plaatsje in het museum. Dit betreft dan opgravingen in Flevoland. paarnaast heeft de R.I.T.P. op zich genomen om ook de opgegraven schepen uit'de Romeinse tijd uit Zwammerdam en Arnhem te bergen, te conserveren e:n te exposeren. Dit vraagt uiteraard erg veel ruimte. Gezien de status die' het museum krijgt als gevolg van deze nationale taak.is zij die ruimte ten volle waard. Het blijkt namelijk dat er in Nederland geen s~hee~shistorisch of -archeotbgisch museum bestaat met een nationale opiet. De maritieme musea te Amsterdam en Rotterdam zijn evenwel ~boralsnogvrijwel gelijk gericht' qua collectie, doch de meeste musea richten zich in hoofdzaak op de periode na.de zestiende eeuw.

6 Het gebied waarop het Museum voor Scheepsarcheologie zich de laatste j aren heeft gericht laat zien dat het wezenlijk van de overige musea verschilt. "Door archeologisch onderzoek in het Zuiderzeegebied is aan de bestaande collectie een dimensie toegevoegd: het schip zelf, met zijn lading en scheepsinventaris. Voor het eerst kreeg men gegevens over schepen die uit de'middeleeuwen dateren. Bouwactiviteiten en ontgrondingen langs de Rijn en de.oude Rijn brachten nog een aspect aan het licht: rivierschepen uit'de Romeinse tijd en de Middeleeuwen" (Reinders 1978) Progr-a van eisen Eisen aan de locatie Reinders stelt als eisen aan een gunstige locatie voor een scheepsarcheologisch museum, dat - het bereikbaar moet zijn met openbaar vervoer; - het een relatie met water en scheepvaart moet hebben; - het een relatie met een grote.woonkern dient te hebben; - het mogelijkheden tot uitbreiding dient te bezitten. ~aast de eisen die Reinde~s steit, 'kan ook de relatie met het open polderland als voormalige zeebodem positief worden gewaardeerd. Gedachtenvorming over de toekomstige plaats voor het museum is'wenselijk, omdat de conservering, de behandeling en de opslag van het hout met aansluitend de opbouwvan de schepen op elkaar afgestemd dienen te zijn. Verplaatsing van de schepen na de opbouw is ongewenst en vrijwel onmogelijk, gezien de grootte en het gewicht van de schepen en de omyangrijke ondersteuning voor ieder schip, nodig om vervorming te'voorkomen. Het werken mcit grote objecten maakt het noodzakelijk dat expositieruimte, werkplaats en depot op korte afstand van elkaar liggen en onder alle omstandigheden gemakkelijk toegankelijk zijn. Deze wenselijkheid van spoedige gedachtenvorming werd reeds in 1978 door Reinders kenbaar gemaakt. Medio 1979 verdient het daarom aanbeveling enkele potentizle museumlocaties op hun geschiktheid aan 0.a. bovengenbemde eisen te toetsen. Een bijkomend aspect t.a.v. de plaatskeuze is de in het kader van het mtseumbeleid van het Ministerie van C.R.M. voorgestane spreiding van de verschillende musea over de regio. Dit Spreidingsbeleid wordt geformuleerd in de nota "Naar een nieuw museumbeleid" van het Ministerie van C.R.M., hoewel de rol van de musea van nationaal belang in dit,opzibht beperkt zal' blijven. De relatie met een grote woonkern behoeft.:geen voorwaarde te zijn. Het is namelijk gebleken dat er mensen zijn, die tot dusverre het museum Ketelhaven bezochten, het rijden erheen'niet als bezwaarlijk ondervonden maar het eerder als een verzetje beschouwden.een ander criterium voor de vestiging van een m"s+m als dit kan zijn de aanwezigheid van andere recreatieve horiieningen. Deze voorzieningen moeten dan we1 passend zijn en goed'aansluiten bij de behoefte van het publiek op dit gebied. ~ e zou, t ten slotte, ideaal zijn wanneer er naast de genoemde situe- ~ingseisen nog de gelegenheid zou bestaan om de nieuwe vestigingsplaats in de buurt van een opgegraven scheepswrak te situeren. Dit wrak zou dan permanent in de openlucht tentoongesteld moeten zijn, evenals nu het wrak "De Zeehond" bij Lelystad. In de praktijk zal een dergelijk wrak echter geen lang leven beschoren zijn vanwege het versnelde rottingsproces na drooglegging van de polder in combinatie met het eroderen als gevolg van het bezoek. Ook zal het scheepstype van het wrak interessant genoeg moeten zijn voor bezichtiging.

7 Benodigde oppervlakte - en inhoud-van de gebouwen,,,. De huidige oppervlakte van de gebouwen beslaat in totaal m 2. Zoals gesteld is deze oppervlakte nu a1 te klein gebleken. Reinders stelt :dan ook dat een uitbreiding ~naar m2 in de toekomst nodig zal zijn, waarvan in ieder geva m2 op de begane grond (berekend uit tabel 7 van werkdocument 244Abwdoor Reinders). Uit dezelfde tabel is berekend dat de totile inhoud van de gebouwen minimaal m3 moet worden. EEn eh ander houdt in dat het huidige vloeroppervlak van de gebouwen in hun totaliteit bijna verdrievoudigd. moet worden ; Benodigde parkeerruimte Voor het inschatten van de benodigde hoeveelheid parkeerruimte bij het nieuwe museum is onder andere gekeken naar de planning in deze die destijds voor de uiteindelijke situatie van het informatiecentrum '!Nieuw Land" is gehanteerd. :~ier werd uitgegaan van een totaal aantal bezoekers van per. jaar met een maximum van 'a per dag. Bij een gewogen gemiddelde bezettingsgraad voor personenauto's uit de categorie vakantieverkeer.van 2,9 (dec. '77 - nov. '78, C.B.S. te Heerlen) becijferde men het ljenodigde aantal parkeerplaatsen op 2': 000). - Na het gereedkomen van de eefste fase van het informatiecentrum met een bezoekersmaximumvan 500 'a 600'per dag blijken de 150 parkeerplaatsen ruimschoots voldoende. Ook bij het. huidige museum Ketelhaven blijken de 100 beschikbare parkeerplaatsen nooit 'allemaal bezet te; zijn, ook- niet op een- topdag (+ 640 personen), terwijl deze parkeerplaats ook wordt gebruikt door bzzoekers van het restaurant. Bussen kunnen evenwel naast en voor het museumgebouw parkeren. Stellen we het aantal bezoekers van het nieuwe museum in de toekomst,.. op 'a per jiar met' een mogelijke uitloop naar per jaar (prognose) waarbij op topdagen op 'a bezoekers gerekend mag worden, dan moet men rekenen op een parkeerterrein met plaats voor 800 auto's. Dit betekent een oppervlakte van zo'n 1,2 ha Totaal benodigde o~xtlakte,. Voor.,de gebouwen is in ieder geval m2 grond benodigd en voor parkeerruimte m2. Samen is dit een netto-oppervlakte van m2. De netto benodigde oppervlakte voor buitenobjecten is moeilijk in te schatten omdat deze direct afhankelijk is van de te bieden voorwerpen. Bij het tonenvan een scheepshelling enlof wrak. buiten bedraagt de benodigde.oppervlakte a1 gauw een halve hectare. Voor de aankleding en overige inrichting van het terrein is eveneens,.. veel ruimte nodig; naar schatting zal hiervoor de netto-oppervlakte met een factor 2 moeten worden vennenigvuldigd. Voor gebouwen, parkeerterrein, buitenobjecten en aankleding van het terrein is-dus in.totaal 4,s 2.5 -ha nodigi-

8 3. MOGELIJKE VESTIGINGSPLAATSEN Op basis van het voorgaande zullen we een aantal mogelijke vestigingsplaatsen de revue laten paseren en daarbij toetsen aan de gestelde normen. De volgende plaatsen zullen deze toetsing ondergaan: - het huidige museumterrein te Ketelhaven (0.Fl.); - het huidige depotterrein op kavel N 2 bij Ketelhaven (0.Fl.); - de Houtribhoogte; - ~el~stad-haven - een'plaats nabij het gemaal "De Blocq van Kuffeler"; - een plaats ten noorden van het Muiderzand; - de reservering van bijzondere bestemmingen ten westen van Almere-Haven; - de reservering van bijzondere besterrmingen nabij de Stichtse Brug; - in het Pampushout; - in of bij Zeewolde. Op; het kaartje in de bijlage staan deze plaatsen weergegeven. Schema Pgeeft een overzicht van de mogelijkheden elk van deze plaatsen voor een vestiging van een &seum.. In het hiernavolgende worden elk van deze plaatsen kort besproken Het huidige museumterrein te Ketelhaven Het huidige museumterrein ligt op de landtong van de voormalige werkhaven Ketelhaven. Hier staan het expositiegebouw en de werkplaats. Aan de ene zijde van de landtong ligt een jachthaven en aan de andere zijde een vluchthaven, tevens ingang van de polder voor de scheepvaart via een sluis. Deze plaats heeft sterke binding met de scheepvaart en het water: voor uitbreiding is evenwel weinig ruimte; tussen de werkplaats en hetsluisje en ten oosten van de sluis liggen nog respectievelijk ca.1350 m2 en ca m2 onbebouwd terrein. Zuiderzeewerken is naar het zich laat aanzien niet bereid deze terreintjes af te staan ten behoeve van het museum. Ook de parkeergelegenheid zou bij realisatie in het gedrang komen Het huidige depotterrein op kavel N 2 bij Ketelhaven (O.F1) Dit terrein mist de relatie met het water en de scheepvaart en is evenals de vorige locatie niet met openbaar vervoer te bereiken. Ook de nabijheid van een grote woonkern ontbreekt hier. De discussie over deze lokatie als plaats voor een museum is echter waarschijnlijk niet terzake, omdat op deze plaats een dorp voor gehandicapten gepland is (het zogenaamde A.V.0.-project). Bij realisatie hiervan zou het'gehele terrein van het huidige depot hieraan opgeofferd worden. Er zijn echter recente berichten dat dit A.V.0.-project dichterbij Dronten zal worden geplaatst De Houtribhoogte Dit terrein bezit ongeveer dezelfde waarden ten aanzien van de relatie tussen het museum en de scheepvaart als Ketelhaven, hoewel de afstand tot het water beduidend groter is en het Houtribsluizencomplex is. De grote woonkern is dichtbi j, het openbaar vervoer is te.regelen, maar het is de vraag of deze plaats we1 zo geschikt is. De aanwezigheid van het informatiecentrum "Nieuw Land" is de oorzaak van dezevraagstelling. Het lijkt namelijk niet nuttig om twee of meer instellingen die veel informatie verstrekken, naast elkaar te situeren. De kans bestaat dan dat voor beide instellingen het bezoekersaantal terugloopt.

9 3.4. Lelystad-Haven In het bestemmingsplan Lelystad-Haven is geen bestemming "bijzondere recreatieve vestiging" aan te wijzen, waaronder een museum zou vallen. In principe zou de dijkstrook langs het Oostvaardersdiep ten zuiden'van Lelystad-Haven, een gesch~kte plaats kunnen zijn maar deze heeft een waterstaatkundige bestemming, en voldoet ook qua grootte niet (ca. 2 ha). Bovendien is het bij de Houtribhoogte genoemde bekoncurrerend-effect van het "Nieuw Land" hier, zij het minder ook van toepassing., 3.5. Nabij het gemaal "De Blocq van Kuffeler". Achter het gemaal "De blocq van ~uffeler" ten noord-oosten van de Hoge en Lage Vaart is op het ontwerp-structuurplan van de Buitenruimte van ~lmere een terrein aangegeven voor bijzondere bestemmingen. Dit terrein valt in de lands~ha~sontwikkelin~szones van het Almere-gebied, welke hier hef industrieterrein "De Vaart" en de "Lepelaarsplassen" begrenzen. Het gebied bestaat nu voornamelijk uit wilgen, welke hier spontaan zijn opgeslagen. De relatie met een groot open water ontbreekt hier, omdat de hoge dijk en de afstand achter de dijk deze in de weg staan. Ook de relatie met het polderland is hier gering aan de overige eisen wordt redelijk tegemoet gekomen Ten noorden van het Muiderzand Aan de noordzijde van het Muiderzand ligt binnendijks nog een terrein zonder definitieve bestemming (kavel Az 126). In het bestemmingsplan Muiderzand wordt in.de toelichting gesproken van "het meest noordelijk gelegen deel van het plangebied, ingeklemd tussen Pampuspad en IJmeerdijk is te beschouwen als reserve voor eventueel toekomstige uitbreiding en/of voor onverwachte ontwikkelingen'! Zowel ten noorden als ten zuiden van,deze'plaats komt op geringe afstand een jachthaven. De kavel heeft een oppervlakte van 9 ha. Uitgezonderd de directe relatie met het grote opek water (het terrein ligt vlak achter de dijk) en de scheepvaart, voldoet deze plaats goed aan de overige gestelde eisen Reservering bi jzondere' bestemmingen ten westen van Almere-Haven Ten westen van Almere-Haven tussen de Gooimeerdijk en de Muiderweg ligt eeri gereserveerd terrein ten behoeve van bijzondere bestemmingen. Dit gebied ligt in de landschapsontwikkelingszone, welke het Kromslootpark en'nlmere-haven scheidt (ontwerp structuurplan Buitenruimte Almere). Ook buitendijks is voor deze regio zowel intensieve als extensieve recreatie gepland, voornamelijk oever- en watergebonden recreatie. Ook hier geldt dat de dijk een direct contact tussen het museum en de tegnewoordige scheepvaart in de weg staat. Ook de relatie met het nieuwe land komt hier niet overtuigend naar voren; Een gebied met een overwegend stedelijk karakter is niet onlosmakelijk verbonden aan het polder-.land. Veel meer is dit het geval in een uitgesterkt landbouwgebied. ~e overige vestigingsvoorwaarden komen hier goed uit de verf '~abij de Stichtse Brug Het gebied, dat wordt ingesloten door de afzet van de Stichtse Brug,, de Gooimeerdijk, de Waterlandse weg en een gedeelte van het Almeerderout wordt op het ontwerpstructuurplan Buitenruimte Almere aangeduidt als bijzondere bestemmingen. voor deze lokatie gelden ongeveer dezelfde voor- en nadelen als het vorige gebied (nr. 3.7.) De lokatie valt echter buiten de landschaps-

10 ontwikkelingszone (Almeerder-Hout) en recreatieve ontwikkelingen nabij de brug zijn voorshands niet te verwachten. In een later stadium kan deze mogelijkheid evenwel nog benut worden. Ook hier is een blijvende relatie met het open polderland niet zeker. De kans op het dichtslibben van dit terrein met allerlei voorzieningen is daarvoor te groot Pampushout In het kader van de te treffen voorzieningen in het Pampushout ten noordwesten vab Almere-Stad (sporterreinen, speel- en ligweiden, kinderboerderij,. manege,. etc) zou een scheepsarcheologisch museum op zijn plaats zijn. Interessant is hierbij het hier ter plekke opgegraven scheepswrak dat een ideaal buitenobject voor het museum zou zijn. Aan een van de belangrijkste eisen, de relatie met het water c.q. de huidige scheepvaart, kan hier echter niet worden voldaan Zeewolde In de regio Zeewolde blijft de vestiging van een scheepsarcheologisch museum goed inpasbaar. Ook wanneer het museum achter de dijk komt te liggen is het contact met het open water en de scheepvaart nog niet verbroken. De dijk is hier namelijk vrij laag en er loopt geen weg over. Aan de overige eisen wordt goed voldaan, hoewel de relatie met het polderland min of meer schade lijdt wanneer aan een situering wordt gedacht aan de zuidzijde van Zeewolde, waar 10s is aangeplant. Ook in het kader van het door CRM voorgestane spreidingsbeleid van museumvestigingen is deze plaats goed geschikt. Een exacte plaats is nog niet aan te geven; een museumvestiging zou opgenomen moeten worden in het structuurplan Zeewolde.

11 4. VOOFURSPLAATSEN.. Uit hoofdstuk 3 kan worden afgeleid welke plaatsen het best voldoen aan de gestelde eisen. Het blijkt dat het Muiderzand en Zeewolde de voorkeur verdienen als mogelijke vestigingsplaats voor het scheepsarcheologisch museum. Een plaats ten noorden van het Muiderzand op kavel Az 126 voldoet aan veel van de gestelde kriteria. Naar deze plaats is een goede busverbinding mogelijk, terwijl het aan de rand van Almere ligt en ook bereikbaar is voor de bevolking van de heie Randstad. Op de recreatieve ontwikkelingen rond het strand en de jachthavens van het Muiderzand lijkt het museum een welkome aanvulling. De relatie met het polderland kan hier goed tot zijn recht komen wanneek in het"achterlandu enige landbouw van betekenis kan worden gehandhaafd. Het directe visuele contact met de huidige scheep vaart en het grote open water zalniet makelijk tot stand te brengen zijn vanwege de hoogte van de tussenliggende dijk. De ligging van deze lokatie ten'opzichte van Almere en de hele randstad past min of meer in het spreidingsbeleid voor musea van het.i~inisterie van CRM. Wanneer we het scheepsarcheologisch museum rangschikken onder de nationale musea. Voor Zeewolde geldt dit laatste argument.in nog sterkere mate. Beschouwen we het scheepsarcheologisch museum als een museum van meer regionale betekenis dan is Zeewolde in dat opzicht geschikt, terwijl ook hier museua van nationale betekenis gevestigd kunnen worden. De ligging van Zeewolde ten opzichte van de hele randstad en Almere en andere bevolkingsconcentraties laat dit toe. De relatie!van een eventueel te vestigen scheepsarcheologisch museum met de huidige scheepvaart en het water kan makkelij-.ker gerealiseerd worden dan bij het Muiderzand omdat de dijk hier veel lager is en er geen weg overheen loopt. Om de overige eisen (relatie met woonkern, goede openbaar vervoersverbindingen en de aanwezigheid van andere' recreatieve voorzieningen wordt goed voldaan. Als onderscheid tussen het Muiaerzand en Zeewolde dat mogelijk bij de uiteindelijke keuze van belang kan zijn dient het feit dat bij het Muiderzand aangesloten kan worden op een duidelijke bestaande situatie en vrij ver ontwikkelde planvorming. In Zeewolde ontbreken deze omstandigheden, waarmee een stuk onzekerheid wordt ingebouwd. De potentieel gunstige omstandigheden in Zeewolde dienen voor een groot deel nog verwezenlijk te worden. Bij een spoedige plaatskeuze bestaat echter nog volop gelegenheid om het museumproject te intergreren in het structuurplan Zeewolde. 5. SAMENVATTING 0mdat de gebouwen van het scheepsarcheologisch museum te Ketelhaven ma+ tot op zekere hoogte aan de te stellen eisen voldoen en de onderlinge afstand tussen expositieruimte, werkplaats en depot te groot is, wordt gezocht naar een andere plaats voor het museum. Ook de berging conservering en exposering van opgegraven schepen uit de Romeinse tijd en 'de Middeleeuwen uit Zwammerdam en Arnhem gaven het museum een meer nat'ionale taak en functie. Rierdoor verdient het aanbeveling het aanvankelijke tijdelijke karakter van het museum om te zetten in een blijvend. ~ 1 eisen s aan de nieuwe lokatie worden onder andere gesteld: - bereikbaarheid met openbaarvervoer; - relatie met water en scheepvaart; - relatie met grote woonkern; - reratie met open polderland als voormalige zeebodem; - mogelijkheid tot uitbreiding moet aanwezig zijn; - inpasbaarheid in het spreidingsbeleid van CRM en - de aanwezigheid van andere recreatieve voorzieningen.

12 De totaal benodigde oppervlakte wordt geschat op 4,5 5 ha. Na toetsing van een aantal mogelijke vestigingsplaatsen aan de genoemde criteria blijken er twek de voorkeur te verdienen boveri de andere: het Muiderzand (kavel pz 126)en Zeewolde. Er wordt geadviseerd een definitieve keuze te maken tussen deze twee mogelijkhden, waarbij de verschillen in ontwikkelingsfase tussen het Muiderzandgebied en Zeewolde van be1ang;zijn. Gemeente Dronten ~lok, drs. R.H.J. Ministerie CRM Ministerie CRM Reinders, H.R. Reinders, H.R. Bestemmingsplan Landelijk gebied van Dronten Archeologisch reisboek voor Nederland De ~ederlandse inusea ~aar een nieuwe museumbeleid ' Archeologie en musea in de IJsselmeerpolders, Werkdocument 35 Bbw - januari Archeologie in de IJsselmeerpolders, Werkdocument 244 Abw - september 1978 Rijksdienst voor de IJsselmeerpolders - Bestemingsplan Lelystad-Haven, juni Rijksdienst voor de IJsselmeerpolders - Ontwerp structuurplan Buitenruimte Almere, versie 1979.