Met oog voor morgen. Groepsbrochure

Transcriptie

1 A p r i l 2012 Met oog voor morgen Groepsbrochure

2 Met oog voor morgen Inhoudsopgave

3 3 De onderlinge samenwerking binnen Rabo Vastgoedgroep en met onder delen van de Rabobank Groep levert interessante innovatieve producten en diensten op. Bouwfonds Property Development, MAB Development, FGH Bank, Bouwfonds REIM. Samen met Fondsenbeheer Nederland vormen deze bedrijven Rabo Vastgoedgroep, hét vastgoedexpertisecentrum van de Rabobank Groep. Eén van de grootste integrale vastgoedondernemingen in Europa. De unieke combinatie van activiteiten in de vastgoedsegmenten ontwikkeling, financiering en investment management en de spreiding in de Nederlandse markt, Frankrijk en Duitsland dragen zorg voor de commerciële slagkracht. Verder is Rabo Vastgoedgroep samen met het netwerk van de lokale Rabobanken stevig verankerd in de samenleving. Ieder onderdeel heeft zijn eigen individuele kennis, ervaring en kracht. Waar mogelijk wordt intensief samengewerkt in het belang van de klant. Op die manier wordt bijgedragen aan het resultaat van de Rabobank Groep. Ambities realiseren Rabo Vastgoedgroep werkt aan het ontwikkelen van vastgoed en vastgoedgerelateerde diensten en wil de ambities realiseren van klanten op het gebied van wonen, werken, winkelen en recreëren. Ambities worden vertaald in gebiedsontwikkelingen, vastgoedprojecten, -financieringen en -beleggingen. Ook worden fondsen geboden voor diegenen die willen investeren in een aangename en duurzame omgeving. De klant Rabo Vastgoedgroep richt zich op de particuliere en zakelijke markt. De bedrijfsonderdelen gaan de samenwerking aan met (lagere) overheden, woningcorporaties, (potentiële) gebruikers en beleggers, zowel particulier als institutioneel. Samenwerking binnen de Rabobank Groep Rabo Vastgoedgroep neemt een belangrijke positie in binnen de Rabobank Groep en is samen met het netwerk van de lokale Rabobanken stevig verankerd in de samenleving. Alle vastgoedgerelateerde vragen vanuit de Rabobank Groep kunnen worden gesteld bij het speciaal daarvoor ingerichte Rabo Vastgoedloket. Met oog voor morgen In onze visie is vastgoed een belangrijke factor voor het welzijn en de welvaart van mensen en vormt het een essentieel onderdeel van de bedrijfsvoering van ondernemingen. Daarom werken we integer en transparant, zijn we betrokken en streven we altijd naar een gezonde balans tussen de sociale, economische en ecologische effecten van onze vastgoedactiviteiten. Onze ambitie is binnen de vastgoedsector een toppositie te hebben op het gebied van duurzaamheid. Duurzaamheid is dan ook op alle fronten verweven in het beleid van onze bedrijfsonderdelen. Bovendien maken we met Fondsenbeheer Nederland de groei mogelijk van maatschappelijke fondsen op het gebied van cultureel erfgoed, volkshuisvesting en groen. Dat doen we zonder winstoogmerk. Dus ook op die manier heeft Rabo Vastgoedgroep oog voor morgen en leveren we een bijdrage aan een groeiende welvaart en een betere leefomgeving.

4 Met oog voor morgen Groepsbrochure 4 Maatschappelijke verantwoordelijkheid in de genen De Rabobank is in Nederland opgericht door ondernemende mensen in de agrarische sector, die nagenoeg geen toegang hadden tot de kapitaalmarkt. Door op coöperatieve basis samen te werken, kon worden voorzien in de onderlinge kredietbehoefte. Maatschappelijke verantwoordelijkheid zit dan ook in het DNA van de bank. Hetzelfde geldt voor de onderdelen van Rabo Vastgoedgroep. FGH Bank is vanuit die filosofie ontstaan, in 1890 al. Dicht bij de klant en nauw betrokken bij de vastgoedmarkt. Bouwfonds vindt haar oorsprong in 1946: Jacob Wiersema richt de Bouwspaarkas Drentsche Gemeenten op. Daarmee ziet hij een ideaal verwezenlijkt: een publieke spaarkas die mensen met een smalle beurs aan een eigen huis helpt. De Nederlandse gemeenten blijven uiteindelijk 55 jaar aandeelhouder van Bouwfonds. Fondsenbeheer Nederland Fondsenbeheer Nederland is binnen Rabo Vastgoedgroep een onafhankelijke beheerder van maatschappelijke fondsen die zich inzetten voor een betere kwaliteit van de leefomgeving. Concreet zijn dit Nationaal Restauratiefonds, Stimuleringsfonds Volkshuisvesting (SVn), Nationaal Groenfonds, Nationale Maatschappij tot Behoud, Ontwikkeling en Exploitatie van Industrieel Erfgoed (BOEi), Boerderij en Landschap, Stichting Klimaatlandschap Nederland en Stichting Behoud en Herbestemming Religieus Erfgoed (BHRE). Al deze fondsen opereren onder eigen bestuurlijke verantwoordelijkheid. Fondsenbeheer Nederland ondersteunt de fondsen met huisvesting, personeel, management, vastgoeddeskundigheid, ict en financiële kennis. Dit gebeurt zonder winstoogmerk. Fondsenbeheer Nederland heeft als strategisch motto: investeren in ruimtelijke kwaliteit. Via de door haar beheerde fondsen wordt dit dagelijks gerealiseerd. Duurzaamheid is op alle fronten verweven in het beleid van onze bedrijfsonderdelen. Business case Broedplaats voor creatieve ondernemers i Voor meer informatie: Hazemeyer Hengelo Waar bijna honderd jaar lang innovatief elektronisch schakelmateriaal werd geproduceerd, gonst het nu van heel andere innovatieve activiteiten. De oude fabriek van Hazemeyer Hengelo is tegenwoordig het decor voor evenementen en een broedplaats van creatieve ondernemers. Een toonbeeld van vernieuwd industrieel erfgoed. Het Hazemeyer-complex is ruim drie hectare groot met zeven monumentale fabrieksgebouwen en een groot parkeerterrein. Enige jaren geleden is de herbestemming van het complex in gang gezet. Dat heeft geresulteerd in de Creatieve Fabriek, waar onder andere accommodaties verhuurd worden voor groepen tot personen. In de fabriek hebben inmiddels ook zo n twintig creatieve ondernemers en kunstenaars een inspirerende werkplek gevonden en wordt er onderwijs gegeven (ROC). De Nationale Maatschappij tot Behoud, Ontwikkeling en Exploitatie van Industrieel Erfgoed (BOEi), gefaciliteerd door Fondsenbeheer Nederland, gaat de herbestemming de komende jaren voortzetten. BOEi kocht het Hazemeyer-terrein in Dit gebeurde in nauwe samenwerking met FGH Bank. De aankoop en herbestemming is een goed voorbeeld van maatschappelijk verantwoord ondernemen, waarbij nadrukkelijk naar de aantrekkelijkheid op lange termijn wordt gekeken en niet naar winst op korte termijn.

5 Met oog voor morgen Groepsbrochure 5 Samenwerking Rabobank groep De onderlinge samenwerking binnen Rabo Vastgoedgroep en met onderdelen van de Rabobank Groep levert interessante innovatieve producten en diensten op. Een aantal concrete voorbeelden: Bouwfonds Property Development en MAB Development trekken samen op met lokale Rabobanken: Bouwfonds Property Development met name bij de verkoop van nieuwbouwprojecten, herontwikkeling van gebieden en bij activiteiten om de lokale woningmarkt te stimuleren en MAB Development bij de verkoop van commercieel vastgoedprojecten. Verder biedt FGH Bank de lokale Rabobanken analyse van vastgoedfinancierings aanvragen, revisies van financiële belangen en expertise voor vastgoedtaxatievragen. En Bouwfonds REIM werkt onder meer succesvol samen met Robeco Duitsland voor de plaatsing van een Europees vastgoedfonds. Profiel Rabobank Groep De Rabobank Groep is een internationale financiële dienstverlener op coöperatieve grondslag, actief op het gebied van retailbanking, wholesalebanking, vermogensbeheer, leasing en vastgoed. In de dienstverlening van de Rabobank staat het leveren van waarde voor de klant centraal. In Nederland streeft de groep naar breed marktleiderschap, internationaal ligt de focus op het uitbreiden van de leidende positie als fooden agribank. De Rabobank Groep bestaat uit zelfstandige lokale Rabobanken en hun centrale organisatie, de Coöperatieve Centrale Raiffeisen-Boerenleenbank B.A. (Rabobank Nederland) met dochters en deelnemingen. De groep heeft een personeelsbestand van ongeveer: fte en is wereldwijd actief in 46 landen. Dochterondernemingen en deelnemingen De dochterondernemingen en deelnemingen dragen bij aan de doelstelling van de Rabobank Groep om klanten een volledig pakket aan financiële diensten te bieden. De groepsonderdelen zijn specialisten op hun terrein en streven naar intensieve samenwerking in het belang van de klanten. Organisatieschema Rabobank Groep 31 december miljoen klanten 1,9 miljoen leden 139 lokale Rabobanken 872 vestigingen Rabobank Nederland Raad van bestuur Raad van commissarissen Ondersteuning lokale Rabobanken Particulieren Bedrijven Private Banking Overige ondersteunende afdelingen Rabobank International Food & agribusiness Wholesale banking Rural & retail banking Direct banking Rabo Development Staffuncties Rabobank Groep Coöperatie & Duurzaamheid Investor relations Long term funding Overige staffuncties Vermogensbeheer robeco Schretlen & Co Sarasin (69%) Leasing De Lage Landen Athlon Carlease Freo Dochterondernemingen en deelnemingen Vastgoed rabo Vastgoedgroep Bouwfonds Property Development MAB Development FGH Bank Bouwfonds REIM Fondsenbeheer Nederland Verzekeringen Achmea (29%) Interpolis Hypotheken Obvion (70%) Zakelijk rembrandt Fusies & Overnames Internationaal retail ACCBank Bank BGZ (60%) Partner banken Banco Terra (31%) Banco Regional (40%) BPR (35%) NMB (35%) Zanaco (46%) URCB (9%) Banco Sicredi (25%) De Rabobank Groep behoort wereldwijd tot de 25 grootste financiële instellingen en tot de top van duurzaamste banken.

6 8 Met oog voor morgen Groepsbrochure 6 Bouwfonds Property Development maakt al sinds 1946 aangenaam wonen voor zo veel mogelijk mensen bereikbaar. We staan niet alleen garant voor goed wonen, maar ook voor goed leven en recreëren. Want juist de woonomgeving bepaalt de kwaliteit van wonen. Daarom richten we ons in onze thuislanden Frankrijk, Duitsland en Nederland op de ontwikkeling van integrale woongebieden en kleinschalige multifunctionele projecten. Inclusief voorzieningen: van scholen tot zorgcentra, van winkels tot aantrekkelijke openbare gebieden. Samen met alle belanghebbenden realiseren we duurzame leefomgevingen. Woningen voor iedereen Daarbij staan de wensen van de eindgebruiker centraal. Net na de Tweede Wereldoorlog hadden klanten vooral behoefte aan betaalbare, kwalitatief goede koopwoningen. Sindsdien is er veel veranderd. Tegenwoordig is de doelgroep diverser en bouwen we appartementen in binnensteden, gezinswoningen in de stad, villa s op vrije kavels, starterswoningen, studentenwoningen, beleggershuurcomplexen en zorgwoningen. De omgevingskwaliteit zorgt voor de verbinding tussen de verschillende woonprojecten waarbij er voor onze klanten veel flexibiliteit is voor de indeling en afwerking van de woningen. Ieder project begint met het in beeld brengen van de klantbehoeften; samen met het landschap, de cultuurhistorie en duurzaamheid vormen die het uitgangspunt voor onze plannen. Werken vanuit lokale kennis Vanwege onze rijke historie is de expertise van Bouwfonds Property Development groot en brengen we een schat aan operationele kennis in. We zoeken voortdurend naar innovatieve methoden en oplossingen. En omdat we in onze drie thuislanden vanuit 30 regio kantoren werken, kennen we ook de lokale markten goed. Deze succesvolle manier van ontwikkelen vanuit regionale kennis heeft ons gemaakt tot wie we zijn: toonaangevend zowel binnen als buiten de stad en een van de grootste gebiedsontwikkelaars van Europa. Ieder project begint met het in beeld brengen van de klantbehoeften; samen met het landschap, de cultuurhistorie en duurzaamheid vormen die het uitgangspunt voor onze plannen.

7 Met oog voor morgen Groepsbrochure Specificaties 7 Project Les Carrés Solaires Plaats Annecy-le-Vieux Van idee tot oplevering Bouwfonds Property Development is als gebiedsontwikkelaar al in een vroegtijdig stadium betrokken bij nieuwe projecten. Wij zijn partner vanaf het eerste idee tot en met de realisatie. We hebben er de professionals, de ervaring, kennis, het financiële draagvlak en het netwerk voor. We brengen partijen bij elkaar, ontwikkelen innovatieve, toekomstbestendige woning concepten en houden greep op inhoud, proces en kosten. We nemen zelf het initiatief voor integrale gebiedsontwikkeling. Gaan de samenwerking aan met gemeenten, woning corporaties, belangengroepen en andere relevante marktpartijen. Die gebundelde kennis creëert nieuwe kansen, een betere aanpak van projecten en een hogere kwaliteit voor de eindgebruiker. Duurzame oplossingen We zijn er ons van bewust dat gebiedsontwikkeling een grote impact heeft op de toekomst. Daarom streven we naar een optimale balans tussen milieu, ruimte en economie. Wij kiezen voor kwaliteit boven kwantiteit. En houden daarom harde, transparante criteria aan voor lucht-, bodem- en waterkwaliteit en grondstoffen- en energieverbruik. Onder duurzaamheid verstaan wij ook: een betrouwbare, integere partner zijn in langdurige, stabiele samenwerkingsrelaties. In het belang van eindgebruiker, onderneming en maatschappij. Betrokken partijen Gemeente Annecy-le-Vieux en Bouwfonds Marignan Immobilier Omvang 3 gebouwen, waaronder een winkelkiosk, 65 appartementen en 5 winkels Bijzonderheden Bouwfonds Marignan behoort met deze ontwikkeling tot de selecte groep van Franse ontwikkelaars die een wooncomplex met het energielabel BBC heeft gebouwd en opgeleverd Oplevering 2011 en 2012 Wij zijn partner vanaf het eerste idee tot en met de oplevering en daarna. Business case Zonnig wonen in Annecy Een bebouwing die perfect integreert in het gebied, met respect voor het milieu en een zeer hoge energieprestatie. Deze eisen van de gemeente Annecy-le-Vieux vertaalde Bouwfonds Marignan in Les Carrés Solaires. Een wooncomplex met een BBC-label, een keurmerk voor gebouwen met een zeer laag energieverbruik. Les Carrés Solaires ligt midden tussen het historische stadscentrum en het beroemde meer van Annecy. Het bestaat uit drie markante gebouwen met 65 appartementen en vijf winkels en een nieuw aangelegde boulevard met bomen. Het complex verbindt de ingerichte openbare ruimtes op een natuurlijke manier met elkaar. Les Carrés Solaires, het zonne-energieplein, doet zijn naam alle eer aan. De zon wordt hier volop gebruikt: zonnepanelen zorgen voor het warme water in de woningen. Daarnaast kent het complex tal van andere duurzaamheidsaspecten, zoals een versterkte buitenisolatie, een collectieve gasverwarming met een hoog rendement en zeer hoogwaardig glas in de buitendeuren en raamkozijnen. Alle energiemaatregelen hebben geleid tot het BBC-label voor Les Carrés Solaires. Daarmee behoort Bouwfonds Marignan tot de selecte groep Franse projectontwikkelaars die een wooncomplex met dit label heeft opgeleverd.

8 Met oog voor morgen Groepsbrochure Specificaties 8 Project Bergedorf 21 Business case Oase midden in de stad Op de plek waar het rangeren van goederentreinen ooit veel kabaal maakte, heerst nu een oase van rust en woongenot. Bergedorf 21 in Hamburg, het voormalige goederenstation, is omgebouwd tot een aantrekkelijke en zeer gewilde woonomgeving. In totaal komen er bijna 300 woningen op het industrieterrein, dat al geruime tijd braak lag. Een groot deel van de woningen is al gebouwd en bewoond. Op het noordelijk deel, parallel aan het spoorwegtracé, zijn huurwoningen gebouwd, op een aangrenzend perceel koop woningen. De huur- en koopwoningen zijn gescheiden door een nieuwe groenstrook met kinderspeelplaatsen. Dit is een natuurlijke verblijfs- en ontmoetingsplaats voor alle bewoners van het gebied. In het zuidelijk gebied zijn appartementen en koopwoningen gerealiseerd. Alle appartementen zijn voorzien van een zonnecollector die het verwarmen van het leidingwater ondersteunt; bewoners kunnen daardoor energiezuinig douchen. Tussen de appartementen en de koopwoningen is een woonerf gecreëerd, dat de wijk de uitstraling geeft van een oase midden in de stad. De rustige ligging dichtbij een meertje en de uitstekende infrastructuur maken de woonwijk extra aantrekkelijk. Plaats Hamburg Betrokken partijen Gemeente Hamburg en Bouwfonds Immobilienentwicklung Omvang 292 woningen Bijzonderheden Alle woningen liggen rondom een unieke binnenhof Verkoop Eind 2011 waren alle woningen verkocht Foto: Jan de Vries Fotograaf / DAPh

9 14 Met oog voor morgen Groepsbrochure 9 MAB Development ontwikkelt commercieel vastgoed en hoogwaardige multifunctionele projecten. Dat doen we vooral in de binnenstad. Onze focus ligt met name op transformatie van bestaand vastgoed in de stedelijke omgeving. We creëren omgevingen waar mensen graag willen wonen, werken, winkelen en genieten. Want juist een mengeling van functies zorgt voor de sfeer die zo kenmerkend is voor een stad. Onze concepten dagen uit en tonen visie en creativiteit. Hiermee willen we een impuls geven aan de leefbaarheid van een stad. Onze concepten dagen uit en tonen visie en creativiteit. Actief in binnen- en buitenland Wij vinden dat vastgoed in dienst van de eindgebruiker moet staan en moet bijdragen aan de kwaliteit van de samenleving. Deze visie en de kennis en ervaring zorgen ervoor dat onze onderneming al decennialang net zo stevig gefundeerd is als onze vastgoedprojecten waardoor we kunnen inspelen op de wensen van onze internationale klanten. We zijn actief in Nederland, Duitsland en Frankrijk. Initiator vanuit duurzaam locatiegebruik Goede ontwikkelaars zijn van nature rasoptimisten die graag het initiatief nemen. MAB Development neemt dat initiatief vanuit het besef van de potentie van een locatie. Hergebruik van een locatie of gebouw is ons vertrekpunt. Daarbij zoeken we actief de samenwerking met potentiële gebruikers, beleggers en de overheid. Balancerend tussen de wensen van klanten en wat praktisch haalbaar is, zoeken we samen naar oplossingen. Doel is om stedelijke locatie en gebouwen te ontwikkelen die door kwaliteit en flexibiliteit een lange levensduur hebben.

10 Specificaties 10 Creativiteit verenigen we met ondernemerschap, soliditeit en uithoudingsvermogen. Project Solingen Shopping Center Plaats Solingen, Duitsland Omvang m 2 winkels en horeca 600 ondergrondse parkeerplaaten Bijzonderheden Eerste samenwerking in Duitsland met partner Sonae Sierra Oplevering 2013/2014 Business case Attractief shoppen in Solingen Betrouwbare partner Om dat doel te bereiken, wenden we al onze creativiteit en innovatief vermogen aan. We zijn er trots op dat we daarmee al veel nationale en internationale prijzen gewonnen hebben voor projecten in binnen- en buitenland. Die creativiteit verenigen we met ondernemerschap, soliditeit en uithoudingsvermogen. We zijn een betrouwbare partner die zijn verantwoordelijkheid neemt bij grote investeringen in de gebouwde omgeving. Over onze financiën zijn we transparant en helder richting beleggers en opdrachtgevers. Hoge kwaliteit Wij realiseren hoogwaardige projecten door bijzondere architectuur, een gedegen stedenbouwkundige benadering, een mooie afwerking en een flexibele indeling. Dat alles maakt een gebouw aantrekkelijk voor een grote diversiteit aan gebruikers en daarmee ook voor beleggers. Want attractieve gebouwen staan nooit lang leeg en zorgen dus voor een duurzaam rendement. Duurzaamheid vormt basis Duurzaamheid vormt de basis voor ons werk. Duurzaamheid is terug te vinden in onze langdurige relatie met partners, in de locatiekeuzes die zijn zonder uitzondering uitstekend bereikbaar via het openbaar vervoer en uiteraard in de manier van bouwen. We kiezen voor duurzame materialen en streven naar een minimaal energiegebruik. Zo benutten wij bij de ontwikkeling van het winkelcentrum Heuvelgalerie in Eindhoven in 1992 als eerste aardwarmte en ondergrondse koude-warmteopslag. Sindsdien behoren ze tot onze standaardconcepten. Aan de Neumarkt in Solingen verrijst de komende tijd een modern en attractief winkelcentrum met lokale, nationale en internationale winkels, horeca en dienstverlening. Het nieuwe Solingen Shopping Center moet de binnenstad van Solingen een impuls geven. Het nieuwe winkelcentrum komt op de plaats van het voormalige winkelcentrum Hofgarten. De bestaande kelder wordt hergebruikt en uitgebreid tot een parkeergarage voor 600 auto s. Daarbovenop komen drie winkellagen. Het gebouw krijgt een transparante gevel met een tweede huid van geperforeerd staal die schuin over het gebouw loopt en de hoofdingang mooi accentueert. De opvallende uitstraling en de gevarieerde invulling van de m 2 beschikbare winkel- en horecaruimte moeten ervoor zorgen dat het nieuwe centrum een duurzame aantrekkingskracht uitoefent op de inwoners van Solingen en omgeving. Over duurzaamheid gesproken: ook op andere fronten is daarvoor volop aandacht. Naast het hergebruik van een deel van het bestaande gebouw worden onder meer installaties voor opvang en gebruik van hemelwater en duurzame bouw- en afwerkingsmaterialen gebruikt.

11 Met oog voor morgen Groepsbrochure Specificaties 11 Project De Rotterdam Plaats Rotterdam Omvang 220 appartementen, parkeergarage, hotel met 280 kamers en congres-ruimte, healthclub, restaurants, cafés Business case De Rotterdam, verticale stad aan de Maas Bijzonderheden 149 meter hoog een ontwerp van Rem Koolhaas Op de Wilhelminapier in Rotterdam verrijst een 149 meter hoog gebouw, genaamd De Rotterdam. MAB Development ontwikkelt dit gebouw samen met OVG Projectontwikkeling, naar een ontwerp van Rem Koolhaas. Door de bijzondere mix aan functies ontstaat een verticale stad die 24 uur per dag leeft. Met de containerachtige opbouw verwijst het architectonisch ontwerp naar de maritieme geschiedenis van de locatie op de Wilhelminapier. Hiervandaan vertrokken de schepen van de Holland- Amerikalijn en daarmee tienduizenden emigranten naar Amerika. In De Rotterdam worden 220 appartementen, een hotel met congresruimte, kantoren, een health club, diverse cafés en restaurants gerealiseerd. Dagelijks zullen er tot mensen wonen, werken en genieten. In De Rotterdam komen geen radiatoren, cv-ketels en airco s. Verwarming en warm water komen uit het lokale warmtenet, koeling gebeurt met Maaswater en duurzame elektriciteit wordt ter plekke geproduceerd door een bio-warmte-krachtkoppeling. Door deze en andere duurzame oplossingen zoals aanwezigheidsdetectie, hoogrendements verlichting en dag-lichtschakeling in de kantoren wordt De Rotterdam energiezuiniger dan vergelijkbare nieuwbouw. i Volg de bouw van De Rotterdam op de website:

12 20 Met oog voor morgen Groepsbrochure 12 Bij het inrichten en onderhouden van de openbare ruimte zijn veel partijen betrokken. Gemaakte keuzes hebben bovendien lange tijd impact. Dat maakt het realiseren van commercieel vastgoed complex. En ook de financiering ervan. FGH Bank is dé vastgoedbank. Al sinds We verbinden diepgaande kennis aan een lokale, persoonlijke marktbenadering. Door die kennis kunnen we vooruitkijken. Nieuwe perspectieven ontdekken. Onze visie op commercieel vastgoed bepalen. Van daaruit maken we de vertaalslag naar de praktijk van alledag. In alle markten thuis FGH Bank financiert kantoren, winkels, bedrijfsruimtes en vastgoedbeleggingsobjecten, en we bieden daarbij een passende vorm van vastgoedfinanciering. Dat kan een grond- en/of bouwfinanciering zijn, maar ook een beleggingsfinanciering. Elke aanvraag is maatwerk, iedere keer bekijken we welke financiering het beste aansluit bij de wensen van de klant. Dat vereist een grote betrokkenheid bij de klant, een sterke professionaliteit en een goede samenwerking tussen onze specialisten. Specialismen in eigen huis Juist doordat we alle specialismen in eigen huis hebben, kunnen wij de optimale financieringsoplossing bieden. Vastgoedanalisten, taxateurs, bouwkundigen, risicoanalisten, juridische en fiscale specialisten en experts op het gebied van structured finance: in combinatie met onze visie op commercieel vastgoed kunnen wij met deze gebundelde kennis steeds een toegespitst financierings voorstel doen. De finan ciering van projecten komt vaak tot stand door tijdig de juiste expertise van collega s in te roepen. Bovendien stellen de eigen specialisten ons in staat om vertrouwelijke informatie binnenshuis te houden en snel te handelen. Wij bieden een passende vorm van vastgoedfinanciering.

13 Met oog voor morgen Groepsbrochure 13 De basis ligt in lokaal gerichte kennis en vaardigheden. Meer dan financieren Lokaal sterk verankerd Kennis delen FGH Bank gaat verder dan vastgoedfinanciering alleen. Zo bieden wij ondersteuning aan lokale banken op het gebied van portefeuille-analyse, bijzonder beheer, taxaties en vastgoedfinancieringsadvies. Ons label RNHB Hypotheekbank richt zich op financiering van de vastgoedmiddenmarkt, zowel via intermediairs als via het directe kanaal. Lokaal gerichte kennis en vaardigheden liggen aan de basis van vastgoedfinanciering. Daarom werken wij vanuit een landelijk dekkend netwerk van acht regiokantoren, dicht op de markt. Dé vastgoedmarkt bestaat immers niet: de situatie in de Randstad bijvoorbeeld is duidelijk anders dan in Limburg. Elk kantoor is daarom sterk verankerd in zijn eigen economische regio. De mensen van FGH Bank koesteren hun netwerk, volgen regionale en nationale marktontwikkelingen op de voet en spelen direct in op veranderende behoeften. Door onze uitgebreide kennis zijn wij als geen ander in staat maatschappelijke en economische ontwikkelingen te analyseren en hun impact in te schatten op de markt voor commercieel vastgoed. Die kennis delen wij graag met de markt, onder meer via onze jaarlijkse publicatie: het FGH Vastgoedbericht. Verder leveren wij onze bijdrage aan een verdere professionalisering van het vakgebied. Een uiting daarvan is de FGH Vastgoedprijs, een tweejaarlijkse prijs voor onderscheidend ondernemerschap. Een monumentaal gebouw met een hoge architectonische kwaliteit en een duurzaam karakter. Erkenning voor visie, durf en ondernemerschap FGH Vastgoedprijs Al sinds 1990 wordt hij tweejaarlijks uitgereikt: de FGH Vastgoedprijs. Deze prijs is een erkenning voor visie, durf en ondernemerschap in de Nederlandse vastgoedmarkt. Prijswinnaars ontvangen een award en een plaquette, die het bekroonde vastgoed zal sieren. Met de FGH Vastgoedprijs stimuleert FGH Bank onderscheidend ondernemerschap in de vastgoedmarkt. De projecten die in aanmerking voor de prijs komen, hebben niet alleen meerwaarde voor de gebruikers, maar getuigen ook van aandacht voor de maatschappelijke context waarbinnen ze hun functie vervullen. De onafhankelijke jury beoordeelt inzendingen op ondernemerschap, projecteconomie en -risico, architectuur, duurzaamheid en maatschappelijke impact. De FGH Vastgoedprijs 2010 ging naar De Maastoren in Rotterdam. Volgens de jury een monumentaal gebouw met een hoge architectonische kwaliteit en een duurzaam karakter, dat bij oplevering zijn tijd vooruit was. De eerstvolgende uitreiking van de FGH Vastgoedprijs zal op 5 november 2012 plaatsvinden.

14 24 Met oog voor morgen Groepsbrochure 14 Als initiator en manager van vastgoedfondsen biedt Bouwfonds REIM op vastgoed gebaseerde beleggingsproducten. Wij zijn onder andere actief in de sectoren woningen, winkels, kantoren, parkeergarages, landbouwgronden en telecommunicatie infrastructuur. Als vastgoedvermogensbeheerder zijn wij naast Nederland met name actief in Duitsland. Bouwfonds REIM behoort tot de tien grootste spelers op het gebied van vastgoed beleggingen in Nederland. Klanten en markten De wensen van de klant en de ontwik kelingen in de nationale en Europese vastgoedbeleggingsmarkt, vormen in combinatie met wat Bouwfonds REIM daarin kan betekenen de basis voor het ontwikkelen van nieuwe fondsen. Dankzij het netwerk van onze kantoren in Hoevelaken, Amsterdam, Berlijn en Parijs zijn we optimaal verbonden met de markten waarin we actief zijn. Langdurige relaties De looptijd van een niet-beursgenoteerd vastgoedfonds is veelal relatief lang. Wij onderhouden dan ook langdurige relaties met onze klanten Dit stelt eisen aan onze organisatie en onze mensen. Klanten en markten.

15 Met oog voor morgen Groepsbrochure Specificaties 15 Fonds Residentieel Plaats Duitsland, Nederland, Frankrijk, Zweden, Noorwegen Rendement door innovatie Vastgoedbeleggers streven naar een zo aantrekkelijk mogelijk rendement bij een bepaald risico. In een overvolle markt worden die vastgoedbeleggingen steeds schaarser. Wij verkennen de grenzen van de markt. Naast de traditionele vastgoedbeleggingsproducten zijn wij continu op zoek naar innovatieve beleggingsproducten in niches met een goed perspectief voor onze klanten, zoals parkeergarages, landbouwgronden en telecommunicatie infra structuur. Research en Risk Management Onze afdeling Research volgt en analyseert de financiële en vastgoedontwikkelingen en relevante trends nauwlettend, zowel in Nederland als daarbuiten. Zij neemt daarom een belangrijke plaats in bij het opzetten van nieuwe fondsen en het adequaat beheren van bestaande fondsen. Ook de afdeling Risk Management is hierbij essentieel, zij houdt zich namelijk bezig met het monitoren en beheersen van de relevante risico s rondom onze vastgoedfondsen. Meerwaarde duurzaamheid Voor beleggers en huurders wordt duurzaamheid een steeds belangrijker thema, daarom stelt Bouwfonds REIM dit punt centraal in haar beleid. Concreet richt Bouwfonds REIM zich op het geheel van energie, milieu, gezondheid, gebruikskwaliteit en toekomstwaarde van de objecten. Wij streven daarbij naar een bovengemiddelde duurzaamheidsscore. Niet alleen bij nieuwe fondsen kijken wij naar duurzaamheid. Van onze bestaande portefeuille brengen we het verbeterpotentieel in beeld inclusief kostenconsequenties. Op basis daarvan worden mogelijke aanpassingen voorgelegd aan de beleggers. Betrokken partijen Robeco voor sales en account management, Catella voor KAG back-office, Bouwfonds REIM Assets Woningen, studentenwoningen, seniorenwoningen Klant Duitse institutionele beleggers en family offices Duurzaamheid wordt steeds belangrijker. Business case Beleggen in Europese woningen populair Het Bouwfonds European Residential Fund (BERF) doet het zeer goed bij institutionele en vermogende particuliere beleggers. Het open end fonds investeert in Europese woningen. Bouwfonds REIM lanceerde BERF eind 2007, in maart 2008 deed het zijn eerste acquisitie. Het fonds is een samenwerking met Robeco Duitsland en biedt institutionele beleggers en vermogende particulieren de mogelijk heid om te beleggen in Europese woningen met een relatief laag risico profiel en een stabiel direct rendement. Het minimale intekenbedrag is een half miljoen euro. De vastgoedportefeuille van BERF bestaat uit hoogwaardige woningcomplexen in Duitsland, Nederland, Frankrijk, Noorwegen en Zweden.

16 Specificaties 16 Fonds Telecommunicatie infrastructuur Plaats Nederland Assets Kabelnetwerken, zendmasten Klant Institutionele beleggers Business case Hoog rendement met infrastructuur Telecommunicatie infrastructuur neemt steeds meer de functie over van een deel van de traditionele vastgoedmarkt (winkels, kantoren). Een kwalitatief hoogstaande telecommunicatie infrastructuur, zoals kabelnetwerken en zend masten, is daarvoor essentieel. Het Rabo Bouwfonds Communication Infrastructure Fund (CIF) van Bouwfonds REIM investeert er in Nederland in. De belangstelling van institutionele beleggers voor telecommunicatie infra structuur is de afgelopen tijd flink toegenomen. Dat komt door kenmerken als stabiele cashflows en onderliggende waardegroei. Bouwfonds REIM speelt daar met CIF op in. Niet met een generiek fonds met een internationale focus, maar met een fonds dat zich puur op de Nederlandse telecommunicatie infrastructuur richt. De Nederlandse telecommunicatie infrastructuur is volwassen en geliberaliseerd; de risico s zijn goed in te schatten. Beleggen in infrastructuur is relatief nieuw voor institutionele beleggers. Maar door de gunstige kenmerken en het stabiele rendement heeft een aantal beleggers zich inmiddels aan het fonds gecommitteerd. Daardoor kan CIF omvangrijke lange-termijninvesteringen doen in de Nederlandse telecommuni catie infrastructuur.

17 30 Met oog voor morgen Groepsbrochure 17 Contactgegevens Bouwfonds Property Development Hoofdkantoor Westerdorpsstraat 66, 3871 AZ Hoevelaken T F ontwikkeling@bouwfonds.com Bouwfonds Marignan Immobilier Hoofdkantoor Frankrijk 70, rue de Villiers F Levallois-Perret Cedex T +33 (0) F +33 (0) Bouwfonds Immobilienentwicklung Hoofdkantoor Duitsland Lyonerstrasse 15 D Frankfurt T F Bouwfonds Ontwikkeling Hoofdkantoor Nederland Westerdorpsstraat AZ Hoevelaken T F ontwikkeling@bouwfonds.nl Regio Noord-Oost Grote Voort 221, 8041 BK Zwolle Postbus 10054, 8000 GB Zwolle T F ontwikkeling.zwolle@bouwfonds.nl Regio Midden De Brand 30, 3823 LK Amersfoort Postbus 1, 3800 AA Amersfoort T F ontwikkeling.amersfoort@bouwfonds.nl Regio Noord-West Leidsevaart 590, 2014 HT Haarlem Postbus 4376, 2003 EJ Haarlem T F ontwikkeling.haarlem@bouwfonds.nl Regio Zuid-West Poortweg 2, 2612 PA Delft Postbus 75, 2600 AB Delft T F ontwikkeling.delft@bouwfonds.nl Regio Zuid Kronehoefstraat 72, 5622 AC Eindhoven Postbus 6540, 5600 HM Eindhoven T F ontwikkeling.eindhoven@bouwfonds.nl Brummelhuis Munsterstraat 16, 7418 EV Deventer T F info@brummelhuis.nl Nouville Ontwikkeling Nieuw Eyckholt 282, 5419 DJ Heerlen Postbus 70, 6400 AB Heerlen T F info@nouville.nl MAB Development Group Hoofdkantoor Wijnhaven 60, 2511 GA Den Haag Postbus 19412, 2500 CK Den Haag T F info@mab.com MAB Development Nederland Wijnhaven 60, 2511 GA Den Haag Postbus 19412, 2500 CK Den Haag T F info@mab.com MAB Development France 125, Champs Elysées F Paris T +33 (0) F +33 (0) info@mab.com MAB Development Deutschland Schillerstrasse 20 D Frankfurt am Main T +49 (0) F +49 (0) info@mab.com MKB Vastgoed Plan Loolaan 554, 7315 AG Apeldoorn Postbus 10338, 7301 GH Apeldoorn T F info@mkbvp.nl Eigen Steen Ontwikkeling Wijnhaven 60, 2511 GA Den Haag Postbus 19412, 2500 CK Den Haag T F info@mab.com FGH Bank Hoofdkantoor Utrecht Leidseveer 50, 3511 SB Utrecht Postbus 2244, 3500 GE Utrecht T F info@fgh.nl Regiokantoor Amsterdam Koningslaan 33, 1075 AB Amsterdam T F amsterdam@fgh.nl Regiokantoor Arnhem Cronjéstraat 10, 6814 AH Arnhem T F arnhem@fgh.nl Regiokantoor Den Haag Nieuwe Uitleg 15, 2514 BP Den Haag T F denhaag@fgh.nl Regiokantoor Eindhoven Parklaan 62, 5613 BH Eindhoven T F eindhoven@fgh.nl

18 Met oog voor morgen Groepsbrochure 18 Regiokantoor Groningen Verlengde Hereweg AP Groningen T F groningen@fgh.nl Regiokantoor Maastricht Aldenhofpark 30, 6211 LV Maastricht T F maastricht@fgh.nl Regiokantoor Rotterdam Blaak 333, 3011 GB Rotterdam T F rotterdam@fgh.nl Bouwfonds REIM France 6, avenue Franklin Roosevelt F Paris T +33 (0) F +33 (0) om@bouwfonds.fr Fondsenbeheer Nederland Westerdorpsstraat AZ Hoevelaken T F info@fondsenbeheer.nl Stichting Behoud en Herbestemming Religieus Erfgoed Westerdorpsstraat AZ Hoevelaken T F info@bhre.nl Stichting Klimaatlandschap Nederland Westerdorpsstraat 68, 3871 AZ Hoevelaken T F info@klimaatlandschapnederland.nl Regiokantoor Utrecht Museumlaan HK Utrecht T F utrecht@fgh.nl Kantoor Frankfurt Beethovenstrasse 4 D Frankfurt T +49 (0) F +49 (0) frankfurt@fgh.nl RNHB Hypotheekbank Leidseveer 30, 3511 SB Utrecht Postbus 2244, 3500 GE Utrecht T F info@rnhb.nl Bouwfonds REIM Hoofdkantoor De Beek 18, 3871 MS Hoevelaken T F reim@bouwfonds.nl Bouwfonds REIM Schiphol Boulevard BJ Amsterdam Schiphol T reim@bouwfonds.nl Bouwfonds REIM Deutschland Potsdamer Straβe 58 D Berlin T +49 (0) F +49 (0) reim@bouwfonds.de Nationaal Restauratiefonds Westerdorpsstraat 68, 3871 AZ Hoevelaken T F info@restauratiefonds.nl Nationaal Groenfonds Westerdorpsstraat 68, 3871 AZ Hoevelaken T F info@nationaalgroenfonds.nl Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederlandse gemeenten (SVn) Westerdorpsstraat 58, 3871 AZ Hoevelaken T F info@svn.nl Nationale Maatschappij tot Behoud, Ontwikkeling en Exploitatie van Industrieel Erfgoed (BOEi) Westerdorpsstraat 68, 3871 AZ Hoevelaken T F info@boei.nl Boerderij en Landschap Westerdorpsstraat 68, 3871 AZ Hoevelaken T F info@boerderijenlandschap.nl Rabo Vastgoedgroep Westerdorpsstraat AZ Hoevelaken T F contact@rabovastgoedgroep.nl Colofon Uitgave Rabo Vastgoedgroep, Corporate Communications Ontwerp Volta_ontwerpers, Utrecht Publicatie April 2012