Euthanasie, moord of hulp?

Transcriptie

1 Handelswetenschappen en Bedrijfskunde Bachelor in de Toegepaste Informatica Business Information Management Euthanasie, moord of hulp? CAMPUS Geel Joey Lemmens Academiejaar

2 Euthanasie, moord of hulp? Inleiding Euthanasie, er is tegenwoordig veel om te doen. Beide zijden hebben hun felle voorvechters en halen dan ook al de argumenten uit de kast om hun visie op te dringen bij de rest van de bevolking. Het zielige beeld van de oude man die bijna op gruwelijke wijze om het leven gebracht wordt door zijn familie tegen het beeld van de dappere man die vocht tegen de dood, maar hem dan uiteindelijk omhelsd als een oude vriend op een tijdstip dat hij zelf koos. Maar welk beeld nu het beste aansluit bij mij? Ik denk dat dat wat inleiding vraagt. Wat is het nu net? Euthanasie is een samenstelling met zijn wortels in het Grieks, Oudgrieks: ευ (eu) = "goede" en θάνατος (thanatos) = "dood". Wat eigenlijk dus zoveel wilt zeggen als de genade dood. Zelfs zij kenden dit begrip al, in die tijd was het schenken van euthanasie een privilege geschonken door veldheren aan hun waardige vijanden. Toen werd het gedaan door een zwaard net naast het sleutelbeen naar beneden te duwen, maar tegenwoordig is het een puur medisch proces. We kunnen binnen de euthanasie twee vormen herkennen: passieve en actieve. Bij passieve euthanasie gaat men bij een patiënt die levensondersteuning krijgt deze stopzetten. Hierna gaat hij aan een relatief natuurlijke reden dood. Bij de actieve euthanasie gaat men onder begeleiding een middel inspuiten dat de dood gaat opwekken. Vaak is dit een middel dat de hartspier gaat verlammen. De patiënt ervaart dit vaak alsof hij in slaap valt. Mag het? Het antwoord op deze vraag kan je van uit verschillende standpunten gaan bekijken zoals het wettelijk standpunt of het kerkelijk standpunt. Wettelijk gezien wordt het sterk gelimiteerd en geregulariseerd. In België mag sinds 28 mei 2002 het onder heel veel voorwaarden, zo moet de persoon ziek zijn. Deze ziekte moet dan ook nog eens sterk progressief zijn en ongeneesbaar. Je kunt ook in een dergelijk geval weigeren om medische bijstand te aanvaarden. In de praktijk komt het er dan op neer dat wanneer je bijvoorbeeld een hartstilstand hebt je niet gereanimeerd wordt. Vaak vragen mensen van leeftijd dit laatste aan uit angst om er na niet meer de zelfde levenskwaliteit te hebben als er voor. Een dergelijk document waarin je laat beschrijven hoe of wat mag en niet noemt men een wilsverklaring. In een wilsverklaring kan een nog wilsbekwame patiënt expliciet verzoeken om bij hem euthanasie toe te passen. Een wilsverklaring is geldig als ze is: opgesteld volgens een wettelijk voorgeschreven modelformulier;

3 opgesteld of bevestigd minder dan vijf jaar voor het begin van de wilsonbekwaamheid van de patiënt; opgesteld in het bijzijn van twee meerderjarige getuigen waarvan er minstens één geen materieel voordeel heeft bij het overlijden. De wilsverklaring kan ook één of meer vertrouwenspersonen aanwijzen die als het zover is de behandelende arts op de hoogte brengen van de wil van de patiënt. Ook de vertrouwenspersonen moeten het formulier ondertekenen. De patiënt kan zijn wilsverklaring op elk moment intrekken of aanpassen. Hoe dan ook wordt de wilsverklaring pas in de praktijk gebracht als de patiënt lijdt aan een ernstige en ongeneeslijke aandoening die het gevolg is van een ongeval of ziekte, als hij niet bij bewustzijn is en als zijn toestand wordt beoordeeld als onomkeerbaar. En aan euthanasie zelf zijn ook voorwaarde gebonden: de patiënt is op het moment van het verzoek meerderjarig (of ontvoogd minderjarig); de patiënt is op het moment van het verzoek handelingsbekwaam; het geschreven verzoek is vrijwillig, overwogen en herhaald; het verzoek is niet tot stand gekomen als gevolg van externe druk; de patiënt bevindt zich in een medisch uitzichtloze situatie; het lichamelijke en/of psychische lijden is aanhoudend en ondraaglijk, en kan niet worden verzacht; de toestand van de patiënt is te wijten aan een ernstige en ongeneeslijke, door ongeval of ziekte veroorzaakte aandoening. De kerk De kerk bekijkt het begeleiden van een persoon bij het sterven als moord of verzuim. Ze zeggen dat alleen God het beschikkingsrecht heeft over leven en dood. In de verklaring van het bisdom over euthanasie en uitvaart, gepubliceerd op 2 september 2011 lezen we het volgende: Als gelovigen leggen we ons leven in Gods hand. Het is een christelijke opdracht zieke mensen bij te staan op alle mogelijke manieren. Maar als het gaat om leven en dood, daar moet een mens pas op de plaats maken en dit overlaten aan God, want het leven is heilig. Door het leven in eigen hand te willen nemen, overschrijden we een grens. De Kerk gelooft dat geen mens het beschikkingsrecht heeft over eigen of andermans leven. Daarom wijst de Kerk euthanasie af. Ik vind dit een jammerlijke zaak want hierdoor zijn er al veel mensen gestorven na een heel lange lijdensweg die eenvoudig had verzacht kunnen worden. Even verderop in de verklaring staat het volgende: Tevens gelooft de Kerk dat niemand een lange, pijnlijke dood hoeft te ondergaan en dat zieken moeten worden behandeld en de stervenden getroost. Mensen die op sterven liggen en ernstige pijnen lijden als gevolg van ziekte of verwonding, kunnen en moeten pijnstillende medicatie toegediend krijgen, ook als hierdoor het overlijden wordt bespoedigd.

4 De kerk is eigenlijk alleen voor palliatieve sedatie die uiteindelijk een natuurlijke dood tot gevolg zal hebben, maar afhankelijk van de sterkte van de persoon kan dit uiteraard nog lang duren. Dit betekent niet alleen ellende voor de persoon in kwestie maar ook voor de familie. Ik denk dat niemand een persoon graag ziet afzien en dat is precies wat je creëert door de levensweg en misschien ook de lijdensweg te verlengen. Zeer crue gesteld zit je ook met de ziekenhuiskosten die de pan uit kunnen swingen, dit geheel terzijde. Een geheel andere ziekte waar de patiënt geen fysieke pijn ervaart is de ziekte van Alzheimer. Hier is het probleem dat de patiënt na verloop van tijd dingen niet meer kan herinneren. Ze raken uiteindelijk opgesloten in hun eigen lichaam. Hier steunt niet alleen de kerk maar ook de wetgeving (tenzij bij wilsverklaring) op het niet uitvoeren van euthanasie hoewel dit dringend moet worden aangepakt. Naar mijn mening moet euthanasie hier kunnen omdat de ziekte nogal mensonwaardig wordt na verloop van tijd. Het enige wat deze mensen nog kunnen is kwijlen en kakken. Ze herkennen zelf hun eigen familieleden niet meer waardoor zij zelfs niet meer geïnteresseerd zijn waardoor de patiënt alleen moet sterven. Ze zeggen dat je de goede momenten moet onthouden, waarom nog kiezen voor die extra slechte herinneringen van pijn en angst op het einde van de levensweg? De arts Medisch gezien is de arts een begeleider in het proces, maar is echter ook aan heel wat gebonden. Ook het vinden van een arts is geen sinecure. De arts zelf is verplicht aan enkele voorwaarde: de patiënt inlichten over zijn gezondheidstoestand en levensverwachting; met de patiënt de behandelingsmogelijkheden bespreken en samen met hem overeenstemming bereiken dat er geen andere redelijke oplossing is voor zijn situatie; er zich van vergewissen dat het lijden blijvend is en dat het verzoek het lijden te beëindigen herhaald wordt; een andere arts raadplegen over het ernstige en ongeneeslijke karakter van de aandoening en hem erover informeren; het verzoek bespreken met de naasten van de patiënt en indien van toepassing met het verpleegteam dat regelmatig contact heeft met de patiënt; zich ervan verzekeren dat de patiënt de kans heeft gehad om te overleggen met de mensen die hij wilde ontmoeten; als het overlijden niet op korte termijn moet plaatsvinden, een tweede arts raadplegen over het aanhoudende, ondraaglijke en niet te verzachten karakter van het lijden en het vrijwillige, overwogen en herhaalde karakter van het verzoek; een maand laten verstrijken tussen het schriftelijk verzoek van de patiënt en de uitvoering van de euthanasie; een medisch dossier aanleggen. Vaak ziet de arts zo op tegen de procedure dat hij of zij zal weigeren u te helpen. Dit is een jammere zaak. Want ook op deze manier wordt het vrijwel onmogelijk gemaakt euthanasie te laten plegen.

5 Mijn mening Ik vind dat België een goede leerling is, maar nog een hele weg te gaan heeft. Ik vind het belangrijk dat ik zelf zou kunnen kiezen wanneer te gaan. Het is een recht dat ons gegund zou moeten worden, maar vaak jammerlijk genoeg onmogelijk wordt gemaakt door een hele hoop papierrommel. Ook laat de huidige wet te veel ruimte voor interpretatie van de artsen. Er zou een degelijke schaal moeten worden gemaakt om te staven hoe een persoon zijn levenskwaliteit er op achteruit gaat. Ook zou het makkelijker moeten worden voor de familie om euthanasie laten aan te vragen. Want ikzelf zou het niet over mijn hart kunnen krijgen mijn moeder niet te helpen als ze lijdt. En ik denk dat er veel mensen in zo een situatie zitten de dag van vandaag zonder dat ze hulp krijgen. Verder vind ik ook dat er meer zou moeten worden gedaan rond het informeren hierover. Want sensibilisatie ontbreekt rond dit onderwerp wel heel erg. Je kunt dit bijvoorbeeld doen door in de laatste jaren van het secundair onderwijs tijdens de lessen moraal dit bespreekbaar te maken. Door dit te doen bereik je ook ouders en grootouders. Als mensen mij dus zouden vragen of ik voor euthanasie ben dan zal ik volmondig ja zeggen. Maar dit wil natuurlijk niet zeggen dat iedereen die een beetje ziek is geëuthanaseerd mag worden. Het is altijd belangrijk om dit in de juiste gevallen te doen, maar op dit ogenblik zijn er nog te veel mensen die echt afzien en niet in aanmerking komen. Mening van enkele Oostenrijkers Omdat ik momenteel in het buitenland studeer heb ik ook eens rondgevraagd aan enkele personeelsleden in de universiteit van Wenen wat zij van euthanasie vinden. Natuurlijk is het ook belangrijk om weten dat euthanasie in Oostenrijk volledig verboden is. De vier mensen die ik heb ondervraagd zeiden dat het eigenlijk wel toegelaten zou mogen worden, natuurlijk onder enkele voorwaarden. Ze vinden dat de patiënt het mag kiezen enkel wanneer deze onder bewust zijn is en wanneer de patiënt een levensbedreigende ziekte heeft. Ik heb hem ook gevraagd of euthanasie bij kinderen mag toegediend worden. Hier hadden drie personeelsleden het toch moeilijk mee, de andere vond dat het moest kunnen enkel wanneer het kind zeer veel pijn lijdt die niet meer te controleren valt.