Omgaan met een vraag naar euthanasie

Transcriptie

1 Home Vrijzicht vzw vzw Werkgroep Datum nieuwsbrief Ethiek Juni 2006 Omgaan met een vraag naar euthanasie Ethisch advi es Ethisch advies Home Vrijzicht vzw Veurnseweg Elverdinge Tel 057/ Fax 057/

2 Voor wat staan wij? uitgangspunt opdrachtsverklaring Wij zijn van mening dat euthanasie niet zomaar een vanzelfsprekend antwoord op het verzoek van een bewoner mag zijn. Vanuit de waarden uit de opdrachtsverklaring ( zie fundamentele keuzes p. 4 ) kiezen we om de vraag naar euthanasie goed te beluisteren in al zijn facetten en proberen we de vraag naar euthanasie goed in te schatten. Is de vraag reëel of vinden we een vraag achter de euthanasievraag? zorgvisie Wanneer het moment van lijden en pijn aanbreekt, willen we de persoonlijke waardigheid van de bewoner respecteren. Wij menen dat daartoe een goed uitgebouwde palliatieve zorg de meest aangewezen weg is. wanneer kan euthanasie? Voor ons kunnen er zich situaties voordoen waarin het fysisch lijden voor een terminale bewoner ondraaglijk wordt en euthanasie, ondanks goede palliatieve zorg en palliatieve sedatie, als enige uitweg gezien wordt door de betrokkene. Wij vinden geen enkel argument om euthanasie bij niet terminale of op grond van louter psychisch lijden moreel te verantwoorden. Bij wilsverklaring kunnen we enkel volgen in de euthanasie bij persistent vegetatieve situaties. (*) Pagina 2 E T HIS CH A DVIES

3 Wat zegt de euthanasiewet? Wat is euthanasie? wat is euthanasie? in welke situaties? terugkerende vraag formele procedures Euthanasie is het opzettelijk levensbeëindigend handelen door een andere dan de betrokkene, op diens verzoek (art 2 euthanasiewet) De betrokkene is meerderjarig, handelingsbekwaam en bewust op het ogenblik van het verzoek. De betrokkene bevindt zich in een medisch uitzichtloze toestand van aanhoudend en ondraaglijk fysiek of psychisch lijden dat niet kan gelenigd worden, en dat het gevolg is van een ernstige en ongeneeslijke, door ongeval of ziekte veroorzaakte aandoening. ( art 3 1 euthanasiewet) Het verzoek is vrijwillig, overwogen en herhaald, en niet tot stand gekomen als gevolg van externe druk. De vraag naar euthanasie moet schriftelijk gebeuren door de betrokkene of een door hem aangeduide derde. ( art euthanasiewet) Artikel 3 2 van de euthanasiewet bepaalt uitdrukkelijk de procedure die moet gevolgd worden door de arts en maakt hierbij een onderscheid tussen terminale en niet-terminale betrokkenen. Wat is geen euthanasie? - het staken of niet instellen van een medische behandeling - pijn en symptoombestrijding - hulp bij zelfdoding - levensbeëindiging zonder verzoek van de betrokkene J A AR GA NG 1, NR. 1 Pagina 3

4 Van waaruit? Ons fundamenteel uitgangspunt is waardering voor het leven. opdrachtsverklaring In overeenstemming met onze opdrachtsverklaring maken wij ook in dit advies een aantal keuzes die in elke situatie overeind dienen te blijven. menswaardige benadering waarde als mens voor alle bewoners We kiezen onvoorwaardelijk voor een menswaardige benadering van de bewoner en van zijn vraag naar euthanasie. Ongeacht de toestand van de bewoner, staat de bevestiging - in woord en daad - van de waardigheid als menselijke persoon centraal. Dit heeft tot gevolg dat elke bewoner en elke vraag naar euthanasie zeer individueel benaderd wordt. Alle bewoners moeten kunnen rekenen op een invoelingsvermogen bij de zorgverleners (*) waardoor de garantie geboden wordt aan deze bewoners dat ook hun situatie met de nodige competentie benaderd wordt, ongeacht hun keuze, visie of overtuiging. relationele autonomie We kaderen het respect voor de autonomie van de bewoner in een relationele verbondenheid met familie, zorgverleners, omgeving en levensgeschiedenis. Integrale zorg palliatieve zorg We plaatsen de vraag naar euthanasie in een zorgvisie waarbij elke zorgverlener uitgedaagd wordt zich te engageren zodat de zorg integraal wordt (= op alle domeinen en door alle zorgverleners ). Het is onze overtuiging dat een goed uitgebouwde, individueel ingekleurde palliatieve zorg ( = op maat van de bewoner) een recht is van al onze bewoners. Hierdoor kan de vraag naar euthanasie meestal herleid worden tot een vraag naar waarachtige, warme zorg. (bevraging door palliatief netwerk Westhoek - Oostende in bevestigt deze stelling) Deze zorg is niet alleen lichamelijk en op fysiek comfort georiënteerd maar evenzeer op de spirituele behoeften en psychische noden. Een serene houding en onvoorwaardelijk respect voor het leven zijn ondermeer belangrijke waarden in de houding en overtuiging van de zorgverleners. Wij pleiten voor een zo groot mogelijke openheid en communicatie tussen alle open communicatie betrokkenen ( bewoner, familie en zorgverleners ). Vanuit deze dialoog stijgen menswaardigheid en zinvolheid uit boven het medisch technisch discours, economische en/of financiële motieven en wordt therapeutische hardnekkigheid vermeden. Pagina 4 E T HIS CH A DVIES

5 Hoe verloopt de besluitvorming? analyse van de vraag reconstructie van het levensverhaal Goede informatie, duidelijkheid en openheid naar de betrokkenen plaatst de vraag naar euthanasie in een juist perspectief. Wij engageren ons om elke euthanasievraag au sérieux te nemen en voldoende tijd en energie op te brengen om met deze bewoner verder op weg te gaan, met toepassing van de palliatieve zorgfilter (* ) Een reconstructie van de bepalende factoren zoals levensgeschiedenis, aan- of afwezigheid van familie en/of vertrouwenspersonen, zingeving en geloofsovertuiging, draagkracht van de bewoner,... vervolledigt het kader waarbinnen een beslissing genomen wordt. beslissing Rekening houdend met voorgaande elementen komen we met de betrokkenen tot een beslissing. In onze voorziening wordt elke vraag voorgelegd aan de interne ethische commissie die een advies formuleert vanuit deze visietekst en de coördinatie van de procedure op zich neemt. In deze commissie participeren : raadgevend en coördinerend arts externe ethicus algemene directie diensthoofd bewonerszorg sociale dienst teamhoofd zorgdrager behandelende arts derden op verzoek HOME VRIJZICHT VZW Pagina 5

6 Enkele begripsverklaringen : zorgverlener In onze voorziening beschouwen we elke medewerker als verlener van een zorg aan onze bewoners. We verwachten van elk een zelfde grondhouding naar onze bewoners, ongeacht hun opdracht. palliatieve zorgfilter Op basis van het medisch dossier van de oudere zal de arts de concrete mogelijkheden van palliatieve zorgverlening met inbegrip van palliatieve sedatie en de gevolgen daarvan grondig overleggen met palliatieve supportteam, en hij zal de oudere inlichten over alle aspecten van zijn gezondheidstoestand en over de verschillende mogelijkheden van palliatieve zorgverlening en de gevolgen daarvan. Hierbij wordt het advies van het supportteam aan de oudere overgebracht. Vervolgens zal de arts zich ervan vergewissen dat aan de oudere de mogelijkheid is geboden om over zijn verzoek te spreken met alle personen die hij wenst. Indien de oudere dat wenst, zal de arts ook met de naasten van de oudere over het euthanasieverzoek in gesprek gaan. ( Uit Cirkels van Zorg, Chris Gastmans en Linus Vanlaere, p.152) persistent vegetatieve situatie Deze toestand kenmerkt zich doordat : De bewoner getuigt van geen enkele vorm van bewustzijn van zichzelf of de omgeving en is niet in staat met anderen te communiceren. De bewoner geeft geen enkele volgehouden, repliceerbare, gerichte en vrijwillige respons op stimulatie van het gezichtsvermogen, het gehoor, de tastzin of pijnprikkels. De bewoner geeft geen enkel teken van welke vorm van taalvermogen dan ook, noch wat het begripsvermogen noch wat de spreekvaardigheid betreft. De bewoner kan soms spontaan de ogen openen, oogbewegingen maken, zonder daarom personen of voorwerpen met de ogen te volgen. De bewoner kan een slaap-waakritme hebben en ontwaakt dus mogelijkerwijs met tussenpozen (zonder bij bewustzijn te komen). palliatieve sedatie Palliatieve sedatie houdt in dat men doelbewust en weloverwogen het bewustzijnsniveau van de terminale bewoner verlaagt tot een niveau waarop één of meerdere weerbarstige symptomen in voldoende mate worden onderdrukt. Palliatieve sedatie heeft, wanneer correct uitgevoerd, slechts uitzonderlijk een levensverkortend effect. Pagina 6 E T HIS CH A DVIES

7

8 Opgemaakt door de werkgroep ethiek Home Vrijzicht Bekrachtigd door de raad van Bestuur