Stichting van de Arbeid

Transcriptie

1 Stichting van de Arbeid CiaWid^orvcjpi^ilc>V»crdii>to<^')- B/886 AC/981 BIW/143 Aan de Vaste Commissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid uit de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA Den Haag Xfr-MJcT^ Den Haag : 29 mei 2000 Ons kenmerk : S.A /K Uw kenmerk Betreft : : Commentaar op de Voortgangsnota arbeidsongeschiktheidsregelingen (Tweede Kamer nr. 104) Dames en heren, De Stichting van de Arbeid stelt het op prijs u in kennis te stellen van haar commentaar op de 'Voortgangsnota Arbeidsongeschiktheidsregelingen' welke de staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, de heer J.F. Hoogervorst, bij brief van 14 april jl. uw Kamer heeft aangeboden. In de voortgangsnota wordt naast een beschrijving van de voortgang van het in 1999 gepresenteerde 'Plan van aanpak terugdringing volume arbeidsongeschiktheid" tevens een aantal nieuwe maatregelen voorgesteld om het bestaande instrumentarium te versterken. Het gaat daarbij in concreto om maatregelen die gericht zijn op het realiseren van een snelle reïntegratie tijdens het eerste ziektejaar, op een verbetering van het keuringsproces, verbetering van arbeidsomstandigheden alsmede op het komen tot een sectorgerichte aanpak. Voorts wordt medegedeeld dat het kabinet een aantal maatregelen onderzoekt om de prikkels in de WAO-systematiek te verbeteren, zoals het stimuleren van de reïntegratieactiviteiten door WAO'ers en werkgevers alsmede het versterken van de financiële verantwoordelijkheid van de overheidssector. Algemeen oordeel De nota als geheel overziende, is de Stichting van oordeel dat de nieuwe voorstellen van de staatssecretaris om het bestaande instrumentarium te verbeteren positief beoordeeld kunnen worden, overigens zonder dat er al te hoge verwachtingen gekoesterd mogen worden over de omvang van de effecten, noch wat betreft de volumeontwikkeling, noch in termen van besparingen. Niettemin vindt de Stichting het positief dat de staatssecretaris binnen de beperkte marges van het Regeerakkoord een aantal nadere maatregelen heeft voorgesteld om het reïntegratietraject voor werknemers die ziek Bezuidenhoutseweg 60, 2594 AW Den Haag, Telefoon , Telefax

2 worden én voor mensen die al een WAO-uitkering ontvangen, te vergemakkelijken en werkgevers en werknemers in die richting ook te stimuleren. Daarnaast vindt de Stichting dat ook het cijfermateriaal dat in de nota wordt gepresenteerd een nuttige bijdrage levert aan het verdere inzicht in de samenstelling en ontwikkeling van het WAO-bestand, ook in internationaal verband. Overigens merkt de Stichting op dat zij over het terrein dat de onderhavige voortgangsnota bestrijkt, verleden jaar ook zelf een nota heeft uitgebracht, te weten de Nota 'Beperking ziekteverzuim en instroom in de WAO ' 1, waarin zowel elementen voor overheidsbeleid als ook aanbevelingen voor een beleidsaanpak door de sociale partners op micro- en meso-niveau zijn opgenomen. De Stichting brengt deze nota, welke als bijlage bij deze brief is opgenomen, graag opnieuw onder de aandacht van uw commissie. Wat betreft een meer fundamentele aanpak van het totale vraagstuk van ziekte en arbeidsongeschiktheid, acht de Stichting het van belang dat onlangs is besloten tot de instelling van een commissie van onafhankelijke deskundigen. De Stichting is dan ook benieuwd naar de bevindingen en aanbevelingen van die commissie. Met betrekking tot de vraag welke nu de werkelijke oorzaken zijn van psychische arbeidsongeschiktheid, onderstreept de Stichting het belang van een goede coördinatie met de werkzaamheden van de Commissie-Donner. Gelet op het forse aandeel van psychische oorzaken van arbeidsongeschiktheid, zowel in het totale bestand als in de instroom van de afgelopen jaren, acht de Stichting het van groot belang dat op korte termijn een beter inzicht wordt verkregen in de werkelijke oorzaken van psychische arbeidsongeschiktheid. Een laatste opmerking van algemene aard betreft de betekenis die de staatssecretaris toekent aan de nieuwe SUWI-structuur voor de implementatie en het resultaat van de door hem voorgestelde nieuwe maatregelen. De Stichting is hierover duidelijk minder optimistisch. Niet alleen vanwege het gegeven dat de Stichting een duidelijk andere visie heeft op de SUWI-structuur (zie de desbetreffende adviezen van SER en Stichting van de Arbeid), maar ook omdat het verandermanagement pas heel recent is ingesteld en de vorming van een UWV nog enige tijd in beslag zal nemen, zodat snelle verbeteringen niet zijn te venvachten. Dit temeer daar er reeds nu van een tekort aan keuringsartsen en arbeidskundigen sprake is. Specifiek commentaar I. Verbetering van het keuringsproces Ter zake wijst de Stichting ook op het recent verschenen Ctsv-rapport over deze problematiek. Als belangrijkste oorzaken voor de problemen in het kader van de keuringspraktijk worden in dit rapport genoemd: - het gebrek aan tijdigheid van keuringen - het gebrek aan uniformiteit in de keuringspraktijk - het tekort aan keuringsartsen en arbeidskundigen. Stichting van de Arbeid; oktober 1999; publicatienr. 5/99

3 De Stichting merkt ten aanzien van de capaciteitsproblemen op dat het niet eenvoudig zal zijn deze problemen op korte termijn op te lossen. In de voortgangsnota wordt ter zake van de aanpak van dit probleem gesproken over het werken in teamverband alsmede over de inzet van professionele en administratieve ondersteuning. Uiteraard is dit wenselijk, maar bedacht dient te worden dat daarmee het capaciteitsprobleem zelf niet wordt opgelost. Wat betreft het gebrek aan uniformiteit in de keuringspraktijk, verwelkomt de Stichting de toepassing van benchmarking. Helaas wordt ook hierbij een zware wissel getrokken op de nieuwe publieke uitvoeringsinstelling, zodat het nog enige tijd kan duren voordat verbeteringen zichtbaar zullen worden. Een ander punt van vrees is, dat het tegengaan van medicalisering kan leiden tot het minder zorgvuldig omgaan met mensen die daadwerkelijk gezondheidsklachten ondervinden. Voorts vindt de Stichting het een goede zaak dat de werknemer een recht krijgt op een second opinion bij de uvi als hij van oordeel is dat de werkgever hem ten onrechte geen aangepast werk aanbiedt. 2. Vervroeging van de melding aan de uvi Positief, in het belang van vroegtijdige reïntegratie, en in lijn met de eerdere Stichtingsnota 'Beperkingziekteverzuim en instroom in de WAO', is het voorstel van het naar voren halen van de ziekmelding aan de uvi na 6 weken in plaats van na 13 weken en de mogelijkheid vroegtijdig een reïntegratie-advies te vragen aan de uvi. Dit geldt eveneens voor het laten vervallen van de plicht tot het opstellen van een reïntegratieplan na 13 weken. De Stichting wijst echter wel op het gevaar dat nieuwe bureaucratische procedures worden gecreëerd in het kader van de verplichting tot het opstellen van een reïntegratieverslag na 9 maanden en bij de beoordeling of werkgever en werknemer zich wel voldoende hebben ingezet voor de reïntegratie. Een ook door de Stichting gewenste vereenvoudiging zou hierdoor teniet gedaan kunnen worden. Overigens vindt de Stichting dat de rol van werknemers betere invulling behoeft. Immers de inzet op reïntegratie betreft een gezamenlijke verantwoordelijkheid van werkgever, Arbo-dienst, uvi en werknemer. In dit verband merkt de Stichting op dat zij met de BOA in gesprek is over invulling van arbo-contracten en verzuimbegeleiding. Naast aandacht voor kwaliteit en effectiviteit van arbo-diensten en uvi's is ook de bereidheid tot onderlinge samenwerking belangrijk. Dit laatste ondanks de aanwezigheid van een natuurlijke spanning tussen deze beide soorten van organisaties, vanwege de sanctionerende rol van de uvi. Helaas doet de staatssecretaris op dit punt geen concreet voorstel dat de samenwerking bevordert, zodat onvoldoende garantie geboden wordt voor een daadwerkelijke verbetering. Ten slotte vindt de Stichting het teleurstellend, dat weliswaar wordt aangekondigd dat Rea-gelden eerder ter beschikking worden gesteld, maar dat het advies van de Stichting om de arbo-dienst hier het voortouw te geven, niet is gevolgd.

4 3. Verbetering van arbeidsomstandigheden en sectorgerichte aanpak De Stichting acht het positief dat er meer geïnvesteerd wordt in het terugdringen van het ziekteverzuim in de zorg, het onderwijs, bij gemeenten, en de politie. Zorgvuldig omgaan met de reeds in gang gezette activiteiten is geboden. Zo is bijvoorbeeld het ziekteverzuim in het onderwijs schrikbarend hoog, maar de instroom in de WAO is relatief sterk gedaald. De Stichting meent dat er vooruitgang is geboekt rond de arbo-convenanten, hetgeen niet wegneemt dat dit nog verdere ontwikkeling behoeft. Overigens wordt in dit verband naast het aantal convenanten ook de inhoud van die convenanten belangrijk geacht. De Stichting is er ten slotte verheugd over dat de verplichte winkelnering bij Arbeidsvoorziening voor arbeidsbemiddeling t.b.v. reïntegratie inmiddels is opgeheven, zodat uitbesteding aan particuliere reïntegratiebedrijven thans mogelijk is. Dit vergt echter ook een nadere analyse en een grotere toegankelijkheid van de bestanden van Arbeidsvoorziening, uvi's en gemeenten, onder meer door het verlenen van rechtstreekse toegang tot deze bestanden aan reïntegratiebedrijven. 4. Onderzoek naar het verbeteren van prikkels in de WAO-systematiek De Stichting van de Arbeid is benieuwd naar de uitkomsten van de studie naar het verbeteren van financiële prikkels in de WAO-systematiek, ook bij de overheid. Een positief element vindt de Stichting dat daarbij ook gedacht wordt aan het stimuleren van eigen initiatieven door WAO'ers, zodanig dat deze kunnen leiden tot een hoger netto inkomen bij het aanvaarden van betaald werk. De vraag is echter of het vouchersysteem daarvoor een goed instrument zal blijken wanneer de pro's en contra's van dit instrument worden vergeleken met de voor- en nadelen van andere instrumenten. De Stichting wacht de uitkomsten van de studie met belangstelling af. Verder kan worden geconstateerd dat in de voortgangsnota nieuwe subsidies voor werkgevers en werknemers worden voorgesteld, gericht op het opheffen van belemmeringen in het reïntegratieproces. Gezien de vele subsidiestromen waaruit men nauwelijks meer wijs kan worden, is het naar de mening van de Stichting aan te bevelen deze op te schonen en subsidievormen te selecteren op hun effectiviteit. Dit biedt de mogelijkheid de meest effectieve subsidievormen te selecteren, terwijl tevens financiële ruimte ontstaat om de meest effectieve instrumenten nog verder te versterken. Wat betreft de inzet van arbeidsvoorwaardelijke prikkels ter beperking van het ziekteverzuim wil de Stichting opmerken dat dit zaken zijn die het CAO-overleg betreffen en voorts verwijzen naar het gestelde in par. 9.2 van de Stichtingsnota ''Beperking ziekteverzuim en instroom WAO'. Wat betreft de gedachte om met de sociale partners te spreken over de eventuele omzetting van de huidige voortzettingsregelingen inzake premievrije pensioenopbouw voor arbeidsongeschikten in een voorziening gericht op pensioeninhaal voor arbeidsongeschikten die weer aan het werk gaan, merkt de Stichting op dat zij daarover nog geen standpunten heeft ingenomen. Opgemerkt wordt dat deze gedachte ook onderdeel uitmaakt van de adviesaanvrage over de herziening van de PSW welke onlangs aan de SER is voorgelegd.

5 De Stichting is bereid op termijn, nadat de SER zijn advies heeft uitgebracht, nader met de staatssecretaris hierover van gedachten te wisselen, althans indien daaraan bij de staatssecretaris op dat moment nog behoefte blijkt te bestaan. Een afschrift van deze brief is gezonden aan de staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Hoogac itend, STI Bijlage: de Nota 'Beperking ziekteverzuim en instroom in de WAO'