Aan de Voorzitter van de Vaste Commissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1a 2513 AA Den Haag

Transcriptie

1 Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Aan de Voorzitter van de Vaste Commissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1a 2513 AA Den Haag Postbus LV Den Haag Anna van Hannoverstraat 4 Telefoon (070) Telefax (070) Uw brief SOZA Onderwerp brief van het Nederlandsch Leger des Heils Ons kenmerk SV/UB/00/41195b3 Datum 10 juli 2001 Op 21 juni 2000 zond u mij een brief van het Nederlandsch Leger des Heils, met het verzoek daarop te reageren../. Bijgaand zend ik u een afschrift van mijn antwoord zoals ik dat heden aan het Nederlandsch Leger des Heils heb gezonden. De Staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, (J.F. Hoogervorst)

2 Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Nederlandsch Leger des Heils Bureau Zorg & Welzijn t.a.v. mevrouw C.C. Storm, directeur Noordvliet GE LEEUWARDEN Uw brief d.d. 31 mei 2000 aan de Vaste Tweede-kamercommissie voor SZW Onderwerp gegevensuitvraag door particuliere verzekeraar Geachte mevrouw Storm, Ons kenmerk SV/UB/00/41195b2 Datum 10 juli 2001 Postbus LV Den Haag Anna van Hannoverstraat 4 Telefoon (070) Telefax (070) Doorkiesnummer (070) Contactpersoon J. van Tessel Uw brief van 31 mei 2000 is door de Vaste Tweede-Kamercommissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) aan mij ter beantwoording doorgezonden. Wegens drukke werkzaamheden en de complexiteit van de door u aangesneden materie heeft de beantwoording ervan helaas langer op zich laten wachten dan wenselijk is. In uw brief schrijft u dat het Leger des Heils als werkgever het risico om het loon van zieke werknemers gedurende het eerste jaar door te moeten betalen (hierna het WULBZ-risico genoemd) bij de particuliere verzekeringsmaatschappij Centraal Beheer heeft verzekerd. Naar aanleiding van ziekte van enkele van uw medewerkers heeft Centraal Beheer bij brief van 23 mei 2000 aan u gemeld nadere informatie nodig te hebben over de oorzaak van het verzuim en over de reïntegratie-activiteiten. In dat verband vraagt Centraal Beheer u om ervoor te zorgen dat de betrokken werknemers Centraal Beheer machtigen om informatie bij de bedrijfsarts en bij hun huisartsen in te winnen. U stelt in uw brief dit een ongewenste ontwikkeling te vinden. Uit de door u meegezonden brief van Centraal Beheer aan u, blijkt dat Centraal Beheer u tevens om een kopie vraagt van het voorlopige en/of definitieve reïntegratieplan dat door uw arbodienst aan uw uitvoeringsinstelling (uvi) is gestuurd. Omdat de gegevens die u bij uw brief had gevoegd nog onvoldoende informatie verschaften voor een goed antwoord, vroeg één van mijn medewerkers u op 31 oktober 2000 nadere informatie te zenden. Op 13 november zond u mij in dat verband standaardvoorwaarden bij een polis van de FBTO 1 (in het vervolg kortheidshalve de FBTO-polis genoemd), een standaardmachtiging van Centraal Beheer en een afschrift van het contract dat u met arbodienst Maetis hebt gesloten. 1 Uit de door u op 11 december 2000 verstrekte telefonische informatie heb ik begrepen dat de FBTO-polis de voorwaarden voor uw verzekering bevat, maar dat Centraal Beheer de polis inmiddels in uitvoering heeft.

3 3 Artikel 19, eerste lid, onder b, van de FBTO-polis verplicht u als verzekeringnemer ervoor zorg te dragen dat de werknemer een machtiging aan de op het polisblad vermelde arbodienst afgeeft voor doorgave van gegevens betreffende zijn verzuim aan de verzekeraar. Artikel 19, tweede en derde lid, bevatten voorts tot de werknemers van verzekeringnemers gerichte voorwaarden, onder meer de voorwaarde zich desgevraagd op kosten van de verzekeraar door een door haar aangewezen arts te laten onderzoeken en aan deze alle gewenste inlichtingen te verstrekken. In het hiernavolgende ga ik op drie onderwerpen in: 1. het verzoek respectievelijk de - in de polis opgenomen - plicht om te zorgen dat uw werknemers de particuliere verzekeringsmaatschappij machtigen tot het vragen van informatie aan hun huisartsen respectievelijk aan de bedrijfsarts; 2. het verzoek tot toezending van het door de arbodienst aan de uvi gestuurde reïntegratieplan; 3. de in de polis opgenomen, aan uw medewerkers gerichte medewerkingsverplichtingen jegens uw particuliere verzekeraar. Ad 1. (machtiging) Alle artsen hebben een medisch beroepsgeheim, dat hen onder meer verplicht te zwijgen over al hetgeen zij bij hun beroepsuitoefening over een patiënt (bij behandelend artsen) of cliënt (bij o.a. bedrijfsartsen en verzekeringsartsen) te weten komen. Op deze zwijgplicht bestaat een beperkt aantal uitzonderingen. Eén van die uitzonderingen is dat een behandelend arts of een bedrijfsarts gegevens over zijn patiënt/cliënt aan een arts van een particuliere verzekeringsmaatschappij (medisch adviseur) mag verstrekken indien die patiënt/cliënt daar geïnformeerde toestemming (informed consent) voor heeft gegeven. De patiënt/cliënt moet daarbij echter vrij zijn in het geven of onthouden van toestemming. In de door FBTO/Centraal Beheer gewenste situatie waarin de werkgever ervoor zorgt dat de werknemer toestemming verleent tot uitvraag van gegevens bij de huisarts en de bedrijfsarts, kan de werknemer zich gezien de gezagsrelatie tussen een werkgever en een werknemer onder druk gezet voelen om die toestemming te verlenen. Een dergelijke niet vrijwillig gegeven toestemming is geen toestemming op grond waarvan behandelend artsen of bedrijfsartsen gegevens mogen verstrekken, en het als werkgever bewerkstelligen dat dergelijke toestemmingen door werknemers worden gegeven heeft derhalve weinig zin. Daar komt bij dat de verzekeraar in uw geval zelf uw werknemers voor een machtiging zou kunnen benaderen. Aangezien uw werknemers geen partij zijn bij de verzekeringsovereenkomst tussen u en uw particuliere verzekeraar (en u, zoals u telefonisch hebt medegedeeld, uw werknemers niet langs arbeidsrechtelijke weg tot medewerking aan verzoeken van uw verzekeraar hebt verplicht), kunnen zij in dat geval in volle vrijheid besluiten of zij uw particuliere verzekeraar wel of geen toestemming geven tot het opvragen van informatie.

4 4./. De Koninklijke Maatschappij ter Bevordering van de Geneeskunst (KNMG) heeft in zijn Code samenwerking bij arbeidsverzuim 2 (bijgevoegd) overigens nauwkeurig aangegeven aan welke eisen een toestemming naar haar mening moet voldoen, wil sprake zijn van informed consent. Tevens bevat die code een standaardmachtiging. Ik merk op dat de machtiging van Centraal Beheer op een aantal punten minder zorgvuldig is dan de door de KNMG ontwikkelde machtiging. Ad 2. (reïntegratieplan) Op grond van de WAO dient de werkgever uiterlijk na dertien weken ziekte een voorlopig of volledig reïntegratieplan aan de uvi over te leggen. Dit reïntegratieplan bevat een nietmedisch deel dat door de werkgever wordt ingevuld, en een medisch deel dat de arbodienst van de werkgever moet invullen. Het beroepsgeheim van de bedrijfsarts verbiedt het hem dergelijke medische gegevens aan de werkgever ter beschikking te stellen, tenzij de werknemer daar toestemming voor heeft verleend. In de praktijk betekent dit meestal dat de arbodienst het gehele reïntegratieplan opstelt, of dat de werkgever eerst zijn deel invult, waarna de arbodienst, na aanvulling, het plan aan de uvi opstuurt. Normaliter beschikt een werkgever derhalve niet over het gehele (volledige of voorlopige) reïntegratieplan. Heeft de werknemer de bedrijfsarts toestemming verleend om het plan of het medische gedeelte daarvan aan de werkgever te verstrekken, dan kan dit anders zijn. Anders dan een arts, heeft een werkgever geen medische beroepsgeheim. Op grond van een nieuwe privacywet, de Wet bescherming persoonsgegevens (WBP), die naar verwachting op 1 september 2001 in werking zal treden, zal het een werkgever verboden zijn om medische gegevens zonder uitdrukkelijke toestemming van de betrokken werknemers door te geven aan particuliere verzekeraars van het WULBZ-risico indien deze verzekeraars die gegevens louter willen gebruiken om te controleren of betrokkenen gedurende de betreffende periode wel echt ziek waren. Ook op grond van de huidige privacywetgeving (de Wet persoonsregistraties; WPR, art. 11) is een dergelijke verstrekking overigens in principe verboden. Wellicht ten overvloede merk ik op dat verstrekking van het reïntegratieplan aan een particuliere verzekeraar door de arbodienst om voornoemde redenen ook niet mogelijk is, aangezien de bedrijfsarts hiermee zijn beroepsgeheim zou doorbreken. Ook hier geldt derhalve dat verstrekking slechts mogelijk is met expliciete toestemming van de werknemer. Ad 3. (medewerkingsplichten werknemer) Artikel 19, tweede en derde lid, van de FBTO-polis bevat een aanzienlijk aantal direct aan uw werknemers gerichte verplichtingen jegens uw particuliere verzekeraar, waaraan zij bij uitval wegens ziekte zouden moeten voldoen. Ik merk op dat de FBTO-polis een verzekering is tussen u en uw particuliere verzekeraar, waarbij uw werknemers geen partij zijn of belang hebben. Immers, uw werknemers hebben bij ziekte recht op loondoorbetaling ongeacht de vraag of u dit loondoorbetalingsrisico hebt verzekerd bij een particuliere verzekeraar. Dit betekent dat bepalingen in de FBTO-polis die uw werknemers jegens FBTO/Centraal Beheer tot het doen of nalaten van handelingen verplichten, rechtskracht jegens die werknemers ontberen. 2 Medisch Contact 5 maart 1999, jrg. 54, nr. 9, pp

5 5 Wellicht ten overvloede merk ik op dat het in theorie wel zo zou kunnen zijn, dat u uw werknemers in het kader van hun arbeidsverhouding bij ziekte verplichtingen opdraagt die ertoe leiden dat uw particuliere verzekeraar over die persoonsgegevens komt te beschikken, die hij voor het uitvoeren van zijn verzekeringsovereenkomst noodzakelijk acht. Echter, uit telefonische informatie d.d. 11 december 2000 van uw kant, blijkt dat u dit niet heeft gedaan. Bovendien zou dit strikt genomen in de verzekeringsovereenkomst moeten leiden tot een formulering in de trant van De werkgever bevordert dat zijn werknemers de volgende verplichtingen nakomen (...) in plaats van de formulering die direct plichten aan uw werknemers oplegt. Reactie Centraal Beheer op bovenstaande bevindingen Ik heb Centraal Beheer de gelegenheid gegeven op mijn bevindingen aangaande uw bezwaren commentaar te geven. Bij brief van 19 april 2001 (bijgevoegd) heeft Centraal Beheer een reactie gezonden. Kort samengevat heeft Centraal Beheer het volgende commentaar. Ad 1. (machtiging) Centraal Beheer merkt op dat het verzoek aan de werkgever ervoor zorg te dragen dat zijn werknemer aan de benodigde toestemming tot gegevensverstrekking meewerkt, gezien moet worden als een zogenaamde inspanningsverplichting. Centraal Beheer stelt zich bewust te zijn van het feit dat de werknemer geen partij is in de verzekeringsovereenkomst en geen belang heeft bij de door de werkgever en Centraal Beheer afgesloten verzekering. Op het bezwaar dat met name de uitvraag van de benodigde machtiging via de werkgever als belastend voor de werknemer kan worden ervaren reageert Centraal Beheer als volgt. Centraal Beheer geeft aan zich te zullen beraden hoe de huidige werkwijze aan te passen. Het verzoek mee te werken aan de verstrekking van (bijzondere) informatie en de uitvraag van een machtiging van de werknemer zal dan uitsluitend direct naar hem worden toegezonden. Wel wordt van de werkgever verwacht dat hij opgave doet van het adres van de werknemer indien dit niet bij Centraal Beheer bekend is. Voorts geeft Centraal Beheer aan de tekst van de machtiging kritisch te beoordelen en hierbij rekening te houden met de verwijzing naar de Code samenwerking bij arbeidsverzuim van de Koninklijke Maatschappij ter Bevordering van de Geneeskunst (KNMG). Zij zullen hun bevindingen afstemmen in de Commissie Arbeidsongeschikt-heidsverzekeringen van het Verbond van Verzekeraars. Ad 2 (reïntegratieplan) Centraal Beheer geeft aan dat het opvragen bij de werkgever van het (voorlopige) reïntegratierapport deel uit maakt van de procedure indien zij een ziektegeval nader wensen te onderzoeken. Centraal Beheer bevestigt dat de werkgever slechts kan beschikken over het niet medisch deel van het voorlopige en/of definitieve reïntegratieplan en stelt dat het verzoek aan de werkgever hierop gericht is. Centraal Beheer bevestigt het standpunt dat voor inzage in het medische deel van het reïntegratieplan expliciete toestemming van de werknemer noodzakelijk is. Ad 3 (medewerkingsplicht werknemer)

6 6 Centraal Beheer bericht in haar brief dat de standaardvoorwaarden van de FBTO-polis sedert 1998 niet meer van kracht zijn../. Sedert 1999 gelden de voorwaarden van het Ziektewet Zekerheidsplan ZZP-3 (bijgevoegd). Volgens Centraal Beheer hebben de verzekeringsnemers in 1998 deze nieuwe voorwaarden ontvangen en daarbij de mogelijkheid gehad de nieuwe voorwaarden te accepteren of de verzekering te beëindigen. Centraal Beheer deelt de opvatting dat de werknemer geen partij is bij de verzekering die is afgesloten tussen de werkgever en verzekeraar. Naar tevredenheid constateer ik dat in de voorwaarden van het Ziektewet Zekerheidsplan geen direct aan de werknemer gerichte verplichtingen jegens de verzekeraar zijn opgenomen. Helaas moet ik constateren dat in de geldende voorwaarden (nog steeds) is opgenomen de plicht voor de werkgever om te zorgen dat zijn werknemers de verzekeringsmaatschappij (en overige genoemde instellingen) machtigen tot het opvragen van gegevens aan onder meer de arbodienst (artikel 7 lid 6 van de voorwaarden van het Ziektewet Zekerheidsplan ). Algemeen Ten slotte merk ik het volgende op. Particuliere verzekeraars van het WULBZ-risico hebben voor een goede uitvoering van de polis uiteraard een aantal gegevens over het ziekteverzuim bij de verzekerde werkgever nodig. Gedeeltelijk gaat het hierbij om persoonsgegevens. Medische persoonsgegevens over de aard en oorzaak van het verzuim kunnen echter, zoals u uit het voorgaande kunt afleiden, slechts met geïnformeerde toestemming van de werknemer aan een particuliere verzekeraar worden verstrekt. Indien de particuliere verzekeraar voor de vraag of sprake is van ziekte en voor de duur van het verzuim aansluit bij het oordeel van de arbodienst (wat gezien de verzekeringsvoorwaarden voor het Ziektewet Zekerheidsplan ook de bedoeling is met dien verstande dat men aan de andere kant kennelijk ook de mogelijkheid tot individuele controle wil hebben), heeft de particuliere verzekeraar dergelijke medische gegevens helemaal niet nodig. In december 1999 hebben het Verbond van Verzekeraars en de Branche organisatie arbodiensten in een brochure Gegevensuitwisseling tussen arbodiensten en verzekeraars op het gebied van het verzuim van werknemers aangegeven welke gegevens de particuliere verzekeraar van de arbodienst moet krijgen, wil de particuliere verzekering goed kunnen worden uitgevoerd. Medische gegevens vormen daar geen onderdeel van. Uit het voorgaande kunt u concluderen dat ik, net als u, nogal wat bezwaren heb tegen de polisvoorwaarden die Centraal Beheer hanteert c.q. tegen het verzoek tot het inzenden van het reïntegratieplan dat Centraal Beheer u deed. Blijkens het schrijven d.d. 19 april 2001 beraadt Centraal Beheer zich op het aanpassen van haar werkwijze om aan de bezwaren tegemoet te komen. Het toezicht op particuliere verzekeraars behoort echter niet tot mijn beleidsterrein. De Verzekeringskamer (Postbus 929, 7301 BD APELDOORN) houdt toezicht op particuliere verzekeraars. De Registratiekamer (Postbus 93374, 2509 AJ DEN HAAG) houdt toezicht op de naleving van de privacyregelgeving door alle Nederlandse bedrijven en overheidsinstellingen. Ik heb betrokken instanties een afschrift van deze brief gezonden.

7 7 Een afschrift van deze brief is eveneens aan de Vaste Tweede-Kamercommissie voor SZW gezonden. Ik vertrouw erop u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd. Hoogachtend, de Staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, (J.F. Hoogervorst)