R e g i s t r a t i e k a m e r. Verzekeringsmaatschappij A

Transcriptie

1 R e g i s t r a t i e k a m e r Verzekeringsmaatschappij A 1..'s-Gravenhage, 6 juli Onderwerp verstrekking medische gegevens aan assurantietussenpersoon Naar aanleiding van een verzoek van B tot het doen van onderzoek naar de rechtmatigheid van de verstrekking van medische gegevens aan zijn assurantietussenpersoon heeft de Registratiekamer, op grond van artikel 46, eerste lid, Wet persoonsregistraties (Wpr) een onderzoek ingesteld. Onderzoek In het kader van het onderzoek werd u de klacht van B toegezonden met het verzoek een aantal vragen hierover te beantwoorden. Uw reactie is aan B voorgelegd. Zijn commentaar op uw reactie treft u aan als bijlage bij deze brief. Bevindingen B heeft bij u een hypotheekverzekering afgesloten, die in 1981 of hierover verschillen de meningen - is ingegaan. Uw reactie vermeldt dat sinds het afsluiten van de verzekering de correspondentie gevoerd zou zijn via de tussenpersoon. Volgens B zou deze correspondentie beperkt gebleven zijn tot de toezending van kwartaalnota's en jaaroverzichten die hem steeds rechtstreeks door u werden toegezonden. In oktober 1999 is aan B, na een telefonische schademelding door de tussenpersoon, een aanvraagformulier premievrijstelling toegezonden. Zowel de toezending van het formulier als de terugzending aan u zijn via de tussenpersoon gelopen. Naar aanleiding van de aanvrage premievrijstelling is een medisch onderzoek gedaan door een keuringsarts. De bevindingen van dit onderzoek hebben geleid tot een afwijzing. Prins Clauslaan 20 Uw brief Postbus Bijlagen AJ 's-gravenhage Contactpersoon Tel Doorkiesnummer Fax

2 Blad 2 Die afwijzing, met een korte weergave van de redenen, is via de tussenpersoon aan B toegezonden. Het is tegen de toezending van die laatste brief, van 13 maart 2000, dat de bezwaren van B gericht zijn. Wettelijk kader De Wpr geeft regels voor het verstrekken van gegeven aan derden (artikel 11) en over de goedkeuring van gedragscodes. De definitie van de gebruikte begrippen is opgenomen in artikel 1 Wpr. De relevante artikelen uit de Wet persoonsregistraties (Wpr), met een toelichting, zijn opgenomen in een bijlage bij deze brief. De verstrekking van persoonsgegevens uit een persoonsregistratie aan derden wordt beheerst door artikel 11 Wpr. Het eerste en tweede lid van dit artikel geven de gronden weer op basis waarvan dergelijke verstrekkingen zijn toegelaten. Dit is in beginsel mogelijk als de geregistreerde daarvoor toestemming heeft gegeven, als een wettelijke regeling tot die verstrekking verplicht, of als die verstrekking voortvloeit uit het doel van de registratie. In artikel 11, derde lid, Wpr is vastgelegd dat de verstrekking van gegevens achterwege moet blijven voor zover uit hoofde van ambt, beroep of wettelijk voorschrift geheimhouding geboden is. Onder deze beperking valt ook het medisch beroepsgeheim. Deze verplichting tot geheimhouding kan niet terzijde worden geschoven door hetgeen bepaald is in artikel 11, eerste en tweede lid Wpr. Hoewel de medisch adviseur van een verzekeringsmaatschappij geen behandelend arts is, is ook hij gehouden om de gegevens van degene over wie hij advies uitbrengt, geheim te houden voor zover dat gezien zijn functie mogelijk is. Het medisch beroepsgeheim is evenwel niet absoluut. De zwijgplicht van een arts kan worden opgeheven met toestemming van de betrokkene of op grond van een wettelijk voorschrift. Gedragscode Met betrekking tot medische gegevens bepaalt de Gedragscode verwerking persoonsgegevens verzekeringsbedrijf: Gegevens met betrekking tot iemands gezondheid zullen strikt vertrouwelijk, met inachtneming van de wettelijke bepalingen en overeenkomstig de hierna vermelde gedragsregels worden behandeld. [ ]

3 Blad De geneeskundig adviseur kan, binnen de grenzen die het begrip functionele eenheid daaraan stelt, over de door hem verzamelde medische gegevens informatie verstrekken aan de behandelaar die het aangaat, voor zover die de informatie nodig heeft voor het uitoefenen van zijn werkzaamheden voor de verzekeringsinstelling. Met betrekking tot de verstrekte informatie rust op de desbetreffende behandelaar dezelfde geheimhoudingsplicht als op de medisch adviseur uit hoofde van het medisch beroepsgeheim. Medische gegevens zijn niet toegankelijk voor personen die niet kunnen worden gerekend tot de functionele eenheid die zich met de zaak waarop de gegevens betrekking hebben bezighoudt. [ ] [ ] Betrokkene heeft het recht, bij voorkeur via een door hem of haar benoemde vertrouwensarts - een op hem of haar betrekking hebbend medisch dossier volledig, met uitzondering van de werkaantekeningen van de geneeskundig adviseur, in te zien en daarvan kopieën te ontvangen, tenzij de privacy van in het rapport besproken derden zich daartegen verzet. Met betrekking tot de status van een gedragscode waarvoor de Registratiekamer een verklaring van overeenstemming heeft afgegeven, is op te merken dat deze niet rechtstreeks bindende kracht heeft. De verbindendheid van een gedragscode is mede afhankelijk van de interne regelingen (statuten) van de organisatie die deze heeft opgesteld, in dit geval het Verbond van Verzekeraars. De goedkeuringsverklaring bindt de rechter niet maar kan wel gezien worden als een algemeen geformuleerd advies van de Registratiekamer dat handelen in overeenstemming met de gedragscode in overeenstemming met de Wpr te achten is. Richtlijnen KNMG De bepalingen in de Gedragscode stemmen grotendeels overeen met wat in de Richtlijnen van de KNMG (het "Groene boekje") is opgemerkt over de omgang met medische gegevens. Met name hoofdstuk 19 (Particuliere verzekeringsmaatschappijen: relatie keurling - geneeskundig adviseur - opdrachtgever) is in dit verband van belang. Een kopie van belangrijke onderdelen uit de Richtlijnen KNMG is bijgevoegd.

4 Blad 4 Beoordeling ATP vertegenwoordiger verzekerde? Het verstrekken van gegevens die betrekking hebben op een verzekerde door een verzekeringsmaatschappij aan een onafhankelijk assurantietussenpersoon (atp) voldoet aan de omschrijving van 'verstrekken van gegevens aan een derde'. De gegevens worden immers verstrekt aan een persoon of instantie (= de atp) buiten de organisatie van de houder (= de verzekeringsmaatschappij). De atp is niet te beschouwen als bewerker van de verzekeringsmaatschappij. Een verstrekking aan de atp van een verzekerde is evenmin te beschouwen als een verstrekking aan de geregistreerde. Dat de atp in het algemeen te beschouwen zou zijn als de vertegenwoordiger (gemachtigde) van de verzekerde/geregistreerde, zoals bepaalde passages uit uw reactie van 3 mei 2000 suggereren, is naar het oordeel van de Registratiekamer geen houdbaar uitgangspunt. Zou dat wel het geval zijn, dan zou ook het toezenden van het volledig medisch dossier aan de atp niet op bezwaren hoeven stuiten. Als de atp vertegenwoordiger van zijn cliënt zou zijn, dan zou hij in dat rapport namens die cliënt inzage kunnen hebben. De relatie tussen een (particuliere) verzekeringnemer en atp zal echter in het algemeen niet beantwoorden aan de bepalingen over volmacht (artikel 3:60 BW) of lastgeving (7:414 BW). Die omschrijvingen omvatten immers het verrichten van rechtshandelingen in naam van de volmacht- of lastgever. Bij het afsluiten van verzekeringen door consumenten is dat in het algemeen niet het geval. Ook in het onderhavige geval lijkt daarvan geen sprake te zijn. De aanvraag premievrijstelling is ondertekend door B zelf. Dat de aanvraag is verzonden via de atp maakt daarbij geen verschil. Naar het oordeel van de Registratiekamer dient de atp dan ook als een adviseur van de verzekerde te worden aangemerkt. ATP vertegenwoordiger verzekeringsmaatschappij? De zelfstandig atp is evenmin als vertegenwoordiger of hulppersoon van de verzekeringsmaatschappij te beschouwen. Naar het oordeel van de Registratiekamer brengt dit met zich mee dat de atp evenmin als behorend tot de functionele eenheid van de geneeskundig adviseur van de verzekeringsmaatschappij kan worden gezien. De formulering van artikel van de Gedragscode, vooral de passage "nodig voor het uitoefenen van zijn werkzaamheden voor de verzekeringsinstelling" wijst er op dat bij het begrip functionele eenheid gedacht is aan personen die werkzaam zijn voor de verzekeringsinstelling. Dat is de atp niet. Door het ontbreken van een gezagsverhouding

5 Blad 5 tussen verzekeringsmaatschappij en atp ligt voorts het handhaven van de afgeleide geheimhoudingsplicht waarvan artikel spreekt niet in de macht van de geneeskundig adviseur van de verzekeringsmaatschappij. Ook dat pleit er tegen, de atp als onderdeel van de functionele eenheid te zien. De Richtlijnen van de KNMG beschrijven de functionele eenheid, als het gaat om de geneeskundig adviseur van de verzekeringsmaatschappij, als de "personen die noodzakelijkerwijze betrokken zijn bij het doel waarvoor de medische gegevens zijn gevraagd, c.q. verstrekt". (19.2) Als doel is in de onderhavige kwestie het bepalen van de aanspraak van de verzekerde op een lopende verzekering te zien. Bij het bepalen van de aanspraak is de atp van B in het geheel niet betrokken. Ook in die zin is er dus geen sprake van dat de atp deel uitmaakt van de functionele eenheid. Grondslag voor verstrekking aan ATP? Zoals al vermeld regelt artikel 11, eerste lid, Wpr de verstrekking van persoonsgegevens uit een persoonsregistratie aan derden. Een wettelijke regeling als in dit artikel is bedoeld is in deze kwestie niet aan de orde. Van toestemming zoals artikel 12 Wpr die omschrift, gericht en schriftelijk, is evenmin sprake. Van een gegevensverstrekking die voortvloeit uit het doel, is sprake als het doel waarvoor de persoonsregistratie is aangelegd, met zich meebrengt dat die verstrekking plaats vindt. Of dat het geval is kan afhangen van de onderliggende rechtsverhouding, de aard van de registratie alsmede de aard van het doel van de registratie en de betekenis daarvan in het maatschappelijk verkeer. In het algemeen kan worden aangenomen dat het verstrekken van gegevens door een verzekeringsmaatschappij uit haar verzekerdenadministratie aan de tussenpersoon van een verzekerde voortvloeit uit het doel waarvoor de registratie is aangelegd als die verstrekking noodzakelijk is voor, of gebruikelijk bij, de uitvoering van de verzekeringsovereenkomst. Een verstrekking die in beginsel kan plaatsvinden op grond van artikel 11, eerste lid Wpr, kan desondanks niet toegelaten zijn als een ambts-of beroepsgeheim daaraan in de weg staat. Ook de geneeskundig adviseur is gebonden aan een beroepsgeheim, zij het dat dit naar zijn aard beperkt is. Op basis van de hem ter beschikking staande gegevens dient hij voor zijn opdrachtgever, de verzekeringsmaatschappij, een bepaalde beoordeling te verrichten en de opdrachtgever te adviseren. Hij kan binnen de functionele eenheid waarbinnen die werkzaamheden worden verricht de medische

6 Blad 6 gegevens ter beschikking stellen die voor het uitvoeren van die opdracht nodig zijn, maar niet meer dan dat. Tegenover derden heeft hij een geheimhoudingsplicht. Dat brengt met zich mee dat de geneeskundig adviseur aan derden alleen met toestemming van de verzekeringnemer/verzekerde gegevens kan verstrekken. Die toestemming behoeft niet schriftelijk te zijn maar wel moet duidelijk zijn dat degene wiens gegevens het betreft, met verstrekking van die gegevens akkoord gaat. Of dat zo is zal aan de hand van feitelijke omstandigheden beoordeeld moeten worden. Als de verzekerde zelf medische gegevens rechtstreeks aan de verzekeringsmaatschappij doet toekomen of deze in gesloten enveloppe via de tussenpersoon toezendt, kan de verzekeringsmaatschappij niet aannemen dat er toestemming is om medische gegevens aan de tussenpersoon te verstrekken. Als betrokkene medische gegevens zonder restrictie heeft verzonden via de atp, is onder meer van belang in hoeverre voor hem kenbaar was dat dit zou kunnen leiden tot correspondentie via de atp waarin medische gegevens zijn opgenomen en of er voldoende mogelijkheid was om verzending via de atp te blokkeren. In de onderhavige situatie lijkt te zijn aangenomen dat een verzekerde, gezien de algemeen gebruikelijke praktijk dat bij inschakeling van een atp de correspondentie met de verzekeringsmaatschappij via de atp verloopt, toestemming geeft tot het verstrekken van medische gegevens aan de atp als hij zelf zijn medische gegevens niet voor deze heeft afgeschermd. Dit standpunt is niet onbegrijpelijk. Het doet echter niet voldoende recht aan de verplichting van de verzekeringsmaatschappij, en in het bijzonder de geneeskundig adviseur, om er zorg voor te dragen dat de verzekerde over voldoende informatie beschikt om zijn standpunt over de gegevensverstrekking te bepalen. De met betrekking tot B gevolgde werkwijze staat naar het oordeel van de Registratiekamer dan ook op gespannen voet met de Richtlijnen van de KNMG en de Gedragscode. Inzage via huisarts? Overigens wijs ik u nog op het volgende. In uw reactie komt ook aan de orde dat de medische rapportage waarop uw conclusie gebaseerd is, bij voorkeur slechts via de huisarts kan worden opgevraagd. De Wpr verbiedt niet dat de houder van een persoonsregistratie een bepaalde procedure in het leven roept voor het verlenen van inzage, waaronder begrepen het verschaffen van kopieën. Het is echter niet mogelijk de inzage afhankelijk te maken van het inschakelen van een derde. Met andere woorden:

7 Blad 7 het staat Verzekeringsmaatschappij A vrij om voorkeur te hebben voor her verlenen van inzage via de huisarts. Als B er echter op staat de gevraagde kopieën rechtstreeks te ontvangen, dan kan daarin geen grond liggen voor het weigeren van inzage. Conclusie Het verstrekken van gegevens betreffende verzekeringnemers/verzekerden door een verzekeringsmaatschappij aan de atp's van betrokkenen is, voor zover die verstrekking noodzakelijk of gebruikelijk is in het kader van de uitvoering van de verzekeringsovereenkomst, te beschouwen als een doelverstrekking. Als het gaat om verstrekking van gegevens die vallen onder de verantwoordelijkheid van de medisch adviseur van de verzekeringsmaatschappij, valt die verstrekking onder diens beroepsgeheim. Voor de verstrekking van dergelijke gegevens aan de atp is de toestemming van de betrokkene een voorwaarde. Nu in het onderhavige geval toestemming niet kan worden aangenomen, had die niet behoren plaats te vinden. Aanbevolen wordt om de voorlichting aan verzekerden op dit punt te verduidelijken. Een kopie van deze brief is toegezonden aan B. Hoogachtend, mr. U. van de Pol plv. voorzitter