Finles Lotus Fonds JAARVERSLAG

Transcriptie

1 JAARVERSLAG 2012

2 Inhoudsopgave 1 Algemene gegevens 1 2 Vergelijkend overzicht 2 3 Verslag van de Beheerder 3.1 Terugblik Vooruitblik Het Finles Lotus Fonds 4.1 Resultaat Finles Lotus Fonds Gevoerd beleggingsbeleid Beleggingsbeleid Risicobeheer 18 5 Jaarrekening 19 6 Toelichting op de jaarrekening 22 7 Overige gegevens 36

3 1 Algemene gegevens Beheerder Finles N.V. Directie van beheerder L.J.B. Joint Business B.V. Drs. J.A.M. van der Holst Cosimo International Joint Venture B.V. R.J. van Kuijk J.P.P.A van Oudvorst RA Bewaarder KAS-Trust Bewaarder Finles Lotus Fonds B.V. Spuistraat VT, Amsterdam Raad van Commissarissen Finles N.V. Dr. B.R. Bot (voorzitter) Drs. P.H.M. Hendriks Mr. D. van der Weij Administrateur (vanaf 1 oktober 2012) TMF FundAdministrators B.V. Westblaak 89 Postbus HC Rotterdam (tot en met 30 september 2012) Institutional Trust Services B.V. Storkstraat 15a-15b 3833 LB Leusden Accountant PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. Postbus AV Rotterdam Depotbank Kas Bank N.V. Postbus DB Amsterdam Pagina 1

4 2 Vergelijkend overzicht Hieronder volgt een overzicht van de kerncijfers van het Fonds over de afgelopen vijf jaar. Kerncijfers (bedragen in EUR 1.000) Fondsvermogen bij aanvang jaar Plaatsing participaties Waardeveranderingen van beleggingen 945 (1.722) (6.632) Inkomsten Terugname participaties Kosten beheer, bewaring en administratie Fondsvermogen einde jaar Samenstelling van het fondsvermogen Beleggingen Liquide middelen Saldo vorderingen en schulden (61) (49) (66) (5) (40) Fondsvermogen Waarde per participatie Aantal participanten Aantal participaties Dagwaarde inclusief inkomsten 30,63 28,30 33,69 29,13 22,01 Dagwaarde exclusief inkomsten 30,37 28,18 33,56 28,91 21,82 Pagina 2

5 3 Verslag van de Beheerder Voor u ligt het jaarverslag 2012 van het Finles Lotus Fonds. In dit jaarverslag vindt u een overzicht van de prestaties van het Finles Lotus Fonds in Ook geven wij u een toelichting op het in 2012 gevoerde beleggingsbeleid en op het beleggingsbeleid voor Wij menen u op deze manier een goed inzicht te geven in uw belegging en onze visie op de financiële markten. Alle koers- en marktgegevens in dit jaarverslag zijn, tenzij anders vermeld, afkomstig uit Bloomberg (wereldwijd geaccepteerd financieel data- en handelssysteem) en Telekurs. Administratieve Organisatie/Interne Controle; verklaring van de Beheerder Wij beschikken over een beschrijving van de bedrijfsvoering, die voldoet aan de eisen van de Wet op het financieel toezicht en het Besluit gedragstoezicht financiële ondernemingen (Bgfo). Wij hebben gedurende het afgelopen boekjaar verschillende aspecten van de bedrijfsvoering beoordeeld. Bij onze werkzaamheden hebben wij geen constateringen gedaan op grond waarvan wij zouden moeten concluderen dat de beschrijvingen van de opzet van de bedrijfsvoering als bedoeld in artikel 121 van het Bgfo niet voldoen aan de vereisten zoals opgenomen in de Wet op het financieel toezicht en daaraan gerelateerde regelgeving. Op grond hiervan verklaren wij als Beheerder voor de door ons beheerde beleggingsinstellingen te beschikken over een beschrijving van de bedrijfsvoering als bedoeld in artikel 121 Bgfo. Ook hebben wij geconstateerd dat de bedrijfsvoering effectief en in overeenstemming met de beschrijving functioneert. Daarom verklaren wij met een redelijke mate van zekerheid dat de bedrijfsvoering gedurende het verslagjaar 2012 effectief en in overeenstemming met de beschrijving heeft gefunctioneerd. De financiële markten in Macro Economische Terugblik 2012 Een jaar met twee gezichten. Zo gaat ook het jaar 2012 de boeken in. In deze algemene terugblik zullen we per regio de belangrijkste macro economische gebeurtenissen van 2012 de revue laten passeren. De focus ligt hierbij op Europa, de Verenigde Staten en Azië. Daarna behandelen we de specifieke ontwikkelingen van de financiële markten in Europa De financiële markten begonnen 2012 zeer optimistisch. Dit was met name het gevolg van de onconventionele maatregel die in december 2011 werd genomen door de Europese Centrale Bank (ECB). Door de schuldenproblematiek werden banken steeds terughoudender in het lenen van geld aan elkaar. Hierdoor kwamen in 2011 geldmarkten en kapitaalmarkten steeds verder in de problemen (vooral de banken in Zuid-Europa). Twee zogenaamde Long Term Refinancing Operations (LTRO) werden aangekondigd. Europese Banken konden via deze faciliteit goedkoop geld lenen van de ECB. Banken konden voor een termijn van drie jaar geld lenen tegen een rentepercentage van gemiddeld 1%. Op deze manier hoopte men dat de funding stress van diverse banken en het samenhangende systeemrisico zou worden verkleind. In totaliteit maakten meer dan 500 banken gebruik van de faciliteit voor een gezamenlijk bedrag van meer dan miljard euro. Pagina 3

6 3 Verslag van de Beheerder Dit alles had een gunstig effect op met name aandelenmarkten en staatsobligaties van landen in Zuid Europa. Een groot deel van de banken die gebruik maakten van de faciliteit kwam uit Spanje en Italië. Veel van de banken in Spanje en Italië gebruikten de kredieten van de ECB om hoogrentende staatsobligaties te kopen van hun land/overheid om zo winst te behalen uit het renteverschil. Bron: Nomura: Uit welke landen kwamen banken die gebruik maakten van de LTRO s en hoeveel namen zij af. De actie van de ECB vormde geen structurele oplossing voor de Europese schuldenproblematiek. Enkel de liquiditeitstress waar veel banken mee te maken hadden werd verkleind. Het echte probleem was en is natuurlijk solvabiliteit: Is een land in staat om op lange termijn zijn financiële verplichtingen na te komen. Aan het einde van het eerste kwartaal van 2012 waren het juist deze zorgen die terugkeerden op de financiële markten. Focus lag hierbij vooral op de landen die mogelijk de volgende in de rij zouden zijn voor financiële noodhulp: Spanje en Italië. Tot dusver hadden alleen kleinere Europese landen noodhulp gekregen (Griekenland, Ierland en Portugal). Italië en Spanje zijn respectievelijk de achtste en twaalfde grootste economieën ter wereld. Financiële noodhulp aan één van deze landen zou naar alle waarschijnlijkheid al te veel zijn geweest om door de leden van de Eurozone op te hoesten, laat staan aan twee landen. Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) zou hoe dan ook moeten bijspringen. Spanje werd met name getroffen omdat de bankensector er zeer slecht voor staat. Veel banken hebben massaal leningen verstrekt aan de vastgoedsector (particulieren, projectontwikkelaars, etc). De Spaanse vastgoedsector maakte tot 2007 een ongekende groei door. In de jaren voor het uitbreken van de kredietcrisis heerste er een enorme bouwwoede in Spanje. De eenjarige nieuwbouwproductie van Spanje was gelijk aan die van Engeland, Frankrijk en Duitsland tezamen! Spaanse banken zorgden voor veel en makkelijk krediet tegen lage (Europese) rentes. In 2008 knapte de zeepbel. De werkloosheid liep snel op (de vastgoedsector zorgde tot aan de crisis voor veel banen in Spanje) salarissen daalden en daarmee liepen uitgaven terug. Als gevolg van het knappen van de vastgoedzeepbel zitten veel Spaanse banken met veel non performing loans ofwel slechte kredieten. Zo waren per eind augustus ,5% van alle leningen, verstrekt door Spaanse banken, zogenaamde slechte leningen. De Spaanse overheid werd hierdoor gedwongen kapitaalinjecties te doen in verschillende banken de afgelopen jaren, met als gevolg een oplopende staatsschuld en steeds minder vertrouwen van investeerders. Pagina 4

7 3 Verslag van de Beheerder Bron: Bank of Spain: Het percentage slechte leningen op de balans van Spaanse banken. In juli 2012 bereikte de crisis zijn hoogtepunt. De Spaanse kapitaalmarktrente en die van andere Zuid Europese landen steeg sterk. Het herfinancieren van aflopende schulden zou dan tegen substantieel hogere rentetarieven moeten plaatsvinden. Dit zou voor Spanje betekenen dat een groter deel van hun totale uitgaven aan rentebetalingen besteed zou moeten worden. Verwacht werd al dat Spanje op één of andere manier noodsteun zou krijgen, maar dat zij dit zelf zo lang mogelijk zouden uitstellen omdat de Spaanse overheid dan eigenlijk geen baas meer is over zijn eigen financiën. Noodsteun wordt immers alleen verstrekt onder zeer strikte voorwaarden en streng extern toezicht. Bron: Bloomberg: Ontwikkeling rente 10 jarige staatlening Spanje in Pagina 5

8 3 Verslag van de Beheerder De hulpsteun kwam er in juni 2012 dan toch. De ministers van Financiën van de 17 eurolanden kondigden aan om maximaal 100 miljard euro ter beschikking ter stellen aan de Spaanse banken sector en dus niet aan de Spaanse overheid direct. In beginsel had deze interventie weinig resultaat maar tijdens een speech in Londen eind juli benadrukte ECB president Mario Draghi dat de ECB alles binnen haar mandaat zou aangrijpen om de euro te behouden, waarbij hij, letterlijk geciteerd, verzekerde: En geloof me, het zal genoeg zijn. De ECB president doelde hiermee op het ongelimiteerd opkopen van staatsobligaties van probleemlanden in de Eurozone door de ECB om de financieringslasten te verlagen. Een speciaal opkoopprogramma, genaamd Outright Monetary Transactions (OMT), werd hiervoor in het leven geroepen. Deze speech had een zeer positieve uitwerking op de financiële markten voor in feite de rest van het jaar Het blijft indrukwekkend om te zien dat alleen woorden zo n impuls aan het sentiment kunnen geven. Italië stond in de schaduw van Spanje en kreeg verhoudingsgewijs iets meer vertrouwen van beleggers. Desalniettemin liep ook hier de kapitaalmarktrente hard op. De voornaamste reden dat beleggers meer vertrouwen in Italië hadden was dat premier Monti, die op 16 november 2011 was aangesteld als premier van een zakenkabinet van technocraten, al een aantal belangrijke hervormingen had aangekondigd om zo de torenhoge schuldenlast van het land terug te dringen. Aan het einde van 2011 was al duidelijk dat Griekenland verdere noodhulp zou moeten krijgen. In februari 2012 werd door de zogenaamde Troika (dit is de aanduiding voor de Europese Commissie, de Europese Centrale Bank en het Internationaal Monetair Fonds) besloten om een tweede noodpakket van 130 miljard euro ter beschikking te stellen aan de Griekse overheid mits er aan strenge voorwaarden werd voldaan zoals bezuinigingen, belastingverhogingen en het herstructureren van bestaande schulden. In mei waren er verkiezingen in Griekenland. De nieuwe regering zou moeten gaan stemmen over de eisen van de Troika. Onderhandelingen om een nieuwe regering te vormen liepen op niets uit. Hierdoor was het een reële optie dat Griekenland de Eurozone zou verlaten, een zogenoemde GREXIT. Nieuwe verkiezingen werden uitgeschreven en werden in juni 2012 door de Pro-Europa partij Nieuw Democraten gewonnen. Een nieuwe regering werd gesmeed en de voorwaarden van de Troika werden, na een aantal aangebrachte wijzigingen, aangenomen door het Griekse parlement. Op macro economisch gebied zagen we een verslechtering van de situatie in Europa. Veelal het gevolg van bezuinigingen en belastingverhogingen van veel Europese overheden. De werkloosheid is sterk opgelopen in Europa wat vervolgens weer een negatieve invloed heeft op de consumentbestedingen. De Eurozone als geheel begeeft zich wederom in een recessie. In geheel 2012 kromp de economie in de Eurozone met 0.5%. Echter de verschillen tussen de individuele landen in de Eurozone zijn zeer groot. Zo wist Duitsland nog een positieve economische groei neer te zetten in 2012 van ongeveer 1%. Dit werd vooral gedreven door de export sector. Dit terwijl veel Zuid-Europese landen met een diepe recessie te maken hebben. Griekenland heeft zelfs te maken met een depressie. Ook ons eigen Nederland begeeft zich in een recessie. Over geheel 2012 bedroeg de economische krimp 0.9%. Dit is mede het gevolg van de diverse bezuinigingsmaatregelen. Bron: Thomson Datastream: Ontwikkeling BBP op kwartaal basis en jaarbasis. Pagina 6

9 3 Verslag van de Beheerder Verenigde Staten (VS) Financiële markten in VS begonnen het jaar 2012 zeer sterk. Dit was mede het gevolg van de ingrepen van de ECB in Europa en natuurlijk door het zeer accommoderende beleid van de Amerikaanse Centrale Bank (FED). In het eerste kwartaal zette het macro economische herstel door in de VS. Dit verslechterde in het tweede kwartaal van 2012 door de stijgende zorgen over Europa maar ook door binnenlandse ontwikkelingen. Later in het jaar zagen we een aantal hoopgevende ontwikkelingen. De productie van bedrijven verbeterde. Daarnaast was het ook de huizenmarkt die voorzichtig aan trok. Er was een stijging van het aantal huizenverkopen en ook het aantal aanvragen voor bouwvergunningen nam toe. De huizenprijzen in de twintig grootste steden van de Verenigde Staten zijn gestabiliseerd en zelfs in sommige steden voorzichtig gestegen. Ook zien we dat de werkloosheid de laatste maanden afneemt: deze bedraagt nu zo n 8%. Wel is het zo dat de werkgelegenheid statistieken in de VS vrij gecompliceerd zijn, waardoor bepaalde groepen werklozen niet worden meegenomen in de berekeningen. Bron: Bloomberg: werkloosheid in de VS. Op monetair niveau zagen we dat de FED, de Centrale Bank in de Verenigde Staten, er in 2012 alles aan heeft gedaan om groei te stimuleren. Er worden echter wel steeds onconventionelere maatregelen genomen. In september 2012 kondigde FED voorzitter Bernanke aan om verdere monetaire verruiming toe te passen middels Quantitative Easing Part 3. De nadruk bij dit stimuleringsprogramma ligt op de woningmarkt. Anders gezegd, het laag houden van de rentelasten voor woningbezitters. Door de lagere financieringslasten moeten kopers worden aangetrokken. Hierdoor zou de woningmarkt verder kunnen aantrekken. In november waren er presidentsverkiezingen in de VS. Vooraf werd nog een spannende strijd verwacht tussen de huidige democratische president Obama en de republikeinse kandidaat Romney. Het werd uiteindelijk een relatief makkelijke overwinning voor de zittende democratische president Obama. Pagina 7

10 3 Verslag van de Beheerder Zoals veel Westerse landen heeft ook de VS te maken met een zeer grote schuldenlast op overheidsniveau. Ook hier dienen maatregelen te worden genomen om een Japan scenario te voorkomen. 1 januari 2013 was een belangrijke datum. Per die datum zouden automatische bezuinigingsmaatregelen in werking treden; een combinatie van belastingverhogingen en de reductie van overheidsuitgaven om zo de begrotingstekorten te verkleinen en tevens te werken aan het verlagen van de staatschuld (de zogenaamde Fiscal Cliff ). In de huidige fragiele economische omgeving zou het invoeren hiervan direct een recessie betekenen in de VS. Een compromis zou dus bereikt moeten worden tussen de Democraten en de Republikeinen. De Republikeinen hebben een belangrijke troef in handen omdat zij een meerderheid hebben in het Huis van Afgevaardigden (vergelijkbaar met de Eerste Kamer in Nederland). Op het laatste moment werd een soort van compromis bereikt. Belangrijkste speerpunt daarvan was een belastingverhoging voor de rijkere Amerikanen. Belangrijke zaken werden wederom vooruit geschoven en er daarmee werd tijd gewonnen om een breder akkoord te bereiken. Hier moet vooral worden gedacht aan besparingen die moeten worden gedaan om de staatsschuld en het begrotingstekort te verkleinen of zelfs om te vormen tot een begrotingsoverschot. Ook werd de mogelijke verhoging van het schuldenplafond vooruit geschoven naar februari 2013 (op het moment van schrijven is dit uitgesteld naar mei 2013). Azië Het beeld in Azië was in 2012 niet veel anders. Azië en met name China had ook last van de wereldwijde groeivertraging. China is sterk afhankelijk van export. Europa is een belangrijke afnemer van China. Productiecijfers begonnen in het tweede kwartaal van 2012 met een sterke daling. Productiecijfers (gemeten door de PMI index) zijn een belangrijke graadmeter voor hoe een economie ervoor staat. Bron: Bloomberg: BBP China 31 december 2007 t/m 31 december Een daling van de productiecijfers is een zeer negatieve ontwikkeling. Hetzelfde beeld was waarneembaar in andere grote export economieën in Azië zoals Zuid-Korea en Japan. Daarbij is het uiterst positief dat de meeste Aziatische landen hun huishoudboekje op orde hebben en relatief weinig overheidsschulden hebben (Japan uitgezonderd). Vanaf het einde van het derde kwartaal was er sprake van herstel in veel Aziatische economieën (zie ook bovenstaande grafiek). De komende maanden zal blijken of deze trend zich doorzet. Wij komen hier nog op terug in onze vooruitblik. In het vierde kwartaal van 2012 was er ook een machtswisseling in China. Geheel naar verwachting werd Xi Jinping gekozen tot nieuwe president en werd Li Keqiang benoemd tot de nieuwe premier. De nieuwe partijtop bestaat uit zeven personen en zal in ieder geval vijf jaar aanblijven. Een nog verdere vertraging van de Chinese economie dient te worden voorkomen. Een belangrijk speerpunt van de nieuwe regering is om de export afhankelijkheid van China te verkleinen en binnenlandse bestedingen te doen laten groeien. Pagina 8

11 3 Verslag van de Beheerder Japan blijft een vreemde eend in de bijt in Azië. Het land heeft al decennia lang te maken met lage of negatieve economische groei, frequente recessies, deflatie, te veel schulden en een sterk vergrijzende bevolking. De schuldpositie in Japan lijkt niet meer houdbaar. In de loop der jaren is deze schuld in het geheel binnenlands gefinancierd tegen zeer lage rentevergoedingen. Met de toenemende vergrijzing is het een kwestie van tijd voordat Japan de internationale kapitaalmarkt op zal moeten. In 2011 kreeg de Japanse economie een flinke tegenslag te verwerken met de aardbeving en de daaropvolgende tsunami. Een kort herstel vond plaats door de stimuleringen van de overheid om de economie uit het dal te trekken. Sinds het tweede kwartaal van 2012 bevindt Japan zich weer in een recessie. Dit komt mede door de grote onenigheid tussen China en Japan. De landen ruziën over de zeggenschap over een eilandengroep in de Oost-Chinese Zee. Door de ruzie moesten grote Japanse bedrijven hun fabrieken in China tijdelijk sluiten. Ook nam de vraag uit China naar Japanse goederen sterk af. In december 2012 waren er ook nog parlementsverkiezingen in Japan. De conservatieve Liberaal-Democratische Partij (LDP) won met een grote meerderheid. Het nieuwe kabinet staat onder leiding van de nieuwe premier Shinzo Abe. Het nieuwe kabinet heeft zich onder meer ten doel gesteld de deflatie structureel aan te pakken en de economie uit het dal te trekken. De Japanse Centrale bank moet daarin een belangrijke rol vervullen. Resultaten financiële markten Het komt vaak voor dat het gedrag op de financiële markten verre van synchroon loopt met de actuele macro economische situatie. Studies daarover geven aan dat financiële markten gemiddeld een periode van 6 tot 12 maanden vooruitlopen op de actuele macro economische situatie. Dit kan wellicht ook worden gesteld voor het jaar Al met al was 2012 een goed beursjaar waarbij positieve berichten door negatieve berichten werden afgewisseld. Het jaar werd wederom gekenmerkt door zogenaamde risk on en risk off periodes. Een risk on periode kenmerkt zich door positief nieuws en beleggers die meer risico nemen. Tijdens een risk off periode gebeurt precies het tegenovergestelde (tweede kwartaal van 2012). Uiteindelijk bleek de risk on belegging, mede dankzij de interventies van de centrale banken de overhand te hebben en sloten veel beleggingscategorieën het jaar met een positief resultaat af. Een uitzondering hierop was de grondstoffenmarkt. Dit komt name door het feit dat wereldwijde groeiverwachtingen laag zijn waardoor men verwacht dat de vraag naar grondstoffen stabiel blijft of zelfs terugloopt. Een gezegde luidt: never fight the FED. Letterlijk vertaald; probeer niet te vechten tegen de Amerikaanse Centrale Bank. Zij hebben de mogelijkheden om alle maatregelen aan te grijpen om het systeem draaiend te houden en een ongelimiteerde hoeveelheid liquiditeiten het systeem in te pompen. Dit gezegde kunnen we breder trekken naar andere centrale banken zoals de ECB en BoE (Bank of England). De ECB is ook in 2012 in staat gebleken om de financiële markten omhoog te stuwen en de rust op de financiële markten enigszins te doen stabiliseren. Dit is een basis om het vertrouwen terug te krijgen. Dit terwijl de fundamentele gesteldheid van met name een aantal Westerse economieën uiterst zorgwekkend is. Aandelen hebben een goed jaar achter de rug. Dit is mede het gevolg van de interventies van met name centrale banken, maar ook door de interessante waarderingen van veel bedrijven wereldwijd. Veel bedrijven zijn financieel gezond. Zij hebben een relatief lage schuldenlast en de schulden die zij hebben kunnen tegen een lage rente worden gefinancierd. Daarnaast hebben veel bedrijven ook een hoge kaspositie omdat zij terughoudend zijn met het doen van nieuwe investeringen. We zien ook dat veel bedrijven nog steeds in staat zijn historisch hoge marges en winsten te behalen en niet zozeer hoge omzetten. Pagina 9

12 3 Verslag van de Beheerder Obligaties hebben ook een goed jaar achter de rug. Vooral bedrijfsobligaties (met name de bedrijven met een mindere kredietwaardigheid) en de obligaties van opkomende landen hadden een goed jaar. Dit werd mede gevoed door de hunt for yield. Veel (institutionele) beleggers zijn op zoek naar beleggingen met een interessante rentevergoeding. De laatste jaren is de rentevergoeding op traditionele staatobligaties (bijvoorbeeld van de VS en Duitsland) dusdanig laag geworden dat dit geen interessante beleggingspropositie meer is. Beleggers kunnen er dan voor kiezen om hun rentegevoeligheid (duration) aan te passen (lees langere looptijden) of meer risicovollere obligaties aan te kopen. Op de valutamarkten was de beweeglijkheid in 2012 groot. Door de gespannen toestand in Europa omtrent veel Zuid-Europese landen deprecieerde de euro aanzienlijk ten opzichte van veel andere valuta. Vanaf eind juli trad een indrukwekkend herstel op. Ten opzichte van de USD apprecieerde de EUR bijna +10% vanaf het dieptepunt in juli Vooruitblik 2013 Belangrijke stappen zijn gezet om problemen op te lossen, wat niet weg neemt dat er nog ontzettend veel moet gebeuren in 2013 en de jaren daarna. De problemen van de laatste jaren zijn nog niet opgelost. Wij verwachten dat ergens in 2013 de zorgen rondom de Europese schuldenproblematiek weer de kop op zullen steken. Dit mede als gevolg van de chaotisch verlopen verkiezingen in Italië (februari 2013) en de snel afnemende steun voor de Spaanse regering. Wij verwachten echter dat ook deze schuldenproblematiek vooralsnog in de kiem zal worden gesmoord. Dit omdat wij verwachten dat Europese regeringsleiders de situatie niet willen laten escaleren. Een escalatie is hier dus ook het grote gevaar. In het najaar van 2013 zijn er parlementsverkiezingen in Duitsland. Een pro-europa regering is nodig om de stappen die zijn gezet te continueren. Wij verwachten dat de economische groei in Europa in 2013 licht negatief zal zijn. Dit is mede het gevolg van de bezuinigingen van veel overheden. Voor een groot gedeelte is deze negatieve groei al in de financiële markten verdisconteerd. Ook de Verenigde Staten staan voor een serieuze uitdaging. De Democraten en Republikeinen moeten het landsbelang laten prevaleren boven hun eigen partijbelang en gezamenlijk met structurele oplossingen komen om de financiële tekorten terug te dringen om zo het huishoudboekje op orde te krijgen. Bron: JP Morgan Asset Management: Case-Shiller prijsindex 20 grootste steden in de Verenigde Staten en verkopen bestaande huizen. Wij verwachten in 2013 een lichte positieve economische groei in de VS. Daarnaast zien wij een verder herstel van de huizenmarkt. In onze optiek is dit herstel een belangrijke voorwaarde om het vertrouwen verder te herstellen. Pagina 10

13 3 Verslag van de Beheerder Bron: FRB, Census, BEA, Treasury, CoreLogic, BLS, Haver Analytics, DB Global Markets Research: De verwachtingen voor een stijging van de huizenprijzen in de VS zijn positief. Als de juiste (politieke) maatregelen worden genomen om het begrotingstekort terug te dringen dan denken wij ook dat bedrijven meer zullen gaan investeren. Dit zou dus ook de werkgelegenheid verder kunnen verbeteren in De overeenkomst tussen de problemen in Europa en de VS is groot. Zoals gezegd is het daarbij belangrijk dat er verder wordt gewerkt aan structurele oplossingen. Hierbij moet worden gedacht aan: 1:Verkleinen van de overheidschulden. In onze opinie dient dit te gebeuren door het minder uitgeven van geld door overheden en niet zozeer door het verhogen van belastingen. Dit laatste omdat belastingverhogingen consumenten en bedrijven direct raken in hun portemonnee en een negatieve werking hebben op consumptie en investeringen. 2: Hervormingen moeten worden doorgevoerd. Hierbij kan men denken aan hervorming van het belastingstelsel, de arbeidsmarkt, het zorgstelsel, de sociale zekerheid en de woningmarkt. Het is belangrijk dat centrale banken een uiterst accommoderend beleid blijven voeren in Net nu het sentiment en vertrouwen lijkt te zijn gestabiliseerd en zelfs voorzichtig lijkt te zijn verbeterd. Wij achten het inflatiegevaar voor consumentprijzen voor de komende 2 jaar minimaal. Een meer restrictief beleid door centrale banken is dus verre van wenselijk en lijkt niet noodzakelijk. De effecten van deze interventies lijken een steeds kortere positieve werking te hebben op de financiële markten. Het grote gevaar is dat financiële markten verslaafd raken aan deze interventies. Een groot gevaar voor 2013 is een zogenaamde valuta oorlog. We zien dat de grote landen en regio s in de wereld (VS, Europa en Japan) tegelijkertijd trachten hun eigen valuta te devalueren om zo hun exportpositie te verbeteren en inflatie aan te wakkeren (dit laatste om hun schuldenlast te verkleinen). Dit is een gevaarlijk spel, waarvan de uitkomsten zeer onzeker zijn. Op geopolitiek niveau zijn er diverse andere onzekerheden. Zoals daar zijn de situaties in Syrië en Iran. Een escalatie van deze problematiek kan voor veel nervositeit zorgen bij beleggers alsook een sterk oplopende olieprijs. De zogenaamde opkomende landen blijven ook in 2013 de groeimotoren van de wereldwijde economische groei. Ook al blijft de afhankelijkheid van het westen zeer groot. Veel opkomende landen, zoals bijvoorbeeld China, zijn met een transformatie bezig om hun economieën minder afhankelijk te maken van export en meer naar een binnenlandse consumptie gedreven economie te leiden. Dit vergt echter tijd. In de volgende paragrafen presenteren wij per beleggingscategorie onze toekomstvisie en de daaruit voortvloeiende voorkeuren. Pagina 11

14 3 Verslag van de Beheerder Aandelen Aandelen zijn nog steeds relatief aantrekkelijk geprijsd ook al worden de marges bij veel bedrijven minder waardoor de winsten dalen. Er zijn vele maatstaven om te meten of een beurs duur is of niet. Een gemakkelijke en relatief goede graadmeter is de Koers/Winst verhouding, dit is een maatstaf voor hoeveel keer men de winst moet betalen om een aandeel te kunnen kopen. In Europa ligt de Koers/Winst verhouding per 31 december 2012 op 11,4 keer de winst (het langjarig gemiddelde is 14,7). In de Verenigde Staten ligt de Koers/Winst verhouding op 12,8 keer de winst (het langjarig gemiddelde is 15,7). Het betreft hier voorwaartse Koers/Winst verhoudingen gebaseerd op de meest recente koerscijfers en de consensus schattingen van analisten voor de winsten in de komende 12 maanden. Ook op basis van de gemiddelde dividend uitbetalingen (gemeten door de zogenaamde dividend yield ) zijn aandelen aantrekkelijk geprijsd. Deze zogenaamde dividend yield bedraagt op dit moment 2,2% in de Verenigde Staten terwijl de kapitaalmarktrente voor 10 jaar op 1,8%% ligt. In Europa bedraagt de dividend yield op dit moment 3,7% terwijl de kapitaalmarktrente voor 10 jaar gemiddeld op 2,5% ligt. Bron: JP Morgan Asset Management: Vergelijking dividend rendement van aandelen en gemiddelde rente staatsobligaties in Europa. Gebaseerd op de vergelijking tussen aandelen en obligaties kunnen aandelen relatief goedkoop genoemd worden. Veel bedrijven hebben ook een relatief lage schuldenlast en de schulden die zij hebben kunnen tegen een lage rente worden gefinancierd. Daarnaast hebben veel bedrijven ook een historisch hoge kaspositie. Zij zijn echter terughoudend met het doen van nieuwe investeringen door het onzekere economische klimaat. Wij verwachten dat indien de juiste politieke maatregelen worden genomen een verdere stijging van de aandelenmarkten het gevolg kan zijn. In ons allocatiebeleid gaat de voorkeur uit naar de Europese en de Aziatische aandelenmarkten en dan met name Japan en China. Wij verwachten wel dat dit met perioden van risk off gepaard zal gaan. Obligaties Staatobligaties zien wij niet als interessante beleggingspropositie. Integendeel zelfs. In onze opinie is het effectieve rendement onvoldoende in vergelijking met de risico s in de huidige economische omgeving (lees de schuldenlast van veel Westerse landen en Japan). Daarnaast is het ook zo dat naar alle waarschijnlijkheid de inflatieverwachtingen gaan toenemen de komende periode, ook al beschouwen wij het reële gevaar daarvan voor de komende twee jaar als klein. Wel zien wij kansen in bedrijfsobligaties in met name Europa. De focus ligt hierbij op zogenaamde High Yield Bonds ofwel obligaties van bedrijven met een lagere kredietwaardigheid. Pagina 12

15 3 Verslag van de Beheerder Onroerend goed Binnen onroerend goed is het soort onroerend goed en de locatie belangrijk. Wij zijn negatief op de Europese onroerend goed markt in zijn algemeenheid (commercieel onroerend goed alsook woningbouw) door de fragiele economische situatie en de hoge leegstand. De werkloosheid blijft oplopen in Europa en mensen zijn duidelijk zeer terughoudend in het doen van grote uitgaven. Daarnaast is het ook zo dat de kredietverlening door banken nog steeds erg moeilijk verloopt. In ons eigen land hebben wij ook nog eens te maken met hervormingen van de particuliere woningmarkt. Veel positiever zijn wij over de Amerikaanse woningmarkt. Prijzen hebben een stevige daling achter de rug. Daarnaast is het aanbod van nieuwe woningen zeer laag doordat er de laatste 6 jaar nauwelijks nieuwe woningen zijn gebouwd. Dit alles geeft reden tot optimisme. Hedgefondsen De omvang van de wereldwijde hedgefondsen markt blijft toenemen. Per eind december 2012 bedraagt de totale hedgefondsen markt US Dollar 2,25 biljoen. De instroom is volgens ons een logisch gevolg van de wereldwijde bewegingen van beleggingscategorieën gedurende de laatste jaren. Zo zijn de rentevergoedingen op obligaties sterk gedaald en de bewegingen van aandelenmarkten zijn zeer onvoorspelbaar. Voor veel (institutionele) investeerders zijn hedgefondsen daarom een goede aanvulling op hun totale beleggingsportefeuille. De voornaamste redenen waarom beleggers investeren in hedgefondsen zijn: 1: Betere risico/rendementsverhouding dan traditionele beleggingscategorieën op de langere termijn; 2: Absolute rendementsdoelstelling (absolute return) in plaats van relatief ten opzichte van een benchmark; 3: Betere diversificatiemogelijkheden in vergelijking tot traditionele beleggingscategorieën zoals aandelen en obligaties; 4: Hedgefondsen hebben meer vrijheid om hun positionering aan te passen dan traditionele beleggingsfondsen. Door het innemen van short posities kan bijvoorbeeld van een koersdaling worden geprofiteerd. Bovendien kunnen beheerders pro-actief posities innemen waarbij geanticipeerd wordt op bepaalde marktomstandigheden. Binnen de te onderscheiden hedgefonds strategieën zijn wij op moment van dit schrijven (februari 2013) het meest positief op Global Macro, Event Driven en Long/short Equity. Grondstoffen Voor de lange termijn zijn wij positief over grondstoffen in zijn algemeenheid. Echter wij zien dat de grondstoffenmarkt zich meer en meer beweegt in lijn met andere, risico vollere, beleggingscategorieën zoals aandelen. Dit wordt nadrukkelijk meegenomen in ons allocatiebeleid. Binnen de grondstofcategorieën gaat onze voorkeur uit naar edelmetalen (goud), de zogenaamde soft commodities (tarwe) en energie (olie). Wij hebben de voorkeur om de beleggingscategorie grondstoffen voornamelijk via hedgefondsen te bespelen. Dit laatste is met name het gevolg van het feit dat grondstoffenmarkten gekenmerkt kunnen worden door complexe prijsstructuren. Pagina 13

16 4 Het Finles Lotus Fonds 4.1 Resultaat Finles Lotus Fonds 2012 De koers van het Finles Lotus Fonds (FLF) steeg met +5,22% in 2012%. De benchmark, de MSCI Far East (in euro), steeg in 2012 met +10,52% Jan Feb Mrt Apr Mei Jun Jul Aug Sep Okt Nov Dec 2012 FLF 2,40% 1,14% -0,96% -0,64% -3,57% 1,26% -0,17% -1,24% 1,96% -1,68% 3,39% 3,48% 5,22% Benchmark 6,26% 3,26% -1,21% -0,61% -3,08% 1,14% 2,96% -2,96% 1,40% -1,54% 2,20% 2,66% 10,52% Afwijkingen in de maand tussen benchmark en performance van het fonds zijn te verklaren uit het feit dat niet overeenkomstig de benchmark wordt belegd en het FLF actief beheerd wordt. 4.2 Gevoerd beleggingsbeleid 2012 Zoals u al in de algemene terugblik heeft kunnen lezen was 2012 een jaar met twee gezichten. Gedurende 2012 waren er, net als in 2011, perioden van Risk off en Risk on. Het jaar begon voortvarend voor veel beleggingscategorieën. Voor Azië als geheel was dit niet anders. Na de forse verliezen van 2011 kregen markten een positieve impuls als gevolg van de LTRO operaties van de Europese Centrale Bank. FLF Figuur 1: Rendement FLF van 1 januari 2003 tot 31 december 2012 Veel aandelenbeurzen in Azië stegen met meer dan 10% in de eerste 2 maanden van Het FLF profiteerde hiervan maar beduidend minder dan de meeste Aziatische aandelenbeurzen. Dit had vooral te maken met feit dat het FLF een grote kaspositie had gedurende de eerste twee kwartalen van De kaspositie varieerde tussen de 20% en 42% gedurende de eerste twee kwartalen. In onze optiek was het risico van een escalatie van de Europese schuldencrisis zeer groot. Daarnaast zagen wij dat Europese regeringsleiders onvoldoende daadkracht toonden om de problematiek het hoofd te bieden. Ze liepen veelal achter de feiten aan. Europa is de belangrijkste afzetmarkt voor veel Aziatische landen (bedrijven) dus een escalatie van de crisis zou naar alle waarschijnlijkheid grote gevolgen hebben gehad voor veel economieën in Azië. Dit ondanks het feit dat waarderingen van veel Aziatische bedrijven relatief laag waren. Pagina 14

17 4 Het Finles Lotus Fonds FLF Figuur 2: Risico / Rendement FLF van 1 januari 2009 tot 31 december 2012 Azië en met name China had ook last van de wereldwijde groeivertraging. Productiecijfers begonnen in het tweede kwartaal van 2012 met een sterke daling. Productiecijfers zijn een belangrijke graadmeter voor hoe een economie ervoor staat. Daarbij dient wel aangemerkt te worden dat de meeste Aziatische landen, in tegenstelling tot de Westerse landen, hun huishoudboekje op orde hebben en relatief weinig overheidsschulden hebben (Japan uitgezonderd). Aan het einde van het eerste kwartaal van 2012 keerden de zorgen over de Europese overheidsschulden in alle hevigheid terug op de financiële markten. De focus lag hierbij vooral op de landen die mogelijk de volgende in de rij zouden zijn voor financiële noodhulp: Spanje en Italië. Tot dusver hadden alleen Europese landen met kleinere economieën noodhulp gekregen (Griekenland, Ierland en Portugal). Italië en Spanje zijn respectievelijk de achtste en twaalfde grootste economieën ter wereld. Veel Aziatische aandelenbeurzen daalden tussen de 10% en 20% in lokale valuta gedurende april en mei. Het FLF daalde ongeveer 4% gedurende deze periode. De ommekeer kwam in juli Tijdens een speech in Londen eind juli benadrukte ECB president Mario Draghi dat de ECB alles binnen haar mandaat zou aangrijpen om de euro te behouden. De ECB president doelde hiermee op het ongelimiteerd opkopen van staatsobligaties van probleemlanden in de Eurozone door de ECB om de financieringslasten te doen verlagen. De Beheerder besloot hierna het risico binnen de portefeuille van FLF te verhogen. Zo werden geleidelijk posities in Korea, Hong Kong, Japan en India verhoogd en werd de kaspositie verlaagd naar ongeveer 10% van het fondsvermogen per 31 december Pagina 15

18 4 Het Finles Lotus Fonds FLF Figuur 3: Geografische allocatie Finles Lotus Fonds per 31 december 2012 Vanaf het einde van het derde kwartaal was er ook sprake van enig herstel in veel Aziatische economieën. Zo trokken de productiecijfers aan en verbeterde het algehele sentiment. In het vierde kwartaal van 2012 is er een belegging toegevoegd aan de portefeuille van het FLF die vooral het doel heeft om het staartrisico (lees grote verliezen) te verkleinen gedurende perioden van stress op de financiële markten. Het FLF heeft ook de mogelijkheid om in individuele aandelen te beleggen (tot maximaal 20% van het fondsvermogen) indien het fonds een bepaald thema wil bespelen maar geen beleggingsfondsen voorhanden zijn om dit betreffende thema te bespelen. Zodoende werden er in het vierde kwartaal vier posities in Singapore REITS toegevoegd aan de portefeuille van het FLF. Dit zijn aandelen waarbij de onderliggende waarden uit lokaal Singaporees vastgoed bestaan en waarbij een relatief hoog dividend wordt betaald aan investeerders. In tegenstelling tot het Westen zijn veel vastgoedmarkten in Azië relatief gezond. Wij zien dit als een interessante beleggingspropositie. In 2012 werd het valutarisico afgedekt van landenfondsen waarvan de valuta gekoppeld is aan de US dollar (zoals de Hong Kong dollar). Ook het directe Japanse Yen risico werd afgedekt gedurende Dit was een goede beslissing aangezien de euro bijna 2% apprecieerde ten opzichte van de US Dollar en de euro apprecieerde bijna 15% ten opzichte van de Japanse Yen. Pagina 16

19 4 Het Finles Lotus Fonds 4.3 Beleggingsbeleid 2013 Wij verwachten geen drastische wijzigingen van het beleggingsbeleid in Wij blijven op zoek naar de meest interessante markten (landen) en binnen elke markt naar de best mogelijke investeringsmogelijkheid. Dit kunnen zowel actief beheerde beleggingsfondsen, aandelen, index trackers als hedge funds zijn. Waarderingstechnisch zien we momenteel binnen Azië de beste mogelijkheden in China en Japan. Ondanks de zorgelijke situatie van de overheidsfinanciën in Japan (te veel schulden) zijn bedrijven relatief gezond en waarderingen interessant. 25% van de bedrijven in Japan handelt op de beurs onder een koers/winstverhouding van 10 keer de winst en maar liefst 61% van de bedrijven handelt onder de boekwaarde van het bedrijf. Bron: Arcus research. Vergelijking koers/winstratio en boekwaarde aandelen wereldwijd De nieuwe premier van Japan, Shinzo Abe, heeft tezamen met zijn nieuwe kabinet zich onder meer ten doel gesteld de deflatie structureel aan te pakken en de economie uit het dal te trekken. Japan gaat al decennia lang gebukt onder deflatie, frequente recessies en zeer hoge overheidsschulden. De Japanse Centrale bank moet een belangrijke rol vervullen bij het vlot trekken van de economie. Hierbij wordt een inflatiedoel van 2% per jaar beoogd. Om de Japanse exportsector interessant te maken is een lagere Japanse Yen nodig. Wij verwachten een verdere depreciatie van de Japanse Yen in Wij denken dat deze maatregelen een positieve impuls gaan geven aan het beleggingsklimaat in Japan in Het FLF speelt in 2013 in op deze trend. Ook over China is de Beheerder een stuk positiever dan in We zien dat sinds het vierde kwartaal van 2012 de macro-economische situatie is verbeterd. De directe toegang tot de lokale Chinese beurs is nog steeds moeilijk. Wij verwachten dan ook China voornamelijk middels fondsen te bespelen die beleggen in aandelen van Chinese bedrijven met een notering in Hong Kong. Een belangrijk onderdeel van de portefeuille van het FLF blijft Zuidoost-Azië. Hierbij kan worden gedacht aan landen als Indonesië, Vietnam, Thailand en Singapore. Binnen Azië is dit de regio met de hoogste economische groei en de schulden zijn relatief laag. De bevolking in deze regio is relatief jong en de Beheerder ziet deze regio als langjarige groeimarkt. Ook wordt verwacht dat er nog een aantal beleggingen wordt toegevoegd die het staartrisico verder kunnen doen verkleinen. Wij denken dat deze fondsen met name hun toegevoegde waarde kunnen leveren gedurende perioden van stress op de financiële markten. Wij denken hiermee de risicorendement verhouding van het FLF verder te verbeteren. Het directe US dollar en Japanse yen risico blijft vooralsnog afgedekt. Het kan echter zijn dat wij op enig moment besluiten om dit risico niet meer af dekken. Pagina 17

20 4 Het Finles Lotus Fonds 4.4 Risicobeheer Risicobeheer is een integraal onderdeel van het beleggingsproces. Dagelijks worden de belangrijkste risico s gemonitord door de beheerder. Hierbij wordt vooral gekeken of de beleggingen zich nog binnen de vastgestelde kaders en beleggingsrestricties begeven. Bij het realiseren van de beleggingsdoelstelling kan de beheerder gebruik maken van derivaten, zoals forwards. Voor een verdere beschrijving van de risico s wordt verwezen naar de algemene toelichting op de jaarrekening. Utrecht, 29 april 2013 Finles N.V. Beheerder Finles Lotus Fonds Pagina 18

21 5 Jaarrekening BALANS PER 31 DECEMBER (bedragen in EUR na resultaatbestemming) ACTIVA Beleggingen Aandelen Valutatermijntransacties Vorderingen Te vorderen beleggingen - 2 Vorderingen uit hoofde van effectentransacties Overige vorderingen Liquide middelen Totaal activa PASSIVA Fondsvermogen Vermogen Reserve waarderingsverschillen Beleggingspassiva Valutatermijntransacties Kortlopende schulden Overige schulden Af te dragen aan participanten Totaal passiva Pagina 19

22 5 Jaarrekening WINST-EN VERLIESREKENING (Bedragen in EUR 1.000) Opbrengsten uit beleggingen Dividenden Waardeveranderingen van beleggingen Aandelen 708 (1.348) Valutatermijntransacties Koers- en omrekenverschillen (94) (92) (1.423) Ongerealiseerde waardeveranderingen van beleggingen Aandelen 98 (299) 9 98 (299) Overige opbrengsten Rente op liquide middelen 2 4 Overige opbrengsten Totaal opbrengsten (1.682) Kosten Kosten beheer 11 (163) (202) Kosten administratie 12 (33) (38) Bankkosten (2) (5) Kosten bewaargeving 13 (4) (5) Kosten toezicht 14 (40) (11) Kosten research 15 (17) (11) Kosten DNB/AFM (1) (1) Accountantskosten 16 (24) (16) Overige kosten (1) - Totaal kosten (285) (289) Resultaat 738 (1.971) Verdeling van het resultaat Ten gunste (laste) van het vermogen 728 (1.884) Naar reserve waarderingsverschillen 10 (87) 738 (1.971) Pagina 20

23 5 Jaarrekening KASSTROOMOVERZICHT (bedragen in EUR 1.000) Kasstroom uit beleggingsactiviteiten Resultaat 738 (1.971) Aanpassing voor: Aankopen van beleggingen (39.257) (48.284) Verkopen van beleggingen Waardeveranderingen van beleggingen (847) Ongerealiseerde waardeveranderingen van beleggingen (98) 299 Mutatie vorderingen (5) - Mutatie kortlopende schulden 37 (17) Totaal kasstroom uit beleggingsactiviteiten Kasstroom uit financieringsactiviteiten Uitgegeven participaties Teruggenomen participaties (1.197) (3.567) Netto kasstroom uit financieringsactiviteiten (1.103) (2.995) Netto kasstroom (641) (733) Koers- en omrekenverschillen (94) (92) Mutatie liquide middelen (735) (825) Stand liquide middelen begin verslagperiode Stand liquide middelen einde verslagperiode Pagina 21

24 6 Toelichting op de jaarrekening ALGEMEEN De jaarrekening van Finles Lotus Fonds is opgesteld volgens de voorschriften die zijn vastgelegd in Titel 9, Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek, de Wft en de richtlijnen voor de jaarverslaggeving, in het bijzonder Richtlijn 615 Beleggingsinstellingen. Ten tijde van het opmaken van deze jaarrekening was de datum van het meest recente prospectus 30 juli Fiscale positie Het fonds is een besloten fonds voor gemene rekening, met als gevolg fiscale transparantie voor de inkomstenbelasting. Het fonds is geen vennootschapsbelasting verschuldigd. Op grond van de wet IB 2001 wordt het vermogen van de participant belast met een vermogensrendementsheffing. Over het saldo van bezittingen en schulden wordt een forfaitair rendement van 4% berekend, te belasten tegen een tarief van 30% (rekening houdend met vrijstellingen). De heffing is onafhankelijk van het daadwerkelijk gerealiseerde rendement en de gemaakte (rente)kosten. Stemrechten Het beleid van de Beheerder ten aanzien van eventuele stemrechten in andere beleggingsinstellingen of ondernemingen zal per individueel geval worden bekeken. Er is geen gebruik gemaakt van stemrechten in Beleid en beschrijving activiteiten Voor het beleid en de beschrijving van de activiteiten wordt verwezen naar het jaarverslag. Inkoop deelnemingsrechten Het Finles Lotus Fonds heeft een open-end structuur. De beheerder kan volgens artikel 5 punt 2 van het reglement van beheer en bewaring van het Finles Lotus Fund onder omstandigheden besluiten de inkoop van deelnemingsrechten op te schorten. In die gevallen vindt de terugneming van participaties pas plaats als de liquiditeiten de betaling toelaten, maar uiterlijk 8 werkdagen nadat bovengenoemde gelden vrijgemaakt konden worden. Uitbesteding van taken Het beheer van het fonds wordt gevoerd door Finles N.V. te Utrecht. De financiële administratie, participantenadministratie alsmede de beleggingsadministratie, werden gevoerd door ITS B.V. te Leusden tot en met 30 september Vanaf 1 oktober 2012 wordt de administratie gevoerd door TMF FundAdministrators B.V. Kas Trust Bewaarder Finles Lotus Fonds B.V. is de bewaarder voor het fonds. Mededeling ten aanzien van belangen van grote beleggers Het Subfonds Finles Collectief Beheer heeft een belang van 46,92% (2011: 43,18%) in het Finles Lotus Fonds. GRONDSLAGEN VOOR DE OPSTELLING VAN DE JAARREKENING Grondslagen Activa en verplichtingen worden in het algemeen gewaardeerd tegen de verkrijgings- of vervaardigingsprijs of de actuele waarde. Indien geen specifieke waarderingsgrondslag is vermeld vindt waardering plaats tegen de verkrijgingsprijs. In de balans, de winst- en verliesrekening en het kasstroomoverzicht zijn referenties opgenomen. Met deze referenties wordt verwezen naar de toelichting. Het kasstroomoverzicht is volgens de indirecte methode opgesteld. Hieronder volgt een overzicht van de grondslagen voor de opstelling van de jaarrekening van het Fonds. Deze grondslagen zijn consistent toegepast in het huidige en het voorgaande boekjaar. Presentatievaluta De functionele en rapportage valuta zijn beide in euro s. Pagina 22

25 6 Toelichting op de jaarrekening GRONDSLAGEN VOOR DE OPSTELLING VAN DE JAARREKENING (VERVOLG) Verwerking (activa, passiva, resultaat en kosten) Een actief wordt in de balans verwerkt wanneer het aannemelijk is dat toekomstige economische voordelen van het actief naar het Fonds zullen stromen en dat het bedrag van het actief op betrouwbare wijze kan worden gemeten. Een passief (verplichting) wordt in de balans verwerkt wanneer het aannemelijk is dat er een uitstroom van middelen die economische voordelen in zich brengen, zal voortvloeien uit de regeling of afwikkeling van een aanwezige verplichting en dat het bedrag dat met de regeling of afwikkeling is gemoeid, op betrouwbare wijze kan worden vastgesteld. Resultaat wordt opgenomen in de winst- en verliesrekening wanneer zich een toename in toekomstig economisch voordeel dat verband houdt met een toename van activa of afname van passiva (verplichting), heeft voorgedaan, die op betrouwbare wijze kan worden vastgesteld. Kosten worden opgenomen in de winst- en verliesrekening wanneer zich een afname in toekomstig economisch voordeel dat verband houdt met een afname van een actief of toename van een passief (verplichting), heeft voorgedaan, die op betrouwbare wijze kan worden vastgesteld. Vreemde valuta Monetaire activa en monetaire passiva luidend in valuta anders dan de euro worden omgerekend in euro's tegen de koersen die gelden per balansdatum. Transacties in vreemde valuta worden omgerekend tegen de koersen die gelden op de datum van de transactie. Verschillen in wisselkoersen van vreemde valuta die zich voordoen bij omrekening, en gerealiseerde winsten en verliezen bij vervreemding of afwikkeling van financiële activa en passiva worden opgenomen in de winst- en verliesrekening. Schattingen Bij het toepassen van de grondslagen en regels voor het opstellen van de jaarrekening vormt de beheerder zich verschillende oordelen en schattingen die essentieel kunnen zijn voor de in de jaarrekening opgenomen bedragen. Indien voor het geven van het vereiste inzicht noodzakelijk, zijn de aard van deze oordelen en schattingen inclusief de bijbehorende veronderstellingen opgenomen in de toelichting van de jaarrekening. WAARDERINGSGRONDSLAGEN VOOR DE OPSTELLING VAN DE BALANS Beleggingen De effecten worden gewaardeerd tegen de marktwaarde per balansdatum. De marktwaarde is het bedrag waarvoor een actief of een verplichting kan worden afgewikkeld tussen ter zake goed geïnformeerde, tot een transactie bereid zijnde partijen die onafhankelijk zijn. Niet beursgenoteerde beleggingsfondsen worden gewaardeerd tegen de per balansdatum meest recente intrinsieke waarde of de meest recente schatting (best estimate) van de beheerder/administrateur van het beleggingsfonds. Dit laatste geldt voornamelijk voor de illiquide fondsen en fondsen die voor lagere tijd "op slot" zijn gegaan De daarbij optredende verschillen, evenals verschillen ontstaan bij verkoop van effecten, worden via het resultaat over het boekjaar verwerkt in het fondsvermogen. De kosten van effectentransacties zijn in de aan- en verkoopwaarde van de beleggingen meegenomen. De waarderingen van de onderliggende beleggingen heeft plaatsgevonden op basis van de meest recente beschikbare informatie ten tijde van het opmaken van de jaarrekening. Voor liquide fondsen wordt daarbij uitgegaan van informatie van de administrateur van het fonds, de manager van het fonds, Bloomberg en/of Telekurs (onafhankelijke koersleveranciers) indien van toepassing. Voor illiquide fondsen is vaak slechts informatie van de beheerder beschikbaar. Een onderliggende belegging wordt als illiquide aangemerkt indien uittreding niet overeenkomstig de voorwaarden van het prospectus mogelijk is. Derivaten Derivaten worden in de jaarrekening opgenomen tegen de reële waarde (marktwaarde). Indien geen marktwaarde beschikbaar is, wordt de waarde bepaald met behulp van marktconforme en toetsbare waarderingsmodellen, vergelijkbare derivaten met dezelfde kenmerken waarvoor wel een marktnotering bestaat of wordt de marktwaarde ontleend aan informatie verkregen van gezaghebbende brokers/instituten. Pagina 23