Q&A 'Vluchtelingen en vergunninghouders in Goirle' - 24 mei 2016

Transcriptie

1 Q&A 'Vluchtelingen en vergunninghouders in Goirle' - 24 mei 2016 Vluchtelingen, asielzoekers, vergunninghouders, noodopvang, AZC's - wat is wat? 'Vluchtelingen' zijn mensen die naar Nederland komen omdat ze in eigen land niet veilig zijn. Ze voldoen aan de eisen om een verblijfsvergunning te krijgen, maar hun aanvraag is nog niet door de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) in behandeling genomen. Zodra de procedure start, heten vluchtelingen asielzoekers. Iemand die asiel en daarmee een verblijfsvergunning krijgt, heet vanaf dat moment vergunninghouder. Hij mag vanaf dat moment volwaardig deelnemen aan de Nederlandse samenleving en integreren. Als iemand ten minste vijf jaar met een verblijfsvergunning in Nederland woont, Nederlands spreekt en met goed gevolg een inburgeringsexamen aflegt, kan hij of zij het Nederlanderschap aanvragen. Een vergunninghouder verplicht zich zo goed mogelijk te integreren in de Nederlandse samenleving. Asielzoekers en vluchtelingen worden opgevangen in asielzoekerscentra (AZC s). In een AZC verblijven zowel mensen van wie de asielaanvraag in behandeling is als mensen die al een asielstatus kregen maar voor wie nog geen huisvesting beschikbaar is. Vluchtelingen komen momenteel in dermate grote aantallen dat er vertraging ontstaat in de asielprocedure; de IND kan de toestroom niet meteen verwerken. Voor mensen van wie te verwachten valt dat ze kansrijk zijn bij het aanvragen van asiel wordt dan opvang geregeld buiten het AZC, de zogeheten noodopvang. In die tijdelijke noodopvang (zoals die ook in Goirle zou komen) kunnen vluchtelingen het begin van hun asielprocedure afwachten. Van crisisnoodopvang is sprake als hopelijk kortstondig een zo grote piek optreedt in de vluchtelingeninstroom dat er even uitgeweken moet worden naar provisorische opvanglocaties als sporthallen. Die situatie hadden we in Nederland in oktober Toen reden letterlijk bussen met vluchtelingen door het land, op zoek naar plekken om vluchtelingen soms slechts enkele uren op adem te kunnen laten komen. (Van de site van de IND): Mensen reizen soms ook naar Nederland in de hoop hier een beter leven op te kunnen bouwen. Ze komen bijvoorbeeld uit een arm land of een land waar het politiek erg onrustig is. Ook deze mensen vragen soms asiel aan. Maar alleen armoede of een politiek onrustige situatie in het land van herkomst is geen reden om hier te mogen wonen. Hun asielaanvraag wordt daarom afgewezen. Als de beslissing van de IND negatief is, bijvoorbeeld omdat de situatie in het land van herkomst veilig genoeg is, moet de asielzoeker Nederland verlaten. Tegen een negatieve beslissing kan een asielzoeker in beroep gaan bij de rechter. De behandeling van het beroep mag hij vaak in Nederland afwachten. Als de rechter vindt dat de IND de juiste beslissing heeft genomen, moet de asielzoeker Nederland verlaten. Hij krijgt 4 weken de tijd om dit vertrek naar het land van herkomst te organiseren. Hij kan daarbij de hulp vragen van de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM). Deze organisatie kan de asielzoeker helpen door bijvoorbeeld een visum te regelen en de vliegtickets te betalen.

2 Als de asielzoeker na 4 weken nog niet vrijwillig is vertrokken, kan hij in een speciale gevangenis voor vreemdelingen worden gezet en gedwongen Nederland worden uitgezet. Hoeveel vluchtelingen gaat Goirle opvangen? Goirle gaat, indien het COA inderdaad een beroep op ons doet, maximaal 400 vluchtelingen opvangen voor de duur van maximaal een jaar. Hoe groot is de kans dat het COA inderdaad dat beroep op Goirle doet? Dat laat zich moeilijk voorspellen. Momenteel lijken de instroomcijfers van vluchtelingen in Nederland sterk terug te lopen. Of dit een tijdelijke seizoensdip is of een duurzame vermindering is nu nog niet te zeggen. Evengoed blijkt het lastig voldoende vergunninghouders uit de AZC s te laten doorstromen naar een woning. Ook zonder grote toename van de instroom kan het nodig blijken extra noodopvang te regelen. Goirle heeft vorig jaar al crisisnoodopvang gehad. Dreigt dat nu weer? Als er weer een grote toestroom van vluchtelingen op gang komt is dat niet geheel uit te sluiten. De voorbereidingen die we nu, met de afspraken in de provincie, gaan treffen maken de kans op een overval zoals we die in oktober hadden wel kleiner. Had Goirle geen Nee, sorry, wij doen deze keer niet mee kunnen zeggen? Als we Nee hadden gezegd zou ons dat in de regio en de provincie een heel eenzame positie hebben opgeleverd. De vluchtelingen kómen nu eenmaal naar Nederland dus zien we het als een gezamenlijke opdracht hen zo goed mogelijk te herbergen. Is het aanbod dat Goirle doet niet wat mager? Het was op deze termijn het beste wat we konden doen en past bij wat de regio nodig heeft. En langer? Voor twee jaar, of voor vijf jaar? Had ook gekund, maar was binnen het aanbod van de rest van de regio niet zo zinnig geweest. We voldoen als regio gezamenlijk ruimschoots aan wat de CdK ons opdroeg in het kader van de vluchtelingenopvang. Goirle heeft daarnaast het opnemen van een naar verhouding vrij grote groep vergunninghouders op zich genomen. Waar zou deze opvang in Goirle precies plaatsvinden? We geven op dit moment nog geen informatie over de locaties die momenteel in onderzoek zijn totdat we zeker zijn waar de opvang plaats zou hebben. We willen namelijk eerst rond zijn met de eigenaar/eigenaren van zo'n plek. We hebben op dit moment een paar locaties in onderzoek. Daarbij wegen we criteria als beschikbaarheid, huur- of pachtkosten, omgeving, milieu, kosten bouwrijp maken (drainage, elektra, water, riolering, afzetting). We moeten, na akkoord over de voorwaarden, snel op deze locaties terechtkunnen en niet onevenredig veel overlast voor omwonenden veroorzaken. Dit alles vereist het nodige overleg en afstemming, onder meer met het COA. Waarom werd/wordt er zo geheimzinnig gedaan? Bij het opstellen van het Plan van Aanpak stemmen gemeenten onderling af wat ze aan kunnen bieden. Vervolgens geven de gemeenteraden in de regio advies, wordt hier en daar wellicht nog iets aangepast en vervolgens moeten er zaken geregeld worden. Welke locaties? Zijn er bestemmingsplanwijzigingen nodig? Hoe staat het met huur- en pachtprijzen? Onderhandelen gaat nog altijd beter in stilte. Zodra we iets weten, brengen we dat naar buiten. Heeft de bevolking van Goirle nog iets in te brengen? Als het gaat om het al of niet instemmen met het aanbod dat Goirle doet aan de regio niet. De

3 gemeente neemt hierin haar eigen verantwoordelijkheid. In die zin heeft de Goirlenaar geen rechtstreekse inspraak op het aanbod als zodanig. Wel willen we graag weten van de bevolking van Goirle waar zij vindt dat het gemeentebestuur op moet letten om de opvang van vluchtelingen zo goed mogelijk te laten verlopen. Wat zijn zaken waarvan de inwoners vrezen dat we die wellicht over het hoofd zien? Met welke praktische omstandigheden moeten we rekening houden? En we willen graag horen wie wat kan en wil bijdragen aan hulp, tijd en aandacht om, als de opvang inderdaad nodig is, deze zo gastvrij en netjes mogelijk te laten verlopen. Het mailadres is daarvoor opengesteld. Hoe groot is de kans dat de opvang in Goirle echt in gebruik wordt genomen? Dat is lastig te zeggen. Om te beginnen ís er op dit moment nog geen opvang. Er moet nog wel een en ander gebeuren voordat we weten waar en hoe we precies welke maatregelen moeten nemen om de omvang überhaupt mogelijk te maken. Daarom ook kunnen we nog niet zeggen waar de opvang precies plaats zou vinden; dat moet in de komende weken en maanden zijn beslag gaan krijgen. Tot die tijd kan het COA hier nog niet terecht daarna zou het snel kunnen gaan, mits er tenten beschikbaar zijn. Verder spelen internationale ontwikkelingen een grote rol bij de vraag of er inderdaad noodopvang in Goirle nodig gaat zijn. Wat gaat deze opvang Goirle kosten? In principe betaalt het Rijk, via het COA. Dat bepaalt ook of een bepaalde locatie voldoende efficiënt in te zetten is voor het aantal vluchtelingen dat er gepland staat. In de praktijk maakt Goirle nu al kosten, bijvoorbeeld voor het informeren van inwoners en het voeren van overleggen met diverse belanghebbenden. Dergelijke kosten laten zich moeilijk allemaal op voorhand precies becijferen. In de Voorjaarsnota is er een stelpost voor opgenomen. Het gaat vooralsnog niet om enorme bedragen. Elders bleven gemeenten met een restpost van enkele tonnen zitten. Die berichten volgt het gemeentebestuur met grote belangstelling. Er zullen met het COA vooraf goede afspraken worden gemaakt over welke kosten we door kunnen belasten. Waarom maar een jaar? Langer was niet nodig. Een jaar geeft de rest van de regio voldoende tijd om hun oplossingen in te richten. Een langere duur had in Goirle te veel inbreuk gedaan op bouwontwikkelingen. Wat nou als straks opnieuw een beroep op Goirle wordt gedaan omdat het nog niet genoeg is? Er wordt nu in de regio, in de provincie en in de rest van het land hard gewerkt aan maatregelen om voldoende opvang te bieden. Goirle is één van de gemeenten die inzetten op snelheid ('noodopvang'), andere gemeenten op omvang en duur. Gezamenlijk bleken we in deze regio in staat snel de voor de deur staande uitdagingen het hoofd te kunnen bieden. De kans dat dit over een jaar toch tot onvoldoende opvangplekken blijkt te hebben geleid lijkt niet groot. Op voorhand kunnen we echter niets uitsluiten. Wat we zouden doen als er opnieuw een beroep op ons wordt gedaan hangt af van de vraag die dan wordt gesteld en de mogelijkheden die we op dat moment hebben. Bestaat nog steeds het risico dat er 'crisisnoodopvang' nodig gaat zijn? De inspanningen van de regio en de provincie zijn er op gericht te voorkomen dat we situaties zoals

4 die van vorig jaar (bussen met vluchtelingen bij sporthal De Haspel) nogmaals moeten meemaken. De kans daarop wordt door de provinciale Plannen van Aanpak aanzienlijk verkleind. Maar helemaal weg te nemen is zo n risico nooit. Is opvang in tenten niet een beetje karig? Opvang in tenten wordt door het COA vooralsnog beschouwd als minder gewenst. Het is landelijk beleid om de duur van opvang in tenten tot een minimum te beperken. Een locatie waar we tijdelijk tenten kunnen toestaan is op dit moment niettemin het beste wat Goirle te bieden had. Er zijn in de gemeente geen gebouwen waarin we zoveel mensen kwijt kunnen. Zijn er geen grote bedrijfshallen of iets dergelijks waar we vluchtelingen beter in kunnen herbergen? Er zijn wat gesprekken geweest maar die leidden niet tot overeenkomst. Zo heel veel gebouwen met voldoende ruimte om 400 vluchtelingen in onder te brengen (het is voor het COA ondoenlijk om vluchtelingen veilig over meerdere locaties te spreiden) zijn er niet. Wat zou Goirle doen om de overlast voor omwonenden te beperken? Al wat redelijkerwijs nodig is. Mensen die (over)last zouden ondervinden van de nieuwkomers kunnen zich te allen tijde melden bij de gemeente of, in dringende gevallen, bij de politie. We staan nu al voortdurend open voor opmerkingen, verbetervoorstellen en overleg met omwonenden. Via vluchtelingen@goirle.nl is de gemeente altijd bereikbaar. Is te zeggen hoeveel beveiliging er komt? Op het moment dat de opvang concretere vormen aanneemt, worden de maatregelen aan de omstandigheden aangepast. Daarvoor moeten we eerst weten waar de opvang plaats gaat vinden. COA, de gemeente en de hulpdiensten zetten vervolgens in op een voor iedereen, zowel vluchtelingen als Goirlenaren, zo veilig en leefbaar mogelijke opvang. En wat de afspraken met politie, ambulance en hulpdiensten zijn? De afspraken met alle hulpdiensten zullen worden doorgelicht zodra we weten waar precies we de opvang gaan doen en welke specifieke eisen die omgeving stelt. De inzet is en blijft om het voor iedereen zo leefbaar mogelijk te maken. Wat voor nieuwkomers zou Goirle gaan opvangen? Het is het COA dat de mensen na aankomst in Nederland naar (nood)opvanglocaties doorstuurt. Als gemeente zullen we daarom niet van tevoren kunnen kiezen van welke nationaliteit, leeftijd, religie of geslacht onze vluchtelingen zouden moeten zijn. De samenstelling van de groep verandert doorlopend; het is daarom niet mogelijk zinnige voorspellingen te doen over wie er naar Goirle komt tegen de tijd dat opvang hier nodig is. Wat doet Goirle met nieuwkomers die onze normen en waarden niet onderschrijven? Iedereen die zich op Nederlands grondgebied bevindt heeft zich te gedragen zoals de Nederlandse wet voorschrijft. Politie en Openbaar Ministerie zijn degenen die daar, waar nodig in overleg met het COA, op toezien. Hoe zit het met de gezondheidszorg? Vluchtelingen uit landen waarin veel TBC voorkomt worden direct bij aankomst in Nederland gescreend. De GGD is alert op besmettelijke ziekten en grijpt indien nodig snel in. Bij alle grotere opvanglocaties is een Gezondheidscentrum Asielzoekers, een soort eigen huisartsenpost. Daarnaast wordt contact gelegd met de huisartsen in Goirle. Indien nodig verwijzen artsen patiënten door naar een specialist.

5 Zijn de vluchtelingen gevaccineerd? Niet alle vluchtelingen zijn gevaccineerd zoals we in Nederland gewend zijn. Vluchtelingenkinderen tot 4 jaar worden snel na aankomst gevaccineerd, alle vluchtelingen hebben de mogelijkheid zich door de GGD te laten screenen en voorlichten. Waar zouden omwonenden terechtkunnen met klachten en problemen? Afhankelijk van de aard van de problemen en klachten kunnen ze terecht bij gemeente, politie of COA. Zaken als overlast, parkeerproblemen en milieu (alle vormen van hinder) kunnen bij de gemeente worden gemeld, telefonisch of via vluchtelingen@goirle.nl. Acute verstoringen van de openbare orde zijn een zaak voor de politie. Kwesties die de opvang als zodanig betreffen kunnen doorgaans het beste bij het COA worden gemeld. Waarom tenten? Goirle heeft momenteel zelf niet de beschikking over panden (kloosters, kazernes, kantoren, schoolgebouwen) waarin met kleine aanpassingen snel honderden mensen veilig en goed onderdak kan worden geboden. Tenten vormen de snelste manier om in de behoefte aan noodopvang te voorzien. Tijdelijke woonvoorzieningen als containerunits en dergelijke noodwoningen zijn voor de periode van een jaar te duur. De afschrijving daarop beloopt eerder tien of vijftien jaar. Levert voor het COA een te onaantrekkelijke businesscase op. Wat als een ondernemer vakantiebungalows of iets dergelijks zou aanbieden? Dan zou er voor het COA een aantrekkelijker aanbod ontstaan; het zou bungalows kunnen huren van de ondernemer in kwestie en zelf geen grote (bouw)kosten hoeven maken. Vooralsnog heeft zich nog geen ondernemer met dergelijke plannen gemeld. Het zou daarnaast in de praktijk, met alle benodigde procedures, al snel een jaar kosten voor zo n oplossing klaar is. Die tijd hebben we momenteel niet. Is noodopvang in een tentenkamp niet inhumaan? Niet per se. We zorgen ervoor, samen met het COA, dat het de vluchtelingen aan geen van de essentiële levensbehoeften (warmte, onderdak, voeding, sanitair, vermaak) ontbreekt. Wat nou als het een ijskoude winter wordt? We zouden er hoe dan ook voor zorgen dat 'onze vluchtelingen' de winter in Goirle goed en zo gerieflijk mogelijk doorkomen. Net als alle andere seizoenen, trouwens. Gaan kinderen uit de noodopvang in Goirle naar school? Alle kinderen in Nederland vallen tot hun achttiende onder de Leerplichtwet, dus ook die in de noodopvang. Het aanbieden van onderwijs en zorgen dat kinderen er gebruik van maken is een gemeentetaak. Of en in hoeverre het lukt om de kinderen onderwijs aan te bieden gedurende de waarschijnlijk korte tijd die ze in Goirle zouden zijn laat zich nu moeilijk voorspellen. De gemeente en COA zullen er wel op inzetten dat zo goed mogelijk voor elkaar te krijgen. Is het voor vrijwilligers mogelijk om bijvoorbeeld taalles te geven? Daar gaan we wel op inzetten. In een concreter stadium is daar meer over te zeggen. Vrijwilligers zijn nu al van harte welkom zich aan te melden bij vluchtelingen@goirle.nl. Wordt de eventuele noodopvangoplossing veilig voor omwonenden en voorbijgangers? Beveiliging en bewaking worden geregeld door het COA, als beheerder van de accommodatie daarvoor de eerst aangewezene. Het COA neemt die taak zeer serieus. Verder rekenen en vertrouwen we erop dat omwonenden bij dreigende problemen zelf snel aan de bel trekken, telefonisch of via vluchtelingen@goirle.nl.

6 Is de noodopvang toegankelijk voor inwoners van Goirle? Als mensen onze gasten willen bezoeken om kennis te maken of hen wegwijs te maken in onze samenleving is er geen bezwaar tegen als ze, met wederzijdse instemming, op bezoek gaan in het tentenkamp. We gaan er wel vanuit dat bezoekers de privacy van de vluchtelingen zoveel mogelijk eerbiedigen. Gaan leerlingen uit de omgeving begeleid worden als ze langs het tentenkamp naar school moeten? Wanneer dat nodig zou zijn. Een en ander is afhankelijk van de plaats waar de opvang uiteindelijk terecht zou komen. In overleg met de onderwijsinstellingen en ouders zullen we tegen die tijd bezien wat nodig of wenselijk is. Wat doet Goirle als er protesten de kop opsteken zoals in Steenbergen en Geldermalsen? Allereerst doet de gemeente dan een dringend beroep op ieders gezonde verstand: behandel mensen met respect opdat ze jou met respect behandelen. We zien overigens vooralsnog geen enkele aanleiding te denken dat al te groteske vormen van protest hier de kop op zouden steken. Goirlenaren hebben zich doen kennen als redelijke en gastvrije mensen die zich heel goed kunnen verplaatsen in zowel de problemen van de ontheemden als in de onontkoombaarheid van de maatregelen die we nemen. Wat als het toch uit de hand zou lopen? Dan grijpen politie en Openbaar Ministerie in. Het mag duidelijk zijn dat we niet toestaan dat in onze gemeente onverdraagzaamheid, dreiging met geweld of intimidatie winnende strategieën worden, uit welke hoek dan ook. Wat doet Goirle met die 74 vergunninghouders in 2016? Een groot deel van die taakstelling voor dit jaar (zo'n 50) is al gerealiseerd in Goirle. Voor de huisvesting van de resterende vergunninghouders lopen momenteel nog gesprekken met pandeigenaren en woningcorporaties om na te gaan of ze op korte termijn kleinschalige woonruimte kunnen creëren, speciaal voor mensen die in Nederland mogen blijven. In hoeverre verdringen nieuwkomers mensen die al jaren op de wachtlijst staan voor een woning? We zetten erop in de overlast door verdringing tot een minimum te beperken, onder meer door extra noodwoningen, gegroepeerde kleinschalige eenheden voor alleenstaande vergunninghouders en andere woonvormen aan te bieden die zo min mogelijk conflicteren met de woonwensen van het bestaande bestand woningzoekenden. Daarnaast gaan we samen met de regiogemeenten in gesprek met de provincie om te pleiten voor hogere woningbouwaantallen. Deze nieuwe woningvoorraad komt ten gunste van zowel de huidige woningzoekenden als de vergunninghouders. Wat gebeurt er, naast huisvesting, voor vergunninghouders? Dat is goeddeels afhankelijk van de samenstelling van de groep. We gaan in overleg met onderwijsinstellingen, werkgevers en overheden om de Nieuwe Nederlanders een faire start te bieden - zonder hen overmatig voor te trekken. Komen de uitkeringen voor rekening van de gemeente Goirle? Ja. Het verstrekken van bijstandsuitkeringen is, sinds het van kracht worden van de Participatiewet, een voor het grootste deel door het Rijk gefinancierde gemeentetaak. Wat gebeurt er om uitkeringsfraude onder vergunninghouders tegen te gaan? Hetzelfde als bij mensen die al veel langer in Goirle wonen: we houden bij waar mensen ingeschreven staan, waar ze daadwerkelijk wonen en of hun leef- en woonsituatie nog aansluit bij de uitkering die ze ontvangen.

7 Mocht het COA geen beroep op Goirle doen om hier vluchtelingen op te vangen, krijgen we dan meer vergunninghouders te huisvesten? Als het COA geen beroep op Goirle zou doen was het blijkbaar niet nodig. Daarin zien we geen aanleiding om direct meer vergunninghouders op te nemen als genoegdoening.