VERSLAG VAN DE OPENBARE VERGADERING VAN DE GEMEENTERAAD VAN DORDRECHT D.D. 25 JUNI 2013

Transcriptie

1 VERSLAG VAN DE OPENBARE VERGADERING VAN DE GEMEENTERAAD VAN DORDRECHT D.D. 25 JUNI 2013 Voorzitter: de heer A.A.M. Brok Griffier: mevrouw M. van Hall Verslag: Erna Verveer, Getikt! af audio Aanwezig: D.F.M. Schalken-den Hartog J.E.T.M. van Dongen A.J.M. Klous 0. Soy M. Nijhof S.M. Wemmers-Wanrooij D.T. van Antwerpen A. van Wensen E.A.M. Nederhof M. Groeneweg A. Gündogdu A. van Dongen J.H. Lagendijk CA. van Verk J. Heijmans K.M. Rusinovic M. Safranti 1. Koene D. Pols M.P.P.M. Merx M.S. Bevers J.C. van der Net M.C. Ruisch A. Karapinar G.P. de Klerk W. van der Kruijff S. Seme P.J. Heijkoop A.G. Hoogerduijn B. Staat S.L. Catsburg-Schenkel N. de Smoker - van Andel P.3.T. Tiebosch HJ. Tazelaar H.J. Romijnsen D.A. Kensenhuis Aanwezige wethouders: E. Van de Burgt J. Mos P.H. Sleeking R.E.C. Reynvaan H.P.A. Wagemakers M.k.a.: L.J. Kuhlemeier-Booij I. Eski N.E. Witsen Elias-Kool

2 1. OPENING EN VASTSTELLEN AGENDA De voorzitter Goedemiddag, de vergadering is geopend. Ik meld u dat mevrouw Kuhlemeier afwezig is, alsmede de heer Eski en mevrouw Witsen Elias. Later zullen komen mevrouw Koene, in verband met het overlijden van haar schoonmoeder, mevrouw Rusinovic, de heer Van Dongen en de heer Merx. Verder geen afmeldingen of mensen die later zijn. Ook welkom aan de mensen op de publieke tribune. Voor wie ben ik niet te horen? Voor de gemeentesecretaris, de rest verstaat mij wel. De griffier Het wordt aangepast. De voorzitter Het wordt aangepast. Ja? Oké. 2. MEDEDELINGEN EN INGEKOMEN STUKKEN De voorzitter Ik meld u dat de thema-avond de Dordtse Wateren van woensdag 4 september verplaatst wordt naar donderdag 5 september. Ingekomen stukken. BESTUUR EN MIDDELEN Raadsinformatiebrieven a. Raadsinformatiebrief over toeslagenfraude Belastingdienst ( ) U wordt voorgesteld de onder a. genoemde raadsinformatiebrief voor kennisgeving aan te nemen. b. Raadsinformatiebrief over Ontwikkelprogramma Drechtsteden ( ) U wordt voorgesteld de onder b. genoemde raadsinformatiebrief te betrekken bij de bespreking van de regionale samenwerking in de Adviescommissie van 9 juli c. Raadsinformatiebrief over "Eerlijk aanbesteden" ( ) U wordt voorgesteld de onder c. genoemde raadsinformatiebrief voor kennisgeving aan te nemen en aan te geven dat de motie 'Eerlijk aanbesteden' hiermee voldoende is behandeld. De voorzitter Ja, gaat uw gang. De heer Van Antwerpen? (zonder mie) Voorzitter? De brief onder c. willen wij graag doorgeleiden naar de agendacommissie. De voorzitter Oké, daarvan akte. Betrekking hebbend op de bevoegdheden van de Raad d. Rekenkamercommissie Dordrecht: brief aan de raad over Quick Scan conceptnota Verbonden Partijen 2013 ( ) U wordt voorgesteld de onder d. genoemde brief te betrekken bij de bespreking in de Adviescommissie van 27 augustus FYSIEKE LEEFOMGEVING Raadsinformatiebrieven e. Raadsinformatiebrief over het ontwerpbestemmingsplan 2 e Herziening Leerpark ( ) U wordt voorgesteld de onder e. genoemde Raadsinformatiebrief voor kennisgeving aan te nemen. Betrekking hebbend op de bevoegdheden van de Raad f. Brief van de heer H. van Oord over collegevoorstel Windenergie ( ) U wordt voorgesteld de onder f. genoemde brief voor kennisgeving aan te nemen, en zo u wenst te betrekken bij de bespreking van Windenergie in de raad van 25 juni

3 Betrekking hebbend op de bevoegdheden van Burgemeester en Wethouders g. Zienswijze van de heer L.P. Wiertsema op het ontwerpbestemmingspian Reeland ( ) h. Zienswijze van mevrouw Wieland op het ontwerpbestemmingspian Reeland ( ) U wordt voorgesteld de onder g. en h. genoemde zienswijzen in handen te stellen van het college van burgemeester en wethouders, zodat deze betrokken kunnen worden bij de behandeling van het betreffende bestemmingsplan. SOCIALE LEEFOMGEVING Betrekking hebbend op de bevoegdheden van de Raad i. Beantwoording door het college van vragen ex art. 40 Reglement van Orde van mevrouw M. Ruisch namens de fractie GroenLinks over consequenties bezuinigingen thuiszorg ( ) j. Brief van de SP over de meevaller Sociale Dienst Drechtsteden van C 18 miljoen over 2012 ( ) U wordt voorgesteld de onder i. en j. genoemde brieven voor kennisgeving aan te nemen. De heer Staat Voorzitter? De voorzitter Ja, meneer Staat. De heer Staat De brief onder j; ik vind het prima om hem hier voor kennisgeving aan te nemen, maar wij willen hem wel betrekken in het debat over het minimabeleid in de Drechtraad. De voorzitter Die vrijheid heeft u. Prima. k. Vragen ex art. 40 Reglement van Orde van mevrouw M. Ruisch namens de fractie GroenLinks over voorkomen huwelijksdwang en achterlating ( ) U wordt voorgesteld de onder k. genoemde brief door te geleiden naar het college van burgemeester en wethouders, om op de gebruikelijke wijze voor beantwoording zorg te dragen. Betrekking hebbend op de bevoegdheden van Burgemeester en Wethouders I. Brief van de Nederlandse Vereniging tot bevordering van de Zondagsrust en de Zondagsheiliging over de wijziging Winkeltijdenwet ( ) U wordt voorgesteld de onder I. genoemde brief ter afhandeling in handen te stellen van het college van burgemeester en wethouders. De raad ontvangt een afschrift van het antwoord. De voorzitter Afhandeling, in handen stellen van het college. Dat was hem. Dank u vriendelijk. Benoemingen / Aanwijzingen 3. BENOEMINGEN DRECHTRAAD NAMENS FRACTIE BETER VOOR DORDT ( ) De voorzitter Dan zijn we bij punt 3 aangekomen. Dat is de benoeming van de Drechtraad namens de fractie BETER VOOR DORDT. Per 25 juni 2013 is de heer Van Antwerpen bereid gevonden om lid van de Drechtraad te worden. Voorgesteld wordt deze ook als zodanig aan te wijzen en voor te dragen als voorzitter van de carrouselvergadering. Op 25 juni 2013 heeft ook de heer Soy aangegeven aangewezen te willen worden als plaatsvervangend lid van de Drechtraad. Is dat akkoord? Aldus. 3

4 Hamerstukken 4. BEKRACHTIGEN VAN DE DOOR HET COLLEGE OPGELEGDE GEHEIMHOUDING VAN HET AANKOOPSTRATEGIEPLAN NIEUWE DORDTSE BIESBOSCH ( ) ( ) De voorzitter Akkoord. 5. BEKRACHTIGEN VAN DE DOOR HET COLLEGE OPGELEGDE GEHEIMHOUDING VAN BIJLAGE 3.6 BIJ DE NOTA "DE NIEUWE INITIATIEVEN: KLEINSCHALIG GROTE DINGEN BEREIKEN" ( ) ( ) De voorzitter Is dat akkoord? 6. INDIENEN ZIENSWIJZE ONTWERPBEGROTINGEN 2014 VAN DE DIENST GEZONDHEID EN JEUGD ZHZ EN REGIONALE AMBULANCE VOORZIENING ZHZ ( ) De voorzitter Akkoord? Mevrouw De Smoker Voorzitter? De voorzitter Mevrouw De Smoker. Mevrouw De Smoker Voorzitter, dank u wel. Heel kort, in een stemverklaring. Mijn fractie heeft in de vergadering nog een vraag aan de portefeuillehouder gesteld inzake externe financiering, hoe dat zit. We hebben helaas tot op heden nog geen antwoord daarop gekregen, dus ik verwacht dat binnenkort, want dan kunnen wij anders nog iets laten blijken. Dank u wel. De voorzitter Andere opmerkingen nog? Wordt hier kennis van genomen en ook gehandeld. Verder akkoord. 7. VASTSTELLEN GRONDEXPLOITATIE (GREX) ZUIDWESTHOEK DORDTSE KIL III EN BESCHIKBAAR STELLEN KREDIET ( ) De voorzitter Akkoord. 8. INDIENEN ZIENSWIJZE ONTWERPBEGROTING 2014, CONCEPT JAARREKENING 2012 EN HET LIQUIDATIEPLAN VAN DE GR DRECHTWERK ( ) De voorzitter Is dat akkoord? Akkoord. 9. VASTSTELLEN BESTEMMINGSPLAN ZEEHAVENS ( ) De voorzitter Is dat akkoord? Akkoord. 10. VASTSTELLEN VERORDENING TOT WIJZIGING LEGESVERORDENING 2013 I.V.M. PILOT THUISBEZORGING REISDOCUMENTEN ( ) De voorzitter Is dat akkoord? Aldus besloten. Nou, dan hebben we al heel wat besluiten genomen vandaag. Stukken ter kennisname 11. BEANTWOORDING DOOR HET COLLEGE VAN VRAGEN EX ART. 40 REGLEMENT VAN ORDE VAN DE FRACTIE WEK OVER TRANSITIEPLAN I&A GR DRECHTSTEDEN ( ) 12. BEANTWOORDING VAN AANVULLENDE VRAGEN ART. 40 REGLEMENT VAN ORDE VAN DE FRACTIE WEK OVER DE NIEUWE DORDTSE BIESBOSCH ( ) 13. GEHEIME RAADSIN FORMATIE BRIE F OVER VOORTGANGSRAPPORTAGE RICHTING KIEZEN ( ) 4

5 14. GEHEIME RIB INZAKE SAMENVATTENDE EN CONCLUDERENDE NOTITIE ADVIESCOMMISSIE RICHTING KIEZEN (982322) 15. RAADSINFORMATIEBRIEF FINANCIËLE PLANNING EN EFFECTEN RICHTING KIEZEN (961100) 16. GEHEIME RIB INZAKE RICHTING KIEZEN (953877) 17. RAADSINFORMATIEBRIEF OVER RISICO'S TOP-50 (940780) 18. RAADSINFORMATIEBRIEF OVER RICHTING KIEZEN EN PRIORITERING GROTE PROJECTEN (933941) 19. RAADSINFORMATIEBRIEF OVER VOORTGANG AANPAK VOGELPLEIN- VOGELBUURT, TEVENS BEANTWOORDING MOTIE ONRUST IN DE VOGELBUURT ( ) De voorzitter Dan stukken ter kennisname. 11 tot en met 19, waaronder een aantal geheime documenten zijn daarbij gestuurd om daar kennis van te nemen. Is dat ook zo geschied? Mevrouw Kensenhuis Voorzitter? De voorzitter Ja, mevrouw Kensenhuis. Mevrouw Kensenhuis Mag ik bij punt 11 een korte stemverklaring afleggen? De voorzitter Dat kan niet bij... Ja, u wilde een opmerking maken, daar is van kennis genomen in de agendacommissie. Gaat uw gang. Mevrouw Kensenhuis Dank u. Tijdens de Drechtraad van juni is het besluit gevallen om een deel van het transitieplan te financieren. WEK maakt hiertegen bezwaar, omdat de juiste volgordelijkheid niet in acht is genomen. Het gaat om een substantiële investering van miljoenen euro's en bij lokaal bestuur van onderop dienen eerst de gemeenteraden geraadpleegd en in de besluitvorming betrokken te worden en daarna pas de Drechtraad. Nu is dat omgedraaid en wordt de Dordtse raad met een voldongen feit geconfronteerd. Dit is een onwenselijke situatie, waarbij de lokale democratie ernstig tekort wordt geschoten. In de Drechtraad dienen wij namelijk als onderscheiden politieke fracties namens Dordrecht een gezamenlijk meerderheidsstandpunt in te nemen en niet langs de lijnen van de, staatsrechtelijk niet bestaande, zogenoemde regiofracties. Besluiten worden in de huidige Drechtraad op een politiek niet-democratisch gelegitimeerde wijze genomen en de fractie WEK kan zich niet met deze ondemocratische gang van zaken verenigen. Daarom stemt de fractie WEK tegen het gevraagde krediet, nog afgezien van het feit dat het weer om veel geld gaat en dat er geen goede alternatieve onderzoeken en varianten voorhanden zijn. Dank u wel. De voorzitter Dank u wel. Daarvan akte. Geen andere opmerkingen meer? Dan is daartoe nu afgehandeld, alle punten. Stukken ter bespreking 20. REKENKAMERCOMMISSIE: ONDERZOEKSRAPPORT ACHTER GROND, EEN ONDERZOEK NAAR DE INFORMATIEVOORZIENING RONDOM GRONDBELEID EN EXPLOITATIES ( ) De voorzitter Wie mag ik daarover...? Ja, de heer Nederhof. Gaat uw gang. BETER VOOR DORDT. 5

6 De heer Nederhof Dank u, voorzitter. De hoofdvraag: is de informatievoorziening over het grondbedrijf en de individuele grondexploitatie in Dordrecht zodanig ingericht dat de gemeenteraad in staat is zijn kaderstellende en controlerende taak naar behoren uit te voeren? Het antwoord dat de gemeenteraad deze taken naar behoren uit kan voeren, is voor onze fractie voldoende en zeker sinds de huidige directie van Stadsontwikkeling is aangetreden, zien wij de informatievoorziening sterk verbeteren. Onze fractie vindt het belangrijk dat in deze onzekere tijd de aanwezige kennis behouden blijft binnen het ambtelijk apparaat. De drie aanbevelingen die eerder gedaan zijn in het rapport door de RKC ondersteunen wij als fractie BETER VOOR DORDT. Als laatste wil ik nog melden dat op 27 maart jongstleden bij de informatieavond voor raadsleden slechts drie raadsleden en één commissielid aanwezig waren. De input die daaruit kwam, kan mijns inziens niet representatief zijn voor de raad. Tevens is die matige opkomst een aanfluiting ten opzichte van zo'n belangrijk en kostbaar onderzoek dat door diezelfde raad is voorgesteld. Dat moest ik nog even kwijt. Dank u. De voorzitter Dank u vriendelijk. Woordvoerder de heer Van Verk. Meneer Van Verk komt naar voren. De heer Van Verk Dank u, voorzitter. Ik geef er de voorkeur aan om het hier staand te doen, dan kan ik tenminste iedereen gewoon aankijken. Voorzitter, in de allereerste plaats wil de fractie van de PvdA zijn dank uitspreken in de richting van de Rekenkamercommissie die voorwaar een zeer moeilijke klus heeft geklaard, namelijk een bijzonder ingewikkeld en complex probleem nauwkeurig te onderzoeken en te duiden. Ook willen wij onze dank uitspreken in de richting van het college, dat zij in ieder geval met belangstelling kennis hebben genomen van de aanbevelingen. Wat zij daar verder inhoudelijk van vonden, daar kom ik later op terug. 'De raad wist te weinig van de grond, waardoor de raad niet tijdig kon ingrijpen', luidde de kop van de Dordtenaar op 11 juni. De kop suggereert dat de gemeenteraad te laat en onvoldoende is voorzien van de juiste informatie. De vraag is of deze stelling juist is. De heer Nederhof refereerde daar ook al aan. Alvorens in te gaan op het rapport willen we toch een kort historisch perspectief geven naar aanleiding van de reactie van de partij BETER VOOR DORDT in diezelfde krant. Daarin verwijt ze immers voorgaande wethouders dat zij de grond te duur kochten, waardoor de problemen zouden zijn ontstaan. Wij van de PvdA vinden dat een verdraaiing van de werkelijkheid. Grond die te duur gekocht is, kan in de eerste jaren van deze eeuw geen 70 miljoen opbrengen, of er moet sprake zijn van woekerwinsten, maar dat kunnen we ons weer niet voorstellen van een overheid. De problemen van de grondexploitatie zijn niet toe te rekenen aan welk college dan ook, noch aan één wethouder. De oorzaak is uitsluitend en alleen te wijten aan de diepe recessie die niemand had kunnen voorzien toen in september 2008 de Lehman bank in Amerika omviel. Ten tweede is de grond niet alleen gekocht vanwege speculatieve doeleinden. Aankoop van grond geeft de gemeente extra mogelijkheid om de stad te ontwikkelen in de richting die zij willen. Het is een sturingselement in de ontwikkeling van je stad. Tenslotte draait de vraag niet om of de actieve grondpolitiek juist is ingezet, maar over de wijze van informeren. Dat brengt mij bij de conclusies van het rapport. Het rapport stelt dat de kwaliteit van de beleidskaders voldoende is. Beleidskaders zijn nadrukkelijk vastgesteld door de gemeenteraad en zijn later aangescherpt in de zogenaamde projectbladen die naar aanleiding van het eerste debacle op de Stadswerven zijn opgesteld. Vervolgens stellen we vast dat de nota risicomanagement twee jaar later dan bedoeld is vastgesteld. Dat vinden wij opmerkelijk, omdat juist in die jaren de crisis zich verdiept van een bankencrisis naar een Europese schuldencrisis. Dat andere gemeenten veel eerder het signaal afgeven dat het niet goed gaat met de grondbedrijven; denk aan Apeldoorn waar een college struikelde over ditzelfde probleem. En drie, omdat met name bouwprojecten in die periode volledig komen stil te vallen en projectontwikkelaars gronden en bouwclaims willen teruggeven. Onze conclusie is dan ook dat de tijdige vaststelling de problemen niet had voorkomen, maar wel twee jaar eerder inzicht had kunnen geven in de situatie waardoor bijsturing eerder had plaats kunnen vinden. Dat had in ieder geval renteverlies gescheeld. Tegelijkertijd was er ook een volstrekt ander 6

7 financieel perspectief ontstaan, waardoor de uitgaven die de afgelopen jaren zijn gedaan in een ander perspectief waren gekomen dan de huidige afweging. Ook bij het college had het waarschijnlijk tot een andere afweging geleid. Een conclusie die overigens ook de Rekenkamercommissie trekt in hetzelfde krantenartikel. Tweede conclusie is dat de beleidskaders goed zijn, maar het geheel niet actueel wordt gehouden, waardoor de gemeenteraad feitelijk niet in staat is om tijdig bij te sturen. De vraag aan het college is of zij zich herkennen in dit beeld. De tweede conclusie is dat er een adequaat systematiek voor risicomanagement is geïmplementeerd. Dat is correct. De systematiek heeft zijn waarde bewezen. Het ontbreekt echter aan daadkracht om bij de uitvoering van de beheermaatregelen actievoerders aan te wijzen, aldus het rapport. We weten wat er fout kan gaan. We weten wat er gedaan moet worden, maar om dit te vermijden weten we niet wie er verantwoordelijk is voor de uitvoering van die maatregelen. Dat kan een probleem geven, want wat zijn de gevolgen van dat niet weten en wie is er dan verantwoordelijk? Is dat het college? Vraag aan het college dus. De derde conclusie: het grondbedrijf bepaalt het weerstandsvermogen op een verkeerde wijze, waardoor er een vertekend beeld ontstaat. De andere berekeningswijze is, terecht opgemerkt door het college, medegedeeld aan de gemeenteraad. Maar de reden waarom dat moest gebeuren werd gedaan met een soort beroep op logica. Je telt de positieve dingen bij elkaar op en daar trek je de negatieve risico's vanaf en dat is per saldo je risico. Dat werd summier en eigenlijk onvoldoende uitgelegd. Er is niet gemeld dat er werd afgeweken van een vastgesteld beleid, noch welke reikwijdte een dergelijke berekening zou kunnen hebben. Het was voor de gemeenteraad dan ook moeilijk in onze visie vast te stellen of deze berekening terecht was. De vraag is welk belang ermee gediend werd. De berekening laat feitelijk een te rooskleurig beeld zien, waardoor ogenschijnlijk meer financiële ruimte ontstaat of er minder risico's worden gelopen en hierdoor ontstaat er ook meer financiële ruimte voor nieuw beleid. Daarnaast vinden wij het opvallend dat de gemeenteraad niet, of zeer summier, is geïnformeerd, om het rapport te citeren, over de strategische voorraad en de kosten die dat met zich meebrengt. Onze conclusie op dit punt is dan ook dat over beide belangrijke zaken feitelijk de gemeenteraad onvoldoende en niet volledig is geïnformeerd. Er is een vertekend beeld en een niet gemeld deel en daarmee kan je niet de conclusie trekken dat het geheel voldoende en volledig was, zoals de heer Nederhof net deed. De vierde conclusie: de gemeenteraad wordt voldoende geïnformeerd over het grondbedrijf in de exploitatie genomen gronden. Naar de letter van de tekst is dat waar. Wij worden voortdurend, of in ieder geval bij de P&C cyclus geïnformeerd aan de hand van de projectbladen wat de stand van het gewas was. Echter, op een aantal essentiële onderdelen bleef de herhaaldelijk gevraagde grondexploitatie ontbreken. Ik duid daarmee op de grondexploitatie van de Stadswerven, een van de belangrijkste en omvangrijkste projecten op dit moment in deze stad. En twee: daarmee lijkt kwantitatief de informatie op orde, hij wordt tijdig gegeven en men houdt voor zover dat kan de zaken bij, maar kwalitatief ontbreekt het een en ander, doordat niet altijd het meten en weten en rekenen met elkaar opgaan. De conclusie van het college die het college trekt in zijn beantwoording vinden wij dan ook niet helemaal terecht. Er is geconcludeerd door de Rekenkamer dat de informatie aan de raad voldoende is. Zij concluderen echter nadrukkelijk niet dat het college de raad in voldoende mate in positie heeft gebracht om zijn kaderstellende rol te vervullen. Haar controlerende rol kon ze zeker niet invullen. Deelt het college deze conclusie ook ten aanzien van beide rollen? De vijfde conclusie is dat er zeer summier wordt geïnformeerd over de strategische voorraad en deze blijkt omvangrijker en risicovoller dan wij allen dachten. U kunt terecht opmerken dat de raad er ook niet om gevraagd heeft, maar de vraag is of de raad kon weten hoe omvangrijk dit bezit was en hoe reëel de risico's waren. Nu is er gelukkig wel een eerste start bij het dossier Richting kiezen, maar ik zou graag van het college willen horen hoe zij daarmee verder willen gaan. Want we hebben een keurig overzicht gehad van de gronden die tot de strategische voorraad behoren, maar we weten niet wat we er mee gaan doen verder. De heer Nederhof Voorzitter? Even een korte vraag. Meneer Van Verk, u hebt het over de tussentijdse informatievoorziening, dat dat op twee vaste momenten is gebeurd, maar 7

8 de accountant heeft gezegd dat er twee tussentijdse actualisaties hebben plaatsgevonden. Dus die zijn dan extra geweest, kan ik me herinneren, in De heer Van Verk In De heer Nederhof Ik maak hem even af. De accountant zegt ook dat ze in 2010 hebben geadviseerd het punt aan te pakken en het is goed opgepakt door de gemeente, zegt de accountant. Dus ja, eigenlijk denk ik dan: dat valt nog wel mee, wat u zegt. De heer Van Verk Dat is uw belevenis van de rapportage, daar hebben we al kennis van genomen. Ik constateer dat er op een tweetal punten, namelijk op de volledigheid van de informatie, namelijk daar waar het gaat over de strategische gronden en over de juistheid van de informatie al het nodige valt af te dingen, daar waar het gaat over de risicoberekening voor het weerstandsvermogen. Dat geeft, in het rapport wordt zelfs het woord misleidend gebruikt, op zijn minst een vertekend beeld en op basis daarvan kan de gemeenteraad heel gemakkelijk op een dwaalspoor worden gebracht. Niet opzettelijk, wellicht; dat zou ik zeker niet willen suggereren. We zijn erover geïnformeerd, over dat onderdeel, maar achteraf, met de wijsheid van nu, kan je vaststellen dat die wijze van berekenen uiteindelijk tot een veel te rooskleurig beeld heeft geleid. Dat bent u toch met mij eens, meneer Nederhof? De heer Nederhof Nee, niet helemaal. Kijk, wij zitten er als volwassen mensen bij en je had ook kunnen zeggen: wij kunnen er om vragen. Dat kun je ook nog stellen. De raad. Je kunt achterover gaan zitten en wachten. De heer Van Verk Laat ik vaststellen dat in ieder geval ik niet achterover heb gezeten op die vergaderingen en dat ik daar indringende en kritische vragen heb gesteld aan de wethouder en zijn ambtenaren. Verder kunnen we daar niet over uitweiden, want dat zijn besloten vergaderingen. Maar volgens mij hebben wij meer dan voldoende geprobeerd duidelijk te maken dat de situatie in onze visie in ieder geval ernstiger was, even nog zelfs los van de strategische voorraad, dan wij veronderstelden. Ik wilde verder gaan. Wanneer een dergelijk omvangrijk onderdeel in een dergelijke last ontbreekt, dan kan de conclusie toch niet anders zijn dat de gemeenteraad feitelijk onvoldoende is geïnformeerd. De opstelling van het college verbaast ons dan ook enigszins. Eén: er kan geeneens een bedankje af in het briefje wat gestuurd wordt. Het college is tevreden over haar informatievoorziening die voldoende blijkt te zijn om de raad in positie te brengen in haar kaderstellende rol, maar in onze opvatting in ieder geval beduidend minder mogelijkheden geeft voor de controlerende rol. Drie: de aanbevelingen om de informatievoorziening te verbeteren worden niet volmondig gesteund. Het blijft bij een ondersteuning van 'in principe'. In mijn beleving heeft de strategische grondvoorraad onvoldoende aandacht gekregen. Deels is dat aan de raad te wijten, maar het college had hier veel actiever in kunnen acteren. Wij vragen het college dan ook in het bijzonder een voorbehoud bij de uitvoering te geven van de aanbevelingen. De hoofdvraag is of de informatievoorziening over het grondbedrijf zodanig is ingericht dat de gemeenteraad de kaderstellende en controlerende rol kan uitvoeren. Ik denk dat het goed is om te melden dat de inrichting op orde is. De uitvoering is hier en daar onvolledig en gebrekkig, waardoor we nu onder andere met een project Richting kiezen te maken hebben. Het huis lijkt op orde, maar het onderhoud ontbreekt op een aantal belangrijke punten, is onze conclusie. De raad is onvolledig en onvoldoende geïnformeerd, waarvoor de raad en het college beide een verantwoordelijkheid dragen. Om dit in de toekomst te voorkomen dringen wij er bij het college op aan de aanbevelingen onvoorwaardelijk over te nemen. Dit was mijn eerste termijn. De voorzitter Dank u. De woordvoerder van de VVD-fractie. De heer Pols. De heer Pols Voorzitter, het rapport grondexploitatie dat is uitgebracht door de Rekenkamer gaat in op de informatievoorziening rondom het grondbeleid en de 8

9 grondexploitatie. Het is een waardevol rapport voor raad en college. In het grondbeleid is het tijdsgewricht een heel belangrijk onderdeel, die zich vooral door prognose welke wordt gemaakt in de loop der jaren over projecten, duurt heel lang, tien jaar, we maken dan een prognose en kijken hoe de economie zich de komende jaren zal ontwikkelen. Helaas moeten wij vaststellen dat de prognoses die we gemaakt hebben veel te positief waren en nu veel negatiever zijn dan we ooit hadden kunnen verwachten. In het rapport wordt gesproken over het weerstandsvermogen. Daar zijn we in het verleden veel te rooskleurig mee omgegaan. Nu zijn we met Richting Kiezen bezig met een heroverweging van projecten en zien wij dat de realiteit is dat wij veel meer naar de daadwerkelijke uitwerking moeten gaan kijken en moeten kijken hoe wij met elkaar en vooral het college, deze zaken nu goed op een rij kunnen zetten en dat we in de toekomst het Grondbedrijf meer in evenwicht krijgen. Maar je moet dit ook zien in het tijdsgewricht, in de jaren '90, toen we dachten met elkaar 'het zal wel wat beter gaan', maar helaas, de economische crisis is veel erger geworden dan we verwacht hadden. De woningbouw is eigenlijk totaal tot stilstand gekomen en ook de kantoorbouw is ook hier op dit eiland tot stilstand gekomen, waar wij keihard mee worden geconfronteerd en we hierdoor ook de cijfers moeten aanpassen. Wij zullen daar de komende jaren ook veel tijd in moeten steken. Het Grondbedrijf zal nooit meer, zoals we dat in het verleden noemen, een moneymaker worden, want die tijd is voorgoed voorbij. Zeker ook wat er gezegd wordt door de Rekenkamercommissie, die aangeeft dat wij eigenlijk naar een weerstandsvermogen moeten van 1 tot 1,4 zullen wij zekerde komende jaren niet bereiken en wij zullen een lange weg moeten gaan om dat te herstellen. Dan het strategisch grondbeleid, voorzitter. Wij hebben daar heel veel geld in zitten, dat is 60 miljoen en daar betalen wij een fors bedrag rente over, wat collega De Smoker ook zei: 2,4 miljoen per jaar en 2 ton per maand. Dat is heel veel geld en daar zullen wij eigenlijk met elkaar ook eens goed naar moeten kijken. Als je dan kijkt hoe dit gefunctioneerd heeft: het college stelt voor aan de raad om een stuk grond aan te kopen dat we in de toekomst kunnen ontwikkelen en dat strategisch belangrijk is. Wij als raad geven daar toestemming voor, maar vragen ons te weinig af eigenlijk, als die grond op een gegeven moment ontwikkeld wordt, wat we ermee doen. En is het op een gegeven ogenblik voor ons nog wel echt strategische grond? Wij als VVD zouden graag zien dat het college hier ook de komende tijd meer aandacht aan geeft, want daar kunnen we met elkaar zeker over zijn, collega's hebben daar al over gesproken, dat we daar te weinig over geïnformeerd zijn. Het is van niemand eigenlijk geweest, als je er zo naar kijkt. Wij hebben het met elkaar wel uitgevoerd, we hebben het gekocht, maar we hebben onvoldoende gekeken wat we er mee gingen doen en of het voor ons ook een bepaalde waarde had dat we nog het als strategische grond echt moesten gebruiken. De heer Nederhof Voorzitter? Even een korte vraag aan de heer Pols. Meneer Pols, we hebben 60 miljoen aan grond liggen en we hebben crisis. Als je dat dan hebt liggen, dan kun je wel allerlei wensen hebben: ik raak het kwijt en ik verkoop het, het moet weg, maar als dat niet lukt, wat dan? De heer Pols Nou, ik zei u: mijn fractie vindt ook dat we daar meer naar moeten kijken en we zijn er ook, want het rapport spreekt daar ook over, van overtuigd dat we daar als raad eigenlijk onvoldoende over geïnformeerd zijn. We zullen daar meer sturing aan moeten geven en we zullen ook in de toekomst moeten kijken of die gronden nog de waarde hebben die we, toen we ze kochten, dachten dat ze die zouden krijgen. Wij zouden daar veel actiever op moeten sturen en we moeten als raad daar ook beter over worden voorgelicht. Wij als VVD vragen dan het college ook tweemaal per jaar daar een goed overzicht over te krijgen en dat we dan ook te horen krijgen hoe het college denkt over de waarde van die gronden en ook wat er nog strategisch is en dat we dan ook kijken wat niet strategisch is, dat we dat ook sneller gaan verkopen. Want daar hebben we de laatste jaren te weinig aan gedaan. Wij kunnen het rapport verder onderschrijven, de aandachtspunten die door de Rekenkamercommissie worden meegegeven en wij zouden ook graag zien, wat wij al aangeven, dat we meer door het college geïnformeerd worden. Dank u wel. 9

10 De heer Van Verk Voorzitter, mag ik een vraag stellen aan de heer Pols? De voorzitter Ja, gaat uw gang. De heer Van Verk Ik hoor hem namelijk zeggen dat de grond nooit meer de moneymaker wordt die het was. Waar baseert de heer Pols die gedachte op? De heer Pols Nou, als je op het ogenblik de economische crisis bekijkt en hoe we op het ogenblik met de grondprijzen omgaan, zijn die prijzen fors omlaag gegaan en voordat we weer, misschien kunt u zich dat niet meer herinneren, maar ik kan het me nog goed herinneren, dat we hier de stukken hebben besproken, dat we dachten: gronden die we aankochten, dat zouden moneymakers worden. Daar zouden we heel veel geld voor krijgen, die we dus konden gebruiken voor de ontwikkelingen in de gemeente. Nou, ik verwacht dat de komende jaren niet. Wij verwachten gewoon dat we blij mogen zijn dat we met kostprijs eruit zullen komen. Dat is op het ogenblik niet zo, want we boeken op het ogenblik natuurlijk fors af op de gronden. De voorzitter Dank u vriendelijk, meneer Pols. De woordvoerder van GroenLinks. Ja, mevrouw De Klerk. Mevrouw De Klerk Dank u wel, voorzitter. Ik probeer ons standpunt in wat minder woorden kenbaar te maken. Voorzitter, tijdens de bespreking van het Rekenkamerrapport met betrekking tot de grondexploitatie is gesproken over wat goed gaat en wat voor verbetering in aanmerking komt. Nu is voor wat betreft de discussie van vandaag vooral dit laatste interessant. Een belangrijke conclusie is dat de raad onvoldoende wordt geïnformeerd over de strategische voorraad. Dit komt naar voren bij het project Maasterras en Amstelwijck Noord. Is dit met de kennis van nu acceptabel? GroenLinks vindt van niet. Het gaat om een hoge boekwaarde met daaraan gekoppeld rentelasten. De bedragen die daaraan gekoppeld zijn, zijn al eerder genoemd. Het rapport geeft aan dat de informatievoorziening over het Grondbedrijf en de in exploitatie genomen gronden zodanig zijn ingericht dat wij in staat zijn onze kaderstellende rol en controlerende taak naar behoren uit te voeren. Voorzitter, dat geldt wat ons betreft niet voor Stadswerven. De raad heeft bij herhaling gevraagd naar de grondexploitatie. Dat grondexploitaties lastig te maken zijn op dit moment begrijpen wij. De omstandigheden veranderen voortdurend, maar hoe kan dan de raad verantwoorde keuzes maken? Het kan in onze beleving niet zo zijn dat er voorstellen worden gedaan waarvan de financiële gevolgen voor de grondexploitatie niet duidelijk zijn. In haar reactie op het onderzoek geeft het college aan met belangstelling het rapport te hebben gelezen. Het stemt hen positief dat geconcludeerd wordt dat de informatievoorziening aan de raad voldoende is. Wat betreft de aanbevelingen om de informatievoorziening op een aantal punten te verbeteren, zeggen ze dit in principe te ondersteunen. Voorzitter, dit klinkt als: ja, maar... en dus ben je het er niet helemaal mee eens. Tenminste, zo komt het bij mij over. Dan wordt vooral ingegaan op wat wel is gedaan. Veel belangrijker is de conclusie dat bepaalde essentiële informatie ontbreekt, informatie die nodig is om keuzes te maken. Hiervoor doet de Rekenkamer een aantal aanbevelingen. GroenLinks wil dat deze overgenomen worden. Dank u. De voorzitter Dank u vriendelijk. De heer Van der Kruijff van het CDA. De heer Van der Kruijff Dank u wel, voorzitter. Vele sprekers voor mij hebben ook al aangegeven waar het Rekenkamerrapport, waarvoor overigens waardering, aangeeft wat er goed gaat en waar we voldoende over geïnformeerd zijn. Dat mogen we incasseren. Ik ga nu niet herhalen welke punten dat zijn; dat is duidelijk, ondertussen. Er zijn op een aantal punten ook wel verbeteringen mogelijk en laten we daar even op focussen. Voordat we dat doen, vind ik het toch wel belangrijk om de suggestie nog even te bespreken of het nou zo zou zijn dat door de wijze waarop de raad geïnformeerd is of te 10

11 summier geïnformeerd is, of we daardoor nou hadden kunnen voorkomen dat we, waar we vandaag ook over spreken, vele miljoenen op gronden moeten gaan afschrijven. Onze fractie heeft dat uitgebreid besproken en wij hebben niet de indruk dat daar een één op één relatie mee is. Andere sprekers hebben dat ook gezegd: als we het één, twee jaar eerder zouden hebben geweten of beter hebben gehad, zouden we niet anders hebben hoeven afschrijven. Maar we hadden het wel eerder geweten en afhankelijk van je politieke opvattingen, de heer Van Verk zei daar iets over, had je misschien andere beslissingen genomen over investeringen die je had gedaan, als je weet datje risico's groter waren. Dus dat geeft aan hoe belangrijk het is... Mevrouw De Smoker Voorzitter? Interruptie naar de heer Van der Kruijff. U geeft net aan: dan had je misschien andere beslissingen genomen inzake investeringen. Dan maak ik hem wat explicieter: had u andere beslissingen genomen inzake de investeringen die wij de afgelopen driejaar hebben gedaan? De heer Van der Kruijff Nou, we hebben niet alle investeringen die we de afgelopen jaren hebben gedaan met elkaar de revue laten passeren, dus dat is wel een gewetensvraag wat u stelt. Maar om even de grotere investeringen met elkaar langs te lopen: we hebben het over een Nieuwe Dordtse Biesbosch gehad. We hebben het met elkaar erover gehad: moet je doorgaan met het Energiehuis en hoeveel heb je daar voor over? We hebben het gehad over een bioscoop met elkaar. Dat zijn toch aanzienlijke bedragen geweest, ook in infrastructuur en al die dingen. Zouden wij het dan ook gedaan hebben? Ook refererend aan woordvoeringen die wij eerder hebben gedaan, datje moet durven gas geven en remmen tegelijk: dit valt dan wel in de categorie gas geven. Hooguit had je misschien op een aantal punten eerder gaan remmen dan we nu gedaan hebben. Dat is de discussie die we volgende maand in de Kadernota met elkaar gaan doen, van: hoe hard moeten we nu gaan remmen op dit moment? Ik had ook liever, dat moge duidelijk zijn, die discussie een jaar eerder gedaan dan nu. Maar goed, we zullen hem nu moeten gaan doen. De aanbevelingen gaan eigenlijk over twee zaken. Die gaan over hoe je met de weerstandsratiobepaling omgaat en die gaat over hoe je omgaat met de informatieverstrekking over de strategische voorraad. Het klopt inderdaad met die weerstandsratio dat we dat als raad zo besproken hebben, tegelijk ook besloten hebben. Tegelijkertijd willen we ook wel deze aanbeveling van de Rekenkamer serieus nemen. Dat hoeven we niet in deze raadsvergadering te doen, maar we denken dat het verstandig is om met elkaar en in de auditcommissie ook nog eens te bespreken of je nou die berekeningswijzen op elkaar wil afstemmen, gelijk wil maken en dat nog eens te heroverwegen op basis van de redenering en het inzicht wat de Rekenkamer ons hierop aanreikt om het nog eens even wat dieper door te spitten; of je dat nou zou willen. De andere is ook een essentiële, dat gaat over de strategische voorraad en hoe je daarmee omgaat. De gronden die we in bezit hebben, daar zijn we inderdaad niet vaak met elkaar over bezig. We vragen er weieens op detail om. Er is al een paar keer het woord Stadswerven, geen detail overigens qua bedragen, maar wel één op de lange lijst van gronden die we in bezit hebben en wij denken dat het goed is met elkaar in de jaarrekeningcyclus, de P&C cyclus en al die documenten, goed met het college overeen te komen hoe we dat daar nou in opnemen voordat we nou een separate informatiestroom in het leven gaan roepen. Want wij vinden wel dat het in die informatiestroom, in die cyclus, een plaats verdient om daar met elkaar op te verbeteren. De voorzitter Dank u beleefd. We gaan naar de volgende spreker. Dat is de heer Staat. Gaat uw gang. De heer Staat Voorzitter, dank u wel. De fractie ChristenUnie/SGP vindt het een goede zaak dat er nu ook in onze gemeente, in onze stad, onderzoek is verricht naar de informatievoorziening rond grondbeleid en grondexploitaties. Wij zeggen de Rekenkamer dan ook dank voor het uitgevoerde onderzoek. Uit eerder aangenomen moties blijkt dat reeds in 2006 om nadere informatie werd gevraagd door de gemeenteraad. Vanaf

12 liet de economische crisis zich gelden en kwamen er steeds meer signalen dat het Grondbedrijf niet meer de moneymaker zou blijken die we in Dordrecht wel gewend waren. Onze fractie diende bij de begrotingsbehandeling in november jongstleden een motie in waarin wij vroegen het projectvoorstel van de Rekenkamercommissie, wat inmiddels beschikbaar was, prioriteit te geven en aan te vullen, met name met de vraag of de gemeenteraad tijdig en relevant geïnformeerd was en inzicht had over bijsturing van grondexploitaties en van niet in exploitatie genomen gronden. De motie werd verworpen. Op basis van onze motie is het projectvoorstel echter wel uitgebreid. Daar hebben wij als fractie ChristenUnie/SGP waardering voor. Het rapport concludeert terecht dat er goede stappen zijn gezet op het gebied van risicomanagement. Ook wordt de raad voldoende geïnformeerd over de in ontwikkeling zijnde grondexploitaties. De gemeenteraad is in staat haar kaderstellende en controlerende taak naar behoren uit te voeren. Tot zover het goede nieuws. Uit het onderzoek blijkt dat de gemeenteraad over de strategische voorraad, of de niet in exploitatie genomen gronden, te summier wordt geïnformeerd. Op verzoeken vanuit de gemeenteraad om nader inzicht op de ontwikkeling van deze gronden wordt onvoldoende ingegaan. Een belangrijke constatering is ook de wijze waarop het Grondbedrijf het weerstandsvermogen bepaalt, waardoor er een vertekend positief beeld ontstaat. De Rekenkamercommissie heeft hiervoor aanbeveling 2 opgesteld. Ik kom daar zo nog op terug. Het is verder opvallend te noemen dat de weerstandsratio van de stad als geheel, dus inclusief Grondbedrijf, al vanaf zo ongeveer 2010 onder de 1 zat. Hieruit blijkt, wat onze fractie betreft, zeer duidelijk dat het college echt te laat begonnen is met ingrijpen. Dat roept bij de ChristenUnie/SGP sterk de vraag op of de raad, die weliswaar is geïnformeerd, wel voorzien is geweest van de juiste informatie. Dit geldt voor de besloten bijeenkomsten over de positie van het Grondbedrijf. Daarin werd, zeker achteraf gesproken, naar onze mening toch behoorlijk lang een te rooskleurig beeld van de situatie geschetst, ondanks kritische vragen van diverse raadsleden. Hoewel wij die bijeenkomsten hebben gewaardeerd, blijft de vraag hangen of we daar goed genoeg en realistisch genoeg zijn geïnformeerd. Gold daarvoor achteraf ook niet wat op pagina 48 als toelichting op de grafiek is vermeld: theoretisch correct, maar door de Rekenkamer als misleidend beoordeeld? Ik noemde zojuist aanbeveling 2. Hierin beveelt de Rekenkamercommissie de gemeenteraad aan erop toe te zien dat het weerstandsvermogen van het Grondbedrijf wordt bepaald als in de nota Risicomanagement en weerstandsvermogen 2013 is omschreven. Uit de reactie van uw college blijkt dat u verwijst naar een besluit van de gemeenteraad met inachtneming van de accountant hoe het weerstandsvermogen bepaald zou moeten worden. Klaarblijkelijk zit er verschil tussen uw visie en aanbeveling 2 van de Rekenkamercommissie. Wij horen graag van de wethouder wat het college concreet met aanbeveling 2 gaat doen. Om aan dit mogelijke verschil van inzicht een eind te maken dienen wij een motie Bepalen Weerstandsvermogen in. Voorzitter, ter afronding van onze reactie op het onderzoek stellen wij een vraag aan de orde over sturing en verantwoordelijkheid. Het Grondbedrijf valt onder wethouder Mos, terwijl wethouder Van de Burgt verantwoordelijk is voor het financiële beleid van onze gemeente. Projecten die bepalen hoe het Grondbedrijf presteert, vallen soms weer onder andere portefeuilles. Wie is namens het college verantwoordelijk voor de gang van zaken? Voorzitter, tot zover in eerste termijn. De voorzitter Dank u vriendelijk. Dan gaan we naar mevrouw De Smoker. De motie wordt ingediend, krijgt nummer 1 en maakt onderdeel uit van de beraadslaging. Hij wordt op dit moment gekopieerd en rondgedeeld. Mevrouw De Smoker van D66 heeft het woord. Mevrouw De Smoker Voorzitter, dank u wel. Voorzitter, ik heb het in de adviescommissie ook al aangegeven, maar ik herhaal dat graag nogmaals: onze complimenten aan de Rekenkamercommissie. Het rapport is voor ons, de kwalificatie waardevol heb ik gebruikt en ik zou daar leerzaam aan toe willen voegen. Want wat hebben wij ervan geleerd? Grondbeleid op zich is al moeilijk uit te leggen, is al moeilijk te begrijpen als raadslid en grondbeleid op zich is wel iets waar je grip op wilt hebben, want 12

13 we gaan vanmiddag verder constateren dat het toch in bepaalde zaken grote veranderingen in onze begroting teweeg heeft gebracht. Voorzitter, wij hebben altijd gevraagd om meer inzicht in het grondbeleid en meer inzicht in, ja, bepaalde momenten. Niet voor niets zijn er drie moties van onze hand in de bijlage opgenomen. Voorzitter, inhoudelijk zijn wij geschrokken van wat het rapport ons heeft gemeld. Wij zijn namelijk geschrokken van het vertekende beeld wat wij als raad hebben gekregen vanuit het college. Want door de gehele weerstandsratio te presteren in plaats van weerstandsratio van het Grondbedrijf en weerstandsratio van de stad, zoals we niet hebben gezien in 2010 en 2011, constateren we toch dat er twee jaren verloren zijn gegaan waarin we maatregelen hadden kunnen nemen. De weerstandsratio in 2010 van het Grondbedrijf bedroeg 0,35. De weerstandsratio in 2011 van het Grondbedrijf bedroeg 0,33. Als je dan nog geen maatregelen neemt en nog niet in het proces komt wat wij nu Richting Kiezen noemen, dan constateert D66 dat het college kennelijk in een ontkenningsfase zat. En richting meneer Van der Kruijff wil ik zeggen: als we dit al twee jaar geleden zo voor ons hadden gezien, had in ieder geval D66 wel andere beslissingen genomen inzake investeringen. De heer Van der Kruijff Voorzitter? Dan heb ik dezelfde vraag terug. Wat zou u niet gedaan hebben wat u nu wel gedaan heeft? Mevrouw De Smoker Nou ja, dat is voor mij wat makkelijker te beantwoorden, want u weet dat wij niet investeren op de manier waarop het college dat nu wil doen in de Nieuwe Dordtse Biesbosch. U weet ook dat we dan kritischer waren geweest. We hadden wel een bioscoop gewild, maar waarschijnlijk toch op een andere locatie, waar je in ieder geval gebruik kan maken van bestaande parkeergarages en dan hadden we die locatiekeuze bijvoorbeeld gekoppeld aan de voetbalstadiondiscussie die wij met elkaar voeren. Om maar even een paar grote te noemen, meneer Van der Kruijff. De heer Van der Kruijff Voorzitter, dan heb ik toch één vraag. Heeft u ook uitgerekend, als u dat anders had gedaan, hoeveel het het probleem kleiner gemaakt heeft? Mevrouw De Smoker Er ligt nu een raadsbesluit om de volgende keer 8 miljoen te voteren voor de Nieuwe Dordtse Biesbosch, dus dat is sowieso al 8 miljoen en dan hebben we het nog niet over de beheerlasten, jaarlijks, die in de Kadernota staan voor 2014 van op zijn minst 3,5 ton. En dan hebben we het helemaal nog niet over de rentekosten die wij ons hadden kunnen besparen. Ja? Voorzitter, wij zijn ook geschrokken van de uitleg rondom de grafiek Verwacht verloop weerstandscapaciteit. Want als je dat echt met droge ogen opneemt in je begroting en dat zo voorlegt aan ons als raad, en als ik nu die uitleg nog een keer tot mij neem, van: in de meest mooie variant en als er niks gebeurt, oftewel: als er geen gevaren op de weg zijn en de zon altijd schijnt, dan gaat het vermogen weer toenemen. Wij vragen ons dan af: als je zo'n grafiek presenteert, wie houdt wie dan voor de gek? En wat dat betreft vinden wij de term misleiding op zijn plaats. Voorzitter, wij hebben geleerd van de strategische gronden en het is waar dat wij ons, vooral gedurende het laatste jaar, vooral bezig hebben gehouden met de actieve gronden. Wij komen daar later deze middag natuurlijk nog op terug om daar een eerste stand van zaken op te maken. Maar 60 miljoen, de heer Pols zei het al, 2,4 miljoen rente per jaar, is natuurlijk veel geld. En ja, meneer Nederhof, op dit moment kunnen we niet alles in de aanbieding zetten, maar ik ben het met de heer Pols eens als hij zegt: we moeten op zijn minst eens kritisch kijken van, wat zijn die gronden op dit moment waard? Tegen welke waarde staan ze nog in de boeken? Moeten we daar wat aan doen?' Want u weet net zoals ik dat als je daar bepaalde herwaardering op doet en waarschijnlijk kan dat een afwaardering zijn, datje rentelasten minder worden. De heer Nederhof Ik denk dat Richting Kiezen daar toch wel uitsluitsel over gaat geven. Want op voorhand kun je wel af gaan waarderen, maar je moet eerst zeker weten wat de marktwaarde is, enzovoorts. Dus dat is duidelijk, maar ik denk dat het traject wat 13

14 dadelijk besproken wordt, dat dat een heel essentiële is en datje dan alles opgeschoond hebt, daar ga ik van uit, en datje dan richting nota grondbeleid 2013 schoon kan beginnen. Mevrouw De Smoker Voorzitter, ik ben het niet geheel met de heer Nederhof eens, want juist de strategische gronden hebben in Richting Kiezen wel een bijlage gekregen, maar that's it. Het is niet meer dan dat en daar gaan we dus echt nog even niks mee doen. Zoals de heer Pols aangaf en dat ondersteun ik, dat je echt eens kritisch moet kijken van: waarvoor hebben wij het gekocht? Wat is het op dit moment waard? Moeten we daar al wat aan doen, zodat je bijvoorbeeld dan minder rentelasten hebt, vind ik gewoon een heel realistische optie. Voorzitter, ik kom toe aan de aanbevelingen van het rapport. Die aanbevelingen worden zoals gewoonlijk door het college in principe overgenomen. Nou, voorzitter, dat lees ik al ongeveer tien jaar, sinds wij een Rekenkamer hebben: in principe en dat is de grootste dooddoener die er is. Wij verwachten bij aanbeveling 1 van het college actuele nota's en wij beginnen dus dit jaar met het actualiseren van de nota Grondbeleid. Wij verwachten van het college eenduidigheid in rekenmethodiek van de weerstandsratio stad en Grondbedrijf. Vandaar dat wij de motie die de heer Staat zojuist heeft ingediend, mede ondertekend hebben. Wij verwachten van het college inzet hoe zij omgaan met de strategische gronden c.q. de strategische voorraad en met behulp van de kernvariabelen die door de Rekenkamercommissie worden aangedragen. Voorzitter, dank u wel. De voorzitter Dank u wel, mevrouw De Smoker. Dan de heer Romijnsen van de VSP. De heer Romijnsen Dank u, voorzitter. Voorzitter, de VSP is niet ongelukkig, maar ook niet echt gelukkig met het Rekenkamerrapport Achter Grond. Voorzitter, dank aan de Rekenkamercommissie voor het goede, grondige rapport, maar de VSP is wel teleurgesteld in de korte reactie van het college: de aanbevelingen worden met een slag om de arm in principe overgenomen. Voorzitter, vorige week kreeg ik als reactie op mijn woordvoering in de commissie te horen dat ik in het verleden bij de commissie stand van zaken Grondbedrijf kritischer was dan bij de bespreking van het Rekenkamerrapport. Ik heb de verslagen er nog eens op nagekeken en ja, dat klopte. Ja, meneer Van Verk, u heeft in 2011 gezegd, is het niet tijd voor het zwaar weer scenario? Maar de VSP had dat ook al gezegd. Maar voorzitter, wat het rapport betreft, wij zijn content dat de kwaliteit van de door de raad vastgestelde beleidskaders voldoende is en ook dat de raad over de in exploitatie genomen gronden voldoende is geïnformeerd. De aanbevelingen van de Rekenkamercommissie herkennen we. We vragen u actualisatie van de nota grondbeleid 2009 en deze aanpassingen te bespreken in de auditcommissie en gemeenteraad, met daarbij de vaststelling van het weerstandsvermogen Grondbedrijf volgens de nota risicomanagement en weerstandsvermogen 2013, zodat daar ook eenheid in komt. Wij betreuren het namelijk dat het weerstandsvermogen en het risico van het Grondbedrijf onjuist en afwijkend van de stad is opgesteld. Hierdoor kan de raad op het verkeerde been zijn gezet. De VSP vindt ook dat wij de hand in eigen boezem moeten steken voor wat betreft het toezicht op de strategische grondvoorraad en niet in exploitatie genomen gronden. Maar ook hier heeft u als college grote steken laten vallen. U had hierover moeten rapporteren aan de raad. De VSP vindt dat het onacceptabel is dat de strategische grondvoorraad de stad heel veel geld kost: twee ton per maand. Daarbij de lijst bekijkend staan er al lang gronden op die niet meer als strategisch aangemerkt kunnen worden. Noodzakelijk is om het grondzaakoverleg weer door de agendacommissie periodiek in te plannen, maar nu als complete stand van zaken Grondbedrijf, met in exploitatie, niet in exploitatie en strategische gronden en daarbij ook de in eigendom zijnde gebouwen mee te nemen, want daar hebben we ook heel veel geld in zitten. Voorzitter, wij kunnen niet alles verkopen in deze tijd, maar we kunnen wel eens kijken of we de kostprijs er niet uit kunnen halen, zodat de rentelasten gaan verminderen. Voorzitter, de laatste keer dat er over in exploitatie genomen gronden is gesproken in een commissie is begin 2012 geweest. De VSP vindt dit echt te lang geleden en we hebben dat ook al een paar keer aangegeven. Er is zeker ook in het 14

15 project Richting Kiezen inzicht in de grex nodig. Dit om beslissingen op de juiste manier te kunnen afwegen en nemen. Wij vinden dan ook dat u zich niet gehouden heeft aan uw informatieplicht bij gewijzigde grondwaarden en omstandigheden in projecten. Er wordt al ruim een jaar gevraagd om de grexen van de Stadswerven en nog steeds is er geen informatie. Als laatste, voorzitter, vindt de VSP de kwalificatie 'misleidend op bladzijde 48 toch wel iets te zwaar aangezet', als je de situatie waaronder dit gepresenteerd is in ogenschouw neemt. Dit bleek duidelijk uit de stukken die ik gelezen heb. Maar dat deze presentatie niet geheel betrouwbaar was, is nu wel duidelijk, ook al waren we eind 2011 in de veronderstelling dat de ergste dip op de woningmarkt voorbij was. Terugkijkend weten we nu wel beter. Wat betreft de motie van de SGP/ChristenUnie, voorzitter, die ondersteunen wij. Tot zover in eerste termijn. Dank u. De voorzitter Dank u vriendelijk. Mevrouw Kensenhuis. Mevrouw Kensenhuis Voorzitter, de fractie WEK heeft met aandacht kennis genomen van het onderzoeksrapport van de Rekenkamer en wij zijn tevreden met het feit dat er eindelijk een besluit wordt genomen om een stap terug te doen in tijden van crisis. Eerlijk gezegd zou een kind van acht dat allang hebben voorzien. Met verbazing heb ik ook geluisterd naar vorige sprekers die verontwaardigd waren over hoe het allemaal gegaan is. Wanneer er een tijd is van crisis, dan moet je je aanpassen aan omstandigheden en je moet leren van je gemaakte fouten. De gemeenteraad heeft de taak om te controleren en kaders te stellen. Het college heeft op haar beurt de taak om volledige informatie te verschaffen en zodra hier geen sprake van zou zijn, dan kan de gemeenteraad niet goed functioneren. Al met al is er sprake van een wisselwerking, waarbij de gemeenteraad bij gerede twijfel niet akkoord hoort te gaan met voorhanden liggende informatie en nee zou moeten zeggen bij voorstellen waar er sprake is van gerede twijfel. De veronderstelling dat de informatie aan de raad voldoende is, is in de ogen van de fractie WEK een uitspraak waar je alle kanten mee op kan gaan. Het moet een signaal zijn aan alle partijen dat er iets niet klopt als de raad keer op keer om informatie moet vragen c.q. zeuren. Als die informatie uitblijft, dan is er gerede twijfel om je af te vragen: wat klopt hier niet en niet akkoord te gaan met wat er op tafel ligt op dat moment. WEK verwacht niets anders van het college en raad dan dat zij hun werk naar behoren doet en allen de hand in de eigen boezem steken en wederom leren van de fouten en deze les op een juiste manier toepast in de toekomst. Voorzitter, ik wil het hierbij laten. De voorzitter Dank u vriendelijk. Dan is de eerste termijn geweest. Ik kijk even naar het college. Het college gaat reageren. Wethouder Mos. Wethouder Mos Voorzitter, dank u wel. Allereerst ook vanuit de kant van het college complimenten voor het onderzoek van de Rekenkamer. Wij hebben elkaar als raad en college eerder gesproken bij de prognoses van het Grondbedrijf en de updates daarop en volgens mij hebben we toen met zijn allen al aangegeven dat het Grondbedrijf in deze economische tijden een zorgenkindje aan het worden is en dat daar de nodige risico's in zitten, dus goed dat de Rekenkamer daar onderzoek naar gedaan heeft. Ik zal ook maar gelijk verwijzen naar het woord in principe. De aanbevelingen nemen wij over, alleen, daar waar het gaat om het stukje weerstandsratio, maar daar zou collega Van de Burgt nog iets over gaan zeggen, die voldoende is om de risico's binnen het Grondbedrijf af te kunnen dekken. Ja, in de nota risicomanagement en weerstandsvermogen hebben we de combinatie gemaakt van de risico's bij het Grondbedrijf en de stad, waarbij een deel van de risico's die bij het Grondbedrijf gelopen worden ook op stadsniveau kunnen worden opgevangen. Staat u ons toe om daar in die uitwerking een uitweg voor te verzinnen en dan gaan wij die aanbevelingen gewoon overnemen. Want we hebben als college geen reden om verstoppertje te spelen; we hebben er juist ook aandacht voor gevraagd om het gesprek met de raad aan te gaan over de doelen die we in het verleden gesteld hebben. Zijn die nog steeds actueel en liggen we daarbij nog op koers? 15