INTEGRAAL HANDHAVINGSBELEID GEMEENTE EIJSDEN-MARGRATEN. handhaving in ontwikkeling

Transcriptie

1 INTEGRAAL HANDHAVINGSBELEID GEMEENTE EIJSDEN-MARGRATEN handhaving in ontwikkeling versie 3 januari 2012

2 Inhoudsopgave 1. Inleiding Handhavingsvisie en doelstellingen Beleidscyclus integrale handhaving Beleidscyclus Bestuurlijke vaststelling risicoanalyse, programma en beleid Risicoanalyse Prioriteitenstelling Jaarlijks integraal handhavingsprogramma Voorgenomen activiteiten Afstemming met bestuursrechtelijke en strafrechtelijke handhavingspartners Monitoring Periodieke evaluatie en rapportage Handhavingsinstrumenten Preventieve handhaving Deregulering Handhaafbaarheid van regels Communicatie en voorlichting Mediation Toezicht Repressieve handhaving Bestuursrechtelijke handhaving Strafrechtelijke handhaving Gedogen Organisatie gemeentelijke handhaving en landelijke ontwikkelingen Scheiding vergunningverlening en handhaving Toezichtslast Mandaatregeling Procesbeschrijvingen Interne afstemming Borging capaciteit en middelen...29 Bijlagen Bijlage 1: Nalevingsstrategie...31 Bijlage 2: Besluit omgevingsrecht Bijlage 3: Uitgevoerde Risicoanalyses...40 Bijlage 4 Leidraad handhavingsacties en begunstigingstermijnen...46 Bijlage 5: Resultaten onderwerpen enquête

3 1. Inleiding De handhaving van het bestuursrecht is van wezenlijk belang voor de geloofwaardigheid van de overheid en van de regels die zij stelt. Handhaving draagt bij aan een leefbare, veilige en duurzame gemeente waar het prettig is om te wonen, werken en te verblijven. De voormalige gemeenten Eijsden en Margraten zijn per 1 januari 2012 samengevoegd. Beide gemeenten beschikten over handhavingsbeleid voor bouw- en ruimtelijke regelgeving uit 2007 en over handhavingsbeleid voor de milieuregelgeving uit respectievelijk 2004 en In de periode zijn tal van landelijke ontwikkelingen en veranderingen in de wet- en regelgeving geweest die nopen tot een actualisering van het bestaande handhavingsbeleid. Zo kent de nieuwe Wet ruimtelijke ordening een handhavingsbeleid- en verslagleggingsverplichting. De Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo), die op 1 oktober 2010 in werking is getreden, vereist van de gemeenten dat de handhaving van de omgevingsvergunning integraal plaats vindt. In het Besluit omgevingsrecht (Bor) is een verplichting opgenomen voor de bestuursorganen om handhavingsbeleid voor het omgevingsrecht (o.a. milieu, ruimtelijke ordening, bouwen, brandveiligheid etc.) vast te stellen en zijn hiervoor kwaliteitseisen opgenomen. Daarnaast is de handhavingstaak van de gemeente vergroot door de komst van nieuwe wet- en regelgeving (zoals het activiteitenbesluit, het Gebruiksbesluit, Bestuurlijke strafbeschikking en de verwachte wijziging van de Drank- en horecawet medio 2012 ). In onderhavig integraal handhavingsbeleidsplan zijn de handhavingsbeleidsplannen uit de voormalige gemeenten Eijsden en Margraten samengevoegd tot één handhavingsbeleidsplan. Onderhavig handhavingsbeleid geldt voor de periode en handelt over alle beleidsvelden onder de fysieke leefomgeving (bouwen, milieu, ruimtelijke ordening, brandveiligheid, APV en bijzondere wetten). De gemeente heeft nog meer handhavende taken (belasting, leerplicht etc.) maar omdat een directe relatie met de fysieke leefomgeving ontbreekt, maken deze geen onderdeel uit van dit handhavingsbeleidsplan. Door het handhavingsbeleid van de voormalige gemeenten Eijsden en Margraten samen te voegen en te actualiseren wordt de mogelijkheid geboden om nieuwe prioriteiten vast te leggen en de beschikbare personele capaciteit effectiever in te zetten en om keuzes te maken over de benodigde en gewenste samenwerking. 3

4 Het onderhavige handhavingsbeleid is opgesteld aan de hand van de kwaliteitseisen voor handhaving die in het Besluit omgevingsrecht (Bor) en de Ministeriële regeling omgevingsrecht (Mor) zijn opgenomen. Het Bor en het Mor maken onderdeel uit van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo). Het voorgestelde handhavingsbeleid van de gemeente Eijsden-Margraten is in overeenstemming met deze nieuwe regelgeving. Als basis voor het integrale handhavingsbeleid zijn in hoofdstuk 2 gemeentebrede doelstellingen voor de handhaving geformuleerd. Hoofdstuk 3 gaat in op de beleidscyclus. In hoofdstuk 4 worden de handhavingsinstrumenten behandeld en de gemeentelijke organisatie komt in hoofdstuk 5 aan de orde. 4

5 2. Handhavingsvisie en doelstellingen Handhavingsvisie Het college ziet in handhaving een kerntaak van de gemeente. De handhaving van de weten regelgeving en voorschriften in het kader van de fysieke leefomgeving is van het grootste belang om de kwaliteit van de leefomgeving te waarborgen. De gemeente dient er zorg voor te dragen dat de burger het gevoel heeft dat op een integere en adequate wijze met deze taak wordt omgegaan. Doelstellingen Goede handhaving begint bij het bepalen van breed binnen de organisatie gedragen doelstellingen die de basis vormen voor het werk van handhaving en keuzes die daarbinnen gemaakt worden. De doelstellingen zoals hieronder geformuleerd moeten ertoe leiden dat de gemeente Eijsden-Margraten op basis van bestuurlijk vastgestelde prioriteiten planmatig, programmatisch, meetbaar en volgens vaste uitgangspunten en juridische randvoorwaarden haar handhavingstaak uitvoert. De onderstaande doelstellingen zijn gebaseerd op de strategische visie van de gemeente Eijsden-Margraten, het raadsprogramma en de uitgangspunten zoals opgenomen in het handhavingsbeleid bouw- en ruimtelijke regelgeving en het handhavingsbeleid milieuwetgeving van de voormalige gemeenten Eijsden en Margraten. 1. Leefbaarheid, veiligheid en gezondheid waarborgen Risico s voor veiligheid en gezondheid moeten zoveel mogelijk worden voorkomen en waar dat niet (geheel) mogelijk is op een verantwoord niveau te worden beheerst. Bouwwerken moeten voldoen aan constructieve-, brandveiligheidseisen en gezondheidsvoorschriften en voorschriften met betrekking tot gebruik of opslag van gevaarlijke stoffen. Deze moeten in acht worden genomen en potentieel gevaarlijke handelingen of situaties in de openbare ruimte moeten worden voorkomen. Objecten met de grootste risico s worden het meest frequent gecontroleerd. 5

6 Natuur en landschap zijn kernkwaliteiten van de gemeente en vergroten de leefbaarheid. De ruimtelijke en landschappelijke kwaliteit dient behouden te blijven en waar mogelijk verbeterd te worden. 2. Verhogen van integraliteit en efficiency De gemeente Eijsden-Margraten wil de administratieve lastendruk voor bedrijven en burgers verminderen door in- en extern integraal te werken waarbij zoveel als mogelijk sprake is van één controlemoment. Het operationaliseren van deze doelstelling zal plaatsvinden in het jaarlijks op te stellen integrale handhavingsprogramma. Doordat handhaving thans nog meer integraal wordt opgepakt, wordt naar verwachting efficiencywinst geboekt. Handhaving wordt immers niet louter meer sectoraal uitgeoefend, waarbij handhaving op ieder beleidsveld apart wordt behandeld. Hierdoor kan bijvoorbeeld met één controle een beeld worden verkregen van naleving van de regels op de genoemde beleidsvelden. Dit vergt echter ook nogal wat van de gemeentelijke medewerkers. Vaak sectoraal opgeleid zullen zij nu meer integraal moeten gaan werken. Dat is een groeiproces. Er zal in een opleidingenplan aandacht worden besteed aan de opleiding en ontwikkeling van benodigde competenties van de betrokken medewerkers. Voorts wordt bezien op welke wijze de betrokken medewerkers kunnen/moeten worden gefaciliteerd om hun taak goed uit te kunnen voeren. In het jaarlijkse handhavinguitvoeringsprogramma zullen de mogelijkheden worden verkend om de uitvoering van taken waar mogelijk te combineren en zodoende zo efficiënt mogelijk te werken. Verdergaande standaardisatie van werkprocessen moet tijd opleveren die vervolgens kan worden besteed aan de echte probleemgevallen. 3. Je krijgt wat je verdient Een goede communicatie (preventief) over de inhoud en eisen van (nieuwe) wet- en regelgeving en voorschriften uit (omgevings-)vergunningen moet ertoe leiden dat burgers, bedrijven en instellingen goed geïnformeerd zijn en voorkomen dat er teveel zaken in een vervelend en tijdrovend (repressief) bestuurlijk handhavingstraject terecht komen. Door een onderscheid te maken in voorlopers (bedrijven met een goed naleefgedrag), middenmoters en achterblijvers en hierop de toezichtfrequentie aan te passen, (achterblijvers intensief controleren en voorlopers niet of minder frequent) worden bedrijven met een goed naleefgedrag beloond. Daartoe wordt een bonus-malus systeem ontwikkeld en geïmplementeerd. 6

7 Door bedrijven met een goed naleefgedrag een zelfcontrole te laten uitvoeren (omgekeerde bewijslast) en als gemeente steekproefsgewijs te controleren wordt capaciteit bespaard die elders kan worden ingezet. Hiervoor is het wel noodzakelijk dat de gemeente eerst kennis opdoet van welke bedrijven over een goed naleefgedrag beschikken. Waar regels desondanks niet worden nageleefd zal de gemeente handhavend optreden. Door gebruikmaking van de ter beschikking staande handhavingsinstrumenten wordt naleving van de desbetreffende regel(s) als het ware afgedwongen. Daarmee zal het naleefgedrag na afloop van een bestuursrechtelijk handhavingstraject (op dat moment) 100% zijn. 4. Programmatische uitvoering van toezicht en handhavingstaken en toezicht en handhavingsbeleid als hitteschild Handhaving dient programmatisch, planmatig en cyclisch opgepakt te worden, waarbij jaarlijks een integraal handhavingsprogramma wordt vastgesteld, jaarlijks aan het bestuur wordt gerapporteerd over de handhavingsactiviteiten en het bestuur zo nodig prioriteiten en doelstellingen bijstelt. Het gemeentebestuur is er van doordrongen dat de regels en uitgangspunten uit dit beleidsplan onverkort worden toegepast bij de uitvoering van de gemeentelijke taken op het gebied van toezicht en handhaving. Dat betekent ook dat in gelijke gevallen op een zelfde wijze wordt gehandeld. Het mandaat voor de uitvoering van de gemeentelijke handhavingstaken zijn vergaand gemandateerd aan de ambtelijke organisatie. De ter beschikking staande instrumenten zoals opgenomen in dit beleidsplan zullen voor de activiteiten die worden opgenomen in het jaarlijkse handhavingsprogramma onverkort worden toegepast. Het beleidsplan fungeert in die zin ook als een hitteschild voor de ambtelijke organisatie die met de uitvoering hiervan is belast. Achteraf zal verantwoording worden afgelegd over de wijze waarop het beleid is toegepast. 5. De gemeente Eijsden Margraten past het ZORRO-principe toe (Zoek Onnodige Regels op en Ruim ze Op) Alleen regels die een nut en noodzaak hebben verdienen handhaving. Gelet hierop zullen nut en noodzaak van gemeentelijke regels in de jaarlijks te houden evaluatie worden meegenomen. Op die manier kan worden bezien of de eigen regels nog actueel zijn en een toegevoegde waarde hebben of dat zij moeten worden aangepast, dan wel geschrapt. 7

8 3. Beleidscyclus integrale handhaving 3.1 Beleidscyclus Voor het integrale handhavingsbeleid van de gemeente Eijsden-Margraten geldt de volgende beleidscyclus: Uit: Wegwijzer omgevingsvergunning, module Handhaving, Ministerie van VROM, december 2007 Deze beleidscyclus wordt ook wel de dubbele regelkring genoemd en komt voort uit een landelijk aanbevolen en alom toegepast model. De verschillende stappen, vormen samen het beleid (bovenste kring) en het uitvoeringsprogramma (onderste kring) en kennen als gemeenschappelijke deler het programma en de organisatie. In de volgende paragrafen komen de verschillende stappen uitvoeriger aan bod. Hier volgt een korte beschrijving van de cyclus op zich. Prioriteiten en doelen Het programma en de organisatie vormen het middelpunt van dit stroomschema. Voordat de cyclus kan starten moet eerst helder zijn waar de prioriteiten liggen en wat de te bereiken doelstellingen zijn. In hoofdstuk 2 zijn de doelstellingen geformuleerd en verderop in dit hoofdstuk komen de prioriteiten aan de orde. 8

9 Strategie Om het gewenste resultaat te bereiken, wordt een strategie bepaald, die neergelegd is in dit integrale handhavingsbeleid. Programma en organisatie Uit de gekozen strategie volgt een programma, waarin de jaarlijkse aanpak wordt vermeld. Het programma wordt door burgemeester en wethouders vastgesteld, rekening houdende met de uitgangspunten van het beleid. Het college brengt het programma ter kennis van de raad. Naast het programma staat de organisatie. De organisatie bestaat uit mensen, die zich met handhaving bezig houden. Daarbij gaat het om de mensen die het beleid opstellen en vaststellen en de mensen, die handhavingsacties uitvoeren. Programma en organisatie moeten op elkaar zijn afgestemd, wil het resultaat zo optimaal mogelijk zijn. Werkwijze Het programma moet natuurlijk ook worden uitgevoerd. Voordat hieraan wordt toegekomen, moet de werkwijze helder zijn om te komen tot die uitvoering. De werkwijze wordt vastgelegd in procesbeschrijvingen en protocollen. Deze moeten voor iedereen duidelijk en transparant zijn. Monitoring Om uiteindelijk te kunnen beoordelen of de gestelde doelen zijn gehaald en wat hiervoor nodig is geweest, moet de uitvoering worden gevolgd (monitoring). Zodoende wordt inzicht verkregen in hoe het verloop van de handhavingsacties is, welke resultaten worden geboekt en in welke mate de doelen worden bereikt. Voor zover daartoe aanleiding is, kan middels monitoring het programma tussentijds worden bijgesteld. Sinds kort (2 e helft 2011) beschikt de gemeente Eijsden-Margraten over een integraal registratiesystreem voor alle taakvelden die vallen onder de fysieke leefomgeving (Squit XO). In paragraaf 3.4 wordt hier nader op in gegaan. Evaluatie Aan het einde van de eerste cyclus zal het hele proces worden geëvalueerd. Daarbij is de belangrijkste vraag: zijn de gestelde doelen gehaald?. Verder is het belangrijk om onder meer te weten wat goed is gegaan, wat minder goed of fout is gegaan, wat beter zou kunnen en of het mogelijk is om efficiënter te werken. Een mogelijke uitkomst van de evaluatie is dat een deel van de prioriteiten en doelen moeten worden bijgesteld. Dit kan ook gevolgen hebben voor de te kiezen strategie, hetgeen zijn weerslag kan hebben op het nieuwe programma en de organisatie. Het nieuwe programma zal weer moeten worden uitgevoerd en zo begint de volgende cyclus. 9

10 3.2 Bestuurlijke vaststelling risicoanalyse, programma en beleid Belangrijk onderdeel van het beleid is het bepalen van de risico s, die met niet naleving van de regels zijn gemoeid. Hiertoe dient op basis van de Wabo, die op 1 oktober 2010 in werking is getreden, een probleemanalyse (=risicoanalyse) te worden opgesteld met betrekking tot de naleving van het bij of krachtens de betrokken wetten bepaalde in de gevallen waarin de zorg voor de handhaving daarvan aan de gemeente is opgedragen. Omdat het onmogelijk is alle handhavingstaken optimaal uit te voeren, moeten keuzes worden gemaakt. Dit gebeurt aan de hand van het stellen van prioriteiten. De prioriteitenstelling vormt de basis voor het beleid en voor het jaarlijks vast te stellen handhavingsprogramma. In het jaarlijkse programma worden de prioriteiten opgenomen, waaraan voor het desbetreffende jaar betekenis wordt gehecht en die uit de algemene prioriteiten van het beleid voortvloeien. Het programma kent een directe relatie met de begroting, waarin de middelen voor realisering van het programma zichtbaar worden opgenomen Risicoanalyse De risico s zijn bepaald aan de hand van een model voor een risicoanalyse. De risico s vloeien voort uit de kans op een bepaald effect vast te stellen. Gerekend is volgens de volgende formule: Risico = kans x effect De gehanteerde risicoanalyse kent een viertal modules, te weten APV en bijzondere wetten, milieu, bouwen en ruimtelijke ordening en brandweer. Voor elk van deze modules zijn de risico s in beeld gebracht. Daarbij is uitgegaan van de kans op een bepaald effect en is de zwaarte van dat effect erbij betrokken. Hoe groter de kans en hoe groter de zwaarte, des te hoger komt een risico op de prioriteitenlijst. De risico s zijn ingedeeld in vijf klassen, waarbij klasse I een zeer groot risico aangeeft, klasse II een groot risico, klasse III een beperkt risico, klasse IV een klein risico en klasse V een zeer klein risico. De exacte werkwijze om tot de analyses te komen is in de Handleiding Risicomodule vermeld, die in bijlage 3 is opgenomen. Ook de uitkomst van de analyses zelf zijn in de bijlagen terug te vinden. Voor meer informatie wordt kortheidshalve naar de bijlagen verwezen. De klassen met de grootste (I en II) en beperkte risico s (III) worden hier onder genoemd. Voor de klassen met de kleine risico s (IV en V) wordt verwezen naar de bijlagen. 10

11 Grootste risico s ( klasse I en II) Milieu Bezine Service Station met LPG Opslag propaan Bouwen en RO Categorie 5.1 Nieuwbouw/verbouw bedrijven klasse 1 Categorie 4 Nieuwbouw grondgebonden woningen Illegale bouw. Niet gestarte c.q. vorderende bouwwerken Categorie 3. Nieuwbouw woongebouw Vergunningvrije bouwwerken Beperkte risico s (klasse III) Autobedrijven Loonbedrijf Agrarisch akkerbouw Agrarisch gemengd Agrarisch fruitteelt Metaalbewerkingsbedrijven Opslag vuurwerk Categorie 1 bouw vrijstaande bijgebouwen bij woonhuis Categorie 6.2 Nieuwbouw overige verbouw publiekstoegankelijke bouwwerken Monumentenbescherming Illegale sloop Brandveiligheid Logiesgebouwen Camping PSZ Bejaardentehuis Woongebouwen voor niet zelfredzame personen. Hotel restaurant Gevangenis Zaal KDV Museum Gebedshuis Restaurant zaal Café Indoor-recreatie APV en bijzondere wetten Evenementen >100 personen Ontheffing Drank- en Horecawet Kermis organiseren Evenementen tussen de personen Vergunning Drank en Horecawet Optochtvergunningen Standplaatsvergunning Vergunning exploiteren sexinrichting/escort Vergunning snuffelmarkt Evenementen < 50 personen Ontheffing geluidshinder Ligplaatsen Sluitingsuur winkels en horecabedrijven Samenscholing Ontheffing bezigen vuurwerk 11

12 Op basis van het Besluit omgevingsrecht dient vorenstaande uitgevoerde risicoanalyse jaarlijks geactualiseerd te worden op basis van een analyse van ontwikkelingen die van invloed kunnen zijn op de prioriteitstelling. De resultaten daarvan worden ieder jaar gehanteerd voor het opstellen van een raming van de benodigde capaciteit en vertaald naar het handhavingsuitvoeringsprogramma en de begroting Prioriteitenstelling Uit de risicoanalyse komt naar voren welke ongewenste gedragingen en situaties zich voordoen en welke negatieve effecten dit meebrengt. Idealiter worden direct alle problemen aangepakt en opgelost. Dit is echter niet mogelijk, omdat daartoe de capaciteit niet toereikend is en omdat handhaving een langdurig traject is. Gelet hierop moeten keuzes worden gemaakt en moeten prioriteiten worden gesteld. Prioriteren houdt in dat er taken wel worden uitgevoerd maar ook dat er taken niet of in beperkte mate worden uitgevoerd. Met name in dat laatste schuilt een bestuurlijk restrisico: wil het bestuur die risico s accepteren? Het bestuurlijke restrisico wordt jaarlijks expliciet opgenomen in het integrale handhavingsprogramma. De taken die in deze lijst van restrisico s staan opgenomen worden voor het betreffende programmajaar (in principe) niet uitgevoerd (mogelijk vindt steekproefsgewijs controle plaats). Niet alleen veiligheid en gezondheid moeten prioriteit krijgen binnen het handhavingsbeleid, maar ook zaken die burgers en bedrijven als storend ervaren op het gebied van leefbaarheid. De prioriteiten worden bepaald door: - Uitkomst risicoanalyse; - Wensen van de burgers (resultaat enquete onder de inwoners ); - Bestuurlijke prioriteiten (lokale aandachtspunten). - Eventuele landelijke en/of regionale prioriteiten Uitkomst risicoanalyse Met de risicoanalyse (zie ) zijn de prioritaire activiteiten gegeven. De inspanningen op het gebied van handhaving zullen dan ook primair moeten worden gericht op de objecten met de grootste risico s, die in de klassen I en II zijn opgenomen. Secundair verdienen de objecten met een beperkt risico (klasse III) de aandacht. Tertiair zijn dat de kleine risico s (klasse IV en V). Wensen van de burgers Middels een internet-poll (digitale enquête via de website van de gemeente Eijsden- Margraten) zijn de inwoners en ondernemers van de gemeente Eijsden-Margraten in de gelegenheid gesteld om aan te geven welke vijf handhavingsonderwerpen met prioriteit 12

13 dienen te worden opgepakt door de gemeente. Aan deze enquête hebben 202 personen deelgenomen. Conclusie is dat mensen zich het meest storen aan achtereenvolgens: Niet opruimen van hondenpoep Zwerfafval Illegaal dumpen van (huishoudelijk)afval Hangjongeren Geluidsoverlast bij evenementen Bestuurlijke aandachtspunten (lokale aandachtspunten) Er zal meer aandacht worden besteed aan het toezicht in het buitengebied. Daarbij handelt het zich onder meer om zwerfvuil en de aantasting van kleine landschapselementen. Ook zal een groter aandeel van het toezicht in de openbare ruimte buiten de reguliere kantooruren gaan plaatsvinden (flexibele inzet van BOA s). Landelijke en regionale prioriteiten Landelijk en regionaal kunnen er prioriteiten worden bepaald op basis waarvan de gemeente wordt gevraagd om medewerking te verlenen aan de uitvoering van projecten. Deze zullen, indien de gemeente deze prioriteiten onderschrijft, worden opgenomen in het jaarlijkse handhavingsprogramma. Het bepalen van de jaarlijkse prioriteiten geschiedt door burgemeester en wethouders en vindt zijn weerslag in het handhavingsprogramma. In het op te stellen handhavingsprogramma (=uitvoeringsprogramma) wordt specifiek aangegeven op welke onderwerpen wordt ingezet, hoe dat gebeurt en welke capaciteiten daarvoor zijn benodigd. Hierbij zal ook aandacht worden geschonken aan de financiële aspecten, die aan handhaving zijn verbonden (wat gaat het kosten?). Op basis van bovengenoemde prioriteiten is er gewerkt aan een concept handhavingsprogramma. Daarvoor zijn drie varianten ontwikkeld: de maximale, de adequate en de huidige variant. Op 10 januari 2012 heeft het college besloten om te kiezen voor de huidige variant. Daarbij heeft het college de ambitie uitgesproken om op termijn toe te groeien naar de adequate variant. Deze keuze is vooral ingegeven door de huidige financiële mogelijkheden. De huidige variant is vervolgens gehanteerd voor de verdere uitwerking van het handhavingsprogramma Na 2012 wordt er jaarlijks een nieuw handhavingsprogramma opgesteld. 3.3 Jaarlijks integraal handhavingsprogramma Aan de hand van de probleemanalyse en de prioriteitenstelling op basis daarvan zal per jaar een integraal handhavingsprogramma worden opgesteld voor de beleidsvelden ruimtelijke ordening, bouwen, milieu, (brand)veiligheid, APV en bijzondere wetten, waarin concreet 13

14 wordt aangegeven wat de te bereiken doelen voor het desbetreffende jaar zijn en welke acties zullen worden ondernomen om die doelen te bereiken. Hierbij zijn de doelstellingen en prioriteiten die in het handhavingsbeleid zijn opgenomen leidend. Het programma wordt door burgemeester en wethouders vastgesteld en ter kennisname voorgelegd aan de gemeenteraad Voorgenomen activiteiten De voorgenomen activiteiten uit het handhavingsprogramma zullen in de eerste plaats realistisch moeten zijn in relatie tot de beschikbare uren en beschikbare capaciteit. Hiervoor is benodigd dat inzicht bestaat in de huidige capaciteit, die voor handhaving beschikbaar is. Ook moet duidelijk zijn hoeveel uren per actie te verwachten zijn. Zijn de uren en capaciteit niet toereikend om de voorgenomen activiteiten uit te voeren, dan zal een keuze moeten worden gemaakt hetzij voor (tijdelijke of permanente) uitbreiding van de capaciteit, hetzij voor bijstelling naar beneden van de te ondernemen activiteiten (en daarmee het accepteren van een groter bestuurlijke restrisico). De uit te voeren activiteiten zijn deels preventief en deels repressief van karakter. In hoofdstuk 4 worden de instrumenten om te komen tot naleving van de regels beschreven. De toe te passen instrumenten zullen op de jaarlijks gestelde doelen worden afgesteld. Om te komen tot resultaatsoptimalisatie zal een bepaalde aanpak, een zekere strategie worden gekozen. Bij handhaving staat de nalevingsstrategie centraal. Hierin is opgenomen welke activiteiten worden ondernomen om te komen tot naleving van de regels. De nalevingsstrategie kan op zijn beurt worden onderverdeeld in de volgende strategieën: A. Preventiestrategie; B. Toezichtstrategie; C. Sanctiestrategie; D. Gedoogstrategie. De gemeente Eijsden-Margraten zal een combinatie van deze strategieën toepassen, opdat het resultaat zo groot als mogelijk zal zijn. De strategieën zijn nader uitgewerkt in de bijlagen Afstemming met bestuursrechtelijke en strafrechtelijke handhavingspartners Volgens de Wabo moet ook aandacht worden geschonken aan de afstemming met de andere partners op het gebied van de handhaving. Naast de strafrechtelijke partners (politie en justitie) betreft het ook de bestuursorganen van het Rijk, de provincie en het waterschap. Daarbij moet onder andere aandacht worden besteed aan de prioriteiten en doelstellingen, die ieder van de partners heeft, aan (gezamenlijk) toezicht, periodiek overleg, en de in te zetten instrumenten.

15 Het onderhavige beleid met daaraan gekoppeld het jaarlijkse uitvoeringsprogramma moet bij de andere partners bekend zijn en wordt daarom aan hun toegestuurd. Over de uitvoering van het programma worden vervolgens heldere afspraken gemaakt met die partners. Gelet op de integrale benadering van handhaving zal de gemeente Eijsden-Margraten, daar waar mogelijk, overleg hebben met de volgende disciplines en organisaties: Samenwerkingsknooppunt Limburg Gemeenten in Limburg Zuid Brandweer Politie Openbaar Ministerie Provincie Waterschap Rijkswaterstaat Staatsbosbeheer Vier maal per jaar vindt een Wabo breed ambtelijk coördinatorenoverleg plaats binnen de regio Maastricht en Mergelland. Daarnaast vindt er structureel overleg met de politie plaats over de uitvoering van de handhaving op het gebied van de fysieke leefomgeving. Met het Waterschap was voorheen een contract gesloten dat zij de gemeente ondersteunt bij de controles op de lozing van afvalwater. Dit contract is niet meer verlengd. De gemeente is sinds de inwerkingtreding van de Wabo op 1 oktober 2010 bevoegd ten aanzien van controles op indirecte lozingen en voert de controles zelf uit. Met de provincie is een intentieoverenkomst afgesloten met afspraken over de afstemming van de handhaving onder de Wabo. In Limburg Zuid wordt bovendien gewerkt aan de totstandkoming van een Regionale uitvoeringsdienst (RUD). Daarin worden (vooralsnog alleen) de basistaken ondergebracht. De consequenties daarvan voor de gemeente Eijsden- Margraten worden separaat aan het gemeentebestuur voorgelegd. Het is van het grootste belang, dat voornoemde handhavingspartners wederzijds informatie kunnen uitwisselen. Een goede ICT- infrastructuur is daarbij onmisbaar. In dat opzicht beschikt de gemeente Eijsden-Margraten sinds kort (2 e helft 2011) over een integraal registratiesysteem. Hieronder in paragraaf 3.4. wordt nader ingegaan op het vereiste registratie- en monitoringssysteem. 3.4 Monitoring Monitoring is bedoeld om na te gaan of de uitgevoerde acties ook tot het gewenste resultaat leiden en de handhavingsdoelstellingen worden bereikt. Op basis van de registratie en monitoring kan de voortgang van iedere aparte handhavingsactie worden gevolgd en wat 15

16 daarvan de uiteindelijke uitkomst is. Ook de voortgang en de resultaten van de diverse acties krijgen een plaats in de monitoring. Op die manier kan duidelijk worden gemaakt hoe de voortgang loopt en is verlopen, waarbij kennis wordt vergaard over hoe lang een bepaald traject heeft geduurd en of er al dan niet oponthoud is geweest. Het spreekt voor zich dat ook de resultaten worden bewaakt. Deze zijn immers bepalend voor het beoordelen of de doelstellingen worden gehaald. Tot voor kort (1e helft 2011) werden verschillende registratiesystemen binnen de gemeente Eijsden-Margraten gebruikt om te kunnen monitoren. Er was onvoldoende toegankelijkheid in de verschillende systemen waardoor de afstemming met andere afdelingen bemoeilijkt werd. Dit vroeg om harmonisatie. Een ambtelijke werkgroep heeft medio 2011 een keuze voor een nieuwe Wabo applicatie voorbereid die voor die zowel door vergunningverlening als toezicht en handhaving kan worden gebruikt. Dit systeem, Squit XO is in de 2 e helft van 2011 aangeschaft en wordt momenteel geïmplementeerd binnen de gemeente Eijsden-Margraten. Verwacht wordt dat het nieuwe systeem in februari 2012 operationeel is. Het betreft een integraal geautomatiseerd monitorings- en registratiesysteem voor zowel vergunningverlening als alle toezicht- en handhavingsactiviteiten op het gebied van de fysieke leefomgeving. De implementatie zal een groot deel van 2012 in beslag nemen. 3.5 Periodieke evaluatie en rapportage Voor de periodieke evaluatie en rapportage naar het bestuur wordt aansluiting gezocht bij de cyclus voor planning en control. Middels bestuursrapportages en de jaarrekening, wordt aangegeven of de uitvoering van de in het uitvoeringsprogramma opgenomen activiteiten op schema ligt en in hoeverre deze bijdragen aan het bereiken van de gestelde doelen. Jaarverslag Burgemeester en wethouders brengen op basis van de evaluatie en rapportage een jaarverslag uit, dat zij ter kennis brengen van de gemeenteraad. Het jaarverslag geeft het beeld weer van hoe uitvoering is gegeven aan het handhavingsbeleid en wat de uitkomsten daarvan zijn. De verantwoording van inzet, prestaties en resultaten vindt plaats conform de eisen zoals opgenomen in de Wabo en het hierbij behorende Bor en Mor. Dit houdt in dat verantwoording wordt afgelegd over: - Het bereiken van de geformuleerde doelstellingen. 16

17 - De uitvoering van afspraken die gemaakt zijn met andere betrokken bestuursorganen en de organen die belast zijn met de strafrechtelijke handhaving over de samenwerking en de afstemming van handhavingswerkzaamheden. - Prestaties handhaving, zoals aantal controles per categorie, de mate waarin de toezicht- en sanctiestrategie is toegepast, de realisatie van geplande bezoekfrequenties, tijdigheid van hercontroles, tijdigheid versturen controleverslag en brief, het naleefgedrag en de evaluatie van de handhavingsresultaten uitmondend in verbeteringen ten aanzien van de handhavings(beleids)cyclus. - Terugkoppeling van resultaten en aanbevelingen. De jaarlijkse evaluatie kan leiden tot bijstelling van doelstellingen, beleid en of prioriteiten. 17

18 4 Handhavingsinstrumenten In het vorige hoofdstuk zijn de strategieën genoemd, die kunnen worden aangewend om de gestelde doelen te bereiken. In dit hoofdstuk worden de toe te passen handhavingsinstrumenten nader uit de doeken gedaan. Om ervoor te zorgen dat de regels worden nageleefd, staan verschillende instrumenten ter beschikking. Daarbij gaat het niet alleen om instrumenten, waarmee daadwerkelijk handhavend kan worden opgetreden, maar ook om instrumenten en manieren, die eveneens tot het gewenste resultaat leiden zonder dat feitelijk handhavend optreden hoeft te worden aangewend. In het navolgende komen deze instrumenten aan bod, waarbij de instrumenten in twee delen kunnen worden opgesplitst, te weten preventieve handhaving en repressieve handhaving. Preventieve handhaving doet zich voor voordat sprake is van een overtreding. Repressieve handhaving komt aan bod, wanneer de overtreding (nog) gaande is. 4.1 Preventieve handhaving Bij preventieve handhaving gaat het niet om daadwerkelijk handhavend optreden, maar om acties die erop zijn gericht om te komen tot naleving van de regels, waarbij feitelijk handhavend optreden nu juist wordt voorkomen. Manieren om preventief op te treden zijn gelegen in deregulering, handhaafbaarheid van regels en communicatie en voorlichting. Ook het uitoefenen van toezicht kan als een vorm van preventief handhaven worden aangemerkt Deregulering Deregulering houdt het schrappen in van regels. Logischerwijs gaat het daarbij om regels, waarvan de betekenis verloren is gegaan of die conflicteren met andere regels of door het bestuur als niet (meer) zinvol worden aangemerkt. Het is de bedoeling om alleen regels te hebben, die een nut en noodzaak hebben. Alleen deze regels verdienen handhaving. Het in de gaten houden van de eigen regels en de eventuele bijstelling daarvan kunnen worden gezien als intern preventief handhaven. In hoofdstuk 2 is in dit kader de toepassing van het ZORRO-principe genoemd. De cluster handhaving vervult hierbij een signalerende functie naar de vakafdeling Ruimtelijke ontwikkeling. 18

19 4.1.2 Handhaafbaarheid van regels In het verlengde van het voorgaande moeten de geldende regels ook afdwingbaar en handhaafbaar zijn. Om de handhaafbaarheid van (beleids)regels te vergroten is het van belang dat er een goede interne afstemming plaats vindt tussen degene die de regels opstelt en de handhaver hiervan. In dit kader is het van groot belang om een handhaafbaarheidstoets uit te voeren bij nieuwe of te wijzigen normstelling in bestemmingsplannen, verordeningen, maatwerkvoorschriften en bij projecten en vergunningen. Over de handhaafbaarheidstoets vindt afstemming plaats De primaire verantwoordelijkheid voor de handhaafbaarheidstoets ligt bij de vakafdeling Ruimtelijke ontwikkeling en het team vergunningverlening. De cluster toezicht en handhaving heeft een adviserende rol. Daarnaast zal een regel pas gehandhaafd worden als deze eenduidig en handhaafbaar is Communicatie en voorlichting In het streven naar naleving van de regels kan een grote slag worden gewonnen met communicatie en voorlichting. Immers, vaak is onwetendheid en onbekendheid met de regels de oorzaak van niet naleving van die regels. Het is algemeen bekend dat de regeldruk (veelal onder Europese invloed) in de laatste jaren sterk is toegenomen. Het is dan ook niet zo vreemd dat burgers, bedrijven en instellingen niet van alle regels op de hoogte zijn. Daar komt nog bij dat de regels onderhevig zijn aan verandering. Binnen een paar jaar zijn tal van regels veranderd en aangepast. Denk hierbij aan de Woningwet en het Bouwbesluit, Gebruiksbesluit, de Wro, het Activiteitenbesluit, de Wet luchtkwaliteit, de Wet op de archeologische monumentenzorg en de Wabo. Omdat al deze wet- en regelgeving vooral de gemeente treft en daarmee ook haar ingezetenen, is het van belang dat de gemeente de burgers, bedrijven en instellingen actief informeert en voorlicht over de van toepassing zijnde regels. Door vergroting van de bekendheid met de regels zal overtreding daarvan wegens onbekendheid met die regels worden weggenomen. Een goede communicatie en voorlichting zijn daarvoor onontbeerlijk. Dit instrument is te kwalificeren als externe preventieve handhaving. Om de bekendheid van en met de regels te bewerkstelligen zijn de volgende aspecten daarbij van belang: communicatiedoel, doelgroepen en communicatiemiddelen. A. Communicatiedoel Het beoogde doel, dat via communicatie en voorlichting in de eerste plaats moet worden bereikt is het creëren van bewustwording bij burgers, bedrijven en instellingen. Zij moeten zich (meer) ervan bewust zijn dat bepaalde regels en daaraan gekoppeld bepaalde normen 19

20 gelden en wat deze inhouden. Daarmee wordt ook de nodige duidelijkheid over de regels geboden. Verder moet ook het besef bestaan dat de gemeente bij niet naleving van die regels een actief handhavingsbeleid erop nahoudt en welke gevolgen dit voor de overtreder met zich kan brengen. Verder is het een doel om drempelverlaging te bereiken, in de zin dat burgers, bedrijven en instellingen weten dat de gemeente Eijsden-Margraten voor hen bereikbaar is. Het besef dat de gemeente een dienstverlenende organisatie is en dat zij ook qua informatieverschaffing op het gebied van de geldende regels open staat, moet worden vergroot. B. Doelgroepen In de eerste plaats is het van belang om wegens de hiervoor genoemde redenen de burgers, bedrijven en instellingen via communicatie en voorlichting te bereiken. In de tweede plaats kunnen ook de externe partners op het gebied van handhaving, zoals de provincie, het waterschap, het ministerie van Infrastructuur en Milieu en politie en justitie, via communicatie en voorlichting op de hoogte worden gebracht van de manier waarop de gemeente Eijsden-Margraten zich bezig houdt met handhaving. In de derde plaats dienen communicatie en voorlichting de interne organisatie. Ook collega s vernemen hoe handhaving in de eigen organisatie is ingebed en bij wie zij terecht kunnen voor informatie hierover. C. Communicatiemiddelen De gemeente Eijsden-Margraten beschikt over een aantal communicatiemiddelen, die voor diverse informatieoverbrenging worden gebruikt. De communicatiemiddelen zullen ook voor het verschaffen van informatie op het gebied van handhaving worden aangewend. Deze middelen zijn de gemeentelijke website, de gemeentepagina in het lokale huis-aan-huis blad, het informeren via brieven en folders en het houden van informatiebijeenkomsten. Om het nieuwe handhavingsbeleid zo effectief als mogelijk onder de aandacht te brengen kan het beste daarvan melding worden gedaan via de website en door een publicatie in het lokale huis- aan huisblad. Voor inwerkingtreding van het handhavingsbeleid schrijft de Algemene wet bestuursrecht (Awb) voor dat dit wordt gepubliceerd. Periodiek zal een artikel in het Eijsden-Margratense huis- aan huisblad en op de gemeentelijke website worden gewijd aan handhaving, waarbij verschillende onderwerpen zullen worden belicht. Naleefgedrag krijgt in de communicatie meer aandacht. Jaarlijks worden activiteiten op het terrein van communicatie in het handhavingsprogramma opgenomen Mediation Vaak komen handhavingsdossiers voort uit intermenselijke problemen. De onderlinge verhoudingen zijn verstoord en vervolgens worden ruzies uitgevochten via wettelijke procedures. De gemeente wordt dan wel gebruikt om het pleit in iemands voordeel te

21 beslechten. Voor de gemeente betekent dit veel inzet en langdurige juridische procedures terwijl de kern van het probleem daarmee niet wordt opgelost. Wanneer blijkt dat sprake is van dergelijke verstoorde verhoudingen zal de gemeente Eijsden-Margraten overwegen om het instrument mediation in te zetten. Via bemiddeling, door de gemeente zelf of door een externe mediator, zal dan worden getracht het geschil tussen partijen bij te leggen Toezicht Bij het uitoefenen van toezicht is in het begin van dat toezicht nog geen sprake van een overtreding van de regels. Tijdens en aan het einde van het toezicht kan dit veranderen, omdat toezicht is bedoeld om na te gaan of zich strijdigheden voordoen. Door het toezicht kan het niet naleven van de regels aan het licht komen. Daarmee zit toezicht als het ware op de scheidslijn van preventief en repressief handhaven. Onder het instrument toezicht worden hier alle vormen van controles begrepen, voor zover deze betrekking hebben op milieu, bouwen, ruimtelijke ordening, brandveiligheid, APV en bijzondere wetten. Het gaat niet alleen om controles, die naar aanleiding van een vergunning worden uitgevoerd, maar ook om controles waartoe geen (directe) aanleiding bestaat. Zoals vermeld is toezicht primair bedoeld om na te gaan of conform de regels wordt gehandeld. Is dat niet het geval, dan zal gebruik worden gemaakt van een van de repressieve handhavingsinstrumenten om de situatie weer in overeenstemming met de regels te brengen. Door het uitoefenen van toezicht toont de gemeente Eijsden-Margraten dat zij actief met handhaving bezig is. Burgers, bedrijven en instellingen zullen zich ervan bewust zijn dat ook zij gecontroleerd kunnen worden. Dit besef zal burgers, bedrijven en instellingen ertoe bewegen om hun naleefgedrag te vergroten. Het uitoefenen van toezicht heeft als neveneffect een soort van afschrikwekkende werking en is daardoor ook te zien als een manier van preventief handhaven. 4.2 Repressieve handhaving Bij repressieve handhaving is sprake van niet naleving van een regel en is een overtreding gaande. De instrumenten zijn dan ook gericht op beëindiging van die overtreding. De instrumenten zijn verder uit te splitsen in bestuursrechtelijke handhaving, privaatrechtelijke handhaving en strafrechtelijke handhaving. 21

22 4.2.1 Bestuursrechtelijke handhaving Zoals de benaming al aangeeft, is deze vorm van handhaving verankerd in het bestuursrecht. In artikel 125 van de Gemeentewet is de bevoegdheid tot het toepassen van een last onder bestuursdwang neergelegd. In de Algemene wet bestuursrecht is bepaald dat in plaats van het toepassen van een last onder bestuursdwang de mogelijkheid bestaat om een last onder dwangsom op te leggen. Voorts is er de mogelijkheid om een (begunstigende) beschikking in te trekken. Stappenplan Voordat echter tot toepassing van de genoemde instrumenten kan worden overgegaan, moet de overtreder (en/of degene die bij machte is om een einde aan de overtreding te maken) in de gelegenheid worden gesteld zijn zienswijze uit te brengen over de voorgenomen handhaving. Daarmee bestaat bestuursrechtelijke handhaving uit meerdere stappen. Voor deze beleidsperiode past de gemeente Eijsden-Margraten het stappenplan toe zoals opgenomen in de sanctiestrategie die onderdeel uitmaakt van de nalevingsstrategie in bijlage 1. Uitgangspunt bij het handhavingstraject is dat een eenmaal gestarte procedure ook helemaal wordt doorlopen totdat de overtreding is beëindigd. Op die manier wordt gehandeld om de doelstelling tot naleving te bereiken. Controle en aanschrijving Handhaving (repressief) is eerst geboden wanneer sprake is van een overtreding van een of meerdere regels. Dat sprake is van een overtreding zal moeten worden geconstateerd. Daarbij moet een rapport worden opgesteld, waarin duidelijk is omschreven wat de feitelijke situatie is en op welke wijze deze strijdig is met de van toepassing zijnde regel(s). Foto s zijn hierbij onmisbaar. Naar aanleiding van de geconstateerde overtreding zal de overtreder hierop (moeten) worden aangesproken en moet hij via een brief in de gelegenheid worden gesteld om binnen een bepaalde termijn een einde te maken aan de overtreding. Leidt dit niet tot beëindiging van de overtreding, dan zal de overtreder een tweede brief krijgen waarin het toepassen van bestuursrechtelijke handhaving wordt aangekondigd en waarbij de mogelijkheid wordt geboden een zienswijze te geven. 22 Oplegging en uitvoering van bestuursrechtelijke handhavingsbeschikking Als de controle en de aanschrijving niet het gewenste effect sorteren, zal een bestuursrechtelijke handhavingsbeschikking moeten worden genomen. Daarbij kan worden gekozen uit het opleggen van een last onder dwangsom, een last onder bestuursdwang en het intrekken van een begunstigende beschikking. Bij dit laatste instrument geldt natuurlijk wel dat eerst een begunstigende beschikking moet zijn verleend. Ook bij het nemen van de handhavingsbeschikkingen moet een begunstigingstermijn worden geboden, waarbinnen de overtreding ongedaan kan worden gemaakt zonder dat het tot daadwerkelijk ten uitvoer brengen van de handhavingsbeschikking komt. Als de overtreding niet binnen de

23 begunstigingstermijn is weggenomen, moet vervolgens de corrigerende actie van het desbetreffende besluit worden uitgevoerd. Dit kan inhouden het innen van verbeurde dwangsommen, het feitelijk ongedaan (laten) maken van de strijdigheid en het daadwerkelijk intrekken van de begunstigende beschikking, waarbij dit laatste nog geen einde maakt aan de overtreding. Uitgaande van het feit dat in beginsel handhavend wordt opgetreden, zal in deze situatie een vervolg worden gegeven in de vorm van het opleggen van een last onder dwangsom, dan wel door toepassing van een last onder bestuursdwang. Uitgangspunten bij toepassing van de instrumenten Dwangsom Bij het toepassen van een instrument staat voorop dat sprake dient te zijn van het meest geëigende middel. Voor het opleggen van een last onder dwangsom wordt gekozen wanneer geen sprake is van een spoedeisend karakter of wanneer sprake is van een herhaling of voortzetting van een overtreding. Het opleggen van een last onder dwangsom zal wat dat betreft het meest voorkomende instrument zijn. Aandachtspunt bij dit instrument is het bepalen van de hoogte van de dwangsom. Die moet in een redelijke verhouding staan tot de zwaarte van het geschonden belang en de beoogde werking van de dwangsomoplegging. In de praktijk komt het erop neer dat, voor zover dat mogelijk is, moet worden bekeken welk (financieel) voordeel de overtreding oplevert. De hoogte van de dwangsom zal dit voordeel uiteraard moeten overstijgen om zodoende de overtreder te bewegen een einde te maken aan die overtreding. Er zal duidelijk moeten worden gemaakt hoe het dwangsombedrag is opgebouwd en bepaald. Bij het bepalen van de hoogte van de dwangsom en het maximum te verbeuren bedrag raadpleegt de gemeente Eijsden- Margraten de landelijke leidraad voor dwangsombedragen. In het kader van het professionaliseringsproject is op landelijk niveau een leidraad dwangsombedragen en hersteltermijnen samengesteld. Deze is gebaseerd op ontwikkelingen her en der in het land. De leidraad is geen uitputtende lijst maar bevat enkele voorbeelden van standaardovertredingen. Inmiddels is de lijst aangevuld met de onderdelen RO/Bouwen en Bijzondere wetten. De referenties zijn bedoeld als leidraad en zijn geen vaste gegevens. Per geval zal moeten worden bekeken of het redelijk is de referenties toe te passen of dat hiervan moet worden afgeweken. De leidraad is bijgevoegd in bijlage 4. Voor het onderdeel bouwen is een bouwkostenlijst vastgesteld op grond waarvan de hoogte van de op te leggen last onder dwangsom wordt bepaald. De bouwkostenlijst wordt jaarlijks herzien. Na het verlopen van de begunstigingstermijn moet de beschikking worden geëffectueerd en worden de dwangsommen (of de kosten van het toepassen van een last onder 23

24 bestuursdwang) vervolgens ingevorderd. Indien de dwangsom niet het beoogde effect heeft (beëindiging van de overtreding) kan in plaats van de dwangsom bestuursdwang worden toegepast. Bestuursdwang Het toepassen van een last onder bestuursdwang is het zwaarste middel dat in het bestuursrecht ter beschikking staat. De overheid maakt namelijk inbreuk op het eigendomsrecht en aanverwante rechten om op die manier een einde te maken aan een strijdige situatie. Daarom zal het middel van bestuursdwang alleen worden toegepast in situaties, die daarom vragen. In zijn algemeenheid kan hierover worden opgemerkt dat het dan gaat om situaties, waarbij de veiligheid en gezondheid in het geding zijn en bij grove en grootschalige overtredingen. Ook zijn er situaties, waarbij (nagenoeg) direct ingrijpen is geboden. Ook dan zal bestuursdwang worden toegepast. In dat geval zal de daadwerkelijke actie vrijwel direct moeten worden uitgevoerd en kan deze niet vooraf in de vorm van een beschikking worden gegoten (spoedeisende bestuursdwang). Het is echter vanzelfsprekend dat zo snel als mogelijk na het toepassen van bestuursdwang alsnog een bestuursdwangbeschikking moet worden genomen. Het is verder mogelijk om de kosten van de uitvoering van bestuursdwang op de overtreder te verhalen. Uitgangspunt is dat het verhalen van de kosten in de regel zal worden toegepast. Evenals bij het opleggen van een last onder dwangsom geldt ook hier dat per geval een nadere afweging moet worden gemaakt. Intrekking begunstigende beschikking Hiervan kan alleen sprake zijn als een begunstigende beschikking is verleend en deze een relatie heeft met de overtreding(en). Het intrekken van een begunstigende beschikking maakt geen einde aan de strijdigheid, maar vergroot deze zelfs. Andere zaken, die onder de werkingssfeer van de beschikking vallen en die legitiem zijn, verliezen door de intrekking de legitimiteit. Doordat dit instrument de strijdigheid niet oplost, zal hiermee prudent moeten worden omgegaan. Resultante van de intrekking is ook dat vervolgens moet worden bezien welk instrument (bestuursdwang of dwangsom) zal worden toegepast om de strijdigheid op te heffen Strafrechtelijke handhaving Voor zover een overtreding van een regel als strafbaar feit is aangemerkt, is het eveneens mogelijk om strafrechtelijk te handhaven. Deze bevoegdheid komt toe aan het Openbaar Ministerie (OM) en kan dus niet door de gemeentelijke overheid worden aangewend. 24 Buitengewone opsporingsambtenaar Naast de algemene opsporingsambtenaren (veelal politieagenten) bestaan ook buitengewone opsporingsambtenaren (BOA s). De BOA s zijn alleen bevoegd tot opsporing van strafbare feiten waarvoor ze zijn aangewezen. De gemeente Eijsden-Margraten beschikt

25 zelf over 2 BOA s. Beide BOA s zien met name toe op de overtredingen in de openbare ruimte. Voor andere overtredingen is de gemeente aangewezen op de politie. Er zal meer inzet worden gepleegd bij het toezicht buiten de reguliere kantooruren. Bestuurlijke strafbeschikking De gemeente Eijsden-Margraten heeft ervoor gekozen (regionaal)om gebruik te maken van het instrument bestuurlijke strafbeschikking. In het geval van de bestuurlijke strafbeschikking wordt een proces verbaal opgemaakt. Invordering en afhandeling van bezwaar en beroep vindt plaats door het Centraal Justitieel Invorderingsbureau (CJIB). De gemeente ontvangt per ingediend proces verbaal een vaste vergoeding. Samenloop/ flankerend beleid Bij samenloop en flankerend beleid gaat het om het naast elkaar bestaan van bestuursrechtelijke handhaving en strafrechtelijke handhaving. Beide vormen van handhaving zijn naast elkaar en ook ten aanzien van eenzelfde overtreding mogelijk. Tot april 2010 was uitgangspunt dat overtredingen van regels, die ook strafbaar zijn gesteld, in ieder geval aan het OM gemeld worden. Met het OM zijn in het verleden in het kader van de bestuursovereenkomst handhaving Limburg provinciebreed afspraken gemaakt over: Welke informatie het OM van de gemeente wenst te ontvangen en Wanneer (in welke gevallen) het OM tot vervolging zal over gaan. Het Openbaar Ministerie heeft bij brief van 21 april 2010 aan de gemeenten in Limburg laten weten dat het hierboven genoemde flankerend beleid vanuit het functioneel parket in de provincie Limburg niet wordt gecontinueerd. 4.3 Gedogen Gedogen houdt eenvoudigweg in dat niet wordt opgetreden tegen een situatie, die strijdig is met de geldende regels. Gelet op de beginselplicht tot handhaving en de serieuze aanpak van de gemeente Eijsden- Margraten van handhaving zal gedogen zich slechts in uitzonderlijke situaties (kunnen) voordoen. Uitgangspunt in de gemeente Eijsden-Margraten is dat indien er gedoogd wordt, het rijksbeleid zoals vastgelegd in de nota grenzen aan gedogen als uitgangspunt wordt genomen. Dit rijksbeleid is opgenomen in de nalevingsstrategie in bijlage 1). Als wordt gedoogd, gebeurt dit expliciet middels een beschikking. Aan de gedoogbeschikking worden voorwaarden verbonden om de strijdige situatie zo kort als mogelijk te laten duren en om de afwijking van de regels tot een minimum te beperken. 25