Lymfoedeem. Lymfoedeem
|
|
- Pieter-Jan Verbeke
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 1
2 is een ophoping van lymfevocht. Men spreekt ook vaak van een dikke arm. Als u een okselklieruitruiming onderging of als uw lymfeklieren werden bestraald, dan moet u rekening houden met een aantal aandachtspunten. U hebt immers een levenslang risico op lymfoedeem. 2 Deze brochure geeft u meer informatie over lymfoedeem. Hebt u nog vragen, stel ze dan gerust aan uw arts of verpleegkundige. Inhoud 1. Wat is lymfoedeem? 2. Een okselklieruitruiming 3. Wat zijn de klachten bij lymfoedeem? 4. Wat zijn de gevolgen van lymfoedeem? 5. Wat kan ik doen om lymfoedeem te voorkomen? 6. Hoe kan lymfoedeem behandeld worden? 7. Mijn gegevens
3 1. Wat is lymfoedeem? Wat doet het lymfevatenstelsel in ons lichaam? Zoals het lichaam een bloedvatenstelsel heeft, heeft het ook een lymfevatenstelsel. Het lymfevatenstelsel is een soort buizenstelsel dat verspreid is over het hele lichaam. In bijna alle lichaamsweefsel ontspringen kleine lymfevaten. Het lymfevatenstelsel zorgt voor de afvoer van lymfe en mondt uiteindelijk uit in de bloedbaan. Lymfe is een helder vocht dat geproduceerd wordt in alle weefsels en organen van het lichaam. In de lymfe worden stoffen opgenomen en afgevoerd die in de weefsels niet op hun plaats zijn: eiwitten, water, vreemde substanties die de weefsels zijn binnengedrongen bv. bacteriën, ontstekingscellen en kwaadaardige cellen. Op verschillende plaatsen op de lymfebanen liggen lymfeklieren die dienst doen als zuiveringsstations. 3 Bron: KWF, kankerbestrijding, lymfoedeem Wat is lymfoedeem? ontstaat als gevolg van schade, in dit geval door het verwijderen en/of het bestralen van de lymfeklieren of de oksel. Er ontstaat schade aan het normaal lymfevatensysteem, met een gedaalde transportcapaciteit van het lymfestelsel als gevolg. Eiwitrijk vocht stapelt zich op in de arm. Of iemand lymfoedeem ontwikkelt, is moeilijk te voorspellen. Ook het moment en de manier waarop iemand het krijgt is voor iedereen verschillend.
4 2. Een okselklieruitruiming Bij een okselklieruitruiming worden de lymfeklieren in de oksel weggenomen. De hoeveelheid weggenomen lymfeklieren varieert. Door deze wegname ontstaat een onderbreking van de lymfebanen die van de arm komen, waardoor het lymfevocht minder goed afgevoerd wordt. De eiwitten worden niet meer afgevoerd en trekken vocht aan. In bepaalde gevallen stapelt dit vocht zich op in de weefsels; Dit kan leiden tot lymfoedeem of een gezwollen arm. Het lymfevocht kan zich ook ter hoogte van de borstkas (voor- en/of achterzijde) opstapelen. is dus geen gevolg van de borstoperatie maar wel een gevolg van een okseloperatie. A: de grote borstspier B: de oksel lymfeklieren, 1 ste niveau C: de oksel lymfeklieren, 2 de niveau D: de oksel lymfeklier, 3 de niveau E: lymfeklieren boven het sleutelbeen F: lymfeklieren in de borstklier 4 kan direct na de operatie optreden, of maanden en zelfs jaren nadien. U moet hier dus steeds alert voor zijn. Het is dan ook belangrijk om na een okselklieruitruiming rekening te houden met de informatie van de arts, de verpleegkundige en de kinesist. kan ook optreden na een bestraling van de okselklieren. Na een okselklieruitruiming kan ook uw schouder pijn doen. Deze ligt vlakbij het probleemgebied dat net meer lymfevocht moet verwerken. Als er lymfoedeem optreedt, is het belangrijk zo snel mogelijk contact op te nemen met uw arts, huisarts of borstverpleegkundige om een behandeling te starten. In sommige gevallen kan er ook gekozen worden om preventief te starten met een manuele lymfedrainage.
5 3. Wat zijn de klachten bij lymfoedeem? Een zwelling ter hoogte van uw hand of pols, uw volledige arm, een flank van uw arm, uw oksel of op uw rug. De zwelling veroorzaakt een gevoel van stuwing. Kledij en sieraden gaan knellen door de toename in de omvang van uw arm. Door het oedeem kunnen uw gewrichten stijf zijn en pijnlijk aanvoelen. 5 Een zwaar gespannen en vermoeid gevoel in uw arm. Dit gevoel kan u zelfs ervaren als er geen duidelijke zwelling aanwezig is. Het kan gezien worden als een eerste waarschuwing. Door rust te nemen kunnen de symptomen zich herstellen. Pijn ter hoogte van uw arm, elleboog of schouder. zelf is niet pijnlijk. Bij lymfoedeem dat te snel ontstaan is, is er plots een hogere druk in het weefsel waardoor u wel pijn kan ervaren. Door lymfoedeem neemt het gewicht van de arm toe. Dit extra gewicht zorgt voor een overbelasting en pijnlijke gewrichten en dit voornamelijk ter hoogte van de schouder. 4. Wat zijn de gevolgen van lymfoedeem? Bij een ernstige vorm van lymfoedeem kan u niet meer zo goed functioneren als vroeger en bent u beperkt in uw dagelijkse bezigheden. Uw beweeglijkheid is beperkt, vooral in de schouders, nek, elleboog en pols. Doordat uw beweeglijkheid beperkt is, kan u ook meer pijn hebben. Als er niets gedaan wordt aan het lymfoedeem kan er gevaar zijn op ernstige infecties en vorming van littekenweefsel. Het weefsel wordt helemaal hard. Dit noemt men ook fibrosevorming. Fibrosevorming is niet meer te herstellen.
6 5. Wat kan ik doen om lymfoedeem te voorkomen? Bepaalde soorten kanker en behandelingen veroorzaken een risico op de ontwikkeling lymfoedeem. Dit is ook het geval bij borstkanker. Het is belangrijk om levenslang rekening te houden met volgende tips: 6 Controleer! Meten is weten Het is belangrijk om voor uw operatie en na uw operatie de omvang van uw arm te meten. Dit gebeurt steeds op dezelfde manier. Controleer ook uw gewicht voor de operatie, want een toename van de omvang van uw arm kan ook het gevolg zijn van een gewichtstoename. Daarom wordt de risicoarm altijd vergeleken met de gezonde arm. Men neemt als regel voor lymfoedeem een toename van de omvang van 10%. Meld ook elke zwelling aan de arts of verpleegkundige. Beweeg uw arm en schouder Beweging stimuleert de afvoer van lymfevocht. Na de operatie is het aangewezen uw arm en schouder lichtjes en geleidelijk aan te bewegen. Het is belangrijk dat u uw lichaam niet opspant maar dat u de hals, schouder en arm zoveel mogelijk ontspant. U kan uw schouder en arm het best bewegen met specifieke oefeningen. Het schoudergewricht kan u bewegen door middel van actieve en passieve mobilisatie bij de kinesitherapeut (op voorschrift van de arts). De lymfeafvoer kan belemmerd zijn als uw arm langdurig naar beneden hangt. Als u gaat zitten, leg uw arm dan wat hoger. Dat vergemakkelijkt de afvoer van het lymfevocht. Als u een lange tijd stapt, kan u het volgende doen: uw hand in uw jaszak stoppen, uw hand tussen de knopen steken, regelmatig een vuist maken maken met de hand, de arm af en toe omhoog bewegen of met een paraplu lopen. Volgende oefeningen helpen u om uw arm te mobiliseren en kan u perfect thuis uitvoeren:
7 Oefening 1: muurklimmen Sta met uw gezicht naar de muur en plaats uw voeten een beetje van de muur af. Uw voorhoofd kan u laten rusten tegen de muur, zo blijft u ook uw evenwicht gemakkelijker houden. Buig uw ellebogen en plaats uw handen op de muur, op schouderhoogte. Kruip nu met de vingers langzaam naar boven tot de gezonde arm helemaal gestrekt is. Probeer met de geopereerde arm zo hoog mogelijk te kruipen. Kruip dan weer langzaam naar omlaag. Rust even uit en herhaal de oefeningen een aantal keer. 7 Oefening 2: arm naar achteren bewegen Lichte spreidstand, armen naast het lichaam. Hand van de geopereerde kant zo hoog mogelijk opwaarts brengen op de rug. Als dit moeilijk is, eventueel met hulp van de andere arm. Praktisch interessant bv. om beha te sluiten en te openen, rug te wassen enz.
8 Oefening 3: werken met de ellebogen Ga in een gemakkelijke positie staan (schouders lichtjes achteruit en de knieën licht gebogen). Strek uw armen uit op schouderhoogte. Breng uw handen achter uw hoofd en plooi de ellebogen. Breng de ellebogen naar voor tot ze elkaar raken. Breng dan de ellebogen weer zo ver mogelijk naar achter en strek de armen weer uit. Herhaal deze oefening een aantal keer. 8 Oefening 4: zijwaartse bewegingen Ga zitten en neem een handdoek vast. Doe alsof u uw rug afdroogt met de handdoek. Wrijf de handdoek heen en weer over uw rug, eerst zijwaarts en dan van boven naar beneden. Oefening 5: armen naar achter brengen Vanop een stoel of krukje vertrekt u vanuit een juist uitgangshouding: romp recht, schouders laag en ontspannen, iets naar achter. U blijft steeds spontaan rustig doorademen. Armen samen boven het hoofd brengen en vervolgens samen naar achter de rug brengen en omgekeerd. Oefening met handen in de nek en terug met ellebogen zo ver mogelijk naar achter (rugwaarts) brengen.
9 Oefening 6: grote cirkels maken Vanuit stand met aangezicht naar de muur, armen langs de romp, voeten tegen elkaar. Beide armen opnieuw langs de muur opwaarts (tot handen samen) en neerwaarts bewegen. 9 Over het algemeen is sporten goed (zwemmen, fietsen en lopen). Het beïnvloedt het oedeem gunstig. Vermijd overbelasting van uw arm Beweging stimuleert de afvoer van lymfevocht, maar het is ook belangrijk om uw arm niet te veel te belasten. Probeer een evenwicht te vinden. Na een inspanning heeft uw lichaam tijd nodig om zich te herstellen. Neme deze tijd. Signalen van overbelasting zijn: zwelling, pijn of een vermoeid gevoel. Vermijd het optillen van zware lasten met de risicoarm. Vermijd zware handtassen of tassen met schouderriemen. Vermijd krachtige, herhalende bewegingen tegen een weerstand (bv. schrobben, duwen, trekken). Indien u toch de arm overbelast, leg die dan in hoogstand. Draag tijdens het reizen met het vliegtuig een armkous (al dan niet met handschoen) aan de risicoarm. Tijdens het vliegen kan uw arm door de luchtdruk gaan zwellen. Voorkom wondjes Een wondje kan oedeem veroorzaken of verergeren omdat de arm minder weerstand biedt tegen infectie. Bovendien is het lymfevocht een goede voedingsbodem voor bacteriën. De eerste tekenen van een infectie zijn: roodheid, zwelling, warmte en een plaatselijk kloppend gevoel. Ook wondroos kan voorkomen. Dit is een plotseling optredende ontsteking van de huid en gaat gepaard met koorts en koude rillingen.
10 Vermijd elke vorm van kwetsuur (snijwond, verbranding, insectenbeten, kattenkrabben,...). Als u zich toch gekwetst hebt, is het aangewezen om de wonde grondig te ontsmetten en af te dekken met een pleister. Draag handschoenen bij het uitvoeren van huishoudelijke taken, tuinieren of elk ander werk waarbij u zich kan kwetsen. Vermijd verwondingen aan de nagelriem bij de nagelverzorging. Vermijd verwondingen aan uw oksel bij het scheren, scheer bij voorkeur elektrisch of gebruik een ontharingscrème. Let op voor een mogelijke allergische reactie. Vermijd juwelen die wondjes kunnen veroorzaken. Gebruik een neutrale bodylotion of handcrème om de huid soepel te houden en kloven te voorkomen. Gebruik bij het zonnen een zonnecrème met een hoge beschermingsfactor. Voorkom blaren door het verbranden. Gebruik zeepvrije producten. Zeep droogt uw huid uit waardoor de kans op kleine kloofjes weer groter wordt. Droog uw arm steeds zorgvuldig af en let er vooral op dat huidplooien goed droog worden gemaakt (bv. tussen uw vingers). Maak de arts of verpleegkundige steeds attent op uw situatie, zodat er in deze arm niet geprikt wordt voor bloedafname, infuus, inspuiting Laat ook de bloeddruk steeds nemen aan de andere arm. 10 Vermijd extreme temperaturen Door extreme warmte en koude ontstaat er een verhoogde bloedtoevoer, en dus meer lymfeproductie. Vermijd plotse en extreme overgangen tussen warmte en koude. Vermijd extreme warmte door de tijd in heetwaterbaden, infraroodcabines, felle zon en sauna te beperken. Leg in een infraroodcabine of sauna een koude en vochtige handdoek op uw arm. Vermijd warme pakkingen ter hoogte van uw arm. Vermijd heet water bij het huishoudelijk werk. Handwarm water mag wel. Zit niet te dicht en niet te lang naast een houtvuur of kachel. Vermijd extreme koude door handschoenen te dragen bij erg koud weer. Ga niet te lang in de felle zon zitten.
11 Vermijd afknelling van de arm Draag geen spannende kledij, strak zittende juwelen of elastische banden rond de risicoarm. Draag een goed passende BH zonder beugels met brede schouderbandjes, die niet te strak zit en dit gedurende de eerste twee maanden na de operatie. 11 Vermijd overgewicht (obesitas) De pompfunctie van de spieren ondersteunt de afvloei van het lymfevocht. Wanneer men beweegt, wordt deze afvloei gestimuleerd. Mensen met overgewicht bewegen echter minder waardoor er minder afvloei van het lymfevocht is, met een verhoogd risico op lymfoedeem tot gevolg. De zwelling ontstaat vooral in de benen door extra druk. 6. Hoe kan lymfoedeem behandeld worden? De behandeling van lymfoedeem bestaat uit 2 fasen: de ontstuwings- en de onderhoudsfase. Tijdens de eerste fase, de ontstuwingsfase, wil men tot een snelle vermindering van het volume komen. Deze fase bestaat vooral uit manuele lymfedrainage, naast het verder in acht nemen van de preventieve maatregelen (zie hoger). Het ontstuwen van de arm duurt zolang er nog volumevermindering van de arm mogelijk is. Als het beoogde resultaat is bereikt, kan voor een armkous gekozen worden. Tijdens de onderhoudsfase kan u geen volumevermindering meer verwachten. De frequentie van de behandelingen vermindert. Ze hebben als doel het lymfoedeem stabiel te houden. Deze onderhoudsfase duurt vaak levenslang. Manuele lymfedrainage Als er lymfeoedeem optreedt, is manuele lymfdrainage aangewezen. Dit is een specialisatie binnen de kinesitherapie. De kinesist geeft- de patiënt een speciale massage om het
12 overtollige vocht en de eiwitten te verwijderen en de gezonde lymfevaten te openen. Zo wordt het functioneren van de goede vaten bevordert en kunnen ze de taak van de getroffen lymfevaten overnemen. Hierdoor verbetert de afvoer van het vocht en vermindert de zwelling. De manuele lymfedrainage volgens de Vodder-methode of de methode Leduc is een milde, cirkelvormige massagetechniek. Veel patiënten ervaren bij deze massage een kriebelig gevoel net onder de huid en een vermindering van de druk ter hoogte van de gezwollen arm. Manuele lymfedrainage kan ook aangevuld worden met compressietherapie. 12 Op voorschrift van een arts kan voor de lymfedrainage een verhoogde terugbetaling van de mutualiteit verkregen worden. We raden een kinesitherapeut aan die de manuele lymfedrainage uitvoert volgens de Vodder-methode of de Leduc-methode. Deze kinesitherapeuten hebben een gespecialiseerde opleiding gekregen. Via de website kan u een Vodder-therapeut vinden in uw buurt. Een steunmouw of armkous Na de manuele lymfdrainage kan de kinesitherapeut uw arm inzwachtelen om het verkregen resultaat te behouden en te verhinderen dat de arm opnieuw gaat zwellen. De inzwachteling is dus geen therapie op zich. Na een tijd van regelmatig inzwachtelen van de arm volgt best een periode waarin u een armkous draagt. De periode dat u de armkous moet dragen is afhankelijk van de ernst van het oedeem. U draagt de armkous overdag,niet s nachts. Soms zal de kinesitherapeut uw arm intapen met als doel de vaten te vergroten,de compressiedruk op de vaten te verminderen en het bindweefselvocht te geleiden. Deze armkous wordt bij voorkeur op maat gemaakt bij een bandagist. Het dragen van een armkous is geen therapie op zich. Sommige patiënten dragen ook best een handschoen. U hebt per jaar recht op 1 armkous en 2 handschoenen op voorschrift van de behandelende arts. Patiënten met lymfoedeem dragen best ook een armkous als ze met het vliegtuig reizen omdat het drukverschil bestaande symptomen kan verergeren. Compressietherapie Compressietherapie beïnvloedt hoofdzakelijk de resorptie van vloeistoffen. Compressietherapie dient steeds in combinatie met manuele lymfedrainage voorgeschreven te worden.
13 Men spreekt daarom ook wel van complexe fysische therapie. Compressietherapie kan een aanvulling zijn op manuele lymfedrainage maar kan niet als enkelvoudige behandeling van lymfoedeem dienen. Met compressietherapie tracht men de oedeemvermindering te behouden. De arm wordt ingezwachteld of de patiënt krijgt een therapeutische elastische armkous of een niet-elastisch verband aan. Door de aangebrachte externe druk neemt de druk in de weefsels toe waardoor de opname van lymfe door de lymfevaten toeneemt. Intermittente compressietherapie (pressotherapie): met behulp een manchet wordt er druk uitgeoefend om het vocht uit de arm te verplaatsen. 13 Een operatie Als vorige behandelingen niet het gewenste resultaat geven, kan in overleg met uw behandelende arts een ingreep gepland worden: een transplantatie van lymfeklieren uit de lies. Mogelijke aanvullende behandelingen Lymfetaping De huid en de onderliggende weefsels worden door taping in hun functie ondersteund. U kan hierbij makkelijk blijven bewegen. Deze speciale tape komt in elasticiteit, dikte en gewicht overeen met de huid. Taping zorgt voor een betere opname van het weefselvocht en de huid wordt zachter. De tape is latexvrij en bestand tegen water. Verantwoordelijke uitgever: Borstkliniek UZ Gent. November Deze brochure werd enkel ontwikkeld voor gebruik binnen het UZ Gent. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de borstkliniek UZ Gent.
14 Oncologie/0106 Voor de operatie Operatiedatum: / / Omvang pols Omvang elleboog Omvang schouder Na de operatie Datum Omvang pols Omvang elleboog Omvang schouder Gewicht Voor de operatie: kg Na de operatie Datum Gewicht METINGEN LYMFOEDEEM Datum: / / 14
Afdeling Heelkunde, locatie AZU. Voorzorgsmaatregelen voor lymfoedeem
Afdeling Heelkunde, locatie AZU Voorzorgsmaatregelen voor lymfoedeem Na verwijdering of bestraling van lymfeklieren is er altijd een kans op lymfoedeem. Er zijn een aantal factoren die de kans op lymfoedeem
Nadere informatiePATIËNTENINFO LYMFEOEDEEM AAN DE ARM
PATIËNTENINFO LYMFEOEDEEM AAN DE ARM REVALIDATIE INHOUD 1 Inleiding... 4 2 Wat is lymfeoedeem en hoe ontstaat het?... 4 3 Raadgevingen... 6 4 Oefenen van schouder en arm... 7 5 Lymfedrainage van de arm...
Nadere informatieLymfoedeem na een borstoperatie
Lymfoedeem na een borstoperatie Dit hoofdstuk krijgt u als bij uw borstoperatie ook de lymfklieren in de oksel zijn verwijderd. Een klein percentage van de patiënten krijgt, als de lymfeklieren in de oksel
Nadere informatieWat is het lymfestelsel en welke functie heeft het?
Bij u zijn de lymfeklieren uit de oksel verwijderd. Na het verwijderen van de lymfeklieren uit de oksel kan het lymfevocht minder goed worden afgevoerd. Wanneer het vocht zich ophoopt in de arm, dan is
Nadere informatieArmoefeningen na een borstoperatie
Armoefeningen na een borstoperatie 1 Geachte, U hebt zopas een borstoperatie ondergaan. In deze brochure vindt u een beschrijving van de oefeningen die de kinesitherapeut u gaat aanleren, zodat u deze
Nadere informatieBorstzorg. richtlijnen en oefeningen. Paramedische Ziekenhuiszorg
Paramedische Ziekenhuiszorg Borstzorg richtlijnen en oefeningen Inleiding U heeft een van de volgende operaties ondergaan: De borst is verwijderd (ablatie) De lymfeklieren in de oksel zijn verwijderd (okselklierdissectie)
Nadere informatieBewegen na een borstoperatie
0000/192/8 - SJ 29.05.2012 Bewegen na een borstoperatie campus Sint-Jozef Molenstraat 19 2640 Mortsel tel. 03 444 12 11 fax 03 444 13 11 www.st-jozef.be GasthuisZusters Antwerpen patiënteninformatie Tips
Nadere informatieOefeningen en leefregels na het okselkliertoilet
Oefeningen en leefregels na het okselkliertoilet Albert Schweitzer ziekenhuis april 2015 pavo 0342 Oefeningen Na de operatie kan uw schouder aan de geopereerde kant minder beweeglijk zijn. Door armoefeningen
Nadere informatieOncologie. Het voorkomen van lymfoedeem
Oncologie Het voorkomen van lymfoedeem 1 2 Het voorkomen van lymfoedeem Na het operatief verwijderen van de lymfklieren uit de oksel (het okselkliertoilet), bestaat een risico dat zich vocht ophoopt in
Nadere informatiePatiënteninformatie. Okselklierdissectie (OKD) Informatie over verwijdering van lymfeklieren in de oksel
Patiënteninformatie Okselklierdissectie (OKD) Informatie over verwijdering van lymfeklieren in de oksel Okselklierdissectie (OKD) Informatie over verwijdering van lymfeklieren in de oksel Naast het systeem
Nadere informatieEen okselklieroperatie
Binnen enkele weken wordt u geopereerd. Bij u worden dan de lymfeklieren uit de oksel weggehaald. Deze operatie wordt ook wel okselkliertoilet of okselklierdissectie genoemd. Met deze brochure willen we
Nadere informatieLymfoedeem van de arm
Lymfoedeem van de arm In deze folder wordt kort uitgelegd wat lymfoedeem is, hoe het kan ontstaan en wat u er zelf aan kunt doen om de kans op lymfoedeem zo klein mogelijk te maken. Wat is lymfe Lymfe
Nadere informatieHet voorkomen van lymfoedeem
Oncologie Het voorkomen van lymfoedeem Boermarkeweg 60 7824 AA Emmen Postbus 30002 7800 RA Emmen Tel. 0591 69 19 11 MA 868 06-08 -1.00 H 12 1 Wat te doen als u toch klachten krijgt? Alle leefregels ten
Nadere informatieInformatiebrochure Lymfoedeem voor patiënten
Informatiebrochure Lymfoedeem voor patiënten Inhoud Lymfoedeem... 3 1 Omschrijving... 3 2 Preventieve maatregelen tijdens lymfoedeem... 4 2.1 Probeer infecties aan hand en arm te voorkomen... 4 2.2 Advies...
Nadere informatieOefeningen en leefregels na het okselkliertoilet
Oefeningen en leefregels na het okselkliertoilet Oefeningen Na de operatie kan uw schouder aan de geopereerde kant minder beweeglijk zijn. Door armoefeningen te doen, kunt u het herstel van de beweeglijkheid
Nadere informatieBewegen en/of oedeemvorming na een borstoperatie.
5.10.2019 Bewegen en/of oedeemvorming na een borstoperatie. Naam patiënt: Geboorte datum: Informatie die voor u van belang is (omcirkeld): 1. Bewegen na SN en/of lumpectomie/ablatio 2. Bewegen na okselklierdissectie
Nadere informatieLymfoedeem van de arm
Lymfoedeem van de arm In deze folder wordt u kort uitgelegd wat lymfoedeem is, hoe het kan ontstaan en wat u er zelf aan kunt doen om de kans op lymfoedeem zo klein mogelijk te maken. Bij het verwijderen
Nadere informatieFysiotherapie bij de behandeling van borstkanker. Afdeling Fysiotherapie
00 Fysiotherapie bij de behandeling van borstkanker Afdeling Fysiotherapie U wordt behandeld voor borstkanker. Als gevolg van de behandeling(en) is er mogelijk een risico op het krijgen van lymfeoedeem
Nadere informatieLYMFOEDEEM Inleiding
lymfoedeem LYMFOEDEEM Inleiding Deze informatie is bestemd voor patiënten die een borstoperatie hebben ondergaan waarbij eveneens de lymfeklieren uit de oksel zijn verwijderd. Het kan ook zijn, dat u nog
Nadere informatiePreventie van lymfoedeem van de onderste ledematen
Preventie van lymfoedeem van de onderste ledematen informatie voor patiënten INLEIDING 3 LYMFESTELSEL EN LYMFOEDEEM 4 RICHTLIJNEN TER PREVENTIE VAN LYMFOEDEEM 6 BEHANDELING VAN LYMFOEDEEM 9 SIGNALEN BEGINNEND
Nadere informatieFysiotherapie na een okselkliertoilet
Kanker Instituut In deze folder vindt u informatie over preventie van lymfoedeem en oefentherapie met een aantal oefeningen. Preventie van lymfoedeem U heeft een operatie ondergaan waarbij klieren in de
Nadere informatieOefeningen en leefregels na het okselkliertoilet
Oefeningen en leefregels na het okselkliertoilet Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Oefeningen Na de operatie kan uw schouder aan de geopereerde kant minder beweeglijk zijn.
Nadere informatieLymfoedeem aan de arm. Mammapoli Route 10
00 Lymfoedeem aan de arm Mammapoli Route 10 Het lymfestelsel Het lymfestelsel betstaat uit lymfevaten, lymfeklieren en lymfeklierweefsel dat zich in verschillende organen bevindt. Het lymfestelsel speelt
Nadere informatieINFORMATIE VOOR PATIËNTEN MET LYMFOEDEEM VAN DE BOVENSTE LEDEMATEN
LYMFOEDEEMCENTRUM UZ GENT INFORMATIE VOOR PATIËNTEN MET LYMFOEDEEM VAN DE BOVENSTE LEDEMATEN Inhoud 1. Wat is lymfoedeem?... 2 2. Lymfatisch stelsel... 3 3. Verschijnselen... 3 4. Oorzaken... 4 5. Diagnose...
Nadere informatieOnderwerp Behandelmogelijkheden voor lymfoedeem na borstkanker
Onderwerp Behandelmogelijkheden voor lymfoedeem na borstkanker voorstellen Inge Jansen Oedeemfysiotherapeute Opleiding Master oncologiefysiotherapie Praktijk voor Fysiotherapie in Terborg 18-11- 14 Inhoud
Nadere informatieLymfoedeem Radboud universitair medisch centrum
Lymfoedeem Uw arts heeft lymfoedeem bij u geconstateerd. In deze folder zal worden uitgelegd wat lymfoedeem is, hoe het kan worden behandeld en wat u zelf kunt doen om er voor te zorgen dat u zo min mogelijk
Nadere informatieHoe kunt u lymfoedeem voorkomen?
Wilhelmina Ziekenhuis Assen Vertrouwd en dichtbij Informatie voor patiënten Hoe kunt u lymfoedeem voorkomen? z Hoe kunt u lymfoedeem voorkomen? 1 Als u geopereerd bent vanwege borstkanker én de okselklieren
Nadere informatieEen okselklieroperatie
Binnen enkele weken wordt u geopereerd. Bij u worden dan de lymfeklieren uit de oksel weggehaald. Deze operatie wordt ook wel okselkliertoilet of okselklierdissectie genoemd. Met deze brochure willen we
Nadere informatieMaatschap Chirurgie / Afdeling Fysiotherapie. Nazorg bij verwijdering van de lymfeklieren uit de oksel en/of bestraling van de oksel
Maatschap Chirurgie / Afdeling Fysiotherapie Nazorg bij verwijdering van de lymfeklieren uit de oksel en/of bestraling Algemeen Deze informatie is bestemd voor patiënten die een operatie hebben ondergaan
Nadere informatieFysiotherapie na een okselklierdissectie. Afdeling Fysiotherapie
00 Fysiotherapie na een okselklierdissectie Afdeling Fysiotherapie U bent onder behandeling voor een okselklierdissectie. In deze folder staat informatie die voor u belangrijk is na de okselklieroperatie.
Nadere informatieRevalidatie na borstoperatie
Revalidatie na borstoperatie Secretariaat oncorevalidatie 057 35 73 80 Jan Yperman Ziekenhuis Briekestraat 12 8900 Ieper T: 057 35 35 35 info@yperman.net www.yperman.net 58.033N-160715 Diensthoofd Fysische
Nadere informatiePatiënteninformatie. Okselklieruitruiming en lymfoedeem
Patiënteninformatie Okselklieruitruiming en lymfoedeem Inhoud Inleiding... 3 Informatie over het ziektebeeld... 3 Wat zijn de gevolgen van okselklieruitruiming?... 4 Onmiddellijke gevolgen... 4 Lymfoedeem:
Nadere informatiePATIËNTEN INFORMATIE KINESITHERAPIE NA BORSTOPERATIE
PATIËNTEN INFORMATIE KINESITHERAPIE NA BORSTOPERATIE Beste mevrouw Je hebt net een ingreep ondergaan. Hierbij is kinesitherapie na de operatie van groot belang. Het is namelijk belangrijk snel je geopereerde
Nadere informatieAZ Monica, campus Antwerpen Harmoniestraat 68 2018 Antwerpen T 03 240 20 20 F 03 240 20 40
AZ Monica, campus Antwerpen Harmoniestraat 68 2018 Antwerpen T 03 240 20 20 F 03 240 20 40 AZ Monica, campus Deurne Florent Pauwelslei 1 2100 Deurne T 03 320 50 00 F 03 320 56 00 Borstchirurgie: Lymfoedeem
Nadere informatiePatiënteninformatie. Okselklierdissectie (OKD) Informatie over het verwijderen van lymfeklieren in de oksel terTER_
Patiënteninformatie Okselklierdissectie (OKD) Informatie over het verwijderen van lymfeklieren in de oksel 1234567890-terTER_ Inhoudsopgave Pagina Algemeen 4 De operatie 5 Duur van de operatie 5 Duur
Nadere informatiePreventie en behandeling van lymfoedeem van de arm. Informatiebrochure
Preventie en behandeling van lymfoedeem van de arm Informatiebrochure 2 Inleiding u werd in het ziekenhuis opgenomen voor een borstoperatie. Na een operatie voor borstkanker worden soms ook lymfeklieren
Nadere informatieFYSIOTHERAPEUTISCH OEFENSCHEMA NA EEN OPERATIE VAN DE BORST MET OKSELKLIERDISSECTIE
FYSIOTHERAPEUTISCH OEFENSCHEMA NA EEN OPERATIE VAN DE BORST MET OKSELKLIERDISSECTIE 602 Inleiding Het belangrijkste doel van oefenen na een borstoperatie is om te zorgen dat het schoudergewricht, armen
Nadere informatieMelanoom Okselklierdissectie. Poli Dermatologie Poli Chirurgie
00 Melanoom Okselklierdissectie Poli Dermatologie Poli Chirurgie In deze folder vindt u uitleg over een okselklierdissectie na behandeling voor een melanoom. Bij deze ingreep worden de lymfeklieren uit
Nadere informatieLymfoedeem van het been
Afdeling: Onderwerp: Chirurgie Wat is lymfoedeem en hoe ontstaat het? Naast bloedvaten kent het lichaam ook lymfevaten. Door de lymfevaten wordt eiwitrijk weefselvocht (lymfe) teruggevoerd naar het bloedvaatstelsel.
Nadere informatieINFORMATIE VOOR PATIËNTEN MET LYMFOEDEEM VAN DE ONDERSTE LEDEMATEN
LYMFOEDEEMCENTRUM UZ GENT. INFORMATIE VOOR PATIËNTEN MET LYMFOEDEEM VAN DE ONDERSTE LEDEMATEN Inhoud 1. Wat is lymfoedeem?... 2 2. Lymfatisch stelsel... 3 3. Verschijnselen... 3 4. Oorzaken... 3 5. Diagnose...
Nadere informatieLymfoedeem na okselklierdissectie
Lymfoedeem na okselklierdissectie Uw lymfeklieren zijn operatief verwijderd of bestraald. Het lymfestelsel kan hierdoor uit balans raken waardoor de lymfeklieren hun werk niet goed meer kunnen doen. Ze
Nadere informatieWat is het lymfestelsel en welke functie heeft het?
Voorkomen van lymfoedeem Bij u zijn de lymfeklieren uit de oksel verwijderd. Of u wordt bestraald op de oksel. Na het verwijderen van de lymfeklieren uit de oksel of bestraling kan het lymfevocht minder
Nadere informatieChirurgie / Nurse practitioners/ Fysiotherapie. Lymfoedeem. Afdeling: Onderwerp:
Afdeling: Onderwerp: Chirurgie / Nurse practitioners/ Fysiotherapie 1 Inhoudsopgave Inleiding 3 De functie van het lymfestelsel 3 Hoe ontstaat lymfoedeem 4 Hoe kan het risico op het ontstaan van lymfoedeem
Nadere informatieLeefregels en oefeningen voor thuis. Leefregels na okselklierbehandeling om lymfoedeem te voorkomen
Leefregels na okselklierbehandeling om lymfoedeem te voorkomen Leefregels en oefeningen voor thuis Leefregels na okselklierbehandeling om lymfoedeem te voorkomen 1 Inleiding 3 2 Lymfoedeem 3 3 Leefregels
Nadere informatieInfobrochure. Na een borstoperatie. Dienst: Gynaecologie - Verloskunde Tel: mensen zorgen voor mensen
Infobrochure Na een borstoperatie Dienst: Gynaecologie - Verloskunde Tel: 011 826 100 mensen zorgen voor mensen Beste mevrouw, Adviezen na de operatie U onderging een borstoperatie al of niet met een operatie
Nadere informatieOedeemtherapie. Manuele lymfedrainage methode Vodder. Afdeling Fysiotherapie
00 Oedeemtherapie Manuele lymfedrainage methode Vodder Afdeling Fysiotherapie 1 Het lymfestelsel Het lymfestelsel bestaat uit lymfevaten, lymfeklieren en lymfeklierweefsel dat zich in verschillende organen
Nadere informatieBijlage 2: Borstkanker: adviezen over bewegen en voorkomen/beperken van lymfoedeem
Bijlage 2: Borstkanker: adviezen over bewegen en voorkomen/beperken van lymfoedeem Kortgeleden is bij u een borstoperatie en/of een operatie van de lymfeklieren in de oksel uitgevoerd. Met onderstaande
Nadere informatieHoe krijgt u lymfoedeem? Welke vormen van lymfoedeem zijn er?
Lymfoedeem Wat is lymfoedeem? Lymfoedeem is een ophoping van lymfevocht. Dit kan ontstaan in bijvoorbeeld een arm of been. De arm of het been kan daardoor dik worden. Lymfevocht stroomt door de lymfevaten.
Nadere informatieBewegen en/ of oedeemvorming na een liesklieroperatie.
Bewegen en/ of oedeemvorming na een liesklieroperatie. 1. Bewegen na een liesklieroperatie Bewegen na een liesklieroperatie Door uw been zo vaak mogelijk hoog of rechtuit te leggen en dit af te wisselen
Nadere informatieG E B R U I K E R S T I P S
ALGEMENE TIPS VOOR THERAPEUTISCH ELASTISCHE KOUSEN Aantrekken Trek uw therapeutisch elastische kousen direct na het opstaan aan en draag ze iedere dag. Maak gebruik van onze speciale aantrekhandschoenen
Nadere informatieInleiding De kanker is bij u uitgezaaid naar de lymfeklieren. Er is met u overlegd dat de lymfeklieren uit de oksel worden verwijderd. Deze operatie n
Okselklieroperatie Inleiding De kanker is bij u uitgezaaid naar de lymfeklieren. Er is met u overlegd dat de lymfeklieren uit de oksel worden verwijderd. Deze operatie noemt men okselklieroperatie. Een
Nadere informatieLeefregels na okselklierbehandeling
Leefregels na okselklierbehandeling Dit informatieblad is bedoeld om u te informeren en instrueren over de leefregels na een okselklierbehandeling. Het verwijderen van lymfeklieren in de oksel kan allerlei
Nadere informatieHoe voorkomt u armlymfoedeem. Massagetechniek en oefeningen voor borstkankerpatiënten
Hoe voorkomt u armlymfoedeem Massagetechniek en oefeningen voor borstkankerpatiënten Inhoud Over deze folder 4 Manuele lymfedrainage 5 Waar vindt u de lymfeklieren? 5 Het aanzetten van de lymfeknopen
Nadere informatiePatiënteninformatiedossier (PID) MAMMACARE. onderdeel FYSIOTHERAPIE
Patiënteninformatiedossier (PID) MAMMACARE onderdeel FYSIOTHERAPIE Inhoud Inleiding... 3 Algemene informatie over oefenen voor de schouder na een borstamputatie... 3 Algemene informatie over oefenen voor
Nadere informatieRefaja Ziekenhuis Stadskanaal. Het voorkomen van lymfoedeem
Het voorkomen van lymfoedeem HET VOORKOMEN VAN LYMFOEDEEM INLEIDING Onlangs bent u aan borstkanker geopereerd. Het feit dat de lymfklieren zijn verwijderd, brengt het risico met zich mee dat zich vocht
Nadere informatieFYSIOTHERAPIE. Lymfoedeem voorkomen ADVIES
FYSIOTHERAPIE Lymfoedeem voorkomen ADVIES Lymfoedeem voorkomen Enkele dagen geleden hebt u een operatie ondergaan waarbij ook de lymfeklieren in uw oksel zijn verwijderd. Een zeer klein percentage van
Nadere informatiePatiënteninformatie. Wondroos
Patiënteninformatie Wondroos Inhoud Inleiding... 3 Wat is wondroos?... 3 Hoe ontstaat wondroos?... 3 Waar komt wondroos voor?... 3 Wat zijn de tekens van wondroos?... 3 Hoe wordt wondroos behandeld?...
Nadere informatieInformatie en. adviezen. hernia-operatie. okselchirurgie. ZorgSaam
Informatie en adviezen oefeningen na een na okselchirurgie hernia-operatie ZorgSaam 1 2 U heeft een operatie ondergaan i.v.m. borstkanker, waarbij lymfklieren in de oksel zijn verwijderd. Als gevolg van
Nadere informatieVerwijderen van de okselklier en lymfoedeem
Verwijderen van de okselklier en lymfoedeem Inleiding Uw behandelend arts heeft u verteld dat u bij een operatie aan uw borst vanwege een tumor misschien een zogenaamd okselklierdissectie krijgt. Borstkanker
Nadere informatieOPERATIE VOOR BORSTKANKER
OPERATIE VOOR BORSTKANKER OPERATIE VOOR BORSTKANKER Algemeen Elke vrouw die te maken krijgt met borstkanker heeft haar eigen vragen en problemen. Deze informatie is bedoeld als algemene voorlichting; een
Nadere informatieFysiotherapie na een borstoperatie
Fysiotherapie na een borstoperatie Informatie voor patiënten F0759-3064 november 2011 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam
Nadere informatieBewegen na een borstoperatie
Bewegen na een borstoperatie Informatie voor patiënten MB0004-1500 oktober 2014 Bronovo www.bronovo.nl Bronovolaan 5 2597 AX Den Haag Postbus 96900 2509 JH Den Haag 070 312 41 41 Medisch Centrum Haaglanden
Nadere informatieVERWIJDEREN VAN LYMFEKLIEREN IN DE OKSEL
VERWIJDEREN VAN LYMFEKLIEREN IN DE OKSEL Inleiding De borstkanker heeft zich bij u verspreid naar de lymfeklieren in de oksel. Vanuit deze klieren kan borstkanker zich verder in het lichaam uitzaaien.
Nadere informatieDe behandeling van lymfoedeem
Dermatologie Patiënteninformatie De behandeling van lymfoedeem U ontvangt deze informatie, omdat bij u lymfoedeem is geconstateerd. Dit is een abnormale ophoping van lymfevocht. In deze informatie leest
Nadere informatieOkselklieroperatie.
Okselklieroperatie Inleiding De kanker is bij u uitgezaaid naar de lymfeklieren. Er is met u overlegd dat de lymfeklieren uit de oksel worden verwijderd. Deze operatie noemt men okselklieroperatie. Een
Nadere informatieBewegen en/of oedeemvorming na een borstoperatie.
Bewegen en/of oedeemvorming na een borstoperatie. Naam patiënt: Geboorte datum: Informatie die voor u van belang is: 1. Bewegen na SN (en/of lumpectomie/ablatio) 2. Bewegen na okselklierdissectie 3. Reconstructie
Nadere informatieBewegen na een borstoperatie
Bewegen na een borstoperatie HMC (Haaglanden Medisch Centrum) en het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) werken intensief samen binnen het Universitair Kankercentrum Leiden - Den Haag (UKC). De belangrijkste
Nadere informatieLYMFOEDEEM NA BORSTKANKER Preventie en behandeling
LYMFOEDEEM NA BORSTKANKER Preventie en behandeling Dr. Nele Devoogdt Kinesitherapeut en coördinator lymfoedeemcentrum UZ Leuven Doctor-assistant KU Leuven Nele.devoogdt@uzleuven.be Overzicht Lymfoedeem
Nadere informatieverwijderen van de oksellymfeklier
patiënteninformatie verwijderen van de oksellymfeklier U wordt opgenomen voor een oksellymfeklierverwijdering. Dit heet ook wel okselklierdissectie. Hoe verloopt deze operatie? Wat kunt u verwachten na
Nadere informatieBewegen na een borstoperatie
Bewegen na een borstoperatie Belangrijkste punten van deze folder: Deze folder geeft informatie over bewegen na een borstoperatie en het voorkomen van een dikke arm (lymfoedeem). Neem bij klachten contact
Nadere informatieRADIOTHERAPIE bij borstkanker
RADIOTHERAPIE bij borstkanker 2 RADIOTHERAPIE bij borstkanker Geconfronteerd worden met borstkanker brengt veel vragen en onzekerheden met zich mee. Via deze brochure proberen we u alvast een zo goed mogelijk
Nadere informatieEEN OKSELKLIERUITRUIMING
EEN OKSELKLIERUITRUIMING KANKERCENTRUM UZ GENT Onco_seno_048 INHOUDSTAFEL 01 Inleiding 3 02 De operatie 3 03 Mijn opname in het ziekenhuis 4 04 Wat moet ik weten bij het verlaten van het ziekenhuis? 6
Nadere informatieVerwijderen van lymfeklieren in de oksel
Verwijderen van lymfeklieren in de oksel De borstkanker heeft zich bij u verspreid naar de lymfeklieren in de oksel. Vanuit deze klieren kan borstkanker zich verder in het lichaam uitzaaien. Daarom is
Nadere informatieH Okselklierdissectie
H.323039.0416 Okselklierdissectie Inleiding Het lymfestelsel in ons lichaam bestaat uit lymfevaten en lymfeklieren. De lymfeklieren werken als een zuiveringsstation: ze maken bacteriën, virussen en andere
Nadere informatieInformatie na een okseluitruiming. informatie voor patiënten
Informatie na een okseluitruiming informatie voor patiënten 2 OKSELUITRUIMING Ondanks normaal aanvoelende klieren in de oksel, kunnen er toch microscopisch kleine uitzaaiingen aanwezig zijn. Vergrote klieren
Nadere informatieBehandeling van lymfoedeem
Dermatologie Behandeling van lymfoedeem Algemene informatie Inleiding U heeft van uw arts vernomen dat u last heeft van lymfoedeem. U heeft al uitleg gehad wat dit is en wat een eventuele behandeling is.
Nadere informatieThemabijeenkomst lymfoedeem en huidklachten na oncologische behandeling
Themabijeenkomst lymfoedeem en huidklachten na oncologische behandeling Even voorstellen Karlijn Sterkenburg info@onze-huid.nl Patricia Stienstra info@patriciastienstra.nl Agenda De huid en het lymfesysteem,
Nadere informatieHet Lymfehuis. Welkom bij
Welkom bij Het Lymfehuis Het Lymfehuis is een uniek multidisciplinair centrum in Deurne, Antwerpen waar de patiënt centraal staat. Door middel van een dynamisch team werken wij intensief samen om oedeempatiënten
Nadere informatieRadiotherapie bij borstkanker
Radiotherapie bij borstkanker In deze folder leest u meer over bestraling bij de behandeling van borstkanker. Deze informatie ontvangt u als aanvulling op de algemene informatie over radiotherapie. Uw
Nadere informatieArmoefeningen na lymfklierverwijdering en/of een borstamputatie
Armoefeningen na lymfklierverwijdering en/of een borstamputatie U wordt of bent opgenomen in Gelre ziekenhuizen vanwege het verwijderen van lymfeklieren in de oksel en/of een borstamputatie. In deze brochure
Nadere informatieBewegen en/of oedeemvorming na een borstoperatie.
Bewegen en/of oedeemvorming na een borstoperatie. Naam patiënt: Geboorte datum: Informatie die voor u van belang is: 1. Bewegen na SN 2. Bewegen na okselklierdissectie 3. Reconstructie 4. Algemene informatie
Nadere informatieADVIEZEN EN OEFENINGEN NA HALSKLIERDISSECTIE (VERWIJDEREN VAN LYMFEKLIEREN UIT DE HALS) Ontwikkeld door de :
ADVIEZEN EN OEFENINGEN NA HALSKLIERDISSECTIE (VERWIJDEREN VAN LYMFEKLIEREN UIT DE HALS) Ontwikkeld door de : Gevolgen van de operatie Door de operatie is de nek en of schouder vaak pijnlijk. Na het verwijderen
Nadere informatieNa afloop van het oefenen mag u geen pijn hebben. Is dit wel het geval, oefen dan de volgende keer minder intensief.
U hebt een borstoperatie moeten ondergaan waarbij de lymfeklieren in de oksel zijn verwijderd. Als gevolg van deze operatie kan de beweeglijkheid van de schouder zijn verminderd. In deze folder staan oefeningen
Nadere informatieHerstel na een schouderluxatie. Chirurgie en Orthopedie
Herstel na een schouderluxatie Chirurgie en Orthopedie Inleiding U hebt bij een ongeval een schouderluxatie opgelopen. Dit betekent dat de schouderkop geheel uit de kom is geschoten. Dit veroorzaakt veel
Nadere informatieArm en schouderoefeningen bij verwijderen van okselklieren
Arm en schouderoefeningen bij verwijderen van okselklieren Als uit het onderzoek van de schildwachtklier is gebleken dat deze uitzaaiingen heeft, dan is verwijdering van (een deel) van de okselklieren
Nadere informatieLymfoedeem Wat is lymfoedeem? Hoe ontstaat lymfoedeem? Primair lymfoedeem Secundair lymfoedeem
Lymfoedeem Wat is lymfoedeem? Lymfoedeem is een abnormale ophoping van lymfevocht in een lichaamsdeel. Het ontstaat als de lymfevaten niet in staat zijn dit vocht af te voeren. De oorzaak hiervan is een
Nadere informatieH Okselklierdissectie
H.323039.0218 Okselklierdissectie Inleiding Het lymfestelsel in ons lichaam bestaat uit lymfevaten en lymfeklieren. De lymfeklieren werken als een zuiveringsstation: ze maken bacteriën, virussen en andere
Nadere informatieOkselklierdissectie en lymfoedeem
Okselklierdissectie en lymfoedeem Inleiding Uw behandelend arts heeft u verteld dat u bij een operatie aan uw borst vanwege een tumor misschien een zogenaamd okselklierdissectie krijgt. Borstkanker kan
Nadere informatieLymfoedeem. Wat is lymfoedeem. Voorstadium van Lymfoedeem. Primair lymfoedeem
Lymfoedeem Wat is lymfoedeem Lymfoedeem is een zwelling van een lichaamsdeel, meestal een arm of been, veroorzaakt door de abnormale ophoping van lymfevocht. Het kan zich ook voordoen in het gezicht, de
Nadere informatieFysiotherapie na een okselklierdissectie
Fysiotherapie na een okselklierdissectie 1 U heeft een okselklierdissectie, eventueel gecombineerd met een borstoperatie, achter de rug. In deze folder krijgt u instructies en oefenadviezen. Belangrijk
Nadere informatieWat is lymfoedeem? 2 Wat zijn de verschijnselen? 2 Hoe ontstaat lymfoedeem? 2 Hoe wordt de diagnose gesteld? 3 Individueel behandelprogramma 4 5
Wat is lymfoedeem? is een abnormale ophoping van lymfevocht in een lichaamsdeel. Het ontstaat als de lymfevaten niet in staat zijn dit vocht af te voeren door een beschadiging of afwezigheid van lymfevaten,
Nadere informatieFysiotherapeutische basisoefeningen
Fysiotherapeutische basisoefeningen na een borstoperatie Na uw borstoperatie kunt u uw arm aan de geopereerde zijde wat minder goed bewegen. Dit kan vooral optreden als de lymfklieren uit uw oksel zijn
Nadere informatiePreventie en behandeling van lymfoedeem na kanker behandeling
Preventie en behandeling van lymfoedeem na kanker behandeling Prof. dr. Nele Devoogdt Kinesitherapeut en coördinator Lymfoveneus Centrum UZ Leuven, België Dpt Revalidatiewetenschappen KU Leuven, Belgium
Nadere informatieEen borstsparende operatie met een okselklieruitruiming
Een borstsparende operatie met een okselklieruitruiming 1 Uw operatie vindt plaats op: Uw opname is gepland op:... Aantal verwachte dagen opname:.. U meldt zich aan bij opname: aan kassa K1 K2, gelijkvloers
Nadere informatieZowel bij een borstsparende als een borstverwijderende operatie zal de chirurg de lymfeklieren uit de oksel verwijderen als:
Algemeen Bij een okselklierdissectie worden alle lymfeklieren uit de oksel verwijderd. Lymfeklieren zijn te vergelijken met zuiveringsstations, die gezamenlijk het lymfestelsel vormen. Het lymfestelsel
Nadere informatieBorstverwijdering bij borstkanker (ablatio mamma)
Borstverwijdering bij borstkanker (ablatio mamma) Uw chirurg heeft met u besproken, dat u in aanmerking komt voor een gehele verwijdering van de borst. In deze folder leest u hier meer over. Wanneer wordt
Nadere informatieAdviezen en oefeningen na een halsklierdissectie. (verwijderen van de lymfeklieren uit de hals)
Adviezen en oefeningen na een halsklierdissectie (verwijderen van de lymfeklieren uit de hals) Inhoudsopgave A. Inleiding... 1 B. Verloop van het herstel... 2 C. Adviezen voor het dagelijks leven... 2
Nadere informatieOkselklierverwijdering (-dissectie) bij borstkanker
Okselklierverwijdering (-dissectie) bij borstkanker Uw chirurg heeft met u besproken dat binnenkort bij u een okselklierverwijdering plaatsvindt (ook wel okselklierdissectie of okselkliertoilet genoemd).
Nadere informatieWat is lymfoedeem? Oedeemtherapie Het lymfestelsel
Oedeemtherapie Oedeemtherapie De therapeuten Ingrid Algera - de Vroom Dagmar Berkelaar Koster Dagmar en Ingrid hebben hun opleiding gevolgd bij het Nederlands Paramedisch Instituut (NPI) en zijn beiden
Nadere informatie