PATIËNTEN INFORMATIE KINESITHERAPIE NA BORSTOPERATIE

Transcriptie

1 PATIËNTEN INFORMATIE KINESITHERAPIE NA BORSTOPERATIE

2

3 Beste mevrouw Je hebt net een ingreep ondergaan. Hierbij is kinesitherapie na de operatie van groot belang. Het is namelijk belangrijk snel je geopereerde arm zo normaal mogelijk te bewegen op een rustige manier en zonder pijn. De dag na de ingreep komt de kinesist(e) langs om samen met jou uit te proberen welke bewegingen je kan en mag doen en ook om je oefeningen aan te leren die je thuis kunt uitvoeren om je schouder en arm soepel te houden. We hopen dat deze tips en oefeningen je op weg helpen. Oefen liefst dagelijks. Kies vaste momenten of een vast oefenplekje, mee-oefeners of een vrolijk muziekje... al wat je kan helpen om vol te houden. De resultaten zullen je zeker moed geven. Lichaamsbeweging is belangrijk voor je herstel, niet enkel voor de beweeglijkheid, de circulatie en je spierkracht maar ook voor je algemene gezondheid. Bewegen helpt ook om terug te leren vertrouwen op je lichaam en al zijn mogelijkheden. Actief zijn is daarbij ook een ideale manier om spanning los te laten, om naar buiten te komen en om te genieten van de natuur en/of van het contact met mensen in een sport- of turngroep. Het hele team van kinesitherapeuten wenst je van harte een vlot en blijvend herstel. 3

4 Om te starten is het soms nodig om een goede ademtechniek aan te leren. Een rustige ademhaling helpt je om de schoudergordel te ontspannen waardoor de doorbloeding verbetert en eventuele spanningspijn vermindert. Oefeningen combineren met je ademhaling helpt ook om je beter te concentreren en aan te voelen hoe de beweging juist verloopt. Daarna volgen de bewegingen van de schouders en de armen in alle richtingen, alsook oefeningen met gestrekte elleboog om de huid soepel te houden en verkortingen zoveel mogelijk tegen te gaan door rustig en binnen de pijngrens te stretchen. Tijdens de borstoperatie met okseluitruiming kunnen complicaties ontstaan die de beweeglijkheid van je schouder kunnen verminderen. Bij de operatie worden kleine gevoelszenuwen doorgesneden. Daardoor kan een branderig, pijnlijk of tintelend gevoel ontstaan aan de onderkant van de bovenarm en aan de flank. Dit verschijnsel kan tot een paar weken aanhouden. Sommige vrouwen blijven gevoelige plekken op de huid van hun arm houden. Deze overgevoeligheid kan ervoor zorgen dat je bang bent je arm te bewegen en hem in een dwanghouding houdt ( Napoleon-houding met de hand ter hoogte van de maag om de arm te sparen). Tijdens de operatie worden vele lymfevaten doorgesneden die lymfevocht draineren van de arm naar de oksel. Bij het wegnemen van de okselklieren blijft vaak een huidplooi achter, die over de oksel en langs de binnenkant van de arm loopt. De lymfevaten in deze huidplooi drogen op en vormen littekenweefsel dat kan leiden tot pijnlijke spanning en verminderde beweeglijkheid van je schouder en elleboog. Een andere mogelijke complicatie is een verkramping van je grote borstspier (= M. pectoralis major) doordat je je arm niet normaal beweegt. Dit kan leiden tot pijn in de voorkant van schouder en borst. Beweging zal veel van deze problemen voorkomen. 4

5 De bewegingen die je al onmiddellijk kan doen: Vingers bewegen : - Vingers spreiden en sluiten. - De top van de duim naar alle vingertoppen toe bewegen. Vuisten maken en volledig openstrekken. Polsen bewegen: - Buigen en strekken. - Cirkels maken in beide richtingen. Voorarmen draaien: - Handpalmen afwisselend naar boven en beneden draaien. Ellebogen volledig buigen en volledig strekken. Met de hand de tegenovergestelde schouder raken en je arm terug uitstrekken. Schouders bewegen: - Met de armen gestrekt naast het lichaam de schouders rustig hoog optrekken en terug laten afhangen. - Schoudertoppen naar voor en achter bewegen. - Rondjes draaien met de schouders in beide richtingen. Pendelen: - De romp licht naar voor buigen (eventueel steun je op de nietgeopereerde arm om je evenwicht gemakkelijker te bewaren), zo ver mogelijk naar de grond reiken en dan in kleine bewegingen losjes naar voor en achter zwaaien, zijwaarts zwaaien en cirkeltjes draaien in beide richtingen. Vervolgens overloopt de kinesist(e) samen met jou alle praktische bewegingen: Wassen en haar kammen. Bh openen en sluiten. Kledij, kousen en schoenen aan- en uittrekken. In en uit bed stappen. 5

6 Belangrijke aandachtspunten Zolang je een drainage hebt na de operatie, mag je geen bewegingen doen boven de 90. Let op je houding, trek je schouders iets naar achter en naar beneden vooral aan de geopereerde zijde en laat je armen bij het stappen losjes mee zwaaien. Laat je arm regelmatig rusten in hoogstand door een kussen onder je arm te plaatsen. Hef geen zware voorwerpen gedurende de eerste 6 weken. Vermijd wringen (bijvoorbeeld fles openen, dweil uitwringen enz.). Probeer hevige warmte te vermijden (bijvoorbeeld sauna, afwassen in heet water enz.). Ga niet onbeschermd in de zon. Tracht wondjes te voorkomen (draag handschoenen bij bijvoorbeeld tuinieren enz.). Vermijd om je arm af te knellen (spannende kledij, juwelen, tas in elleboogplooi enz.). Kine thuis Bij het ontslag uit het ziekenhuis geeft de arts je een voorschrift mee om de kinesitherapie thuis voort te zetten. Voor manuele lymfedrainage heb je recht op verhoogde terugbetaling. Er is een speciale toestemming nodig van de adviserend geneesheer van het ziekenfonds. Het aantal behandelingen is na deze goedkeuring onbeperkt gedurende 3 jaar. Indien nodig kan een nieuwe aanvraag ingediend worden. Bespreek dit met je behandelende arts. 6

7 Oefeningen om je beweeglijkheid te behouden en/of terug te winnen Let op Oefen liefst enkele keren per dag met tussenpozen, regelmaat geeft het beste resultaat. Doe je oefeningen in een rustig tempo in combinatie met je ademhaling. Vermijd bruuske bewegingen en na-veren. Een spiegel is vooral in het begin een prima hulpmiddel om jezelf te controleren. Zorg voor een stabiele houding, zowel in zit (hoofd en romp rechtop, schouders ontspannen en armen langs het lichaam, voeten gespreid) als in stand. De oefeningen mogen niet pijnlijk zijn, maar probeer wel zo ver mogelijk te bewegen tot je een rek-gevoel krijgt. Ook na de oefeningen mag je geen pijn hebben. Is dit wel het geval, oefen dan de volgende keer iets rustiger. Leg realistische doelstellingen vast, wees niet té veeleisend voor jezelf en neem rust als dat nodig is. Uitvoering Probeer 2 tot 3 keer per dag te oefenen. Doe elke oefening 5 tot 10 keer. Houd het rekgevoel een 5-tal seconden aan terwijl je rustig doorademt. Keer langzaam terug naar de beginhouding. 7

8 Oefeningen In zit op een kruk, rug recht, schouders laag en iets naar achter. Klap in je handen afwisselend boven het hoofd en achter de rug, terwijl je bij elke beweging uitademt om je romp te stabiliseren. Vouw je handen samen in de nek. Breng je ellebogen zo ver mogelijk naar achter terwijl je uitademt om je romp stabiel te houden en terug naar voor tot de ellebogen elkaar raken. Breng je handen samen achter de rug. Beweeg ze van laag naar zo hoog mogelijk op de rug en terug. Breng je handen samen achter de rug. Hef je armen gestrekt zo hoog mogelijk. Neem een handdoek achter de rug in je handen met één hand omhoog, één naar beneden. Maak de beweging om je rug af te drogen, met afwisselend linker- en rechterhand omhoog. 2 Rechtstaand, rug gestrekt, schouders laag en iets naar achter, voeten op schouderbreedte. Sta op ongeveer 15 cm van een muur, plaats je handpalmen op de muur ter hoogte van je schouders. Kruip met je vingers langzaam tegen de muur omhoog zover je kan zonder pijn. Het doel is je beide armen volledig te strekken. 8

9 Sta met je rug tegen een muur. Breng je beide armen langs opzij zo hoog mogelijk terwijl je rug en handen de muur blijven raken. Neem een stok in beide handen. Breng de stok met gestrekte armen omhoog, plooi dan langzaam je armen en breng de stok horizontaal achter je hoofd. Denk er aan deze oefening nu en dan voor een spiegel te doen. Let er op dat je schouders even hoog zitten. Neem de stok in beide handen achter je rug. Breng de stok horizontaal zo ver mogelijk naar achter van je romp weg, buig en strek je ellebogen. 9

10 3 Specifieke oefeningen bij okseluitruiming Uitgangshouding: ga op je rug liggen en leg je arm over je lichaam, gericht naar het bekken aan de niet-geopereerde zijde. De elleboog is zo gestrekt mogelijk, je hand is naar binnen gedraaid, pols en vingers zijn gebogen (zoals de hand van Manneke Pis ). Vingers strekken en spreiden. Pols strekken en handpalm naar boven draaien. De arm bewegen van onder binnen naar boven buiten (naar de schouder): - beginnend bij de vingers en eindigend in de schouder - in één verticaal vlak (door de lengteas van de arm) - de elleboog blijft gestrekt - het hoofd volgt de beweging. Op het einde van de beweging bevindt de arm zich in de tegengestelde positie van de uitgangshouding: Ongeveer 45 en horizontaal boven en weg van het hoofd aan de gelijke zijde. De gestrekte en gespreide vingers en de handpalm wijzen naar het plafond. De elleboog blijft gestrekt. Nadien keer je, naar analogie met de eerste beweging, terug naar de uitgangspositie: Vuist maken. Pols buigen. Hand naar binnen draaien. In één vertikaal vlak de arm van boven buiten naar onder binnen brengen. 10

11 Uitgangshouding: ga op je rug liggen en leg je arm aan de operatiezijde naast jou in een hoek van ongeveer 45 met de romp. Zowel de elleboog als je pols en je vingers zijn gestrekt, de handpalm is naar beneden gedraaid, de vingers zijn gespreid. Vingers buigen (=vuist maken). Pols buigen en tegelijk naar boven draaien. De arm bewegen van onder buiten naar boven binnen: Beginnend bij de vingers en eindigend in de schouder. In een verticaal vlak (door de lengteas van de arm). De elleboog blijft gestrekt. Het hoofd volgt de beweging terwijl je naar de vingers blijft kijken. Op het einde van de beweging bevindt de arm zich in de tegengestelde positie van de uitgangshouding: Ongeveer 45 en horizontaal boven en weg van het hoofd, aan de tegengestelde zijde. De gebogen en vingers wijzen naar het schoudervlak. De elleboog is gestrekt, de pols blijft gebogen. Nadien keer je, naar analogie met de eerste beweging, terug naar de uitgangspositie: Vingers openen en spreiden. Pols strekken. Hand naar buiten draaien. In één verticaal vlak de arm van boven binnen naar buiten onder bewegen. 11

12 AZ Lokeren 2016 Algemeen Ziekenhuis Lokeren Partner van het UZ Gent Lepelstraat LOKEREN Onthaal tel fax Dienst fysiotherpaie tel info@azlokeren.be Auteur/verantwoordelijke: team kinesisten