jaarverslag 2012 Lelystad

Transcriptie

1 jaarverslag 2012 WELSTANDSCOMMISSIE Lelystad

2

3 Inhoudsopgave Voorwoord 4 Conclusies en aanbevelingen 5 Aan de commissie voorgelegde ontwikkelingen 6 De welstandscommissie 10

4 Het rijk verkoopt de graven van M.H. Tromp en Piet Hein, de welstandscommissie KAN worden vervangen door een ambtelijke toets: dit is een tijd die afscheid neemt van oude helden. In voorwoorden van jaarverslagen van welstandscommissies ging het al langer over wat minder wordt: de noodzaak om voor elke plek welstandsbeleid te hebben, de bouwactiviteit in de markt, de agendadruk van de commissies, de aantallen bouwplannen voor beoordeling, etc. Toch denken we menigmaal het dieptepunt van allerlei teruggang wel te hebben bereikt en dan nog komen daar Tromp en Piet Hein achteraan. Welke nieuwe helden gaan we tegemoet zien: waar gloort wat nieuws? Zit dat in de opkomende nieuwe vormen van samenwerking, flexibeler, minder gebonden? (de flexwerker als held). Zit dat in voorspelbare en strak gereguleerde aanbestedingen die aan een beperkte groep gespecialiseerde professionals bij toerbeurt een stapeltje werk bezorgt? (de inkoper als held). Of gaan we een nieuwe burger zien, die z n eigen boontjes dopt met intensief gebruik van social media, waarmee hij even gemakkelijk de buurt organiseert als de landelijke politiek activeert? (de burger als held). Voorwoord In ons werkgebied zien we enkele grote lijnen, maar vooral veel kleine, die duiden op voortdurende en versnellende verandering. Wij spelen daarop in met de middelen van alledag, op basis van de contacten met de gemeenten en onze vaste relaties in het ambtenarennetwerk. Het resultaat is maatwerk. Hadden wij zo n tien jaar geleden één model dienstverlening en de bijpassende overeenkomst, nu zijn er wel 14 modellen. De stadsbouwmeester volgens het model van Het Oversticht blijkt, in allerlei varianten, een succesvolle formule voor de schaal van de gemeenten in Overijssel en Flevoland. Dat betekent meestal afscheid van de klassieke commissie, ook al is die amper een jaar geleden vernieuwd. We zien nieuwe vragen, ook aan de afhandeling van de adviesaanvragen. Processnelheid is het volgende aandachtspunt, nadat op accuratesse, inhoudelijke kwaliteit en juridische houdbaarheid de slagen zijn gemaakt. En we weten dat het niet zal ophouden: de regels gaan weer veranderen (Omgevingswet), het Omgevingsloket gaat ons nog steeds niet blij maken. Meer gemeenten zullen er afscheid van nemen en de bouwmarkt gaat nog niet opkrabbelen. Wie denkt dat welstand een saai vak is, mag graag eens een dagje meelopen. Maar wij weten ons in goed gezelschap: niemand die dit leest zal het vanzelf voor de wind gaan. Dat hebben we dan weer gemeen met die oude helden. De heer drs. ing. D.H. Baalman directeur Het Oversticht 4

5 De gemeente Lelystad heeft met haar welstandsnota nog altijd een goed werkbaar document in handen. Het biedt voldoende ruimte aan haar inwoners om (veelal) welstandsvrij te bouwen. Op cruciale punten, bv. voorkantsituaties van woningen, prominente plekken grenzend aan de openbare ruimte, het stadscentrum of markante gebouwen, zijn de criteria erop geënt om deze meer kwetsbare plekken met zorg te kunnen bekijken. De huidige welstandsnota is ook in deze tijd van versoepelde regelgeving nog een goed werkbaar document. De welstandsnota behoeft wel een reguliere aanpassing met actueel kaartmateriaal en een tekstuele aanpassing die aansluit op de begrippen uit de Wabo. De samenwerking tussen de secretaris en de afdeling vergunningen en stedenbouw verloopt soepel en plezierig. De 3 wekelijkse cyclus van commissievergaderingen was voldoende om indien nodig een vergadering te organiseren. Nieuwe ontwikkelingen voor beeldkwaliteitplannen worden in goed overleg met de commissie besproken om tot een werkbaar kader te komen voor planindiener en commissie. Conclusies en aanbevelingen 5

6 Aan de commissie voorgelegde ontwikkelingen Het afgelopen jaar was helaas wederom een jaar met weinig grootse plannen. Groots in de zin van omvangrijke, grootschalige ontwikkelingen. Er werd in Lelystad veelal aan verbouw gedaan, dakkapellen, aan- en opbouwen, schuurtjes. Geen grootschalige ingrepen maar evengoed kan dit een behoorlijk effect op de directe omgeving hebben als dit provisorisch wordt uitgevoerd. De commissie heeft hier dan ook zorgvuldig naar gekeken. In Warande is het afgelopen jaar nog wel in bescheiden omvang nieuwbouw gepleegd. Naast particuliere kavels zijn er kleinschalige nieuwbouwprojecten van meerdere woningen aangevraagd. Twee van die projecten zijn gesitueerd in een nog nader uit te werken deel van het beeldkwaliteitplan voor Warande. Dat was aanleiding om een nadere invulling van het BKP te maken. Gelet op de economische crisis maar met oog voor sturing op kwaliteit is met de stedenbouwkundigen overleg gepleegd hoe dit zo optimaal mogelijk te bereiken is voor Lelystad. Verruiming van de spelregels is niet een succesfactor om bouwen te stimuleren en zeker niet een garantie voor ruimtelijke kwaliteit en een prettige leefomgeving. De commissie is hier nauw bij betrokken en ziet het resultaat in 2013 tegemoet. Ook het van oorsprong als golfpark ontwikkelde Buitenhof gaf aanleiding tot bespreking in de commissie. Na een ontwikkeling vorig jaar met ruimere woningen in een duurder segment heeft Acre zuid nieuwe plannen voor het nog te ontwikkelen deel van het golfpark. Met de gemeente is overeenstemming om het huidige beeldkwaliteitplan aan te passen aan de nieuwe ideeën. Het voorstel voor het nieuwe BKP is in de commissie besproken. De commissie is positief over de ambitie die getoond wordt. Vanuit het oogpunt van kwaliteit voor de inrichting van de openbare ruimte denkt de ontwikkelaar een aantrekkelijke omgeving te creëren met ruime kavels en beperkte spelregels voor nieuw te bouwen woningen. De commissie is gevraagd mee te denken over de nieuw te formuleren criteria om deze ambitie waar te maken. Waterwijzer De eerste ontwikkeling op het voormalig terrein van de Waterwijzer heeft na intensief overleg met de architect en commissie tot een positief resultaat geleid. Een woontoren van acht verdiepingen met levensloopbestendige appartementen wordt gerealiseerd aan de entree van Maerlant. Een alzijdige uitstraling en oplossingen in de openbare ruimte die de effecten van de blinde gevels op de begane grond opvangen, zijn hierbij aandachtspunten geweest. 6

7 Maerlant Aansluitend op de landelijke trend van herbestemming van leegstaande kantoren heeft ontwikkelaar J. van der Werff het gebouw Maerlant aangekocht met als doel hier woningbouw in te realiseren. Het ontwerp gaat uit van de bestaande betonstramienen. Architect de Jong heeft er voor gekozen de buitenste schil geheel te vernieuwen en hier een nieuwe gemetselde gevel op te trekken. Hiermee is van het oorspronkelijke kenmerkende betonskelet niets meer terug te zien. Het ontwerp zal door het realiseren van woningen op de begane grond een positieve bijdrage leveren aan de openbare ruimte. De ontwikkeling sluit in architectuur aan op de te realiseren woontoren op het voormalige Waterwijzer-terrein. Een overkoepelende gemeentelijke visie voor transformatie van deze van oorsprong eerste kantorenstrip van Lelystad ontbreekt. 7

8 Warande De Oevers Stichting Kubushuis, CPO, is opdrachtgever voor het ontwerp van 18 kubuswoningen van architect Jos Abbo dat gerealiseerd moet worden in een nog nieuw deel van Warande. Het ontwerp valt binnen de bebouwingstypologie De Oevers van het beeldkwaliteitplan Warande. De architectuur moet kleurrijk zijn, toepassing van lichte kleuren, eigentijds, niet traditioneel, vrij geplaatst en met gebouwde erfafscheidingen. Het ontwerp kent drie varianten in hoogte met witte gepleisterde gevels en kleuraccenten. De commissie heeft aangegeven zich te kunnen vinden in de hoofdopzet van de architectuur en met de opzet van de situering. Zij heeft wel bezwaar geuit tegen de gesloten voorgevels, er is geen (zicht)contact met de straat. Ook dient het dichtslibben van de tussenliggende groene ruimtes met bergingen bewaakt te worden. Een nadere uitwerking van het plan hoopt de commissie komend jaar te zien. Nieuwe ontwikkelingen in nog niet nader uitgewerkte delen van het beeldkwaliteitplan Warande zijn aanleiding geweest om het BKP aan te passen. De huidige tijdgeest en visie op de bouwbehoeften is tevens om meer te sturen op regie en een vermindering van regelgeving. De commissie wordt sterk betrokken bij de nieuwe uitwerking van het plan voor Warande. Deze samenwerking met stedenbouw wordt als zeer plezierig ervaren. In de nieuwe opzet zal Warande dan ook een beeldregieplan worden. Spannningsveld is veel bouwvrijheid geven (weinig criteria) waarbij alsnog een wijk gerealiseerd wordt die aan de kwaliteit van de beoogde woonsferen voldoet. Een voltooiing van het beeldregieplan volgt komend jaar. Parkbos Een andere ontwikkeling in Warande is een door bureau SVP ontworpen drietal blokjes met grondgebonden woningen in deelgebied Parkbos. Oorspronkelijk was hier in het BKP ruimte voor drie appartementengebouwen geplaatst in het groen. De drie blokjes woningen zijn in een haakse vorm geplaatst. De binnenterreinen worden ingericht voor parkeren met een groene aankleding. De opzet gaat uit van wonen in het groen. De achterzijde van de woningen grenzen aan het park en staan verhoogd op een groen talud. De commissie is enthousiast over de vormgeving van de gevels. Als aandachtspunt heeft zij meegegeven de erfafscheiding aan de achterkant iets robuuster en hoger uit te voeren. De (kwetsbare) achterkanten zijn zeer zichtbepalend. Het park vormt het uitzicht voor bewoners naar het park maar ook omgekeerd. De voorgestelde 40 cm afscheiding acht de commissie te mager om het beeld naar het park overeind te houden. 8

9 Bedieningsgebouw Oostvaardersdijk De komst van een bedieningsgebouw aan de sluis is noodzakelijk omdat van hieruit de bediening van alle bruggen en sluizen in Flevoland gaat plaatsvinden. Het overkragende gebouw refereert aan een brugwachtershuis en voor de baksteen is zorgvuldig gekeken naar verwantschap met het naastgelegen Wortmangemaal. De vormgeving en indeling is zeer sterk bepaald door onderlinge relaties van ruimtes en de omgeving. Schouw- seniorencomplex Aan de Schouw komt op de plek van de Bolder een nieuw complex voor begeleid wonen voor ouderen. De commissie was erg positief hoe architect Moritz van 19 Het Atelier het gebouw heeft ingepast en hoe het reageert op de omgeving. Ankerplaats In Hanzepark heeft 19 Het Atelier tevens een plan gemaakt voor appartementen in vier lagen. Het gebouw speelt in op de gevraagde architectuurstijl die in Hanzepark refereert aan de stijl van architect Dudok. Het gebouw is in een U-vorm opgezet en kent een verspringende hoogte en plastiek. De commissie was positief en het plan gaf geen aanleiding tot aanvullende opmerkingen. Abri station Op het stationsplein is een nieuwe bloemenkiosk geplaatst. Het ontwerp is voorzien van een doorlopend gebogen vlak van vloer tot dak, uitgevoerd in plaatmateriaal en afgewerkt met een helder oranje polyesterlaag. De schuine plaatsing geeft de kiosk net een extra accent dat de inrichting van het stationsplein verfraait. De oranje kleur is gekozen als accentelement en zoekt in kleur verbinding met de Agora. 9

10 De welstandscommissie Een welstandscommissie is een onafhankelijke commissie van deskundigen die aan burgemeester en wethouders van een gemeente advies uitbrengt. Centraal in de advisering staat de vraag of het uiterlijk of de plaatsing van een bouwwerk, waarvoor een aanvraag voor een omgevingsvergunning is ingediend, in strijd is met redelijke eisen van welstand. Deze eisen staan in het gemeentelijke welstandsbeleid. Bij elke aanvraag kijkt de commissie, met dat beleid als uitgangspunt, of particuliere wensen van degene die wil bouwen of verbouwen stroken met het algemene belang. Een belang dat gericht is op het behouden en versterken van de ruimtelijke kwaliteit van een straat, buurt, wijk of streek. Voor lang niet alle bouwactiviteiten is een advies van de commissie verplicht. Soms is het mogelijk om in delen van een gemeente welstandsvrij te bouwen. En met de invoering van de Wabo in oktober 2010 is het vergunningvrij bouwen verruimd. Welstand kan op verschillende wijzen georganiseerd worden. Soms hebben gemeenten een gecombineerde welstand- en monumentencommissie - soms werken gemeenten met een stadsbouwmeester, een mogelijkheid waarin Het Oversticht ook voorziet. Er zijn commissies die adviseren aan één gemeente, er zijn ook bredere commissies die advies uitbrengen aan meer gemeenten. Vaak hangt dit samen met de grootte van de gemeenten en het streven naar efficiency. Groot, klein, gecombineerd of niet alle commissies hebben een aantal zaken gemeen. De leden worden voor drie jaar benoemd en kunnen dan nog voor een zelfde periode herbenoemd worden; vergaderingen van de commissie zijn openbaar en iedere commissie legt verantwoording af in de vorm van een jaarverslag. Deze zaken zijn in de wet bepaald. Meestal bestaat een welstandscommissie uit architecten, stedenbouwkundigen, landschapsarchitecten, cultuurhistorici en vaak ook burgers. Het Oversticht organiseert welstandsadvisering voor gemeenten in Overijssel en een deel van Flevoland. Commissieleden worden na een transparante sollicitatieprocedure ter benoeming voorgesteld aan de gemeenten. De commissies zijn gericht op effectief en efficiënt werken. Vooroverleg in een vroeg stadium van planontwikkeling werkt beter dan toetsing achteraf. De secretaris van de commissie heeft daarom, meestal wekelijks, spreekuur in de gemeente om over bouwinitiatieven in relatie tot welstandsbeleid te overleggen. Het Oversticht doet samen met een aantal organisaties in Nederland onderzoek naar ervaringen van mensen met de welstandscommissie. Bezoekers van het spreekuur wordt gevraagd digitaal een enquête in te vullen. Met de resultaten kunnen we de dienstverlening verbeteren. Soms zijn mensen het met een advies niet eens. In dat geval bestaat de mogelijkheid van een second opinion, uitgevoerd door een andere organisatie en met een landelijk vastgelegd protocol. 10

11 De samenstelling van de welstandscommissie Lelystad in 2012 Commissieleden ir. A.C. Brink ir. J.A.E.I. Hoenders ir. D. Lambert (plv. voorzitter) E.C. Marcusse ir. B. Methorst-Zijlstra ir. V.W. Piscaer (voorzitter) ir. L.L. Weeber Secretarissen ir. H.F.A. Dekkers ir. A.H.M. Geerdink ing. J.S. Rühl Cursus De secretarissen welstand hebben afgelopen jaar voor de front office medewerkers en vergunningverleners van de gemeente een inleidende cursus over welstand gegeven. Doel van de cursus was vooral handvatten aan te dragen over de welstandsaspecten bij vragen van indieners van een omgevingsvergunning. De front office medewerkers zijn veelal het eerste contact met de aanvrager. Een vraag over welstandszaken kan hiermee in een vroeg stadium beantwoord worden of voorzien van het advies dat een gesprek met de secretaris van de welstandscommissie aan te bevelen is. De cursus was erg geslaagd. Adviesaanvragen Van het totaal aantal plannen van 292 in 2012 werden 258 aanvragen voorzien van een positief advies; 34 aanvragen kregen een negatief advies. Nog lopende aanvragen zijn in dit overzicht niet opgenomen. De welstandscommissie Lelystad is in 2012 in totaal tien keer bijeen geweest. De secretaris bezoekt elke week de afdeling Ruimtelijke dienstverlening en belastingen om de adviesaanvragen in te nemen. De secretaris had in 2012 voor vergunningplichtige plannen het mandaat om zowel positieve als negatieve adviezen uit te brengen. Er is regelmatig contact van de secretaris met ambtenaren van de afdeling Ruimtelijke dienstverlening en Belastingen, team Vergunningen. Overleg vindt plaats, ook over onderwerpen die de strikte planbehandeling te buiten gaan. Ook met de stedenbouwkundigen van de afdeling Beleid, cluster Stedenbouw & Landschap is er regelmatig contact. 11

12 Verslag wethouder Op 19 november 2012 heeft het jaarlijkse gesprek met wethouder Job Fackeldey plaatsgevonden. De volgende punten zijn aan de orde geweest: Het jaarverslag van 2011, dit gaf geen aanleiding tot nadere opmerkingen. In januari 2012 is de welstandscommissie in nieuwe samenstelling aangetreden. In juni 2011 heeft er een excursie plaatsgevonden samen met de stedenbouwkundigen van de gemeente waarbij de meest actuele ontwikkelingen bekeken en besproken zijn. De stand van zaken ten aanzien van de bestuursopdracht Relatie welstand beeldkwaliteitplan - globaal en flexibel bestemmen is aan de orde geweest. De secretaris van de welstandscommissie is actief betrokken geweest om een bijdrage te leveren. Met het opheffen van het kwaliteitsteam Warande heeft er een verschuiving plaatsgevonden waarbij er nu bij initiatieven in het voortraject overleg met stedenbouw en de welstandssecretaris plaatsvindt. Er is gesproken over de financiering van de uren die nu beslag leggen op de uren van de welstandssecretaris. 12

13