Onderwerp : Vaststelling Welstandsnota 2013

Transcriptie

1 Zaaknummer Documentnummer Z INT/ Raadsvergadering : 23 september 2013 Agendapunt : 13 Onderwerp : Vaststelling Welstandsnota 2013 Samenvatting voorstel Door de inwerkingtreding van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) per 1 oktober 2010 is het vergunningstelsel ingrijpend gewijzigd. De vergunningvrije regeling is aanzienlijk uitgebreid, waardoor een grote categorie bouwwerken is uitgezonderd van het welstandstoezicht. Niet alleen door de komst van de Wabo maar ook doordat de Welstandsnota sinds de vaststelling niet meer is geactualiseerd, is het noodzakelijk de nota te evaleren en waar nodig tekstueel en inhoudelijk aan te passen. De evaluatie van de nota heeft tot een positief resultaat geleid. De nota, zoals die ter vaststelling wordt aangeboden, gaat uit van vrijheid waar het kan en sturing en bescherming waar het moet. De systematiek van de nota is gewijzigd en door middel van het vastleggen van beheer-, aandachts- en ontwikkelingsgebieden kan aan deze doelstelling nog beter worden tegemoetgekomen. Toelichting op het voorstel Door de herziening van de Woningwet in 2003 is het welstandsbeleid ingrijpend gewijzigd en is door uw Raad op 17 mei 2004 de Welstandsnota Sint Anthonis vastgesteld. Deze Welstandsnota, die in nauwe samenwerking met de overige gemeenten in het Land van Cuijk tot stand is gekomen, had met name tot doel deregulering, vergroting van de rechtszekerheid voor burgers en vermaatschappelijking en professionalisering van het welstandsbeleid. Iedere gemeente heeft aan deze nota, waar gewenst, een eigen specifieke invulling gegeven, maar de systematiek en de criteria zijn uniform vastgesteld. Het beleid, zoals dat is opgenomen in deze Welstandsnota, heeft enerzijds gezorgd voor een objectieve, inzichtelijke en transparante werkwijze en anderzijds is daarmee de politieke verantwoordelijkheid voor het welstandsbeleid van uw Raad versterkt, omdat door middel van deze nota immers de kaders van de beoordeling zijn vastgelegd. Met de komst van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) per 1 oktober 2010 is een vergunningstelsel ontstaan dat sneller, effectiever en eenvoudiger is. De op dat moment al bestaande vergunningvrije regelgeving is fors uitgebreid, niet alleen voor particulieren maar ook voor bedrijven. Dit betekent dat voor een grote categorie bouwwerken geen welstandstoezicht meer geldt. Niet alleen door de komst van de Wabo maar ook omdat de Welstandsnota sinds de vaststelling in 2004 niet meer is geactualiseerd, is het noodzakelijk om de nota te evalueren en waar nodig tekstueel en inhoudelijk aan te passen. In de vergadering van uw Raad van 26 oktober 2010 hebt u een bestuursopdracht geformuleerd over de inrichting van de welstandsadvisering. Directe aanleiding daarvoor was de liquidatie van de gemeenschappelijke regeling Welstandszorg Noord-Brabant. 1

2 Omdat de dienstverlening van welstandszorg vrijwel direct daarna is overgenomen door SRE Eindhoven, waarbij ook een deel van het personeel van Welstandszorg Noord- Brabant is overgegaan, was de continuering van de werkzaamheden gewaarborgd en de voorgenomen heroriëntatie van de inrichting van de welstandsadvisering minder urgent. Via een raadsmededeling is dat met uw Raad gecommuniceerd. Bij de overname van de advisering door SRE hebben we de samenwerking nog verstevigd door, samen met de gemeente Mill ca., te kiezen voor een gezamenlijke wekelijkse eenmanscommissie. De terugloop van het aantal aanvragen door de uitbreiding van de vergunningvrije regeling heeft ertoe geleid dat we enige tijd geleden hebben gekozen voor een tweewekelijkse gezamenlijke eenmanscommissie. De gemeenten Cuijk en Grave hebben zich, uit kostenoogpunt, onlangs hierbij aangesloten zodat de bouwplannen van de vier gemeenten tweewekelijks aan de welstandsadviescommissie worden voorgelegd. In de begroting is een bedrag opgenomen voor het herzien van de vigerende Welstandsnota. Omdat de gemeenten Grave en Boxmeer al eerder zijn overgegaan tot actualisering van de Welstandsnota hebben wij met de gemeenten Mill ca. en Cuijk een traject opgestart om gezamenlijk de in 2004 vastgestelde Welstandsnota te herzien. Voordeel van deze werkwijze is niet alleen het behoud van de gewenste uniformiteit maar ook het realiseren van een kostenbesparing. Het is de bedoeling dat de nieuwe Welstandsnota, ook weer samen met de gemeenten Mill ca. en Cuijk, via het Geografisch Informatie Systeem voor de burger toegankelijk wordt gemaakt en op de website wordt geplaatst. Evaluatie Welstandsnota 2004 In de Welstandsnota 2004 is per gebied aangegeven welk welstandsniveau van toepassing is en zijn de specifieke gebiedskenmerken opgenomen. De opgenomen niveaus gaan van hoog, waarbij een uitgebreide toetsing plaatsvindt, normaal, waarbij voornamelijk aan de hoofdaspecten wordt getoetst en laag, waarbij aan de meeste hoofdaspecten wordt getoetst. Hoog wordt toegepast waar dat is gewenst, bijvoorbeeld in de historische bebouwingslinten en laag wordt toegepast waar dat kan, bijvoorbeeld in achtertuinsituaties. De werkwijze van de welstandsadviescommissie is in deze periode enigszins veranderd van puur adviserend richting gemeente (opdrachtgever) in ruim meedenkend met aanvrager. Deze werkwijze wordt door alle partijen als zeer positief ervaren. De ambtelijke ervaring is dat de welstandsadvisering deskundig, consistent en consequent plaatsvindt en dat de Welstandsnota daarvoor een goede basis biedt. Het resultaat van een evaluatie onder gebruikers in 2008 was overwegend positief. Het doel van de Welstandsnota: het vastleggen van goede en begrijpelijke criteria, het vooraf inzichtelijk maken van deze criteria, een meer transparante en objectieve welstandsbeoordeling en zo min mogelijk regelen waar dat kan, heeft wat ons betreft ook tot de gewenste resultaten geleid. Wat willen we met welstand Voordat verder wordt ingegaan op de herziening van de vigerende Welstandsnota moet eerst duidelijk zijn welke doelen we willen bereiken met het vaststellen van welstandsbeleid en of de vaststelling van welstandsbeleid voor onze gemeente een meerwaarde heeft. Het formuleren van welstandsbeleid heeft tot doel om de kwaliteiten van de gebouwde omgeving te beschermen en te versterken, daar waar dat gewenst is, zodat onze inwoners in een verzorgde en prettige leefomgeving wonen. De kwaliteiten daarvan liggen niet alleen in de architectuur van de afzonderlijke gebouwen, maar ook en vooral in de samenhang van de bebouwde omgeving. Door middel van welstandsbeleid kunnen de ruimtelijke kwaliteiten van de gebouwde omgeving en het openbaar gebied 2

3 worden vertaald, gewaarborgd en versterkt in stedenbouwkundig, cultuurhistorisch, architectonisch en landschappelijk opzicht. Het welstandsbeleid, zoals wij dat voorstaan, moet niet alleen bestaande waarden beschermen maar ook kwaliteit stimuleren en ontwikkeling mogelijk maken. Vrijheid waar het kan en sturing en bescherming waar het moet. Wij zijn ervan overtuigd dat het vaststellen van specifiek welstandsbeleid, in combinatie met de werkwijze zoals die nu gehanteerd wordt, voor zowel de bebouwde omgeving als voor de individuele aanvrager een positieve meerwaarde betekent. De gezamenlijke voorbereiding van deze Welstandsnota door onze gemeente en de gemeenten Mill ca. en Cuijk geeft ook het regionale belang weer en zorgt voor een nagenoeg uniforme afstemming en afweging binnen onze gemeenten. Aanleiding tot herziening van de Welstandsnota 2004 Zoals in bovenstaande toelichting al is aangegeven is door de inwerkingtreding van de Wabo een tekstuele aanpassing van de Welstandsnota noodzakelijk omdat de bepalingen over het verlenen van bouwvergunningen, zoals opgenomen in de Woningwet, zijn vervallen. De omgevingsvergunning voor de activiteit bouwen is nu geregeld in de Wabo. Ook de categorie licht-vergunningplichtige bouwwerken is met de invoering van de Wabo vervallen en de regels voor vergunningvrij bouwen zijn aanzienlijk aangepast. Om die reden moet de tekst van de nota worden herzien, niet alleen omdat daarin wordt verwezen naar inmiddels vervallen wetgeving maar ook omdat deze nieuwe wetgeving minder regels bevat en meer vrijheid voor de individuele aanvrager. In het Besluit omgevingsrecht (Bor) is een zeer uitgebreide vergunningvrije regeling opgenomen. Dit betekent dat veel bouwwerken vergunningvrij zijn en daarmee ook vrij van welstandstoezicht. Voor een overzicht van de reikwijdte van deze categorie verwijzen wij u naar Bijlage I. De plannen die nog wel worden voorgelegd aan de welstandscommissie betreffen: grotere bouwwerken, zoals woningen en bedrijfsgebouwen, bouwwerken die hoger zijn dan 5 meter en bouwwerken aan de voorzijde, die dus grenzen aan openbaar gebied. Naast de gevolgen van de invoering van de Wabo voor de Welstandsnota vormt een herziening ook een goede aanleiding om het kaartmateriaal, behorende bij de nota, te actualiseren en de systematiek aan te passen. Welstandsnota 2013 In de nieuwe nota, die voorligt, is nog meer sprake van maatwerk. Zo is rekening gehouden met de ambities die betrekking hebben op de ruimtelijke ontwikkeling van het buitengebied, die zijn vastgelegd in de strategische visie Sint Anthonis Verbindt. In de nota zijn beheergebieden, aandachtsgebieden en ontwikkelingsgebieden opgenomen. Het aanwijzen van aandachts- en ontwikkelingsgebieden betekent feitelijk dat de andere gebieden minder aandacht behoeven. Beheergebieden beslaan het grootste deel van het grondgebied en voor deze gebieden wordt een basiskwaliteit nagestreefd. Nieuwe ontwikkelingen, voor zover vergunningplichtig uiteraard, mogen geen afbreuk doen aan de bestaande kwaliteiten. In de bebouwde kommen wordt het beheergebied met name gevormd door de bestaande woonwijken, waar sprake is van een geringe dynamiek. In het buitengebied gaat het om gebieden zonder uitgesproken cultuurhistorische karakteristiek. Om die reden zijn in de nota objectcriteria gedefinieerd. Hierin wordt per bouwwerk de basiskwaliteit beschreven. Wanneer een bouwwerk voldoet aan deze objectcriteria, behoeft het plan niet meer te worden voorgelegd aan de welstandsadviescommissie. In maart 2013 is de zogenaamde KAN-bepaling opgenomen in het Bor. De toets van vergunningplichtige bouwplannen aan redelijke eisen van welstand kan op grond daarvan ook ambtelijk worden uitgevoerd. 3

4 De nota speelt hier al op in door de gewijzigde opzet van de objectcriteria en de aanwijzing van de diverse gebieden. Voor zover voor bouwplannen nog een welstandsadvies noodzakelijk is, kiezen wij omwille van de objectiviteit en onafhankelijkheid voor het voorleggen van deze plannen aan de welstandsadviescommissie. Aandachtsgebieden zijn waardevolle en vaak gevoelige gebieden met een hoger dan gemiddeld publiek belang die vragen om een actief welstandsbeleid van de gemeente. De ambitie van de gemeente ligt voor deze gebieden duidelijk hoger en nieuwe ontwikkelingen moeten een positieve bijdrage aan de kwaliteit van het gebied leveren en de gewenste eigenschappen van het gebied versterken. Ontwikkelingsgebieden tot slot zijn gebieden die (her)ontwikkeld worden en waarvoor een nieuw of aangepast bestemmingsplan of Wabo-projectbesluit noodzakelijk is. Het zijn dus transformatiegebieden, waarvoor de beschrijving van de huidige verschijningsvorm geen bruikbaar kader voor de welstandsadvisering vormt. De veranderingen in ontwikkelingsgebieden zijn snel en ingrijpend en vragen om een actieve sturing van de overheid. Procedure Op 3 september 2012 is de voortgang van deze evaluatie en de voorbereiding van de herziening van deze nota met uw Raad besproken en is geconstateerd dat de samenwerking met de gemeenten Mill ca. en Cuijk op basis van het eerder gevoteerde krediet kon worden voortgezet. Inhoudelijk zijn een aantal keuzes zichtbaar gemaakt, waaronder het opnemen van welstandsvrije gebieden, het doorvoeren van een beperkt aanpassing (louter tekstueel) en het doorvoeren van een volledige heroverweging van de uitgangspunten, bijvoorbeeld de toetsniveaus, de gebiedscriteria en het aanscherpen van de excessenregeling. Uw Raad heeft daarbij aangegeven de samenwerking met de andere gemeenten van belang te vinden, waardoor sprake blijft van een min of meer uniform welstandsbeleid. Voorstel Alle belangen in aanmerking genomen leggen wij u de, in samenwerking met de gemeenten Mill ca. en Cuijk, voorbereide Welstandsnota 2013 voor. Vanuit het principe vrijheid waar het kan en sturing en bescherming waar het moet, kiezen wij op dit moment niet voor de invoering van welstandsvrije zones. Dat heeft enerzijds te maken met onze overtuiging dat het welstandsbeleid, zoals dat is vormgegeven in deze nota, op een positieve wijze (mee) kan sturen in gebieden waar een hoger dan gemiddeld publiek belang aan de orde is en anderzijds dat veel bouwwerken al niet meer in aanmerking komen voor het welstandstoezicht, waardoor sprake blijft van een evenwichtige balans die zorgt voor het verkrijgen en behouden van een verzorgde en prettige leefomgeving. Wij sluiten niet uit dat wij in de toekomst een solitair uitbreidingsgebied aan zullen wijzen als welstandsvrije zone. Inspraak Op basis van de Inspraakverordening gemeente Sint Anthonis 2003 is inspraak niet vereist, wanneer sprake is van ondergeschikte herzieningen van een eerder vastgesteld beleidsvoornemen. Alleen wanneer sprake is van het aanwijzen van welstandsvrije gebieden of het aanwijzen van categorieën van bestaande en te bouwen bouwwerken, waarvoor het welstandstoezicht niet geldt, is inspraak verplicht. Feitelijk zal er op basis van de nu voorgestelde Welstandsnota 2013 minder worden getoetst maar de voorgestelde herzieningen kunnen mogelijk toch worden aangeduid als niet van ondergeschikte aard. Om die reden hebben wij, net als de gemeenten Mill ca. en Cuijk overigens, de Welstandsnota 2013 op basis van de inspraakverordening ter visie gelegd 4

5 en de mogelijkheid tot inspraak geboden. De Welstandsnota heeft vanaf 17 juni 2013 tot en met 14 juli 2013 ter visie gelegen. Inspraakreacties Er zijn geen inspraakreacties ingediend. Wettelijk kader/beleidskader Artikel 12, 12a, 12b en 12c Woningwet, Wabo en Bor. Financiële consequenties geen Voorstel besluit Overeenkomstig bijgevoegd conceptbesluit stellen wij u voor over te gaan tot vaststelling van de Welstandsnota 2013 onder intrekking van de Welstandsnota Sint Anthonis (2004). Sint Anthonis, 20 augustus 2013 Burgemeester en wethouders van Sint Anthonis, de secretaris, de burgemeester, Ir. S. Middelkamp M.L.P. Sijbers Ter inzage legging Bij dit onderwerp liggen de volgende stukken ter inzage: 1. Welstandsnota Overzicht vergunningvrije regeling. Commissie Het raadsvoorstel is behandeld in de vergadering van de Vaste raadscommissie d.d. 9 september De commissie acht het voorstel rijp voor behandeling door de Raad. De griffier, Mr. A.P.J.L. Keijzers Team : Strategie & Beleid 5

6 Portefeuillehouder : Wethouder G.W. Bollen 6