Raadsvoorstel Samenvatting Aanleiding

Transcriptie

1 Raadsvoorstel Aan : Raad van Geertruidenberg Raadsvergadering : 26 mei 2016 Agendanummer : * Datum collegebesluit : 12 april 2016 Onderwerp : Dieper baggeren recreatievaart De Donge 0. Samenvatting In december 2014 heeft u het volgende besloten betreffende dieper baggeren van de recreatievaart in de Donge: 1. kennis te nemen van de globale kostenraming verbonden aan het dieper baggeren ter plaatse van het Zuidergat (en overige delen ten behoeve van de recreatievaart) 2. vanwege de verder reikende juridische en financiële risico s (precedentwerking) vooralsnog niet dieper te baggeren dan waarin het huidige baggerbestek voorziet Nu de baggerwerkzaamheden in De Donge afgerond zijn, kan er opnieuw een afweging plaatsvinden of we als gemeente de recreatievaart in de Donge dieper baggeren. 1. Aanleiding De gemeente Geertruidenberg is sinds 2004 eigenaar van rivier De Donge en is daarmee ook verantwoordelijk voor het op diepte houden van de vaargeul van de rivier. Om De Donge bevaarbaar te houden voor beroeps- en pleziervaart heeft de raad in de begroting 2012 een bedrag beschikbaar gesteld van Daarnaast heeft de gemeenteraad in aan aanvullende middelen beschikbaar gesteld. Dat budget was beschikbaar om De Donge op de wettelijk vereiste diepte te brengen. In 2012 is begonnen met de voorbereiding. In 2013 is gestart met de feitelijke uitvoering van het werk. Tijdens de werkzaamheden ontstonden er problemen met de aannemer die de baggerwerkzaamheden uitvoerde. Deze problemen hebben geleid tot een juridisch conflict. De Raad van Arbitrage heeft het contract met de aannemer ontbonden. Daarna hebben we de resterende werkzaamheden door een andere baggeraar laten uitvoeren. Die werkzaamheden zijn inmiddels, naar tevredenheid, afgerond. In de Donge zijn een aantal locaties specifiek bestemd voor de recreatievaart. Het betreft de gedeelten nabij de jachthaven van WSV de Donge en WSV Geertruidenberg, de gemeentelijke jachthaven, de passantenhaven, en de Donge tussen de Bergse Burg en de Koedambrug. De diepte van de waterbodem bedraagt hier 1,20m NAP, conform de overnameovereenkomst. Het Zuidergat bevindt zich tussen de twee bruggen en in het baggerbestek is derhalve opgenomen om ook het Zuidergat tot deze diepte te baggeren. Een aantal ondernemers heeft meerdere keren verzocht om de vaargeul in het Zuidergat dieper te baggeren dan 1,20 NAP. Zij ervaren problemen met boten die vast komen te zitten en passanten die nu niet doorvaren tot jachthaven DOK 12. Zij verzoeken de gemeente om in het kader van de bereikbaarheid van hun ondernemingen extra te baggeren in het Zuidergat. De Donge is een getijderivier en de waterhoogte varieert derhalve onder invloed van de getijden. Schippers dienen met het getijde rekening te houden. De gemeente kan niet garanderen dat recreatievaartuigen altijd onder alle omstandigheden het Zuidergat kunnen bevaren. Er zijn allerlei natuurlijke omgevingsfactoren die de diepte beïnvloeden, zoals aanzandingen, plots optredende verdiepingen, getijdewerking. Deze gevolgen voor de scheepsvaart zijn dan ook niet te voorkomen. Bovendien is het gebruikelijk dat vaarweggebruikers kennis nemen van de voor hen relevante informatie over de toestand van het vaarwater via de daarvoor openstaande kanalen. Ingeval van getijdewater besteden schippers onder meer aandacht aan de waterstand. In 2014 is het vraagstuk, om ten behoeve van de recreatievaart (waar het Zuidergat deel van uitmaakt) eventueel dieper te baggeren, aan de gemeenteraad voorgelegd. De raad heeft toen besloten het dieper baggeren van het Zuidergat (en overige gedeelten bestemd voor de recreatievaart) pas opnieuw in overweging te nemen nadat de baggerwerkzaamheden in de Donge afgerond zijn en daarmee ook de juridische en financiële consequenties helder zijn.

2 De baggerwerkzaamheden in de Donge zijn inmiddels afgerond. Met dit voorstel leggen wij het vraagstuk van dieper baggeren van de recreatievaart, waaronder ook het Zuidergat, opnieuw aan u voor. 2. Motivering Verzoek dieper baggeren Zuidergat Twee ondernemers aan het Zuidergat ervaren problemen met de diepte van de vaargeul in dit deel van de rivier. Zij geven aan dat er met enige regelmaat boten vastlopen en passanten ervoor kiezen niet door te varen naar de daar gevestigde jachthaven. De diepte van de waterbodem in de jachthaven DOK12 bedraagt eveneens 1,20m NAP. De ondernemers stellen dat de bereikbaarheid van hun bedrijven in het geding is en er op deze wijze geen impuls kan ontstaan voor het toerisme in de gemeente. Zij verzoeken de gemeente dan ook dieper te baggeren in specifiek het Zuidergat. Baggerbestek Tijdens de overname van de rivier in 2004 zijn er afspraken vastgelegd in het overnamecontract tussen Rijkswaterstaat en de gemeente Geertruidenberg. Voor de recreatievaart is daarin opgenomen dat de waterbodem van de vaargeul 1,20m NAP bedraagt. Met een jaargemiddelde van de waterstand in De Donge van 0,50m +NAP ontstaat daarmee een diepte van 1,70m. De uitgangspunten in dit overnamecontract zijn opgenomen in het bestek dat als basis dient voor de uit te voeren baggerwerkzaamheden. In het raadsvoorstel en de raadsbehandeling in 2014 hebben we uitgebreid stilgestaan bij deze afspraken en is er een second opinion uitgebracht door Holla advocaten. Daarin is niet aangetoond dat we op basis van de gemaakte afspraken dieper zouden moeten baggeren in het Zuidergat. Dit voorstel heeft niet de intentie om opnieuw een juridische discussie te voeren over het baggeren, maar te bezien of in het kader van toerisme en recreatie ten behoeve van de recreatievaart dieper gebaggerd zou moeten worden. Toeristische visie In december 2015 heeft u de nieuwe toeristische visie voor de gemeente vastgesteld. De focus in deze visie wordt gelegd op Geertruidenberg, Vestingstad aan de Biesbosch. In deze visie heeft het water en de watersport een belangrijke rol. Bij de verkenning van zwakke punten wordt in de visie het volgende opgemerkt: " Ook is voor watersporters bereikbaarheid en toegankelijkheid van voorzieningen punt van aandacht. Er wordt in de visie gesteld dat door de ligging aan het water er voor de watersport kansen liggen. De visie vervolgt met De gemeente benut meer dan dat zij nu al doet het water als drager van het toeristisch-recreatief product. Zowel voor water- als landrecreatie. Voor waterrecreatie betekent dit dat de gemeente inzet op verbetering van de promotie en informatievoorziening vanaf het water en de bereikbaarheid van voorzieningen over het water optimaliseert. Ze profileert zich daarmee meer nadrukkelijk als poort voor de Brabantse binnenwateren. Voor landrecreatie gebruikt de gemeente de Bergsche Maas, Amer en Donge als drager voor het netwerk van route gebonden recreatie Om deze visie te bereiken wordt aangegeven dat de gemeente de voorzieningen zou moeten uitbreiden en het gebruik daarvan moet optimaliseren. In het uitvoeringsprogramma worden daarin concrete suggesties gedaan. Één van die suggesties is het verbeteren van de bereikbaarheid via het water. Er wordt gesteld dat die bereikbaarheid op dit moment niet overal optimaal is. Voor het toerisme is het van belang dat havens en voorzieningen goed bereikbaar zijn. In het uitvoeringsprogramma heeft de bereikbaarheid via water een middelhoge prioriteit meegekregen. We kunnen concluderen dat het dieper baggeren ten behoeve van de recreatievaart, waaronder het Zuidergat, kan worden aangemerkt als mogelijke verbetering van de bereikbaarheid via het water. De toeristische visie spreek ook uit dat de financiering van diverse projecten nog te veel afhankelijk is van de gemeente. Ook het bedrijfsleven zou bij zaken waar zij baat bij hebben een bijdrage kunnen leveren. Door in te zetten op samenwerking met het bedrijfsleven kan er uiteindelijk ook meer gerealiseerd worden. Mogelijke bijdrage ondernemers Voorafgaand aan het raadsvoorstel eind 2014 hebben we met de ondernemers aan het Zuidergat en de watersportverenigingen om tafel gezeten en gesproken over de bereikbaarheid in de context van de huidige diepte. De watersportverenigingen ervaren geen onoverkomenlijke problemen met de huidige diepte. Eind 2015 hebben wij met de twee ondernemers aan het Zuidergat wederom een gesprek gehad om te verkennen of zij bereid zijn een financiële bijdrage te leveren aan een diepere vaargeul in het Zuidergat. De ondernemers gaven heel helder aan hier geen bijdrage aan te willen leveren. Zij geven aan dit een primaire taak van de gemeente te vinden, omdat sprake is van openbaar vaarwater.

3 Kosten en prioritering In de context van de vraag of we als gemeente bereid zijn dieper te baggeren in specifiek het Zuidergat is de kostencomponent eveneens van belang. Als de kosten in beeld zijn kan ook de afweging worden gemaakt hoe het dieper baggeren zich in prioritering verhoudt tot andere (grote) projecten. In het raadsvoorstel in 2014 hebben wij indicatief aangegeven wat het dieper baggeren van de vaargeul ten behoeve van de recreatievaart en in het Zuidergat zou moeten kosten. diepte 1,70m NAP Zuidergat ,- Overige recreatievaart ,- In bovenstaande raming was toen nog geen rekening gehouden met een eventueel benodigde aanpassing van de nieuwe beschoeiing in het Zuidergat. Om de kosten beter in beeld te krijgen hebben wij een offerte opgevraagd bij De Klerk Waterbouw (de aannemer die de resterende baggerwerkzaamheden voor ons heeft uitgevoerd). In bijgevoegde offerte is te zien dat het baggeren tot een diepte van 1,70 NAP (dus 50cm dieper dan nu het geval) en het aanbrengen van de benodigde beschoeiing een kostenpost oplevert van exclusief BTW. Offerte De Klerk Waterbouw Baggerwerkzaamheden Beschoeiing Totaal Deze kosten zijn exclusief een noodzakelijk waterbodemonderzoek en een stabiliteitsonderzoek waterkeringen. Bij het opstellen van de offerte is ervan uitgegaan dat de huidige damwanden/keerwanden gehandhaafd kunnen blijven. Indien uit het stabiliteitsonderzoek van de huidige waterkering blijkt dat deze toch aangepast moeten worden, zal dat extra kosten met zich meebrengen. Wel is in deze offerte rekening gehouden met een nieuw te plaatsen beschoeiing. Verder is bekend dat delen van de waterbodem in het Zuidergat zodanig vervuild zijn, dat sanering noodzakelijk is. Het afvoeren van vervuilde waterbodem brengt extra kosten met zich mee. De kosten voor het dieper baggeren van de overige delen bestemd voor recreatievaart (bij WSV De Donge en WSG Geertruidenberg) zijn niet in de offerte van De Klerk meegenomen. Naast de raming van de kosten is het goed te weten wat er, nu de baggerwerkzaamheden zijn afgerond, nog overblijft in het budget baggeren De Donge. Budget Baggeren De Donge Bedragen zijn afgerond. Bedrag voor afmaken resterende werkzaamheden Afrondende werkzaamheden Beschoeiing Zuidergat bij een diepte van 1,20m -NAP Peilen De Donge (voor een periode van 5 jaar) Restant Belangrijk te vermelden is dat bij de keuze om dieper te gaan baggeren de beschoeiing Zuidergat ( ) die nog niet is geplaats vervangen moet worden door de beschoeiing zoals genoemd in de offerte van De Klerk ( ). Daarnaast heeft de gemeente van Rijkswaterstaat een bedrag van ontvangen voor enerzijds het baggeren van een gedeelte van De Donge waar Rijkswaterstaat nog eigenaar van is ( ) en een bijdrage in de juridische kosten van de arbitragezaak met de voormalige baggeraar ( ). Deze bedragen zijn verwerkt in de jaarstukken 2015 en maken onderdeel uit van het jaarrekeningsaldo. De keuze om dieper te baggeren in alleen het Zuidergat betekent financieel het volgende: (restant budget niet hoeven plaatsen van beschoeiing ) = Het baggeren is in de meerjarenbegroting niet opgenomen. In de begroting staan een aantal grote projecten nog als PM-post opgenomen en moeten financieel nog ingevuld worden. Projecten als de reconstructie van het Gangboord en de Haven moeten nog een financiële vertaling krijgen. Wij vinden het afmaken van de reconstructie in het centrum van Raamsdonksveer op dit moment belangrijker dan het dieper baggeren van het Zuidergat.

4 Afweging Vanuit toeristisch oogpunt kunnen we stellen dat de bereikbaarheid via het water een belangrijk speerpunt is. Zoals eerder vermeld, kan geconcludeerd worden dat het dieper baggeren ten behoeve van de recreatievaart, waaronder het Zuidergat, kan worden aangemerkt als een speerpunt op basis van de toeristische visie. Gezien het feit dat het resterende budget voor het baggeren ontoereikend is om de kosten die daaruit voortvloeien te kunnen dekken en het feit dat de ondernemers aan het Zuidergat geen financiële bijdrage willen leveren in de realisering daarvan, moet er een afweging in prioriteiten in de grote projecten plaatsvinden. Op dit moment achten wij de verdere reconstructie van het centrum van Raamsdonksveer, zoals bijvoorbeeld de opknapbeurt van het Gangboord, belangrijker dan het dieper baggeren van het Zuidergat. Wij stellen de gemeenteraad dan ook voor niet over te gaan tot het dieper baggeren van het Zuidergat. 3. Financiële consequentie(s)/risico('s) Het dieper baggeren van het Zuidergat zou betekenen dat, na inzet van het restant van het budget baggeren, er een tekort ontstaat van minimaal Deze middelen zouden dan door de gemeenteraad incidenteel beschikbaar gesteld moeten worden. De keuze brengt daarnaast nog een aantal financiële risico s met zich mee, omdat een aantal onderzoeken nog uitgevoerd moeten worden, waar eventueel meerkosten uit voortvloeien. Bij de keuze om niet dieper te baggeren blijft, na de aanleg van de beschoeiing in het Zuidergat, een restant over van ongeveer De bijdrage van Rijkswaterstaat is verwerkt in de jaarstukken Juridische consequentie(s)/risico('s) In 2004 heeft de gemeente Geertruidenberg het beheer en onderhoud van rivier de Donge overgenomen van Rijkswaterstaat (RWS). Alleen het noordelijkste deel van de Donge blijft eigendom van RWS. Verbreding en verdieping van de vaargeul is geen verplichting voor de gemeente volgens het overnamecontract van de Donge. Indien alleen de vaargeul van het Zuidergat verdiept wordt, bestaat een groot risico daar waar het gaat om de precedentwerking. Niet enkel kan dit opgeld doen op andere delen in de Donge bestemd voor de recreatievaart, maar belangrijker nog, ook voor de beroepsvaart. Zo hebben meerdere bedrijven al diverse keren aangegeven dat zij de huidige diepte van 3m NAP niet voldoende vinden. Van deze bedrijven verwachten wij dat zij zelf en voor eigen kosten deze knelpunten oplossen. De ondernemers aan het Zuidergat overwegen juridische stappen op het moment de gemeente weigert de vaargeul verder uit te baggeren. 5. Communicatie Het besluit van de gemeenteraad zal worden gecommuniceerd met de gevestigde ondernemers aan het Zuidergat. 6. Duurzaamheid - 7. Bijlagen 1. Offerte d.d. : maandag 2 november Voorstel Wij stellen u voor 1. Kennis te nemen van de globale kostenraming verbonden aan het dieper baggeren ter plaatse van het Zuidergat; 2. Niet over te gaan tot het dieper baggeren van het Zuidergat. Een ontwerpbesluit bieden wij u hierbij ter vaststelling aan. Het college van Geertruidenberg, de secretaris, de burgemeester,

5 Nr. De raad van de gemeente GEERTRUIDENBERG; Mede gezien het voorstel van burgemeester en wethouders van Geertruidenberg van 12 april 2016; Overwegende dat; Het dieper baggeren ten behoeve van de recreatievaart, waaronder het Zuidergat kan worden aangemerkt als een speerpunt op basis van de toeristische visie van de gemeente Geertruidenberg; De kosten voor het dieper baggeren van het Zuidergat niet kunnen worden gedekt uit het restant van het budget Baggeren De Donge.; De aan het Zuidergat gevestigde ondernemers geen financiële bijdrage willen leveren aan het dieper baggeren; Er andere grote projecten op dit moment meer prioriteit hebben dan het dieper baggeren van het Zuidergat BESLUIT De raad besluit: 1. Kennis te nemen van de globale kostenraming verbonden aan het dieper baggeren ter plaatse van het Zuidergat; 2. Niet over te gaan tot het dieper baggeren van het Zuidergat. Aldus vastgesteld in zijn openbare vergadering van 26 mei Geertruidenberg, de raad voornoemd, de griffier, de voorzitter, drs. K.M.C. Millenaar-Rammelaere drs. W. van Hees