Ontdek Autisme

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Ontdek Autisme"

Transcriptie

1 Ontwikkeld door: Ingrid Claassen Marc Beek Ontdek Autisme Max Marian Bruijnzeels Jasper Kok-Roosjen

2

3 Zichtbaar: - gedrag (handen wapperen, teruglopen) - emoties (spanning, opluchting) - vaardigheden (zichzelf er overheen zetten, handeling zelf) - kalenderleeftijd Onzichtbaar: - Unieke individuele prikkelverwerking. - Geschiedenis ervaringen - Verschil kalenderleeftijd - ontwikkelingsfase - Wensen / behoeften - gevoelens

4 Autisme Prikkelverwerkingsmodel draagkracht draaglast

5 Autisme is een andere manier van informatie verwerken. Zoals op het gebied van: tastzin (aanraken) visueel (zien) gustatorisch (proeven) olfactorisch (ruiken) auditief (horen) vestibulair (evenwicht) propriocepsis (registratie van de stand van je lijf, spierspanning, lichaamsbewustzijn) interoceptie (honger, dorst, lichaamstemperatuur, hartslag, slaap) nociceptie (pijn) thermoceptie (omgevingstemperatuur) gedachten (alles of niets, vertraging met uitdoven) predictive mind (verwachtingen) tijdsbesef (verleden, heden, toekomst).

6 Er is nooit een 1 op 1 oplossing die leidt naar balans. Er spelen altijd meerdere factoren. Breng de mogelijkheden en uitdagingen compleet in kaart met het Autismekompas: draagkracht en draaglast mogelijkheden en uitdagingen vraag, luister, stem af, vat samen, etc. visualiseer zichtbare en onzichtbare huidige situatie (vanuit de persoon zelf) met kleuren blauw, groen, oranje en rood. Stap voor stap: - een analyse, - een voorzichtige eerste hypothese - je eerste doelstelling - pas toe Gebruik hiervoor het Autismekompas.

7 In één ogenblik de balans tussen draagkracht en draaglast in kaart.

8 Ervaringsverhaal. Marian Bruijnzeels. De roltrap.

9 Ervaringsverhaal. Marian Bruijnzeels. De roltrap. Op het gebied van: Gedrag Emotie-regulatie Ervaringen Predictive mind Vestibulaire prikkelverwerking Waarnemen lichamelijke prikkels Brein

10 Doener: verstijven

11 emoties: stress Doen: Verstijven Doener: verstijven

12 Vestibulair: Last van evenwicht. emoties: stress Doener: verstijven

13 Vestibulair: Last van evenwicht. emoties: stress Verminderde propriocepsis (registratie stand van het lijf, spierspanning, Doen: Verstijven

14 Nare ervaring gehad op de roltrap Vestibulair: Last van evenwicht. emoties: stress Vertraagde propriocepsis (registratie stand van het lijf, spierspanning, lichaamsbewustzijn) Doen: Verstijven

15 Predictive mind: Ervaringen uit het verleden, voorspellen (on)bewust dezelfde ervaringen in de toekomst. emoties: stress Nare ervaring gehad op de roltrap Vestibulair: Last van evenwicht. Vertraagde propriocepsis (registratie stand van het lijf, spierspanning, lichaamsbewustzijn) Doen: Verstijven

16 Predictive mind: Ervaringen uit het verleden, laten je denken dat het nu nog zo zal gaan. Brein: Reflectie en bewustwording zorgen voor berusting en een nieuwe kans voor een nieuwe positieve ervaring. emoties: stress Nare ervaring gehad op de roltrap Vestibulair: Last van evenwicht. Vertraagde propriocepsis (registratie stand van het lijf, spierspanning, lichaamsbewustzijn) Doen: Verstijven

17 Door samen met Marian deze situatie in kaart te brengen met behulp van het Autismekompas, kreeg ze grip op de verbanden tussen: Gedrag Emotie-regulatie Ervaringen Predictive mind Vestibulaire prikkelverwerking Waarnemen lichamelijke prikkels Brein Met behulp van het Autismekompas kreeg Marian grip op hoe de angst voor roltrappen stapsgewijs was ontstaan. Reflectie en bewustwording zorgen voor berusting en een nieuwe kans voor een nieuwe positieve ervaring.

18 Nawoord van Marian: Ervaringsverhaal van Marian rondom de roltrap Jullie zagen de youtube film van een man die problemen had met de roltrap. Ook ik ben iemand die al mijn hele leven problemen had met de roltrap. Als klein meisje huilend van angst, later kon ik de roltrap af als mijn moeder bij me stond en ik me volledig schrap ze?e, terwijl mijn moeder op het juiste moment NU zei. Alleen had ik geen idee wat het juiste moment was, waardoor ik vervolgens toch steeds weer van de trede afviel en mijn evenwicht verloor. Nare ervaringen zijn dat geworden. Veel later werd duidelijk dat ik problemen had met mijn evenwicht. VijFien jaar geleden kreeg ik hulpmiddelen, zoals een elleboogkruk, omdat het evenwicht echt problemagsch was. Zo werd het voor anderen duidelijk dat ik iets meer Gjd nodig had om de roltrap af te gaan. En dat hielp wel iets. Er veranderde alleen niets aan het basisprobleem in mijn lichaam. We losten alleen zichtbaar gedrag op en zorgden voor een signalering naar anderen. Uiteindelijk kreeg ik op late leefijd de diagnose AuGsme en vanuit het kijken vanuit ontwikkelingsproblemen zijn we bezig geweest met het analyseren van mijn onbegrepen klachten. Marian

19 Met behulp van bouwstenen uit het Autismekompas kreeg Marian een stapje meer balans. Ze hoeft nu geen roltrappen meer te vermijden, omdat ze deze weer aandurft. En zo komen we terug bij het thema van vandaag...

20 Opmerkingen: Deze presentatie betreft een vereenvoudigd weergave Ieder kompas wordt uniek ingevuld We werken vanuit diverse verklaringsmodellen rondom autisme. We kijken naar het geheel van factoren om oorzaken te onderzoeken en oplossingen te vinden (holistische visie). Kennismaken met het Autismekompas? Meld je aan voor de basistraining in Zwolle, De Bilt, Leiden, Eindhoven of Leeuwarden via Mail Jasper via voor informatie over een training op maat.

Problemen in de prikkelverwerking op school. Aranka Altena Onderwijskundig Begeleider LWOE

Problemen in de prikkelverwerking op school. Aranka Altena Onderwijskundig Begeleider LWOE Problemen in de prikkelverwerking op school Aranka Altena Onderwijskundig Begeleider LWOE Doel workshop Informatie geven vanuit de fysiotherapie over prikkelverwerking Voorbeelden vanuit de praktijk kort

Nadere informatie

Als de wereld anders aanvoelt

Als de wereld anders aanvoelt Als de wereld anders aanvoelt Autisme & Sensorische Ervaringen Steven Degrieck @steven_degrieck Autisme in de DSM 5 Beperkingen in de sociale communicatie en interactie Repetitief gedrag en specifieke

Nadere informatie

Even voorstellen; Cor Reusen; - fysiotherapeut s Heerenloo - consulent SI voor CCE - docent SI bij estasi-training

Even voorstellen; Cor Reusen; - fysiotherapeut s Heerenloo - consulent SI voor CCE - docent SI bij estasi-training Even voorstellen; Cor Reusen; - fysiotherapeut s Heerenloo - consulent SI voor CCE - docent SI bij estasi-training Even voorstellen; Marlèn Lemmens; - Logopedist - Consulent Expertisecentrum Doofblindheid

Nadere informatie

SI bij SMs ontwikkeling

SI bij SMs ontwikkeling SI bij SMs ontwikkeling De zintuigen. 1) Ruiken, olfactorisch 2) Zien, visuele systeem 3) Horen, auditieve systeem 4) Proeven, gustatorisch 5) Voelen, tactiele systeem 6) Evenwichtorgaan, vestibulaire

Nadere informatie

Structuur! Voorstellen Autisme anders bekijken Theorie (en ervaringen!) over autisme Kennis maken met workshop Autisme Anders Ervaren

Structuur! Voorstellen Autisme anders bekijken Theorie (en ervaringen!) over autisme Kennis maken met workshop Autisme Anders Ervaren Structuur! Voorstellen Autisme anders bekijken Theorie (en ervaringen!) over autisme Kennis maken met workshop Autisme Anders Ervaren Wie ben ik? De ijsbergtheorie Wie zijn jullie? Even voorstellen Wie

Nadere informatie

Je brein breken over prikkels

Je brein breken over prikkels 1 Je brein breken over prikkels Programma Prikkelverwerking op meerdere niveaus Prikkels- de sensorische wereld Alertheid en activatie Problemen in de prikkelverwerking André Rietman Erasmus MC Sophia

Nadere informatie

Psychologische ondersteuning en behandeling bij interstitiële longaandoeningen

Psychologische ondersteuning en behandeling bij interstitiële longaandoeningen Psychologische ondersteuning en behandeling bij interstitiële longaandoeningen 1 oktober 2014 Marielle van den Heuvel, Gezondheidszorgpsycholoog Afdeling Medische Psychologie Orbis Medisch Centrum Inhoud

Nadere informatie

Als de wereld anders aanvoelt

Als de wereld anders aanvoelt Als de wereld anders aanvoelt Autisme & sensorische ervaringen Steven Degrieck NEUROLOGIE COGNITIE GEDRAG Autisme in de DSM 5 Beperkingen in de sociale communicatie en interactie Repetitief gedrag en specifieke

Nadere informatie

Overprikkeling bij NAH en het ASITT-protocol

Overprikkeling bij NAH en het ASITT-protocol Overprikkeling bij NAH en het ASITT-protocol Marinka Jansen, ergotherapeut Ergotherapie Gouda Hoofddocent post hbo cursus sensorische integratie bij volwassen (ASITT) Inhoud van de presentatie Definitie

Nadere informatie

Wat is stress? Wat verstaan we eigenlijk onder stress?

Wat is stress? Wat verstaan we eigenlijk onder stress? Welkom! Wat gaan we doen? 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Wat is stress? Wat is biochemie/hardware? Hoe werkt biochemie/hardware? Wat is programmatuur/so?ware? Hoe werkt programmatuur/so?ware? Wat is een TopState?

Nadere informatie

Ouderen en AutismeSpectrumStoornissen. Rosalien Wilting, klinisch psycholoog - psychotherapeut

Ouderen en AutismeSpectrumStoornissen. Rosalien Wilting, klinisch psycholoog - psychotherapeut Ouderen en AutismeSpectrumStoornissen Rosalien Wilting, klinisch psycholoog - psychotherapeut 1 Autisme? AutismeSpectrumStoornis (ASS) Een andere manier van informatie verwerken We spreken niet meer van

Nadere informatie

GRIP OP PRIKKELBAARHEID

GRIP OP PRIKKELBAARHEID WEES WELKOM OM TE GLUREN BIJ GRIP OP PRIKKELBAARHEID Een multidisciplinair programma voor mensen met Hersenletsel Niels Farenhorst: Psycholoog Wouter Oonk: Psychomotorisch therapeut VIDEO Doel Het leren

Nadere informatie

Invloed van omgevingsfactoren op gedrag

Invloed van omgevingsfactoren op gedrag Invloed van omgevingsfactoren op gedrag Congres StudieArena maandag 11 januari 2016 gedragsveranderingen in de ouderenzorg Marga van Oort, Wilma Lanke, Linda Willems alle rechten voorbehouden Bronnen:

Nadere informatie

Autisme voor beginners. www.psysense.be

Autisme voor beginners. www.psysense.be Autisme voor beginners www.psysense.be Oorzaak? Autisme = handicap Stoornis in functioneren van de hersenen Neurologische (biologische )stoornis andere ontwikkeling laatste theorie (augu 2014: teveel synapsen!

Nadere informatie

Maak kennis met A.L.A. in 3 stappen naar Rust, Kracht en Zelfvertrouwen; Wat het lichaam verwerkt heeft kan het hoofd loslaten.

Maak kennis met A.L.A. in 3 stappen naar Rust, Kracht en Zelfvertrouwen; Wat het lichaam verwerkt heeft kan het hoofd loslaten. Maak kennis met A.L.A. in 3 stappen naar Rust, Kracht en Zelfvertrouwen; Wat het lichaam verwerkt heeft kan het hoofd loslaten. Om je zeker en krachtig te voelen zijn geen ingewikkelde technieken nodig.

Nadere informatie

Roxanne van der Star Aline Ham

Roxanne van der Star Aline Ham Sensorische integratie bij Jongeren na hersenschudding Roxanne van der Star Aline Ham Inhoud presentatie Wat is sensorische integratie (SI) Hoe ontstaan SI klachten Hoe uiten SI klachten zich in de verschillende

Nadere informatie

Nieuwe inzichten in de behandeling. Annelies Spek Hoofd Autisme Expertisecentrum

Nieuwe inzichten in de behandeling. Annelies Spek Hoofd Autisme Expertisecentrum Nieuwe inzichten in de behandeling Annelies Spek Hoofd Autisme Expertisecentrum Wat wil je behandelen? Niet het autisme zelf! Omgaan met autisme Bijkomende problemen Somberheid Trauma s Angsten Hoe doe

Nadere informatie

Hoe blijf ik (psychisch) gezond?! Simone Traa Klinisch psycholoog psychotherapeut Medische Psychologie, Máxima Medisch Centrum

Hoe blijf ik (psychisch) gezond?! Simone Traa Klinisch psycholoog psychotherapeut Medische Psychologie, Máxima Medisch Centrum Hoe blijf ik (psychisch) gezond?! Simone Traa Klinisch psycholoog psychotherapeut Medische Psychologie, Máxima Medisch Centrum Inhoud Definitie gezond Biopsychosociaal model Psychische gezondheid Stress

Nadere informatie

Overzicht Autisme net ff anders. Herkennen van autisme in contact. Autisme Specifieke Communicatie. Vragen

Overzicht Autisme net ff anders. Herkennen van autisme in contact. Autisme Specifieke Communicatie. Vragen Autisme niet begrepen? Niet herkend! Gemeente Koggenland 6 november 2017 & Stichting Deuvel Mieke Bellinga Mariëlle Witteveen Overzicht Autisme net ff anders Herkennen van autisme in contact Autisme Specifieke

Nadere informatie

Herstel en Balans. Kanker zet je leven op zijn kop. De rol van de psycholoog. Maria Poppe GZ-psycholoog De Vruchtenburg maart 2010

Herstel en Balans. Kanker zet je leven op zijn kop. De rol van de psycholoog. Maria Poppe GZ-psycholoog De Vruchtenburg maart 2010 Herstel en Balans De rol van de psycholoog Maria Poppe GZ-psycholoog De Vruchtenburg maart 2010 Kanker zet je leven op zijn kop 1 Kanker, gevolgen voor de patiënt Heftige emoties. Verlies van controle

Nadere informatie

De Sensatie van een Goed Leven Workshop Zonder gelijkwaardigheid geen communicatie

De Sensatie van een Goed Leven Workshop Zonder gelijkwaardigheid geen communicatie 31-01-2019 De Sensatie van een Goed Leven Workshop Zonder gelijkwaardigheid geen communicatie Disclosure slide (potentiële) belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met

Nadere informatie

Afdeling revalidatie. Psychosomatische fysiotherapie

Afdeling revalidatie. Psychosomatische fysiotherapie Afdeling revalidatie Psychosomatische fysiotherapie Gespannen??? Pijn??? Vermoeid???? UIT BALANS. IN BALANS In deze folder krijgt u informatie over psychosomatiek, over wat psychosomatische klachten zijn

Nadere informatie

Inzicht in Autisme. Lezing

Inzicht in Autisme. Lezing Inzicht in Autisme Lezing 18-09-2014 FRANS COOLEN ASS Trainer NVA ASS Trainer/coach bij In to Autisme frans.coolen@intoautisme.nl ASS Autisme Spectrum Stoornis Per persoon Per leeftijd In ernst In verschijningsvorm

Nadere informatie

WORKSHOP MINDFULNESS & ETEN

WORKSHOP MINDFULNESS & ETEN WORKSHOP MINDFULNESS & ETEN Door Esther Mostert van MIND-FOOD: www.mindfuldieet.nl Je kunt niet goed denken, liefhebben en slapen als je niet goed gegeten hebt Mindful eten, wat is dat? Bijna iedereen

Nadere informatie

POST COMMOTIONEEL SYNDROOM

POST COMMOTIONEEL SYNDROOM POST COMMOTIONEEL SYNDROOM Post commotioneel syndroom Post commotioneel syndroom (PCS) is een diagnose die gesteld wordt bij langdurige klachten na een hersenschudding. De oorzaak van PCS is vaak een ongeval,

Nadere informatie

Prikkelverwerking bij (jong)volwassenen met ASS. Hanneke Lamberink & Marret Fortuin. Even voorstellen

Prikkelverwerking bij (jong)volwassenen met ASS. Hanneke Lamberink & Marret Fortuin. Even voorstellen Prikkelverwerking bij (jong)volwassenen met ASS Manieren van prikkelverwerking en de invloed op het dagelijks leven Hanneke Lamberink & Marret Fortuin Even voorstellen Ontwikkelingspsychologie en Klinische

Nadere informatie

DE KERN boz Centrum voor biodynamische osteopathie, bewustwording, ontplooiing, spiritualiteit

DE KERN boz Centrum voor biodynamische osteopathie, bewustwording, ontplooiing, spiritualiteit DE KERN boz Centrum voor biodynamische osteopathie, bewustwording, ontplooiing, spiritualiteit DE KERN boz is lid van: VBAG (Vereniging ter Bevordering van Alternatieve Geneeswijze) Shibumi (International

Nadere informatie

intro Gamen is leuk! 25/04/2018

intro Gamen is leuk! 25/04/2018 intro Verslavingspreventie TAD Gamen & Autisme: een match! Katrijn Elsen CGG Vagga, verslavingspreventie Boomgaardstraat 7, Antwerpen 03 256 91 41 Katrijn.elsen@vagga.be Nieuw thema gamen Werken op maat

Nadere informatie

Het probleem. Suïcidale mensen zoeken vaak geen hulp. Deze neiging is kern van het syndroom

Het probleem. Suïcidale mensen zoeken vaak geen hulp. Deze neiging is kern van het syndroom Het probleem Suïcidale mensen zoeken vaak geen hulp Deze neiging is kern van het syndroom Ze verwachten niet dat behandeling helpt Er zijn gevoelens van schaamte, angst voor stigma of controleverlies Ze

Nadere informatie

Cognitieve gedragstherapie bij autisme

Cognitieve gedragstherapie bij autisme Cognitieve gedragstherapie bij autisme Caroline Schuurman, gz-psycholoog Centrum Autisme Rivierduinen Nieuwe ontwikkelingen in de behandeling van autisme bij volwassenen Utrecht, 14 juni 2011 CGT bij autisme

Nadere informatie

AUTISME EN CONFLICTHANTERING ANNEKE E. EENHOORN

AUTISME EN CONFLICTHANTERING ANNEKE E. EENHOORN AUTISME EN CONFLICTHANTERING ANNEKE E. EENHOORN EEN VOORBEELD Mira, 14 jaar. Derde klas van de middelbare school. Vanaf baby snel boos. Nu zo vlug kwaad dat ouders het niet meer weten. DRIE MOGELIJKE

Nadere informatie

AUTISME EN CONFLICTHANTERING. Anneke E. Eenhoorn

AUTISME EN CONFLICTHANTERING. Anneke E. Eenhoorn AUTISME EN CONFLICTHANTERING Anneke E. Eenhoorn UITGANGSPUNT UITGANGSPUNT DRIE VOORBEELDEN Rosa van 8 jaar. Na een ogenschijnlijk gewone dag op school, haalt ze fel uit Mike van 11 jaar. Na een kleine

Nadere informatie

VERS-I. Vaardigheidstraining Emotie Regulatie Stoornis. Deel I

VERS-I. Vaardigheidstraining Emotie Regulatie Stoornis. Deel I VERS-I Vaardigheidstraining Emotie Regulatie Stoornis Deel I Informatiefolder voor cliënten, behandelaren, familieleden en overige betrokkenen van mensen met emotie regulatie problemen. 2009 Lentis en

Nadere informatie

Training Leer Balans Leven

Training Leer Balans Leven Training Leer Balans Leven In 5 maanden meer balans in je leven Wil je minder stress? Wil je meer werkplezier? Wil je jouw doelen effectiever bereiken? Wil je handiger communiceren? Wil je efficiënter

Nadere informatie

Vind je balans. Rob Scheurink-Trainer/docent/ consultatief psychiatrische verpleegkundige

Vind je balans. Rob Scheurink-Trainer/docent/ consultatief psychiatrische verpleegkundige Rob Scheurink-Trainer/docent/ consultatief psychiatrische verpleegkundige Inleiding algemeen. Doordat er in Nederland en andere West-Europese landen steeds meer parttime gewerkt wordt door zowel man als

Nadere informatie

Werken met Aandacht. Vraag: Wat is er nodig voor een goede werkhouding? Programma. Neuropsychologie: Drie assen. Triune brain.

Werken met Aandacht. Vraag: Wat is er nodig voor een goede werkhouding? Programma. Neuropsychologie: Drie assen. Triune brain. 1 Werken met Aandacht Programma Inleiding Werkhouding 20 maart 2015 Congres Aandacht André Rietman Gz- en neuropsycholoog Ergotherapeut A. Vier Niveaus: het model B. Diagnostiek C. Problemen D. Aanpak

Nadere informatie

Psychosomatische fysiotherapie

Psychosomatische fysiotherapie Psychosomatische fysiotherapie bij DE KERN boz Praktijk voor Natuurgeneeskunde De Snoostraat 13 4624 VJ Bergen op Zoom Telefoon 0164-210700 Email: info@dekernboz.nl Website: www.dekernboz.nl Kamer van

Nadere informatie

Gehechtheid in de klas

Gehechtheid in de klas Gehechtheid in de klas Corinne Verheule SAV Kennismiddag Adoptie 4 november 2016 Adoptiekind in de klas Kijken door een hechtingsbril 2 Gehechtheid Een duurzame, emotionele en wederkerige band tussen een

Nadere informatie

Welkom. Voorstellen. Programma. Inleiding en voorstellen Wat is autisme, oorzaak en hoe herken je het? Autisme vanuit eigen ervaring

Welkom. Voorstellen. Programma. Inleiding en voorstellen Wat is autisme, oorzaak en hoe herken je het? Autisme vanuit eigen ervaring Welkom Algemene informatieavonden GGZ Noord- Holland-Noord in samenwerking met Stichting Deuvel Voorstellen Mieke Bellinga & Mariëlle Witteveen Programma Inleiding en voorstellen Wat is autisme, oorzaak

Nadere informatie

Disclosure belangen spreker

Disclosure belangen spreker Disclosure belangen Jos van Erp Geen belangenverstrengeling d.m.v. Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere vergoeding Aandeelhouder Of anders Disclosure belangen spreker Bewegen én berusten:

Nadere informatie

Lekker in je vel. Leren omgaan met stress voor kinderen. Uit het boek Ophelia van Ingrid en Dieter Schubert

Lekker in je vel. Leren omgaan met stress voor kinderen. Uit het boek Ophelia van Ingrid en Dieter Schubert Lekker in je vel Leren omgaan met stress voor kinderen Uit het boek Ophelia van Ingrid en Dieter Schubert Heeft uw kind wel eens last van stress? Voelt uw kind zich wel eens niet lekker en weet u niet

Nadere informatie

Autisme Spectrum Stoornissen

Autisme Spectrum Stoornissen www.incontexto.nl to nl Autisme Spectrum Stoornissen Drs. Nathalie van Kordelaar Nathalie van Kordelaar en Mirjam Zwaan Opbouw voorlichting Algemene kennis van autisme. Handelen in werksituaties. Alle

Nadere informatie

Als de wereld anders aanvoelt

Als de wereld anders aanvoelt Als de wereld anders aanvoelt Autisme & sensorische ervaringen Steven Degrieck NEUROLOGIE COGNITIE GEDRAG Autisme in de DSM 5 Beperkingen in de sociale communicatie en interactie Repetitief gedrag en specifieke

Nadere informatie

Wat is stress? SPANNING EN ONTSPANNING MET LIFO

Wat is stress? SPANNING EN ONTSPANNING MET LIFO SPANNING EN ONTSPANNING MET LIFO Stress is een belangrijk thema geworden in ons leven. We geven stresshormonen af als we geloven dat we niet aan de eisen van de buitenwereld kunnen voldoen, en merken dat

Nadere informatie

HouvASSt voor personen met autisme binnen de psychiatrie Hoe de psychiatrie autivriendelijk(er) maken?

HouvASSt voor personen met autisme binnen de psychiatrie Hoe de psychiatrie autivriendelijk(er) maken? HouvASSt voor personen met autisme binnen de psychiatrie Hoe de psychiatrie autivriendelijk(er) maken? Veerle Daniels en Els Gullentops Lunchcauserie OPZ Geel 15/06/2018 Kristiansand, Noorwegen - oktober

Nadere informatie

Leren in contact met paarden Communicatie die is gebaseerd op gelijkwaardigheid (Door Ingrid Claassen, juni 2014)

Leren in contact met paarden Communicatie die is gebaseerd op gelijkwaardigheid (Door Ingrid Claassen, juni 2014) Leren in contact met paarden Communicatie die is gebaseerd op gelijkwaardigheid (Door Ingrid Claassen, juni 2014) Inleiding De kern van (autisme)vriendelijke communicatie is echt contact, gebaseerd op

Nadere informatie

Vergeetachtig of dement?

Vergeetachtig of dement? Dementie Riëtte Oudenaarden, verpleegkundig specialist geriatrie Vergeetachtig of dement? 2 1 Vergeetachtig of dement? 3 Dementie is meer dan vergeten Verstoring op meerdere domeinen. Lichamelijke problemen

Nadere informatie

Mindfulness en onderwijs..nee toch? De kracht van aandacht als pijler onder veerkracht. Masterclass 20 april 2018

Mindfulness en onderwijs..nee toch? De kracht van aandacht als pijler onder veerkracht. Masterclass 20 april 2018 Mindfulness en onderwijs..nee toch? Of.? De kracht van aandacht als pijler onder veerkracht Masterclass 20 april 2018 Wat is mindfulness niet? Alleen leren ontspannen. Niet-denken Een religie Moeilijk

Nadere informatie

Mindfulness bij ASS en arbeidsparticipatie. Annelies Spek Klinisch psycholoog / Senior onderzoeker GGZ Eindhoven

Mindfulness bij ASS en arbeidsparticipatie. Annelies Spek Klinisch psycholoog / Senior onderzoeker GGZ Eindhoven Mindfulness bij ASS en arbeidsparticipatie Annelies Spek Klinisch psycholoog / Senior onderzoeker GGZ Eindhoven Volgorde lezing Overbelasting bij mensen met autisme Werk en overbelasting Begeleiding Mindfulness

Nadere informatie

Karakter is een centrum voor kinder- en jeugdpsychiatrie.

Karakter is een centrum voor kinder- en jeugdpsychiatrie. Karakter is een centrum voor kinder- en jeugdpsychiatrie. ASS in de klas Mw. drs. M. Rikken, GZ-psycholoog Mw. drs. G. Durand, GZ-psycholoog Oktober 2018 www.karakter.com 2 Presentatie tot stand gekomen

Nadere informatie

Drukke kinderen en storend gedrag Prikkelverwerking in het kort

Drukke kinderen en storend gedrag Prikkelverwerking in het kort Drukke kinderen en storend gedrag Prikkelverwerking in het kort Niet kunnen ophouden met praten Potloden en/of krijtjes breken Extreem veel gapen Schoenen uittrekken De oren bedekken Wapperen met de armen

Nadere informatie

Van inschatting naar ondersteuning : introductie emotionele ontwikkeling. Lore Goethals Vzw Nieuwland

Van inschatting naar ondersteuning : introductie emotionele ontwikkeling. Lore Goethals Vzw Nieuwland Van inschatting naar ondersteuning : introductie emotionele ontwikkeling Lore Goethals Vzw Nieuwland Uitgangspunten Sociaal emotionele ontwikkeling is aanknopingspunt bij begrijpen van probleemgedrag probleemgedrag

Nadere informatie

Wat gaan we doen? Chronische pijn - pijnstoornis Kenmerken van chronische pijn

Wat gaan we doen? Chronische pijn - pijnstoornis Kenmerken van chronische pijn Wat gaan we doen? Stressoren behandeling bij chronisch pijnpatienten Yvonne Museler pijnconsulent bij DC Klinieken Rob Ruimschotel psychiater bij PsyToBe Arthur Hartog anesthesioloog-pijnspecialist bij

Nadere informatie

Kijken naar Kinderen.nl Aristoteles : All knowledge comes through the senses (Aristoteles)

Kijken naar Kinderen.nl Aristoteles : All knowledge comes through the senses (Aristoteles) www.anders Kijken naar Kinderen.nl Miriam Hufen Ergotherapeut 11 congressen Kijk eens anders! www.anderskijkennaarkinderen.nl Aristoteles : All knowledge comes through the senses (Aristoteles) Waarnemen

Nadere informatie

Congres Studiearena 20 april 2015

Congres Studiearena 20 april 2015 Congres Studiearena 20 april 2015 Hoe werkt gedrag Er is iets Wat is het Omgaan met onbegrepen (probleem)gedrag Het is dat En ik doe dit Reac2e op een prikkel noemen wij gedrag. Gedrag is dus nooit gewoon

Nadere informatie

Webinar: Jongeren met een beperking: ook seksueel beperkt? door Karen De Wilde - Sensoa

Webinar: Jongeren met een beperking: ook seksueel beperkt? door Karen De Wilde - Sensoa Webinar: Jongeren met een beperking: ook seksueel beperkt? door Karen De Wilde - Sensoa Jongeren met een beperking ook seksueel beperkt?» Wat denk je bij dit filmpje? oh help, hoe praat ik hem dat uit

Nadere informatie

Welkom! Mindfulness (in de spoedzorg) Jeanine Nieuwenhuis

Welkom! Mindfulness (in de spoedzorg) Jeanine Nieuwenhuis Welkom! Mindfulness (in de spoedzorg) Jeanine Nieuwenhuis Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld

Nadere informatie

SI= Sensorische informatieverwerking. Sensorische Informatieverwerking en intelligentie SENSORY PROCESSING. Psychologie is de kunst van het verstaan

SI= Sensorische informatieverwerking. Sensorische Informatieverwerking en intelligentie SENSORY PROCESSING. Psychologie is de kunst van het verstaan SI= Sensorische informatieverwerking Sensorische Informatieverwerking en intelligentie Waarom SI? Wat is SI? Hoe zien we SI-problemen? Wat is het verband tussen Intelligentie en SI? André Rietman, Erasmus

Nadere informatie

Stressmanagement, Ademhaling, Yoga & Ontspanning. Les 1

Stressmanagement, Ademhaling, Yoga & Ontspanning. Les 1 Stressmanagement, Ademhaling, Yoga & Ontspanning Les 1 Agenda Introductie Ademhalingstest Oefening de Verkenning Nabespreken in 3-tallen: coach, cliënt, observator Evalueren observaties Theorie Verademing

Nadere informatie

Power e-book - Ontdek de 3 strategieën voor meer innerlijke rust en kracht! POWER e-book. Ontdek de 3 strategieën voor meer innerlijke rust en kracht!

Power e-book - Ontdek de 3 strategieën voor meer innerlijke rust en kracht! POWER e-book. Ontdek de 3 strategieën voor meer innerlijke rust en kracht! POWER e-book Ontdek de 3 strategieën voor meer innerlijke rust en kracht! - DOOR MARCO HONKOOP - Marco Honkoop http://ontspanningsoefeningenbijstress.nl 1 Inhoudsopgave 1. Strategie 1: Voel je weer super

Nadere informatie

POST COMMOTIONEEL SYNDROOM

POST COMMOTIONEEL SYNDROOM POST COMMOTIONEEL SYNDROOM Post commotioneel syndroom Post commotioneel syndroom (PCS) is een diagnose die gesteld wordt bij langdurige klachten na een hersenschudding. De oorzaak van PCS is vaak een ongeval,

Nadere informatie

Autisme en een verstandelijke beperking 20 september 2016

Autisme en een verstandelijke beperking 20 september 2016 Autisme en een verstandelijke beperking 20 september 2016 Cecile Blansjaar: orthopedagoog/autisme specialist Gedragskundige Stichting de Waerden Mede oprichter De Sociale Bron Wat is Autisme? In Nederland

Nadere informatie

Au-tomutilatie. Een groot probleem, een grote uitdaging. Carmen van Bussel Orthopedagoog/GZ-psycholoog

Au-tomutilatie. Een groot probleem, een grote uitdaging. Carmen van Bussel Orthopedagoog/GZ-psycholoog Au-tomutilatie Een groot probleem, een grote uitdaging Carmen van Bussel Orthopedagoog/GZ-psycholoog Inhoud Waarom verwonden cliënten zichzelf? Handelingsverlegenheid en machteloosheid bij begeleiders

Nadere informatie

Vrouwen en autisme. Lezing 26 mei 2016 bij autismecafé i.o.v Carrefour NOP Emmeloord. Mariëlle Witteveen Mieke Bellinga. www.deuvel.

Vrouwen en autisme. Lezing 26 mei 2016 bij autismecafé i.o.v Carrefour NOP Emmeloord. Mariëlle Witteveen Mieke Bellinga. www.deuvel. Vrouwen en autisme Lezing 26 mei 2016 bij autismecafé i.o.v Carrefour NOP Emmeloord Mariëlle Witteveen Mieke Bellinga Even voorstellen Uitleg autisme Waarneming Informatieverwerking Prikkels Autisme bij

Nadere informatie

Competenter in de aanpak van kindermishandeling

Competenter in de aanpak van kindermishandeling Competenter in de aanpak van kindermishandeling Ingrid ten Berge, NJi Anja Dijkhuis, LPP 1 Programma 1. Competenties kindermishandeling 2. Van competenties naar scholing: de basistraining LPP 3. Discussie

Nadere informatie

Geestelijke verzorging & Ethiek. Mediteren bij ziekte.

Geestelijke verzorging & Ethiek. Mediteren bij ziekte. Geestelijke verzorging & Ethiek Mediteren bij ziekte www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl GVE001 / Mediteren bij ziekte / 18-01-2019 2 Mediteren

Nadere informatie

Autisme en de gevolgen Els Ronsse / MDR

Autisme en de gevolgen Els Ronsse /   MDR Autisme en de gevolgen Els Ronsse / www.psysense.be MDR Voorkomen? Voor het hele spectrum komen een aantal studies onafhankelijk van elkaar uit op 60 tot 70 op 10.000 of 1 op ongeveer 150 personen. Af

Nadere informatie

Welkom. Voorstellen. Mieke Bellinga & Mariëlle Witteveen. Autisme en verslaving Deuvel 2017 & GGZNHN 1. Autisme en verslaving: Inleiding

Welkom. Voorstellen. Mieke Bellinga & Mariëlle Witteveen. Autisme en verslaving Deuvel 2017 & GGZNHN 1. Autisme en verslaving: Inleiding Welkom Autisme en verslaving: Inleiding Voorstellen Mieke Bellinga & Mariëlle Witteveen GGZNHN 1 Programma Wat is autisme in de kern? Autisme en verslaving: stand van zaken Een casus Handleiding Witteveen:

Nadere informatie

3. Principes ophalen en groeperen: wat is voor de groep dus effectief samenwerken?

3. Principes ophalen en groeperen: wat is voor de groep dus effectief samenwerken? FCE / Stichting Opleidingskunde 2007 Een groep interviewen met de waarderende methode Bijvoorbeeld over samenwerken... 1. Thema scherp (het gaat in dit voorbeeld over effectief samenwerken ) 2. In kleine

Nadere informatie

5,4. Spreekbeurt door L woorden 14 oktober keer beoordeeld. Nederlands DROMEN. Spreekbeurt

5,4. Spreekbeurt door L woorden 14 oktober keer beoordeeld. Nederlands DROMEN. Spreekbeurt Spreekbeurt door L. 1178 woorden 14 oktober 2012 5,4 13 keer beoordeeld Vak Methode Nederlands Op niveau DROMEN Spreekbeurt Ik hou mijn spreekbeurt over dromen omdat het me een interessant en leuk onderwerp

Nadere informatie

CVA zorg, topsport voor ons allemaal. Dinsdag 11 april 2017

CVA zorg, topsport voor ons allemaal. Dinsdag 11 april 2017 CVA zorg, topsport voor ons allemaal Dinsdag 11 april 2017 Onzichtbare gevolgen Daniël du Corbier Ergotherapeut / Cognitieve Revalidatie Therapeut (CPCRT) CVA in Nederland 46.000 CVA patiënten per jaar

Nadere informatie

Sensorische informatieverwerking

Sensorische informatieverwerking Sensorische informatieverwerking Algemeen De zintuigen spelen in de ontwikkeling een grote rol. Ieder mens ontvangt door middel van zijn zintuigen informatie over de buitenwereld en over het eigen lichaam.

Nadere informatie

NAH heb je samen!? Werkconferentie Gluren bij de buren Annemieke Engele, Ergotherapie Carmen Zwaga, Maatschappelijk werk

NAH heb je samen!? Werkconferentie Gluren bij de buren Annemieke Engele, Ergotherapie Carmen Zwaga, Maatschappelijk werk NAH heb je samen!? Werkconferentie Gluren bij de buren. 07-10-2015 Annemieke Engele, Ergotherapie Carmen Zwaga, Maatschappelijk werk autoongeluk val op hoofd tumor NAH beroerte infectie zuurstofgebrek

Nadere informatie

Mindfulness bij volwassenen met een autismespectrumstoornis. Annelies Spek Klinisch psycholoog / Senior onderzoeker GGZ Eindhoven

Mindfulness bij volwassenen met een autismespectrumstoornis. Annelies Spek Klinisch psycholoog / Senior onderzoeker GGZ Eindhoven Mindfulness bij volwassenen met een autismespectrumstoornis Annelies Spek Klinisch psycholoog / Senior onderzoeker GGZ Eindhoven Volgorde Overbelasting Mindfulness Theorie Praktijk (aanpassingen) Onderzoeksresultaten

Nadere informatie

7 Handvatten voor je dagelijks leven.

7 Handvatten voor je dagelijks leven. Via 3 Wegen naar Rust, Kracht en Zelfvertrouwen 7 Handvatten voor je dagelijks leven. Wieneke Timmermans www.jeoorsprong.nl Om je zeker, goed en krachtig te voelen zijn geen ingewikkelde technieken nodig.

Nadere informatie

Stressmanagement-training: Vaardig door ontspanning

Stressmanagement-training: Vaardig door ontspanning Stressmanagement-training: Vaardig door ontspanning Veel mensen met een hart- of vaatziekte (HVZ) en hun partners ervaren ook nog stress als ze thuis hun leven weer proberen op te bouwen. Dit is dus ná

Nadere informatie

Delen is Helen. Wat kan je doen bij verlies van relatie, werk, geliefde of gezondheid

Delen is Helen. Wat kan je doen bij verlies van relatie, werk, geliefde of gezondheid Delen is Helen Wat kan je doen bij verlies van relatie, werk, geliefde of gezondheid Rouw Is een natuurlijk proces, waarbij verdriet en eenzaamheid voorkomende gevoelens kunnen zijn. Verlies van gezondheid

Nadere informatie

Presentatie Slotervaartziekenhuis Omgaan met chronische ziekte & stress 24 mei 2016 Janette Vijfhuizen, trainer en ervaringsdeskundige

Presentatie Slotervaartziekenhuis Omgaan met chronische ziekte & stress 24 mei 2016 Janette Vijfhuizen, trainer en ervaringsdeskundige Presentatie Slotervaartziekenhuis Omgaan met chronische ziekte & stress 24 mei 2016 Janette Vijfhuizen, trainer en ervaringsdeskundige Omgaan met Chronische ziekte & stress Informatie Wat is stress? Draagkracht

Nadere informatie

Psychosomatische fysiotherapie als hulp voor zin in seks?

Psychosomatische fysiotherapie als hulp voor zin in seks? Psychosomatische fysiotherapie als hulp voor zin in seks? Jolanda Kragten Bekkenfysiotherapeut, psychosomatisch fysiotherapeut,haptonomisch werkend fysiotherapeut Zorggroep Almere, NPI 22-03-2013 Verwijzingen

Nadere informatie

DIPJE OF DEPRESSIE ONZEKER OF ANGSTSTOORNIS. Maaike Nauta Leonieke Vet. Klinische Psychologie RuG. Accare UC Groningen

DIPJE OF DEPRESSIE ONZEKER OF ANGSTSTOORNIS. Maaike Nauta Leonieke Vet. Klinische Psychologie RuG. Accare UC Groningen DIPJE OF DEPRESSIE ONZEKER OF ANGSTSTOORNIS Maaike Nauta Leonieke Vet Klinische Psychologie RuG Accare UC Groningen Dit lukt me nooit Anderen vinden het niks Ik zie er niet uit Ze vinden me saai Maar wanneer

Nadere informatie

Samen. Ontspannen. Eenheid tussen lichaam en geest

Samen. Ontspannen. Eenheid tussen lichaam en geest Samen Ontspannen Eenheid tussen lichaam en geest 1 Folder Cursus Speels Ontspannen Een goed begin van het weekeinde met een uur ontspanning in Landsmeer Hanneke Heij Mindful of Mindfull? Hoe zou het zijn

Nadere informatie

Esther Van De Velde I Wim Schrauwen. Stress om het lijf. Dag van de zorg

Esther Van De Velde I Wim Schrauwen. Stress om het lijf. Dag van de zorg Esther Van De Velde I Wim Schrauwen Stress om het lijf Dag van de zorg 17.03.2019 Inhoud 1. Wat is stress? Acute & Chronische stress 2. Stress in het brein 3. Stress & het lichaam 4. Omgaan met stress

Nadere informatie

Cliëntbeoordelingen e-health

Cliëntbeoordelingen e-health Cliëntbeoordelingen e-health eerste halfjaar 0 Items die tenminste één keer zijn beoordeeld zijn opgenomen in het overzicht. De beoordelingsperiode loopt van januari tot en met 0 juni; items die zijn vrijgegeven

Nadere informatie

Eerst je eigen toekomst bedenken, voordat je samen een toekomst bedenkt. Aantrekkelijk voelen Pak je echte wens

Eerst je eigen toekomst bedenken, voordat je samen een toekomst bedenkt. Aantrekkelijk voelen Pak je echte wens Trainen en coachen Psycholoog Mirella Brok Skype Tilburg Made Den Bosch psycholoog@psycholoogmirellabrok.nl 06 1771 2728 KvK 51743256 Lid Nederlandse Beroepvereniging voor Toegepaste Psychologie Opwarmoefening

Nadere informatie

Bijlage 17: Informatie voor de individuele behandelaar

Bijlage 17: Informatie voor de individuele behandelaar Bijlage 17: Informatie voor de individuele behandelaar N.b.: stuur deze informatie (inclusief de drie bijlagen) naar de individuele behandelaar vóórdat de training van start gaat Emotieregulatietraining

Nadere informatie

DE 5 zintuigen en welke nog meer?

DE 5 zintuigen en welke nog meer? Samen nog beter 2015 André Rietman Kinder- en jeugdneuropsycholoog, Gz-psycholoog, ergotherapeut Sophia Kinderziekenhuis Erasmus MC Rotterdam Sensorische informatieverwerking is het neurologische verwerkingsproces

Nadere informatie

Grip op agressief en lastig gedrag

Grip op agressief en lastig gedrag Grip op agressief en lastig gedrag AgressieWerk.nl Brochure Agressietraining voor de Zorg Omgaan met lastig en agressief gedrag AgressieWerk.nl 06-42170546 info@agressiewerk.nl Brochure Agressietraining

Nadere informatie

Dag 1 Reflectie op je huidige situatie

Dag 1 Reflectie op je huidige situatie Bureau voor Ontwikkeling & Groei Sebastiaan van der Valk & Mathijs van Schijndel Dag 1 Reflectie op je huidige situatie Dag 1 Reflectie op je huidige situatie Oefening 1: Jouw huidige situatie onder de

Nadere informatie

Het pleegkind in beeld

Het pleegkind in beeld Het pleegkind in beeld Workshop pleegzorgsymposium 19 juni 2014 Petra de Vries (De Rading) Anny Havermans (SAV) 1 Programma Welkom Project gehechtheid in beeld bij pleegzorg Inleiding op gehechtheid en

Nadere informatie

STRESS EN HARTCOHERENTIE

STRESS EN HARTCOHERENTIE Dendermondsesteenweg 29 9270 LAARNE-KALKEN 0474 30 85 84 www.dekrachtbron.be info@dekrachtbron.be MASSAGECENTRUM DE KRACHTBRON STRESS EN HARTCOHERENTIE Het autonome zenuwstelsel is verantwoordelijk voor

Nadere informatie

Inhoud. mindfulness. Opleidingen, cursussen, workshops

Inhoud. mindfulness. Opleidingen, cursussen, workshops Inhoud mindfulness Opleidingen, cursussen, workshops LES 1 WAT IS MINDFULNESS? Inleiding Uitleg bij de meegeleverde cd s Wat is mindfulness? Geschiedenis van mindfulness Segal, Williams en Teasdale Een

Nadere informatie

Emotieregulatie en mindfulness bij adolescenten met ASS. Annelies Spek Klinisch psycholoog / Senior onderzoeker GGZ Eindhoven

Emotieregulatie en mindfulness bij adolescenten met ASS. Annelies Spek Klinisch psycholoog / Senior onderzoeker GGZ Eindhoven Emotieregulatie en mindfulness bij adolescenten met ASS Annelies Spek Klinisch psycholoog / Senior onderzoeker GGZ Eindhoven Structuur 1. Autisme 2. Emotieregulatie 3. Emotieregulatie en autisme 4. Mindfulness

Nadere informatie

Anders leren omgaan met ziekte en pijn. Mindfulness-training voor patiënten

Anders leren omgaan met ziekte en pijn. Mindfulness-training voor patiënten Anders leren omgaan met ziekte en pijn Mindfulness-training voor patiënten Soms wordt iemands leven overheerst door problemen die een ernstige of chronische ziekte met zich mee kan brengen. U kunt bijvoorbeeld

Nadere informatie

PUBERBEURS LEIDERDORP

PUBERBEURS LEIDERDORP PUBERBEURS LEIDERDORP P R O G R A M M A 19:45 Inloop koffie /thee 20:00 Opening 20:10 Presentatie & Theater 20:40 Pauze 21:00 Presentatie & Theater 21:45 Afsluiting DE PUBERTEIT VROEGE ADOLESCENTIE vroege

Nadere informatie

Eerste effectmeting van de training ouderverstoting voor professionals in opdracht van De FamilieAcademie

Eerste effectmeting van de training ouderverstoting voor professionals in opdracht van De FamilieAcademie Eerste effectmeting van de training ouderverstoting voor professionals in opdracht van De FamilieAcademie 1 Samenvatting In opdracht van de FamilieAcademie is een eerste effectmeting gedaan naar de training

Nadere informatie

Puur Gevoel voor Kids

Puur Gevoel voor Kids Puur Gevoel voor Kids Meditatie en mindfulness voor kinderen Meditatie Met meditatie wordt bedoeld het proces waarbij de geestelijke activiteit verfijnd wordt. Met meditatie brengt men de geest tot rust.

Nadere informatie

Communicatie: wat en waarom

Communicatie: wat en waarom TOTALE COMMUNICATIE FILOSOFIE, VISIE EN BASISHOUDING Wilma Scheres Esther Oskam Communicatie: wat en waarom Veel definities gaan over de vorm en het proces van communicatie. Wij waren met name geïnteresseerd

Nadere informatie

Informatieboekje voor kinderen. over hooggevoeligheid en prikkelverwerking

Informatieboekje voor kinderen. over hooggevoeligheid en prikkelverwerking Informatieboekje voor kinderen over hooggevoeligheid en prikkelverwerking Op aarde wonen allemaal verschillende kinderen. Iedereen ziet er anders uit. Je kunt groot, klein, dik of dun zijn. Sommigen hebben

Nadere informatie