Even voorstellen; Cor Reusen; - fysiotherapeut s Heerenloo - consulent SI voor CCE - docent SI bij estasi-training

Transcriptie

1 Even voorstellen; Cor Reusen; - fysiotherapeut s Heerenloo - consulent SI voor CCE - docent SI bij estasi-training

2 Even voorstellen; Marlèn Lemmens; - Logopedist - Consulent Expertisecentrum Doofblindheid Bartiméus - SI-opgeleid door Cor

3 SI: Sensorische Informatieverwerking: In de 1 e lezing is de impact van (verworven) doofblindheid persoonlijk toegelicht. In deze 2 e lezing willen wij ons samen met jullie verdiepen op de effecten van de zintuiglijke waarneming en informatieverwerking bij doofblindheid.

4 Wat wordt onder S.I. verstaan? Je hébt geen SI; je hebt problémen met de Sensorische Informatie verwerking Voor het eerst beschreven vanaf 1972 door dr. Jean Ayres, ergotherapeut en ontwikkelingspsycholoog.

5 Verwarring terminologie; Andere benamingen; SensoMotorische integratie (S.M.I.) Sensorische integratie stoornis Hedendaagse benaming; Sensorische Informatieverwerking (Amerika: Sensory Processing Disorder) Nog niet in DSM-V

6 Sensorische informatie verwerking en alertheidregulatie - Verschillend bij aangeboren én verworven Doofblindheid - Alertheid of aandachtsregulatie

7 De zintuigen; de cirkel rond! 1) ruiken olfactorisch 2) zien, visuele systeem 3) horen, auditieve systeem ========================================= 4) proeven gustatorisch 5) voelen, tactiele systeem 6) evenwichtsorgaan, vestibulaire systeem 7) propriocepsis

8 Zintuigprikkels Ex-afferente prikkel - van buitenaf - feed forward - ruis Re-afferente prikkels - vanuit jezelf - feedback

9 De twee taken van de zintuigen Waarschuwen voor gevaar. Richten van de aandacht Herkennen van informatie

10 Even onze zintuigen prikkelen?

11 Ter illustratie; t Proeflab Het tonen van beide taken van de zintuigen in de praktijk, a.d.h.v. het experiment met de aangemelde proefpersonen. // VIDEO //

12 Gedragspatronen bij de verwerking van zintuigprikkels Vermijden Onderzoeken - Ervaren - Ordenen (15 mnd) - Integreren (4 jr) - Conceptvorming

13 Doofblindheid; Aangeboren Verworven Vestibulair; Oprichten start vanuit de visus, prikkel ontbreekt Innerdrive van het kind wordt beïnvloed Vestibulair; Visus als start wel aanwezig, in staat om te leren en op te bouwen Andere behoefte om omgeving te onderzoeken Gevolgen voor ontwikkeling stabiliteit Propriocepsis en evenwicht orgaan moeten later visus compenseren Minder anticipatie op bewogen worden Minder interactie spel Oog hand ontwikkeling komt niet tot stand

14 Bijv: Blindrun

15 Doofblindheid; Aangeboren Verworven Tactiel: - mond en de hand verkennen de wereld ogen kijken er naar, mond komt vrij voor spraak, nu mond langer nodig voor verzamelen informatie ontstaan van een ander woordbeeld door ontbreken van informatie voelen compenseert voor een deel het zien. Tactiel: ontstaan van het woordbeeld is gewoon wordt in de loop van het proces steeds belangrijkere informatie bron en als compensatie

16 Doofblindheid; Aangeboren Verworven Proprioceptief: - moeite met ontwikkeling van de praxis feed forward visueel en auditief wordt niet ingeschakeld Proprioceptief: - vaardigheden zijn geleerd met inschakelen van visus en gehoor compensatie voor wegvallen visus en gehoor moet later ontwikkeld worden

17 Alertheid Functie van twee van de verte zintuigen moet gecompenseerd Richten van de aandacht moet op een andere manier ingevuld worden Inzet van de propriocepsis voor regulatie is moeilijker Reguleren via auditief en visueel niet mogelijk Verlies van functies geeft verhoging van de alertheid compensatie is nog niet aanwezig Ontwikkeling van de compensatie moeilijker op latere leeftijd Ervaringen van zien en horen kunnen wel meegenomen worden

18 1 - Slapen Indeling alertheid SI 2 - Wakker en ongericht passief - Wakker en ongericht actief 3 - Wakker en gericht actief 4 - Wakker en gespannen actief - Wakker en gespannen passief 5 - Huilen of andere emotionele ontlading

19 Arousalfluctuaties o.i.v. zintuigelijke informatie (Sheet Wilbarger)

20 Praktijk Iedereen heeft prikkels nodig Tekort aan prikkels geeft depressiviteit Bij te weinig compensatie snel onder stimulatie Niet kunnen instellen op de prikkel geeft waarschuwende prikkel Niet prikkelarm maar prikkel afgestemd Voorbereiden op exafferente prikkel, sneller waarschuwend Zoektocht naar mogelijkheden tot compensatie Moeite met het richten van de aandacht Andere zintuigen extra ontwikkelen Verwerking verlies van functies

21 (zelf) Regulatie Activiteiten die door kind/ cliënt zelf worden ondernomen om de alertheid te veranderen of te behouden. Co- regulatie Activiteiten die door de omgeving van het kind/ cliënt worden ondernomen om het kind/ cliënt te helpen de alertheid te reguleren.

22 Doel van de verandering van de alertheid: Verbeteren van de voorwaarde informatie te verwerken Verbeteren welbevinden

23 Drie manieren van reguleren Autonome zenuwstelsel Zintuiglijke regulatie Cognitieve regulatie

24 Alertheidveranderaars Bewegen (vestibulair/ propriocepsis) Aanraken (tactiel) Mond (smaak/ tactiel) Kijken (visueel) Luisteren (auditief)

25 Winnie Dunn, PhD, OTR/L: Model of Sensory Processing

26 Sensorische code Zoeker Vermijder Toeschouwer Sensor

27 sheet gecensureerd! Film cliënt M

28 Strategieën van (co) regulatie Aansluiten bij de persoon Gebruik maken van mogelijkheden Ondersteunen in de betekenis van een prikkel, weghalen van de waarschuwing Alternatieven voor inadequate strategieën

29 Meer weten? Co-r-operation Arnhem (ZZP) Dank voor jullie aandacht!