zelf- samen- gemeente

Transcriptie

1 zelf- samen- gemeente Visie en uitgangspunten Arbeidsparticipatie naar vermogen 1. Inleiding Mensen met een bijstandsuitkering en gedeeltelijk arbeidsongeschikten vinden vaak moeilijk werk. Met de Participatiewet wil het kabinet bereiken dat zoveel mogelijk mensen deelnemen (participeren) in de samenleving. De Participatiewet voegt de Wet werk en bijstand (Wwb), de Wet sociale werkvoorziening (Wsw) en een deel van de Wajong samen. Er is straks dus 1 regeling voor iedereen die in staat is om te werken. Voor mensen die moeilijk aan werk kunnen komen, blijft er een sociaal vangnet in de vorm van een bijstandsuitkering (of Wajong, voor volledig arbeidsongeschikten). De Participatiewet moet wel voorkomen dat mensen in dit vangnet blijven. Over de invulling van de Participatiewet heeft het kabinet nadere afspraken gemaakt in het sociaal akkoord; Kabinet en sociale partners zijn het op 11 april 2013 eens geworden over een mix van maatregelen om economisch herstel op korte termijn te stimuleren en de arbeidsmarkt aan te passen aan de wensen en eisen van de 21 e eeuw. Daarbij wordt gekozen voor een actievere aanpak om werkloosheid te voorkomen en mensen van werk naar werk te helpen, het liefst voordat mensen in de WW komen. Het sociaal akkoord heeft grote gevolgen voor de Participatiewet. Uit het sociaal akkoord blijkt dat de invoering van de Participatiewet met een jaar uitgesteld wordt, en per 1 januari 2015 in werking zal treden. De Participatiewet moet nog verder worden uitgewerkt. Daarna zal de Tweede Kamer het voorstel behandelen. Na goedkeuring door de Tweede Kamer moet de Eerste Kamer het wetsvoorstel behandelen en goedkeuren. De kaderstellende notitie Arbeidsparticipatie naar vermogen zou in juli 2013 in de raad behandeld zou worden. Omdat er nog geen duidelijkheid is over de gevolgen van het sociaal akkoord en er bovendien geen wetsvoorstel is, wordt nu een visiedocument ter vaststelling aan de gemeenteraad aan geboden. In de motie die in december in de raad is aangenomen, roept de raad het college op om in het tweede kwartaal van 2013 met een integrale visie te komen op de uitvoering van de Participatiewet, en hierin expliciet de potentie van lokale aanbieders mee te nemen. In dit visiedocument zal worden aangegeven vanuit welke visie en uitgangspunten de gemeente vorm wil geven aan het uitgangspunt van het kabinet dat iedereen naar vermogen kan meedoen aan onze samenleving. Hiermee wordt de basis gelegd voor de kaderstellende notitie die zal worden opgesteld als de Participatiewet door beide Kamers is vastgesteld. Zoals eerder beschreven is het wetsvormingstraject nog niet afgerond. Mocht de behandeling van dit wetsvoorstel de inhoud en randvoorwaarden zoals wij deze nu hebben aangenomen bij het doen van de voorstellen volledig wijzigen, dan zullen we de visie en uitgangspunten daar op aan moeten passen en opnieuw ter vaststelling aan de raad moeten voorleggen. 1

2 1.1. Samenhang met andere ontwikkelingen Er is in Nederland een decentralisatieproces gaande ten aanzien van de ondersteuning van en zorg voor mensen met problemen of beperkingen. In dit proces wordt de verantwoordelijkheid voor de organisatie van deze ondersteuning op het schaalniveau van de gemeente neergelegd. Van de gemeente wordt verwacht dat ze een beter zicht (zowel over-zicht als in-zicht) heeft op het lokaal benodigde en beschikbare ondersteuningsaanbod waardoor inwoners effectiever en efficiënter geholpen kunnen worden. Dit proces is begin deze eeuw gestart met de invoering van de Wet Werk en Bijstand (WWB) en de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) en wordt nu verder vorm gegeven in een drietal grote decentralisaties: 1) allerlei vormen van jeugdzorg worden een verantwoordelijkheid van de gemeente 2) begeleiding wordt waarschijnlijk uit de AWBZ geschrapt en de Wmo wordt uitgebreid en 3) de Participatiewet wordt waarschijnlijk ingevoerd. De achterliggende gedachte is dat de gemeente het beste in staat is om de individuele inwoners effectief te (laten) ondersteunen. De eigen verantwoordelijkheid van mensen moet hierbij centraal staan. Maar er is nog een reden voor de drie decentralisaties. De huidige regelingen zijn ondoorzichtig, bureaucratisch en er is sprake van een zekere mate van overlap. Met de decentralisaties krijgen gemeenten de mogelijkheid om de ondersteuning op lokaal niveau te hervormen. De verwachting is dat gemeenten ondersteuning en zorg eenvoudiger en goedkoper kunnen organiseren. De decentralisaties gaan dan ook gepaard met efficiencykortingen. De gemeente Barneveld wil de uitdaging om de effectiviteit en efficiency in het sociaal domein te verhogen oppakken. Hierbij is het belangrijk de samenhang tussen de verschillende decentralisaties te versterken. Dit begint met een gedeelde visie en de daarbij behorende uitgangspunten. Deze zijn vanuit bestaande lokale visies en uitgangspunten geformuleerd en in oktober 2012 ter kennisname aan de raad gestuurd. Vanuit deze gezamenlijke visie worden de visie en uitgangspunten voor Arbeidsparticipatie naar vermogen verder vormgegeven. Vanwege de inhoudelijke samenhang en de gewenste integrale benadering is ervoor gekozen een gezamenlijke visie op de Participatiewet en arbeidsmatige dagbesteding op te stellen. Mensen met een Wajong-uitkering die nu onder andere gebruik maken van (arbeidsmatige) dagbesteding in de AWBZ wil het kabinet laten herkeuren en kunnen onder de Participatiewet gaan vallen. Deze visie geldt dus niet alleen voor de Participatiewet, maar ook voor de arbeidsmatige dagbesteding die vanuit de AWBZ overgaat naar de Wmo. Vandaar een visie op Arbeidsparticipatie naar vermogen. 1.2 Wmo-raad en lokale aanbieders De Wmo-raad, de klankbordgroep Werk en Inkomen en lokale aanbieders zijn actief betrokken bij de beleidsvorming van Arbeidsparticipatie naar vermogen. In verschillende bijeenkomsten, waarvoor ook raadsleden waren uitgenodigd, hebben we met elkaar gesproken over dit onderwerp en zijn we gezamenlijk tot een visie gekomen. In goed overleg met de Wmo-raad is besloten de input voor de kaderstellende notitie, die gegeven is voordat het sociaal akkoord tot stand kwam, waar mogelijk, te gebruiken voor de visievorming. Deze input is als bijlage bij dit document gevoegd. 2

3 2. Visie en uitgangspunten 3 decentralisaties De gezamenlijke visie en uitgangspunten voor de 3 decentralisaties zijn in oktober 2012 vastgesteld: Wij willen dat inwoners van de gemeente Barneveld optimale kansen krijgen op het ontwikkelen of bevorderen van zelfstandigheid en daarmee op deelname aan de samenleving. Eigen verantwoordelijkheid en zelfredzaamheid vormen hierbij het uitgangspunt. Omzien naar elkaar en onderlinge zorgzaamheid zijn van groot belang. Zo nodig draagt de gemeente zorg voor een vangnet van ondersteunende voorzieningen. Dit kan vertaald worden in de volgende opgaven bij de drie decentralisaties: 1. Bijdragen aan versterking van de zelfredzaamheid van inwoners 2. Bijdragen aan versterking van de samenleving 3. Bieden van een gemeentelijk vangnet van ondersteunende voorzieningen. Hierin zit de drieslag Zelf Samen Gemeente. Het motto voor beleid en uitvoering binnen het sociaal domein is: op eigen kracht waar mogelijk, ondersteuning en zorg indien nodig. Daarbij is sprake van een omslag, een kanteling: meer door inwoners zelf en samen laten doen, minder door de gemeente laten doen (of laten betalen). Meer Zelf & Samen dus, minder Gemeente. Van inwoners wordt, meer dan voorheen, eigen verantwoordelijkheid en initiatief verwacht Visie op Arbeidsparticipatie naar vermogen Het streven is dat inwoners zoveel mogelijk financieel zelfstandig zijn. Een betaalde baan is misschien wel het beste middel om te participeren in de samenleving. Dat is niet voor iedereen mogelijk, ook een deeltijdbaan, gesubsidieerde baan, vrijwilligerswerk of mantelzorg kan in aanmerking komen. Een baan naar vermogen is dan ook niet altijd een reguliere volledige baan. Doet een inwoner een beroep op een uitkering, dan wordt daar een bijdrage aan de samenleving voor terug verwacht. De gemeente kiest voor het centraal stellen van Werk 1 : perspectief van de ondersteuning is het leveren van een zinvolle bijdrage aan de samenleving, waar mogelijk door betaalde arbeid. 1. Werk staat centraal Een belangrijke koerswijziging ten opzichte van de afgelopen jaren is dat re-integratie niet meer gericht is op het (buiten de arbeidsmarkt) ontwikkelen van capaciteiten van mensen totdat zij 100% loonwaarde hebben. De al aanwezige loonwaarde is het uitgangspunt voor de matching op de arbeidsmarkt. Afhankelijk van de mogelijkheden van de kandidaat, de werkplek en de financiën, is ontwikkeling van loonwaarde aan de orde. Het ontwikkelen van loonwaarde is beperkt mogelijk bij een gedeelte van de werkzoekenden. Bovendien is aangetoond dat re-integratie trajecten buiten de reguliere markt een laag rendement hebben waar het gaat om uitstroom naar duurzame arbeid. Directe matching op de arbeidsmarkt, in combinatie met loonwaarde, is naar verwachting een succesvollere benadering. De Wmo-raad geeft bovendien in haar advies aan: Hierbij geldt wel dat 1 Hieronder verstaan we niet alleen betaald werk, maar ook andere vormen van zinvolle dagbesteding 3

4 van werkzoekenden en uitkeringsgerechtigden verwacht mag worden dat zij zoveel mogelijk een tegenprestatie leveren (regulier werk of vrijwilligerswerk). De Participatiewet en de stevige beperking van de financiële middelen voor re-integratie, is gebaseerd op dit uitgangspunt. Iedereen werkt naar vermogen. 2. Een integrale benadering van werkgevers zal maximaal effect hebben op uitstroom naar werk Een essentiële succesfactor in een goede organisatie van de dienstverlening werk en inkomen is het in voldoende mate ontlokken van voor de doelgroep geschikte banen op de arbeidsmarkt. Al eerder hebben we via intensieve gesprekken met werkgevers, zowel lokaal als regionaal vastgesteld dat hiervoor een eenduidige werkgeversdienstverlening zeer op prijs gesteld wordt. Deze werkgeversdienstverlening houdt in dat werkgevers eenduidig, eenvoudig en vraaggerichte dienstverlening krijgen waardoor bureaucratische drempels worden weggenomen om optimaal mee te werken aan het plaatsen van werkzoekenden. Het doel van de aanpak is om een grotere groep mensen die gaat vallen onder de nieuwe Participatiewet, een perspectief te bieden op werk. Niet een perspectief dat bestaat uit het volgen van re-integratietrajecten, maar een baan, die gegeven het beperkte verdienvermogen van de betrokkenen vrijwel altijd expliciet of impliciet gesubsidieerd zal zijn. De mogelijkheden hiervoor zijn sterk afhankelijk van de spelregels en de middelen die straks in de kabinetsvoorstellen van de Participatiewet besloten zullen liggen. 3. Dienstverlening aan burgers gaat uit van een indeling van mensen naar de mate waarin ze productief zijn (loonwaarde) en van de begeleidingsbehoefte (benodigde coaching on the job ). We onderscheiden verschillende doelgroepen (zie schema). Verwacht mag worden dat een aanmerkelijke groep mensen geen kans maakt/zicht krijgt op betaald werk. Schema 1 Indeling doelgroepen Arbeidsparticipatie naar vermogen 4

5 Zoals in bovenstaand schema te zien is, onderscheiden we drie groepen: 1. Mensen die regulier kunnen werken 2. Mensen die kunnen werken met begeleiding 3. Mensen die beschermd kunnen werken Deze drie groepen kennen ieder een andere arbeidsmarkt en een andere dienstverlening. De eerste groep zal weinig ondersteuning meer nodig hebben. Het is een groep die potentie heeft tot regulier werk en daarmee naar verwachting uit kan stromen, maar tijdelijke begeleiding nodig heeft (gericht op houding en gedrag en opdoen van werknemersvaardigheden). De tweede groep kan wel degelijk een bijdrage op de arbeidsmarkt leveren, maar is een groep met (beperkte) loonwaarde en eventueel potentie tot meer. Begeleiding naar en tijdens werk is altijd/structureel noodzakelijk. De derde groep bestaat uit mensen die in feite geen baan kunnen vinden op de arbeidsmarkt, maar waarvan we wel uitgaan dat ze een zinvolle maatschappelijke bijdrage kunnen leveren. Begeleiding naar en tijdens werk is hier noodzakelijk, maar er zijn zeer beperkt middelen beschikbaar. Doel van deze werkplekken is dat mensen mee kunnen doen en zich kunnen ontwikkelen. De kans op plaatsing bij reguliere werkgevers is voor deze mensen kleiner. Deze dienstverlening kan operationeel het best lokaal worden vormgegeven, omdat juist daar ook slimme verbindingen gemaakt kunnen worden met het Wmobeleid. De lokale samenleving is meer betrokken bij deze groep en voelen zich verantwoordelijk. Ze worden door de omgeving meer uitgedaagd om maatschappelijk te ondernemen. Bovendien past de kleinere schaal beter bij de leef- en werkbehoefte van deze groep mensen. De Wmo-raad bevestigt dit in haar advies: De Wmo-raad is een groot voorstander van lokale aanbieders omdat zij de markt goed kennen en er slagvaardiger kan worden (samen)gewerkt. 4. De financiën zoals door het Rijk beschikbaar gesteld zijn leidend, inclusief de bezuinigingen. Voor de uitvoering van de Participatiewet worden middelen beschikbaar gesteld door het Rijk. Met deze middelen zullen wij het domein van werk en inkomen duurzaam en houdbaar vormgeven. We houden hierbij rekening met de kortingen die door het Rijk op de budgetten plaatsvinden (Wwb, Wsw, Wajong). We beseffen ons ook dat we met de beschikbare middelen niet alle werkzoekenden optimaal kunnen begeleiden naar werk, en dat we hierin keuzes zullen moeten maken. Daarnaast speelt de vraag of iedereen wel naar werk te begeleiden is, als we daarbij rekening houden met belemmeringen van de klant zelf. Bij een aantal klanten is sprake van dusdanige psychische en/of lichamelijke belemmeringen dat regulier werk - en soms ook begeleid of beschermd werk - niet haalbaar is Uitgangspunten In de visienotitie van de 3 decentralisaties zijn onderstaande uitgangspunten vastgesteld. Hieronder worden de uitgangspunten toegespitst op arbeidsparticipatie naar vermogen Ondersteuning is gebaseerd op de eigen kracht en de eigen verantwoordelijkheid van inwoners Wat kunnen inwoners zelf, of met hulp uit de directe sociale omgeving, doen? Met andere woorden: wat doen de inwoners met problemen of beperkingen en wat moeten professionals dan nog doen? Maar ook, wat kan de professional doen om de zelfredzaamheid van de inwoner (met haar of zijn 5

6 naasten) te versterken? En ook, wat kan de ontvanger van hulp nog betekenen voor anderen: wederkerigheid. Voorheen werd vaak te snel voorbij gegaan aan de eigen kracht en de eigen verantwoordelijkheid van de inwoner en haar of zijn netwerk. Kijken naar eigen kracht, is kijken naar mogelijkheden van de klant, en niet zozeer naar beperkingen. De eigenkrachtbenadering vraagt om een cultuuromslag die niet eenvoudig is. Inwoners zijn misschien gewend een beroep op de overheid of de hulpverlenende instanties te doen. Ook in re-integratie zagen we dat voorheen vaak vóór de klant werd gedacht en veelal externe trajecten werden ingekocht. De afgelopen jaren is een omslag gemaakt naar het centraal stellen van de verantwoordelijkheid van de klant. Vanuit het gewenste resultaat, arbeidsparticipatie naar vermogen, worden oplossingen gezocht die naar dit resultaat leiden. Daarbij wordt altijd eerst gekeken naar wat iemand zelf kan, waarbij hij ondersteuning nodig heeft (met inzet van vrijwilligers of professionals) en waar het gemeentelijk vangnet moet worden ingezet. Kortom: Ga eerst na wat de inwoner zelf kan (met hulp vanuit de naaste omgeving) en bepaal daarna of verdere ondersteuning of zorg nodig is Bij ondersteuning is vrijwillige en professionele inzet in optimale verhouding Zelfstandigheid wordt niet alleen bevorderd door een beroep te doen op de eigen mogelijkheden van inwoners of de inzet van professionals maar ook op de inzet van sociale verbanden en vrijwilligersinitiatieven. Wat kan de rol zijn van de sociale verbanden in de buurt, wijk of dorp? Wat kunnen club- of geloofsgenoten bijvoorbeeld betekenen? Er moet in de dagelijkse praktijk worden gezocht naar de optimale verhouding tussen vrijwillige en betaalde ondersteuning en zorg. Dit betekent voor inwoners en professionele organisaties een forse verandering van houding en aanpak die breekt met de traditie van recht op of de vanzelfsprekendheid van professionele hulp. Vrijwilligers zijn ook mede-werkers en hun inzet is wellicht deskundiger of waardevoller dan die van betaalde krachten. Er zijn ook in Barneveld initiatieven van vrijwilligers (organisaties) ontstaan in de re-integratiewereld. Kortom: Zoek naar de ideale verhouding tussen ondersteuning door vrijwilligers en professionele hulp Bij ondersteuning is er een doordachte balans van collectieve en individuele ondersteuning Mensen zijn gewend geraakt aan individuele voorzieningen voor problemen van burgers. De financiering daarvan komt echter steeds meer onder druk te staan en de negatieve gevolgen van de individualisering van de samenleving worden steeds meer zichtbaar. Het ontwikkelen van meer collectieve aanpakken is noodzakelijk. Een collectieve aanpak kan zowel groepsgewijze ondersteuning betreffen als een ondersteunende voorziening voor het collectief, dat is een voorziening die voor iedereen toegankelijk is, ook voor mensen met problemen of beperkingen. Ondersteuning in een groep kan effectiever zijn dan individuele hulp (denk bijvoorbeeld aan lotgenotencontact, maar ook aan het opbouwen van persoonlijke netwerken) en niet voor ieder soort probleem hoeft een specifieke voorziening te zijn. Een algemeen toegankelijke voorziening is niet alleen goedkoper maar bestrijdt ook stigmatisering (iedereen is welkom en kan meedoen). Kortom: Doe collectief wat collectief kan en bied individuele hulp als dit nodig is. 6

7 Ondersteuning is gericht op de vraag achter de vraag Bijna altijd is de vraag van inwoners in eerste instantie een vraag naar het bekende aanbod. Feitelijk is dan het aanbod bepalend geweest voor de (aan)vraag. Echt vraaggericht werken betekent: niet uitgaan van de vraag van de inwoner maar aansluiten bij de achterliggende vraag en daarbij ook mensen uit haar of zijn directe omgeving te betrekken. Er moet gezamenlijk gewerkt worden aan een passend antwoord op de vraag, waarbij niet de (oorzaak van) het probleem of de beperking maar de oplossing centraal staat en er gedacht wordt in mogelijkheden. Het vraagt een kanteling in denken en werken, zowel bij de vragende als de aanbiedende partij, maar ook in samenleving. Dit geldt met name voor klanten met (ernstige) belemmeringen of problemen op meerdere leefgebieden. De vraag van inwoners als het gaat om de Participatiewet is levensonderhoud. De vervolgvraag is dan hoe iemand daarin zelf kan voorzien (geheel of gedeeltelijk) en tenslotte wat iemand eventueel als tegenprestatie kan leveren. Kortom: Richt je samen met de inwoner op de werkelijke vraag en een passende oplossing in plaats van dat het aanbod de vraag stuurt Bij ondersteuning is sprake van integraal werken Inwoners die ondersteuning en zorg nodig hebben, hebben soms problemen die niet door één ondersteuner of organisatie kunnen worden opgelost. Het gaat dan vaak om meerdere problemen tegelijk. Problemen die met elkaar samenhangen, moeten ook in samenhang worden aangepakt. Om een springplank te kunnen organiseren voor inwoners die op eigen kracht niet aan het werk komen is een stevige samenwerking tussen gemeente, werkgevers en het onderwijs noodzakelijk. De vraag van werkgevers is leidend voor de mogelijkheden om werkzoekenden te plaatsen. Het onderwijs moet in staat zijn mensen hiertoe op te leiden. Anderzijds verwacht de gemeente inzet van werkgevers op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Kortom: Werk zo nodig samen om tot een samenhangend en volledig ondersteuningplan te komen, waarin de regie duidelijk is geregeld Ondersteuning is niet vrijblijvend maar resultaatgericht Waar ondersteuning en zorg aan inwoners wordt geboden, worden concrete afspraken gemaakt over de vraag op welke ondersteuning van vrijwilligers of professionals men kan rekenen, wat daarbij de eigen inzet is (met hulp van naasten) en naar welke resultaten wordt toegewerkt. De juiste hulp, op de juiste plek, op het juiste moment. Ondersteuning moet effectief zijn. De doelen in een ondersteuningsplan moeten voor elke betrokkene duidelijk, concreet en haalbaar zijn zowel op de korte als de lange termijn. De bezuinigingen op het re-integratiebudget maken resultaatgericht werken nog meer noodzakelijk. De tijd van langdurige, kostbare re-integratietrajecten is voorbij. Kortom: Definieer duidelijke, te behalen resultaten van de ondersteuning en spreek af hoe die te behalen Bij ondersteuning is ruimte voor generalistisch vakmanschap Van ondersteuners wordt veel verwacht. Communiceren, organiseren en stimuleren etc. van heel veel verschillende soorten mensen en partijen. Weten wanneer je op je handen moet zitten en wanneer de handen uit de mouwen moeten en wanneer er moeten worden doorgepakt. Ze moeten meer generalist dan specialist zijn. En ook nog midden in de samenleving staan. Deze vakmensen 7

8 moeten dan wel de vrijheid en het vertrouwen krijgen om zelf te beslissen hoe zij hun kennis en ervaring inzetten om ondersteuningsdoelen te bereiken, niet gehinderd door (onnodige) protocollen of voorschriften. Ruimte voor de vakvrouw of man kan natuurlijk alleen bestaan wanneer er vooraf goede afspraken zijn gemaakt over de te behalen resultaten en daarover achteraf verantwoording wordt afgelegd. Kortom: Creëer ruimte voor de goed opgeleide deskundige generalist om te werken en te handelen volgens haar of zijn kennis, ervaring en vaardigheden Ondersteuning krijgt zo veel mogelijk lokaal vorm als dit kan, en regionaal als dit moet. Ondersteuning is iets dat je dicht bij huis geregeld wilt hebben. Daar ligt bij uitstek de kracht van het lokale beleid. Op lokaal niveau worden vragen van mensen herkend en kunnen ze worden beantwoord. Uitgangspunt is dan ook dat we lokaal regelen wat lokaal kan. Dit betekent dat we de uitvoering van beleid zoveel mogelijk lokaal organiseren en waarde hechten aan bestaande lokale samenwerkingverbanden en initiatieven. Voor specifieke ondersteuning of bij gemeentegrensoverschrijdende problematiek kan een bepaalde bovenlokale schaal of aanpak nodig zijn. Het versterken van de sociaal-maatschappelijke infrastructuur doet de gemeente onder meer door het onderhouden van stevige relaties met het maatschappelijk middenveld en werkgevers zodat zij hierin hun rollen kunnen pakken. Werkgevers creëren een vraag naar personeel, daarmee ontstaat werkgelegenheid die inwoners de kans biedt een arbeidsplek te vinden. Juist de nabijheid en kracht van de lokale omgeving, de wijk en de buurt, kan helpen mensen met een beperkte verdiencapaciteit op de markt toch te kunnen laten participeren naar vermogen. De samenwerking met werkgevers zal zowel op lokaal, subregionaal en regionaal niveau plaatsvinden en nog breder. Binnen werk is de werkgeverssamenwerking en de relatie onderwijs-arbeidsmarkt dan ook juist een regionaal thema. De arbeidsmarkt beweegt zich vooral (boven) regionaal. Het vergroten van de schaal door regionaal te werken, biedt meer mensen de kans een geschikte baan te vinden dan wanneer dit uitsluitend lokaal zou gebeuren. Kortom: Lokaal wat kan, regionaal wat moet Bij ondersteuning wordt rekening gehouden met de identiteit van inwoners Zorg vindt zo veel mogelijk plaats met inachtneming van de eigen identiteit van inwoners De ondersteuning is zo nodig er op af Eigen kracht en verantwoordelijkheid is het eerste uitgangspunt. Er zijn echter ook mensen die door hun problemen of beperkingen of door omstandigheden niet om ondersteuning kunnen, durven of willen vragen, terwijl zorg, bescherming of activering wel nodig is. Dit betreft ook situaties waarin kinderen in het spel zijn of waar de veiligheid in het geding is. Op basis van signalen moet dan meer naar buiten, outreachend, worden gewerkt. De hulpverlener moet er op af, en het liefst zo snel mogelijk, om verergering te voorkomen, indien noodzakelijk met inzet van drang en/of dwang. Het gaat dan vooral om klanten met een grote afstand tot de arbeidsmarkt, bijvoorbeeld door een bundeling van problemen en belemmeringen. Deze klanten zijn potentiële zorgmijders. Kortom: Benader zo nodig ook mensen die niet om ondersteuning kunnen, durven of willen vragen. 8

9 Deze tien uitgangspunten voor ondersteuning van inwoners met problemen of beperkingen staan niet zomaar in deze volgorde. De visie Meer Zelf & Samen, minder Gemeente komt erin op een gebalanceerde wijze tot uitdrukking. 3. Vervolg Er wordt gestreefd om de Participatiewet en de Quotumwet voor het kerstreces door de Tweede Kamer te hebben, dan kunnen beide wetten begin 2014 door de Eerste Kamer, zodat gemeenten heel zeker weten dat ze per 1 januari 2015 ingaan. In juni dit jaar komt staatsecretaris Klijnsma met een contourenbrief met de grote lijnen wat er ten opzichte van de Participatiewet gaat veranderen, ook wat betreft de Quotumwet. Wellicht dat er tijdens de behandeling van dit visiedocument in de raad al meer duidelijkheid over is. De kaderstellende notitie Arbeidsparticipatie naar vermogen zal opgesteld worden als de wet is vastgesteld door beide Kamers. 9