Van wijk tot wetenschap Het palet van kinderen en jongeren met een LVB

Transcriptie

1 Van wijk tot wetenschap Het palet van kinderen en jongeren met een LVB

2 Classificatie Classificeren is het ordenen van gegevens door ze in te delen in categorieën, gebaseerd op overeenkomstige en onderscheidende kenmerken. Classificering is nodig om onderzoek te kunnen doen naar behandelingen, voor het bespreken van cliënten met andere hulpverleners en voor een efficiënte organisatie van de zorg.

3 Verstandelijke beperkingen in de DSM 5 (Intellectual Disablility let wel in VK: Learning Disability) Problemen op het gebied van intellectueel functioneren Problemen op gebied van adaptief functioneren (alledaags aanpassingsvermogen) Start vroeg namelijk in de ontwikkeling van een persoon Licht Matig Ernstig Zeer ernstig

4 Verstandelijke beperkingen: drie domeinen Conceptuele domein: geheugen, taal, schoolse vaardigheden, probleemoplossend vermogen Sociale domein: inleven, empathie, vriendschappen sluiten, dagelijkse omgang Praktische domein: zelfmanagement, zelfverzorging

5 Etiologie van verstandelijke beperking: niet zo duidelijk voor mensen die wij mensen met een LVB noemen Two (thousand) group approach (Burack, 2009)

6

7 Discontinuity in the genetic and environmental causes of the intellectual disability spectrum. Reichenberg, Cederlöf, McMillan, Trzaskowski, Kapara, Fruchter, Ginat, Davidson, Weiser, Larsson, Plomin, Lichtenstein ID is caused by the same genetic and environmental influences responsible for the normal distribution of IQ, but severe ID is not most severe ID is a distinct condition, qualitatively different from the preponderance of ID, which, in turn, represents the low extreme of the normal distribution of intelligence

8 Een LVB hebben of functioneren op het niveau van 5 vormen

9 1. LVB vanaf den beginne levenslange ondersteuning Vanaf de geboorte of vlak daarna opvallend Afwijkend gedrag Afwijkende verschijning Syndromen Andere (medische) verklaringen

10 2. LVB door ongeluk of ziekte -soms levenslange ondersteuning -taal en gedrag aanpassen Ongeval (NAH) of ziekte (b.v. ernstige epilepsie) Afwijkend gedrag Soms afwijkende verschijning Cognitieve achteruitgang Als kind of als volwassene

11 3. LVB als onderwijsprobleem taal en gedrag aanpassen Onopvallend tot kind naar school gaat Moeite met schoolse vakken Afwijkend gedrag Fit tussen school en personal needs is onvoldoende

12 4. LVB als resultante van testgebruik taal en gedrag aanpassen Onopvallend buiten de school Moeite met schoolse vakken Taal problemen Niet Nederlandse sprekend thuis Geen stimulering thuis voor onderwijsactiviteiten

13 5. LVB op latere leeftijd taal en gedrag aanpassen Sociaal cognitieve problemen waren er niet of veel minder gedurende lange tijd in het leven Moeite met taal en sociale adaptatie Moeizaam leven Middelen gebruik Cognitief verval

14 De LVB zwerm: slechts een deel heeft een LVB maar die wel allemaal hulp nodig hebben waarbij in ieder geval rekening gehouden wordt met de kenmerken die behoren bij mensen met een LVB geboorte leven LVB (zwakbegaafd) ziekte of ongeval cultuur school

15 SCIL

16 Zwakbegaafd, LVB, Verstandelijke Beperking Wij zijn niet goed in verklaren en voorspellen maar wel in vaststellen van huidig toestandsbeeld Daarom spreken over: mensen die functioneren op het niveau van een licht verstandelijke beperking

17 Of nog liever over: sociaal kwetsbare mensen met beperkte cognitieve vaardigheden

18 Soenen (2016) 4 typologieën (ontwikkelingsstoornissen / psychopathologie: interexternaliserend)

19 Hoe afwijkend zijn mensen met een VB? Burack: two group approach (biologische groep en familiaire groep) Syndroom georiënteerde kenmerken Diagnostic overshadowing

20 Onderzoek in normale populaties Interdisciplinair leren en aanpakken van problemen

21 Adverse Childhood Experiences (ACE) Beschadigende ervaringen in de kindheid zoals Herhaalde lichamelijk mishandeling Herhaalde emotionele mishandeling Fysiek seksueel misbruik Alcohol en/of druggebruiker in het gezin Delinquent gezinslid Iemand in het gezin die chronisch depressief, psychiatrisch (herhaald opgenomen) of suïcidaal is Geweld ten opzichte van de moeder Gescheiden ouders Emotionele verwaarlozing Fysieke verwaarlozing

22

23 Hoe meer ACE s des te meer kans op Alcoholmisbruik Longziekten Depressie Wiegedood Gezondheid georiënteerde verminderde QoL Illegaal druggebruik leverziekten Ischemische hartziekten Slechtere arbeidsprestaties Financiële stress Partner mishandeling SOA Roken Suïcide Ongewenste zwangerschap Lagere leerprestaties

24 Onderzoek Bellis

25 (Deels) Beschermende factor Veilige hechtingsrelatie met ten minste één volwassene Heb aandacht voor de mate vangehechtheid van uw cliënt Rationale voor gehechtsheidtherapie bij MMVB

26 Trauma en sociale problemen Verhoogde kans Depressie, angst, PTSS invloed op stressresponssysteem waar PMVB overdreven of juist niet reageert Afwijkende sociale reacties: situaties worden sneller als bedreigend geïnterpreteerd met veel sociale problemen ten gevolge

27 Voorkom langdurige stress bij MMVB Reduceer stressgerelateerde situaties Behandel stressgerelateerde klachten

28 Wat een kind nodig heeft Wat heeft een PMVB nodig? Bescherming (fysiek, emotioneel) Veilige hechting en veilige relaties Ontwikkelingsstimulering Responsiviteit Ingrijpen wanneer er sprake is van grove schending 28

29 laaggeletterheid Elementaire woordenschat, korte zinnen, teksten herhalen

30 kinderen vertonen taalachterstand als ze opgroeien in laagopgeleide gezinnen Ontbreken van (voor)lezen

31 (Voor)lezen Kinderen die 5 minuten of minder per dag lezen of voorgelezen worden, worden geconfronteerd met jaarlijks woorden Kinderen die kinderen die 15 minuten per dag lezen of voorgelezen worden, worden geconfronteerd met jaarlijks 1 miljoen woorden

32 (Voor)lezen is heel belangrijk Vader, moeder, opa, oma, buurvrouw Al dan niet in dialect Mensen die beter kunnen lezen en schrijven voelen zich zelfredzamer, sociaal actiever en gelukkiger

33 als de cliënt ons niet begrijpt Hebben we de neiging om nog meer woorden te gaan gebruiken (korte zin is maximaal 12 woorden!) We gaan beeldspraak gebruiken We gaan het met andere woorden uitleggen We gaan met stemverheffing praten We gaan gebaren gebruiken We gaan nog meer tijd besteden

34 Woordbegrip en LVB Te luid Spijt hebben Treiteren Liegen Meedoen Gevoelens laten zien Mijn zin krijgen Bedreigen Iemand pijn doen Het de ander betaald zetten Opvrolijken Zorgvuldig Irritante geluiden In de bres springen voor iemand Boos Anderen voor gek zetten Vechtpartijen Dikwijls Verdrietig Aanmerkingen maken Toestemming Iemand onderbreken Iets terug doen voor iemand Iemand aankijken Vrienden maken Klagen Blij Anderen aanspreken Delen Gevoelens Gemakkelijk boos worden Gekwetst worden

35 Richtlijn effectieve interventies LVB (2011)

36 Taal en (L)VB We worden niet begrepen!

37 Project Taal voor Allemaal Het verbeteren van de communicatie tussen alle mensen met en zonder verstandelijke beperking in Nederland en Vlaanderen door toepassing van een uniforme set van taalregels waarbij een individuele persoon met een verstandelijke beperking steeds in staat wordt gesteld zich uit te spreken over de begrijpelijkheid van het taalproduct.

38 Taal voor allemaal voor mensen met een LVB een aantal concrete tips Gebruik zo weinig mogelijk buitenlandse woorden en begrippen; Formuleer korte, concrete zinnen (denk aan 5 tot 7 woorden in een zin) Gebruik geen verwijswoorden (woorden die verwijzen naar een woord dat al eerder gebruikt is zoals die, dat, hem enzovoort); Gebruik geen dubbele ontkenningen in een zin; Stel één vraag tegelijk en gebruik geen samengestelde zinnen; Ben spaarzaam met het gebruik van meerkeuzevragen; Gebruik geen uitdrukkingen of spreekwoorden, of controleer of die bekend zijn; Gebruik geen ironie;

39 Vervolg inclusieve taaltips Geef eventueel concrete instructies: zoals instructies hoe aan te geven als betrokken iets wil 'verbeteren' of 'iets niet snapt'; Laat persoon niet raden en zet het niet aan tot fantaseren; Praat niet in hypothesen ("Stel dat jij veel geld had, hoe..."); Pas het spreektempo aan (geef de tijd om na te denken en te antwoorden); Bedenk dat een beloning of compliment op antwoorden het risico op compliance kan vergroten; Vraag niet of de persoon het begrepen heeft (er is een grote kans dat ja gezegd wordt, terwijl dit niet het geval is); Toets daarom of hij/zij het begrepen heeft door het iets terug te laten vertellen; Praat niet té lang (let op wat de persoon aankan en let op vermoeidheid, verminderde aandacht en verminderde concentratie); Las regelmatig pauze in tijdens een instructie en wissel praten en doe-dingen af

40 Ik dank u voor uw aandacht Wat zei hij ook al weer?