Regionaal Sectorplan Arbeidsmarktregio Helmond - De Peel

Transcriptie

1 Regionaal Sectorplan Arbeidsmarktregio Helmond - De Peel

2 Inhoudsopgave 1 Kerngegevens aanvraag Inleiding Arbeidsmarktanalyse Nederland Zuidoost-Brabant Arbeidsmarktregio Helmond De Peel Knelpuntanalyse arbeidsmarktregio Helmond De Peel Verbinding thema s van het sectorplan met andere projecten binnen de arbeidsmarktregio Helmond De Peel De thema s Verbinden van lopende en komende projecten met de genoemde thema s Doelstellingen Maatregelen Arrangementen in detail Nieuwe leerwerkplek bbl Startersbeurs Mobiliteitsvoucher Scholingsvoucher Jobcarving door Inclusief Functieontwerp Organisatie sectorplan Projectorganisatie Organisatie per arrangement Arrangement 1: Nieuwe Leerwerkplek bbl Arrangement 2: Startersbeurs Arrangement 3: Mobiliteitsvoucher Arrangement 4: Scholingsvoucher Fasering Communicatie Tijdspad

3 10 Begroting/financiering Duurzame inbedding Bijlage

4 1 Kerngegevens aanvraag Samenwerkende partners (eis: Een samenwerkingsverband dat ten minste bestaat uit sociale partners (werkgevers en werknemers) van de betreffende sector(en) en/of branches kan co-financiering van sectorplannen aanvragen.) De arbeidsmarkt in Zuidoost Brabant gaat een groot aantal arrangementen uitvoeren om mensen aan het werk te krijgen en te houden. Hoofdaanvrager Het Samenwerkingsverband Regio Eindhoven (SRE) is de hoofdaanvrager van dit regionaal sectorplan voor de arbeidsmarktregio Helmond - De Peel. Het SRE is een regionaal samenwerkingsverband van de 21 gemeenten in de regio Zuidoost-Brabant met als wettelijke basis de WGR+ regeling. Eén van de thema s in het takenpakket van het SRE is optimalisatie van de arbeidsmarkt. Binnen dit thema werkt het SRE samen met Ondernemers, Overheid en Onderwijs & Onderzoek aan een duurzame economie in de twee arbeidsmarktregio s die binnen Zuidoost-Brabant vallen, te weten Arbeidsmarktregio Eindhoven en Arbeidsmarktregio Helmond De Peel. De verantwoordelijkheid voor de uitvoering van het sectorplan ligt bij de arrangementeigenaren en partners. Het SRE controleert of het gewenste maatschappelijke effect en de doelstellingen met deze arrangementen worden behaald en handelt hiernaar. Samenwerkingsverband Regio Eindhoven (SRE) Keizer Karel V Singel PE Eindhoven btw nummer: Doelen en maatregelen (eis: De doelen en maatregelen van het sectorplan zijn gebaseerd op een analyse van de (inter-) sectorale, regionale arbeidsmarktsituatie, de knelpunten en de toekomstige ontwikkelingen.) Deze aanvraag baseert zich op een brede analyse op basis van verschillende bronnen. Hierin zijn onder andere gegevens gebruikt van het UWV, CBS, Matchcare en regionale sectoranalyses van de techniek-, food-, bouw- en groensector. 4

5 Thema s sociaal akkoord (eis: De doelen en maatregelen in het sectorplan zijn gebaseerd op de volgende thema s uit het Sociaal Akkoord van 11 april 2013) 1. Arbeidsinstroom en begeleiding jongeren; 2. Behoud oudere vakkrachten; 3. Arbeidsinstroom van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt; 4. Mobiliteit en duurzame inzetbaarheid; 5. Scholing; 6. Van-werk-naar-werk van met ontslagbedreigden (sectoraal en intersectoraal); 7. Goed werkgeverschap en goed werknemerschap. Het sectorplan biedt een integrale aanpak van de problematiek op de arbeidsmarkt, waarbij ook alle thema s uit het Sociaal Akkoord een plaats krijgen. Dit is nader toegelicht in hoofdstuk 5. Financiering (eis: geen dubbelfinanciering) Er is binnen dit regionaal sectorplan geen sprake van dubbelfinanciering uit andere subsidies. De gevraagde cofinanciering van maatregelen is voor een periode tot uiterlijk 31 december 2015 (looptijd sectorplan). N.B. Binnen de samenwerkingsovereenkomst is een einddatum afgesproken tot en met 31 december De reden hiervoor is dat de verantwoording intern en extern (agentschap) inclusief accountantsverklaring zullen plaatsvinden in het jaar

6 2 Inleiding De arbeidsmarktregio Helmond De Peel streeft naar een optimaal functionerende arbeidsmarkt. Voor de partners in het Werkbedrijf staat samenwerken centraal: gezamenlijk en samen met werkgevers de specifieke arbeidsmarktproblematiek in de arbeidsmarktregio aanpakken. Om dat te bereiken hebben overheid, bedrijfsleven, vakbeweging, onderwijs en diverse instellingen inmiddels een lange traditie in het uitvoeren van relevante initiatieven. Zo sloten Ondernemers, Overheid en Onderwijs & Onderzoeksorganisaties in de arbeidsregio het Convenant Arbeidsmarkt , met als doel om vrijwel volledige werkzekerheid voor de beroepsbevolking in de arbeidsmarktregio te realiseren. Pijlers De speerpunten van de samenwerking tussen de partijen vallen uiteen in de volgende drie pijlers: A. Excellente onderwijsinfrastructuur B. Werkzekerheid boven baanzekerheid C. Arbeidsparticipatie voor alle lagen van de bevolking Een randvoorwaarde om deze pijlers tot uiting te kunnen brengen is een excellente infrastructuur van het bedrijfsleven. Deze structuur dient gericht te zijn om zaken als regionaal beleid, ontwikkeling van werkbedrijven en onderwerpen van het Sociaal Akkoord te bundelen. Doelstelling Het doel van de samenwerking tussen deze partijen is om een duurzaam gezonde arbeidsmarkt te creëren. De doelstellingen zijn: A. Een optimale arbeidsmobiliteit; B. Elke vacature goed en snel vervult; C. Zoveel mogelijk fit for employability stimuleren en faciliteren; D. Ook alle mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt actief. Een verdere verkenning hiervan is opgesteld in het document Aan de slag!. In het document wordt het Brabants Arbeidsmarkt Akkoord (BAA) uitgewerkt voor de arbeidsmarktregio Zuidoost-Brabant. Hierbij wordt de link gelegd met het operationaliseren van het Arbeidsmarktconvenant. Uitbreiding activiteiten We zien de sectormiddelen als een grote kans om de bestaande actieplannen te verrijken met extra dienstverleningen. Hierdoor kunnen de concepten breder ingezet worden hetgeen direct zal bijdragen aan de realisatie van de doelstellingen. Gezien de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt (zie ook Hoofdstuk 3) is een extra impuls nodig om de arbeidsmarkt op het huidige niveau in stand te houden en het liefst op een hoger niveau te krijgen op middellange termijn. Opbouw aanvraag In deze aanvraag treft u een samenhangend pakket van initiatieven aan. Ze sluiten aan op de knelpunten die blijken uit de arbeidsmarktanalyse (zie hoofdstuk 3). We zien een actieve betrokkenheid van werkgevers en werknemers als basis voor het succes van onze aanpak. Daarom hebben we arrangementen ontwikkeld die gericht zijn op: - de kans voor jongeren om in een bedrijf te leren werken; - de instroom van (startende) werkzoekenden; - de doorstroming van personeel binnen en tussen bedrijven; - de scholing van zittend personeel om employable te blijven. 6

7 In de periode van schrijven van deze aanvraag, mei 2014, is er een eerste steekproef (telefonisch) gedaan onder de regionale werkgevers om ook vanuit deze zijde een beeld te krijgen van het draagvlak en de bereidwilligheid om te participeren binnen de verschillende arrangementen. Verschillende werkgevers hebben inmiddels aangegeven (mogelijk) gebruik te willen maken van een aantal arrangementen. Op basis van de knelpuntenanalyse en de eerste steekproef komen we tot de volgende doelstellingen en arrangementen: 250 bbl-trajecten; 200 startersbeurzen; 40 trajecten voor begeleiding Van Werk naar Werk en Loopbaanorientatie; 200 scholingsvouchers. Relatie landelijke sectorplannen Wij hebben bewust gekozen voor het opstellen van een regionaal sectorplan. Enerzijds omdat de contacten met werkgevers via de arbeidsmarktregio Helmond De Peel verlopen en we het gebied en de werkgevers individueel kennen. Daarnaast hechten wij aan een integrale aanpak, die niet beperkt is tot een sector. De intersectorale uitwisseling van medewerkers kan voordelen bieden. Het leidt ertoe dat de door ons gekozen werkwijze efficiënt is en aansluit bij de wensen van werkgevers en alle deelnemende partners. Er zal geen samenloop of dubbeling met maatregelen uit landelijke sectorplannen optreden. Het regionale budget wordt alleen ingezet waar de landelijke regelingen niet in voorzien. Zo is recent voor de zorgsector een landelijk besluit genomen waardoor de vraag naar (betaalde) arbeid in de zorg zal stijgen. We voorkomen dubbel gebruik door werkgevers uit de arbeidsmarktregio Helmond De Peel vanaf de start van het project over te informeren dat ze maar binnen één sectorplan kunnen deelnemen. Werkgevers krijgen een goed advies over de best passende maatregel, waarbij de voorkeur van de werkgever de voorkeur heeft en er geen hiërarchie is tussen sectorale en regionale maatregelen. Bij de uitvoering van de arrangementen vindt afstemming plaats tussen de landelijke sectorplannen en de regionale behoeften. Hierdoor kunnen deze optimaal op elkaar worden afgestemd. 7

8 3 Arbeidsmarktanalyse In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de huidige economische en toekomstige economische ontwikkeling in Nederland. Hierbij worden landelijke ontwikkelingen op de arbeidsmarkt beschreven. Vervolgens wordt ingezoomd op de arbeidsmarktsituatie in de arbeidsmarktregio Zuidoost Brabant. Tenslotte wordt de arbeidsmarktsituatie cq. analyse in de arbeidsmarktregio Helmond De Peel beschreven. Wij hebben gekozen om vanuit macro-, meso- en vervolgens microperspectief naar de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt te kijken. De reden is dat veel landelijke en regionale arbeidsmarkt ontwikkelingen namelijk ook gelden voor de arbeidsmarkt regio Helmond (micro) en wij het voor de leesbaarheid van het sectorplan en onze onderbouwing van de regionale arbeidsmarkt(analyse) deze opbouw het beste vinden passen. 3.1 Nederland Huidige situatie Het CPB verwacht in 2014 een licht herstel van de Nederlandse economie. Deze zal, voornamelijk door een toenemende export, groeien met 0,5%. Dit brengt het BBP in 2014 terug op het niveau van 2007 en is de economie al 7 jaar niet meer gegroeid. De arbeidsmarkt reageert met een vertraging op de economie. Vanuit deze wetenschap kan worden gesteld dat de (landelijke) werkloosheid nog niet gaat dalen in 2014, maar juist stijgt naar 7,5% (CPB). De afgelopen jaren ging men ervan uit dat de vergrijzing van de beroepsbevolking zou leiden tot tekorten op de arbeidsmarkt. Echter, recent liet minister Asscher weten dit toekomstbeeld niet langer te delen. Hij stelt dat door het verhogen van de pensioenleeftijd veel minder personeelstekorten optreden dan werd aangenomen. Bovendien verdwijnt veel werk door automatisering of doordat bedrijven activiteiten verplaatsen naar lageloonlanden. Daarnaast treden arbeidsmigranten tot de arbeidsmarkt toe. Dit beeld wordt overigens niet door alle (kern)sectoren herkend (zie ook knelpunten kernsectoren). Nieuwe ontwikkelingen Werkgevers vragen in toenemende mate om (hoog) geschoold personeel. Daarnaast wordt van personeel verwacht dat zij over kennis van verschillende disciplines beschikken (bijv. Zorg en techniek). Verwacht wordt dat de upgrading van de beroepsbevolking betekend dat voor de gemiddelde uitkeringsgerechtigde het steeds moeilijker zal worden een (structurele) baan te verwerven. Tegelijkertijd ervaren werkgevers weinig belangstelling van de beroepsbevolking als het gaat om relatief eenvoudig, vaak fysiek zwaarder, werk. Voor dergelijke arbeid dienen zij in toenemende mate een beroep te doen op MOE-landers. Vanaf eind 2013 ten opzichte van het begin van de economische crisis (2008) is een toename van het aantal uitzenduren te zien. Dit kan worden gezien als een teken dat werkgevers langzaam weer vertrouwen in de markt krijgen. Dit neemt niet weg dat bedrijven zich, ten gevolge van de veranderende wetgeving rondom arbeid, ziekte en aansprakelijkheid, heroriënteren op samenwerkingen met payrollers en uitzendbureaus. Vraagzijde van de arbeidsmarkt De werkgelegenheidsontwikkelingen van de afgelopen jaren zijn sterk beïnvloed door de economische crisis: het werkloosheidspercentage neemt sinds 2008 toe, vooral onder jongeren, en de vacaturegraad loopt fors terug. Voor de middellange termijn wordt een nagenoeg gelijkblijvende werkgelegenheid verwacht. Er is sprake van een lichte afname van de werkgelegenheid met ca personen in de periode Met een gemiddelde jaarlijkse groei van 1,2% wordt de grootste werkgelegenheidstoename verwacht in de zorgsector, maar in vergelijking met de voorbije periode is dit een zeer beperkt groeiperspectief, dat samenhangt met de bezuinigingen die de sector treffen 8

9 en een remmende werking hebben op de vraag naar zorg. De krimp van de werkgelegenheid in de industrie zet door tot 2018, met als kanttekening dat de metaalindustrie de grootste klappen inmiddels achter de rug lijkt te hebben. Verder zal als gevolg van bezuinigingen een forse krimp plaatsvinden in de werkgelegenheid binnen het openbaar bestuur en diverse overheidsdiensten. De vraagzijde van de arbeidsmarkt is op te splitsen in uitbreidingsvraag en vervangingsvraag. Door het ontbreken van werkgelegenheidsgroei wordt het totaal aantal baanopening de komende jaren vrijwel geheel bepaald door de vervangingsvraag. Deze wordt geschat op ruim 1,3 miljoen werkenden tot Dit is gemiddeld 2,8% per jaar en ontstaat door beroepswisselingen en, al dan niet tijdelijk, uittreden van werkenden. De vervangingsvraag zal het hoogst zijn in de bouw, technische en industrie-, transport- en agrarische beroepen. Daarentegen zullen de vervangingsvraag laag voor de sociaal-culturele en informaticaberoepen, mede doordat de gemiddelde leeftijd in deze beroepen laag is. Aanbodzijde van de arbeidsmarkt Onder invloed van het krimpende productievolume daalt het aantal werknemers in bedrijven in 2013 volgens DNB met 1,8%, de grootste daling in 30 jaar. Nadat bedrijven in de periode na de kredietcrisis de werkgelegenheid in eerste instantie minder neerwaarts hebben aangepast dan het dalende productievolume zou rechtvaardigen, zal in 2014 een correctie optreden. Op die manier proberen bedrijven de kosten per eenheid product terug te brengen en het afgevlakte tempo van de arbeidsproductiviteitsontwikkeling op te schroeven. Dit in combinatie met een daling van de werkgelegenheid bij de overheid zijn volgens DNB de voornaamste oorzaken van de nog stijgende werkeloosheid in De verwachte groeiende werkeloosheid brengt de noodzaak met zich mee om net als in 2013 te blijven inzetten op het stimuleren van meer werkgelegenheid en verdringing proberen tegen te gaan. Momenteel lijkt het aantal niet werkend werkendzoekenden toe te nemen. Hiervoor zijn een aantal oorzaken aan te wijzen. Op de eerste plaats stromen schoolverlaters de markt op die de afgelopen jaren als gevolg van de crisis hebben besloten om door te leren. Daarnaast stellen meer gezinsleden zich beschikbaar op de arbeidsmarkt. Ze willen hiermee een (eventueel) verlies van inkomen als gevolg van ontslag compenseren. Daarnaast neemt de arbeidsparticipatie van ouderen toe. De bevinding dat het aantal werkelozen afneemt staat overigens haaks op een recent persbericht waarin werd aangegeven dat steeds meer personen zich van de arbeidsmarkt terug trekken. Gemiddeld zijn de perspectieven van schoolverlaters naar verwachting matig voor gediplomeerden uit het MBO, HBO en WO. Dit komt doordat het aanbod van schoolverlaters het aantal baanopeningen overstijgt. Hierin zijn echter wel grote verschillen te noteren omdat bedrijven tegelijkertijd met onvervulbare vacatures blijven zitten. Kort gezegd komt het er op neer dat het aanbod van arbeid niet aansluit bij de vraag vanuit het bedrijfsleven en zo ontstaan tegelijkertijd zowel een overschot van werkzoekenden als vacatures die niet ingevuld worden. 9

10 3.2 Zuidoost-Brabant Huidige situatie De arbeidsmarktregio Zuidoost-Brabant is economisch een van de sterkste van ons land. Naast verschillende multinationals kent de arbeidsmarktregio een dicht netwerk van MKB, grotendeels als leverancier voor deze OEM ers 1. In het economisch beleid van het Rijk worden momenteel negen geselecteerde topsectoren centraal gesteld. Deze topsectoren zijn goed vertegenwoordigd in de arbeidsmarktregio, met name de topsector High Tech Systems & Materials, maar ook Automotive, Life Sciences (Homecare & Lifetec), Agro-Food (Food&Technology), Creatieve Industrie (In-dustrieel ontwerp en design) en Energy (Solar en herwinbare energie). Daarnaast is de Zorgsector hier ook een belangrijke sector. Volgens het Centraal Economisch Plan van het CPB (maart 2014) trekt de wereldhandel in rap tempo aan. Dit is altijd een indicatie voor economisch herstel. Als de handel herstelt, stijgt de productie van de exporterende bedrijven. Het eerste deel van de productiestijging zal worden opgevangen door verder gebruik van bestaande productiecapaciteit. Pas zodra de capaciteit benut is zal ook de vraag op de arbeidsmarkt toenemen. De groei in de vraag naar arbeid loopt dus altijd achter op de economische groei. De regio Zuidoost-Brabant zal een van de eerste arbeidsmarktregio s zijn waar dit effect zichtbaar zal zijn. De reden hiervoor is dat zij sterk export-georiënteerd is en dus sterk reageert op de effecten van de wereldhandel. Vraag en aanbod regionale arbeidsmarkt Ondanks de crisis presteert Zuidoost-Brabant nog steeds relatief goed. Dit is te zien aan het aantal vacatures. In de techniek, logistiek en industrie is het aantal vacatures in de regio gemiddeld met meer dan 25% toegenomen ten opzichte van vorig jaar. Hierbij steekt de industrie erboven uit. Landelijk ligt deze groei slechts op 3-4%. Hoewel dit een mooi gegeven is, vertelt die statistiek niet het hele verhaal. Tegelijk met de groei in vacatures neemt namelijk ook de werkloosheid toe in de regio. Dit betekent dus dat er zowel vraag als aanbod is die onbeantwoord blijft en dat er dus een mismatch bestaat. In volgende BI-balans, opgebouwd uit verwachte baanopeningen en instroom tot 2018 (Bron: ROA), blijkt dat er in de aankomende jaren in bijna alle sectoren meer instroom (potentiële werkzoekenden) is dan uitstroom en dus een stijging van de werkloosheid. 1 Original equipment manufacturer (OEM) is een bedrijf dat producten levert ten behoeve van een merkleverancier. De merkleverancier verwerkt het product in eigen producten alsof het een eigen fabricaat is. Het verwerkte product kan uiteenlopen van schokdempers tot harde schijven. OEM komt vooral voor in de computer- en automobielindustrie. 10

11 BI Balans Arbeidsmarktregio Helmond - De Peel WO TOTAAL HBO TOTAAL HBO economie HBO paramedisch HBO techniek HBO sociaal-cultureel HBO onderwijs MBO TOTAAL MBO economie MBO gezondheidszorg MBO sociaal-cultureel MBO techniek MBO groen Verwachte uitbreidingsvraag gem. jaarlijks tot 2018 Verwachte vervangingsvraag gem. jaarlijks tot 2018 Verwachte instroom schoolverlaters gem. jaarlijks tot 2018 in % Figuur 1: Baanuitstroom en instroom voor arbeidsmarktregio Helmond De Peel (BI-balans). In de bovenstaande figuur zijn het aantal baanopeningen in een sector afgezet tegen het verwachte aanbod van arbeidskrachten voor die sector. Uit de figuur blijkt dat het aanbod van arbeidskrachten vrijwel overal de vervangingsvraag overstijgt. 4,0 3,0 Procentuele arbeidsmarktbalans 3,7 2,0 1,0 1,0 1,7 1,2 1,0 2,1 2,5 2,4 2,2 2,3 Netto procentuele instroom 0,0-0,3-0,1-1,0-1,2-2,0 Figuur 2: Netto instroom van medewerkers op de arbeidsmarkt. In deze grafiek is de vraag (uitbreidings- en vervangingsvraag) afgetrokken van het aanbod om zo de netto instroom te berekenen. Met uitzondering van MBO gezondheidszorg (en in mindere mate ook MBO Groen en HBO onderwijs) laten alle sectoren/niveaus een jaarlijks overschot van instroom op de arbeidsmarkt zien ten opzichte van vraagstijging. De openstaande vacatures zijn dus niet te verklaren door een gebrek aan arbeidsaanbod. 11

12 3.3 Arbeidsmarktregio Helmond De Peel De arbeidsmarktregio Helmond De Peel laat eenzelfde patroon zien als de regio Zuidoost-Brabant. Hoewel de absolute aantallen uiteraard kleiner zijn, is de jaarlijkse instroom in bijna elke sector groter dan de vraag. Absolute Arbeidsmarktbalans Absolute Arbeidsmarktbalans Figuur 3: Absolute arbeidsmarktbalans voor arbeidsmarktregio Helmond De Peel. In de bovenstaande figuur wordt de verwachten instroom per sector weergegeven. Op basis van de gegevens van het UWV (zie onderstaande grafiek) blijkt dat het aantal niet-werkende werkzoekenden (nww) in de arbeidsmarktregio Helmond De Peel 175% is van dit aantal in juli Dit betekent dat in anderhalf jaar tijd het aantal werkzoekenden met 75% is toegenomen. Figuur 4: Indexcijfers aantal niet-werkende werkzoekende jongeren januari 2008 heden (bron: UWV) 12

13 Het absolute aantal geregistreerde werkzoekende jongeren komt daarmee op personen voor deze arbeidsmarktregio (peildatum december 2013, bron: UWV). Hier tegenover staat dat er in deze arbeidsmarktregio nog steeds 880 vacatures openstaan, alleen al op MBO niveau (peildatum november 2013, bron: UWV). De conclusie moet dus worden getrokken dat de openstaande vacatures niet geschikt zijn voor diegenen die werk zoeken. Er is dus sprake van een mismatch. Om scherp te krijgen waar deze mismatch zit, zal verder op specifieke groepen worden ingezoomd. Cijfers werkgeversvraag Van de openstaande vraag heeft 8,1% betrekking op elementaire beroepen, 33,0% op lagere, 44,9% op middelbare en 14,1% op hogere en wetenschappelijke beroepen. Ten opzichte van vorig jaar is het aantal openstaande vacatures op elementair niveau met 38,8% afgenomen. Het aantal openstaande vacatures op lager niveau is met 17,6% afgenomen, het aantal op middelbaar niveau is met 41,5% afgenomen en het aantal op hoger en wetenschappelijk niveau is met 5,5% afgenomen (Bron: UWV, februari 2014). Feb Feb Elementaire beroepen Agrarische beroepen 0 1 Economisch-administratieve beroepen 4 5 Technische en industrieberoepen Transportberoepen 2 0 Verzorgende en dienstverlenende beroepen 15 7 Lagere beroepen Agrarische beroepen 12 8 Economisch-administratieve beroepen Openbare orde- en veiligheidsberoepen 2 0 Pedagogische beroepen 1 0 Technische en industrieberoepen Transportberoepen Verzorgende en dienstverlenende beroepen 9 16 Middelbare beroepen Agrarische beroepen 19 2 Economisch-administratieve beroepen Informaticaberoepen 4 3 Medische en paramedische beroepen 5 2 Openbare orde- en veiligheidsberoepen 15 1 Pedagogische beroepen 0 0 Sociaal-culturele beroepen 3 2 Technische en industrieberoepen Verzorgende en dienstverlenende beroepen 24 8 Tabel 1: Ontwikkelingen werkgeversvraag van elementaire, lagere, en middelbare beroepen (Bron: UWV, maart 2014). 13

14 De top vijf nieuwe- en openstaande vacatures zien er als volgt uit: Figuur 5: Vacatureoverzicht (Bron: UWV, maart 2014) Cijfers WW-uitkeringen Doordat de economie in 2013 nog gekrompen is, is ook de vraag naar arbeid afgenomen. Dit is zichtbaar aan het aantal uitkeringsgerechtigden en het aantal openstaande vacatures (Bron UWV, peildatum december 2013). De stijging van het aantal ww-rechten in de arbeidsmarktregio Helmond De Peel is van eind december 2012 (2.288) tot eind nov (2.665) gestegen met 16,5%. Deze stijging is minder hard dan in de regio Zuidoost-Brabant. Daar nam het aantal ww rechten toe met 21,4%. Een overzicht laat het volgende beeld zien: Potentiële Beroepsbevolking Asten Deurne Geldrop Mierlo Gemert Bakel Helmond Laarbeek Someren % WWB 1,8 1,9 2,9 2,1 5,1 1,5 2,0 % WW 3,6 3,4 3,9 3,4 4,5 3,3 3,5 % AO 6,3 7,9 6,6 7,3 8,4 6,7 6,3 (Totaal van WAO, WIA, WAZ en Wajong) WWB (totaal) WW (totaal) Tabel 2: Overzicht aantal uitkeringsgerechtigden per gemeente (Bron: CBS, september 2013). 14

15 Opbouw WWB arbeidsmarkt arbeidsmarktregio Helmond Gebaseerd op informatie van de Gemeente Helmond is het WWB bestand als volgt opgebouwd: Figuur 6: Eigenschappen van het Bijstandsbestand (Bron: Matchcare, 2014 ) Op basis van een bestandsanalyse vanuit het WWB bestand blijkt (onder andere) dat mannen een WWB-uitkering aan vragen om werk gerelateerde redenen. Bij vrouwen zou de belangrijkste drijfveer het beëindigen van hun relatie zijn. Daarnaast wordt op basis van de bestandsanalyse opgemerkt het hebben van een startkwalificatie de kansen op uitstroommogelijkheden aanzienlijk vergroot. Wanneer het WW bestand op eenzelfde wijze uiteen wordt gezet ontstaat het volgende beeld: Figuur 7: Eigenschappen van het WW-bestand (Bron: UWV, maart 2014) Uit de analyse van het UWV blijkt dat de dynamiek van in- en uitstroom bij ouderen aanzienlijk lager ligt dan bij jongeren. Dat betekent dat ouderen minder snel een WW-uitkering nodig hebben, maar als ze eenmaal een WWuitkering ontvangen, komen ze gemiddeld ook minder gemakkelijk weer aan het werk en uit de WW. Dat de dynamiek onder jongeren groter is komt voor een deel omdat ze vaker op basis van tijdelijke contracten werken en korter recht hebben op WW. 15

16 Het aantal WW-uitkeringen in de arbeidsmarktregio Helmond De Peel is het hoogst voor de technische en industrieberoepen, economisch-administratieve beroepen en verzorgende en dienstverlenende beroepen. Deze top 3 van beroepsgroepen vertegenwoordigt 76,1% van alle WW-uitkeringen in de arbeidsmarktregio. Met name voor de groep industrieberoepen is dit beeld opvallend aangezien zich hier ook de grootste vraag voortdoet. Dit verschil zou nader onderzocht moeten worden. Op basis van landelijke analyse komen wij voorlopig tot de conclusie dat dit komt door een mismatch op de arbeidsmarkt. Stand wwuitkeringen Mutatie tov feb 14 Mutatie tov mrt 13 Mrt 14 Feb 14 Aantal % Aantal % Totaal sector % % Bouwnijverheid % 7 1% Energie, water en afvalvoorziening % 3 300% Financiële en zakelijke dienstverlening % % Gezondheidszorg, welzijn en cultuur % % Handel % % Horeca % -1-1% Industrie en delfstoffen % % Landbouw en visserij % 23 17% Onderwijs % 24 15% Openbaar bestuur en overheidsdiensten % -4-9% Vervoer en opslag % 84 32% Tabel 3: Ontwikkelingen van het WW-bestand (Bron: UWV, maart 2014) Het UWV en de SBB hebben in februari 2014 een analyse uitgebracht van de basiscijfers jeugd voor de arbeidsregio Helmond De Peel. Hierin staat een overzicht van de jeugdwerkloosheid naar opleidingsrichting en niveau. Opleidingsrichting Basis/ vmbo Mbo-1 / mbo-2 Mbo-3 / mbo-4 Hbo / wo Opleidingsrichting Basis/ vmbo Mbo-1 / mbo-2 Mbo-3 / mbo-4 Algemeen Onderwijzend personeel <10 < Agrarisch <10 < Sociaal-cultureel <10 < Economisch, administratief en Technisch <10 commercieel Medisch, paramedisch <10 <10 16 <10 Transport, communicatie en verkeer Humaniora < <10 Theologie <10 14 <10 <10 Openbare orde en veiligheid < Wiskunde en 0 0 <10 <10 natuurwetenschappen Persoonlijke / sociale verzorging <10 Juridisch en bestuurlijk 0 0 <10 12 Kunst 0 0 <10 <10 Figuur 8: Overzicht jeugdwerkeloosheid per opleidingsrichting (Bron UWV & SBB, 2014) Hbo / wo 16

17 3.4 Knelpuntanalyse arbeidsmarktregio Helmond De Peel Zoals uit de arbeidsmarktanalyse naar voren komt zijn er grote aantallen werklozen maar tegelijkertijd ook een heel aantal onvervulde vacatures. De voorspellingen geven aan dat dit tot 2018 zo zal blijven. Knelpuntsectoren In onderstaand schema worden de belangrijkste knelpunten uit de kernsectoren van de arbeidsmarkt regio Helmond De Peel weergegeven. Naast overlap heeft iedere sector een unieke combinatie van uitdagingen voor zich liggen. Zorg & Welzijn Vraag naar mbo-niveau 3 geschoold personeel is aanzienlijk groter dan het aanbod De vraag naar (geschoold) personeel zal (fors) toenemen en op termijn groeit ook de vervangingsvraag Bezuinigingen op de zorguitgaven zullen consequenties hebben voor (met name de onderkant van) de arbeidsmarkt In het onderwijs is de doorlopende leerlijn mbo-hbo-wo nog niet goed ingericht Automotive Bezuinigingen van rijksoverheid op innovatie kunnen de ontwikkeling High Tech Automotive Campus in Helmond bemoeilijken en/of vertragen Vergrijzing en ontgroening kunnen leiden tot een moeilijke personeelssituatie: er gaan de komende jaren veel mensen met pensioen en er stromen te weinig mensen vanuit de technische opleiding in Instroom in technisch beroepsonderwijs stagneert in het algemeen. Scholing van personeel is van belang door de introductie van nieuwe productie(technologieën) binnen het bedrijfsleven Bouw & Infra Woningmarkt zit op dit moment compleet op slot Momenteel is er al een tekort aan instroom van vaklieden (niveau 1-2), straks (met name door vergrijzing) wordt dit een nog veel groter probleem Een groeiende groep zzp ers concurreert sterk met kleine bedrijven omdat ze tegen lage tarieven werken (vaak ten koste van eigen pensioen en verzekeringen) Bedrijven investeren te weinig in verbetering kwaliteit van het onderwijs en toekomst van de sector Food Tempo van de innovatie is te laag en zorgt soms voor hoge kostprijs Grote supermarktketens domineren de markt Vraag naar personeel in de foodsector zal toenemen, terwijl ook de vergrijzing doorzet Op langere termijn zal met name een tekort ontstaan aan voedingsmiddelentechnologie, vooral op mbo-4 niveau Scholing van personeel is van belang door de toenemende verdere automatisering binnen de productieomgevingen. High Tech Systems In de arbeidsmarkt regio Helmond en in Nederland zijn te weinig hoog opgeleide kenniswerkers, zowel voor de OEM ers 2 als voor de toeleveranciers De toenemende schaarste aan kandidaten voor deze functies leidt ook tot toenemende onderlinge concurrentie van de bedrijven in de werving Beschikbaarheid van vaklieden op mbo-4 niveau blijft een probleem, door de te geringe instroom in de techniek en de grote vervangingsvraag die ontstaat door uitstroom van huidige generaties vakmensen 2 Original equipment manufacturer (OEM) is een bedrijf dat producten levert ten behoeve van een merkleverancier. De merkleverancier verwerkt het product in eigen producten alsof het een eigen fabricaat is. Het verwerkte product kan uiteenlopen van schokdempers tot harde schijven. OEM komt vooral voor in de computer- en automobielindustrie. 17

18 Mismatch jongeren De vacatures die openstaan in deze arbeidsmarktregio zijn vooral te vinden in de sectoren techniek, economischadministratief en transport. Tegelijkertijd zijn er ook veel werkzoekende jongeren in de sectoren techniek, economisch-administratief en in mindere mate transport. In de tabel hieronder zijn deze tegenover elkaar gezet. Sector / Niveau Basis / VMBO MBO 1 2 MBO 3 4 HBO / WO Technisch - nww <10 vacatures onbekend Ec. Adm. - nww vacatures onbekend Transport nww <10 14 <10 <10 vacatures 0 28 onbekend onbekend Tabel 4. Overzicht mismatch diverse sectoren (bron UWV / SBB, 2014) Deze tabel brengt de mismatch in beeld die in deze arbeidsmarktregio bestaat. Op MBO 1-2 en MBO 3-4 niveau is er duidelijk sprake van een mismatch, op Basis/VMBO niveau in iets mindere mate omdat op dat niveau wel werkzoekende jongeren zijn maar relatief weinig vacatures. Varkenscyclus op de arbeidsmarkt Het aantal vacatures op de arbeidsmarkt geeft al jaren een daling aan. In het Centraal Economisch Plan 2014 van het CPB wordt aangegeven dat deze trend zich nog in 2014 en 2015 zal voortzetten. Hoewel de economie in 2014 en 2015 weer een voorzichtig herstel laat zien, zal dit zich nog niet manifesteren in een groei in arbeidsplaatsen. Echter, na 2015 zal de economie naar verwachting sterk stijgen en op dat moment zal ook de vraag naar arbeid toenemen. Het ROC ter Aa is de grootste aanbieder van Bbl-trajecten in de arbeidsmarktregio Helmond De peel. Cijfers van het ROC ter Aa tonen aan dat met name vanaf 2010, ten gevolge van de economische crisis, een significante daling van het aantal Bbl-trajecten plaatsvindt. 2008* 2009* 2010* 2011* Bbl D bol Bbl D bol Bbl D bol Bbl D bol Bbl D bol Bbl D bol Economie Techniek Z & W Niveau Bureau Markt *Inclusief Bureau Markt Tabel 5. Ontwikkeling Bbl-trajecten (bron ROC ter Aa, 2014) 18

19 Uit de voorgaand tabel 5 blijkt dat op MBO 1 en 2 niveau te weinig investeringen in de toekomst zijn gedaan. Dit is terug te zien in het aantal BBL-leerwerkplekken dat bij bedrijven aangeboden wordt aan studenten. Hierdoor kunnen deze studenten nu hun diploma niet gaan halen en dus zijn zij over enkele jaren niet klaar voor de arbeidsmarkt. Desondanks is over enkele jaren de behoefte aan de vaardigheden van deze mensen juist wel nodig. Om te voorkomen dat over enkele jaren als het probleem zich daadwerkelijk aandoet pas nagedacht wordt over een oplossing, worden de arrangementen ingezet die in dit sectorplan worden beschreven. Als we namelijk nu niet ingrijpen door anticyclisch te handelen is het al te laat op het moment dat de problemen zich openbaren en heeft de varkenscyclus zich al voorgedaan. De arrangementen zijn dus additioneel in de zin dat ze voorkomen dat het aantal BBL-leerwerkplekken nog verder terugloopt. Conclusies Uit de analyse blijkt dat de arbeidsmarkt Helmond De Peel de komende periode geconfronteerd wordt met een veelheid aan ontwikkelingen. Deze ontwikkelingen vinden enerzijds plaats als gevolg van keuzen in de landelijke politiek. Anderzijds hebben de verschillende kernsectoren in deze arbeidsmarktregio unieke kenmerken en behoeften. Over de hele linie van werk is de vraag naar arbeid afgenomen, van laaggeschoold tot hooggeschoold. Werkgevers die wel vacatures hebben vragen over het algemeen om relatief goed geschoold personeel. In mindere mate wordt door hen naar werknemers voor elementaire werkzaamheden gezocht. Echter, relatief vaak dienen zij een beroep te doen op arbeidsimmigranten, omdat zij onvoldoende aanmeldingen voor de werkzaamheden krijgen. Wanneer naar de aanbodzijde van de arbeidsmarkt wordt gekeken valt op dat de werkloosheid voorlopig nog toeneemt. Het aantal schoolverlaters overstijgt het aantal vacatures hetgeen leidt tot een zwakke startpositie voor jongeren. Een aanzienlijk deel van de groep werkelozen beschikt niet over een startkwalificatie. Gemiddeld zijn WW ers beter opgeleid dan personen die een beroep doen op de bijstand. 19

20 Knelpunten analyse Op basis van beschreven ontwikkelingen binnen deze regio en de arbeidsmarkt-, en onderwijsontwikkelingen komen we tot een knelpuntenanalyse voor deze arbeidsmarkt regio. Op hoofdlijnen kunnen de volgende conclusies worden getrokken: Binnen de arbeidsmarkt regio Helmond hebben de volgende branches een groot aandeel binnen de regionale economie, te weten: o Zorg & Welzijn o Bouw & Infra o Automotive o Food o High Tech Systems Drie branches (Automotive, Food en High Tech Systems) groeien de komende jaren behoorlijk, vooral door het feit dat deze branches profiteren van de groeiende export en het feit dat veel onderaannemers toeleveranciers zijn van de OEM ers. De overige branches die vooral afhankelijk zijn van de binnenlandse vraag of regeringsbesluiten krimpen (bijvoorbeeld Zorg) of hebben een beperkte groei of blijven stabiel (bijvoorbeeld Bouw & Infra) De toenemende jeugdwerkloosheid is een dreigend maatschappelijk probleem, er moet voorkomen worden dat een groot deel van de huidige langdurige werkloze jongeren te lang buiten de arbeidsmarkt blijft. Deze problemen spelen op alle opleidingsniveaus te weten LBO-, MBO- en HBO - niveau. Bijvoorbeeld: o Laag opgeleide jongeren en mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt dienen o.a. door het aanbieden van BBL-trajecten en door functie aanpassingen binnen bedrijven (jobcarving) sneller toe geleid te worden naar de arbeidsmarkt. o Vooral leerwerkbanen op MBO-niveau bieden een kans voor jongeren op toetreding op de arbeidsmarkt. o Hogere opgeleide (langdurige) werkloze jongeren te helpen om werkervaring op te doen en sneller in te laten stromen op de arbeidsmarkt; De drie sectoren waar de jeugdwerkloosheid het meest schrijnend is zijn techniek, economischadministratief en transport. Binnen de sector techniek vallen onder andere de branches Bouw & Infra, Automotive en High Tech Systems. In deze sectoren zijn tegelijkertijd ook veel vacatures te vinden, waardoor er dus een mismatch aanwezig is. Door het stimuleren van (bij)scholing en mobiliteit trek in de schoorsteen ontstaan om instroom te bevorderen. Door vergrijzing en daardoor toenemende uitstroom van medewerkers op middellange termijn is het van groot belang om te blijven investeren in het creëren van nieuwe werkgelegenheid en baanopeningen voor alle doelgroepen op de arbeidsmarkt. Door toenemende vraag naar nieuwe technologische oplossingen, innovaties en de toenemende complexiteit van de combinatie nieuwe- en oude technologie die bij bedrijven vaak aanwezig is, zal het noodzakelijk zijn om medewerkers intensief te blijven bijscholen om hun inzetbaarheid binnen een het bedrijf of buiten het bedrijf te waarborgen; De bedrijven die afhankelijk zijn van de binnenlandse economische groei zullen het lastig blijven houden, ook doordat bij veel bedrijven de economische situatie door de langdurige crisis niet optimaal is en er weinig tot geen winsten worden gemaakt, waardoor zij op beperkte schaal afscheid dienen te nemen van personeel. Dit geldt dus vooral voor bedrijven die werkzaam zijn binnen bijvoorbeeld de Bouw & Infra en de bedrijven die als toeleverancier binnen deze branche werkzaam zijn. 20

21 Voor instellingen binnen de Zorg speelt op korte termijn een behoorlijk krimp van de sector door o.a. bezuinigingen en stelselwijzingen. Op middellange termijn zal deze sector een groei laten zien van vacatures die vooral ontstaat door uitstroom van de huidige werknemers door vergrijzing (VUT). 21

22 4 Verbinding thema s van het sectorplan met andere projecten binnen de arbeidsmarktregio Helmond De Peel Op basis van de uitkomsten van de arbeidsmarktanalyse wil de arbeidsmarktregio Helmond De Peel binnen het regionaal sectorplan enkele thema s aanpakken. In overleg tussen betrokken sociale partners in de arbeidsmarktregio zijn de volgende thema s benoemd met daaraan verbonden de relevante maatregelen uit de regeling cofinanciering sectorplannen. Naast het verbinden van deze thema s staat binnen het sectorplan ook centraal het verbinden van lopende initiatieven en projecten binnen de arbeidsmarktregio Helmond De Peel. In dit hoofdstuk wordt hierop dieper ingegaan. 4.1 De thema s Thema 1: Arbeidsinstroom en begeleiding jongeren De enorm gestegen jeugdwerkloosheid landelijk, maar ook in deze arbeidsmarktregio kan voor een deel worden bestreden door extra stages en leerbanen te realiseren voor jongeren. De arbeidsmarktregio Helmond De Peel streeft gedurende de looptijd van het regionaal sectorplan minimaal 250 extra BBL-plekken te realiseren. Hiertoe zal in samenwerking met relevante Stakeholders in deze arbeidsmarktregio (Gemeenten, onderwijs en bedrijfsleven) en de tot de regio behorende bedrijven worden ingezet op promotie van leer werk trajecten. Thema 4: Mobiliteit en duurzame inzetbaarheid De arbeidsmarktregio Helmond De Peel krijgt naast de vraag naar nieuwe instroom ook te maken krijgen met uitstroom van medewerkers. Deze uitstroom ontstaat door o.a. door toenemende technologische ontwikkelingen binnen bedrijven, outsourcing van werkzaamheden naar het buitenland, maar ook door verplaatsing van bedrijven naar het buitenland. Daarnaast is door toenemende innovatie binnen eigenlijk alle sectoren in de arbeidsmarktregio behoefte aan medewerkers met nieuwe en andere competenties. Door je als medewerker onvoldoende verder te ontwikkelen raken medewerkers hun baan kwijt. De arbeidsmarktregio Helmond De Peel biedt binnen dit regionaal sectorplan deze medewerkers een tweetal begeleidingstrajecten aan, te weten begeleidingstraject van Werk naar Werk en een begeleidingstraject loopbaanoriëntatie. Wij richten ons binnen dit regionaal sectorplan in kader van dit thema en deze dienstverlening vooral op medewerkers die op individuele basis via een vaststellingsovereenkomst worden ontslagen of vallen onder een sociaal plan. Door het aanbieden van de begeleidingstrajecten wordt voorkomen dat vooral de oudere medewerkers met veel kennis en ervaring, verdwijnen uit de sector cq. arbeidsmarktregio. Naast begeleidingstrajecten van Werk naar Werk spelen wij in op preventieve mobiliteitsvraagstukken via het loopbaanoriëntatietraject al dan niet in combinatie met om- en bijscholing. Dit maakt ook onderdeel uit van het thema goed werkgever schap en werknemer schap. Thema 5: Bij- en omscholing van de medewerkers binnen het regionaal bedrijfsleven Om- en bijscholing is binnen deze regionale arbeidsmarkt van cruciaal belang om de mismatch op de arbeidsmarkt in kwalitatieve zin zoveel mogelijk te beperken. Daarnaast is dit thema ook van groot belang om de trek in de schoorsteen binnen het regionaal bedrijfsleven vorm te geven, waardoor medewerkers en bedrijfsleven gestimuleerd worden om medewerkers te scholen. Dit bevordert en vergroot de inzetbaarheid van medewerkers, maar zorgt ook voor horizontale of verticale mobiliteit binnen bedrijven, zodat nieuwe instroom bevorderd wordt vanuit de onderkant van de arbeidsmarkt. Om die reden is dit thema binnen dit regionaal sectorplan belangrijk. 22

23 Toenemende investeringen in nieuwe technologieën binnen technische, logistieke en voedingsmiddelenbedrijven in combinatie met een grote groep medewerkers waarvan hun specialisme verouderd raakt maakt dat massief moet worden geïnvesteerd in de ontwikkeling van competenties. Thema 4 Mobiliteit en duurzame inzetbaarheid &Thema 7 Goed werkgeverschap en werknemerschap De arbeidsmarktregio Helmond De Peel vindt het belangrijk om de economische aantrekkingskracht voor het bedrijfsleven continu te verbeteren, maar ook zorg te dragen dat onder andere de huidige en potentiële medewerkers een goed beeld hebben van de beroepsperspectieven in de arbeidsmarktregio. Dit alles met als doel om de duurzame inzetbaarheid op korte, middellange en langere termijn te waarborgen. Het realiseren van duurzame inzetbaarheid (vergroten van de aantrekkelijkheid) is gericht op het individu en een verantwoordelijkheid van de medewerker waarbij de werkgever de medewerker faciliteert. Duurzame inzetbaarheid is een gedeelde verantwoordelijkheid van werkgever én werknemer (Sociale Partners). De medewerker voert daarbij de regie over zijn eigen toegevoegde waarde voor de werkgever en de arbeidsmarkt en over zijn eigen loopbaanontwikkeling (Inzetbaarheid). De arbeidsmarktregio Helmond De Peel stimuleert en faciliteert de medewerker daarin met alles wat nodig is om actief en geïnspireerd bij te dragen om professionele ambities waar te maken. Deze gedeelde verantwoordelijkheid van werkgever en medewerker zorgt voor vitale, gemotiveerde medewerkers met up to date kennis en competenties, die bijdragen aan gezonde succesvolle organisaties. Om vanuit beide perspectieven optimaal verantwoordelijkheid te nemen, wordt voorgesteld om binnen dit regionaal sectorplan medewerkers (en de werkgevers) te ondersteunen met diverse loopbaan en scholings-, producten en diensten in combinatie met een al bestaande fysiek Loopbaan en Mobiliteitsplatform. In 2011 heeft de arbeidsmarktregio Helmond De Peel al een infrastructuur (online platform) voor medewerkers, jongeren, bijstandsgerechtigde en andere doelgroepen en voor werkgevers geïntroduceerd. Dit online platform wordt door circa scholieren, bijstandsgerechtigde en medewerkers gebruikt om bewust te worden van hun persoonlijke competenties, zich te oriënteren op hun loopbaanontwikkelingen en concreet te solliciteren op regionale vacatures. Deze vacatures worden door het regionaal bedrijfsleven geplaatst op dit online platform. Om werkgevers en medewerkers niet alleen online te faciliteren maar ook via het Werkbedrijf regio Helmond De Peel bieden wij een set van diensten om medewerkers te ondersteunen bij van Werk naar Werk trajecten en het vergroten van hun duurzame inzetbaarheid en mobiliteit. In hoofdstuk 6 worden deze producten en diensten inhoudelijk toegelicht. De arbeidsmarktregio Helmond De Peel wil een duurzame infrastructuur bouwen waardoor alle actoren op de regionale arbeidsmarkt samen werken, gevonden kunnen worden en worden verbonden. Dit alles met als doel om de regionale (intersectorale) samenwerking te bevorderen zodat de medewerker, jongeren, bijstandsgerechtigden (eigenlijk elke inwoner in de arbeidsmarktregio Helmond) maximaal gefaciliteerd wordt in zijn/haar persoonlijke ontwikkeling. Het dus verder professioneel uitbouwen en vormgeven van het fysieke Werkbedrijf arbeidsmarktregio Helmond De Peel tot een regionaal Transferpunt met ondersteuning van een online Transitie platform (van Loopbaan en mobiliteitsplatform naar Transitieplatform) is de sleutel om door te dringen tot de medewerker die werkzaam zijn bij de vele (MKB) bedrijven in de arbeidsmarktregio Helmond De Peel. 23

24 Een dergelijke infrastructuur biedt medewerker, jongeren en bijstandsgerechtigden de mogelijkheid om zich beter te oriënteren en zijn inzetbaarheid te vergroten en verbeteren door het geven van informatie (arbeidsmarktinformatie, beroepen, vacatures) en tools (loopbaanverkenner, diverse testen, beroepengids en opleidingengids). Betere oriëntatie en inzetbaarheid leiden tot beweging van op de arbeidsmarkt binnen de sector of van de ene sector naar de andere sector en dit versterkt de regionale sectorale samenwerking en uiteindelijk de regionale arbeidsmarkt en de economie. Zoals eerder beschreven is het wel van zeer groot belang dat de medewerker en schoolverlaters aangesproken wordt op het feit dat hij zelf regie voert over zijn loopbaan en zich blijf ontwikkelen (opleiden) om binnen de best passende sector cq. bedrijf het best passend beroep uit te voeren. Dit vereist dat de medewerker een duidelijk beeld heeft van zijn competenties en dit kan toetsen aan de gewenste competenties per beroep. Als blijkt dat er competenties gemist worden om een bepaald beroep optimaal te kunnen uitvoeren, dan kan dit direct worden vertaald in concrete opleidingen. Onder dit initiatief past ook het scholen van intersectorale scholing 24

25 4.2 Verbinden van lopende en komende projecten met de genoemde thema s Op dit moment lopen diverse sectorplannen op een landelijk niveau. Binnen de verschillende arrangementen binnen dit regionaal sectorplan zal rekening worden gehouden met de landelijke sectorplannen. Binnen het arrangement 1 Nieuwe werkplekken BBL is rekening gehouden met het feit dat binnen de sectorplannen als Bouw, ICT, Meubelindustrie, Zorg, Transport en andere sectorplannen ook ingezet wordt op het creëren van extra BBL werkplekken. Bij het indienen van het aantal BBL-werkplekken binnen dit sectorplan is hiermee rekening gehouden. Dit betekent dus bijvoorbeeld dat binnen de Zorg in deze arbeidsmarktregio Helmond geen BBL werkplekken vanuit dit plan beschikbaar komen binnen de Zorgsector of binnen de Bouw. Hier kan vanaf geweken worden als blijkt dat een sector in de arbeidsmarkt regio Helmond geen activiteiten ontplooid. Dit betekent dat wij vooraf met de sectoren die een sectorplan hebben ingediend zullen overleggen inzake hun uitrol binnen deze arbeidsmarkt regio Helmond. Mocht blijken dat een sector geen activiteiten ontplooit vanuit het landelijk sectorplan in deze regio wij dit ook schriftelijk zullen vastleggen met elkaar, maar dat tijdens de uitvoering van de activiteiten altijd gecheckt zal worden of de kandidaat ook niet in een landelijk sectorplan al een aanvraag heeft gedaan voor een bepaald arrangement. Bijvoorbeeld een kandidaat vraagt een scholingsvoucher aan voor een bijscholing. De kandidaat is werkzaam binnen de meubelindustrie. Dan zullen wij bij SSWM navraag doen of de kandidaat daar ook geen aanvraag heeft ingediend. Ook lopen op dit moment diverse projecten binnen de arbeidsmarktregio Helmond De Peel. Hierbij kan worden gedacht aan bijvoorbeeld: 1. De Broekriem. Met behulp van de Stichting de Broekriem kunnen hooggeschoolde werkzoekenden gezamenlijk bezig zijn met het vinden van een (nieuwe) dienstbetrekking. Wij zullen de HBO-ers die deelnemen binnen de Broekriem informeren over de Startersbeurs; 2. Verstrekken van loonkostensubsidies. Werkgevers in de arbeidsmarktregio ontvangen een subsidie als zij een werkeloze jongeren in dienst nemen voor minimaal 20 uur per week en voor een periode van minimaal een half jaar. De Werkcheque kan eveneens door de werkgever ingezet worden voor extra scholing en opleiding. 3. Begeleiden naar stage (werkervaringsplaats zonder arbeidsovereenkomst). De BOL opleidingen voor de richting bouw en schilderen kampt met een tekort aan stageplaatsen. Voor de leerlingen moeten meer stagewerkplekken worden gezocht. 4. Scholing. Dit project richt zich in het bijzonder op jongeren in de bijstand en door empowerment het verkorten van hun afstand tot de arbeidsmarkt. In het project worden de jongeren getraind in (werknemers)vaardigheden maar ook zelfvertrouwen, daadkracht en ondernemerschap. 5. Re-integratietrajecten. Het overgrote deel van de jongeren in de bijstand kent een grote tot zeer grote afstand tot de arbeidsmarkt en zal zonder (intensieve) ondersteuning niet die stap kunnen maken. 6. Begeleiding naar een leerwerkbaan. Door de aanhoudende crisis in de bouw (en aanverwante sectoren) vindt al enige jaren een terugloop plaats in het aantal erkende leerbedrijven en het aantal beschikbare leerbanen. In de arbeidsmarktregio Helmond De Peel worden jongeren teruggestuurd naar het opleidingsbedrijf (die de jongeren formeel in dienst heeft) met het risico dat zij kort daarna worden ontslagen. Daarnaast drukt dit de instroom van nieuwe jongeren in de BBL-opleidingen. Dit resulteert op korte termijn in een groeiende jeugdwerkloosheid en op de middellange termijn in een tekort aan vakmanschap in de sector. Daartoe is in 2009/2010 een omgekeerde leerweg constructie ontwikkeld: BOL in plaats van BBL maar met een maximale praktijkinvulling binnen de onderwijsinstelling en de werkplaats van het samenwerkingsverband. 25