gemeente werkendam Raadsinformatiebrief werkendam.n 12MRT 2014 Brief van het college aan de raad Kennisnemen van deze informatie.

Transcriptie

1 gemeente werkendam Raadsinformatiebrief Brief van het college aan de raad onderwerp uitvoeringsplan "alcoholmatiging onder jongeren 2014" samenvatting Voor het jaar 2014 is het uitvoeringsplan alcoholmatigingsbeleid onder jongeren opgesteld. Het uitvoeringsplan maakt deel uit van het project "alcoholmatiging onder jongeren". van de raad gevraagde actie Kennisnemen van deze informatie. Geachte leden van de raad, Uitvoeringsplan 2014 Bijgaand treft u het uitvoeringsplan alcoholmatigingsbeleid onder jongeren 2014 aan. Dit uitvoeringsplan is opgesteld om een tweetal doelen te bereiken: - Terugdringen/tegengaan van het alcoholgebruik onder jongeren; Bewustwording van ouders rondom alcoholgebruik van hun kinderen vergroten. Raadhuisplein VZ Werkendam Postbus DA Werkendam Telefoon: (0183) Fax: (0183) info@werkendam.nl datum verzonden 12MRT 2014 ons kenmerk biilage(n) uitvoeringsplan 2014 behandeld door Jessica Klein unit Samenleving telefoonnummer (0183) iessica.kleln@werkendam.nl Om deze doelen te bereiken, zijn diverse actiepunten opgenomen in het uitvoeringsplan. Deze actiepunten worden in 2014 tot uitvoering gebracht. Preventie- en handhavinqsplan alcohol Voor 1 juli 2014 dient uw gemeenteraad een preventie- en handhavingsplan alcohol vast te stellen. Het uitvoeringsplan zoals dat nu voor u ligt, maakt onderdeel uit van het preventie- en handhavingsplan. Binnen de projectgroep alcoholmatigingsbeleid wordt de komende tijd gewerkt aan het opstellen van het preventie- en handhavingsplan. Vooruitlopend hierop, hebben wij het uitvoeringsplan alcoholmatiging onder jongeren 2014 vastgesteld. Via een separaat voorstel wordt u te zijner tijd het preventie- en handhavingsplan ter vaststelling voorgelegd. Wij vertrouwen erop u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd. Hoogachtend, ^ ^ burgemeester en wethouders vamwert ^ C de secretaris, detjaurgen werkendam.n

2 Uitvoeringsplan alcoholmatigingsbeleid onder jongeren 2014 Gemeente Werkendam Februari 2014

3 Inhoudsopgave INLEIDING 3 1. Alcohol en onderwijs 5 2. Alcohol en vrije tijd 6 3. Alcohol en opvoeding 9 4. Alcohol en regelgeving Evaluatie 10

4 Inleiding Alcoholgebruik door jongeren Alcohol Is een onmiskenbaar deel van het maatschappelijke leven. Overmatig gebruik van alcohol heeft allerlei negatieve gevolgen voor de gezondheid van mens en samenleving. De schadelijke gezondheidseffecten van alcoholgebruik door jongeren zijn groter dan voor volwassenen. De hersenen van jongeren zijn nog In de groei, waardoor ze kwetsbaarder zijn voor mogelijke hersenschade als gevolg van (overmatig) alcoholgebruik. Jongeren voelen minder snel de effecten van alcohol, waardoor ze meer drinken. Hoe jonger kinderen en jongvolwassenen beginnen met alcohol drinken, hoe groter het risico op het ontwikkelen van probleemgebruik en alcoholafhankelijkheid op latere leeftijd. Overmatig alcoholgebruik leidt tevens regelmatig tot overlast In de publieke ruimte. Drankmisbruik kan nogal eens lelden tot vernielingen, mishandelingen en vechtpartijen. Dit brengt niet alleen schade aan materiaal en mensen met zich mee, maar het zorgt ook voor onveiligheidsgevoelens bij burgers. Regulering hiervan vraagt veel Inzet en aandacht van politie en justitie. Cijfers In 2011 Is door de GGD een meting gedaan naar het alcoholgebruik onder jongeren In West- Brabant. In 2013 Is eenzelfde meting opnieuw uitgevoerd. Onderstaand treft u de uitkomsten van belde metingen aan. Leeftijd waarop jongeren hun eerste glas alcohol drinken Jonger dan 12 jaar 2% 1% jaar 11% 5% jaar 11% 8% jaar Niet bekend 50% Jongeren die recent alcohol hebben gedronken jaar 16% 11% jaar 78% 50% Jongeren die recent dronken of aangeschoten zijn geweest jaar 4% 1% jaar 36% 15% Binge-drinkers (bij één gelegenheid 5 glazen alcohol of meer gedronken) jaar 8% 2% jaar 55% 22% Coma-zuipers jaar Eind 2015 wordt opnieuw de GGD jongerenmonltor afgenomen. Uitvoeringsplan, speerpunten en activiteiten Naar aanleiding van het coalltleprogramma Is de projectopdracht lokaal alcoholmatigingsbeleid vastgesteld. Vervolgens Is het uitvoeringsplan opgesteld zoals deze in 2012 en 2013 Is uitgevoerd en waarvan de uitgave voor 2014 voor u ligt. In het uitvoeringsplan Is een viertal speerpunten genoemd: alcohol en onderwijs, alcohol en vrije tijd, alcohol en opvoeding en alcohol en regelgeving. De speerpunten sluiten aan bij de

5 leefwereld van jongeren. Alcoholgebruik speelt zich namelijk af op verschillende niveau's. Ten eerste de samenleving waarin onder meer de verkrijgbaarheid van drank en regulering daarvan een rol speelt, maar ook de reactie op het jeugdige drankgebruik door organisaties zoals scholen, sportclubs en alcoholverstrekkers. Ten tweede speelt het zich af in het gezin en de directe omgeving (familieleden en vrienden) die de opvoeding en de waarden en opvattingen over drinken bepalen. Uiteraard is het karakter van de jongere tevens een bepalende factor in het omgaan met alcohol. Dit uitvoeringsplan sluit aan bij deze leefomgevingen. Alcoholgebruik door jongeren is een complex probleem. Uit onderzoek van het Trimbos instituut is dan ook gebleken dat een aanpak hiervan alleen kan slagen wanneer de betrokken organisaties goed samenwerken en er een integrale aanpak wordt nagestreefd waarbij welzijnsbelangen en openbare orde hand in hand gaan. Dit uitvoeringsplan bevat dan ook zowel preventieve als repressieve elementen. Een stevige regierol van de gemeente is noodzakelijk om het aantal jongeren dat te veel, te vroeg en te vaak drinkt, terug te dringen. De speerpunten van het uitvoeringsprogramma, die mede zijn gebaseerd op het regionaal alcoholproject "Think before you drink", zijn vertaald naar concrete activiteiten. Hi moet opgemerkt worden dat een aantal activiteiten reeds uitgevoerd zijn en worden en in 2014 worden voortgezet. Tevens zijn er activiteiten die in het kader van het Volksgezondheidsbeleid, het Veiligheidsbeleid en het handhavingsbeleid in 2014 worden ingezet. In de beleidsstukken die in het kader van genoemde thema's worden opgesteld en aangeboden aan het college van B&W en gemeenteraad, zijn deze activiteiten nader uitgewerkt. Tot slot verwijst dit uitvoeringsprogramma naar het gemeentelijk preventie- en handhavingsplan in verband met de nieuwe Drank- en Horecawet per 1 januari In hoofdstuk 4 vindt u hierover een nadere toelichting. Voor iedere activiteit is aangegeven wat de kosten zijn, welke in- en externe partijen betrokken worden en wat het resultaat moet zijn aan het einde van Tot slot wordt omschreven op welke wijze er geëvalueerd wordt.

6 1. Alcohol en onderwijs Jongeren brengen een groot deel van hun tijd door op school. De grootste groep jongeren is dan ook te bereiken via het onderwijs. De preventieve aanpak heeft hier dan ook het hoogste doelgroepbereik dan acties die elders worden ingezet. Tevens zijn ouders makkelijk te bereiken via de scholen door preventieve activiteiten van jongeren te combineren met ouderavonden. Er is uit onderzoek van het ministerie van volksgezondheid, welzijn en sport gebleken dat er een grotere commitment is bij ouders om een ouderavond te bezoeken wanneer dit gekoppeld wordt aan een activiteit van hun kind. Een bijkomend voordeel van het inzetten van activiteiten in het onderwijs is de grote betrokkenheid van het onderwijs in de gemeente Werkendam bij alcoholpreventie. Het onderwijs in de gemeente Werkendam onderschrijft het belang hiervan. Naast preventie is er tevens een winst te behalen op het gebied van alcoholgebruik tijdens schoolfeesten van de VO-scholen in de gemeente. Bij het onderschrijven van het belang van alcoholpreventie bij jongeren is het niet meer dan logisch dat er tijdens activiteiten die vanuit de school worden georganiseerd geen alcohol wordt geschonken aan de deelnemers. 1.1 Voorlichting ouders en jongeren aan groepen 8 basisonderwijs en klas 1 en 2 van het voortgezet onderwijs Wat doen we Aan de groepen 8 van het basisonderwijs en de klassen 1 en 2 van het ervoor? voortgezet onderwijs worden voorlichtingen gegeven over alcohol en de gevolgen van alcoholgebruik. Deze voorlichting wordt gegeven door Bureau Halt, in samenwerking met het Centrum voor Jeugd en Gezin (GJG). De kosten voor de voorlichting worden betaald vanuit de jaarlijkse subsidie aan Bureau Halt. Intern: ambtenaar CJG, ambtenaar openbare orde en veiligheid, projectleider alcoholmatigingsbeleid onder jongeren Extern: CJG, Bureau Halt De groepen 8 van het basisonderwijs en de klassen 1 en 2 van het voortgezet onderwijs hebben voorlichting gekregen over alcohol en de gevolgen van alcoholgebruik. 1.2 Alcoholvrije schoolfeesten Wat doen we In overleg met de scholen voor voortgezet onderwijs wordt gewerkt aan het ervoor? alcoholvrij maken van schoolfeesten. In een draaiboek worden, in samenwerking met gemeente en politie, afspraken vastgelegd. Voorbeeld inhoud: - afspraken over indrinken; blaastest; afspraken met horeca-exploitant over niet schenken van alcohol; - checklist voor organisatie schoolfeest (met behulp van Novadic Kentron) - toezicht De plannen voor de alcoholvrije feesten zijn door de gemeente in samenwerking met de scholen nader uitgewerkt. Financiën: aan de inzet van Novadic Kentron bij het opstellen van een checklist zijn geen kosten verbonden. Intern: ambtenaar onden/vijs en ambtenaar openbare orde en veiligheid

7 Extern: VO-scholen, politie, Novadic Kentron. Tijdens alle schoolfeesten wordt geen alcohol geschonken. 2. Alcohol en vrije tijd Het speerpunt alcohol en vrije tijd betreft met name jongeren en de publieke ruimte. Het betreft met name de jongeren die in hun vrije tijd buiten 'hangen' met hun vriendengroepen. Vanuit jongerenwerk is duidelijk geworden dat er met enige regelmaat ook gedronken wordt wanneer de jongeren buiten staan. Bij enkele jongeren bestaat er tevens een alcoholverslaving. Ambulant jongerenwerk heeft een signaalfunctie hierin en gaat dan ook regelmatig met een ambulant jongerenwerker van Novadic-Kentron langs de verschillende groepen in de gemeente. Het betreft hier een aparte doelgroep die de gemeente via het jongerenwerk bereikt. Aangezien er bij dit speerpunt een samenhang is met publieke ruimte en jeugdoverlast zijn bij dit speerpunt activiteiten nodig op zowel preventief als repressief niveau. Verder wordt er door een grotere groep jongeren alcohol gedronken tijdens het uitgaan. De ambitie is om het drankgebruik onder de aandacht van deze jongeren te brengen. Deze jongeren worden veelal al met voorlichtingen bereikt via het onderwijs. Er is echter vanuit Think Before you Drink een watercampagne ontwikkeld waarbij bij jongeren bij uitgaanslocaties alcoholgebruik onderdo aandacht wordt gebracht en wordt hen het belang van water drinken toegelicht. 2.1 Voorlichting aan jongeren tijdens inloopavonden Wat doen we Tijdens diverse inloopavonden voor jongeren worden thema-bijeenkomsten ervoor? georganiseerd over alcohol. Tijdens deze avonden worden de jongeren geïnformeerd over de gevolgen van het gebruik en misbruik van alcohol. Financiën: de kosten zijn reeds voorgefinancierd in de subsidie aan Trema voor het jongerenwerk. Intern: ambtenaar jeugd Extern: Trema jongerenwerk, Novadic Kentron. Tijdens inloopavonden wordt (door jongerenwerkers en Novadic Kentron) voorlichting gegeven over alcohol. Op deze manier worden jongeren bewust gemaakt van de invloed van alcohol. 2.2 Bezoek jongeren aan verslavingskliniek Wat doen we Trema jongerenwerk organiseert jaarlijks voor jongeren bezoeken aan een ervoor? verslavingskliniek. Het jongerenwerk signaleert welke jongeren er baat bij een bezoek aan een verslavingskliniek hebben. Tijdens het bezoek krijgen de jongeren voorlichting over alcoholgebruik en -verslaving door ervaringsdeskundigen. Doordat zij tijdens het bezoek de gevolgen hiervan duidelijk te zien en te horen krijgen, wordt de effectiviteit van de voorlichting vergroot. Financiën: de kosten zijn reeds voorgefinancierd in de subsidie aan Trema voor het jongerenwerk.

8 Intern: ambtenaar jeugd Extern: Trema jongerenwerk. Bezoek van jongeren aan verslavingskliniek. 2.3 Inzet ambulant jongerenwerk Novadic Kentron Wat doen we Trema zorgt voor inzet van een ambulant jongerenwerk van Novadic ervoor? Kentron. De ambulant jongerenwerker inventariseert, op het gebied van alcohol, de mogelijkheden om jongeren te activeren of te verwijzen naar hulpverlening op het moment dat dit noodzakelijk is. Financiën: de kosten zijn reeds voorgefinancierd in de subsidie aan Trema voor het jongerenwerk. Intern: ambtenaar jeugd Extern: Trema jongerenwerk, Novadic Kentron. In overleg met het jongerenwerk van Trema, zijn ambulante jongerenwerkers van Novadic Kentron aanwezig tijdens overlegmomenten met jongeren en jongeren-inloopavonden. Jongeren worden op deze momenten actief in contact gebracht met het jongerenwerk van Novadic Kentron. 2.4 Halt-aanpak Wat doen we Het doel is om alcoholgebruik onder risico-jongeren tussen 12 en 18 jaar ervoor? actief te verminderen, waardeerde negatieve effecten van alcoholgebruik worden verminderd. Hi worden ouders betrokken bij de leerstraf en het stimuleren van een minder geaccepteerd beeld over het gebruik van alcohol. Het betreft hier een samenwerking tussen Halt en Novadic Kentron als zijnde een combinatie van straf en voorlichting. Ten eerste wordt de jongere bij Halt gestraft voor zijn gedrag (openbaar dronkenschap). Daarnaast wordt bij Novadic Kentron de jongere aangezet na te denken over de gevolgen van het alcoholgebruik. In dit proces worden ouders nadrukkelijk betrokken. Deze combinatie speelt in op de jongeren én hun omgeving. Financiën: de kosten zijn reeds voorgefinancierd uit de subsidie aan Bureau Halt en Novadic Kentron. Intern: ambtenaar openbare orde en veiligheid, ambtenaar jeugd. Extern: Bureau Halt, Novadic Kentron. Bij ieder strafbaar feit waarbij een Halt-straf wordt uitgedeeld en er sprake is van alcoholgebruik, wordt deze interventie ingezet.

9 2.5 Watercampagne Waf doen we Het doel van de campagne is om jongeren informatie te geven over de ervoor? effecten van alcoholgebruik en over de preventieve werking van waterconsumptie. Deze combinatie is namelijk minder schadelijk voor de gezondheid. Omdat alcohol de meest gebruikte drug is onder jongeren in het uitgaansleven heeft Novadic Kentron hiervoor een voorlichtingsmethode ontwikkeld. Water staat in de watercampagne centraal. Via de campagne worden uitgaanders geprikkeld om tijdens het drinken van alcohol er tegelijkertijd aan te denken bij alcohol ook water te drinken. Bij alcoholgebruik gaat het vochtniveau in je lichaam drastisch omlaag. Tijdens het uitgaan sta je vaak ook in een warme omgeving waardoor je vocht verliest door het transpireren. Door het combineren van alcoholgebruik met watergebruik wordt uitgaan veiliger. Het drinken van water helpt uitdroging te voorkomen. Tijdens het uitgaan wordt geadviseerd twee glazen water per uur te drinken. De campagne is verpakt in een ludiek jasje om jongeren in een uitgaansgebied aan te spreken. De campagne speelt in op de belevingswereld van jongeren. Watermeisjes en jongens in opvallende kleding delen gratis water uit via portable watertaps. Er kunnen posters worden opgehangen en kaarten/stickers verspreid door het campagneteam. De kosten voor De Watercampagne worden betaald via het maatwerkdeel van de preventieprogramma's van de GGD West Brabant. Intern: ambtenaar volksgezondheid, projectleider alcoholmatigingsbeleid. Extern: Novadic Kentron, jongerenuitgaansgelegenheden. Via de inzet van De Watercampagne (tijdens een nader te bepalen evenement in 2014) is aan jongeren informatie verstrekt over de effecten van alcoholgebruik en de preventieve werking van waterconsumptie.

10 3. Alcohol en opvoeding Hoe meer regels ouders hanteren, hoe minder glazen alcohol jongeren drinken. Dit is gebleken uit een onderzoek van het Trimbos instituut. Ouders kunnen dus een belangrijke rol spelen in het terugdringen van alcoholgebruik. Maar hoewel men over het algemeen het belang van betrokkenheid van ouders inziet, blijken zij moeilijk bereikbaar. Eén van de manieren om ouders te betrekken bij alcoholmatigingsbeleid is via het onderwijs en sportverenigingen. Deze actiepunten zijn al eerder in dit uitvoeringsplan genoemd. Tevens kunnen kerken een rol spelen in het bereiken van ouders en jongeren. 3.1 Voorlichtingen in kerken in samenwerking met (kerkelijk) jongerenwerk en Stichting De Hoop Wat doen we In de kern Werkendam is in 2011 een voorlichting gegeven in twee kerken ervoor? naar aanleiding van een wens van het predikantenoverleg. De voorlichting is zowel bij deelnemers als bij de kerken als positief ervaren. Het is van belang om deze vorm van voorlichting te continueren en uit te breiden naar andere kerken. We bereiken hiermee immers een specifiek deel van de jongeren van de gemeente welke past bij hun leefwijze. In het predikantenoverleg in april 2014 wordt, in aanwezigheid van Stichting De Hoop, besproken hoe een dergelijke voorlichting in 2014 uitgebreid kan worden over meerdere kerken in de gemeente Werkendam. Financiën: 1.500,- Intern: ambtenaar volksgezondheid en projectleider alcoholmatigingsbeleid Extern: kerken, (kerkelijk) jongerenwerk. Stichting De Hoop Er wordt jaarlijks een voorlichting georganiseerd in samenwerking met de plaatselijke kerk(en), (kerkelijk) jongerenwerk en Stichting De Hoop. 3.2 Centrum voor Jeugd en Gezin betrekken als partner in aanpak alcoholpreventie Wat doen we In het Centrum voor Jeugd en Gezin (GJG) worden risicogroepjongeren ervoor? gezien. Met de medewerkers van het CJG wordt in gesprek gegaan over hoe de informatie over alcohol kan worden ingezet en/of uitgebreid. Hi wordt gedacht aan het verstrekken van informatie aan jongeren en hun ouders, trainingen en individuele gesprekken. Hieraan zijn geen kosten verbonden. Intern: ambtenaar CJG en projectleider alcoholmatigingsbeleid Extern: CJG Het CJG is partner in de aanpak van alcoholpreventie. Vanuit het CJG worden informatieactiviteiten opgezet/uitgebreid over alcohol(gebruik) voor jongeren en hun ouders.

11 4. Alcohol en regelgeving Per 1 januari 2014 heeft de Rijksoverheid de leeftijdsgrens voor alcoholhoudende drank verhoogd van 16 naar 18 jaar. Reden hiervoor is dat jongeren beschermd moeten worden tegen de schadelijke gevolgen van alcohol. De hersenen van jongeren zijn nog in ontwikkeling. Drankgebruik in de puberteit kan de opbouw van de hersenen beschadigen. Vanaf 1 januari 2014 mag aan jongeren onderdo 18 jaar geen alcoholhoudende drank worden verkocht. Ook mogen jongeren onder de 18 jaar dan geen drank meer aanwezig hebben op voor het publiek toegankelijke plaatsen (straat, park, café, etc). De maatregelen gelden voor iedereen die op of na 1 januari jonger is dan 18 jaar. Naast de leeftijdsgrensverhoging is in de wet een nieuwe verplichting voor gemeenten opgenomen, namelijk dat zij voortaan een preventie- en handhavingsplan alcohol moeten opstellen. Uiterlijk 1 juli 2014 dient de gemeenteraad het eerste preventie- en handhavingsplan te hebben vastgesteld. Het uitvoeringsplan 2014 wordt geïntegreerd in het preventie- en handhavingsplan alcohol. 5. Evaluatie Eind 2014 zal er een eindrapportage van het project 'aanpak alcoholgebruik onder jongeren' worden opgesteld met de opbrengsten van het project en een advies over het vervolg van het project. 10