Evenwichtig Samengaan. Duurzaam Instandhoudingsplan Landgoed De Utrecht

Transcriptie

1 Evenwichtig Samengaan Duurzaam Instandhoudingsplan Landgoed De Utrecht Esbeek, mei 2011

2 Inhoudsopgave Voorgeschiedenis Kempische Landgoederen Proces Doelstelling Beschrijving Landgoed Uitgangssituatie Beleid en randvoorwaarden Visie Programma van Eisen Plankaart Evenwichtig Samengaan Projecten Draagvlak rood voor groen Kostenmakers en kostendragers Toekomstbeeld

3 Voorgeschiedenis Integraal Ontwikkelingsprogramma Landgoed De Utrecht Gemeenteraad Hilvarenbeek besluit op 28 september 2008 niet in te stemmen met het plan van De Utrecht Doel van het plan: nieuw rendabel evenwicht B&W en gemeenteraad: bij belangrijke partijen (landbouw, bewoners en natuur) onvoldoende draagvlak voor 22 woningen op het landgoed Noodzaak instandhoudingsplan met duurzaam evenwicht is gebleven Nieuwe eigenaar: ASR Levensverzekering NV Daarom samenwerking met de vijf Kempische Landgoederen naar een gezamenlijke visie en plan voor inrichting en beheer Evenwichtig Samengaan onderdeel van plan Kempische Landgoederen

4 Proces Interactief proces Duurzaam Instandhoudingsplan Landgoed De Utrecht Voortdurende afstemming met Werkgroep Kempische Landgoederen Betrokken partijen: bewoners,hoevepachters, agrariërs omgeving, ZLTO, Waterschap De Dommel, BMF, plaatselijke natuurgroepen, heemkundekring, Kempische Landgoederen, Brabants Landschap, gemeenten, provincie Werkatelier 1 Programma van Eisen 27 april 2010 Gespreksavonden met bewoners, hoevepachters en omringende agrariërs Werkatelier 2 Ontwerpatelier schetsschuit 22 juni 2010 Werkatelier Nieuwe Natuur op De Utrecht 6 juli 2010 Opstelling Evenwichtig Samengaan concept plan Werkatelier 3 Integratieatelier 2 november 2010 Presentatie Plan Evenwichtig Samengaan aan B&W Hilvarenbeek Presentatie plan aan plaatselijke organisaties en raadsfracties Besluitvorming door provincie en beide gemeenten september 2011

5 Doelstelling Opstelling ruimtelijk-functioneel inrichtingsplan Opstelling inrichtingskaart met projecten Inzicht in kostenmakers en kostendragers Inbreng resultaat proces Landgoed De Utrecht in inrichtingsvisie en inrichtingsplan Kempische Landgoederen Duurzame instandhouding van Landgoed De Utrecht als natuurlijke, cultuurhistorische en economische eenheid als NSW-Landgoed Verwerven van draagvlak bij betrokken partijen Bestuurlijke instemming met Duurzaam Instandhoudingsplan Landgoed De Utrecht Evenwichtig Samengaan

6 Beschrijving Landgoed Landgoed van ca 2500 ha vanaf 1899 ontstaan door ontginning van uitgestrekte heidevelden Belegging voor toenmalige verzekeringsmaatschappij De Utrecht Landgoed sluit in het noorden aan op Rovertsche Heide, in het oosten op de Neterselse en Wellenseindsche Heide, in het zuiden op de Turnhoutse Heide Grootste landgoed van Brabant met 1600 ha bos, 200 ha natuur, 600 ha landbouwgrond en 100 ha woon- en recreatiefunctie Vijf Kempische Landgoederen samen ruim 4500 ha zijn deel van de RNLE Kempische Landgoederen in reconstructiegebied Kempenland De Kempische Landgoederen werken samen aan strategie op weg naar gezamenlijk inrichtingsplan en uitvoeringsprogramma

7 Overzichtskaart De Utrecht

8 Hoofdstructuur, bouwstenen en functies Aaneengesloten boscomplexen met open omsloten landbouwenclaves en robuuste laanstructuren en zandpaden Overgangsgebied met jonge agrarische ontginningen in halfopen structuur Open ruilverkavelingslandschap rond Esbeek, Lage en Hooge Mierde Oude akkercomplexen en wallen: Dun en Tulder Cultuurhistorisch bijzondere gebouwen in landgoedstijl Beekdalen De Reusel met beekdalbos, Hoogeindsche Beek Vennen Flaes en Goor Landbouw: 9 hoevepachters, de meesten grondgebonden melkveehouderijen Wonen: 54 woonsituaties in erfpacht Recreatie: vooral dagrecreatie, druk rondom De Bockenreijder, golfbaan, Rustoord, groepsaccomodatie De Kievit Aantal bezoekers per jaar geschat op ruim

9 Uitgangssituatie Verplichtingen voor instandhouding als NSW-landgoed Medewerking aan Beheerplan Natura 2000 Kempenland-West Medewerking aan doelrealisatie Natte Natuurparel De Utrecht Bijdrage aan realisatie doelen uit Reconstructieplan Kempenland Versterking samenwerking Kempische Landgoederen Terugloop inkomsten uit landbouw, bosbouw en jacht Toenemende maatschappelijke vraag naar niet-kostendekkende projecten

10 Opdrachtformulering Om voor de toekomst een duurzame instandhouding en exploitatie van Landgoed De Utrecht mogelijk te maken, is het nodig om met een integrale aanpak een nieuw evenwicht te vinden tussen natuur, economie, cultuurhistorie, ruimtegebruik en leefomgeving

11 Kempische Landgoederen Landgoed Gorp & Rovert, Landgoed De Utrecht, De Hoevens, Landgoed Wellenseind, Landgoed Nieuwkerk Initiatiefgroep gevormd van 5 particuliere landgoederen in opdracht van de Reconstructiecommissie Kempenland Werken samen aan gezamenlijke visie en inrichtingsplan voor ruim 4500 hectare in 4 gemeenten in De Kempen (Goirle, Hilvarenbeek, Reusel-De Mierden, Alphen en Chaam) Thema s: natuurontwikkeling, cultuurhistorie, recreatie, landbouw, rood voor groen Mogelijke projecten: recreatieve poort, zonering recreatie, heide- en vennenherstel, bosomvorming, beekherstel, schaapskooi, uitzetten korhoen, aanleg soortenrijke corridors, graanakkers voor biodiversiteit, verbetering kwaliteit infrastructuur, biomassacentrale, rood voor groen onder sterke beeldregie

12 Beleid en randvoorwaarden Natuurschoon NSW Landgoed 25 jarige instandhoudingsplicht Natura 2000 Kempenland-West Reconstructieplan Kempenland RNLE Kempische Landgoederen Natte Natuurparel de Utrecht Meewerken aan strijd tegen verdroging Meewerken aan beekherstel Structuurvisie Noord-Brabant deelgebied Kempen Versterken groene mozaieklandschap De Kempen Versterking ecologische en cultuurhistorische waarden Nieuwe Verordening Ruimte De Utrecht complex van cultuurhistorisch belang Gezamenlijke inspraakreactie Kempische Landgoederen Structuurvisie en Bestemmingsplan Buitengebied gemeenten Hilvarenbeek en Reusel-De Mierden

13 Visie Landgoed biedt keur aan belevingen, is rijk en kwaliteit en biedt een goed woon- en werkklimaat aan de hoevepachters en bewoners Bewoners en gebruikers zijn tevreden over het landgoed (wel wensen en verbeterpunten) Afwisseling en kwaliteit moeten behouden blijven Evenwichtig samengaan tussen functies met respect voor elkaars waarden en belangen Kernwaarde: medeverantwoordelijkheid in wederkerigheid Landgoed als economische eenheid zoekt naar nieuw evenwicht en ruimte voor nieuwe economische dragers Landbouw is en blijft belangrijke economische drager (duurzame extensivering,verbreding) in mozaïek van kleinschalig cultuurlandschap

14 Visie (2) Voor duurzame houtproductie is bosomvorming nodig Grote kansen voor vergroting biodiversiteit en kwaliteitsverbetering van natuurdoeltypen Regulering en zonering recreatie nodig voor bescherming kwetsbare delen van het landgoed (met name Reuseldal) Om natuur- en waterdoelen te kunnen realiseren is ruimte nodig voor enkele nieuwe economische dragers Groot onderhoud infrastructuur is dringend nodig (verharde wegen) ASR zoekt naar stabiele en evenwichtige waardeontwikkeling op lange termijn, met behoud van stabiel en rustig rendement in de exploitatie Streven naar evenwicht rood-groen op substantieel lager niveau dan 2008

15 Programma van Eisen Natuur Water Landbouw Cultuurhistorie Recreatie Wonen Leefbaarheid Overige PVE samen met alle belangenpartijen opgesteld in werkatelier 1

16 Plankaart Evenwichtig Samengaan

17 Projecten: natuur en landschap Kwaliteitsverbetering bestaande natuur: Flaes en omgeving, beekdal Reusel, Tulder, Arnoldspark Verder ontwikkelen NNP: Reusel, Flaes, Broekeling Beekherstel Hoogeindsche Beek Zuidrand Flaes en Goor: 32,5 ha nieuwe natuur ontwikkelen in samenhang tot nieuwe agrarische natuur (natuurboerderij) met kleinschalige landschapselementen (houtwallen, houtsingels, solitaire bomen, kleine akkers in extensief gebruik) Bosomvorming 50 ha: omvorming naaldbos naar heide 5 kleine kruiden- en faunarijke akkers als stapstenen voor biodiversiteit Venherstel en nieuwe poelen en vennen met soortenrijke corridors Onderzoek haalbaarheid natuurboerderij met ZLTO, natuurorganisaties, Wellenseind en Brabants Landschap Inschakeling hoevepachters en natuurorganisaties bij beheer en onderhoud

18 Projecten: energie Substantieel deel van onrendabele houtoogst inzetten als biomassa Kleinschalige biomassacentrale Torenlaan op basis van snoei- en afvalhout van het landgoed Energie uit biomassa gebruiken voor verwarming woningen Deze voorstellen vergen hoge investeringen door het landgoed

19 Projecten: landbouw Agrarisch natuur- en landschapsbeheer: pachters inschakelen bij beheer en onderhoud van het landgoed Onderzoek haalbaarheid natuurboerderij ism pachters, ZLTO, natuurorganisaties, Wellenseind en Brabants Landschap Onderzoek haalbaarheid heideboerderij op vergroot heideareaal

20 Projecten: recreatie Recreatieve routes over het landgoed in afstemming met Kempische Landgoederen (Thema)routes voor wandelen, fietsen, ruiters, menners, mountainbikers, rolstoelers Cultuurhistorische route over De Utrecht in aansluiting op routes over de gezamenlijke Kempische Landgoederen Realisatie Uitkijktoren De Flaes (al in uitvoering en gefinancierd) Routes en uitkijktoren dragen bij aan gewenste zonering van recreatie Geen toename van de recreatiedruk

21 Projecten: infrastructuur Onveiligheid provinciale weg N269 vereist actie (provincie) Mogelijk toename verkeersdrukte door plannen Parkstad Turnhout Toegankelijkheid dient gewaarborgd te blijven Groot onderhoud en herstel 14,5 km verharde wegen (Prins Hendriklaan, Torenlaan, Kinderlaan, Tuldensedijk, Roovertsebaan) Onderhoud zandpaden en gezichtsbepalende lanen Voorstel: opwaardering parkeerplaats Bockenreijder

22 Gepast wonen in vorm en omvang Mogelijke locaties onderzocht voor bouwkavels Criteria: goed ontsloten, aanwezigheid kabels en leidingen, niet in ecologische verbinding, afstand tot woningen en boerderijen, geen verstoring bestaand woongenot, bouwen in clusters Omvang woningen circa 750 m3 op kavels van m2 Bouwen op 2 of 3 locaties: Berkensingel, Lange Gracht, Dunsedijk Stijlkenmerken en vormen passend bij De Utrecht 13 woningen nodig voor bereiken evenwicht in exploitatie Aantal woningen kan dalen naar 11 bij toestemming andere economische dragers Bestaande kapschuren behouden als erfgoed: geen bewoning Nog op te stellen: beeldkwaliteitsplan door architect en landschapsarchitect in samenwerking met gemeente Hilvarenbeek

23 Projecten: cultuurhistorie Herstel en groot onderhoud arboretum Arnoldspark Onderhoud cultuurhistorische elementen: beeldbepalende lanen en zandpaden Themaroute cultuurhistorie over het landgoed

24 Overige Projecten Natuurbegraafplaats of urnenveld Aanleg 2 blusvijvers (nabij Vogelenzang en De Kievit) Bestemmingswijziging kapschuren: Legalisering feitelijk gebruik als paardenstal Recreatieve doeleinden

25 Draagvlak rood voor groen Afstemming en overleg gepleegd met alle betrokken partijen Rekening gehouden met eisen, wensen en randvoorwaarden uit PVE Extra ambitie in realiseren natuur: Natuurboerderij Flaes en Goor 40 hectare ism Brabants Landschap en Wellenseind Poelen en vennen met soortenrijke corridors voor amfibieën, insecten, vlinders 50 hectare bosomvorming naar heide/vennen 5 kruiden- en faunarijke akkers als stapstenen voor biodiversiteit In vergelijking met plan 2008: Minder woningen: 13 in plaats van 22 (mogelijk 11) Kleinere woningen 750 m3 in plaats van 1500 m3 Minder locaties: 2 of 3 in plaats van 4 of 5 Afstand: grotere afstand tot agrarische bedrijven

26 Evenwicht kostenmakers en kostendragers Doel is een evenwichtige waardeontwikkeling op lange termijn Investering in maatschappelijke doelen vergt 4,1 mln Kwaliteitsimpuls voor maatschappelijke doelen financieren uit: rood voor groen 13 kavels (waardetoename en erfpacht) natuurbegraafplaats ruimte bieden aan natuur- en heideboerderij houtopbrengst bosomvorming zandopbrengst aanleg blusvijvers Opbrengst biomassa

27 Toekomstbeeld Landgoed De Utrecht Landgoed De Utrecht blijft in stand als NSW Landgoed Het landgoed wordt op duurzame wijze beheerd Natuurkwaliteit en biodiversiteit zijn versterkt Identiteit van het Landgoed is versterkt door bosomvorming Er wordt duurzame energie opgewekt met biomassa van het landgoed De landbouw draagt bij aan de duurzame instandhouding van het landgoed Het cultuurhistorisch erfgoed is behouden en beter zichtbaar gemaakt Recreatieve routes maken landgoed beter beleefbaar Landgoed heeft aantrekkelijk woon- en leefklimaat behouden De exploitatie van het landgoed is in duurzaam evenwicht

28 Vragen en discussie