Ons kenmerk U Beh. door C.M. Mol-Bezembinder Afdeling Stedelijke Ontwikkeling, Vrijetijdseconomie

Transcriptie

1 Aan de leden en duoburgerleden van de gemeenteraad van Bergen op Zoom l lllll llllll lllll llll llllll lllll lllll lllll lllll lllll llll lll Uw kenmerk Uw brief Onderwerp: zwembaden dossier Ons kenmerk U Beh. door C.M. Mol-Bezembinder Afdeling Stedelijke Ontwikkeling, Vrijetijdseconomie t 9 MEI Datum Doorkiesnr Bijlage{n) -1- Geachte leden en duoburgerleden, Aanleiding In de brief aan u van 11 februari jl. hebben wij u geïnformeerd over de benodigde onderhoud voor zwembad De Melanen en het onderzoek "De Schelp en De Melanen, exploitatie en toekomstig concept". In die brief gaven we aan dat we in het eerste kwartaal van dit jaar verder zouden informeren over de uitkomsten van de onderzoeken rondom De Schelp en De Melanen. De Schelp In het kader van Boulevard in Beweging is aangegeven dat zwembad De Schelp het anker van de Binnenschelde moet worden. Om dit concreet invulling te geven is een architectenbureau opdracht gegeven om een voorstel te maken voor een toekomstig concept. Door de veelheid aan partijen was het niet haalbaar om al in het eerste kwartaal van dit jaar voldoende input te hebben om u te informeren over de ideeën. Hier is meer tijd voor nodig. Op dit moment worden, samen met de belanghebbenden schetsen en berekeningen gemaakt om te bezien wat de haalbaarheidsmogelijkheden zijn voor het toekomstige concept. In december 2015 komen we bij u terug om dit toe te lichten~ De Melanen Zoals aangegeven in de brief van 11 februari jl. is voor de korte termijn voor zwembad De Melanen een investering gedaan om te voldoen aan de Wet Hygiëne Veiligheid Bad en Zwembadvoorzieningen. Voor de noodzakelijke werkzaamheden is een investering van ,- gedaan. Voor de lange termijn - denk hierbij aan het verkleinen van het recreatiebad, het afdekken ervan als het zwembad dicht is of het toepassen van andere duurzame oplossingen - is meer onderzoek nodig. Korte termijn In praktische zin zijn er al heel veel zaken opgepakt om het zwembad aantrekkelijk te houden voor de bezoeker: snoeiwerk aan de kant van Monkey Town zodat er zicht is op hangjeugd en fietsendieven snoeiwerk op het terrein waardoor vervelende / onveilige plekken zijn opgeheven sluiting van oude toiletvoorzieningen waar het tegelwerk los liet het deels verplaatsen van de fietsenstalling naar boven voor drukke dagen. Een hekje erom heen zodat de fietsen niet half op straat staan Investering in de machinekamer om veilig zwemwater te kunnen garanderen Het verven van de bankjes naast de zwembaden en deze weer goed monteren De picknicktafels op een logische plek plaatsen Een kleine investering in de keuken waardoor er ook een frietje gegeten kan worden Een open avond voor buurtbewoners om dit allemaal te kunnen zien en vragen te kunnen stellen Jacob Obrechtlaan AR Bergen op Zoom E stadskantoor@bergenopzoom.nl Postbus AA Bergen op Zoom 1 T F (0164) KvK B nv BNG rek. nr B IBAN NL41BNGH B BIC: BNGHNL2G

2 Er zijn nu al 633 abonnementen in de voorverl<oop verl<ocht en kinderen tot 4 jaar mogen gratis binnen (was eerst tot 3 jaar) en er is een korting voor jeugd tot 7 jaar. Lange termijn Voor de wat langere termijn is hard gewerkt aan het updaten van een demarcatielijst, op basis waarvan een MeerJaren Onderhoud Programma (MJOP) kan worden opgesteld. Met deze MJOP is het mogelijk om een betere verdeling te maken over de verantwoordelijkheden van onderhoud: welke taken horen bij de directie van het zwembad en welke taken horen bij de gemeente. Dit geeft bovendien input voor de een betere verdeling van huur en subsidiebedragen, dat daarmee transparanter wordt. Evaluatie Vanaf het opengaan van het zwemseizoen op 1 mei jl. van zwembad De Melanen wordt het aantal bezoekers gemonitord: aantallen bezoekers, verdeling abonnementen/losse kaartjes. Na het seizoen wordt de evaluatie afgerond en bekijken we de verdere optimalisatie van de zwembaden. Ook dit koppelen we aan u terug. Geheimhouding rapport Drijver&Partners Op 18 november 2014 hebben wij besloten geheimhouding op dit rapport te leggen. De reden daarvoor was dat wij eerst zelf een standpunt wilden bepalen. Zoals wij hierboven hebben aangegeven hebben wij meer tijd nodig voor die standpuntbepaling, nl. tot het einde van Wij hebben gelet daarop gemeend om de geheimhouding er niet tot dat moment op te laten rusten en hebben op 19 mei 2015 besloten de geheimhouding op te heffen. Het rapport treft u hierbij aan. Als u naar aanleiding van deze brief nog vragen heeft kunt u contact opnemen met mevrouw A.M.A. Vrijenhoek-De Vries, hoofd afdeling Stedelijke Ontwikkeling, tel Hoogachtend, het college van burgemeester en wethouders van Bergen op Zoom, Secretaris, B11rge eester, / /.. y Th. J.M. Wingens MPA Loco-secretaris Bijlage: Onderzoekrapport Drijver& Partners "De Schelp en De Melanen, exploitatie en toekomstig concept

3 De Schelp en De Melanen Exploitatie en toekomstig concept Gemeente Bergen op Zoom en De Schelp & De Melanen B.V. Datum 21 juli 2014 Referentie 1413AT In opdracht van Gemeente Bergen op Zoom en De Schelp & De Melanen B.V.

4 Inhoudsopgave Hoofdstuk 1 Inleiding Situatieschets Opdrachtformulering Opbouw rapportage 5 Hoofdstuk 2 Omgevingsanalyse Inleiding Zwemvoorzieningen in de omgeving Demografische analyse Trends en ontwikkelingen Conclusies 10 Hoofdstuk 3 Exploitatieanalyse De Schelp Inleiding Aanbod Bezoek en gebruik Openstelling Tarievenstructuur Marketing en public relations Horeca Personeel en organisatie Exploitatieresultaten Gemeentelijke lasten Conclusies 20 Hoofdstuk 4 Exploitatieanalyse De Melanen Inleiding Aanbod Bezoek en gebruik Openstelling Tarievenstructuur Marketing en public relations Personeel en organisatie Exploitatieresultaten Gemeentelijke lasten Conclusies 28 Hoofdstuk 5 Verbetermaatregelen Inleiding De Schelp De Melanen Conclusies 35 Hoofdstuk 6 Analyse stadsspeeltuin Van Glymes Inleiding Aanbod 36 Drijver en Partners 2

5 6.3 Groot onderhoud en vervangingsinvesteringen Exploitatie onder druk 37 Hoofdstuk 7 Oplossingsrichtingen Inleiding Huidige situatie Verhuizing stadsspeeltuin Van Glymes Concept nieuwe stadsspeeltuin Van Glymes Organisatorische en financiële vormgeving 47 Hoofdstuk 8 Boulevard in Beweging Inleiding Nieuwe functies en voorzieningen Kindvriendelijke horeca 50 Hoofdstuk 9 Conclusies, aanbevelingen en vervolg Conclusies Aanbevelingen Vervolgstappen Tijdspad 54 Bijlage 1 Zwemvoorzieningen in de omgeving i Bijlage 2 Demografische ontwikkeling sinds 2000 iv Bijlage 3 Demografische prognose v Bijlage 4 Exploitatie De Schelp vi Bijlage 5 Exploitatie horeca De Schelp vii Bijlage 6 Exploitatie De Melanen viii Bijlage 7 Exploitatie stadsspeeltuin Van Glymes ix Drijver en Partners 3

6 Hoofdstuk 1 Inleiding 1.1 Situatieschets De gemeente Bergen op Zoom beschikt over twee zwembaden, te weten het overdekte zwembad De Schelp in Bergen op Zoom en het buitenbad De Melanen in Halsteren. De zwembaden worden beheerd en geëxploiteerd door De Schelp & De Melanen B.V., waarvan de gemeente 100% aandeelhouder is. Vanwege de economische crisis ontkomt ook de gemeente Bergen op Zoom niet aan bezuinigingen op diverse terreinen, zoals het zwemmen. Enkele jaren geleden is het schoolzwemmen afgeschaft en nu is een taakstelling van ,- aan de zwembaden opgelegd. Tegelijkertijd spelen er diverse andere ontwikkelingen. Zo is De Schelp prachtig gelegen aan de Binnenschelde: een toeristische parel waarvan de mogelijkheden nog onvoldoende worden benut. Mede daarom is De Schelp als recreatief anker benoemd in het gemeentelijk beleid Boulevard in Beweging. Het doel van dat beleid is het creëren van meer activiteit, levendigheid, veiligheid en samenwerking met verenigingen in het gebied, dat een meer nautisch karakter moet krijgen. Dit past ook bij de gemeentelijke toekomstvisie om de stad weer een gezicht aan het water te geven. Als onderdeel van Boulevard in Beweging ziet de gemeente mogelijkheden voor samenwerking tussen het zwembad en de nabijgelegen stadsspeeltuin Van Glymes, waarbij de stadsspeeltuin naar een plek naast het zwembad verhuist. Een tweede ontwikkeling betreft het in 2009 ontwikkelde uitbreidingsplan van De Schelp, waarbij sprake is van de bouw van een binnenwaterspeeltuin. Een dergelijke voorziening kan mogelijk een meerwaarde voor het zwembad en haar bezoekers bieden. Een derde ontwikkeling betreft de discussie over het voortbestaan van De Melanen. Mede als gevolg daarvan is een stichting van buurtbewoners opgericht, die ideeën heeft om de omzet van het zwembad te vergroten. Ter voorkoming van misverstanden: dit onderzoek richt zich op verbetering van de exploitatie en niet op sluiting van De Melanen. Tegen deze achtergrond hebben de gemeente Bergen op Zoom en De Schelp & De Melanen B.V. behoefte aan een onderzoek naar de toekomstige exploitatie van de twee zwembaden. Daarbij dienen nadrukkelijk de verplaatsing van de stadsspeeltuin en de andere vermelde ontwikkelingen en bijbehorende mogelijkheden in het kader van Boulevard in Beweging te worden betrokken. Naast het verbeteren van de huidige exploitatie van de beide zwembaden gaat het dus ook om de positionering van De Schelp binnen het grotere geheel van de boulevard en de Binnenschelde. 1.2 Opdrachtformulering Op basis van de situatieschets is de opdracht als volgt geformuleerd: Voer een onderzoek uit naar de toekomstige exploitatie van de twee zwembaden en betrek daarbij nadrukkelijk de ontwikkelingen in en mogelijkheden vanuit de omgeving. Drijver en Partners 4

7 Het onderzoek dient antwoord te geven op de volgende vragen: 1. Welke mogelijkheden zijn er om de exploitatie van de zwembaden te verbeteren? 2. Welke keuzes moeten worden gemaakt om de taakstelling van ,- te halen? 3. In hoeverre kan het uitbreidingsplan van De Schelp een rol spelen bij het verbeteren van de exploitatie en het vergroten van de waarde van het zwembad? 4. Hoe kan de samenwerking met de stadsspeeltuin na verplaatsing financieel worden vormgegeven en wat zijn de voordelen van samenwerking? 5. Op welke wijze kan de horecafunctie worden geoptimaliseerd en tot welke meerwaarde leidt dit? 6. In hoeverre kunnen marktpartijen en het toevoegen van andere recreatieve functies een rol spelen bij het creëren van meerwaarde? 7. Wat is rekening houdende met de ontwikkelingen rond de Binnenschelde het perspectief op korte, middellange en lange termijn? 1.3 Opbouw rapportage De rapportage is als volgt opgebouwd: hoofdstuk 2 bevat een analyse van de omgeving van de zwembaden; hoofdstuk 3 analyseert de exploitatie van De Schelp; hoofdstuk 4 analyseert de exploitatie van De Melanen; hoofdstuk 5 bepaalt de verbetermogelijkheden en gaat in op het uitbreidingsplan van De Schelp; hoofdstuk 6 bevat een analyse van de huidige situatie van de stadsspeeltuin; hoofdstuk 7 gaat in op de mogelijkheden van samenwerking tussen De Schelp en de stadsspeeltuin; hoofdstuk 8 verkent de kansen van Boulevard in Beweging ; hoofdstuk 9 benoemt de belangrijkste conclusies en aanbevelingen. De bijlagen bevatten: 1. een overzicht van de zwemvoorzieningen in de omgeving; 2. de recente demografische ontwikkeling van de gemeente Bergen op Zoom; 3. de demografische prognose voor de gemeente Bergen op Zoom; 4. een exploitatieoverzicht van De Schelp; 5. een exploitatieoverzicht van de horeca van De Schelp; 6. een exploitatieoverzicht van De Melanen; 7. een exploitatieoverzicht van stadsspeeltuin Van Glymes. Drijver en Partners 5

8 Hoofdstuk 2 Omgevingsanalyse 2.1 Inleiding De exploitatie van een zwembad kan niet goed worden beoordeeld zonder de omgeving te analyseren. Daarnaast is het voor de toekomst van belang om te weten, in hoeverre er belangrijke veranderingen in de omgeving worden verwacht. Vandaar dat in dit hoofdstuk op een aantal externe aspecten wordt ingegaan. 2.2 Zwemvoorzieningen in de omgeving Aanbod In de omgeving van De Schelp en De Melanen is een flink aantal zwemvoorzieningen gelegen. In bijlage 1 is een overzicht van deze accommodaties opgenomen, waarbij als zoekgebied een afstand van 20 minuten en 20 kilometers is aangehouden. Zwembaden die niet voor lokale inwoners toegankelijk zijn, zoals bij diverse campings in de buurt, zijn buiten beschouwing gelaten. De Schelp Binnen een kwartier rijden van De Schelp liggen twee combibaden, namelijk in De Plantage Hoogerheide en De Stok in Roosendaal. Deze twee baden beschikken over een ruimer onoverdekt zwemaanbod dan De Schelp. Wat betreft het overdekte aanbod zijn De Schelp en De Stok behoorlijk vergelijkbaar en dat geldt ook voor het activiteitenaanbod. Wat dat betreft heeft De Plantage een minder ruim aanbod dan De Schelp. In de regio zijn verder drie kleinschaliger binnenbaden gelegen, namelijk in Steenbergen, Oudenbosch en Essen (België). Zijn vormen geen concurrenten voor De Schelp. In het overzicht in de bijlage is ook het binnenbad in Goes opgenomen. Hoewel dat bad behoorlijk ver van Bergen op Zoom ligt, is het volgens de leiding van De Schelp toch een concurrent. Het bad beschikt namelijk over een uitgebreid recreatief aanbod. In zwembaden met een groter recreatief accent is de verblijfstijd over het algemeen ook langer en bij een langere verblijfstijd zijn mensen ook bereid om wat langer te reizen. Naast reguliere overdekte zwemvoorzieningen bevinden zich diverse private zwembaden in de omgeving van De Schelp, waaronder twee in Bergen op Zoom, één in Halsteren en één in Hoogerheide. 1 Deze aanbieders zorgen vooral voor concurrentie bij de zwemlessen en de doelgroepactiviteiten. De Melanen In de omgeving van Melanen liggen verschillende buitenbaden en natuurbaden. Van de dichtstbijzijnde baden lijken vooral De Spetter in Tholen en De Meermin in Steenbergen behoorlijk vergelijkbaar te zijn. In tegenstelling tot De Melanen bieden verschillende baden zwemlessen en/of doelgroepactiviteiten aan. De Melanen ondervindt uiteraard ook enige concurrentie van combibaden met een uitgebreid onoverdekt aanbod. Daarbij gaat het vooral om De Stok in Roosendaal en in mindere mate De Plantage in Hoogerheide. 1 Het wellnesscentrum Fonteyn Thermen in Bergen op Zoom is buiten beschouwing gelaten, omdat daar geen zwemactiviteiten worden aangeboden. Drijver en Partners 6

9 Er zijn ook diverse zwemplassen en stranden in de omgeving, die niet in het overzicht zijn opgenomen. Daarbij gaat het onder andere om de Bergse Diepsluis bij de Oesterdam en (verder weg) het Grevelingenstrand. Op mooie zomerdagen vormen deze locaties, vooral voor de oudere jeugd, een alternatief voor De Melanen Tarieven De Schelp Net als De Schelp hanteert De Stok voor banen zwemmen een lager tarief dan voor vrij zwemmen. In beide gevallen is De Stok overigens duurder. De Plantage is wat betreft het recreatief zwemmen juist goedkoper dan De Schelp en hanteert bovendien een lager tarief indien alleen het binnenbad is geopend. Omnium in Goes vraagt voor een recreatief zwemkaartje duidelijk meer dan De Schelp, maar dat heeft ook met het voorzieningenaanbod van dat bad te maken. De kleinschaliger binnenbaden in Steenbergen en Oudenbosch zijn opvallend genoeg ook duurder dan De Schelp. De Vennen in Essen (België) hanteert een flink lager tarief. Wat betreft het les zwemmen zijn de tarieven van De Schelp wat aan de hoge kant ten opzichte van de andere aanbieders. Ook de meerderheid van de private aanbieders is goedkoper dan De Schelp. Bij de doelgroepactiviteiten is het beeld wisselend. De tarieven van de aquasporten en seniorenactiviteiten zijn in De Schelp lager dan bij de meeste andere aanbieders, maar voor de activiteiten voor baby s, peuters en kleuters geldt juist het tegenovergestelde. De Melanen Ten opzichte van de buitenbaden in de omgeving is het losse tarief niet opvallend hoog of laag. Dat geldt ook voor het tarief van de meerbadenkaart. De Spetter is bijvoorbeeld goedkoper, terwijl De Meermin duurder is. Wat betreft de abonnementen is het beeld anders: de tarieven in De Melanen zijn laag. Dat geldt zowel voor de prijs in de voorverkoop, als tijdens het seizoen. 2.3 Demografische analyse Recente ontwikkeling Zoals de volgende tabel laat zien, is het aantal inwoners van de gemeente Bergen op Zoom in de afgelopen jaren eerst toegenomen, vervolgens gedaald en daarna weer gestegen. Het gaat echter om relatief kleine veranderingen. De wijzigingen in de samenstelling van de bevolking zijn belangrijker. Het aantal inwoners van 0 tot 20 jaar is in de afgelopen jaren immers gedaald en datzelfde geldt voor het aantal 20- tot 65-jarigen. Daarentegen is het aantal 65-plussers flink toegenomen (+37%). Meer gedetailleerde cijfers (zie bijlage 2) laten zien, dat de afname van het aantal inwoners tot 20 jaar zich vooral bij de groep tot 10 jaar heeft voorgedaan. Binnen de groep van 20 tot 65 jaar is ook een verschuiving naar de hogere leeftijden zichtbaar: vooral het aantal dertigers is flink gedaald, terwijl het aantal veertigers, vijftigers en zestigers binnen deze groep juist is gegroeid. jaar totaal tot 20 jaar tot 65 jaar jaar of ouder tabel 2.1: demografische ontwikkeling gemeente Bergen op Zoom (bron: Centraal Bureau voor de Statistiek) Drijver en Partners 7

10 Demografische veranderingen hebben invloed op de behoefte aan zwemwater en zwemactiviteiten. De veranderingen in de afgelopen periode hebben een beperkte negatieve invloed op de vraag naar recreatief zwemmen, doelgroepactiviteiten voor jonge kinderen en hun ouders, les zwemmen, schoolzwemmen en verenigingszwemmen. Er is sprake van een positieve invloed op de behoefte aan doelgroepactiviteiten voor mensen vanaf 45 jaar Prognose De volgende tabel laat de demografische prognose zien. De cijfers zijn in duizendtallen weergegeven. Uit de tabel blijkt, dat het aantal inwoners eerst licht gaat afnemen, om vervolgens weer te gaan stijgen. Die toename wordt overigens (vrijwel) volledig door de groei van het aantal 65-plussers veroorzaakt, want het aantal inwoners van 0 tot 20 jaar en van 20 tot 65 jaar daalt namelijk. Meer gedetailleerde cijfers (zie bijlage 3) laten zien, dat de afname van het aantal inwoners tot 20 jaar vrijwel volledig voor rekening komt van de groep van 10 tot 20 jaar. Het aantal 0- tot 10-jarigen neemt juist licht toe. De krimp binnen de groep van 20 tot 65 jaar wordt volledig veroorzaakt door een afname van het aantal veertigers en vijftigers. Het aantal dertigers neemt daarentegen toe. jaar totaal 66,2 66,0 66,7 67,5 0 tot 20 jaar 14,1 13,4 13,1 13,3 20 tot 65 jaar 39,3 38,3 37,4 36,3 65 jaar of ouder 12,9 14,5 16,3 18,1 tabel 2.2: demografische prognose gemeente Bergen op Zoom (bron: Centraal Bureau voor de Statistiek) De verwachte ontwikkelingen hebben vooral een positieve invloed op de behoefte aan doelgroepactiviteiten voor mensen vanaf 60 jaar en een negatieve invloed op de vraag naar recreatief zwemmen voor de oudere jeugd en doelgroepactiviteiten voor veertigers en vijftigers. De invloed op de behoefte aan recreatief zwemmen voor de overige leeftijdsgroepen, doelgroepactiviteiten voor jonge kinderen en hun ouders, les zwemmen, schoolzwemmen en verenigingszwemmen is vrijwel neutraal. 2.4 Trends en ontwikkelingen Op landelijk niveau doet zich een aantal veranderingen voor, dat van invloed is op de behoefte naar zwemactiviteiten. Daarbij gaat het zowel om algemene ontwikkelingen op het gebied van sport en zwembaden, als om trends die specifiek op zwemactiviteiten betrekking hebben. Daarnaast kunnen ook op lokaal en regionaal niveau enkele veranderingen worden benoemd Algemeen De aandacht voor gezond leven en bewegen blijft onverminderd groot. Dat betekent een positieve stimulans voor de sportbeoefening in het algemeen. Vooral 55-plussers blijken aanzienlijk vaker deel te nemen aan sportieve (doelgroep)activiteiten dan in het verleden. Daarentegen neemt de interesse van jongeren in sportieve activiteiten vanaf een jaar of 15 duidelijk af; de kwaliteit van de dienstverlening wordt in steeds grotere mate bepalend geacht voor de keuzen van de zwembadbezoeker. Daarbij gaat het om andere om de kwaliteit van de voorzieningen, de aantrekkelijkheid van het activiteitenaanbod en de klantvriendelijkheid van het personeel. Daarnaast is bereikbaarheid voor elk zwembad een belangrijk punt; Drijver en Partners 8

11 onder invloed van verdrinkingsgevallen en ongelukken in zwembaden en recreatiegebieden blijft de discussie over veiligheid actueel. Daarbij gaat het niet alleen om de veiligheid in het water, maar ook om de (sociale) veiligheid in en om sportaccommodaties. Mede hierom zijn het Keurmerk Veilig en Schoon en het Protocol Vrolijk en Veilig opgesteld. De Schelp beschikt over het Keurmerk, maar De Melanen niet. Beide zwembaden hanteren niet het Protocol, maar hanteren wel specifieke huisregels en werken nauw samen met de wijkagent; een flink aantal openluchtzwembaden in den lande is behoorlijk op leeftijd en heeft met hoge onderhoudslasten te maken. Hoewel hier en daar mede onder invloed van bezuinigingen en kerntakendiscussies tot sluiting van zwembaden wordt overgegaan, komt dit nog vrij weinig voor. Veeleer wordt gezocht naar slimme manieren om de accommodatie tegen geringere kosten open te houden. Door aanscherping van de bedrijfsvoering wordt de benodigde exploitatiebijdrage verlaagd. Soms wordt ook voor een andere wijze van beheer gekozen, waarbij in enkele gevallen zelfs is besloten om de accommodatie om niet aan een vrijwilligersstichting over te dragen; multifunctionele sportvoorzieningen zijn in opmars, soms gecombineerd met andere, al dan niet commerciële, voorzieningen. Succesvolle combinaties van voorzieningen resulteren in meerwaarde voor de bezoeker. Complementair aan de activiteiten in zwembaden zijn bijvoorbeeld zonnebanken, horecavoorzieningen, maar ook fitnesscentra en sauna s Zwemactiviteiten In de jaren tachtig en negentig van de vorige eeuw is door menig gemeente fors geïnvesteerd in recreatieve zwembaden en combibaden. Ook openluchtzwembaden speelden een belangrijke rol als recreatieve voorziening. In het afgelopen decennium heeft echter een verschuiving van recreatief zwemmen naar begeleide activiteiten plaatsgevonden. Daarnaast hebben demografische ontwikkelingen, gewenning aan recreatieve zwemvoorzieningen en uitbreiding van andersoortige recreatieve voorzieningen een rol gespeeld; aquasporten zijn in de afgelopen jaren populair geweest en zullen dat in de komende jaren ook blijven. Middels een aantrekkelijk en afwisselend aanbod dient hierop te worden ingespeeld. Net als bij de overige doelgroepactiviteiten is de kwaliteit van de instructeurs zeer bepalend voor de populariteit van de activiteiten. Overigens bieden ook hoe langer hoe meer buitenbaden doelgroepactiviteiten aan; gezien de veranderende samenstelling van de Nederlandse bevolking worden activiteiten voor senioren steeds belangrijker. Zij stellen echter meer en andere wensen aan deze activiteiten dan jongeren mensen, bijvoorbeeld ten aanzien van hygiëne, persoonlijke aandacht en de sociale functie van het zwemmen; het les zwemmen is van oudsher sterk aanbodgericht. Lessen worden op vaste tijdstippen in de week aangeboden. Steeds meer zwembaden bieden ook lessen op zaterdag en zondag aan en organiseren snelcursussen of turbolessen, waarbij kinderen in een korte periode hun diploma kunnen behalen. Ook hoe langer hoe meer buitenbaden bieden zwemlessen aan; zwem- en waterpoloverenigingen hebben in de afgelopen jaren over het algemeen te kampen met relatief sterk teruglopende ledenaantallen. Daarbij moet worden opgemerkt dat er wat dit betreft grote lokale verschillen bestaan. In de gemeente Bergen op Zoom speelt dit probleem bijvoorbeeld niet; het aantal gemeenten waarin schoolzwemmen wordt aangeboden, is in de afgelopen jaren sterk gedaald. Naast gemeentelijke bezuinigingen spelen de reistijd en vervoerskosten daarbij vaak ook een rol. In Bergen op Zoom is het schoolzwemmen per 1 januari 2012 volledig afgeschaft. Drijver en Partners 9

12 2.4.3 Lokaal en regionaal De gemeente Bergen op Zoom heeft het beleid Boulevard in Beweging vastgesteld. Hierop wordt in hoofdstuk 8 nader ingegaan; in 2009 heeft zwembad De Schelp een uitbreidingsplan ontwikkeld. Hierop wordt in hoofdstuk 5 nader ingegaan; de gemeente Bergen op Zoom heeft bij de provincie Noord-Brabant een plan ingediend voor een gebiedsontwikkeling in het kader van de West-Brabantse Waterlinie. Dit heeft ook betrekking op het gebied rond De Melanen. Onderdeel van het plan is namelijk het voornemen om de naast De Melanen gelegen plas (De Groote Melanen) meer voor recreatie geschikt te maken. 2.5 Conclusies Op basis van de analyse in dit hoofdstuk kunnen de volgende conclusies worden getrokken: in de omgeving van De Schelp en De Melanen bevindt zich een flink aantal zwemvoorzieningen, waarvan een deel qua voorzieningen- en activiteitenaanbod vergelijkbaar is met de twee vermelde baden; de tarieven van De Schelp zijn wat aan de hoge kant voor het les zwemmen, wat aan de lage kant voor de meeste doelgroepactiviteiten en redelijk in het midden wat betreft het recreatief zwemmen; de tarieven van een los kaartje en van de meerbadenkaart zijn in De Melanen niet opvallend hoog of laag, maar de abonnementen zijn wel goedkoop ten opzichte van de baden in de omgeving; de demografische ontwikkelingen en de diverse trends op zwembadgebied zorgen in de komende periode voor een positieve invloed op de behoefte aan doelgroepactiviteiten voor senioren, maar een negatieve invloed op de vraag naar recreatief zwemmen voor de oudere jeugd en doelgroepactiviteiten voor veertigers en vijftigers. Drijver en Partners 10

13 Hoofdstuk 3 Exploitatieanalyse De Schelp 3.1 Inleiding In dit hoofdstuk wordt de exploitatie van De Schelp geanalyseerd. Op basis van de conclusies van deze analyse worden in hoofdstuk 5 maatregelen benoemd, waarmee de exploitatie van De Schelp kan worden verbeterd. Daarbij gaat het zowel om maatschappelijke als financiële maatregelen. 3.2 Aanbod Voorzieningen Zwembad De Schelp is in september 1999 geopend. Het bad biedt de volgende voorzieningen: een wedstrijdbad van 25 x 15 meter met twee springplanken, een gedeeltelijk beweegbare bodem van 9 x 15 meter, een diepte van 2,00 tot 3,80 meter, een watertemperatuur van 28,5 graden en een tribune; een instructiebad van 15 x 10 meter met een volledig beweegbare bodem, een maximale diepte van 2,00 meter en een watertemperatuur 32 graden; een recreatiebad van circa 285 m² met een familieglijbaan, een stroomversnelling, jet-streams, een turbodouche. Een diepte van 0,25 tot 1,35 meter en een watertemperatuur van 31 graden; een peuterbad van circa 40 m² met een watertemperatuur van 32 graden; een uitzwembad van 20 x 10 meter met een diepte van 1,30 meter en watertemperatuur van 23 graden; een buitenpeuterbad van circa 50 m² met een diepte van 0,35 meter watertemperatuur van 23 graden 2 ; een glijbaan van 87 meter met licht- en geluidseffecten ( Bergse Droomvlucht ); whirlpools; stoomcabines; zonnebanken; een horecavoorziening, bestaande uit een droog en een nat gedeelte en een terras ( De Piraat, in eigen beheer); een zonneweide met speeltoestellen; een oplaadpunt voor elektrische fietsen. Verder verhuurt het zwembad sinds oktober 2011 permanent meerdere ruimtes aan Physiocare (fysiotherapie, voeding en welzijn). Daarnaast maakt een organisatie voor kinderopvang op bepaalde momenten van een ruimte gebruik Activiteiten Het zwembad biedt de volgende activiteiten aan: recreatief zwemmen: o vrij zwemmen; o banen zwemmen; 2 Dit bassin wordt slechts enkele weken per jaar gebruikt. Drijver en Partners 11

14 doelgroepen: o zwangerschapszwemmen; o aqua-robic; o aqua-jogging; o aqua-fit soos; o aqua-varia; o trimwemmen; les zwemmen: o ABC-zwemmen; o baby-peuterzwemmen; o privélessen; o voor volwassenen; o zwemvaardigheid 1/2/3; o snorkelen. Daarnaast kunnen kinderen hun verjaardag in het zwembad vieren en eens per maand discozwemmen. Tot slot wordt het bad aan verschillende partijen verhuurd, waaronder scholen, zwemverenigingen, onderwatersportverenigingen en zorg- en welzijnsorganisaties. 3.3 Bezoek en gebruik Bezoekontwikkeling In de afgelopen jaren is het bezoek van De Schelp gedaald. Een belangrijke oorzaak daarvan is het volledig afschaffen van het schoolzwemmen per 1 januari De meeste scholen maken sindsdien geen gebruik meer van het bad. Dit verklaart echter niet de afname van het bezoek in 2013 ten opzichte van het jaar ervoor. Die daling wordt namelijk vooral door een lager recreatief bezoek veroorzaakt. bezoek De Schelp recreatief zwemmen - losse baden meerbadenkaarten doelgroepen les zwemmen basisscholen verenigingen/verhuur totaal tabel 3.1: bezoek De Schelp Bezetting en animocijfer Het gemiddelde aantal jaarlijkse bezoekers per vierkante meter zwemwater geeft aan hoe goed een zwembad wordt bezet. Het landelijk gemiddelde voor overdekte zwembaden ligt op circa 250 en vanaf 300 bezoekers per vierkante meter wordt van een vol zwembad gesproken. In 2013 had De Schelp 229 bezoekers per vierkante meter, maar in 2011 dus voor de volledige afschaffing van het schoolzwemmen was dat aantal nog 257. Bij 3 In 2011 was het schoolzwemaanbod al gehalveerd ten opzichte van de jaren ervoor. Drijver en Partners 12

15 het berekenen van deze cijfers is de onoverdekte zwemcapaciteit van De Schelp nog buiten beschouwing gelaten, terwijl daar ook een beperkt deel van het totale bezoek aan kan worden toegerekend. Dat betekent dat de bezetting van De Schelp aan de lage kant is. Een wat lage bezetting kan in algemene zin twee oorzaken hebben: het bad past qua omvang bij het verzorgingsgebied, maar het gemiddelde aantal bezoeken per inwoner van het verzorgingsgebied valt tegen; het gemiddelde aantal bezoeken per inwoner van het verzorgingsgebied is in orde, maar het bad is te groot voor het verzorgingsgebied. Dat betekent dat eerst de omvang van het verzorgingsgebied moet worden bepaald. Primair vervult De Schelp uiteraard een functie voor de inwoners van de gemeente Bergen op Zoom, maar het secundaire verzorgingsgebied omvat ook een deel van de omliggende gemeenten. Zo is in de gemeente Tholen geen overdekt zwembad aanwezig (zie paragraaf 2.2). Het verzorgingsgebied van De Schelp kan dus niet exact worden bepaald, maar is in elk geval groter dan de gemeente Bergen op Zoom. Ook wanneer het verzorgingsgebied zich wel tot de gemeente Bergen op Zoom zou beperken, is het zwembad wat betreft het overdekte aantal vierkante meters zwemwater aan de kleine kant. Het gemiddelde aantal inwoners per vierkante meter overdekt zwemwater is 78, terwijl dat aantal landelijk op circa 60 ligt. Dat De Schelp ook over onoverdekt zwemwater beschikt, doet daar niets aan af. Naast dit aanbodperspectief is de vraagkant minstens zo belangrijk. Ondanks het huidige krappe zwemwateraanbod is de bezetting van De Schelp namelijk aan de lage kant. Dat komt doordat het gemiddelde aantal bezoeken per inwoner van het verzorgingsgebied (het animocijfer ) tegenvalt. In de volgende tabel zijn de animocijfers per activiteitengroep weergegeven. Daarbij is wederom uitgegaan van een verzorgingsgebied dat uitsluitend de gemeente Bergen op Zoom omvat. Uit de tabel blijkt dat het totale animocijfer van De Schelp onder het landelijk gemiddelde voor overdekte zwembaden van circa 4,50 ligt. 4 Dit kan gedeeltelijk door de aanwezigheid van private zwemaanbieders in en om Bergen op Zoom worden verklaard (zie paragraaf 2.2). Die partijen richten zich uitsluitend op doelgroepactiviteiten en les zwemmen en accommoderen dus een deel van de zwembehoefte. Daarnaast speelt de beperkte perronruimte rond de bassins een rol. De wat lage bezetting van De Schelp wordt dus niet veroorzaakt doordat het bad te groot is voor het verzorgingsgebied. Het bad is juist aan de krappe kant. De belangrijkste oorzaak voor de lage bezetting is het tegenvallende bezoekersaantal, dat gedeeltelijk door de aanwezigheid van private aanbieders in de omgeving wordt veroorzaakt. Hoewel De Schelp te klein is om het landelijke animocijfer van 4,50 te kunnen halen (circa bezoekers), zorgt de omvang van het bad momenteel niet voor een beperking van het bezoek. De bezetting van het bad is immers laag en er is dus voldoende ruimte om meer bezoekers te ontvangen. 4 Voor combibaden zwembaden met overdekt en overdekt zwemwater ligt dat cijfer op circa 5,00. Het onoverdekte zwemaanbod van De Schelp is echter beperkt, waardoor het bad minder goed met combibaden kan worden vergeleken. Drijver en Partners 13

16 animocijfers De Schelp gemiddelde recreatief zwemmen - losse baden 1,55 1,55 1,45 - meerbadenkaarten 0,37 0,38 0,36 1,60-2,60 doelgroepen 0,21 0,20 0,20 0,55-0,75 les zwemmen 0,52 0,46 0,42 0,80-0,90 basisscholen 0,28 0,07 0,08 - verenigingen/verhuur 0,37 0,43 0,42 0,80-1,00 totaal 3,31 3,09 2,93 4,50 tabel 3.2: animocijfers De Schelp 3.4 Openstelling Het activiteitenrooster is behoorlijk horizontaal opgezet. Dat betekent dat een activiteit of groep van activiteiten vaak op dezelfde momenten op de dag worden aangeboden. Dat vergroot de herkenbaarheid voor de bezoekers. Daarnaast is sprake van een behoorlijk doorlopende openstelling: er zitten weinig gaten in het rooster. Dat komt de efficiëntie van de personele inzet ten goede. Voor een efficiënte exploitatie is het ook van belang, dat het aantal activiteitenuren niet te ruim is in relatie tot het bezoek. In de volgende tabel is het gemiddelde aantal bezoekers per activiteitenuur weergegeven. Daarover kunnen de volgende opmerkingen worden gemaakt: het bezoek per uur van recreatief zwemmen is prima in orde, want voor zwembaden met een duidelijke recreatieve component is een aantal van 30 à 40 gebruikelijk. Hierbij moet wel worden opgemerkt, dat gedurende 16 tot 18 uur per week zowel het recreatiebad, als het wedstrijdbad en/of het doelgroepenbad voor vrij zwemmen en banen zwemmen zijn opengesteld; het bezoek per uur van doelgroepen is prima in orde, want een aantal van 20 is gebruikelijk; voor een oordeel over het cijfer van les zwemmen dient het gemiddelde aantal leerlingen per lesgroepje te worden berekend. De zwemlessen duren 30 minuten, dus gaan er twee lesuren in een klokuur. 5 Uit informatie van het zwembad blijkt, dat er per lesuur drie à vier groepjes in het water liggen. Dat betekent dat er gemiddeld vijf kinderen in een lesgroepje zitten. Dat is buitengewoon laag, want een gemiddelde van minimaal 10 is gebruikelijk. Weliswaar bieden sommige zwemscholen ook lessen in kleine groepjes aan, maar dit is niet het enige aspect waarop De Schelp met hen kan concurreren; scholen en verenigingen betalen niet per bezoeker maar per uur. In die zin is het bezoek per uur van deze activiteiten minder relevant en bestaan er ook geen harde kengetallen voor. Wel kan worden gesteld dat het bad tijdens de betreffende uren verre van leeg is. De Schelp uren/week weken/jaar uren/jaar bezoek/uur kengetal recreatief zwemmen sep t/m apr 65, ,0 recreatief zwemmen mei t/m aug 69, , recreatief zwemmen zomervakantie 60, ,0 doelgroepen 12, , les zwemmen 21, ,0 33 > 10/groep basisscholen 2, , verenigingen/verhuur 21, , totaal 252, ,0 33 tabel 3.3: gemiddeld bezoek per activiteitenuur 2013 De Schelp 5 Er is sprake van vijf minuten wisseltijd tussen de zwemlessen. Drijver en Partners 14

17 3.5 Tarievenstructuur Op de hoogte van de tarieven van De Schelp ten opzichte van de zwemvoorzieningen in de omgeving is in subparagraaf al ingegaan. In deze paragraaf gaat het om de tarievenstructuur. Bij het recreatief zwemmen wordt onderscheid gemaakt tussen vrij zwemmen en banen zwemmen. Voor beide activiteiten zijn, naast het losse tarief, verschillende meerbadenkaarten beschikbaar. Voor het banen zwemmen biedt de 12-badenkaart 17% korting, de 24-badenkaart 25% en de 48-badenkaart 30%. Dat zijn hoge percentages. Voor het vrij zwemmen krijgen bezoekers respectievelijk 17%, 17% en 22% korting. Met uitzondering van de eerste 17% (voor de 12- badenkaart) zijn dat passende percentages. De meerbadenkaarten zijn persoonsgebonden, want het doel van de kaarten is om frequent bezoek te belonen. Daarnaast hebben ze een geldigheid van respectievelijk 12, 18 en 24 maanden. Dat is wat aan de lange kant. Voor het les zwemmen zijn kaarten voor vijf en tien lessen beschikbaar. Deze kaarten zijn zes en 12 weken geldig. Dat is prima. Daarnaast kan men ervoor kiezen om een vast bedrag te betalen, waarmee alle lessen voor een diploma worden afgekocht. Het maakt dan dus niet uit hoeveel lessen een kind nodig heeft om het diploma te halen. Hieraan is overigens wel een aantal voorwaarden verbonden, onder andere wat betreft leeftijd en deelnamefrequentie. Voor de doelgroepactiviteiten zijn ook kaarten voor vijf en tien lessen beschikbaar, die eenzelfde prijs en geldigheid hebben als de kaarten voor het les zwemmen. Daarnaast is er een jaarkaart. Alleen voor de aqua-fit soos geldt een andere tarievenstructuur, namelijk die van het banen zwemmen. Dat komt doordat de soos niet zo zeer een specifieke activiteit betreft, maar meer een periode waarin bezoekers aan diverse activiteiten kunnen deelnemen. Voor de verhuur van het bad worden verschillende tarieven gehanteerd, die variëren naar welk bassin men wil huren, of er toezicht bij moet worden ingezet en of er sprake is van verhuur aan een vereniging, of van commerciële verhuur. Dat is gebruikelijk. Tot slot kan worden opgemerkt, dat er geen sprake is van tariefcombinaties met De Melanen. In sommige andere gemeenten waar twee zwembaden door dezelfde partij worden geëxploiteerd, zijn abonnementen c.q. meerbadenkaarten in beide baden geldig al dan niet met bijbetaling van een klein bedrag. Dat kan tot extra bezoek leiden. In het verleden was wel sprake van tariefcombinaties, maar mede om administratieve redenen is dat niet meer het geval. Het herintroduceren hiervan vereist een flinke investering. 3.6 Marketing en public relations De Schelp ontplooit diverse activiteiten op het gebied van marketing en public relations: website: de huidige website biedt niet alleen informatie over tijden en tarieven, maar brengt ook de sfeer van het bad over. Wel staan er op sommige pagina s erg grote lappen tekst. Binnenkort komt een nieuwe website online; flyers: in januari wordt in de gemeenten Bergen op Zoom, Woensdrecht, Steenbergen en Tholen huisaan-huis een flyer verspreid; folders: er zijn folders voor diverse activiteiten. Momenteel wordt een nieuwe lijn opgezet. Deze folders zijn beschikbaar in het zwembad, maar worden ook in het voorjaar aan circa 25 campings en vakantieparken in de regio verzonden; Drijver en Partners 15

18 redactionele artikelen: vier keer per jaar een artikel in Plaatina (het wijkblad van de wijk Bergse Plaat ); advertenties: op de website Let s Party Kids (voor kinderfeestjes) en in informatieboekjes van campings en vakantieparken in de omgeving; Facebook-pagina: hierop kunnen activiteiten en acties worden aangekondigd; het beschikbaar stellen van vrijkaarten bij bingo s en loterijen bij verenigingen en scholen; bij het behalen van het eerste zwemdiploma krijgen de geslaagden enkele tegoedbonnen (één gratis zwemles voor het volgende diploma, één gratis kaartje voor het recreatief zwemmen, één kleine frites en één softijsje); een gratis proefles babyzwemmen voor kinderen die dit jaar in het ziekenhuis worden geboren; zwemcadeaubon: deze bon kunnen mensen aan andere schenken; De Schelp is hoofdsponsor van de Schelpschoolzwemkampioenschappen. Er is sprake van een redelijke mate van inhoudelijke samenwerking met gebruikers en externe partijen. In de meeste gevallen huren verenigingen en welzijns-/zorgorganisaties het bad voor hun eigen activiteiten. In sommige gevallen worden er ook samen met het zwembad activiteiten georganiseerd. Zo organiseren een zwemvereniging en medewerkers van het zwembad een keer per jaar zwemkampioenschappen voor kinderen van de basisschool. In het kader van het eendaagse evenement Boulevard in Beweging hebben verenigingen en zwembad ook diverse activiteiten georganiseerd. Daarnaast wordt in samenwerking met Physiocare de activiteit zwem je slank aangeboden. Tot slot is er sprake van samenwerking met de buitenschoolse opvang (Stichting KOM): de bso gebruikt een vergaderruimte in het zwembad voor de opvang en de kinderen kunnen zwemlessen volgen of vrij zwemmen. 3.7 Horeca De Piraat is in 2002 flink veranderd. Sindsdien heeft de horeca een jungle-achtige inrichting. De voorziening heeft een droog en een nat gedeelte, waar vandaan bezoekers zicht op het zwembad hebben. De horeca heeft een gebruikelijk assortiment. Bezoekers kunnen er terecht voor warme en koude dranken (fris en alcoholisch), ijs, snoep, frites en snacks en belegde broodjes. Het droge horecadeel is ook toegankelijk voor passanten, die niet het zwembad bezoeken. Datzelfde geldt voor het kleine terras, dat op het plein voor het zwembad ligt en met het droge horecagedeelte kan worden verbonden. Dit terras is echter weinig uitnodigend en wordt dan ook weinig gebruikt. De horeca vervult momenteel vooral een functie voor de bezoekers van het zwembad. Op het moment dat er in het kader van Boulevard in Beweging (zie hoofdstuk 8) meer activiteit op en rond de boulevard komt, wordt het voor het zwembad ook aantrekkelijker om zich meer op passanten te richten. 3.8 Personeel en organisatie Structuur De B.V. heeft een directeur, die de managers van De Schelp en De Melanen aanstuurt en de contacten met de gemeente onderhoudt. In De Schelp zijn er teamleiders voor de receptie, horeca en zwemzaal: teamleider receptie (1 fte): werkt bij de receptie en heeft verder diverse administratieve taken; Drijver en Partners 16

19 teamleider zwemzaal (1 fte): besteedt ongeveer de helft van zijn tijd aan administratieve taken en de andere helft aan het aansturen van de medewerkers in de zwemzaal en het zelf meewerken bij activiteiten. Behalve de teamleider zijn er voor de zwemzaal twee coördinatoren. Dit zijn medewerkers die volledig uitvoerend werkzaam zijn. Daarnaast zijn ze aanspreekpunt voor bezoekers. teamleider horeca (0,67 fte): is grotendeels uitvoerend werkzaam en besteedt ongeveer zes uur per week aan administratie, inkoop en aansturing van de horecamedewerkers. Naast de directe aansturing van de medewerkers voeren de teamleiders ook de functioneringsgesprekken en verzorgen ze het werkoverleg. Daarnaast zijn ze verantwoordelijk voor hun producten/activiteiten en de inroostering van het personeel. Bestaande afspraken en instructies kunnen alleen in overleg met de manager worden gewijzigd Inzet De efficiëntie van de personele inzet wordt vaak gemeten aan de hand van het gemiddelde aantal bezoekers per fte. Het landelijk gemiddelde voor overdekte zwembaden ligt op circa In het geval van De Schelp zou dat een personele inzet van 15,5 fte in 2013 betekenen. Dat is echter iets te kort door de bocht. Er zijn namelijk diverse verschillen tussen zwembaden, die de personele inzet beïnvloeden. Het gaat onder meer om de volgende vragen: maken de medewerkers zelf het zwembad schoon, of wordt daarvoor een bedrijf ingehuurd? is er sprake van sleutelverhuur tijdens uren waarop het bad wordt verhuurd? wat voor karakter heeft het zwembad? (in zwembaden met een sterke recreatieve component mag een hoger bezoek per fte worden verwacht) wordt de horeca door eigen medewerkers bemand, of is ze verpacht? hoe hoog is het ziekteverzuim? Voor De Schelp is de situatie als volgt: de eigen medewerkers maken zelf het bad schoon; er is geen sprake van sleutelverhuur. Dat heeft te maken met het feit, dat er tijdens veel verhuurde uren ook andere zwemactiviteiten plaatsvinden. De aanwezige medewerkers zijn dan dus niet speciaal voor de huurder in het bad; het bad heeft een behoorlijk recreatief karakter (62% van het bezoek uit 2013 betrof recreatief zwemmen); de horeca is in eigen beheer; het ziekteverzuim is niet opvallend hoog of laag: in 2013 betrof het verzuim 5,67%, waarvan 3,33% langdurig verzuim. Wanneer de personele inzet in de horeca buiten beschouwing wordt gelaten, mag op basis van deze factoren worden verwacht dat De Schelp aan het landelijk gemiddelde van bezoekers per fte voldoet. Dat is echter niet het geval. Hoewel de informatie over de personele inzet niet op alle punten consistent is, lijkt het er sterk op dat de jaarlijkse formatie exclusief horeca 17,7 fte is. Dat betekent een gemiddelde van circa bezoekers per fte. De formatie is dus ruim. Een nadere roosteranalyse is noodzakelijk om de precieze oorzaken te kunnen achterhalen. In elk geval bleek in paragraaf 3.4, dat de zwemlesgroepjes gemiddeld niet goed gevuld zijn. Het aantal uren en dus de bijbehorende personele inzet is op dat punt dus niet goed op het bezoek afgestemd. Volgens de exploitant speelt het afschaffen van het schoolzwemmen hierbij ook een rol: de personele overcapaciteit die hierdoor is ontstaan, is nog niet volledig opgevangen. Drijver en Partners 17

20 De personele inzet in de horeca is circa 5,0 fte. Dat is een ruime inzet. Het gemiddelde aantal netto personeelsuren per bedrijfsuur van de horeca is namelijk 2,63. Dat betekent dat er gedurende de uren waarop de horeca is geopend gemiddeld 2,63 medewerkers aanwezig zijn. Dat is te ruim. Volgens de exploitant heeft deze overcapaciteit mede te maken met het feit, dat er in 2011 twee horecavoorzieningen op andere locaties zijn geëxploiteerd. De personele overcapaciteit die na het beëindigen van de exploitaties is ontstaan, is nog niet volledig opgevangen. Overigens kan een ruime personele inzet ook te maken hebben met het serviceniveau, dat een zwembad in haar horeca wenst te bieden. Daarnaast maakt het verschil, of een zwembad alleen wat snoep en (fris)drank verkoopt, of een uitgebreide keuken heeft. In het laatste geval is immers een hogere inzet nodig. In De Schelp komt circa 41% van de totale horecaomzet voor rekening van keuken/gebak. Dat laat zien, dat de verkoop van frites, snacks, belegde broodjes, gebak en dergelijke een belangrijk deel van de omzet vormt. Dit laat overigens onverlet, dat de personele inzet hoger is dan gebruikelijk. Naast de inzet tijdens de uren waarop de horeca is geopend, speelt het aantal openstellingsuren van de horeca een rol. Ook daarbij gaat het om het vinden van de juiste balans tussen dienstverlening en financieel rendement. Een horecavoorziening die zelden geopend is, is niet aantrekkelijk voor bezoekers. Anderzijds kunnen er uren zijn, waarop er nauwelijks klandizie is. Een nadere roosteranalyse kan duidelijk maken, op welke uren er minder personeel kan worden ingezet. Daarnaast kan een vergelijking van de openstelling van de horeca met het activiteitenrooster van het zwembad laten zien, op welke momenten de horeca eventueel gesloten kan zijn. 3.9 Exploitatieresultaten In bijlage 4 is een overzicht van de exploitatie van De Schelp (exclusief de horeca) opgenomen. De belangrijkste en meest opvallende posten worden in deze paragraaf besproken Baten Zwemactiviteiten In de volgende tabel is de gemiddelde omzet per bezoeker voor de diverse activiteitengroepen weergegeven. De gemiddelden passen bij de tarieven en (deels hoge) kortingspercentages. De cijfers zijn hoger dan de bijbehorende landelijke gemiddelden. Klaarblijkelijk worden er in de regio West-Brabant hogere tarieven gehanteerd dan gemiddeld elders in het land. De Schelp gemiddelde recreatief zwemmen 3,65 3,80 3,78 3,15 doelgroepen 4,60 4,40 4,22 3,78 les zwemmen 5,48 6,21 6,47 4,78 basisscholen 5,51 6,10 4,02 2,81 verenigingen/verhuur 3,14 2,68 3,00 2,48 tabel 3.4: gemiddelde omzet per bezoeker De Schelp Whirlpool, Turkse tuinen en zonnebank De omzet uit deze aanvullende voorzieningen is hoger dan in veel andere zwembaden, maar is in de afgelopen jaren wel afgenomen. Huur Dit betreft vrijwel volledig de permanente verhuur van ruimtes aan Physiocare. Drijver en Partners 18

21 3.9.2 Lasten Personeel De gemiddelde personeelslasten per fte bedragen circa ,-. Dat is iets lager dan het landelijke cijfer van circa ,- voor zwembaden die de CAO Recreatie hanteren. Gas, elektra, water De cijfers van het gas- en elektraverbruik kunnen niet goed met die van andere zwembaden worden vergeleken, omdat er in De Schelp een warmte-krachtkoppeling (WKK) aanwezig is. Dit zorgt voor een hoog gas- en een laag elektraverbruik. De totale kosten voor gas en elektra wijken niet opvallend af van die van zwembaden met een vergelijkbare omvang. Het waterverbruik is met circa m³ per jaar conform landelijke cijfers en datzelfde geldt derhalve voor de lasten. Chemicaliën De kosten voor chemicaliën zijn wat hoger dan gebruikelijk in overdekte zwembaden. Dat heeft mede te maken met het gebruik van geurstoffen in de whirlpools. Schoonmaak De lasten voor schoonmaak betreffen zowel de kosten voor de aanschaf van schoonmaakmaterialen, als de kosten voor de inhuur van een schoonmaakbedrijf ten behoeve van het reinigen van het gevelglas, de buffers en de reinwaterkelder. De kosten zijn niet opvallend hoog of laag. Onderhoud en dotatie voorziening groot onderhoud In de afgelopen jaren werd er gemiddeld ruim ,- aan dagelijks onderhoud uitgegeven. Dit bedrag ligt hoger dan in veel andere zwembaden. Volgens de exploitant heeft dit onder meer met dure onderhoudscontracten en problemen met de WKK en de aardgasschakelaar te maken. Naast de kosten voor dagelijks onderhoud wordt er jaarlijks ,- aan de voorziening groot onderhoud gedoteerd. De meerjaren onderhoudsplanning laat zien, dat er van 2014 tot en met 2033 circa 4,7 miljoen aan exploitatieonderhoud en circa 2,3 miljoen aan vervangingsinvesteringen nodig is. Dat betekent in totaal een jaarlijks gemiddelde van circa ,-. De voorziening groot onderhoud heeft momenteel een omvang van circa ,-. Voor een periode van 20 jaar is dat gemiddeld ,- per jaar. Dat betekent dat de uitgaven voor onderhoud van circa ,- naar circa ,- per jaar gaan toenemen. Overig De overige kostenposten geven geen aanleiding tot verdere opmerkingen. Ze zijn niet opvallend hoger of lager dan bij andere, vergelijkbare zwembaden. Overigens betreffen de kapitaallasten de rente en afschrijvingen op de eigen inventaris, want de kapitaallasten met betrekking tot het gebouw en de installaties zijn voor rekening van de eigenaar: de gemeente Horeca In bijlage 5 is een overzicht van de exploitatie van de horeca opgenomen. Daaruit blijkt dat de kosten in 2011 nog hoger waren dan de baten, maar dat door een verhoging van de omzet en een verlaging van de (personeels)kosten de horeca inmiddels een beperkte winst maakt. Drijver en Partners 19