Toespraak Luc Van de Velde. feestelijke opening academiejaar EhB

Transcriptie

1 Toespraak Luc Van de Velde feestelijke opening academiejaar EhB

2 Dames en heren Waarde genodigden Beste studenten en collega s Ik hoef u er wellicht niet van te overtuigen dat we het voorbije academiejaar en zéker de lente van 2016 als Brusselse hoger onderwijsinstelling niet licht zullen vergeten, integendeel. Met afschuw en verontwaardiging ondergingen en ervaarden we na eerder Londen, Madrid en Parijs op 22 maart 2016 ook als Brussel hoe kwetsbaar onze Belgische samenleving is én hoe fragiel en wankel het evenwicht is in onze geglobaliseerde wereld. En of we het graag hadden of niet, de effecten bleven niet uit: we leven onder een verhoogd dreigingsniveau (niet alleen in Brussel maar in gans België), publieke manifestaties vergen een verhoogd toezicht, restaurants zien klanten wegblijven, toeristen doen België minder aan, enz. Ook de Erasmushogeschool Brussel gaat of ging gebukt onder deze schaduw: daar waar we de voorbije 8 acht jaar jaar na jaar het aantal studenten zagen stijgen, vreesden voor de nieuwe inschrijvingen (spijts de inspanningen die jullie, collega s, het voorbije jaar leverden om ons onderwijs, onderzoek en de beoefening der kunsten nog aantrekkelijker te maken). Onze vrees van voor de zomervakantie blijkt voorbarig te zijn geweest: dankzij jullie inzet en inspanningen zijn we erin geslaagd om ook dit jaar de EhB verder te laten groeien, waarvoor onze dank. Mijn eerste toespraak als algemeen directeur van de Erasmushogeschool begon ik in 2007 met de zin: Op eigen kracht zal de Erasmushogeschool Brussel haar toekomst veilig moeten stellen. We hebben alweer eens bewezen, collega s, dat we als EhB op eigen kracht én samen grenzen kunnen verleggen. Inderdaad, feiten en realisaties illustreren dat we het voorbije jaar niet stil hebben gezeten. Wat er voor 2016 misschien uitspringt is ons harde werk rond SPE³, het derde strategisch plan van de EhB voor de periode De werkzaamheden en discussies rond dit plan zijn nog niet beëindigd en zullen in de loop van het najaar 2016 worden afgerond. Toch durf ik het nu reeds aan om een tip van de sluier op te lichten en aan te geven welke richting we met SPE³ uitgaan omdat zowel de genese van dit plan als het plan zélf een mooie illustratie zijn van de manier waarop wij binnen de EhB duurzame ontwikkeling een plaats (willen) geven, duurzaamheid dat had u al gemerkt de fil rouge achter en doorheen ook deze feestelijke openingszitting. Duurzaam, duurzaamheid, duurzame ontwikkeling : origineel of nieuw zijn deze begrippen niet. Maar ook al zijn deze begrippen niet nieuw toch blijft duurzame ontwikkeling samen te ballen in de slogan genoeg voor iedereen en altijd brandend actueel én is de link naar de gebeurtenissen van 22 maart, naar het hoger onderwijs makkelijk te leggen. Duurzame ontwikkeling, dames en heren, kan een kompas zijn op momenten zoals deze waar we een antwoord zoeken op maatschappelijke problemen. Een kompas niet alleen te gebruiken bij globale uitdagingen zoals bijvoorbeeld de klimaatopwarming of de groeiende ongelijkheid tussen arm en rijk maar ook een kompas dat meteen én overal te gebruiken is, in ons dagelijks leven, in onze professionele organisatie en contacten en beslist ook in het management van de EhB. In ons sterk participatief en strategisch planningsproces want zo benoemen we de weg naar SPE³ wordt door de EhB duurzame ontwikkeling duidelijk geprioriteerd en als een baken gehanteerd voor het hogeschoolbeleid. [1]

3 Hogescholen hebben zich de voorbije 20 jaar in weerwil van hun veel te geringe financiering door de Vlaamse overheid ontwikkeld tot goed opererende, aantrekkelijke hoger onderwijsinstellingen. Dit is het resultaat van een ontwikkeling die ontstond door het verkrijgen van meer autonomie, door schaalvergroting, enveloppefinanciering, de overdracht van onroerende goederen, het zoeken naar nieuwe geldstromen, de doorgezette professionalisering Al deze ontwikkelingen hebben hogescholen (en dus ook de EhB) bewust gemaakt van noties zoals kosten, groei, kwaliteit, klantentevredenheid en even belangrijk van maatschappelijke relevantie. Van hieruit is de stap naar duurzaamheid, duurzame ontwikkeling, klein. Geen enkel fatsoenlijk en weldenkend mens is zich vandaag denk ik niet bewust van het belang van een duurzame samenleving. De noodzaak aan duurzame ontwikkeling wordt versterkt door fenomenen zoals de kredietcrisissen, de fluctuerende energieprijzen en -tekorten, de klimaatverandering, de toenemende schaarste aan water, grondstoffen en voedsel én de impact ervan op het individu, op het beleid en op de politiek. Op ons allen dus! Deze fenomenen kunnen geen mens of organisatie dus ook hogescholen niet onberoerd laten. Inspelen op deze noden en uitdagingen schept evenwel ook kansen en opportuniteiten. Hoger onderwijs kan en moet een belangrijke rol spelen op de weg naar duurzame ontwikkeling door de descision makers, de beleidsmakers en de verantwoordelijken van/voor de toekomst jonge mensen, onze studenten dus bewust te maken van de noodzaak van een duurzame samenleving en hen aan te zetten tot het opnemen van maatschappelijke verantwoordelijkheid en het realiseren van maatschappelijke verandering. Het realiseren van een zogenaamde duurzame hogeschool vraagt om een bijzondere aanpak. Bijzonder is alvast de aanpak en de manier waarop wij vandaag samen werken aan de opmaak van het nieuwe strategisch plan (SPE³) met name het is geen topdown verhaal meer, het is niet meer van bovenuit decreteren van wat goed zou kunnen zijn voor iedereen binnen EhB, het is een plan dat tot stand komt via een langdurige en grote betrokkenheid van medewerkers en studenten. Op drie punten of ambities, waar SPE³ en duurzaamheid elkaar als het ware kruisen, zou ik nu graag even kort willen ingaan: 1. Het is voor de toekomst van onze hogeschool van belang rekening te houden met de aanwezigheid binnen de EhB van veel hoogopgeleide, relatief autonome medewerkers die zich (terecht) niet zomaar voor elk karretje laten spannen. Voor EhB betekenen medewerkers immers duurzaam menselijk kapitaal dat net zoals het duurzaam gebruik van grondstoffen en energie vraagt om een zorgvuldig beheer of gebruik. Het gaat er ons om dat medewerkers hun job langer en gezonder, productiever en met meer plezier kunnen doen zonder hun eigen hulpbronnen uit te putten. Voor het realiseren van een duurzame organisatie (lees: hogeschool) moet er dus gekozen worden voor een aanpak die aansluit bij de drijfveren van onze medewerkers, studenten en externe partners zodat zij er zich willen toe engageren en zich voor de EhB willen inzetten. Ik denk dat we er met ons sterk participatief proces er aardig in geslaagd zijn om dit punt waar te maken. Punt is nu dat de zorg voor dialoog, betrokkenheid en gedragenheid door medewerkers (maar evenzeer door studenten) kritische succesfactoren in het [2]

4 strategisch proces ook bij de implementatie en uitvoering van SPE³ moeten gewaarborgd worden. Ik wil me daartoe graag engageren. 2. Duurzame ontwikkeling zit met SPE³ nog sterker vervat in de nu scherper geformuleerde kernwaarden die EhB nastreeft: onze hogeschool voert immers een beleid vanuit een pluralistische en humanistische mens- en maatschappijvisie gebaseerd op waarden zoals vrijheid, autonomie, gelijkheid, rechtvaardigheid, verantwoordelijkheid en solidariteit. Deze visie en waarden zullen morgen meer nog dan vandaag moeten vertaald worden in onze onderwijsaanpak en -aanbod. We moeten er alles aan doen opdat studenten met tegelijk plezier en succes een kwaliteitsvol diploma kunnen behalen aan de EhB. Dit betekent onder meer, gezien o.a. de steeds diversere instroom en doelgroepen, dat de klassieke one size fits all benadering op de helling komt te staan en we moeten gaan voor een onderwijsmodel dat studenten voldoende uitdaagt en toerust voor de toekomstige samenleving. Dit kan enkel indien de student (nog meer) centraal wordt geplaatst én indien de interactie tussen onderwijs, werkvloer en samenleving wordt versterkt. 3. Aansluitend op dit laatste zal er met SPE³ wellicht ook gekozen worden voor een aanpak die de studenten en medewerkers van de hogeschool in staat stelt kritisch te reflecteren over zichzelf en de organisatie enerzijds en over de relatie met de omgeving anderzijds. Over de belangrijke rol van de medewerkers binnen en voor de hogeschool heb ik het al gehad in mijn eerste punt. Over de relatie van de hogeschool met onze omgeving en de werkvloer, met Brussel en de samenleving kan ik duidelijk zijn: onder geen beding willen wij een eiland zijn of een Vlaams gebarricadeerd fort in Brussel. Wij willen wel letterlijk en figuurlijk midden in de stad, in Brussel een open hogeschool zijn die breed en diep verankerd is in onze internationale en interculturele hoofdstad. Wij willen als enige officiële en pluralistische hoger onderwijsinstelling in Brussel een toonaangevende rol opnemen in onderwijs, onderzoek, dienstverlening en beoefening der kunsten. Concreet betekent onder meer dit: a. dat we als EhB zullen focussen op maatwerk in onze kerntaken, dit in co-creatie met het werkveld en de maatschappij én in lijn met onze kernwaarden, b. dat we als EhB een knooppunt willen zijn voor duurzame innovatie en een preferentiële partner in nationale en internationale netwerken van maatschappelijke actoren, c. dat onze opleidingen onze studenten alle kansen moeten bieden op een duurzaam professioneel traject in en voor de snel veranderende wereld, d. dat ons onderzoek, dienstverlening en de beoefening der kunsten toegevoegde waarde moeten creëren voor onderwijs én stakeholders. Aan het afwerken, goedkeuren en implementeren van het nieuwe strategische plan (SPE³) zullen we met z n allen in de loop van het academiejaar ruim voldoende te eten en te drinken hebben. En dan zeg ik hier niets over de instellingsreview, over alle onbevroede of onvermoede nieuwe taken waarmee de Vlaamse overheid ons verrast, over onze normale of reguliere werking Het wordt een ganse klus en het zal heel wat werk vragen maar het is tegelijk voor EhB een grote opportuniteit om ons als maatschappelijk bewuste hogeschool nog duidelijker op de kaart te zetten. Deze kans gaan we grijpen! Dat we als hogeschool anders maar ook beter zijn dan anderen hoeft ons niet te bevrezen en wordt nu al voor de vierde keer geïllustreerd door de manier waarop wij als EhB onze opening van het academiejaar vorm geven. [3]

5 Deze keer hebben voor de Feestelijke Openingszitting naar vorm en inhoud studenten en medewerkers van onze twee Schools of Arts (RITCS en Koninklijk Conservatorium) uiting en blijk gegeven van hun toekomstgericht en sterk maatschappelijk engagement. Ik wens Ann Olaerts, Peter Swinnen en alle collega s uit beide Schools van harte te danken voor hun engagement en hun inzet voor het organiseren en welslagen van dit gezamenlijk project. Ik wens uitdrukkelijk alle studenten en medewerkers van het RITCS en het KCB te danken voor hun geëngageerde en gesmaakte bijdragen hier op het podium, Wouter Hessels voor zijn stijlvolle presentatie en uiteraard u allen voor uw (talrijke) aanwezigheid. De studenten wens ik een bijzonder succesvol academiejaar toe en aan de EhB-collega s wens ik een jaar toe met heel veel arbeidsvreugde [4]