Jaarverslag wetenschappelijk onderzoek 2007

Transcriptie

1 Omslag Meijers instituut (21x21) :51 Pagina 1 Faculteit der Rechtsgeleerdheid Faculteit der Rechtsgeleerdheid Jaarverslag wetenschappelijk onderzoek 2007 Jaarverslag wetenschappelijk onderzoek 2007 Universiteit Leiden. Universiteit om te ontdekken.

2 Inhoudsopgave Voorwoord wetenschappelijk jaarverslag Programma Vraagstukken van vermogensrecht 7 Deelprogramma Constitutionalisering, transnationalisering, en de eenheid van Nederlands vermogensrecht 11 Deelprogramma Europees en vergelijkend ondernemingsrecht 31 Programma Geschillenbeslechting institutioneel en processueel kader 43 Deelprogramma Het institutionele en rechtsstatelijke kader van de rechtspleging 47 Deelprogramma Procesrecht en mediation 55 Programma Securing the Rule of Law in a World of Multilevel Jurisdiction: Coherence, Institutional Principles and Fundamental Rights 63 Deelprogramma Sovereignty, International Governance and Global Values 67 Deelprogramma Vorming en handhaving van het internationale recht en de regulering van het internationaal economisch verkeer in een situatie van multilevel jurisdiction 75 Deelprogramma Trias Europea: De betekenis van de ontwikkeling van het Europese constitutionele recht voor de institutionele balans tussen de overheidsmachten in de relatie Nederland-EU en de EU-instellingen onderling 83 Deelprogramma De bescherming van fundamentele rechten in een integrerend Europa 95 1

3 Programma Sociale cohesie en de rol van het recht 111 Deelprogramma Sociale cohesie, multiculturalisme en globalisering 115 Deelprogramma Sociale cohesie en sociaal-economische vraagstukken 121 Deelprogramma Sociale cohesie: recht, bestuur en ontwikkeling 131 Programma Grenzen van fiscale soevereiniteit 139 Deelprogramma Internationale en supranationale grenzen aan fiscale soevereiniteit 143 Deelprogramma Grenzen aan de uitoefening van fiscale soevereiniteit 149 Programma Veiligheid en recht 161 Deelprogramma Rechtsstaat, organisatie en veiligheid 165 Deelprogramma Dynamiek van criminaliteit en regelovertreding 173 Deelprogramma Forensische expertise 179 De niet-programmagebonden publicaties 187 Overzicht boeken verschenen in de facultaire Meijers-reeks 201 Promoties

4 Voorwoord wetenschappelijk jaarverslag 2007 Het verslagjaar 2007 is een goed jaar geweest. Dit verslag beperkt zich tot de publicaties: de wetenschappelijke, de vak- en de populariserende publicaties. Onze facultaire onderzoekers schreven in totaal 580 wetenschappelijke publicaties en 531 vakpublicaties. 1 Enkele publicaties zijn geschreven door gastonderzoekers. Er waren voorts 20 promoties. Maar het aantal publicaties alleen zegt niets. Het gaat vooral om kwaliteit. In 2007 ontvingen we de commissie-vanistendael, die het facultaire wetenschappelijk onderzoek over de periode heeft beoordeeld. De commissie heeft niet alleen teruggekeken, maar keek ook vooruit naar de jaren 2006 en Van de commissie maakten deel uit de hoogleraren Keijzer (Em. Tilburg), Killias (Zürich), Van Oevelen en Popelier (Antwerpen), De Witte (Florence); secretaris was mw. dr. B. M. van Balen. Het eindrapport, Leiden University Research Assessment E.M. Meijers Institute Legal and Criminological Research , verscheen in juni Het resultaat voor elk van de onderzoeksprogramma s is heel goed. De commissie heeft gekeken naar verschillende aspecten van het onderzoek: relevantie, produktiviteit, vitaliteit, originaliteit, diepgang en internationale oriëntatie. De onderzoeksprogramma s kregen eindcijfers die, op een schaal van 1 tot 5, varieerden van 4 (gezaghebbend) tot 5 (excellent). Ons internationale programma, Securing the Rule of Law in a World of Multilevel Jurisdiction, werd het facultaire vlaggenschip genoemd. Maar het was duidelijk: de andere programma s volgen op geringe afstand. Ook het E.M. Meijers Instituut voor Rechtswetenschappelijk Onderzoek werd als organisatie uitstekend beoordeeld. Het najaar van 2007 is gebruikt om de bevindingen en adviezen van de commissie te bestuderen en om daar iets mee te doen. Een belangrijke keuze is begin 2008 geëffectueerd. Het programma Sociale Cohesie en de rol van het recht is gesplitst in twee nieuwe programma s. De rechtsfilosofische kant gaat verder als Sociale cohesie, multiculturalisme en globalisering. De sociaal-economische aspecten zijn gebundeld in het nieuwe Hervorming van sociale regelgeving. Een derde deel Recht, bestuur en ontwikkeling is aan het programma Multilevel Jurisdiction toegevoegd als vijfde deel- 1 Bron Metis met als peildatum 18 augustus

5 programma. Tevens is besloten het eerste deelprogramma van Multilevel Jurisdiction in twee delen te splitsen. In 2007 is ook veel aandacht besteed aan de zichtbaarheid van onze publicaties. Meer en meer publicaties zijn, vrijwel onmiddellijk na verschijnen, op het internet op te vragen en te lezen. Belangrijk is SSRN, het Social Science Research Network. Binnen dit internationale netwerk bouwen onderzoekers aan een on-line bibliotheek, waar zij hun onderzoeksresultaten delen, inzage geven ook in werk dat nog niet is gepubliceerd en bekendheid geven aan publicaties die niet goed verkrijgbaar zijn. Via het repositorium van de Universiteitsbibliotheek verschijnen ook steeds meer facultaire publicaties onmiddellijk online. Hier zijn bijvoorbeeld alle proefschriften te vinden, een enkele bewuste uitzondering daargelaten. Op de website van het Meijers Instituut vindt men onder het kopje Publiceren meer informatie. 2 Wie meer wil weten over het visitatierapport, de onderzoeksprogramma s, de onderzoekers, fellows en promovendi of over het instituut, raadplege de website van het Meijers Instituut. Graag maak ik van de gelegenheid gebruik mijn voorganger als directeur van het Meijers Instituut, Wim Voermans, hartelijk te danken voor zijn inzet over de afgelopen jaren. Het in bestuurlijke en organisatorische zin vormgeven aan het facultaire onderzoeksbeleid, vraagt stuurmanskunst, geloof in eigen kunnen en enthousiasme. Wim Voermans werd nauw bijgestaan door Laura Lancée, hoofd a.i. van het instituut. Dank zeg ik ook de programmacoördinatoren (gezamenlijk het onderzoeksbestuur vormend) voor hun inzet, in het bijzonder collega Hans Nieuwenhuis die onlangs werd opgevolgd door Alex-Geert Castermans. Ook nieuw in ons bestuur is collega Joanne van der Leun, die het programma Veiligheid en Recht vertegenwoordigt. Voorts dank ik de staf van het Meijers Instituut voor hun grote inzet het afgelopen jaar, en voor wat betreft dit jaarverslag in het bijzonder, Petra van der Weel. Zij verzamelde alle gegevens voor dit verslag met grote nauwkeurigheid. Ruben Verheul, die het instituut in de zomer van 2008 zal verlaten, heeft veel belangrijk werk verricht voor de hiervoor al genoemde zichtbaarheid van ons onderzoek. Ik wens hem alle goeds! 2 4

6 Mijn grootste dank gaat uit naar de onderzoekers om wie het in dit verslag allemaal draait. In tijden waarin het onderwijs vaak acuut aandacht vraagt, verschuift veel onderzoek naar de avonden, de weekenden en zelfs de vakanties. Het is het grote enthousiasme en de gedrevenheid van onze onderzoekers jong en oud waarop ik erg trots ben. Carel Stolker, namens het faculteitsbestuur. Leiden, augustus

7 6

8 Programma Vraagstukken van vermogensrecht Prof. mr. J.H. Nieuwenhuis, programmacoördinator (i.s.m. prof. mr. A.G. Castermans, programmacoördinator vanaf ) 7

9 8

10 Centrale vraagstelling Het onderzoeksprogramma Vraagstukken van vermogensrecht richt zich op de internationale en nationale uitdagingen waaraan het opnieuw gecodificeerde Nederlandse vermogensrecht blootstaat. Het Nederlands vermogensrecht wordt overstroomd met direkt en indirekt werkende regelgeving van supranationale en internationale aard. De kwaliteit en de inpassing van die regelgeving in ons Nederlands vermogensrecht laten dikwijls zeer te wensen over. 9

11 10

12 Deelprogramma: Constitutionalisering, transnationalisering, en de eenheid van Nederlands vermogensrecht Coördinator: prof. mr. J.H. Nieuwenhuis Centrale onderzoeksvraag Het Nederlands vermogensrecht wordt overstroomd met direkt en indirekt werkende regelgeving van supranationale en internationale aard. De kwaliteit en de inpassing van die regelgeving in ons Nederlands vermogensrecht laten dikwijls zeer te wensen over. De coherente wettelijke regeling waarin door het Burgerlijk Wetboek van 1992 werd voorzien, dreigt uiteen te vallen in een samenstel van grote en kleinere eilanden. Bijzonder interessante problemen van transnationale aard vloeien voort uit de onmiskenbare constitutionalisering van het vermogensrecht. Steeds vaker worden fundamentele rechten, verankerd in transnationale documenten als het Europees Verdrag tot bescherming van de Rechten van de Mens (EVRM) en het Handvest van de Grondrechten van de Europese Unie, ingeroepen binnen een traditioneel vermogensrechtelijk discours. Hoe valt deze ontwikkeling te waarderen? Welke transformaties zullen hiervan het gevolg zijn? Het deelprogramma is erop gericht de diverse lijnen met elkaar te verbinden en aldus versnippering van het vermogensrecht te voorkomen. Achtergrond Sinds de invoering van het nieuwe BW in 1992 zijn op vermogensrechtelijk terrein vele richtlijnen verschenen: oneerlijke contractsbedingen, koop van timeshares, e-commerce, consumentenkoop. Door de wetenschap wordt daarop vaak te laat ( reactief ) gereageerd. Op transnationaal niveau wordt veelal een regeling getroffen voor één bepaalde groep gevallen. Vervolgens rijst de vraag of de nieuwe regeling restrictief moet worden geïnterpreteerd of zich juist leent voor extrapolatie naar belendende situaties. Als de consument geen ingebrekestelling meer behoeft uit te brengen, waarom zou die eis dan nog wel gelden voor een kleine (of grotere) ondernemer? Het onderzoek naar dit type vragen raakt tegelijk de positie van de burger en de systematiek van het vermogensrecht. De positie van de burger in het systeem van het vermogensrecht komt zeer specifiek aan bod 11

13 als hij de fundamentele rechten ontdekt als grondslag voor een vordering tot schadevergoeding. De waarden waarop de Unie berust, zijn eerbied voor de menselijke waardigheid, vrijheid, gelijkheid, de rechtsstaat en eerbiediging van de mensenrechten (art. I-2 Europese Grondwet i.o.). Ontegenzeglijk is binnen het civielrechtelijk discours de articulatiegraad van waarden fors gestegen. Mogen de opvoedingskosten van een kind dat door een (sterilisatie-)fout van een arts kerngezond ter wereld is gekomen, worden aangemerkt als schade? Is dit in strijd met de waardigheid van het kind als mens? (Duitse Bundesverfassungsgericht: ja. Nederlandse Hoge Raad: nee). Betekent toekenning van smartengeld aan een ernstig gehandicapt kind dat niet zou zijn geboren als de arts geen fout zou hebben gemaakt, een devaluatie van gehandicapt leven? Varkenshouders ontdekken dat hun door de overheid gekorte varkensrechten kunnen worden opgewaardeerd tot Rechten van de Mens (property rights als bedoeld in art. 1, eerste Protocol EVRM). Op de voet van de jurisprudentie van het Straatsburgse Hof hebben sommige varkenshouders recht op compensatie (indien in hun geval sprake is van een individual and excessive burden) en anderen niet. Welke gezichtspunten van verdelende rechtvaardigheid geven hier de doorslag? Deze kleine greep uit een reeks grote vragen biedt perspectief op een fundamentele herbezinning op de grondslagen van het vermogensrecht. 12

14 Wetenschappelijke publicaties Monografieën Hebly, J.M., Wilman, F.G. & Boer, E. de. Rechtsbescherming bij aanbesteding. Zutphen: Paris. Hijma, Jac. Mr. C. Asser s Handleiding tot de beoefening van het Nederlands Burgerlijk Recht, Bijzondere overeenkomsten, Koop en ruil (Asser-serie, 5-I). Deventer: Kluwer. Huijgen, W.G. Hypotheek 4e druk (Monografie Nieuw BW). Deventer: Kluwer. Kooij, P.A.C.E. van der & Mulder, S.J.A. Hoofdzaken intellectuele eigendom (Hoofdzaken Handelsrecht). Deventer: Kluwer. Peter, J.A.J. Levering van roerende zaken (Recht en praktijk, 153). Deventer: Kluwer. Siemerink, L.A.R. De overeenkomst van Internet Service Providers met consumenten (Recht en Praktijk, 149). Deventer: Kluwer. Snijders, H.J. & Rank-Berenschot, E.B. Goederenrecht (Studiereeks Burgerlijk Recht, 2). Deventer: Kluwer. Sonneveldt, F. & Martens, C.J.M. Wegwijs in de Successiewet (Wegwijsserie). Amersfoort: Sdu. Dissertaties Breedveld, C.G. (18 april 2007). Vorm, vrijheid en gebondenheid bij de koop van een woning. Universiteit Leiden, p , Den Haag: Boom Juridische uitgevers. Promotor: prof. dr. mr. W.G. Huijgen. Peter, J.A.J. (14 juni 2007). Levering van roerende zaken. Universiteit Leiden, p , Deventer: Kluwer. Promotor: prof. mr. Jac. Hijma. Roosmalen, H.J.Th.M. van (11 januari 2007). Overheidsaansprakelijkheid in Engeland en Nederland. Universiteit Leiden, p , Den Haag: Sdu Uitgevers. Promotor: prof. mr. T.G. Drupsteen. 13

15 Siemerink, L.A.R. (15 maart 2007). De overeenkomst van Internet Service Providers met consumenten. Universiteit Leiden, p , Deventer: Kluwer. Promotor: prof. mr. H. Franken. Stolp, M.M. (5 april 2007). Ontbinding, schadevergoeding en nakoming. De remedies voor wanprestatie in het licht van de beginselen van subsidiariteit en proportionaliteit. Radboud Universiteit Nijmegen, p , Deventer: Kluwer. Promotor: prof. mr. A.S. Hartkamp. Wechem, T.H.M. van (10 mei 2007). Toepasselijkheid van algemene voorwaarden. Universiteit Leiden, p , Deventer: Kluwer. Promotoren: prof. mr. Jac. Hijma & prof. mr. E.J.H. Schrage. Woensel, C.P.L. van (19 juni 2007). Merk,God en Verbod.Oneigenlijk gebruik en monopolisering van tekens met een grote symbolische waarde. Universiteit Leiden, p , Amstelveen: delex. Promotor: mr. D.W.F. Verkade. Artikelen in niet-gerefereerde tijdschriften Bezemer, C.H. Alexander s gloss: About Azo, Revigny, and a horse stable. Tijdschrift voor Rechtsgeschiedenis, 75, p Breedveld, C.G. Het huis waarin zij samenwoonden. Tijdschrift voor Familie- en Jeugdrecht, p Bruning, M.R. Dynamisch samenwerken; de kinderrechter en ketenpartners in de jeugdzorg. Justitiële verkenningen, p Bruning, M.R. & Ruyter, D.J. de. Kinderen beter beschermd en (grond)rechten van ouders. Ouderschap & Ouderbegeleiding, p Bruning, M.R. Risico s in de jeugdzorg. Over veiligheid en controle. Family Process, p Castermans, A.G. De rechter en de CGB. Trema, 9, p

16 Castermans, A.G. Gelijke behandeling en het algemene vermogensrecht. ArbeidsRecht, 8/9, p Es, P.C. van. Splitsing in appartementsrechten: de gevolgen voor bestaande kwalitatieve verplichtingen. WPNR, 6725, p Houben, I.S.J. Samenloop. Maandblad voor Vermogensrecht, p Huijgen, W.G. Dilemma bij de Vormerkung: stempelen of inhoudelijk toetsen? WPNR, p Huijgen, W.G. & Pront-Van Bommel, S. Implicaties van de Wkpb voor mededelings- en onderzoeksplichten van de (ver)koper en de notaris. WPNR, p Huijgen, W.G. & Breedveld, C.G. Uitleg van een akte van levering bij de overdracht van onroerende zaken. WPNR, 6709, p Jansen, K.J.O. Het subjectieve element van de onrechtmatigheid. Over de structuur van art. 6:162 BW. NTBR, p Janssen, J.F.M. De begroting van inkomensschade van baby s en peuters als gevolg van aan hen toegebracht ernstig hersenletsel. Nederlands Tijdschrift voor Burgerlijk Recht, p Janssen, J.F.M. Het recht van gebruik in deeltijd van onroerende zaken in de Nederlandse Antillen. Tijdschrift voor Antilliaans recht-justicia, p Kooij, P.A.C.E. van der. De nieuwe UPOV-richtlijnen voor de naamgeving van rassen. Gazette van de Raad voor plantenrassen, p Kooij, P.A.C.E. van der. Kwekersrechtelijke beschermingstermijnen in Europa. Bijblad bij De Industriële Eigendom, p Mollema, A.F. Erfstellingen en legaten onder tijdsbepaling of voorwaarde. WPNR, p

17 Nieuwenhuis, J.H. Hoe is begrip van burgerlijk recht mogelijk? Rechtsgeleerd Magazijn Themis, p Nieuwenhuis, J.H. Tekst en tijd, het belang van het voortschrijden van de tijd bij uitleg van juridische teksten. WPNR, p Nieuwenhuis, J.H. They still rule us from their graves; samenloop van rechtvorderingen. WPNR, p Nijland, J. Uittreding na faillissement bij de nieuwe personenvennootschap. WPNR, 6706, p Peter, J.A.J. Rubriek Proefschrift: drie stellingen. WPNR, p Polak, M.V. Het verdriet van Nederland? Het Belgische Wetboek Internationaal Privaatrecht. Tijdschrift voor Privaatrecht, 2007, p Siemerink, L.A.R. Stilzwijgende verlenging van (ISP-)overeenkomsten aan banden. Contracteren, p Snijders, H.J. Uitleg van rechterlijke uitspraken. WPNR, p Verstraaten, R.T.G. Overdrachtsbelasting en de juridische eigendomsverkrijging van een onroerende zaak. Kwartaalbericht Estateplanning, 3, p Verstraaten, R.T.G. Zijn overbedelingsschulden aftrekbaar voor het recht van overgang? NTFR, 2, p Visser, D.J.G. Primair openbaarmaken via de kabel. AMI, p Visser, D.J.G. Verwatering, verknoedeling en verandering van wezenlijke waarde. Bijblad bij De Industriële Eigendom, p Weide, J.A. van der. De internationale cessie in het licht van het voorstel voor een Verordening Rome I. Nederlands Internationaal Privaatrecht, 25(1), p

18 Weide, J.A. van der. Goederenrecht en het Weens Koopverdrag. Maandblad voor Vermogensrecht, 17(7/8), p Wessels, B. & Raaijmakers, G.T.M.J. Fiscale garanties civielrechtelijk beschouwd. Weekblad voor Privaatrecht, Notariaat en Registratie, p Zwalve, W.J. & Gerdes, D.M.A. Boekbespreking. WPNR, 6701(138), p Zwalve, W.J. De cypressen van Daphne. Ars Aequi, 56, p Zwalve, W.J. De letter van de wet. Ars Aequi, 56(10), p Zwalve, W.J. Enkele opmerkingen over art. 6:6, lid 3 BW. Groninger Opmerkingen en Mededelingen, XXIII, p Zwalve, W.J. Reactie op Pye Ltd. V. United Kingdom, ook maar een mening van prof. mr. W.J. Zwalve. WPNR, 6698, p Bundels Houben, I.S.J., Jansen, K.J.O., Memelink, P., Nieuwenhuis, J.H. & Reurich, L. (Eds.). Europees contractenrecht. Techniek en moraal (BWKJ 22). Deventer: Kluwer. Houben, I.S.J., Jansen, K.J.O., Memelink, P., Nieuwenhuis, J.H. & Reurich, L. (Eds.). Samenloop (BWKJ 23). Deventer: Kluwer. Klaauw-Koops, F.A.M. van der, Corvers, S.F.M. & Sinninghe Damsté, W. (Eds.). Een nieuwe Europese aanbestedingsrichtlijn voor de klassieke sectoren. Den Haag: Sdu Uitgevers. Artikelen in bundels Bezemer, C.H. & Chorus, J.M.J. Auhenticae bij Boek 4-8. In: J.E. Spruit (Ed.), Corpus iuris civilis. Tekst en vertaling VIII Codex Iustinianus 4-8 (p ). Amsterdam: Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen. Bezemer, C.H. Romeins recht vs. sociale rechtvaardigheid. Een voorbeeld uit de Republiek. In: I.S.J. Houben, K.J.O. Jansen, P. Memelink, J.H. Nieuwenhuis & R. Reurich (Eds.), Europees contractenrecht. Techniek en moraal ((BWKJ 22)) (p ). Deventer: Kluwer. 17

19 Bezemer, C.H. Samenloop van rechtsvorderingen: geboorte, jeugdjaren en volwassenheid van een leerstuk. In: I.S.J. Houben, K.J.O. Jansen, P. Memelink, J.H. Nieuwenhuis & L. Reurich (Eds.), Samenloop ((BWKJ 23)) (p ). Deventer: Kluwer. Boer, M.B. de. Samenloop faillissement, surseance van betaling en schuldsanering. In: I.S.J. Houben, K.J.O. Jansen, P. Memelink, J.H. Nieuwenhuis & L. Reurich (Eds.), Samenloop ((BWKJ 23)) (p ). Deventer: Kluwer. Bomhoff, J.A. Grensoverschrijdende Juridische Argumentatie. Juridisch argumenteren in het internationaal privaatrecht. In J.A. Pontier (Ed.), Alles afwegende. Nijmegen: Ars Aequi Libri. Castermans, A.G. & Terlouw, A.B. Bewijs van discriminatie. In: A.S. Hartkamp, C.H. Sieburgh & L.A.D. Keus (Eds.), De invloed van het Europese recht op het Nederlandse privaatrecht (p ). Deventer: Kluwer. Castermans, A.G. Human Rights and their Safeguards in the private Sphere. In: Ineke Boerefijn & Jenny Goldschmidt (Eds.), Human Rights in the Polder (p ). Antwerpen/Oxford: Intersentia. Castermans, A.G. & Krans, H.B. Samenloop van bijzondere overeenkomsten. In: I.S.J. Houben, K.J.O. Jansen, P. Memelink, N.J. Nieuwenhuis & L. Reurich (Eds.), Samenloop Vol. 23. BW Krant Jaarboek (p ). Deventer: Kluwer. Delfos-Roy, Y.L.L.A.M. Beperking van het recht op vrije arbeidskeuze. In: I.S.J. Houben, K.J.O. Jansen, P. Memelink, J.H. Nieuwenhuis & L. Reurich (Eds.), Europees contractenrecht, Techniek en moraal, ((BWKJ 22)) (p ). Deventer: Kluwer. Delfos-Roy, Y.L.L.A.M. Samenloop van artikel 7: 611 BW en artikel 7: 658 BW. In: I.S.J. Houben, K.J.O. Jansen, P. Memelink, J.H. Nieuwenhuis & L. Reurich (Eds.), Samenloop ((BWKJ 23)) (p ). Deventer: Kluwer. Es, P.C. van. Meer spreken, minder zwijgen? Over geheimhouding, informatieplicht en verschoningsrecht van de notaris. In: Meer spreken, minder zwijgen? Over geheimhouding, informatieplicht en verschoningsrecht van de notaris (Preadviezen voor de Koninklijk Notariële Beroepsorganisatie) (p ). Den Haag: Sdu Uitgevers. 18

20 Hebly, J.M. & Brokkaar, B. Het transparantiebeginsel in het voortraject van een overheidsopdracht. In: I.S.J. Houben, K.J.O. Jansen, P. Memelink, J.H. Nieuwenhuis & L. Reurich (Eds.), Europees contractenrecht - Techniek en moraal ((BWKJ 22)) (p ). Deventer: Kluwer. Hebly, J.M. & Albers, H.S.J. Samenloop van beroepstermijnen in het aanbestedingsrecht. In: I.S.J. Houben, K.J.O. Jansen, P. Memelink, J.H. Nieuwenhuis & L. Reurich (Eds.), Samenloop ((BWKJ, 23)) (p ). Deventer: Kluwer. Hijma, Jac. Algemene inleiding (hoofdstuk 1). In: Jac. Hijma (Ed.), Rechtshandeling en Overeenkomst (Studiereeks Burgerlijk Recht, 3) (p. 1-23). Deventer: Kluwer. Hijma, Jac. Algemene voorwaarden (hoofdstuk 6). In: Jac. Hijma (Ed.), Rechtshandeling en Overeenkomst (Studiereeks Burgerlijk Recht, 3) (p ). Deventer: Kluwer. Hijma, Jac. Begrenzing van consumentenbescherming, bezien bij koop op afstand. In: I.S.J. Houben, K.J.O. Jansen, P. Memelink, J.H. Nieuwenhuis & L. Reurich (Eds.), Europees contractenrecht - Techniek en moraal ((BWKJ 22)) (p ). Deventer: Kluwer. Hijma, Jac. Foundations of and trends in the new Civil Code of The Netherlands. In: L.M. Wang & W.G. Wang (Eds.), Dutch experience and re-codification of civil law (p ). Beijing China: CUPL/Joyal. Hijma, Jac. The impact of EU-legislation on the Civil Code, especially regarding consumer protection. In: L.M. Wang & W.G. Wang (Eds.), Dutch experience and re-codification of civil law. (p ). Beijing China: CUPL/Joyal. Houben, I.S.J. Exclusiviteit. In: I.S.J. Houben, K.J.O. Jansen, P. Memelink, J.H. Nieuwenhuis & L. Reurich (Eds.), Samenloop ((BWKJ 23)) (p ). Deventer: Kluwer. Houben, I.S.J. Universele dienstverplichtingen: moreel tegenwicht van technische liberaliseringswetgeving? In: I.S.J. Houben, K.J.O. Jansen, P. Memelink, J.H. Nieuwenhuis & L. Reurich (Eds.), Europees contractenrecht. Techniek en moraal ((BWKJ 22)) (p. 1-22). Deventer: Kluwer. 19

21 Jansen, K.J.O. Samenloop en kanalisering van aansprakelijkheid. In: I.S.J. Houben, P. Memelink, J.H. Nieuwenhuis & L. Reurich (Eds.), Samenloop ((BWKJ 23)) (p ). Deventer: Kluwer. Janssen, J.F.M. Timeshare, niet goed geen geld terug? In: I.S.J. Houben, K.J.O. Jansen, P. Memelink, J.H. Nieuwenhuis & L. Reurich (Eds.), Europees contractenrecht. Techniek en moraal ((BWKJ 22)). Deventer: Kluwer. Janssen, J.F.M. Wanneer is sprake van samenloop? In: I.S.J. Houben, K.J.O. Jansen, P. Memelink, J.H. Nieuwenhuis & L. Reurich (Eds.), Samenloop ((BWKJ 23)) (p. 3-23). Deventer: Kluwer. Klaauw-Koops, F.A.M. van der, Duijvenvoorde, G.P. van, Fischer-Braams, A., Sikkens, M. & Dijk, T. van. Elektronisch aanbesteden. In: F.A.M. van der Klaauw-Koops, S. Corvers & W. Sinninghe Damsté (Eds.), Een nieuwe Europese aanbestedingsrichtlijn voor de klassieke sectoren (p ). Den Haag: Sdu Uitgevers. Kooij, P.A.C.E. van der. Samenloop van auteurs- en modellenrechtelijke vorderingen. In: I.S.J. Houben, K.J.O. Jansen, P. Memelink, H. Nieuwenhuis & L. Reurich (Eds.), Samenloop ((BWKJ 23)) (p ). Deventer: Kluwer. Kooij, P.A.C.E. van der. Techniek en moraal in het octrooirecht. In: I.S.J. Houben, K.J.O. Jansen, P. Memelink & J.H. Nieuwenhuis (Eds.), Europees contractenrecht. Techniek en moraal ((BWKJ 22)) (p ). Deventer: Kluwer. Nieuwenhuis, J.H. The core business of privacy law: protecting autonomy. In: K. Ziegler (Ed.), Human rights and private law (p ). Oxford: Hart Publishing. Nijland, J. Opdracht en het Wetsvoorstel Personenvennootschappen; samenloop? In: I.S.J. Houben, K.J.O. Jansen, P. Memelink, J.H. Nieuwenhuis & L. Reurich (Eds.), Samenloop ((BWKJ 23)) (p ). Deventer: Kluwer. Polak, M.V. Contract, delict en IPR. In: I.S.J. Houben, K.J.O. Jansen, P. Memelink, J.H. Nieuwenhuis & L. Reurich (Eds.), Samenloop ((BWKJ 23)) (p ). Deventer: Kluwer. 20

22 Snijders, H.J. Aanvulling van gronden van EU-recht door de Nederlandse burgerlijke rechter. In: A.S. Hartkamp, C.H. Sieburg & L.A.D. Keus (Eds.), De invloed van het Europese recht op het Nederlandse privaatrecht (p ). Deventer: Kluwer. Snijders, H.J. Privacy of Contract. In: K.S. Ziegler (Ed.), Human Rights and Private Law, Privacy as Autonomy (p ). Oregon: Hart Publishers. Snijders, H.J. Some Comments on Dealing with Default, Enforcement and Insolvency in the Draft Legislative Guide on Secured Transactions. In: B. Foëx, L. Thévenoz & S.V. Bazinas (Eds.), Réforme des sûretés mobilières / Reforming Secured Transactions (p ). Genève/Zürich/Bâle: Schulthes. Snijders, H.J. The Culture of the Dutch Civil Code. In: L.M. Wang & W.G. Wang (Eds.), Dutch Experiences and the Re-codification of Civil Law (p ). Beijing: CUPL/Joyal. Snijders, H.J. The Dutch Property Law. In: L.M. Wang & W.G. Wang (Eds.), Dutch Experiences and the Re-codification of Civil Law (p ). Beijing: CUPL/Joyal. Verstraaten, R.T.G. Overdrachtsbelasting en successiebelastingen. In: Y.E. Gassler (Ed.), De toekomst van de overdrachtsbelasting. (Bundel uitgebracht t.g.v. symposium georganiseerd door Fiscaal Recht Leiden) (p ). Deventer: Kluwer. Wessels, B. Tien stappen bij het opstellen en beoordelen van contracten. In: B. Wessels (ed.), Contracten maken (Serie Praktijkhandelingen) (p. 1-24). Deventer: Kluwer. Wessels, B. & Jongeneel, R.H.C. Uitgangspunten bij het opstellen van algemene voorwaarden. In: B.Wessels, (ed.), Contracten maken (Serie Praktijkhandelingen) (p ). Deventer: Kluwer. Zippro, E.J. Het passing-on verweer; samenloop van directe en indirecte acties tot verkrijging van schadevergoeding. In: I.S.J. Houben, K.J.O. Jansen, P. Memelink, J.H. Nieuwenhuis & L. Reurich (Eds.), Samenloop ((BWKJ 23)) (p ). Deventer: Kluwer. Zwalve, W.J. Tekst en uitleg. In: J.H.A. Lokin, F. Brandsma, C.J.H. Janssen & W.J. Zwalve (Eds.), Magazijn voor Leerstellige Rechtsvergelijking op Historische Grondslag Vol. XXII. Groninger Opmerkingen en Mededelingen (p ). 21

23 Zwalve, W.J. Codex Justinianus : Florus s case. In: O. Hekster, G. Kleijn de & D. Slootjes (Eds.), Crises and the Roman Empire (p ). Leiden: Koninkijke Brill NV. Zwalve, W.J. Papinianus of Modestinus? Over de curieuse achtergronden van een curieus geval van samenloop. In: I.S.J. Houben, K.J.O. Jansen, P. Memelink, J.H. Nieuwenhuis & L. Reurich (Eds.), Samenloop ((BWKJ 23)) (p ). Deventer: Kluwer. Boekbespreking Visser, D.J.G. & Kooij, P.A.C.E. van der. Van idee naar IE. Kennismaking met het intellectuele eigendomsrecht [Bespreking van het boek Van idee naar IE. Kennismaking met het intellectuele eigendomsrecht]. BIE, p Rapport Sonneveldt, F. Rapport van de Commissie algemeen nut beogende instelling. Geschriften van de Vereniging voor Belastingwetenschap (reeks nr. 232). Deventer: Kluwer. Wetenschappelijke annotatie Siemerink, L.A.R. Noot bij: s-gravenhage , Cr 2007, 46, p , (Noot bij uitspraak Rb. s-gravenhage 5 januari 2007 (Brein/KPN)). 22

24 Vakpublicaties Artikelen Bezemer, C.H. Harcourt. In: P. Arabeyre, J.L. Halpérin & J. Krynen (Eds.), Dictionnaire historique des juristes français XIIe - XXe siècle (p ). Parijs: Quadrige/Presses Universitaires de France. Boer, M.B. de. Commentaar op art. 41, 60a, 60b, 61 en 63. (losbladig). In: SDU Commentaar Faillissementswet. Breedveld, C.G. Boek 1, Titel 7, Afd. 3. In: J.H. Nieuwenhuis, C.J.J.M. Stolker & W.L. Valk (Eds.), Burgerlijk Wetboek, Tekst & Commentaar (p ). Deventer: Kluwer. Breedveld, C.G. Boek 1, Titel 8. In: J.H. Nieuwenhuis, C.J.J.M. Stolker & W.L. Valk (Eds.), Burgerlijk Wetboek, Tekst & Commentaar (p ). Deventer: Kluwer. Bruning, M.R. Equality of arms bij jeugdbescherming (editorial). Tijdschrift voor Familie- en Jeugdrecht,p.1. Bruning, M.R. Gesloten jeugdzorg voor 18+ers. Tijdschrift voor Familie- en Jeugdrecht, p Bruning, M.R. Gezinsvoogd van Savanna vrijgesproken - de gevolgen van de uitspraak voor de jeugdzorg. Tijdschrift voor de Rechten van het Kind, k12-k13. Bruning, M.R., Boendermaker, L. & Jonge, G. de. Meer op één cel, mag dat wel? Tijdschrift voor Familie- en Jeugdrecht, p Bruning, M.R. Zorg om de jeugdzorg: wat moet beter? Openbaar Bestuur, p Castermans, A.G. Rol en betekenis van de Commissie gelijke behandeling. Sociaal Maandblad Arbeid, 10, p Es, P.C. van. Doorzoeking en inbeslagneming bij verschoningsgerechtigden. JBN, december, p Es, P.C. van. Inkorting van reeds uitgekeerde (quasi)legaten. Tijdschrift erfrecht, 2007(5), p

25 Es, P.C. van. Art. 3:89. In: Jac. Hijma en W.M. Kleijn (ed.), Vermogensrecht (losbladig).deventer: Kluwer. Es, P.C. van. Art. 3:98. In: Jac Hijma en W.M. Kleijn (ed.), Vermogensrecht (losbladig). Deventer: Kluwer. Hebly, J.M. & Wilman, F.G. Aanbestedingsrecht in beweging: meer recente ontwikkelingen. Nederlands tijdschrift voor Europees recht, p Hebly, J.M. & Wilman, F.G. Lessen van de affaire Koenders. Tender Nieuwsbrief, p Hebly, J.M. Net sluit zich rond B-diensten. Tijdschrift Aanbestedingsrecht, p Hebly, J.M., Palm, J.E. & Kröner-van Rappard, L. Overzicht EG-inbreukprocedures Aanbesteding Tijdschrift Aanbestedingsrecht, p Hebly, J.M. Bouwrecht (losbladig; ca. 40 pag.). In: Modellen voor de Rechtspraktijk. Hebly, J.M. Rechtsbescherming in aanbestedingsgeschillen. In: W.A. Sinninghe Damsté (Ed.), Nieuw Aanbestedingsrecht (p ). Den Haag: Sdu Uitgevers. Hijma, Jac. Dwaling (art. 6:228 BW). In: A.A. van Schaick, C.E. du Perron & T. Hartlief (Eds.), Wet en rechtspraak Burgerlijk Wetboek (p ). Deventer: Kluwer. Hijma, Jac. Dwaling (art. 6:228). In: Verbintenissenrecht (losbladig; ca. 50 bewerkte pag. + ca. 10 nieuwe pag.). Hijma, Jac. Rechtshandelingen (Titel 3.2). In: J.H. Nieuwenhuis, C.J.J.M. Stolker, W.L. Valk & M.H. Wissink (Eds.), Tekst & Commentaar, Vermogensrecht (p ). Deventer: Kluwer. Hijma, Jac. Verbintenissen uit andere bron dan onrechtmatige daad of overeenkomst. In: J.H. Nieuwenhuis, C.J.J.M. Stolker, W.L. Valk & M.H. Wissink (Eds.), Tekst & Commentaar, Vermogensrecht (p ). Deventer: Kluwer. 24