Een nieuwe balans. Interimrapport Fundamentele herbezinning Nederlands burgerlijk procesrecht

Transcriptie

1 Een nieuwe balans Interimrapport Fundamentele herbezinning Nederlands burgerlijk procesrecht Prof. mr. W.D.H. Asser Prof. mr. H.A. Groen Prof. mr. J.B.M. Vranken m.m.v. mevrouw mr. I.N. Tzankova Boom Juridische uitgevers Den Haag 2003

2 Inhoud 1 Inleiding Achtergrond Een Europese, openbare aanbesteding Gunning en uirvoerders Begin van de werkzaamheden Drie fasen van telkens een jaar Inhoud werkzaamheden eerste fase Werkwijze: verantwoording Kosten en effecten Samenstellingbegeleidingscommissie 19 2 Een toetsingskader Samenhangend geheel van grondslagen, beginselen en uitgangspunten Aandachtsgebieden Samenvatting 23 3 Drie perspectieven: professionaliteit, rechtsstatelijkheid en dienstverlening Modernisering rechtspleging en procesrecht De drie perspectieven Onderlinge verhouding Samenvatting 32 4 Doelen van het civiele proces Inleiding Recht- en titelverschaffing Bevordering van rechtsontwikkeling en rechtseenheid 37

3 Stok achter de deur en vangnet Ons standpunt Samenvatting Overheidsrechtspraak en mediation Inleiding Kenmerken van overheidsrechtspraak Kenmerken van mediation Kanttekeningen bij de kenmerken van overheidsrechtspraak en van mediation Court-annexed mediation in relatie tot overheidsrechtspraak Court-annexed mediation: een overheidsverantwoordelijkheid? Twee andere kwesties Verplicht of vrijwillig? Executoriale titel? Samenvatting De taakverdeling tussen rechter en partijen Inleiding Het klassieke uitgangspunt: partijautonomie Algemene opmerkingen Achtergronden van het begrip partijautonomie Partiiautonomie en inhoud, en omvane van het voorwern van het proces Partijautonomie en de uitoefening van processuele bevoegdheden: al of niet (verder) procederen Partijautonomie en de uitoefening van processuele bevoegdheden: het verloop van de procedure Partijautonomie: conclusie Verdere ontwikkelingen Opmerking vooraf De gezamenlijke verantwoordelijkheid als grondslag voor het toetsingskader Inhoud en omvang van het voorwerp van het proces De inrichting van het proces Sanctie en prikkel Rechtsmiddelen Samenvatting

4 7 De vergeten voorfase van de procedure 7.1 Inleiding 7.2 De voorfase tot het civiele proces: een normatief kader 7.3 Rechtsvergelijkende verkenning Engeland Engeland en de CPR- inleiding Pre-action protocols Part 36 offers to settle ADR Duitsland Inleiding ZPO zelfstandige bewijsprocedure a ZPO ADR Frankrijk Inleiding Preuve (bewijs) 'Loi Badinter' ADR Samenvatting 7.4 Het Nederlandse procesrecht De onderdelen van de voorfase Criteria De voorfase nader beschouwd Inleiding Materieelrechtelijke alternatieven voor het proces Procedurele alternatieven voor het proces Mediation De rol van de overheidsrechter in de voorfase 7.5 Samenvatting 8 Differentiatie 8.1 Inleiding 8.2 Differentiatie: hoofdlijnen 8.3 Kantonrechter en rechtbank Nederland Rechtsvergelijking Belgie Frankrijk

5 Duitsland Engeland Conclusie ten aanzien van Nederland Bodemprocedure en kort geding Rechtsvergelijkende notities Belgie Frankrijk Duitsland Engeland Conclusie Nederland Dagvaarding en verzoekschrift Differentiatie: nieuwe lijnen Differentiatie: soorten procedures Hoofdmodel Procesinleidend stuk Waarom bijzondere modellen? Incassoprocedure Small claims Kort geding Vrijwillige verschijning voor de kantonrechter (art. 96 Rv) Differentiatie naar aard van de zaak Veranderingen en verstoringen Samenvatting Schaalvergroting in het procesrecht Inleiding Twee typen schaalvergroting Eerste type: 'tripartiete schaalvergroting'. Definitie Tweede type: 'massaschade'. Definitie Het eerste type in het huidige Nederlandse civiele proces Eerste type in de huidige dagvaardingsprocedure Eerste type in de huidige verzoekschriftprocedure Rechtsvergelijking Duitsland Belgie Engeland Eerste type in het nieuwe procesrecht Conclusie

6 9.4 Het tweede type in het huidige Nederlandse civiele proces Drie soorten massaschade Specifieke problematiek massaschade Huidige processuele mogelijkheden voor behandeling massaschade Voldoen de huidige mogelijkheden? Wat betekent het bovenstaande? Rechtsvergelijking Enkele conclusies Samenvatting Het drietrapssysteem van eerste aanleg, hoger beroep en cassatie Samenhang en doorwerking 191 A Hoger beroep Y) Inleiding Functies van hoger beroep: controle en herkansing De herstelmogelijkheid voor partijen onder vuur Algemeen belang en particulier belang Met betrekking tot de controlefunctie Met betrekking tot de herkansingsfunctie Standpuntbepaling Mengvorm Pragmatische insteek Principiele insteek: hoger beroep als voortgezette instantie 206 B Cassatie Twee functies Een andere taakvervulling Het werk van de Hoge Raad in cijfers Veel ballast Twee conclusies Ruimte voor een beter en meer gestructureerd inzetten (ook) op rechtsontwikkeling en rechtseenheid Het concrete geval als uitvalbasis Standpuntbepaling Samenvatting Communicatie Inleiding ICT 232

7 11.3 Vbrmen van communicatie De voorfase De procesinleiding Deprocedure Open communicatie Case management door de rechter Hetdebat Openbaarheid van de behandeling De uitspraak en daarna Samenvatting (Her)codificeren in de huidige tijd Inleiding 'Deze zinnige vragen schelen straks een arrest' Voorbij het schema wetgever-rechter (en literatuur) Ten dele niet Ten dele wel Uitwerking en theoretisch leader Samenvatting Een nieuwe balans Defactoren (ad a) Overheidsrechtspraak als een wijze van conflicthantering (ad b) Overheidsrechtspraak is ook voor de rechtsontwikkeling onmisbaar (ad c) Procedurevormen (ad d) Rechter en partijen (ad e) Het drietrapssysteem van eerste aanleg, hoger beroep en cassatie (ad f) Een scherpe en toch soepele, flexibele regelgeving 268 Literatuurlijst 271 Verkort aangehaalde literatuur 271 Lijst met overige geraadpleegde websites