PASOP jaarverslag 2008

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "PASOP jaarverslag 2008"

Transcriptie

1 PASOP jaarverslag

2 INHOUD 1. GESCHIEDENIS EN FINANCIERING 3 2. DE PROBLEMATIEK VAN SEKSWERK(ST)ERS 4 3. HET WERKMODEL VAN PASOP Doelstellingen Taken Werkingsprincipes 6 4. EEN OVERZICHT VAN DE CONTACTEN MET DE WERKPLAATSEN 7 5. EEN OVERZICHT VAN DE CONTACTEN MET DE DOELGROEP Bereik van de doelgroep Een beschrijving van de contacten 9 6. HET VACCINATIE- EN SCREENINGSPROGRAMMA HET GVO-MATERIAAL DE RAAD VAN WIJZE VROUWEN NETWERKING Met andere prostitutieorganisaties Met Europese prostitutiewerkingen Met lokale diensten BIJSCHOLING EN DESKUNDIGHEIDSBEVORDERING WIE IS PASOP? 16 BIJLAGE 1. Resultaten jaarlijkse bevraging van nieuwe en gekende sekswerk(st)ers 17 2

3 1. GESCHIEDENIS EN FINANCIERING Sinds 1981 werkten de oprichters van PASOP Terry Baele ( + 11 november 1998) en Dr. Ruud Mak samen op het Centrum voor Seksuele Voorlichting te Gent waar prostituees regelmatig op consultatie kwamen. Zij stelden vast dat de reguliere gezondheidszorg voor de vrouwen een te hoge drempel vormde. De studie van Terry Baele en Ruud Mak, in opdracht van het aidsreferentielaboratorium en de dienst Maatschappelijke Gezondheidskunde van de Gentse Universiteit, bevestigde dat de organisatie van de gezondheidszorg niet aan de behoeften van de prostituees beantwoordde. De vrouwen zelf stonden bijzonder positief tegenover een nieuw hulpverleningscentrum. In 1990 werd de vzw PASOP opgericht met als doelstelling een geïntegreerde hulpverlening aan prostituees aan te bieden op fysiek, psychisch, sociaal en juridisch vlak (zie statuten Belgisch Staatsblad 14/6/1990). Midden in de rosse buurt van Gent huurde PASOP een studio in de Glazen Straat. Het eerste jaar werkte het nieuwe hulpverleningscentrum aan de goede relaties met de prostituees in de buurt. Er werkten vooral vrijwilligers, de middelen waren schaars. In 1992 kreeg de vzw meer zuurstof. PASOP werd als aids-project door de Vlaamse Gemeenschap erkend en gesubsidieerd. De vaccinatiecampagne voor hepatitis B werd via het Nationaal Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek (NFWO) tot 1995 gefinancierd. Van 1992 tot 2002 ondersteunde de Vlaamse Gemeenschap de werking in één provincie. In 2002 werd de subsidiëring verhoogd om de werking van PASOP naar West- Vlaanderen uit te breiden. Het huidig convenant met de Vlaamse Gemeenschap loopt van 2006 tot en met Sinds 1996 geniet PASOP ook de steun van de provincie Oost-Vlaanderen. Vanaf 1998 subsidieert de stad Gent via het Sociaal Impulsfonds, nu Stedenfonds, met als opdracht de hulpverleningsdrempel voor de doelgroep te verlagen. In 2008 ontving PASOP voor het eerst ook subsidie van de provincie West-Vlaanderen. *Sekswerkers kunnen zowel mannen prostitués als vrouwen prostituees zijn. We spreken ook van mannelijke of vrouwelijke sekswerkers of van sekswerk(st)ers. 3

4 2. DE PROBLEMATIEK VAN SEKSWERK(ST)ERS De hulpverlening is niet altijd even toegankelijk en zeker niet voor mannelijke en vrouwelijke sekswerkers. Uit onderzoek blijkt dat er tal van barrières zijn. Sekswerk(st)ers zijn meestal niet in orde met hun sociale zekerheid. Hulpverleners nemen dikwijls een negatieve houding aan en/of ze kennen de wereld van de prostitutie niet. Dat heeft tot gevolg dat sekswerk(st)ers hun werkelijk beroep niet meedelen en hun problemen niet bespreken. Zij ervaren nog steeds een maatschappelijk taboe over het beroep. De bereidheid om er met vreemden over te spreken, blijft dan ook klein. Veel sekswerk(st)ers passen niet in het systeem van de huidige gezondheidszorg. Dit komt onder meer door de lange werkdagen van soms zeven dagen per week, weinig kans om de werkplaats te verlaten, onbekendheid met het lokale hulpverleningsaanbod, taalproblemen Sekswerk(st)ers worstelen dikwijls met beroepsgebonden problemen zoals seksueel overdraagbare aandoeningen (soa), alcohol- en middelengebruik, onregelmatige werkuren, de niet-erkenning van hun beroep. Dit leidt vaak tot een dubbelleven en maatschappelijke onzekerheid. Door een juridische leemte komen ze regelmatig in aanraking met het gerecht en de politie. Al deze problemen geven onrust en stress. De hulpverlener moet deze problemen onderkennen en contact met de doelgroep onderhouden. Dan pas kan hij kwalitatief hulpverlenen. Outreach of het ter plaatse gaan is een noodzakelijke voorwaarde om zich in de leef- en werkomstandigheden in te leven. Zelf naar de sekswerk(st)ers gaan, werkt drempelverlagend. In het klassieke hulpverleningsmodel moet de cliënt naar een neutrale, centrale plaats stappen voor hulp en vragen. Als de hulpverlener de sekswerk(st)er bezoekt, moet hij/zij de situatie niet steeds opbiechten. Een hulpverlener mag de sekswerk(st)er en zijn/haar werk niet veroordelen of onbewust afkeuren. Zij zijn daar zeer gevoelig voor en zullen zich direct afsluiten indien ze - verbaal of non-verbaal - afkeuring voelen. Niet alle problemen van sekswerk(st)ers worden door het sekswerk veroorzaakt. De medewerkers van PASOP gaan nauwgezet met deze aandachtspunten om. 4

5 3. HET WERKMODEL VAN PASOP De kern van het werkmodel is dat het hulpverleningsaanbod actief naar de doelgroep gebracht wordt. Dit gebeurt door een gespecialiseerd multidisciplinair team dat bestaat uit contactpersonen, sociaal verpleegkundigen en artsen. Een tweede kenmerk van dit model is dat er op anonieme wijze en gratis gewerkt wordt. Het team contacteert zoveel mogelijk werkplaatsen van sekswerk(st)ers in de regio. Dat gebeurt door de werkplaatsen te bezoeken, door in te gaan op verwijzingen van hen zelf en door te reageren op contactadvertenties. Op deze wijze worden nieuwkomers of sekswerk(st)ers die van werkplaats veranderen, actief opgezocht. Alle contacten worden geregistreerd zodat er een goede opvolging is, zonder dat de anonimiteit van de sekswerk(st)er in gevaar komt. Het is belangrijk dat er duidelijkheid is over welke taken het team opneemt en wanneer er doorverwezen wordt. Het team beperkt zich in principe tot de beroepsgebonden problematiek. Een duidelijke scheiding tussen welzijn en gezondheid enerzijds en misdaadbestrijding (vrouwenhandel, gedoogbeleid) anderzijds is noodzakelijk om de toegang tot alle sekswerk(st)ers niet in het gedrang te brengen. Het werkmodel van PASOP werd vooral bij vrouwelijke sekswerkers getoetst. De mannen die bereikt werden, werkten meestal op dezelfde werkplaats als de vrouwen, vooral in escortebureaus, sauna s, de massage-instituten en in de privé Doelstellingen Permanente communicatielijnen met de moeilijk bereikbare groep sekswerk(st)ers opbouwen en onderhouden. Een aan de noden en de behoeften van de doelgroep tegemoetkomende hulpverlening aanbieden voor beroepsspecifieke problemen. Alle leden van de doelgroep en alle werkvormen in een regio bereiken. De toegankelijkheid en de aanspreekbaarheid van het algemeen welzijnswerk, de bredere maatschappelijke dienstverlening en de gezondheidszorg bevorderen en bewaken. Deze voorzieningen zo nodig in het bereik van de doelgroep brengen. Een overzicht behouden op de beroepsspecifieke problematiek van de sekswerk(st)ers. Vanuit hun noden, behoeften en kenmerken het hulpverleningsaanbod bijsturen en als bemiddelaar of spreekbuis optreden voor de doelgroep (signaalfunctie). Vanuit deze knowhow wordt er ook aan deskundigheidsbevordering van intermediairen gedaan. 5

6 3.2. Taken De werkplaatsen in de regio in kaart brengen, contacteren en opvolgen. De individuele sekswerk(st)ers informeren over het specifieke hulpverleningsaanbod. De doelgroep informeren over de beroepsgebonden problematiek via counseling en didactisch materiaal. De doelgroep ondersteunen door middel van psychosociale en sociaaladministratieve begeleiding en het opnemen van de brugfunctie naar het welzijnswerk en de gezondheidszorg. Voorzien in een aangepast gezondheidsaanbod met de nadruk op preventief handelen. Er wordt gewerkt aan de specifieke beroepssituaties (condoomfalen, anticonceptie en glijmiddelgebruik). Anonieme en gratis soa-screening en vaccinatie voor hepatitis B maken deel uit van dit aanbod. Het opzetten van een registratiesysteem dat toelaat het proces te evalueren en dat zicht geeft op de evolutie van de inhoudelijke aspecten van de werking. Ook laat dit systeem toe de problematiek, de noden, de behoeften en de kenmerken (nationaliteit, mobiliteit, leeftijd ) van de groep te monitoren. Zo wordt de methodiek aan de doelgroep aangepast Werkingsprincipes PASOP vertrekt vanuit een pragmatische visie op prostitutie als een maatschappelijk gegeven en doet hierover verder geen uitspraak. profileert zich duidelijk met cliëntgerichte hulpverlening om een maximale toegang tot de doelgroep te realiseren, en brengt dit niet in gevaar door publiekelijk taken op te nemen rond misdaadbestrijding, regelgeving, gemeentelijk beleid streeft naar een uniforme dienstverlening voor sekswerk(st)ers in Vlaanderen, rekening houdende met de regionale kenmerken van de sector. beperkt de hulpverlening voor sekswerk(st)ers in principe tot beroepsspecifieke problemen en verwijst door naar het netwerk van hulpverleners in de regio voor niet-beroepsgebonden zaken. Het is niet de bedoeling het terrein van de bestaande hulpverlening in te nemen. Integendeel, door de hulpverlening met beroepsgebonden problemen te confronteren, worden ze gestimuleerd om ook aan deze problematiek te werken. werkt continu aan de verbetering van de kwaliteit van de prostitutiehulpverlening. 6

7 4. EEN OVERZICHT VAN DE CONTACTEN MET DE WERKPLAATSEN PASOP legt contact met de verschillende werkvormen in de regio. Bij de zichtbare werkvormen zoals raam en bar stappen de medewerkers gewoon binnen. De niet-zichtbare werkvormen zoals privé en escort, worden in advertenties en via websites opgespoord. PASOP neemt eerst telefonisch contact op en stelt dan een bezoek voor. Door de mobiliteit van de sekswerk(st)ers komt PASOP steeds in contact met nieuwe werkplaatsen. Het gebeurt regelmatig dat zij zelf melden wanneer zij van werkplaats veranderen en op hun beurt stellen zij de werking van PASOP aan hun nieuwe collega s voor. De werkplaatsen kennen veel dynamiek. Ieder jaar sluiten er een aantal en komen er nieuwe bij. Het in kaart brengen van al deze locaties is een voortdurende opdracht voor PASOP. In 2008 sloten 53 werkplaatsen de deuren. PASOP kwam in contact met 116 nieuwe werkplaatsen. Er werden in totaal 351 verschillende werkplaatsen gecontacteerd. Hieronder volgt een overzicht van de verdeling van de werkvorm en de werkplaatsen. Verdeling van werkvorm Raam % Privé % Bar % Escort 32 9 % Sauna / massagesalon 18 5 % Verdeling van werkplaats in de buurt van PASOP % elders in de stad Gent % verder in Oost-Vlaanderen % in West-Vlaanderen % Met 59 gekende werkplaatsen was er in 2008 geen contact omdat de sekswerk(st)ers PASOP niet contacteerden en het team geen tijd had er op eigen initiatief langs te gaan. Het is mogelijk dat ondertussen een deel van deze werkplaatsen gesloten is. Verdeling van werkvorm Bar % Privé % Raam * % Escort 2 3 % Sauna / massagesalon 1 2 % Peepshow 1 2 % * het gaat hier om werkplaatsen buiten Gent 7

8 Verdeling van werkplaats in de buurt van PASOP 2 3 % elders in de stad Gent 2 3 % verder in Oost-Vlaanderen % in West-Vlaanderen % 8

9 5. EEN OVERZICHT VAN DE CONTACTEN MET DE DOELGROEP 5.1. Bereik van de doelgroep In 2008 bereikte PASOP 794 sekswerk(st)ers. Er waren 385 (48 %) nieuwkomers en 409 (52 %) gekende personen. Er was contact met 730 vrouwen, 59 mannen en 5 transgender. De verdeling naar leeftijd (N=625) < 20 jaar * 14 2 % jaar % jaar % 40 jaar en ouder % * allen meerderjarig De verdeling naar origine (N= 785) Belg % Frans % Afrikaans 74 9 % Oost-Europees 52 7 % Aziatisch 46 6% West-Europees 31 4 % Magreb 22 3 % Zuid-Amerikaans 22 3 % De verdeling naar werkvorm (N= 781) Privé % Raam % Bar % Sauna/massagesalon 69 9 % Escort 59 7,5 % Park 2 0,3 % Peepshow 1 0,2 % De verdeling naar situering van de werkplaats (N=779) in de buurt van PASOP % elders in de stad Gent % verder in Oost-Vlaanderen % in West-Vlaanderen % 5.2. Een beschrijving van de contacten In 2008 waren er contacten met sekswerk(st)ers. Voor 71 % van de contacten nam PASOP het initiatief en 64 % van de contacten vond plaats op de werkplaats. Outreach zorgt voor een goed bereik van de doelgroep. Tijdens deze contacten probeert het PASOP-team haar doelstellingen waar te maken. Aan nieuwkomers wordt de werking 9

10 van het hulpverleningscentrum voorgesteld. Tegelijkertijd proberen de hulpverleners te achterhalen of de nieuwe cliënten al dan niet jaarlijks een gynaecologisch onderzoek en een test voor baarmoederhalskanker en infectieziekten laten doen; of ze glijmiddel op waterbasis samen met het condoom gebruiken en de juiste strategie bij een klapcondoom kennen, of ze een goede strategie voor anticonceptie hanteren, of ze weten waar ze terechtkunnen met hun beroepsgebonden problemen (zie bijlage 1. De resultaten van de jaarlijkse bevraging van nieuwe en gekende sekswerk(st)ers). Over al deze items wordt er dan counseling gegeven met behulp van GVO-materiaal. De sekswerk(st)ers kunnen onmiddellijk op het aanbod van vaccinatie en screening ingaan. Om het contact te onderhouden, de vertrouwensrelatie uit te bouwen, counseling aan te bieden en hun kennis te bevragen worden de sekswerk(st)ers minstens eenmaal per jaar bezocht. Diegenen die het vaccinatie- en screeningsprogramma volgen én zij die in de buurt werken, komen sowieso veel in contact met PASOP. Hoewel PASOP zelf het initiatief voor een contact neemt, grijpen de sekswerk(st)ers deze kans aan om zelf vragen te stellen en/of onderwerpen ter tafel te brengen. Dit gebeurde in 86 % van de contacten (N=2254). Psychosociale problemen 18 % Vragen over soa/hiv 17,5 % SOA-klachten 12 % Anticonceptie 9,5 % Klapcondoom 9 % Gezondheid algemeen 8,8 % Werkomstandigheden 8,3 % Zwangerschap 3,9 % Onveilige seks in het werk 2,1 % Uit prostitutie stappen 2 % Onveilige seks in privé-leven 1,4 % Financiële problemen 1,4 % Middelengebruik 1,3 % Abortus 1,1 % Administratieve problemen 1,1 % Huisvesting 1 % Juridische problemen 1 % Fysiek geweld 0,4 % In 3,5 % van de contacten (87 op 2524) gebeurde er een doorverwijzing, een bemiddeling of een begeleiding naar de reguliere dienstverlening. De betrokken diensten/hulpverleners waren specialisten of huisartsen, psychologische hulp, abortuscentra, centra voor algemeen welzijnswerk, kinderopvang, MSOC, cel meprosch van de politie, RVA, vakbond, mutualiteit, boekhouder of een jurist. 10

11 6. HET VACCINATIE- EN SCREENINGSPROGRAMMA Vaccinatie voor hepatitis B en screening voor soa maken deel uit van het gezondheidsaanbod van PASOP. Tijdens het veldwerk ontmoet PASOP veel sekswerk(st)ers die de werking kennen en die al gevaccineerd werden. Een aantal van hen blijft geïnteresseerd in het screeningsprogramma voor een jaarlijks onderzoek of een controle na een klapcondoom. Dit geeft aan dat zij geen aansluiting met de reguliere zorg krijgen. Hun beroep aan de arts meedelen, blijft moeilijk. Indien nieuwkomers gevaccineerd worden voor hepatitis B, gebeurt vooraf een bloedanalyse om na te gaan of ze immuun zijn. PASOP biedt ook een hiv-test en een syfilistest, voor vrouwen een gynaecologisch onderzoek met screening voor baarmoederhalskanker en infecties, en voor mannen een screening voor infecties via urine en/of urethrale afname aan. Het onderzoek gebeurt anoniem, vertrouwelijk en op vrijwillige basis. Het medisch onderzoek en de vaccinatie vinden plaats bij PASOP of meestal op de werkplaats zelf. In 2008 zijn er 440 bloedanalyses uitgevoerd bij 396 mannen en vrouwen. Het ging hier om 209 nieuwe personen en 187 gekende personen. De meeste bloedanalyses bij nieuwkomers gebeurden tijdens het vaccinatieprogramma; bij de anderen ging het om een controle van de antistoffen na vaccinatie, de jaarlijkse screening of een controle na een risico. PASOP registreerde 250 uitstrijkjes voor screening van baarmoederhalskanker bij 234 vrouwen. 103 vrouwen waren nieuw voor PASOP. Meestal ging het over het jaarlijkse preventieve onderzoek. Het aantal testen voor chlamydia lag hoger: 497 testen bij 399 verschillende personen. Deze test zit sowieso mee in het jaarlijks onderzoek maar gebeurt ook naar aanleiding van een gescheurd of afgegleden condoom. Van 186 personen bij wie bloed geprikt werd voor de hepatitis B vaccinatie, bleven 113 kandidaten voor vaccinatie over. Bij 22 personen was er natuurlijke immuniteit en 51 personen waren reeds gevaccineerd. Eerdere vaccinaties van vrouwen gebeurden vooral tijdens een opleiding of tewerkstelling in de zorgsector, in het kader van een buitenlandse reis of als jongere in Frankrijk. 3 vrouwen waren vroeger gevaccineerd als sekswerkster, van wie 1 door een andere prostitutieorganisatie en 2 door hun eigen arts. De vrouwen die geen vaccin nodig hebben als gevolg van een natuurlijke infectie, komen voornamelijk uit gebieden waar hepatitis B veel voorkomt. Van de 113 kandidaten voor een volledig vaccinatieschema kregen 72 een eerste vaccin, 43 al een tweede en 17 een derde vaccin. Bij 57 personen die zich in 2007 als kandidaat voor vaccinatie aangemeld hebben, werd dit jaar het schema vervolledigd. Het vaccinatie- en screeningsprogramma komt duidelijk tegemoet aan een behoefte. PASOP gebruikt voor de vaccinatie een schema van 3 vaccins (maand 0, maand 1 en maand 4-6). Deze keuze is het gevolg van een gezamenlijk wetenschappelijk onderzoek met de andere Belgische prostitutieorganisaties. 11

12 7. HET GVO-MATERIAAL De medewerkers van PASOP gebruiken een basispakket GVO-materiaal om hun counseling over beroepsgebonden risico s te ondersteunen. Dit materiaal is op maat van de doelgroep. Een deel van het GVO-materiaal werd overgenomen van de Nederlandse Stichting SOA-bestrijding en aangepast aan de Belgische situatie. Er is ook materiaal dat samen met Belgische prostitutiewerkingen ontworpen werd. Wat zit er in het basispakket? Een voorstellingsfolder van PASOP. Een safe seks brochure met informatie over soa, preventie van ongewenste zwangerschap en met adressen van hulpverleningsdiensten waar men terecht kan met beroepsgebonden problemen. Een hepatitis B folder die het vaccinatieprogramma promoot en dienst doet als vaccinatiekaartje voor de opvolging van het vaccinatieschema. Een folder Pil vergeten en Klapcondoom met beknopte richtlijnen over deze veel voorkomende problemen tijdens het werk. Een folder Pijpen zonder condoom met informatie over het risico en praktische tips voor veilig werken. Een tube glijmiddel op waterbasis om de sekswerk(st)ers aan te moedigen dit steeds samen met het condoom te gebruiken, wat nu nog te weinig gebeurt. PASOP geeft het basispakket mee bij elk nieuw contact. Het is immers nooit zeker of er nog een tweede contact volgt en zo heeft iedereen toch de nodige informatie. 12

13 8. DE RAAD VAN WIJZE VROUWEN Hulpverlening aan prostituees kan maar slagen als het aanbod samen met hen ontwikkeld wordt. Er zijn verschillende manieren om deze participatie vorm te geven. In de literatuur vindt men verwijzingen naar peer education als het over de participatie van de doelgroep in prostitutieprojecten gaat. Voor PASOP bleek deze vorm van peer education niet bruikbaar en werd er naar een andere manier van participatie gezocht. PASOP is ontstaan na een behoefteonderzoek bij de doelgroep. Jaarlijks worden de bevindingen van dit onderzoek opnieuw getoetst via een beperkte maar systematische bevraging van alle nieuwe en gekende prostituees. Bij het ontwikkelen van nieuwe activiteiten of GVO-materiaal wordt hun mening sterk op prijs gesteld. Sommige vrouwen zetelen mee in overleggroepen met andere prostitutieorganisaties of in vergaderingen met beleidsmensen. Sinds 2000 probeert PASOP een klein aantal vrouwen geregeld samen te brengen. Deze groep reflecteert over de werking van PASOP en wat er in de sector nog allemaal moet gebeuren. Het is niet makkelijk om een groep te vormen maar het levert wel een aanzienlijke meerwaarde op. De groep wordt voornamelijk gedragen door vrouwen die PASOP kennen of al geruime tijd in de sector werken. Op hun beurt hebben zij al nieuwe mensen in de groep geïntroduceerd. 13

14 9. NETWERKING 9.1. Met de andere prostitutieorganisaties PASOP heeft regelmatig overleg met GHAPRO Antwerpen voor de uitvoering van het convenant met de Vlaamse Gemeenschap. PASOP is partner in het wetenschappelijk onderzoeksproject Druggebruik onder vrouwelijke sekswerkers. Het project werd in 2008 ingediend en goedgekeurd in het kader van een oproep van de FOD Wetenschapsbeleid. Het Instituut voor Sociaal Drugsonderzoek van de Universiteit Gent is de promotor. Het Centrum voor de Evaluatie van Vaccinaties en het Universitair Wetenschappelijk Instituut voor Drugproblemen, beide van de Universiteit Antwerpen, zijn copromotor. Ook GHAPRO en Espace P zijn partners. Het onderzoek wordt uitgevoerd in PASOP participeerde in het BNMP-overleg (Belgian Network for Male Prostitution) Met Europese prostitutiewerkingen PASOP was dit jaar niet actief betrokken in Europese projecten. We bleven wel in contact met buitenlandse prostitutiewerkingen via het ICRSE-netwerk (International Committee on the Rights of Sex workers in Europe) en NSWP-netwerk (Network of Sexwork Projects). We volgen ook steeds de ontwikkelingen in de prostitutiewerkingen in Nederland Met lokale diensten Het contact met regionale hulpverleningsdiensten verloopt onder meer via mailings van publicaties of tijdens de hulpverlening aan cliënten. PASOP stelt zich altijd voor aan nieuwe relevante organisaties in de regio. PASOP zetelt in de algemene vergadering van Logo Gent. Er is regelmatig overleg met Straathoekwerk Gent. PASOP nam deel aan overleg rond het gezondheidsbeleidsplan van de stad Gent. PASOP participeert in de SOA-registratie van het WIV. 14

15 10. BIJSCHOLING EN DESKUNDIGHEIDSBEVORDERING PASOP nam deel aan het congres Sex in the City van Sensoa, aan een symposium van Straathoekwerk Gent, aan een studiedag over het gidsenproject van De Sleutel, aan 2 vormingen van het vormingscentrum Guislain te Gent en aan een vorming van VAD. Studenten maatschappelijk werk en artsen in opleiding bezochten PASOP om over hulpverlening aan prostituees te praten. 15

16 11. WIE IS PASOP? PASOP vzw Brabantdam 100B 9000 Gent Tel Fax Openingsuren dinsdag: woensdag: donderdag: vrijdag: 10 u -14 u 14 u -18 u 10 u -14 u 14 u -18 u Team Silke Winne: permanentie, administratie, contactpersoon doelgroep (30 u) Hilde Brusselle: contactpersoon doelgroep (14 u) Ans Traen: arts (25 u) Ruud Mak: arts (4 u) Luk Bingé: arts (10u) An Mortier: sociaal verpleegkundige (30 u) Martine Claeyssens: sociaal verpleegkundige, coördinator (19 u) Evert Horn doet de boekhouding als externe deskundige. Raad van Bestuur Rita Schockaert (voorzitter) Evert Horn (secretaris) Irené Claeys (penningmeester) Monique Christiaens Greta Craeymeersch Lieve Vanrenterghem Met de steun van de Vlaamse Gemeenschap via een convenant ( euro) en een gesco-toelage voor 30 uur, de stad Gent via het Vlaamse Stedenfonds ( euro), de provincie Oost- Vlaanderen ( euro) en de provincie West-Vlaanderen (8730 euro). 16

17 Bijlage 1 Resultaten jaarlijkse bevraging van nieuwe en gekende personen (cfr. indicatoren Vlaamse Gemeenschap) Aantal personen die bij een arts of hulpverlener voor gezondheids- en psychosociale problemen van het beroep terechtkunnen (exclusief het hulpverleningsaanbod van PASOP) Totaal antwoorden Nieuwe personen Gekende personen Kan terecht 134 (19%) 44 (13%) 90 (24%) Kan niet terecht 574 (81%) 292 (87%) 282 (76%) N= 708 N= 336 N=372 Gebruik van correct glijmiddel met het condoom Pasop adviseert steeds om glijmiddel op waterbasis samen met het condoom te gebruiken. Dit vermindert het risico op scheuren van het condoom en voorkomt irritatie. Totaal antwoorden Nieuwe personen Gekende personen Nooit 93 (17%) 66 (28%) 27 (8%) Soms 109 (20%) 58 (25%) 51 (16%) Meestal 208 (37%) 72 (31%) 136 (43%) Altijd 144 (26%) 39 (16%) 105 (33%) N= 554 N= 235 N=319 Juiste strategie bij klapcondoom Bij condoomfalen is het belangrijk stil te staan bij het risico op ongewenste zwangerschap en infectierisico. Wanneer een vrouw behalve het condoom nog een ander anticonceptief middel gebruikt, is er geen risico op ongewenste zwangerschap, tenzij ze bijvoorbeeld de pil niet correct heeft ingenomen. Indien dit laatste het geval is of ze gebruikt verder geen andere anticonceptie, loopt ze wel het risico op ongewenste zwangerschap maar kan ze nog de morning-afterpil nemen. Een infectierisico is er bij condoomfalen altijd en dus raadt PASOP aan om dan een SOA-screening te laten doen. Totaal antwoorden Nieuwe personen Gekende personen Weet niet wat te doen 221 (36%) 184 (67%) 37 (11%) Weet deels wat te doen 279 (45%) 81 (29%) 198 (58%) Weet goed wat te doen 116 (19%) 12 (4%) 104 (31%) N= 616 N=277 N=339 17

18 Wanneer de vrouw zich van dit alles goed bewust is en ernaar handelt, geeft zij als antwoord weet goed wat te doen. Indien dit niet duidelijk is, maar er toch een bezorgdheid en een minimaal handelen is, bijvoorbeeld een dokter consulteren, dan duidt zij het antwoord weet deels wat te doen aan. Juiste strategie voor anticonceptie Hier gaat het over het gebruik van een veilig anticonceptief middel naast het condoom. Totaal antwoorden Nieuwe personen Gekende personen Geen anticonceptie 166 (35%) 88 (42%) 78 (29%) Juiste strategie 315 (65%) 121 (58%) 194 (71%) N= 481 N= 209 N= 272 Bij vrouwen die geen anticonceptie gebruiken en kinderwens hadden, werd het gebruik van de morning-afterpil bij risico s besproken. De anderen kregen het advies om behalve het condoom nog een ander anticonceptief middel te gebruiken, en in de meeste gevallen werd een voorschrift voor de pil of prikpil gegeven. Bij vrouwen die een juiste strategie hanteren, gebruiken 191 (61%) de pil, 44 (14%) een spiraaltje, 23 (7%) de prikpil, 6 (2%) een onderhuids implantaat, 8 (2%) de novaring; 21 (7%) vrouwen werden gesteriliseerd. Bij 10 (3%) vrouwen was anticonceptie niet meer aan de orde omwille van hysterectomie, 12 (4%) vrouwen waren reeds in de menopauze. Aantal vrouwen dat jaarlijks een uitstrijkje laat nemen voor vroegtijdige opsporing van baarmoederhalskanker Totaal antwoorden Nieuwe personen Gekende personen Ja 353 (59%) 106 (40%) 247 (74%) Neen 249 (41%) 160 (60%) 89 (26%) N= 602 N= 266 N= 336 Aantal personen dat jaarlijks een soa-onderzoek doet Totaal antwoorden Nieuwe personen Gekende personen Ja 321 (52%) 69 (25%) 252 (74%) Neen 297 (48%) 207 (75%) 90 (26%) N= 618 N= 276 N=

19 COLOFON Uitgever: PASOP vzw, Brabantdam 100 B, 9000 Gent, , Tekstredactie en productie: Verbal Vision vzw ( Downloaden via Juni

Violett 2018: belangrijkste cijfers

Violett 2018: belangrijkste cijfers Violett Gezondheidszorg en hulpverlening aan sekswerkers Verversrui 3, 2000 Antwerpen Brabantdam 100B, 9000 Gent info@violett.be www.violett.be Violett 2018: belangrijkste cijfers Dit document brengt de

Nadere informatie

Resultaten Klantenonderzoek

Resultaten Klantenonderzoek Resultaten Klantenonderzoek Vorig jaar konden jullie een online vragenlijst invullen over gezondheid, uitbuiting en het wettelijke kader omtrent klanten in de prostitutie. Via deze weg willen we jullie

Nadere informatie

Beheersovereenkomst 2012-2016: gezondheidsbevordering en ziektepreventie naar de doelgroep sekswerkers

Beheersovereenkomst 2012-2016: gezondheidsbevordering en ziektepreventie naar de doelgroep sekswerkers Beheersovereenkomst 2012-2016: gezondheidsbevordering en ziektepreventie naar de doelgroep sekswerkers Jaarplan 2013 Resultaatsgebied 1: Het aanbieden van informatie, documentatie en advies, met bijzondere

Nadere informatie

Ghapro. In dit nummer. Newsflash. December 2015 Jaargang 1, nr.2. Nieuwsbrief voor gerantes. Belangrijke gebeurtenissen in de prostitutiewereld

Ghapro. In dit nummer. Newsflash. December 2015 Jaargang 1, nr.2. Nieuwsbrief voor gerantes. Belangrijke gebeurtenissen in de prostitutiewereld Ghapro Newsflash December 2015 Jaargang 1, nr.2 Nieuwsbrief voor gerantes In dit nummer Belangrijke gebeurtenissen in de prostitutiewereld - Debat 11 december 2015 - Swingers onderzoek Nieuwe acties Ghapro

Nadere informatie

Ghapro. Newsflash. In dit nummer. Juni 2015 Jaargang 1, nr.1. Nieuwsbrief voor Gerantes. Sekswerkers in Vlaanderen. Medische resultaten

Ghapro. Newsflash. In dit nummer. Juni 2015 Jaargang 1, nr.1. Nieuwsbrief voor Gerantes. Sekswerkers in Vlaanderen. Medische resultaten Ghapro Newsflash Juni 2015 Jaargang 1, nr.1 Nieuwsbrief voor Gerantes In dit nummer Sekswerkers in Vlaanderen Een diverse groep Medische resultaten Wat zijn de trends? Gonorroe in de keel Wat zijn de risico

Nadere informatie

SOA IN ANTWERPEN (EN OMSTREKEN)

SOA IN ANTWERPEN (EN OMSTREKEN) SOA IN ANTWERPEN (EN OMSTREKEN) Geneeskundige dagen van Antwerpen 16 september 2017 Dr Tine Cornelissen Ghapro vzw Dr Karen Smets Huisarts/Domus Medica In de praktijk Ik had me graag eens helemaal laten

Nadere informatie

jaarverslag vzw Gh@pro en Connect@ gezondheidshuis antwerpse prostitutie verversrui 3 2000 Antwerpen

jaarverslag vzw Gh@pro en Connect@ gezondheidshuis antwerpse prostitutie verversrui 3 2000 Antwerpen jaarverslag 2009 vzw Gh@pro en Connect@ gezondheidshuis antwerpse prostitutie verversrui 3 2000 Antwerpen t 03 293 95 91 f 03 294 33 70 ghapro@telenet.be www.ghapro.be Een eerste woord van dank richt het

Nadere informatie

Een eerste woord van dank richt het Gh@pro team graag tot de stad Antwerpen en het Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid.

Een eerste woord van dank richt het Gh@pro team graag tot de stad Antwerpen en het Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid. Een eerste woord van dank richt het Gh@pro team graag tot de stad Antwerpen en het Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid. In het bijzonder bedanken we Hans Willems, prostitutieconsulent van de stad Antwerpen,

Nadere informatie

SEKSUELE GEZONDHEID JAARVERSLAG 2015 CASUS: SYFILIS CLUSTER WIE ZIJN WIJ?

SEKSUELE GEZONDHEID JAARVERSLAG 2015 CASUS: SYFILIS CLUSTER WIE ZIJN WIJ? SEKSUELE GEZONDHEID JAARVERSLAG 2015 CASUS: SYFILIS CLUSTER WIE ZIJN WIJ? De afdeling seksuele gezondheid heeft als taken het bestrijden van soa, bevorderen van seksuele gezondheid onder jongeren onder

Nadere informatie

GH@PRO vzw Gezondheidshuis Antwerpse Prostitutie JAARVERSLAG 2006

GH@PRO vzw Gezondheidshuis Antwerpse Prostitutie JAARVERSLAG 2006 GH@PRO vzw Gezondheidshuis Antwerpse Prostitutie JAARVERSLAG 2006 Gezondheidshuis Antwerpse Prostitutie Verversrui, 3 2000 Antwerpen 03-293 95 91 03-294 33 70 ghapro@telenet.be www.ghapro.be Het team van

Nadere informatie

GH@PRO vzw: Gezondheidshuis Antwerpse Prostitutie JAARVERSLAG 2007

GH@PRO vzw: Gezondheidshuis Antwerpse Prostitutie JAARVERSLAG 2007 GH@PRO vzw: Gezondheidshuis Antwerpse Prostitutie JAARVERSLAG 2007 Gezondheidshuis Antwerpse Prostitutie Verversrui 3 2000 Antwerpen 03-293 95 91 03-294 33 70 ghapro@telenet.be www.ghapro.be Een eerste

Nadere informatie

Juni 2015 SAMENVATTING SCREENINGSSCHEMA UIT LEIDRAAD VOOR MEDISCHE CONSULTATIES BIJ SEKSWERKERS. Pasop vzw

Juni 2015 SAMENVATTING SCREENINGSSCHEMA UIT LEIDRAAD VOOR MEDISCHE CONSULTATIES BIJ SEKSWERKERS. Pasop vzw SAMENVATTING SCREENINGSSCHEMA UIT LEIDRAAD VOOR MEDISCHE CONSULTATIES BIJ SEKSWERKERS Pasop vzw 1 KERNBOODSCHAP Sekswerkers: zeer gevarieerde groep qua leeftijd, nationaliteit, werksector, taal, sociale

Nadere informatie

jaarverslag vzw Ghapro en Connecta gezondheidshuis antwerpse prostitutie verversrui Antwerpen

jaarverslag vzw Ghapro en Connecta gezondheidshuis antwerpse prostitutie verversrui Antwerpen Ghapro vzw Gezondheidshuis Antwerpse prostitutie 2010 jaarverslag 2010 vzw Ghapro en Connecta gezondheidshuis antwerpse prostitutie verversrui 3 2000 Antwerpen t 03 293 95 91 f 03 294 33 70 ghapro@telenet.be

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2006 2007 29 220 Seksueel overdraagbare aandoeningen (Soa) Nr. 9 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN VOLKSGEZONDHEID, WELZIJN EN SPORT Aan de Voorzitter van

Nadere informatie

SEKSUELE GEZONDHEID JAARVERSLAG 2016

SEKSUELE GEZONDHEID JAARVERSLAG 2016 SEKSUELE GEZONDHEID JAARVERSLAG 2016 WIE ZIJN WIJ? De afdeling Seksuele Gezondheid onderzoekt en behandelt seksueel overdraagbare aandoeningen (soa). Deze GGD-voorziening is aanvullend op die van de huisartsenzorg.

Nadere informatie

Sense in Brabant en Zeeland

Sense in Brabant en Zeeland Sense in Brabant en Zeeland Handreiking voor professionals Wat is Sense? Wanneer Sense? www.sense.info Sense-consult Doorverwijzen Meer informatie Sense in Brabant en Zeeland Handreiking voor professionals

Nadere informatie

Daar werden drie groepen gevormd en afzonderlijk volgden zij het driedelige programma:

Daar werden drie groepen gevormd en afzonderlijk volgden zij het driedelige programma: Impressie studiedag Prostitutie in Amsterdam Dinsdag 24 maart volgden zestig soa-verpleegkundigen een door Soa Aids Nederland georganiseerde studiedag over prostitutie in Amsterdam. De start was in het

Nadere informatie

Brugteam Gent: Trajecten naar trajecten

Brugteam Gent: Trajecten naar trajecten Gent: Trajecten naar trajecten 1 Kader Deze tekst handelt over het, CAW Oost-Vlaanderen, regio Gent-Eeklo. 2 Inhoud 1. Missie 4 2. Visie 4 3. Doelgroep 4 4. Werkingsprincipes 4 5. Praktische Informatie

Nadere informatie

HIV SAM AFRIKANEN TEGEN HIV. Instituut voor Tropische Geneeskunde

HIV SAM AFRIKANEN TEGEN HIV. Instituut voor Tropische Geneeskunde HIV SAM AFRIKANEN TEGEN HIV Instituut voor Tropische Geneeskunde Introductie Deze brochure geeft je informatie over HIVtesten (het Human Immunodeficiency Virus dat AIDS of Acquired ImmunoDeficiency Syndrome

Nadere informatie

Aanvullende seksualiteitshulpverlening: de cijfers over 2013

Aanvullende seksualiteitshulpverlening: de cijfers over 2013 Aanvullende seksualiteitshulpverlening: de cijfers over 2013 1. Inleiding De aanvullende seksualiteitshulpverlening (ASH) is laagdrempelige zorg waar jongeren tot 25 jaar gratis en indien gewenst anoniem

Nadere informatie

Publieke versie JAARVERSLAG 2003

Publieke versie JAARVERSLAG 2003 GH@PRO vzw Gezondheidshuis Antwerpse Prostitutie Publieke versie JAARVERSLAG 2003 Gezondheidshuis Antwerpse Prostitutie Keistraat 31 2000 Antwerpen 03-293 95 91 03-294 33 70 Ghapro@pandora.be INHOUDSTAFEL

Nadere informatie

Beheersovereenkomst 2012-2016: gezondheidsbevordering en ziektepreventie naar de doelgroep sekswerkers

Beheersovereenkomst 2012-2016: gezondheidsbevordering en ziektepreventie naar de doelgroep sekswerkers Beheersovereenkomst 2012-2016: gezondheidsbevordering en ziektepreventie naar de doelgroep sekswerkers Jaarverslag 2013 Voor de uitvoering van deze beheersovereenkomst is er een samenwerking tussen vzw

Nadere informatie

GH@PRO vzw Gezondheidshuis Antwerpse Prostitutie JAARVERSLAG 2005

GH@PRO vzw Gezondheidshuis Antwerpse Prostitutie JAARVERSLAG 2005 GH@PRO vzw Gezondheidshuis Antwerpse Prostitutie JAARVERSLAG 2005 Gezondheidshuis Antwerpse Prostitutie Verversrui, 3 2000 Antwerpen 03-293 95 91 03-294 33 70 ghapro@pandora.be www.ghapro.be Het team van

Nadere informatie

Testen op Locatie Resultaten

Testen op Locatie Resultaten Testen op Locatie Resultaten Kristien Wouters Tom Platteau Overzicht presentatie Medische resultaten Risicofactoren volgens seksueel gedrag Risicofactoren volgens hiv-status Conclusies The way forward...

Nadere informatie

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG De voorzitter van de Tweede Kamer der StatenGeneraal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Ons kenmerk Inlichtingen bij Doorkiesnummer Den Haag Onderwerp Bijlage(n) Uw brief Seksuele gezondheid Een goede seksuele

Nadere informatie

Beheersovereenkomst 2012-2016: gezondheidsbevordering en ziektepreventie naar de doelgroep sekswerkers

Beheersovereenkomst 2012-2016: gezondheidsbevordering en ziektepreventie naar de doelgroep sekswerkers Beheersovereenkomst 2012-2016: gezondheidsbevordering en ziektepreventie naar de doelgroep sekswerkers Jaarverslag 2012 Voor de uitvoering van deze beheersovereenkomst is er een samenwerking tussen vzw

Nadere informatie

nr. 126 van JORIS POSCHET datum: 17 november 2014 aan JO VANDEURZEN Preventiebeleid hiv en soa s - Stand van zaken

nr. 126 van JORIS POSCHET datum: 17 november 2014 aan JO VANDEURZEN Preventiebeleid hiv en soa s - Stand van zaken SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 126 van JORIS POSCHET datum: 17 november 2014 aan JO VANDEURZEN VLAAMS MINISTER VAN WELZIJN, VOLKSGEZONDHEID EN GEZIN Preventiebeleid hiv en soa s - Stand van zaken Het Wetenschappelijk

Nadere informatie

Jaarrapport Ghapro 2013. Medisch Luik. Stad Antwerpen

Jaarrapport Ghapro 2013. Medisch Luik. Stad Antwerpen Jaarrapport Ghapro 2013 Medisch Luik Stad Antwerpen 1 Hoofstuk 1. Beschrijving totaal aantal bereikte sekswerkers 2013 1.1 Aanbod medische consultaties Medisch Aanbod 2013: Consultaties op Ghapro zelf:

Nadere informatie

De Sociale plattegrond

De Sociale plattegrond De Sociale plattegrond Sector: Begeleiding jonge kinderen Spreker: Krista De Vos (Kind en Gezin) Kind en Gezin Kleine kinderen, wij maken er werk van! 1 Voorgeschiedenis 1919: Nationaal Werk voor het Kinderwelzijn

Nadere informatie

Presentie op straat in het Brusselse mannenprostitutie milieu. Samenwerking Alias Diogènes Ex æquo

Presentie op straat in het Brusselse mannenprostitutie milieu. Samenwerking Alias Diogènes Ex æquo Presentie op straat in het Brusselse mannenprostitutie milieu Samenwerking Alias Diogènes Ex æquo Jaarverslag 2009 1. Context Sinds januari 2009 bestaat er in Brussel geen enkele specifieke medische en

Nadere informatie

Testen op soa: hoe, wat, waar?

Testen op soa: hoe, wat, waar? Testen op soa: hoe, wat, waar? Tom Platteau Seksuoloog ITG/Helpcenter tplatteau@itg.be Overzicht van de presentatie Soa en hiv in België Preventie en plaats van testen Uitdagingen voor soa-bestrijding

Nadere informatie

Helpcenter Jaarverslag Resources: Overzicht activiteiten

Helpcenter Jaarverslag Resources: Overzicht activiteiten Helpcenter Jaarverslag 2015 De conventie met het Riziv eindigde eind 2011. De financiering van het helpcenter werd van dan af verdergezet met eigen financiering, in afwachting van een nieuw besluit van

Nadere informatie

Omzendbrief Welzijn en Gezondheid 2005/001

Omzendbrief Welzijn en Gezondheid 2005/001 Omzendbrief Welzijn en Gezondheid 2005/001 Vlaamse Regering Kabinet van Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Koolstraat 35, 1000 BRUSSEL Tel. 02-552 64 00 - Fax. 02-552 64 01 E-mail: kabinet.vervotte@vlaanderen.be

Nadere informatie

Zorgcentrum na seksueel geweld. Pilootproject

Zorgcentrum na seksueel geweld. Pilootproject Zorgcentrum na seksueel geweld Pilootproject 2017-18 Wat is seksueel geweld? iedere vorm van ongewenst seksueel contact Verkrachting: seksuele penetratie zonder toestemming van het slachtoffer met bv penis,

Nadere informatie

Initiatiefvoorstel voor de raadsvergadering van Zorg en sport

Initiatiefvoorstel voor de raadsvergadering van Zorg en sport Gemeenteblad Initiatiefvoorstel voor de raadsvergadering van Zorg en sport Nummer Publicatiedatum Agendapunt initiatiefvoorstel 19.04.2017 Onderwerp Initiatiefvoorstel van de raadsleden

Nadere informatie

Implementatie van een werkmodel voor vroegdetectie en preventie bij KOPP in Vlaamse GGZ-voorzieningen voor volwassenen:

Implementatie van een werkmodel voor vroegdetectie en preventie bij KOPP in Vlaamse GGZ-voorzieningen voor volwassenen: Implementatie van een werkmodel voor vroegdetectie en preventie bij KOPP in Vlaamse GGZ-voorzieningen voor volwassenen: een stand van zaken. Ben Kwanten KOPP-Vlaanderen Zesde Vlaams Geestelijk Gezondheidscongres

Nadere informatie

LAC. Inspiratie LAC water. Bied nazorg. Maak afspraken met de watermaatschappijen. Organiseer je LAC-zitting

LAC. Inspiratie LAC water. Bied nazorg. Maak afspraken met de watermaatschappijen. Organiseer je LAC-zitting Maak afspraken met de watermaatschappijen Organiseer je LAC-zitting Ken de WATER-rechten en plichten van je klant Vermijd afsluitingen Maak een draaiboek voor je interne werking LAC Bied nazorg Betrek

Nadere informatie

Toelichting aanvullende regeling Seksuele Gezondheidszorg

Toelichting aanvullende regeling Seksuele Gezondheidszorg Toelichting aanvullende regeling Seksuele Gezondheidszorg Per 1 januari 2012 worden de regelingen Aanvullende Curatieve Soa-bestrijding (ACS) en de Aanvullende Seksualiteitshulpverlening (ASH) geïntegreerd

Nadere informatie

NAAR EEN INTEGRALE AANPAK IN SINT-PIETERS-LEEUW Inspiratiedagen AG I&I VVSG Gent 5/9/2016 Leuven 26/9/2016

NAAR EEN INTEGRALE AANPAK IN SINT-PIETERS-LEEUW Inspiratiedagen AG I&I VVSG Gent 5/9/2016 Leuven 26/9/2016 NAAR EEN INTEGRALE AANPAK IN SINT-PIETERS-LEEUW Inspiratiedagen AG I&I VVSG Gent 5/9/2016 Leuven 26/9/2016 Aanleiding De specifieke realiteit van de Vlaamse Rand: Een grote instroom van nieuwe inwoners

Nadere informatie

Nationaal Actieplan. Soa, hiv en seksuele gezondheid. Doelstellingen

Nationaal Actieplan. Soa, hiv en seksuele gezondheid. Doelstellingen Nationaal Actieplan Soa, hiv en seksuele gezondheid Doelstellingen Pijlers actieplan Seksuele vorming Preventie opsporing en behandeling van soa Preventie opsporing en behandeling van hiv Preventie van

Nadere informatie

Outreach testen activiteiten binnen hiv en soa bestrijding in Amsterdam

Outreach testen activiteiten binnen hiv en soa bestrijding in Amsterdam Outreach testen activiteiten binnen hiv en soa bestrijding in Amsterdam Susanne Drückler Martijn van Rooijen, Bart-Jan Mulder, Kees de Jong, Marianne Craanen Maaike van Veen Niet gepubliceerde data 2015

Nadere informatie

vzw Gezondheidshuis Antwerpse Prostitutie JAARVERSLAG 2004

vzw Gezondheidshuis Antwerpse Prostitutie JAARVERSLAG 2004 GH@PRO vzw Gezondheidshuis Antwerpse Prostitutie JAARVERSLAG 2004 Gezondheidshuis Antwerpse Prostitutie Keistraat 31 Verversrui, 3 vanaf 1 april 2005 2000 Antwerpen 2000 Antwerpen 03-293 95 91 03-294 33

Nadere informatie

Het Centraal AanmeldPunt voor druggebruikers in de gevangenis

Het Centraal AanmeldPunt voor druggebruikers in de gevangenis Het Centraal AanmeldPunt voor druggebruikers in de gevangenis 1. Inhoud van het CAP Het centraal aanmeldpunt drugs of kortweg CAP, wil alle gedetineerden met een drugprobleem ondersteunen in hun zoektocht

Nadere informatie

PEDOFIELE DADEN KIES JE WEL

PEDOFIELE DADEN KIES JE WEL PEDOFIELE E GEVOELENS KIES JE NIET PEDOFIELE DADEN KIES JE WEL STOP IT NOW! 0800 200 50 Bel gratis en anoniem J A A R V E R S L A G 2 0 1 7 2 0 1 8 Beste lezer, Fijn dat je de tijd neemt om het jaarverslag

Nadere informatie

Preventie en voorlichting

Preventie en voorlichting Preventie Preventie en voorlichting Introductie De afdeling preventie geeft voorlichting en advies over genotmiddelen aan jongeren, ouders en professionals. Verslavingszorg verleent hulp aan volwassenen

Nadere informatie

Planning spuitenruil Provincie West-Vlaanderen 2013

Planning spuitenruil Provincie West-Vlaanderen 2013 Planning spuitenruil Provincie West-Vlaanderen 2013 Art. 4. 1. De algemene doelstelling van dit convenant is een bijdrage te leveren aan het preventieve gezondheidsbeleid op het gebied van middelengebruik,

Nadere informatie

Stop it Now! Vlaanderen

Stop it Now! Vlaanderen Stop it Now! Vlaanderen HULP AAN MENSEN MET PEDOFIELE GEVOELENS EN HUN NAASTEN Minne De Boeck, Universitair Forensisch Centrum Nadège Rossignon, I.T.E.R. Workshop - Dag van het slachtoffer 22/02/2018 Overzicht

Nadere informatie

Jaarcijfers 2012. Regionaal Centrum voor Seksuele Gezondheid zuidelijk Zuid-Holland. GGD Hollands Midden GGD Rotterdam-Rijnmond GGD Zuid-Holland-Zuid

Jaarcijfers 2012. Regionaal Centrum voor Seksuele Gezondheid zuidelijk Zuid-Holland. GGD Hollands Midden GGD Rotterdam-Rijnmond GGD Zuid-Holland-Zuid Regionaal Centrum voor Seksuele Gezondheid zuidelijk Zuid-Holland GGD Hollands Midden GGD Rotterdam-Rijnmond GGD Zuid-Holland-Zuid Juni 2013 Samenstelling: Hannelore Götz, arts Maatschappij en Gezondheid

Nadere informatie

Oncologie Kempen 2013 5 oktober 2013 Cultureel Centrum t Schaliken- Herentals Guido Van Hal Centrum voor Kankeropsporing vzw Afdeling Antwerpen

Oncologie Kempen 2013 5 oktober 2013 Cultureel Centrum t Schaliken- Herentals Guido Van Hal Centrum voor Kankeropsporing vzw Afdeling Antwerpen Oncologie Kempen 2013 5 oktober 2013 Cultureel Centrum t Schaliken- Herentals Guido Van Hal Centrum voor Kankeropsporing vzw Afdeling Antwerpen Centrum voor Kankeropsporing Voorheen: hetconsortium van

Nadere informatie

SAMENWERKINGSAKKOORD GENT

SAMENWERKINGSAKKOORD GENT SAMENWERKINGSAKKOORD GENT AANPAK CRISISSITUATIES BIJ MENSEN MET EEN PSYCHISCHE PROBLEMATIEK 1. DEFINITIE VAN EEN CRISISSITUATIE Een crisissituatie is een acute situatie waarbij een redelijk vermoeden bestaat

Nadere informatie

Hiv-poli. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!

Hiv-poli. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee! Hiv-poli U heeft net te horen gekregen dat u hiv-positief bent en bent voor behandeling doorverwezen naar de Hiv-poli in Rijnstate Arnhem. Het is ook mogelijk dat u zelf heeft gekozen om de controlebezoeken

Nadere informatie

Gezinnen ondersteunen op vlak van gezondheid, ontwikkeling en opvoeding van kind(eren) sociale, informele netwerken rondom gezinnen bevorderen en ondersteunen Preventie: problemen (gezondheid, ontwikkeling,

Nadere informatie

Werkinstructie benaderen intermediairs Sense

Werkinstructie benaderen intermediairs Sense Werkinstructie benaderen intermediairs Sense BIJLAGE 7 Voorbeeld van de opzet van de presentatie in PowerPoint BIJLAGE 7 VOORBEELD VAN DE OPZET VAN DE PRESENTATIE IN POWERPOINT] 1 WERKINSTRUCTIE BENADEREN

Nadere informatie

De Meander is er voor mensen die een vraag hebben naar informatie, ondersteuning of begeleiding rond

De Meander is er voor mensen die een vraag hebben naar informatie, ondersteuning of begeleiding rond De Meander is er voor mensen die een vraag hebben naar informatie, ondersteuning of begeleiding rond alcohol, illegale drugs, medicatie en gokken. Doelgroep Meander: Iedereen met problemen in verband met

Nadere informatie

Testen op HIV, ja of nee?

Testen op HIV, ja of nee? Afdeling Verloskunde, locatie AZU Testen op HIV, ja of nee? Informatie voor zwangere vrouwen Wat is HIV, wat is aids en wat zijn de gevolgen tijdens de zwangerschap. HIV is het virus dat de ziekte aids

Nadere informatie

BEREIKEN VAN NIET-DEELNEMERS IN HET BVO BAARMOEDERHALSKANKER AAN DE HAND V/E HERINNERINGSBRIEF VAN DE GMD-HOUDEND HUISARTS. Dr.

BEREIKEN VAN NIET-DEELNEMERS IN HET BVO BAARMOEDERHALSKANKER AAN DE HAND V/E HERINNERINGSBRIEF VAN DE GMD-HOUDEND HUISARTS. Dr. BEREIKEN VAN NIET-DEELNEMERS IN HET BVO BAARMOEDERHALSKANKER AAN DE HAND V/E HERINNERINGSBRIEF VAN DE GMD-HOUDEND HUISARTS Dr. Eliane Kellen EPIDEMIOLOGIE BEVOLKINGSONDERZOEK BAARMOEDERHALSKANKER OPZET

Nadere informatie

INFORMATIEBROCHURE BINNENLANDSE

INFORMATIEBROCHURE BINNENLANDSE INFORMATIEBROCHURE BINNENLANDSE A D O P T I E 1 INLEIDING Wie in zijn praktijk geconfronteerd wordt met een vrouw die ongewenst zwanger is en overweegt haar kind af te staan voor adoptie vindt in deze

Nadere informatie

Subsidiebesteding wetenschappelijk onderzoek

Subsidiebesteding wetenschappelijk onderzoek Subsidiebesteding wetenschappelijk onderzoek Informatie voor onderzoekers en andere betrokkenen Aids Fonds Keizersgracht 392 1016 GB Amsterdam Contactpersoon Marein de Jong, Irene Keizer Titel Beleidsadvies

Nadere informatie

Jaarverslag Regionaal soa centrum Den Haag

Jaarverslag Regionaal soa centrum Den Haag Jaarverslag 2015 Regionaal soa centrum Den Haag Jaarverslag 2015 Regionaal soa centrum Den Haag 1 Mei 2016 Jaarverslag 2015 Regionaal soa centrum Den Haag Inhoudsopgave Jaarverslag 2015 Fout! Bladwijzer

Nadere informatie

PROJECT ZOET ZWANGER DIABETESSYMPOSIUM 18 NOV 2013

PROJECT ZOET ZWANGER DIABETESSYMPOSIUM 18 NOV 2013 PROJECT ZOET ZWANGER DIABETESSYMPOSIUM 18 NOV 2013 INHOUDSTAFEL Achtergrondinformatie Project Zoet Zwanger: situering Resultaten project Zoet Zwanger Samenwerking 1 ste en 2 de lijn Aantal registraties

Nadere informatie

tiemap Ira Insp ge jla BI materialenoverzicht

tiemap Ira Insp ge jla BI materialenoverzicht BIJLAGE inspiratiemap Materialenoverzicht drugs 1 1. Brochures of affiches Hieronder vindt u een lijst met informatieve materialen over cannabis en andere drugs De materialen zijn verkrijgbaar bij VAD.

Nadere informatie

De werking van het Vertrouwenscentrum Kindermishandeling Oost- Vlaanderen. Kristel Bovijn

De werking van het Vertrouwenscentrum Kindermishandeling Oost- Vlaanderen. Kristel Bovijn De werking van het Vertrouwenscentrum Kindermishandeling Oost- Vlaanderen Kristel Bovijn Vertrouwenscentrum Kindermishandeling (VK) Het VK is het meldpunt voor vermoedens van kindermishandeling, -verwaarlozing

Nadere informatie

Soa- poli Kennemerland

Soa- poli Kennemerland Soa- poli Kennemerland PATIENTENinformatie SOA POLI KENNEMERLAND De SOA-poli Kennemerland is een laagdrempelige voorziening die bedoeld is als aanvulling op de reguliere huisartsenzorg. De SOA-poli is

Nadere informatie

Scharlaken Koord: 65.000,00 ( = een gedeeltelijke bijdrage aan het totale programma, zie bijlage offerte Gebaseerd op de werkelijke uren 2011 )

Scharlaken Koord: 65.000,00 ( = een gedeeltelijke bijdrage aan het totale programma, zie bijlage offerte Gebaseerd op de werkelijke uren 2011 ) Aanvraag subsidie Scharlaken Koord 2012 Scharlaken Koord Scharlaken Koord is een christelijke organisatie die sinds 1987 werkzaam is onder prostituees op de Wallen in Amsterdam. Daamaast heeft Scharlaken

Nadere informatie

Preventie en voorlichting

Preventie en voorlichting Preventie en voorlichting Verslavingszorg Preventie en voorlichting Verslavingszorg Mondriaan voor geestelijke gezondheid Verslavingszorg Preventie en voorlichting Doordacht dynamisch! Colofon Tekst Afdeling

Nadere informatie

JIJ EN HET ONDERSTEUNINGS CENTRUM JEUGDZORG.

JIJ EN HET ONDERSTEUNINGS CENTRUM JEUGDZORG. JIJ EN HET ONDERSTEUNINGS CENTRUM JEUGDZORG www.jongerenwelzijn.be INHOUD Wat is een Ondersteuningscentrum Jeugdzorg? 4 Wat doet een Ondersteuningscentrum Jeugdzorg? 6 Advies geven 6 Onderzoeken of de

Nadere informatie

Seksualiteit bij jongeren met een (chronische) aandoening

Seksualiteit bij jongeren met een (chronische) aandoening Seksualiteit bij jongeren met een (chronische) aandoening Op de polikliniek van het Universitair Kinderziekenhuis St Radboud ziekenhuis willen wij je met deze folder informatie geven over seksualiteit

Nadere informatie

Veilig vrijen: hoe doe ik dat? Antwoorden

Veilig vrijen: hoe doe ik dat? Antwoorden Veilig vrijen: doe ik dat? Seks kan fijn zijn. Maar er zitten ook gevaren aan. Je kunt zwanger raken zonder dat je dat wilt. Je kunt ook een geslachtsziekte oplopen. Hoe voorkom je een zwangerschap of

Nadere informatie

snapshots uit onderzoek naar seksuele en reproductieve gezondheid

snapshots uit onderzoek naar seksuele en reproductieve gezondheid snapshots uit onderzoek naar seksuele en reproductieve gezondheid 2 Freedom can not be achieved unless the women have been emancipated form all forms of oppression. Nelson Mandela Beste lezer, Met trots

Nadere informatie

Testen op HIV, ja of nee? Informatie voor zwangere vrouwen

Testen op HIV, ja of nee? Informatie voor zwangere vrouwen Testen op HIV, ja of nee? Informatie voor zwangere vrouwen Wat is HIV, wat is aids en wat zijn de gevolgen tijdens de zwangerschap HIV is het virus dat de ziekte aids veroorzaakt. HIV kan op meerdere manieren

Nadere informatie

Culturele diversiteit en interculturele bemiddeling in de ziekenhuizen. Zohra Chbaral 1

Culturele diversiteit en interculturele bemiddeling in de ziekenhuizen. Zohra Chbaral 1 Culturele diversiteit en interculturele bemiddeling in de ziekenhuizen Zohra Chbaral 1 Vooreerst bedanken we de interculturele bemiddelaars, de coördinatoren interculturele bemiddeling die ons de gegevens

Nadere informatie

Persoonsgerichte bewindvoerders als vriend en vertrouwenspersoon in het herstel van de cliënt

Persoonsgerichte bewindvoerders als vriend en vertrouwenspersoon in het herstel van de cliënt Persoonsgerichte bewindvoerders als vriend en vertrouwenspersoon in het herstel van de cliënt Marianne De Boodt Similes juridisch adviseur Martine De Moor Similes coördinator Kenniscentrum persoonsgerichte

Nadere informatie

Provincieraadsbesluit

Provincieraadsbesluit 6 e Directie Dienst 62 Gezondheid Provincieraadsbesluit betreft verslaggever PARTNERGEWELD subsidiëren van 3 centra voor algemeen welzijnswerk voor de hulpverlening in het kader van de integrale projecten

Nadere informatie

Actie ter ondersteuning van de federale beleidsnota drugs

Actie ter ondersteuning van de federale beleidsnota drugs FEDERAAL WETENSCHAPSBELEID Wetenschapsstraat 8 B-1000 BRUSSEL Tel. 02 238 34 11 Fax 02 230 59 12 www.belspo.be Actie ter ondersteuning van de federale beleidsnota drugs Projectformulier ten behoeve van

Nadere informatie

Combinatiepreventie voor hiv

Combinatiepreventie voor hiv Combinatiepreventie voor hiv GEDRAGSMATIGE ASPECTEN STRUCTURELE DIMENSIE Tom Platteau Seksuoloog ITG DEPARTMENT OF CLINICAL SCIENCES Verminderen van transmissie door onveilig gedrag aan te pakken Voorbeelden?

Nadere informatie

Voorstelling Initiatief vrijwillige bewindvoering

Voorstelling Initiatief vrijwillige bewindvoering Voorstelling Initiatief vrijwillige bewindvoering Martine De Moor Coördinator initiatief vrijwillige bewindvoering Brussel/21 maart 2019 Initiatief vrijwillige bewindvoering is genomen in 1997 maakt deel

Nadere informatie

Aan de ouders of wettelijk vertegenwoordigers van Naam Straat Gemeente. Integrale jeugdhulp is gestart op 1 maart Wat betekent dit voor uw kind?

Aan de ouders of wettelijk vertegenwoordigers van Naam Straat Gemeente. Integrale jeugdhulp is gestart op 1 maart Wat betekent dit voor uw kind? Aan de ouders of wettelijk vertegenwoordigers van Naam Straat Gemeente UW KENMERK CONTACTPERSOON E-MAIL dossiernummer Zie achteraan bijlage ONS KENMERK TELEFOON BIJLAGEN Start integrale jeugdhulp 1 17

Nadere informatie

Symposium woondag 6/12

Symposium woondag 6/12 Mobiel Team Symposium woondag 6/12 Sociaal project welzijn en gezondheid in de provincie Antwerpen : Preventie van thuisloosheid van mensen met een psychiatrische problematiek in regio Mechelen-Lier Multiteam

Nadere informatie

Maak er werk van! Een overzicht van ons aanbod voor (jong)volwassenen, ouders, professionelen en werkgevers & collega s

Maak er werk van! Een overzicht van ons aanbod voor (jong)volwassenen, ouders, professionelen en werkgevers & collega s Maak er werk van! Een overzicht van ons aanbod voor (jong)volwassenen, ouders, professionelen en werkgevers & collega s Projectmedewerkers Sofie Thielemans, Yana Tilleman en Lentl Van Aken In opdracht

Nadere informatie

Preventie van. Wat u moet weten over. baarmoederhalskanker. Deze brochure bevat informatie over baarmoederhalskanker,

Preventie van. Wat u moet weten over. baarmoederhalskanker. Deze brochure bevat informatie over baarmoederhalskanker, Preventie van baarmoederhalskanker Wat u moet weten over baarmoederhalskanker Deze brochure bevat informatie over baarmoederhalskanker, een ziekte die kan voorkomen worden. Spreek er over met uw arts,

Nadere informatie

Kenniscentrum Persoonsgerichte Bewindvoering

Kenniscentrum Persoonsgerichte Bewindvoering Kenniscentrum Persoonsgerichte Bewindvoering Marianne De Boodt Similes juridisch adviseur Martine De Moor Similes coördinator Persoonsgerichte Bewindvoering Leuven 18 oktober 2014 www.similes.be Kenniscentrum

Nadere informatie

Hoe wordt gezinsplanning onderdeel van je begeleiding als hulpverlener?

Hoe wordt gezinsplanning onderdeel van je begeleiding als hulpverlener? Hoe wordt gezinsplanning onderdeel van je begeleiding als hulpverlener? Inleiding Liesbet Meyvis Nele Van Assche Ilse Bellens Stad Antwerpen OCMW Antwerpen Stad Antwerpen Dienst Gezondheid Jongerendienst

Nadere informatie

Hiv in België, hiv-tests, HelpCenter Eerste bilan nieuwe hiv-patiënt

Hiv in België, hiv-tests, HelpCenter Eerste bilan nieuwe hiv-patiënt Hiv in België, hiv-tests, HelpCenter Eerste bilan nieuwe hiv-patiënt Kristien Wouters Instituut voor Tropische Geneeskunde Cursus hiv en aids, de multi-disciplinaire aanpak Les 3 4 maart 2008 www.itg.be

Nadere informatie

Algemeen. Gemeente: Hasselt. Provincie: Limburg. Naam van het lokaal loket: Lokaal Loket Kinderopvang Hasselt

Algemeen. Gemeente: Hasselt. Provincie: Limburg. Naam van het lokaal loket: Lokaal Loket Kinderopvang Hasselt Algemeen Gemeente: Hasselt Provincie: Limburg Naam van het lokaal loket: Lokaal Loket Kinderopvang Hasselt Contactgegevens: Wendy Souvereyns, Loket.kinderopvang@hasselt.be, 0486/586940 Werkingsgebied:

Nadere informatie

SEKSUEEL GEDRAG. Jongerenmonitor % geslachtsgemeenschap. Klas 2. Klas 4. 55% altijd een condoom gebruikt

SEKSUEEL GEDRAG. Jongerenmonitor % geslachtsgemeenschap. Klas 2. Klas 4. 55% altijd een condoom gebruikt IJsselland SEKSUEEL GEDRAG Jongerenmonitor 2015 7% geslachtsgemeenschap gehad 10.163 jongeren School Klas 2 13-14 jaar Klas 4 15-16 jaar 49% negatieve houding homoseksualiteit 55% altijd een condoom gebruikt

Nadere informatie

Protocol grensoverschrijdend gedrag en instellingsbesluit vertrouwenscommissie

Protocol grensoverschrijdend gedrag en instellingsbesluit vertrouwenscommissie Stichting Don Bosco Werken Nederland - Pomphulweg 106-7346 AN Hoog Soeren 055-519 15 35 - www.donboscowerken.nl - donboscowerken@donbosco.nl Protocol grensoverschrijdend gedrag en instellingsbesluit vertrouwenscommissie

Nadere informatie

6 SOA en HIV in de regio Gelre-IJssel

6 SOA en HIV in de regio Gelre-IJssel 6 SOA en HIV in de regio Gelre-IJssel Seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA) zijn infectieziekten die door intiem seksueel contact kunnen worden overgedragen. Omdat iemand een SOA kan hebben, zonder

Nadere informatie

Allemaal (een beetje) anders Jongeren, seksualiteit en culturele diversiteit

Allemaal (een beetje) anders Jongeren, seksualiteit en culturele diversiteit Permanente Vorming Actuele Filosofie 2007-2008 Seksualiteit, Globalisering en Ethiek Allemaal (een beetje) anders Jongeren, seksualiteit en culturele diversiteit Telidja Klaï Sensoa & Vrije Universiteit

Nadere informatie

Dementiepoli. Ouderen

Dementiepoli. Ouderen Dementiepoli Ouderen Dementiepoli Informatie voor cliënten, familie en betrokkenen Met deze folder willen we u en uw familieleden en/of verzorgers graag informeren over de gang van zaken bij de dementiepoli.

Nadere informatie

Procedure seksueel grensoverschrijdend gedrag

Procedure seksueel grensoverschrijdend gedrag VERSIE WIJZIGING GOEDGEKEURD RMW GEPUBLICEERD 0-23-06-2015 1. Doel OCMW Maldegem respecteert de integriteit van de gebruiker en neemt maatregelen om deze te waarborgen. OCMW Maldegem neemt in het bijzonder

Nadere informatie

Cultuur sensitief counselen over hiv ( testen) bij Subsaharaanse Afrikaanse migranten (SAM)

Cultuur sensitief counselen over hiv ( testen) bij Subsaharaanse Afrikaanse migranten (SAM) Cultuur sensitief counselen over hiv ( testen) bij Subsaharaanse Afrikaanse migranten (SAM) Dr Kristien Wouters, Dr Christiana Nöstlinger Instituut voor Tropische Geneeskunde / Helpcenter ITG Avondseminarie

Nadere informatie

> Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG

> Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Rijnstraat 50 2515 XP DEN HAAG T 070 340 79 11 F 070 340 78

Nadere informatie

Hoe kunnen de Huizen van het Kind en het samenwerkingsverband Geïntegreerd Breed Onthaal elkaar versterken?

Hoe kunnen de Huizen van het Kind en het samenwerkingsverband Geïntegreerd Breed Onthaal elkaar versterken? Hoe kunnen de Huizen van het Kind en het samenwerkingsverband Geïntegreerd Breed Onthaal elkaar versterken? Dirk Van Noten en Inne Devos Departement Welzijn, Volksgezondheid en gezin Afdeling Welzijn en

Nadere informatie

KENNISMAKING MET TELE-ONTHAAL WEST-VLAANDEREN. Kortrijk, donderdag 12 februari 2015

KENNISMAKING MET TELE-ONTHAAL WEST-VLAANDEREN. Kortrijk, donderdag 12 februari 2015 KENNISMAKING MET TELE-ONTHAAL WEST-VLAANDEREN Kortrijk, donderdag 12 februari 2015 EEN KENNISMAKING MET TELE-ONTHAAL 2 TELEFONISCHE EN CHATHULP TELEFONISCHE HULP 24 uur op 24 uur 7 dagen op 7 Via het gratis

Nadere informatie

Huizen van het Kind. Gezinnen ondersteunen in hun kracht

Huizen van het Kind. Gezinnen ondersteunen in hun kracht Huizen van het Kind Gezinnen ondersteunen in hun kracht Een noodzakelijke, natuurlijke evolutie ondersteund door een nieuwe regelgeving www.huizenvanhetkind.be Doelstelling Hoe Regels Doelstelling Hoe

Nadere informatie

Hulpverlening in de politiecel. Medewerking SODA aan Fortuna-acties 17 juni 2009

Hulpverlening in de politiecel. Medewerking SODA aan Fortuna-acties 17 juni 2009 Hulpverlening in de politiecel Medewerking SODA aan Fortuna-acties 17 juni 2009 Hulpverlening in politiecel - Wat is het doel van Fortuna-acties - Ervaring in het buitenland - Voorbereiding - Aanbod SODA

Nadere informatie

JEUGDGEZONDHEIDSZORG 4-19 JAAR

JEUGDGEZONDHEIDSZORG 4-19 JAAR JEUGDGEZONDHEIDSZORG 4-19 JAAR EEN GEZONDE JEUGD HEEFT DE TOEKOMST Kinderen zijn lichamelijk, geestelijk en sociaal voortdurend in ontwikkeling. Bij de meeste kinderen gaat dit zonder al te grote problemen.

Nadere informatie

Dementiepoli. Ouderen

Dementiepoli. Ouderen Dementiepoli Ouderen Dementiepoli Informatie voor cliënten, familie en betrokkenen Met deze folder willen we u en uw familieleden en/of verzorgers graag informeren over de gang van zaken bij de dementiepoli.

Nadere informatie

Anticonceptie en zwangerschap

Anticonceptie en zwangerschap Hoofdstuk 5 Ciel Wijsen & Hanneke de Graaf Anticonceptie en zwangerschap In Nederland is het aanbod van diverse anticonceptiemethoden groot. De keuze die vrouwen maken voor een bepaalde methode is belangrijk

Nadere informatie

Netwerk. Verschillende oriëntatie- en behandelcentra : Ambulant Dagcentra Sociale werkplaatsen

Netwerk. Verschillende oriëntatie- en behandelcentra : Ambulant Dagcentra Sociale werkplaatsen - Verschillende oriëntatie- en behandelcentra : Ambulant Dagcentra Sociale werkplaatsen Netwerk Residentieel Crisisinterventiecentrum TG en TG dubbeldiagnose Residentieel kortdurend programma voor jongeren

Nadere informatie