vzw Gezondheidshuis Antwerpse Prostitutie JAARVERSLAG 2006

Transcriptie

1 vzw Gezondheidshuis Antwerpse Prostitutie JAARVERSLAG 2006 Gezondheidshuis Antwerpse Prostitutie Verversrui, Antwerpen ghapro@telenet.be

2 Het team van vzw wenst eerst en vooral haar dank te betuigen aan de stad Antwerpen, de Vlaamse Gemeenschap administratie gezondheidszorg, en de Universiteit Antwerpen, voor de financiering en ondersteuning van haar werking. Tevens wil de CERA bank bedanken voor haar financiële steun in Hartelijk dank ook aan alle organisaties en particulieren die in 2006 meewerken aan het welslagen van de werking van vzw. In het bijzonder bedanken we de vrijwilligers Geert van der Borght die als boekhouder ondersteuning geeft en Katrien Vanhalle die als advocate juridisch advies verleent aan het team van en de sekswerkers, en Hilde Desloovere voor de layout van het jaarverslag. Tot slot gaat onze oprechte dank uit naar de sekswerkers van de provincie Antwerpen voor het vertrouwen dat zij in onze organisatie stellen. 2

3 INHOUDSTAFEL 1. Samenvatting... p 6 2. Voorstelling Gh@pro... p 8 3. Situering... p 9 4. Financiering... p 9 5. Doel... p 9 6. Werkwijze... p Reden van bestaan... p Hulpverleningsaanbod... p Resultaatsgebied outreach... p 12 Opdracht I: het preventie aanbod aanbieden op nieuwe werkplaatsen en minimaal een keer per jaar contacteren. Tijdens de werkplaatsbezoeken contacten leggen met nieuwkomers en contacten met gekende personen onderhouden. Opdracht II: het aanbod aanbieden op gekende werkplaatsen en minimaal 1 keer per jaar contacteren. Tijdens de werkplaatsbezoeken contacten leggen met nieuwkomers en contacten met gekende personen onderhouden. Opdracht III: Permanentie verzekeren in het inloopcentrum. Tijdens de bezoeken contacten met gekende personen onderhouden en hen stimuleren om nieuwkomers aan te brengen. Indicator 1: Beschrijving van hoe nieuwe werkplaatsen worden gecontacteerd...p 12 Indicator 2: Beschrijving van aantal, aard, en ligging van de bezochte en...p 12 geïdentificeerde werkplaatsen Indicator 3: Aantal personen dat een arts of hulpverlener kent buiten Gh@pro,...p 14 bij wie men terecht kan voor gezondheidsproblemen en psychosociale problemen in het beroep. Indicator 4: Aantal gerealiseerde contacten met de doelgroep (nieuwe en...p 14 gekende werkplaatsen samen) Indicator 5: Beschrijving van de doelgroep naar geslacht, leeftijd, herkomst,...p 14 werkvorm, verloop en andere relevante data 3

4 10. Resultaatsgebied Informatie geven... p 16 Opdracht IV: Informatie aanreiken aan de doelgroep rond gebruik van condoom en correct glijmiddel en juiste strategie bij condoomfalen Indicator IV.1: Beschrijving van hoe de informatie wordt aangereikt... p 16 Indicator IV.2: Aantal personen dat condoom en correct glijmiddel gebruikt en de... p 16 juiste strategie toepast bij condoomfalen (opsplitsing tussen gekende en nieuwe personen) Opdracht V: Informatie aanreiken aan de doelgroep rond gebruik van anticonceptief middel Indicator V.1: beschrijving van hoe de informatie wordt aangereikt... p 17 Indicator V.2: Aantal personen dat de juiste strategie op vlak van anticonceptie... p 17 gebruikt (opsplitsing tussen nieuwe en gekende personen) Opdracht VI: Informatie aanreiken aan de doelgroep rond eigen hulpverlening en bestaande hulpverlening in de regio van de werkplaats Indicator VI.1: beschrijving van hoe de informatie wordt aangereikt... p 17 Indicator VI.2: het aantal bereikte personen inzake informatieverstrekking over het... p 18 eigen hulpverleningsaanbod Indicator VI.3: aantal doorverwijzingen in vergelijking met het totaal aantal... p 18 contacten per jaar. Indicator VI.4: beschrijving van de aard van de doorverwijzing (kwalitatief en... p 19 kwantitatief) 11. Resultaatsgebied vaardigheidsontwikkeling... p 20 Opdracht VII: Aanzetten tot juiste gebruik van condoom, correct glijmiddel en anticonceptief middel en de juiste strategie bij condoomfalen Indicator: Aantal personen dat condoom en correct glijmiddel gebruikt en juiste... p 20 strategie toepast bij condoomfalen (opsplitsing tussen gekende en nieuwe personen) 12. Resultaatsgebied ondersteunen van implementatie door middel van netwerking,... p 21 samenwerking en advocacy Indicator: Overzicht van de genomen initiatieven hiertoe met samenstelling... p 21 van het netwerk, frequentie en aard van het contact 4

5 13. Resultaatsgebied screening en vaccinaties... p 24 Opdracht VIII: het voorzien van een aangepast gezondheidsaanbod inzake beroepsgebonden risico s van de doelgroep, waarbij de nadruk ligt op het preventief handelen, inzonderheid de screenig SOI en cervixkanker. Indicator VIII.1: Beschrijving van de gehanteerde screeningsmethoden en adviezen... p 24 Indicator VIII.2: Aantal personen dat jaarlijks een preventief onderzoek doet... p 24 (bevraging bij nieuwe en gekende personen) Indicator VIII.3: Aantal uitgevoerde screeningsonderzoeken op aantal... p 24 verschillende personen (nieuwe en gekende opgesplitst) Opdracht IX: het voorzien van een aangepast gezondheidsaanbod inzake beroepsgeboden risico s van de doelgroep, waarbij de nadruk ligt op het preventief handelen, inzonderheid de vaccinatie tegen hepatitiis B. Indicator IX.1: beschrijving van de gehanteerde vaccinatiemethodes... p 25 Indicator IX.2: Aantal gevaccineerde personen in vergelijking met het... p 25 aantal kandidaten na screening 14. Resultaatsgebied Evaluatie van interventies... p 26 Indicator 1: jaarlijks rapport met vermelding van gegevens relevant... p 26 voor zelfevaluatie, voor beleid en voor expertise ontwikkeling 15. Specifiek medisch aanbod... p Planning p Bijlagen... p 29 5

6 1. SAMENVATTING Sekswerkers zijn blootgesteld aan gezondheids- en andere risico s, waaronder Seksueel Overdraagbare Infecties (SOI), geweld, ongewenste zwangerschap, alcohol- en druggebruik. Vaak zijn er barrières om beroep te doen op de reguliere gezondheidszorg en andere hulpverlening. Er is dus nood aan specifieke (medische en psychosociale) hulpverlening voor deze kwetsbare doelgroep. vzw, Gezondheidshuis Antwerpse prostitutie, biedt preventieve medische en sociaal georiënteerde hulp voor problemen gerelateerd aan het beroep. Het accent ligt vooral op het geven van een preventieboodschap, gezondheidsvoorlichting en opvoeding. Daarnaast behoort vroegtijdige opsporing en behandeling van SOI tot de prioriteiten. Door de sekswerkers te benaderen vanuit het beroepsrisico en hen op anonieme wijze de kans te bieden zich te laten onderzoeken, heeft de werking van vzw een niet te onderschatten impact op de seksuele gezondheid van de algemene bevolking van de provincie. Door de sekswerkers te beschermen en behandelen indien nodig, worden immers ook de klanten gevrijwaard van SOI en indirect hun partners thuis. In dezelfde context blijven we aandringen op het concipiëren en implementeren van een campagne gericht naar klanten van prostitué(e)s. vzw werkt met een mobiele equipe, een multidisciplinair team, bestaande uit een arts, een sociaalverpleegkundige en een outreacher. Er wordt consultatie gehouden in alle verschillende sectoren van prostitutie: raamprostitutie in het Schipperskwartier, privé-huizen en bars in de provincie Antwerpen en jongensprostitutie in de buurt van het Stadspark. Verder is er de mogelijkheid tot consultatie in de consultatieruimte van het gezondheidshuis in het Schipperskwartier, waar ook mensen zonder vaste werkplaats terecht kunnen. Sinds de start van het pilootproject in 1999 tot einde 2006 werden in totaal 2466 mensen bereikt. In 2006 werden 469 nieuwe sekswerkers gezien individuele medische consultaties werden uitgevoerd bij een totaal van 1054 sekswerkers, nieuw en in follow-up. Er waren 1017 contacten met sekswerkers voor andere dan medische problemen. De nieuw bereikte personen zijn van 53 verschillende landen afkomstig. Het aantal gekende personen die verder werden opgevolgd, steeg van 494 in 2005 naar 585 in Additioneel werden 1017 niet medische consulten geregistreerd. Het aantal SOI dat werd gediagnosticeerd lag in 2006 erg laag, vergelijkbaar met de algemene bevolking. Het is duidelijk dat met een specifiek aanbod van gezondheidszorg goede resultaten kunnen bekomen worden. Meer dan de helft van de vrouwelijke sekswerkers laat ook het preventief gynaecologisch onderzoek bij vzw uitvoeren. Slechts 42% immers van de sekswerkers hebben een eigen huisarts waarvan maar 20% op de hoogte is van het beroep. Voor de eerste keer werd In 2006 een reeks lessen gegeven aan hulpverleners die met vzw contact hebben of bij vzw werken over SOI en prostitutie en over druggebruik en prostitutie. Naast de medische hulpverlening, is er in de loop der jaren ook een stevig sociaal netwerk uitgebouwd met eigen dienstverlening of efficiënte doorverwijzing voor problemen rond illegaliteit, mutualiteit, sociale zekerheid enzovoort. Dit jaar is duidelijk de psycho-sociale hulpverlening erg uitgegroeid binnen de vzw. Er werden 1017 consulten genoteerd voor andere dan medische problemen! De aard van de consulten is zeer uiteenlopend. vzw probeert nu om deze vraag zo goed mogelijk te beantwoorden en een uitbreiding van dit aspect is dan ook mogelijks aan de orde in het volgende werkingsjaar. De Stad Antwerpen biedt met het voorstel om een bijkomend sociaal luik aan vzw te koppelen een oplossing voor deze toch wel nijpende nood. 6

7 Wegens het stijgend aantal doorverwijzingen en de intense netwerking, werd in 2006 een brochure gemaakt over de werking van vzw ter informatie voor andere professionele hulpverleners. Uit onze ervaring is duidelijk dat er momenteel in de provincie Antwerpen geen ander gelijkaardig hulpverleningsaanbod bestaat. Bovendien is het potentieel van de te bezoeken werkplaatsen nog steeds groter dan wat het team met de huidige mensen en middelen kan realiseren. Voor 2007 zal verder een evenwicht moeten worden gezocht tussen vraag en aanbod op maat. 7

8 2. VOORSTELLING VZW vzw, Gezondheidshuis Antwerpse Prostitutie Verversrui Antwerpen 03/ / / ghapro@telenet.be Team Anne Vercauteren: Leen Lettany: Micheline Manfroid: sociaal verpleegkundige en coördinator (100% FTE) sociaal verpleegkundige (50% FTE) outreacher (60% FTE) Dalyia Karagula: arts (60% FTE) van 01/01/2006 tot 29/02/2006 Elke Leuridan: arts (60% FTE) tot 30/09/2006 Catherine Schodts: arts (50% FTE) vanaf 15/09/2006 Karen Smets: arts (60% FTE) vanaf 15/04/2006 Pierre Van Damme: voorzitter 8

9 3. SITUERING In 1999 werd een pilootproject opgestart vanuit de dienst Epidemiologie en Sociale Geneeskunde van de Universiteit Antwerpen op initiatief van Prof. Dr. Pierre Van Damme en Mevr. Anne Vercauteren, in samenwerking met de vzw Payoke. Aanvankelijk was het hoofddoel een vaccinatie campagne tegen hepatitis B (geelzucht) te implementeren. Hepatitis B is één van de levensbedreigende infecties waar personen met wisselende seksuele partners een belangrijk risico op lopen via seksueel contact. Het project werd stilaan aangewend om een vertrouwensrelatie met sekswerkers op te bouwen en aanvullende informatie over gezondheid en gezondheidsrisico s te geven; kortom, de hepatitis B vaccinatie paste in een breder Gezondheidsvoorlichting en Opvoeding (GVO)project. Daarom werd in mei 2002 de vzw Gh@pro opgericht ten behoeve van de sekswerkers in de Provincie Antwerpen met als doelstelling een geïntegreerde preventieve hulpverlening aan sekswerkers aan te bieden, zowel op gebied van gezondheid, als op psychisch, sociaal en juridisch vlak. We baseren ons hiertoe op het model van de arbeidsgeneeskunde. 4. FINANCIERING De vzw Gh@pro ontving van de stad Antwerpen subsidies voor 2006 via het Grootstedenbeleid. In het kader van de steun door Stad Antwerpen werd ook het gezondheidshuis gebouwd in het Schipperskwartier waar Gh@pro vzw vanaf maart 2005 onderdak kreeg. Voor de periode werd het project opnieuw goedgekeurd en ondersteund door de Vlaamse Gemeenschap via een convenant. Voor 2006 ontvingen we van de Vlaamse Gemeenschap subsidies. Van de CERA bank ontving Gh@pro vzw een eenmalige financiering van 1500 voor de uitbreiding van het computerpark. 5. DOEL VAN VZW GH@PRO De vereniging heeft tot doel: - Het bevorderen van de preventieve gezondheidszorg en hulpverlening voor sekswerkers: mannen en vrouwen. - Het uitwerken van een doorverwijssysteem voor juridische en/of sociaal/psycho-sociale hulpverlening. - Het oprichten en verder uitbouwen van een geïntegreerde zorg voor sekswerkers op preventief medisch, sociaal, juridisch en psycho-sociaal vlak. - De implementatie en evaluatie van een hepatitis B vaccinatieprogramma voor sekswerkers in Antwerpen. 9

10 6. WERKWIJZE De sekswerkers worden benaderd via hun beroep. SOI worden gezien als professionele risico s en aandoeningen. Via een mobiele equipe worden de sekswerkers bereikt op of in de buurt van hun werkplaats. Bovendien is er bijna dagelijks mogelijkheid tot raadpleging in onze eigen consultatieruimte. De mobiele equipe is een multidisciplinair team, bestaande uit een arts en een sociaal verpleegkundige. Voor sommige subpopulaties wordt het team aangevuld met een outreacher die het voorbereidende werk doet en contacten legt met de doelgroep. De kern van deze werkwijze, is het hulpverleningsaanbod actief naar de doelgroep brengen, waarbij de sekswerker benaderd wordt vanuit zijn/haar beroepsrisico. Door de hulpverlening te organiseren op de werkplaats, vallen er barrières weg. Er kan gesproken worden in een vertrouwelijke sfeer, over de specifieke problemen verbonden aan het beroep. Outreachers-activiteit is van cruciaal belang voor het welslagen van het project op langere termijn. De outreachers gaan sekswerkers opzoeken op hun werkplek. Ze geven hen informatie en voorlichting en organiseren contacten met de arts, al dan niet in het gezondheidshuis. Zonder dit arbeidsintensieve werk kunnen niet dezelfde resultaten bereikt worden. De 'mobiele equipe' past in een flexibel model dat kan inspelen op de typische lokale noden van bepaalde steden en/of buurten. Belangrijk is dat anonimiteit en vertrouwelijkheid worden gewaarborgd. Alle contacten worden zodanig geregistreerd dat een goede opvolging mogelijk is, zonder dat aan de anonimiteit van de sekswerker geraakt wordt. De gegevens van het vaccinatie- en screeningsprogramma worden nauwgezet bijgehouden en opgevolgd. De aangeboden diensten worden gratis georganiseerd. De reden hiervoor is tweeërlei: sommige sekswerkers kunnen zich geen testen veroorloven via de reguliere preventieve dienstverlening. En het systeem waarborgt de onafhankelijkheid van de werking. Indien nodig zal het team actief doorverwijzen en desgewenst zelf de contacten maken met de bestaande reguliere hulpverlening. In de praktijk wordt getracht de prestaties te meten aan de hand van een lijst van doelstellingen en indicatoren waarvan onze organisatie gebruik maakt voor rapportering aan de Vlaamse Gemeenschap. 7. REDEN VAN BESTAAN Zowel de preventieve als de curatieve reguliere gezondheidszorg, zijn vaak moeilijk bereikbaar voor sekswerkers en kunnen dikwijls niet specifiek ingaan op hun noden. Voor sommigen zijn de werkomstandigheden zodanig, dat ze niet in de bestaande gezondheidszorg passen (lange werkdagen, soms zeven dagen per week, de onmogelijkheid om de werkplaats te verlaten, onbekendheid met het lokale hulpverleningsaanbod, taalproblemen, ed.). Bovendien is er vaak een negatieve houding bij de reguliere hulpverleners waardoor sekswerkers hun beroep niet meedelen. Daardoor kunnen ze beroepsspecifieke problemen niet bespreken. Ongeveer 42% van de personen die gekend zijn bij Gh@pro vzw, vermelden een eigen huisarts en deze is slechts in 20% van de gevallen op de hoogte van het beroep. Buiten de gediagnosticeerde SOI, zijn ook vele andere gezondheidsproblemen aanwezig, zoals een groot aantal abortussen door moeilijke toegang tot anticonceptie, verwondingen door fysiek geweld, alcohol- en druggebruik,... Het is van groot belang deze personen een specifieke hulpverlening aan te bieden, waarbij rekening gehouden wordt met al deze problemen. 10

11 8. HULPVERLENINGSAANBOD Alle sekswerkers worden ingelicht over SOI, over het belang van vaccinatie tegen hepatitis B, over overdracht van infectieziekten en risico s, over veilig vrijen en het gebruik van condooms en glijmiddel in hun professionele seksuele relaties. Geïnteresseerden kunnen zich laten screenen (via een bloed- en een urinestaal) op Hepatitis B, hiv, Syfilis, Gonorroe en Chlamydia. Ook gratis gynaecologisch onderzoek is mogelijk (kankeruitstrijkje en opsporing van infecties). Er wordt in de mate van het mogelijke (taalproblemen, tijdsnood, ) een vragenlijst afgenomen met vragen over demografie, medische voorgeschiedenis, professionele infectierisico s en aard van seksuele contacten. Tijdens deze gesprekken ligt het accent vooral op het geven van een preventieboodschap en gezondheidsvoorlichting en -opvoeding. Er wordt over verschillende mogelijkheden van anticonceptie gesproken. Tijdens een tweede medische visite worden de resultaten overlopen. In geval van afwezigheid van bescherming tegen hepatitis B krijgt men de kans zich te laten vaccineren. Indien andere SOI worden vastgesteld, wordt een behandeling ingesteld als er geen verdere gespecialiseerde hulp noodzakelijk blijkt. Er is ook ruimte om in te gaan op vragen, eventueel door te verwijzen naar andere professionele instanties (psychosociaal, juridisch,...) of de tweede lijn gezondheidszorg en aandacht te besteden aan algemene GVO-aspecten (hygiëne, condoomgebruik, SOI, veilig werken, ). Er volgen nog visites voor de tweede en de laatste vaccinatie, 1 maand en 4 tot 6 maanden na de eerste vaccinatie. Een maand na de toediening van het laatste vaccin wordt opnieuw een bloedafname uitgevoerd om de immunologische respons na te gaan. Tevens wordt er, indien gewenst, opnieuw gescreend op de verschillende infecties. Wanneer het hele schema is afgelopen, kan men steeds terugkomen voor een nieuwe controle: bloed, urine of gynaecologisch onderzoek. Er wordt aangeraden om de zes maanden een controle te laten uitvoeren, of eerder bij risico (vb. klapcondoom, ). De vaccinatie bestaat uit het toedienen van 3 dosissen tegen hepatitis B. In 2006 werd opnieuw gekozen voor Engerix B. Een deel van de vaccinaties werden de voorbije jaren uitgevoerd in het kader van een studie rond verkorting van het hepatitis B vaccinatie schema. De analyse van de gegevens bevestigt dat een even goede bescherming en even hoge couverture van vaccinatie wordt bekomen indien een verkort schema wordt toegepast dan wel het langere schema. Meer uitleg over deze studie in de bijlagen. 11

12 9. RESULTAATSGEBIED OUTREACH Opdracht I : het preventie aanbod aanbieden op nieuwe werkplaatsen en minimaal een keer per jaar contacteren. Tijdens de werkplaatsbezoeken contacten leggen met nieuwkomers en contacten met gekende personen onderhouden. Opdracht II: het aanbod aanbieden op gekende werkplaatsen en minimaal 1 keer per jaar contacteren. Tijdens de werkplaatsbezoeken contacten leggen met nieuwkomers en contacten met gekende personen onderhouden. Opdracht III: Permanentie verzekeren in het inloopcentrum. Tijdens de bezoeken contacten met gekende personen onderhouden en hen stimuleren om nieuwkomers aan te brengen. Indicator 1: Beschrijving van hoe nieuwe werkplaatsen worden gecontacteerd De werkplaatsen kunnen opgedeeld worden in 4 grote werkvormen: raamprostitutie (R), bars (B), privé huizen (P) en straat- en café- prostitutie (S). Escorte (E) is nog een aparte sector die eerder moeilijk bereikbaar is. Voor iedere sector bestaat een aparte manier om nieuwe werkplaatsen te bereiken of te contacteren. Algemeen kunnen we stellen dat met de groeiende bekendheid van Gh@pro vzw, de mond-aan-mond reclame toeneemt tussen de sekswerkers onderling. Voor sommige sectoren wordt gebruik gemaakt van outreachers die informatie geven over Gh@pro vzw en geïnteresseerde personen naar een afgesproken consultatie of naar de consultatie van Gh@pro vzw zelf brengen of sturen. Bars en privéhuizen worden gevonden en gecontacteerd via het internet en via lokale krantjes. Medewerkers van Gh@pro vzw bekijken deze informatiebronnen regelmatig en nieuwe werkplaatsen worden telefonisch gecontacteerd. Bij interesse voor het aanbod, wordt een folder opgestuurd en nadien wordt een afspraak gemaakt om een eerste bezoek te brengen aan de nieuwe bar of privé. Indicator 2: Beschrijving van aantal, aard en ligging van de bezochte en geïdentificeerde werkplaatsen De werkplaatsen kunnen opgedeeld worden in voornoemde 4 grote werkvormen. Figuur: alle sekswerkers per sector, die in 2006 door Gh@pro vzw werden bezocht of in het gezondheidscentrum kwamen, nieuw en follow-up (N=1054). Opdrachten en indicatoren zoals in de convenant met de Vlaamse Gemeenschap vastgelegd. 12

13 a/ Raamprostitutie De outreacher van vzw gaat de sekswerkers in de ramen opzoeken en informeren over het gezondheidsproject. De mobiele equipe bezoekt de ramen elke vrijdagnamiddag en tweemaal per maand woensdagavond. Verder is er mogelijkheid tot raadpleging op afspraak meerdere malen per week in het gezondheidshuis. Er kwamen 161 sekswerkers uit de raamprostitutie van het Schipperskwartier voor het eerst op raadpleging bij vzw in 2006, waaronder 11 mannen (deze mannen zijn travestie of transseksueel). 208 personen die al vroeger gekend waren, werden verder opgevolgd in In totaal werden dus 369 sekswerkers uit de raamprostitutie door vzw onderzocht in De outreacher voor het schipperskwartier had contact met 427 gekende sekswerkers bij vzw. Er werden 138 nieuwe personen aangesproken over het aanbod van vzw door de outreacher. b/ Bars Een of twee maal per maand wordt s avonds een bezoek aan bars in de provincie georganiseerd. Gedurende 2006 werden 16 dergelijke avonden georganiseerd, met bezoek van verschillende bars per avond. In de bars werden 65 mensen voor het eerst bereikt in 2006 en 73 personen in follow-up gevolgd in 22 verschillende bars, waarvan 11 nieuwe bars in In totaal werden dus 138 personen in deze sector gezien door Gh@pro vzw in Ongeveer alle meisjes in deze bars laten zich testen, vaccineren en verder opvolgen in verband met SOI screening en andere. Deze bars zijn gelegen in de stad Antwerpen, Groot- Antwerpen en de gemeenten Turnhout, Beerse, Geel, Grobbendonk, Herentals, Nijlen, Rijkevorsel, Schilde, Schoten, Wijnegem en Waarloos. c/ Privé-huizen Eén dag per week wordt gereserveerd voor bezoek aan privé-huizen en massagesalons met de mobiele equipe, gegroepeerd volgens geografische bereikbaarheid in de volledige provincie. In 2006 werden 40 verschillende privé-huizen bezocht waarvan 8 nieuwe huizen. Daarnaast werden 12 verschillende massagesalons bezocht, waaronder 4 nieuwe plaatsen. Ze zijn gelegen in Antwerpen (stad), Aartselaar, Antwerpen Linkeroever, Berchem, Boom, Borsbeek, Bouwel, Deurne, Geel, Grobbendonk, Kontich, Mechelen, Merksem, Mol, Mortsel, Poederlee, Rumst, Sint Job, Wijnegem, Wommelgem, Zoersel en Zwijndrecht. In deze sector werden 165 sekswerkers voor het eerst in 2006 onderzocht en 144 in follow-up, in 52 verschillende privé s en massagesalons. In totaal werden in deze sector dus 309 personen gevolgd door Gh@pro vzw. Vijf personen werden gezien die in escorte werken. Deze personen zijn vaak verbonden aan een privé-huis. Zij komen ook vaak op de raadpleging in het gezondheidshuis zelf. d/ Straat en café In totaal kwamen 78 sekswerkers waaronder 26 mannen, die tippelen in het stadspark of werken in een café, voor het eerst in contact met Gh@pro vzw in de loop van Velen van hen komen zelf op consultatie bij Gh@pro vzw of ze worden aangebracht door outreachers. In opvolging werden 155 mensen van deze sector in 2006 terug gezien; in totaal dus 233 mensen in 2006 uit deze sector. 13

14 De meeste mannen komen naar de consultatie van vzw Boysproject. vzw heeft een samenwerkingscontract met hen om tweewekelijks een raadpleging te houden in hun aanloophuis in de Quellinstraat 56. De straathoekwerking gebeurt door hen. Gedurende het jaar 2006 werd op 25 avonden een consultatie georganiseerd. Er werden 154 individuele consultaties uitgevoerd. In totaal werden sinds oktober 2001 al 152 mannen door vzw op de consultatie in het Boysproject gezien. Indicator 3: Aantal personen dat een arts of hulpverlener kent buiten vzw, bij wie men terecht kan voor gezondheidsproblemen en psychosociale problemen in het beroep. 42% van de totale populatie van vzw vermeldt een vaste arts te hebben. Op de vraag of deze arts hun beroep kent, antwoordt 20% positief! Indicator 4: Aantal gerealiseerde contacten met de doelgroep (nieuwe en gekende werkplaatsen samen) In 2006 had vzw in totaal 3343 medische contacten met 1054 prostitué(e)s. Er startten 469 nieuwe sekswerkers in het project, en 585 sekswerkers die voordien al gekend waren, werden verder opgevolgd. Een onderscheid maken tussen welke mensen op de raadpleging werden gezien en wie op verplaatsing, is quasi onmogelijk omdat dezelfde mensen zowel op verplaatsing als op het gezondheidshuis worden gezien. Zeker voor de raamprostitutie is dit onmogelijk gezien de centrale ligging van het gezondheidshuis en dus de lage drempel om ook daar op consultatie te komen. Voor de privéhuizen en bars gaat het voornamelijk over outreach consultaties. Voor andere dan medische problematiek werden 1017 contacten geregistreerd. Indicator 5: Beschrijving van de doelgroep naar geslacht, leeftijd, herkomst, werkvorm, verloop en andere relevante data: met onderscheid nieuwe sekswerkers bij en gekende sekswerkers Geslacht: Tabel 1: Verdeling naar geslacht en werkvorm: alle personen nieuw en follow-up in 2006 (N=1054) Man Vrouw Transseksueel Totaal Nieuw Follow up Nieuw Follow up Nieuw Follow up Bar Escort 3 2 Privéhuis en massagesalon Raam Straat en café Totaal

15 Leeftijd: De gemiddelde leeftijd van de bereikte sekswerkers (nieuw en follow-up samen) is 29,8 jaar (mediaan 28, modus 26). In de follow-up groep is de gemiddelde leeftijd 30 jaar (mediaan 28, modus 26). In de groep van de nieuwe personen is de gemiddelde leeftijd 29 jaar (mediaan 28, modus 23). De oudste prostitué(e) die in het programma werd geïncludeerd in 2006 is 55 jaar. De oudste prostitué(e) uit de follow-up groep is 63 jaar. De jongste, voor het eerst gezien in 2006, is 14 jaar oud. De jongste uit de follow-up groep is 16 jaar. Minderjarigen worden in overleg met de jeugdbrigade van de politie opgevolgd. Herkomst (geboorteland): In totaal werden 1054 sekswerkers op consultatie gezien bij vzw in Zij zijn van 67 verschillende landen afkomstig. Tabel 2: Personen gezien in 2006, verdeling naar herkomst als de herkomst gekend is Herkomst Nieuw Follow up Totaal België ,0% EU ,0% Europa buiten EU ,9% Afrika ,0% Amerika ,8% Azië ,8% Rusland ,5% De werkvorm wordt beschreven onder indicator 2. 15

16 10. RESULTAATGEBIED INFORMATIE GEVEN Opdracht IV: Informatie aanreiken aan de doelgroep rond gebruik van condoom en correct glijmiddel en juiste strategie bij condoomfalen Indicator IV.1: Beschrijving van hoe de informatie wordt aangereikt Aan iedere nieuwe persoon wordt een voorstellingsbrochure meegegeven over veilige seks, nuttige informatie over de SOI en enkele nuttige telefoonnummers. vzw ontwikkelde ook posters met summiere informatie over SOI in verschillende talen. Deze posters werden gemaakt op vraag van de sekswerkers van het schipperskwartier, die een manier zochten om klanten duidelijk te maken wat de risico s zijn van onveilig vrijen. De posters worden gratis uitgedeeld in elke werkplaats. Momenteel worden nieuwe folders ontwikkeld door de teams van Pasop vzw en Gh@pro vzw samen over pil vergeten, strategie bij klapcondoom en de risico s van pijpen zonder condoom. Deze folders zullen klaar zijn in Aan alle sekswerkers die bereikt worden door Gh@pro vzw, wordt mondelinge informatie gegeven over correct condoom- en glijmiddelgebruik. Bij iedere consultatie is er mogelijkheid om te praten over veilige seks. De sociaal verpleegkundigen en de outreacher verschaften buiten de medische consultaties, specifieke informatie rond correct condoom gebruik aan 25 mensen, rond correct glijmiddel gebruik aan 27 mensen en rond correcte strategie bij condoomfalen aan 11 mensen. Indicator IV.2: Aantal personen dat condoom en correct glijmiddel gebruikt en de juiste strategie toepast bij condoomfalen (opsplitsing tussen gekende en nieuwe personen) 28% van de ondervraagde sekswerkers zegt geregeld geen condoom te gebruiken bij orale seks. Meestal zijn zij zich bewust dat dit risico s inhoudt. 8% van de ondervraagde sekswerkers hebben soms of vaak vaginaal contact met hun klanten zonder condoom. Er zijn heel wat redenen voor sekswerkers om toch seks te hebben zonder condoom. Meestal is dit omwille van vertrouwen in de klant die al lang komt (het begrip vaste klant ). Regelmatig is het echter omdat het verwacht wordt op bepaalde werkplekken, of omdat de andere vrouwen het ook doen. Bovendien brengt seks zonder condoom meer geld op dan met. Er moet hier wel worden bijgevoegd dat vaak antwoorden gegeven worden die voldoen aan wat verwacht wordt, maar niet altijd waarheidsgetrouw zijn. 37% van de ondervraagde vrouwen gebruikt geen glijmiddel. Van de mannen gebruikt 90% altijd glijmiddel bij anaal contact. 54% de ondervraagden had in de laatste 6 maanden minstens 1 klapcondoom gehad. Heel vaak weet men niet wat te doen bij klapcondoom. Slechts enkelen kennen de juiste strategie. Bij condoomfalen is het belangrijk stil te staan bij het risico op ongewenste zwangerschap en infectierisico. Gh@pro vzw raadt iedereen aan om na onveilig contact een SOI-screening te doen en naast het condoom nog een andere vorm van anticonceptie te gebruiken. Bevraging bij gekende personen rond deze onderwerpen geven sterk vertekende antwoorden aangezien ze weten meestal weten welk antwoord wordt verwacht. 16

17 Opdracht V: Informatie aanreiken aan de doelgroep rond gebruik van anticonceptief middel Indicator V.1: beschrijving van hoe de informatie wordt aangereikt Bij iedere consultatie is er mogelijkheid om informatie te geven over anticonceptie. Bij ieder gynaecologisch onderzoek wordt gepeild naar het gebruik van anticonceptie. Bij iedere eerste consultatie wordt vermeld dat anticonceptie wordt aangeraden en voorgeschreven indien gewenst. Bij ieder vermoeden van ongewenste zwangerschap wordt een voorstel voor verdere anticonceptie voorgesteld en opgevolgd. Momenteel worden folders ontwikkeld door het team van Pasop vzw en vzw rond anticonceptie en pil vergeten. Deze folders zullen klaar zijn in Indicator V.2: Aantal personen dat de juiste strategie op vlak van anticonceptie gebruikt (opsplitsing tussen nieuwe en gekende personen) Anticonceptie is een belangrijk aspect in het gezondheidsproject. 63% van de ondervraagde vrouwen heeft minstens éénmaal in haar leven een abortus ondergaan. Van de vrouwen die ondervraagd werden in verband met anticonceptie (N= 549), gebruikt 38,6% (N=212) enkel het condoom. Dit betekent dat ze geen afdoende vorm van anticonceptie gebruiken. Bij deze vrouwen waren er enkelen met kinderwens. Van de vrouwen die anticonceptie gebruiken, gebruikt 33,3% (N= 183) de pil en 8,7% (N= 48) de prikpil. 6,9% (N= 38) van de vrouwen is gesteriliseerd en 4,9% (N= 27)heeft een spiraaltje. 2,9% (N= 16) onderging een hysterectomie en 1,5% (N= 8) is in menopauze. In 2006 werd aan 371 vrouwen anticonceptie voorgeschreven, al dan niet voor de eerste maal: 72 % kreeg de pil voorgeschreven, 16% de prikpil en verder werd Evra en Nuvaring in de juiste indicatie voorgeschreven. 2 vrouwen werden doorverwezen om een implantaat te laten plaatsen en 8 vrouwen voor het plaatsen van een spiraal. Buiten de medische consultatie werd 22 keer anticonceptie advies gegeven. Opdracht VI: Informatie aanreiken aan de doelgroep rond eigen hulpverlening en bestaande hulpverlening in de regio van de werkplaats Indicator VI.1: beschrijving van hoe de informatie wordt aangereikt Mondelinge informatie wordt gegeven door alle hulpverleners bij persoonlijke contacten in of buiten het gezondheidshuis. De voorstellingsbrochure die aan iedere nieuwe sekswerker wordt gegeven, bevat veel info rond eigen en andere bestaande hulpverlening. Gh@pro vzw ontwikkelt GVO- materiaal om counseling over beroepsgebonden risico s te ondersteunen. Een deel van het GVO- materiaal werd overgenomen van andere organisaties zoals Sensoa, PASOP, Espace P, Stichting SOA-bestrijding in Nederland. Materiaal ontworpen door Gh@pro vzw: - Voorstellingsbrochure van Gh@pro vzw: vernieuwd in Deze wordt verspreid in een Nederlandse, Duitse, Engelse, Franse, Poolse en Spaanse versie. De brochure geeft een voorstelling van het project en de aangeboden diensten, en tegelijkertijd informatie over SOI en condoomgebruik en strategie bij klapcondoom. Tevens vindt de sekswerker er relevante adressen en telefoonnummers (drugslijn, soa lijn, abortuscentra). - Poster met informatie over SOI, de symptomen, preventie en behandeling. De poster wordt verdeeld aan de sekswerkers, met de bedoeling deze op te hangen op een zichtbare plaats, zowel voor de sekswerkers als voor de klanten. 17

18 - Safe sex stickers voor de ramen van het schipperskwartier werden ontworpen in overleg met Sensoa en Pasop. - In 2004 ontwierp Gh@pro vzw haar eigen website. Informatie over de werking, is te verkrijgen in het Nederlands, Frans en Engels. Voor professionele hulpverleners en studenten is de verkorte versie van het jaarverslag in te kijken. In 2006 werd de voorgestelde informatie uitgebreid. Er zijn ook links naar andere hulpverleningsorganisaties waar de cliënten kunnen beroep op doen. Sinds augustus 2004 kunnen de sekswerkers verschillende zaken ook aankopen (condooms, glijmiddel, sponsjes, vrouwencondoom), aan democratische prijs. Indicator VI.2: het aantal bereikte personen inzake informatieverstrekking over het eigen hulpverleningsaanbod) Alle nieuwe personen kregen een brochure van Gh@pro vzw en deze liggen ook in de wachtzaal en worden regelmatig meegenomen, ook door reeds gekende personen. In 2006 gaf de straathoekwerkster van Gh@pro vzw informatie aan 138 nieuwe vrouwen en transseksuelen/travesties in het schipperskwartier over de werking van Gh@pro vzw. 427 sekswerkers (in follow-up) deden daarnaast beroep op de outreacher voor uiteenlopende problemen. Ze deelde 314 condooms uit bij kennismaking. Condooms kunnen ook meegenomen worden bij consultatie (per visite 5 condooms) of worden uitgedeeld via de outreacher condooms werden verspreid voor café prostitutie. Gh@pro vzw ontwikkelde in 2006 een brochure voor andere professionele hulpverleners, om bij een doorverwijzing duidelijk te informeren over de werking van Gh@pro vzw. CPSA (Coordination Provinciale Sida Assuétudes) bestelde 50 posters voor de provincie Namen. Indicator VI.3: aantal doorverwijzingen in vergelijking met het totaal aantal contacten per jaar. Doorverwijzingen Aantal doorverwijzingen Totaal aantal contacten Medisch Andere Intermediaire functie bij doorverwijzing zonder persoonlijk begeleiding door de sociaal verpleegkundigen werd uitgevoerd in 139 gevallen, MET persoonlijke begeleiding in 167 gevallen. 18

19 Indicator VI.4: beschrijving van de aard van de doorverwijzing (kwalitatief en kwantitatief) Het informeren over het bestaande hulpverleningsaanbod in de eerste, tweede of derde lijn, valt samen met de doorverwijzingen en begeleidingen aangezien de informatie wordt gegeven voor concrete vragen. Wanneer mensen met algemene medische klachten, niet gerelateerd aan het beroep, consulteren, wordt wel steeds gepeild naar een eigen huisarts en er wordt actief geholpen bij het zoeken naar een huisarts in de buurt. Aard van de doorverwijzing Doorverwijzing naar: totaal Medische waarborg, leefloon OCMW 34 Medisch Gynaecologie, senologie, oncologie, dagkliniek chemotherapie, radiologie, huisartsen, ITG, spoeddienst, psychiatrie, huisarts, andere specialisten 116 Juridisch Advocatenlijn, Advocaat pro deo, advocaat, 33 justitiepaleis, vreemdelingenpermanentie, advies dienst vreemdelingenzaken Statuut Sociale verzekering, ondernemingsloket 27 Politie Cel prostitutie 12 Zelfhulpgroepen Drugslijn 1 Werkaanbiedingen VDAB, interimbureau, privé, RVA 6 Administratie Financiële dienst ziekenhuis, sociale dienst ziekenhuis, ambassade, OCMW, kinderbijslag, pensioenfonds, belastingen, Dienst bevolking, opleiding avondschool Abortuscentra Dr. Willy Peerscentrum, Labyrinth 19 Niet doelgroep (klantenpartners ivm SOI ) Vermoeden mensenhandel Niet beroepsgebonden klachten Helpcentrum, huisarts 5 Payoke 1 Artsen zonder grenzen Huisarts Ziekteverzekering Mutualiteit 8 Inburgering Huis van het Nederlands 1 Huisbezoek Huisbezoek cliënt 8 Preventie gezondheidszorg sekswerkers Motiveren tot TBC onderzoek 89 Voedselbedeling Voedselbank, Sociaal restaurant 9 Huisvesting Huurdersbond, sociale woning, onderdak crisisopvang Hulporganisaties Parochie, Le Nid 2 Gewenste zwangerschap Kind en Gezin

20 Persoonlijke gesprekken Opvang/problemen huisvesting 2 Relationele problemen 13 Financiële problemen 11 Problemen met eigenaar raam 5 Intra-familiaal geweld 1 Stoppen met prostitutie 2 Over statuut 2 Hulpvraag ivm mishandeling pooier 1 Precair verblijfstatuut 20 Mutualiteit 2 Informatie medische problematiek 15 Info verloop zwangerschap 4 Info verloop ongewenste zwangerschap 10 OCMW RESULTAATSGEBIED VAARDIGHEIDSONTWIKKELING Opdracht VII: Aanzetten tot juiste gebruik van condoom, correct glijmiddel en anticonceptief middel en de juiste strategie bij condoomfalen Indicator: Aantal personen dat condoom en correct glijmiddel gebruikt en juiste strategie toegepast bij condoomfalen (opsplitsing tussen gekende en nieuwe personen) Extra aandacht en aanzet tot condoom- en correct glijmiddelgebruik werd in 72 consultaties gegeven over anticonceptie en 34 keer over safe sex. De sociaal verpleegkundigen en de outreacher verschaften buiten de medische consultaties, specifiek informatie rond correct condoomgebruik aan 25 mensen, rond correct glijmiddelgebruik aan 27 mensen en rond correcte strategie bij condoomfalen aan 11 mensen. Verder gelden ook hier de reeds vernoemde gegevens. Bijna elke consultatie van de 3343 bevatte een aspect van counseling. 20

21 12. RESULTAATSGEBIED ONDERSTEUNEN VAN IMPLEMENTATIE DOOR MIDDEL VAN NETWERKING, SAMENWERKING EN ADVOCACY Indicator: Overzicht van de genomen initiatieven hiertoe met samenstelling van het netwerk, frequentie en aard van het contact Gevolgde en georganiseerde vergaderingen ivm netwerking: Tweewekelijks wordt een teamvergadering gehouden met alle medewerkers van vzw, ieder kwartaal een algemene vergadering en driemaandelijks met de ambtenaar voor prostitutie van de Stad Antwerpen, de Heer H. Willems. Op regionaal en nationaal niveau Sinds het ontstaan van vzw is er samenwerking met vzw PASOP in Gent. Het model van de mobiele equipe is geïnspireerd op hun werking. Er zijn regelmatig vergaderingen met hen en contacten op conferenties. Bovendien is het idee gegroeid om samen een lijn van informatiebrochures uit te werken die uniform is in Vlaanderen voor alle sekswerkers. De eerste brochures zullen klaar zijn in Er werd een nationale overlegvergadering opgericht met andere prostitutieorganisaties. Er zijn enkele malen per jaar vergaderingen met PASOP vzw, Espace P (Brussel, Luik, Charleroi, Namen) en Icar Luik. Samen met een aantal van deze instellingen werd een medische studie dit jaar afgerond rond het toedienen van een volledige hepatitis B vaccinatie volgens een korter schema. Het resultaat van deze studie is gepubliceerd in een internationaal medisch tijdschrift: zie bijlage en resultaatsgebied Evaluatie van Interventies. Deelname aan de werkgroep Ongeplande Zwangerschappen bij problematische druggebruikers (samen met andere organisaties) uitgaande van het preventieteam bijzondere jeugdbijstand Antwerpen. Overleg met de stad Antwerpen en de dienst prostitutie van de stad gebeurt op regelmatige basis. Overleg met het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, administratie Gezondheidszorg gebeurt ook op regelmatige basis. Overleg met andere organisaties die met prostitutie te maken hebben in Antwerpen: vzw Boysproject, Free Clinic/MSOC, stad Antwerpen, politie, vzw de Terp, vergadering netwerking frequentie Werkgroep ongewenste zwangerschappen bij professionele druggebruikers - Preventieteam bijzondere jeugdbijstand Antwerpen - Spuitenruil Antwerpen - MSOC Antwerpen - Dagcentrum De Sleutel - Inloopteam Pothoek Kind en Gezin - Labyrinth (abortuscentrum St. Erasmus) - Willy Peerscentrum - Activeringsproject 3 - Bubbels en Babbels - Sensoa 21 - ODD-project (opvang dakloze druggebruikers)

22 Op internationaal niveau Ook internationaal probeert vzw netwerking uit te breiden. In dat kader nodigde de heer Jan Visser van het Europees netwerk Correlation, vzw uit voor deelname aan het netwerk en informeerde over de verschillende congressen en workshops die in dat kader Europees worden georganiseerd. Verder kreeg vzw geïnteresseerd bezoek van de GGD in Amsterdam en van Pro Vejle, een Deens project voor sekswerkers. Tijdens beide bezoeken werden interessante ervaringen en werkmethodologie uitgewisseld. Ook was er bezoek uit Nederland vanuit beleidsmatige interesse, onder begeleiding van Mevrouw Patsy Sörensen. kreeg bezoek van de organisatie Euromed: Het studieobject van het Europees project was "Let's meet the three cultures" in Antwerpen. 25 jeugdwerkers uit Europa en de Mediterrane regio kwamen samen om op ontdekking te gaan, om te werken, te leren rond de unieke samenleving van deze drie culturen in Antwerpen. Hun taak: zich vormen in intercultureel leren met als specificiteit de drie culturen; Christianisme, Jodendom en Islam. De vorming kadert in het Jeugdprogramma van Euromed. Vergadering netwerking frequentie Werkvergadering/uitwisseling ervaringen Info over prostitutie, contact met prostituee, werking Werking en uitnodiging Correlation, EU project Werkvergadering/uitwisseling ervaringen Pro vejle Denemarken 1 Euromed, 1 Correlation Jan Visser 2 GGD Amsterdam 1 Voorstelling werking Gh@pro Beleidsmedewerkers Nederland + Patsy Sörensen 1 22

23 13. RESULTAATGEBIED SCREENING EN VACCINATIES Opdracht VIII: het voorzien van een aangepast gezondheidsaanbod inzake beroepsgebonden risico s van de doelgroep, waarbij de nadruk ligt op het preventief handelen, inzonderheid de screening SOI en cervixkanker. Indicator VIII.1: Beschrijving van de gehanteerde screeningsmethoden en adviezen PAP onderzoek In 2006 lieten 57% van de nieuwe vrouwen in het project minstens 1 maal een gynaecologisch onderzoek uitvoeren bij Gh@pro vzw. Er werden 266 uitstrijkjes voor kankeronderzoek afgenomen en 78 testen waren afwijkend (29%). De vrouwen met afwijkende resultaten worden opgevolgd en zo nodig doorverwezen naar de gynaecoloog. We stellen aan alle vrouwen voor om zich jaarlijks te laten screenen (in overeenstemming met de internationale richtlijnen voor sekswerkers). In follow-up werden 291 uitstrijkjes afgenomen en hiervan waren er 64 afwijkend (22%). Ongeveer de helft van de nieuwe vrouwen en ook van de vrouwen in opvolging laten dit preventief onderzoek dus uitvoeren bij Gh@pro vzw. Infecties In totaal werden 1137 testen uitgevoerd voor Chlamydia trachomatis op urine of cervicaal onderzoek. Chlamydia kwam in 2006 voor in 5,3% van al de testen: 27 testen in follow-up (27/670=4%) en 33 testen (33/461=7%) in de groep van de nieuw bereikte mensen. Het percentage Chlamydia infecties is dus beduidend lager in de groep die door de vzw wordt opgevolgd. In totaal werden 1134 testen uitgevoerd voor gonorroe. 1% van de testen was positief: 4 testen bij de nieuwe mensen en 7 testen in de groep in follow-up. Als screening voor syfilis gebeurden 448 testen, waarvan er 2 positief waren. In follow-up bleken 5 personen syfilis te hebben en er werden 612 testen uitgevoerd. Bij nieuwe sekswerkers gebeurden 446 hiv testen, waarvan er 1 positief was. Van de personen in follow-up werd 1 persoon besmet met hiv. Indicator VIII.2: Aantal personen dat jaarlijks een preventief onderzoek doet (bevraging bij nieuwe en gekende personen) Deze gegevens worden niet routinematig genoteerd tijdens de consultaties. Indicator VIII.3: Aantal uitgevoerde screeningsonderzoeken op aantal verschillende personen (nieuwe en gekende opgesplitst) Nieuw (N=469 Follow-up (N=585) Totaal PAP HIV Gonorroe Chlamydia Syfilis

24 Hepatitis B Cervicale culturen Opdracht IX: het voorzien van een aangepast gezondheidsaanbod inzake beroepsgeboden risico s van de doelgroep, waarbij de nadruk ligt op het preventief handelen, inzonderheid de vaccinatie tegen hepatitiis B. Indicator IX.1: Beschrijving van de gehanteerde vaccinatiemethoden Sekswerkers kunnen zich laten screenen via een bloedstaal op o.a. hepatitis B. In geval van afwezigheid van bescherming tegen hepatitis B kan men zich laten vaccineren. De keuze ligt vanzelfsprekend bij de persoon zelf. De vaccinatie bestaat uit het toedienen van 3 dosissen vaccin tegen hepatitis B op 0, 1 en 4 tot 6 maanden (zie artikel in bijlage). Een maand na de toediening van het laatste vaccin wordt opnieuw een bloedafname uitgevoerd om de immunologische respons na te gaan. Voor het hepatitis B vaccin werd in 2006 opnieuw gekozen voor Engerix B. Een deel van de vaccinaties werden de voorbije jaren uitgevoerd in het kader van een studie rond verkorting van het hepatitis B vaccinatieschema in een hoog risico populatie. De analyse van de gegevens bevestigt dat een even goede bescherming en even hoge couverture van vaccinatie wordt bekomen indien een verkort schema wordt toegepast dan wel het langere schema. Studie in annex. Indicator IX.2: Aantal gevaccineerde personen in vergelijking met het aantal kandidaten na screening Aantal nieuwe sekswerkers gescreend in % Immuun na doorgemaakte infectie % HBsAg drager 5 1.2% van de doorgemaakte infecties Immuun door vroegere vaccinatie 98 24% Te vaccineren % Vaccin 1 in % van de te vaccineren Vaccin 1 en 2 in % van de te vaccineren Vaccin 1, 2 en 3 in % van de te vaccineren Vaccin 4 in Serologisch onderzoek leert ons dat 43 % van de gescreende sekswerkers antistoffen bezit tegen hepatitis B door vroeger doorgemaakte infectie of vroegere volledige vaccinatie. Bij deze tabel dient vermeld te worden dat het 4 tot 6 maanden duurt alvorens de derde vaccinatie kan toegediend worden. Theoretisch kan dus op het einde van 2006, alleen maar vaccinatieschema s vervolledigd zijn, indien ze startten voor juli Additioneel werden in 2006 bij de mensen in follow-up nog eerste en/of tweede en/of derde en/of vierde vaccinaties toegediend van schema s die gestart waren in 2005 of vroeger, bij Gh@pro vzw of elders. Zo werden 100 schema s afgewerkt met een of twee vaccins. 52 schema s werden opgestart met 1 of 2 vaccinaties bij mensen die in follow-up kwamen en waarbij de voorgaande jaren geen vaccinatieschema werd opgestart en 9 onder hen maakten het schema af in

25 14. RESULTAATSGEBIED EVALUATIE VAN INTERVENTIES Indicator: jaarlijks rapport met vermelding van gegevens relevant voor zelfevaluatie, voor beleid en voor expertise ontwikkeling Dit verslag is een weergave van de jaarlijkse activiteiten van de vzw A. Wetenschappelijk werk Aangezien de vzw is ontstaan vanuit de UA, blijft het wetenschappelijke aspect binnen vzw belangrijk. Om de beste zorg te kunnen verlenen, is wetenschappelijk op de hoogte blijven een minimum vereiste. Daarom engageert vzw zich ook om mee te doen aan wetenschappelijke studies waarvan de resultaten van belang zijn voor de doelgroep. vzw nam zelf het initiatief om een studie op te zetten rond verkorting van het hepatitis B vaccinatieschema. Dit zou ons moeten toelaten om meer mensen volledig te kunnen vaccineren op kortere tijdspanne. De studie wordt samen met Pasop Gent en Espace P, Brussel, Luik, Namen en Charleroi uitgevoerd, en Gh@pro vzw coördineert deze multicenter studie. De studie brengt de verschillende Belgische organisaties regelmatig samen rond de tafel in een structureel, wetenschappelijk overleg. De resultaten zijn geanalyseerd en een artikel is gepubliceerd bij een internationaal medisch tijdschrift: in bijlage. Wouters K, Leuridan E, Van Herck K, Van ardenne N, Roelofs I, Mak R, Prévost C, Guérin P, Denis B, Van Damme P. Compliance and immunogenicity of two hepatitis B vaccination schedules in Belgium. Vaccine (2006), doi: /j.vaccine Naar aanleiding van een voordracht op de SOA transmissiedag 13/05/2005 georganiseerd door de Gezondheidsinspecteurs van de verschillende Vlaamse provincies getiteld: Gh@pro vzw en Pasop vzw: preventieve gezondheidszorg voor sekswerkers, werd een poster gemaakt waar deze gegevens werden gebundeld. De poster werd goedgekeurd en getoond op het internationale congres IUSTI in Versailles, Oktober In bijlage. Preventive health care for sex workers in Flanders E. Leuridan, K. Smets, A. Vercauteren, A. Traen, M. Claeyssens, L. Bingé, R. Mak, P. Van Damme. Een bijdrage werd geleverd aan de jaarrapporten HIV/AIDS en SOA van het Wetenschappelijk Instituut voor Volksgezondheid: Epidemiologie van HIV bij sekswerkers in de provincie Antwerpen: resultaten van de preventieve screening van Gh@pro voor het jaar In bijlage. Een bijdrage werd geleverd naar aanleiding van de hepatitis week in Het medisch Weekblad 28/09/2006: p6: Twee derden van de gescreenden zijn niet immuun tegen hepatitis B. In bijlage. Een dossier werd ingediend naar aanleiding van de projectoproep rond oncologie van Johnson&Johnson Fonds voor gezondheid: Preventie en opsporing van baarmoederhalskanker bij prostituees in Antwerpen: frequentie en typering van infecties door het kankerverwekkend Humaan Papilloma Virus (HPV), versus onderzoek via uitstrijkje. Het antwoord in februari 2006 was negatief. Het protocol zal opnieuw worden gebruikt om financiering voor dit onderzoek te vinden in Al onze bloedstalen worden bijgehouden in een serotheek, zodat deze later eventueel voor bijkomende onderzoeken kunnen gebruikt worden. 25