UNIVERSITEIT GENT VAKGROEP ORTHOPEDAGOGIEK. Bijzondere orthopedagogiek van personen met een mentale, psychische, fysieke of sensoriële handicap II

Transcriptie

1 UNIVERSITEIT GENT VAKGROEP ORTHOPEDAGOGIEK Bijzondere orthopedagogiek van personen met een mentale, psychische, fysieke of sensoriële handicap II 2DE LICENTIE ORTHOPEDAGOGIEK ACADEMIEJAAR

2 1. INLEIDING Deze bundel is een korte leidraad bij het opleidingsonderdeel Bijzondere orthopedagogiek van personen met een mentale, psychische, fysieke of sensoriële handicap deel II. De doelstelling van dit opleidingsonderdeel is dat de student(e) een deelgebied van de orthopedagogiek grondig uitdiept. Concreet wordt dit vertaald in 2 opdrachten, die elkaar aanvullen. (1) In de eerste plaats verwachten we van de student(e) dat hij / zij een literatuurpakket doorneemt m.b.t. een deelgebied en / of werkveld waarin hij / zij zich wenst te verdiepen. Dit literatuurpakket wordt samengesteld a.d.h.v. recente wetenschappelijke artikels. (2) Ten tweede verwachten we van de student(e) dat hij / zij zich aansluit bij een orthopedagoog werkzaam in dat deelgebied, om zo een breder en dieper zicht te krijgen op de taken en functie van een orthopedagoog in dat specifieke deelgebied / werkveld. 2 de licentie orthopedagogiek Academiejaar

3 2. Literatuurpakket. De student(e) wordt verwacht zelf een literatuurpakket samen te stellen rond een welbepaald thema. Dit literatuurpakket dient te bestaan uit recente wetenschappelijke artikels die hun waarde binnen één (of meerdere) orthopedagogisch(e werkveld(en) bewezen hebben. Het is de bedoeling dat het gekozen thema zo veel mogelijk aansluit bij het praktische gedeelte van de oefening en dus bij de taak van de orthopedagoog die gevolgd wordt (zie: 3. Observatie van een orthopedagoog). Nog enkele aanvullende richtlijnen bij het samenstellen van dit literatuurpakket: - Het literatuurpakket omvat minimaal 100 bladzijden en wordt in de eerste plaats samengesteld in samenspraak met de orthopedagoog die het tweede luik van de oefening begeleidt. De student(e) kan daarnaast ook steeds terecht bij zijn / haar begeleider op de vakgroep voor bijkomend advies. - het literatuurpakket kan bestaan uit boeken, artikels, verslagen,... - de literatuur moet actueel zijn. De studenten wordt aangeraden om bvb. via PSYCH- INFO, Web of Science (of andere databases) recente artikels en boeken op te zoeken. De bibliografie van het Handboek Bijzondere Orthopedagogiek kan eveneens als leidraad gebruikt worden. - De gekozen literatuur moet zich focussen op één bepaald thema en moet een verdieping zijn in een specifiek deelgebied / werkveld van de orthopedagogiek en alzo aansluiten bij het praktische luik van deze oefening. - Het definitieve literatuurpakket (referentie-lijst) wordt ter goedkeuring voorgelegd aan de universitaire begeleider. 2 de licentie orthopedagogiek Academiejaar

4 3. OBSERVATIE VAN EEN ORTHOPEDAGOOG De basisdoelstelling van deze opdracht is na te gaan wat de functie en taak is van een orthopedagoog in een specifieke voorziening naar een specifieke doelgroep toe. Dit betekent dat we van de student enerzijds verwachten dat hij / zij een ruim en diep beeld krijgt van de taken van de orthopedagoog die hij / zij volgt. Anderzijds verwachten we ook dat hij / zij zicht krijgt op de specifieke taken van de orthopedagoog eigen aan het werkveld waarin hij werkt of specifiek voor de betrokken doelpopulatie. Concreet houdt dit in dat de student(e) allereerst een algemeen zicht moet krijgen op de functie en taken van zijn / haar orthopedagoog (functieanalyse). Een uitgebreid interview rond de functie-inhoud van de orthopedagoog in zijn voorziening vormt dan ook het uitgangspunt voor de verdere analyse van de taak en functie van de orthopedagoog. Mogelijke taken die in dit interview aan bod kunnen komen zijn management, begeleiding van team, ouders en cliënt, behandeling / therapie, vormings- en wetenschappelijk werk,... Uit deze functieanalyse selecteert de student(e) een 8-tal sleutelmomenten, hoofdtaken die hij / zij dan zal observeren en bespreken gedurende de momenten die hij / zij doorbrengt in de instelling. Een sleutelmoment duurt niet noodzakelijk een volledige dag. Het is dus mogelijk dat je twee (of meer) van de gekozen sleutelmomenten meemaakt op een zelfde dag. Desondanks wordt van de student(e) verwacht om 64 uur aanwezig te zijn in de voorziening (in principe is dit 8 volledige dagen van 8 uur; indien dit evenwel praktisch noodzakelijk blijkt dan kan dit aantal uur ook over meer dan 8 dagen verdeeld worden). Indien de student(e) meerdere keren een zelfde sleutelmoment meemaakt (bvb. twee keer een teamvergadering), dan wordt dit bij de bespreking als één moment beschouwd. Belangrijk bij deze observatie is dat de student(e) steeds de orthopedagoog in zijn / haar vizier houdt, zonder evenwel uit het oog te verliezen welke plaats de orthopedagoog in het ruimere geheel van de voorziening heeft. Bovendien is het belangrijk steeds de taak van de orthopedagoog te relateren aan de specifieke setting en de specifieke doelgroep. 2 de licentie orthopedagogiek Academiejaar

5 De orthopedagoog kan (op initiatief van de student of op eigen initiatief) de student een bepaalde opdracht geven die kadert in het orthopedagogisch takenpakket (bvb. een verslag van een vergadering schrijven, een cliënt observeren, ). Dit is geen verplichting; indien de vraag van de student komt, dient deze zoveel mogelijk rekening te houden met de mogelijkheden en beperkingen van de voorziening. Per dag maakt de student een dagverslag waarin de observatie (en eventueel eigen opdrachten) weergegeven wordt (worden) en besproken in het licht van de doelstelling van deze oefening. De student bespreekt elk dagverslag met de orthopedagoog. Het dagverslag en de bespreking ervan kunnen als basis beschouwd worden voor het verslag dat uiteindelijk ingediend word op de vakgroep (zie 4. Verslag). Op die manier moet de student(e) na 8 dagen een schriftelijke neerslag hebben van de belangrijkste taken van de orthopedagoog die hij / zij gevolgd heeft. Uiteindelijke bedoeling is te komen tot een eindverslag, waarin de student(e) een samenvatting maakt van de functieanalyse van de orthopedagoog en dit (waar mogelijk) relateert aan het literatuurpakket Een persoonlijke, kritische bespreking van de oefening (indrukken, opmerkingen e.d.) is van groot belang. 2 de licentie orthopedagogiek Academiejaar

6 4. VERSLAG Het verslag dat op het eind van de oefening ingediend wordt op de vakgroep orthopedagogiek is MAXIMUM 25 pagina s. Even samengevat kan het verslag er als volgt uit zien: - een korte voorstelling van de voorziening waar de student de oefening volgde (folders van de voorziening kunnen hier zeker bruikbaar zijn, maar het is niet de bedoeling de folder over te schrijven). - een motivering waarom de student(e) voor dat specifieke werkveld en specifieke doelgroep koos. - een weergave van het interview rond de functie en de taken van de orthopedagoog (dit moet geen letterlijke weergave zijn!). - een beschrijving en persoonlijke bespreking van de verschillende sleutelmomenten (waar mogelijk wordt ook hier al naar de literatuur verwezen). - het eindverslag (zie hoger). Andere activiteiten die de student(e) eventueel tijdens de oefening heeft bijgewoond en / of zelf uitgevoerd (en die dus niet tot de sleutelmomenten behoren), worden eveneens vermeld en waar nodig uitgewerkt. De dagverslagen vormen, zoals eerder gezegd, de basis voor het maken van het verslag; deze dagverslagen kunnen in bijlage worden toegevoegd. Vergeet niet: dit is slechts één mogelijke manier om het verslag te concipiëren. WEES CREATIEF, maar verlies de kern van de opdracht niet uit het oog, nl. wat zijn de taken van de orthopedagoog! 2 de licentie orthopedagogiek Academiejaar

7 5. PRAKTISCHE ORGANISATIE De studenten kiezen na de inleiding van de oefening op de vakgroep orthopedagogiek zelf een orthopedagoog die zij wensen te volgen; ze kunnen hiervoor eventueel de Sociale Kaart raadplegen. Van zodra zij een keuze gemaakt hebben, wordt dit gemeld aan de begeleider op de vakgroep orthopedagogiek, die nagaat of deze orthopedagoog nog niet door een andere student gevolgd wordt. De student(e) neemt vervolgens zelf contact op met de orthopedagoog en legt de dagen vast waarop hij / zij de orthopedagoog zal volgen. De student(e) stelt ook het literatuurpakket samen (en bespreekt dit eventueel) met de orthopedagoog. Studenten geven zo snel mogelijk nuttige informatie door aan hun universitaire begeleider. Het betreft hier: naam student en adres / telefoonnummer waar te bereiken; namen van de orthopedagogen die in het kader van deze oefening gecontacteerd werden, maar die deze oefening niet zullen begeleiden + eventueel de reden waarom ze niet meewerken; orthopedagoog die de oefening begeleidt; naam, adres en telefoonnummer van de voorziening; eventueel dagen wanneer zeker niet / zeker wel te bereiken; het uurrooster : dagen / uren dat de orthopedagoog gevolgd wordt (voor zo ver bekend) Ten laatste voor de kerstvakantie wordt deze informatie doorgespeeld. Indien de student(e) tegen de kerstvakantie nog geen orthopedagoog bereid vond om de oefening te begeleiden, wordt dit eveneens doorgegeven. De lijst van de universitaire begeleiders zal zo snel mogelijk ad valvas mee gedeeld worden. Je kunt bij je universitaire begeleider terecht voor alle praktische vragen m.b.t. de oefening. Halverwege de oefening wordt door de universitaire begeleider (telefonisch) contact opgenomen met de orthopedagoog om de oefening kort tussentijds te evalueren. Uiterlijk een week voordien, komt de student(e) meedelen dat hij / zij halverwege is. Na het indienen van het verslag is er nog een tweede telefonische contact tussen de universitaire begeleider en de orthopedagoog. 2 de licentie orthopedagogiek Academiejaar

8 Voor de paasvakantie dienen de studenten hun verslag van de oefening in. Na de paasvakantie komen de studenten in groepjes (per universitaire begeleider) bijeen om de oefening onderling met elkaar te bespreken en de verschillende ervaringen naast elkaar te leggen en in een ruimer perspectief te plaatsen. Op die manier zal de uiteindelijke doelstelling, zicht krijgen op de taken en de functie van een orthopedagoog, bereikt wordt. De data van deze groepsbijeenkomsten zullen tijdig worden meegedeeld. 2 de licentie orthopedagogiek Academiejaar

9 6. EVALUATIE De evaluatie van deze oefening bestaat uit twee delen : - de evaluatie van het literatuurpakket zal hoofdzakelijk gebeuren op een mondeling examen, waarin gepeild zal worden of de student de literatuur verwerkt heeft en kan relateren aan de observatie van de orthopedagoog en aan de theorie uit het handboek. Het examen is m.a.w. een verdieping van het verslag dat werd ingediend. Het mondeling examen wordt afgenomen door de universitaire begeleider. - de evaluatie van het praktijk gedeelte zal gebeuren op basis van het verslag, de contacten met de orthopedagoog en de groepsbijeenkomst met de studenten. Het is mogelijk dat de student(e) op het mondeling examen gevraagd wordt een aantal praktische ervaringen toe te lichten of kritisch te bespreken. 7. BEGELEIDING De coördinatie voor deze oefening gebeurt door Leen Verplaetse, lokaal 1.29 Tel.: 09/ Fax: 09/ leenverplaetse@hotmail.com Na 1 maart 2002 wordt dit overgenomen door Veerle Soyez. veerle.soyez@rug.ac.be Voor de praktische begeleiding van de oefening kun je terecht bij je universitaire begeleider. De lijst met universitaire begeleiders wordt zo snel mogelijk ad valvas bekend gemaakt. 2 de licentie orthopedagogiek Academiejaar