Olie kanalen in een Fiat 500 motorblok uit 69

Transcriptie

1 Olie kanalen in een Fiat 500 motorblok uit 69 Bij het reviseren van een 110F motor blok zijn we flink wat problemen tegen gekomen, die te maken hadden met de olie voorziening van deze Fiat 500 uit 69. Gaande weg hebben we ontdekt hoe het smeersysteem precies in elkaar zit. Het is op sommige punten een beetje anders dan bij de meeste andere auto s uit die tijd. Daarom dachten we er goed aan te doen onze ontdekkingen op papier te zetten, zodat anderen hier wellicht van kunnen profiteren. Ook hebben we wat truckjes gebruikt tijdens de analyse die voor anderen wellicht ook interessant kunnen zijn. In het hele olie systeem van de Fiat 500 zijn er een aantal merkwaardige constructies die we in dit verhaal zullen uitleggen. De oliepomp zuigt de olie aan via een aanzuigbuis met aan de onderkant een roostertje zoals te zien in Plaatje 1. De aanzuigbuis steekt direct in de carterpan, ofwel de olie opvangbak van de motor. De oliepomp zit Plaatje 1: Aanzuigbuis met roostertje en rubberen afdichting. Er zit een los afstandsplaatje tussen. Gat aanzuigbuis Plaatje 2: De olie komt uit de pomp en duikt dan door de flens op de het in, om vervolgens door een kanaaltje in het krukas uit te komen. Op het kleine plaatje linksboven zijn de kanaaltjes duidelijk te zien. Vanaf de grote rode pijl (bij de AL stop) loopt het kanaal helemaal door tot bij de groene pijl, via een uitsparing in de. Bij de kleine rode pijl was hier nog een missend gat.

2 Voorste krukas Voorste Oliepomp AL stop te gebruiken voor het vullen van het olie kanaal na een volledige revisie. Krukas Achterste krukas Van de aanzuigbuis Achterste Gaten nokvolgers Achterste Stijgbuis Tuimelaars Via stijgbuis naar tuimelaars Voorste Gat verdeler AL plug verwijderd (4 in totaal) Gat peilstok Plaatje 3: Schematisch overzicht van de oliesmering van het 110F blok. ingebouwd aan de binnenkant van het distributie deksel en bestaat uit 2 tandwielen. Deze worden aangedreven door de. De olie wordt onder druk door de holle aandrijfas and de oliepomp het voorste ingeperst. Vervolgens loopt de olie naar beneden naar het voorste krukas om vervolgens langs de afgeplatte stukjes op de krukas aan de binnenkant van het distributie aandrijftandwiel door de piepen de krukas poelie in. Vervolgens loopt de olie dan weer terug de krukas

3 zelf in om er aan de achterkant bij het achterste krukas weer uit te komen. In Plaatje 3 is schematisch de flow van de olie door de kanalen weergegeven. Uit het schematische plaatje valt op te maken dat de krukas hol is. Bij de meeste andere krukassen van andere motoren zijn er slechts kanaaltjes aangebracht in de krukas, maar hier loopt feitelijk alle olie door de krukas zelf. Om de krukas zo mooi hol te fabriceren zit er een opening in de krukas die nadien met een plaatje wordt afgedicht, zoals getoond op in Plaatje 4. Dit ronde plaatje heeft de grootte van een munt van 50 euro cent. Het is duidelijk dat als dit plaatje eruit is, er geen olie druk is. Immers de oliedruk sensor zit helemaal aan het einde van het olie kanaal, vlak voor de stijgbuis. Een oplettende lezer heeft waarschijnlijk gezien dat het oliefilter schittert door afwezigheid. De filtering wordt verzorgd door een centrifugaal filter op de krukas poelie. Het vuil met een groter soortelijk gewicht dan olie wordt door het draaien van de poelie naar buiten geslingerd en komt zo (hopelijk) niet in de krukas. Dus na elke olie beurt wel even schoonmaken Aan de achterzijde van het blok wordt de olie uit de krukas geperst door het gaatje aangegeven op Plaatje 4. Dit gaatje komt precies uit boven het gleufje van het achterste krukas. Van daar loopt de olie via het achterste naar het oliekanaal waar ook de druksensor in zit. Het kleine plaatje linksboven in Plaatje 5 laat zien dat er een doorgaande verbinding zit. Hier is de druksensor verwijderd en dan gaat de schroevendraaier er helemaal doorheen. In het oliekanaal waar de druksensor op uitkomt, zitten in totaal 3 AL pluggen. Dit heeft puur met de maakbaarheid tijdens de fabricage van het blok te maken. Gat verdeler Plaatje 4: Krukas met afdicht plaatje ter grootte van een 50 euro cent munt AL plug verwijderd (4 in totaal) Gat komt uit op sleuf in achterste krukas van Plaatje 5. Plaatje 5: Olievoorziening aan de achterzijde van het blok. De olie komt uit het gaatje in de krukas in het om vervolgens naar de achterste krukas te lopen en naar de kanaal van de druksensor. Aan de voorzijde op de krukas zit het aandrijftandwiel van de distributie. Dat ik het kleine tandwiel van Plaatje 2. Achter dit tandwiel zitten een 3-tal ringen er voor moet zorgen dat de olie in het

4 gedeelte komt en blijft. Daartoe zit aan de buitenkant van het voorste krukas een gat dat uitkomt in de buurt van het oliekanaal vanaf de (zie Plaatje 2). Van de 3 ringen die aan de binnenkant Plaatje 6: Het voorste krukas. De olie komt via het ovale gat op het rechter plaatje naar binnen. De ringen op het linker plaatje zorgen dat de olie ook binnen blijft en alleen tussen de vlakke stukjes op de krukas en het tandwiel door naar het centrifugaal filter kan. Daar heeft iemand flink op zitten puzzelen. zitten van dit, is er één die iets weg heeft van een zuigerveer. Dit geheel moet zorgen dat de olie onder het tandwiel uitkomt. Eén van de ringen heeft 2 conische stukjes aan de binnen zijde. Als die verkeerd om wordt gemonteerd lekt de olie aan de buitenzijde van het tandwiel weg en is er geen oliedruk. AL plug gemonteerd. Als deze plug verwijderd is, kan het centrifugaal filter, de krukas en de oliepomp worden gevuld met olie. Hierdoor is er veel sneller oliedruk. Plaatje 7: Vóór het starten na een volledige revisie dient het olie systeem worden gevuld door de hier aangeven AL plug. Bij een totale revisie van de motor is de oliepomp waarschijnlijk helemaal leeg. Zou men de motor starten, gaat het echt wel even duren voordat de olie door het hele systeem zit. Beter is om de olie kanalen eerst zoveel mogelijk te vullen en pas dan te starten, liefst zelfs eerst alleen op de startmotor

5 met de bougies verwijderd. Dit vullen van het oliesysteem kan via het gat dat is afgedicht met de AL plug zoals aangegeven in Plaatje 7. Hier gaat echt wel wat olie in. Om even te checken of alles goed zit gemonteerd is het mogelijk om met behulp van perslucht luchtdruk op het geheel te zetten. Deze druk lekt natuurlijk wel wat sneller weg dan de dikke olie. Maar in geval van een verkeerd montage zal de lucht direct wegblazen, zonder druk op te bouwen. Als het systeem volledig met olie is gevuld, en de motor met de startmotor wordt rondgedraaid, zal er snel oliedruk bij de druksensor zijn en zal het olie lampje doven. Dat is een goed moment om de bougies te installeren en de motor zelf te starten. Voor een paar tientjes zijn er oliedrukmeters te koop die in de plaats van een AL plug kunnen worden gemonteerd. Op die manier kan de oliedruk ook echt worden gemeten. Het mooiste in de druk te meten aan het einde van het kanaal, daar waar de druksensor zit, hoewel het verschil niet heel veel zal zijn. Met een kleine afwijking of niet: We kunnen het prima gebruiken om afwijkingen te detecteren. Bij normaal gebruik en een motor in goede conditie zal de druk ongeveer 4 a 5 bar zijn, direct na de pomp en misschien een halve bar minder bij de druksensor aan het einde van het kanaal. De s van de drijfstangen en de krukas worden van binnenuit met deze olie onder druk gesmeerd. De speling van bijvoorbeeld de drijfstangen op de s is ongeveer 0.04mm ofwel 40micrometer. Dat is ongeveer de dikte van een mensenhaar. Daar wordt de olie doorheen geperst, waardoor de drijfstangen op een soort van oliefilm draaien en er dus géén metaal op metaal contact is. Als in geval van slijtage deze 40µm beduidend groter is geworden, ligt het voor de hand dat de olie veel gemakkelijker weg vloeit en dus de oliedruk daalt. In theorie zou dit enigszins kunnen worden gecompenseerd met dikkere olie. Het is ook duidelijk dat dunnere olie leidt tot een e oliedruk. Dit laatste is ook het geval als de olie te warm wordt en daardoor ook te dun. Ook speling op de tuimelaars kunnen voor drukverlies zorgen. Wat bij de Fiat 500 verder nog problemen kan geven: De aansluiting van de oliepomp op de flens: de ene staat stil en de andere draait. Als die erg ingesleten is en meer niet vlak, ontstaat daar lekkage. Dit kan ook gebeuren met de ringen van Plaatje 6. Die zijn hier een beetje ingesleten, terwijl het huis vlak is. Als dit veel erger wordt, gaat hier lekkage ontstaan en dus oliedruk verlies. De druk in het olie kanaal is een beetje zoals de bloeddruk bij de mens. Als er iets mis is met de motor zelf, is dit vaak af te lezen aan de oliedruk. Misschien toch maar een drukmetertje inbouwen. Staat best leuk! Paul van Adrichem, Frank van Zwieten Wijchen, 12 oktober 2016