Maatschappelijke Ontwikkeling Ingekomen stuk D8 (4 september 2013) Beleidsontwikkeling

Transcriptie

1 Ingekomen stuk D8 (4 september 2013) Aan de gemeenteraad van Nijmegen Korte Nieuwstraat PP Nijmegen Telefoon Telefax (024) gemeente@nijmegen.nl Postadres Postbus HG Nijmegen Datum 18 juni 2013 Ons kenmerk MO10/ Contactpersoon Majda Azzougarh Onderwerp Aanpak Jeugd aan het werk Doorkiesnummer (024) Geachte leden van de raad, Met de aanhoudende crisis is de werkloosheid landelijk en in onze arbeidsmarktregio de afgelopen jaren aan het toenemen. Vooral de rappe en forse toename van de jeugdwerkloosheid baart ons grote zorgen. Niet alleen omdat alle jongeren de kans horen te krijgen om mee te doen en hun talenten te benutten, maar vooral omdat wij juist jongeren nodig hebben om ontwikkelingen in de toekomst zoals de vergrijzing en de verwachte groei in bepaalde branches het hoofd te kunnen bieden. Zij zijn de drijfveer van onze toekomstige arbeidsmarkt. Aan de hand van deze brief informeren wij u over hoe wij de aanpak van de jeugdwerkloosheid in onze stad en regio beogen vorm te geven. Tevens geven wij met deze brief gevolg aan onze toezegging naar aanleiding van de op 12 december 2012 aangenomen motie van GroenLinks Laat onze jeugd niet thuis zitten, om het aantal leerwerktrajecten in Nijmegen te bevorderen. Stand van zaken jeugdwerkloosheid Zuid- Gelderland Wat de landelijke arbeidsmarktontwikkelingen betreft, laten de laatste cijfers van het CBS nog steeds een stijging van de algehele werkloosheid zien. Het aantal werklozen bedraagt in het eerste kwartaal van 2013 landelijk 8,2% van de beroepsbevolking. Historisch is de werkloosheid in onze regio altijd hoger geweest, nu dus ook met 9,9% werkloosheid in Zuid Gelderland. Wat de landelijke werkloosheid onder de jongeren tot 27 jaar betreft, was dat in december ,5% waarmee de werkloosheid onder jongeren bijna tweemaal zo hoog is als onder de rest van de beroepsbevolking. Regio Zuid Gelderland neemt de vierde plaats van de arbeidsmarktregio s met de hoogste jeugdwerkloosheid in. Wel is de stijging van het aantal niet- werkende werkzoekende jongeren in 2012 maar met 2% gestegen, wat na Zeeland de laagste stijging is van alle arbeidsmarktregio s. Qua werkgelegenheid is de daling in het aantal openstaande vacatures in onze regio dit kwartaal, 1,7% ten opzichte van het eerste kwartaal van 2012, een bijkomende zorgelijke ontwikkeling. Bij MBO- vacatures is dit met een daling van 9% nog zorgelijker. 1 1 Basiscijfers Jeugd februari 2013, UWV & Samenwerking Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (SBB)

2 1 De tabel hieronder laat de ontwikkeling van de jeugdwerkloosheid in de regio Zuid- Gelderland ten aanzien van Nederland zien. Bron: Basiscijfers Jeugd februari 2013, UWV & Samenwerking Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (SBB) Knelpunten Uit de cijfers van Basiscijfers Jeugd van het UWV en Samenwerking Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (SBB) van februari 2013, vallen een aantal zaken op. De jeugdwerkloosheid slaat vooral hard toe onder de hoger opgeleide jongeren met een toename van 93% binnen een jaar tijd. Dit wordt ook gesignaleerd door het Jongerenloket. Daarnaast is er een groot tekort aan stage- en leerwerkplekken, zoals uw Raad in december heeft opgemerkt. Tot slot blijft het nog steeds lastig voor jongeren zonder startkwalificatie, kwetsbare jongeren maar ook migrantenjongeren om een baan te bemachtigen en behouden. Wat doen wij al? In ons coalitieakkoord hebben wij aangegeven dat het bestrijden van de jeugdwerkloosheid een speerpunt van ons beleid blijft en dat wij blijven inzetten op het Regionaal Jongerenloket. Het Regionaal Jongerenloket zet diverse instrumenten in om de kansen van jongeren uit onze arbeidsmarktregio op de arbeidsmarkt te vergroten. Zo worden vanuit de zogenoemde wasstraat van het Jongerenloket (in samenwerking met diverse partijen zoals UWV) diverse instrumenten ingezet gericht op: activering en motivering tot bemiddeling (bijv. Jobstap) loopbaanbegeleiding en training gericht op competentieontwikkeling (bijv. beroepskeuzetests en sollicitatietrainingen) Investering in het vergroten van het aantal leerwerkplekken aan de hand van bijv. werkgeversbonussen, oriëntatieplaatsen, proefplaatsingen en scholing.

3 2 Daarnaast is klantsegmentatie een van de speerpunten van het Jongerenloket. Onze dienstverlening heeft immers pas resultaat als we het gericht inzetten en zicht hebben op wat wel en wat niet werkt. Daarvoor dienen wij een beeld te hebben van de jongere. Een van de succesvolle stappen die wij daarin hebben ondernomen is de introductie van de werkmap in 2012, waarmee het Jongerenloket een goed beeld krijgt van wat een jongere kan en wil. Daarnaast laten wij in voorbereiding op de overheveling van de Wajong van het UWV naar de gemeenten in 2015 momenteel het onderzoek Wajong in beeld uitvoeren. Het doel van het onderzoek is om inzicht te krijgen in de Wajongers met arbeidsmogelijkheden in de regio Nijmegen en op welke wijze wij deze doelgroep effectief en efficiënt kunnen ondersteunen. Wij doen in onze reguliere aanpak het uiterste om de jeugdwerkloosheid aan te pakken. Wij zien echter dat met de hardnekkige crisis waar we inzitten de komende jaren een extra inspanning noodzakelijk is om stilstand onder jongeren te voorkomen. Hoe wij dat beogen te doen, omschrijven wij hieronder. Onze ambities en uitgangspunten Onze ambitie in 2012 was om de jeugdwerkloosheid in onze regio terug te dringen naar het landelijke gemiddelde. In tijden van laagconjunctuur, is dit een pittige ambitie. Deze ambitie blijft echter ook staan voor 2013 en laten wij niet lijden onder economische tegenslag. Daarvoor zullen wij alles in het werk moeten stellen. Wij kunnen dit echter niet alleen bereiken en vraagt het om een nauwe samenwerking met de betrokken partijen. Daarnaast vragen wij van diezelfde partijen, vanuit een gedeeld verantwoordelijkheidsgevoel voor onze jongeren, om alle zeilen bij te zetten om iedere jongere perspectief op de arbeidsmarkt of binnen het onderwijs te kunnen bieden. Wij hebben daarom besloten om van het bestuursteam Jeugdwerkloosheid, waar nu wethouders Onderwijs en Werk & Inkomen uit de regio, het UWV en het ROC aan deelnemen, voor de jaren een Taskforce Jeugdwerkloosheid te maken en daar ook vertegenwoordigers van het bedrijfsleven aan toe te voegen. Hiermee kunnen wij mogelijkheden en kansen nog sneller benutten, maar ook gezamenlijk ingrijpen waar dat nodig is. Wij pakken de uitvoering van het plan van aanpak Jeugd aan het werk ook gezamenlijk op. Voor het plan van aanpak hebben wij de volgende uitgangspunten geformuleerd: 1. Versterking van het bestaande 2. Creëren van kansen 3. Verbetering aansluiting onderwijs- arbeidsmarkt Voor het plan van aanpak worden wij gesteund door de provincie en het kabinet. De provincie heeft voor de uitvoering van de Regionaal Sociale Agenda (RSA) in middelen beschikbaar gesteld voor het thema Jeugd en Arbeid. Het kabinet heeft ook besloten om voor de jaren extra middelen beschikbaar te stellen ter bestrijding van de jeugdwerkloosheid. Ook wij stellen als gemeente Nijmegen extra middelen beschikbaar om jongeren kansen te bieden op de arbeidsmarkt. Daarover meer onder het kopje Financiering en Planning en in de bijlage Deze middelen en andere middelen die eventueel beschikbaar komen voor de aanpak van jeugdwerkloosheid, zullen wij zo veel mogelijk bundelen en inzetten voor het plan van aanpak Jeugd aan het Werk

4 3 1.Versterken van het bestaande Het Jongerenloket Zoals gezegd blijft het Regionaal Jongerenloket zich maximaal inzetten om de stijgende jeugdwerkloosheid te bestrijden. De toenemende instroom die uit het jaarverslag van het Regionaal Jongerenloket 2012 blijkt, zet ook in 2013 door. Om het Jongerenloket nog een extra steuntje in de rug te geven, wordt onderzocht of het Jongerenloket tijdelijk uitgebreid kan worden. De tijdelijke inzet zal vooral gericht worden op het werven van (leer-) werkplekken voor jongeren en het ondersteunen van de werkgevers daarin. Ook zal het Jongerenloket in 2013 verdere stappen ondernemen in de klantsegmentatie (Klant in beeld) waarmee betere en snellere matches kunnen worden gemaakt tussen vraag en aanbod. Dit is een doorlopend proces. Tot slot zullen wij de instrumenten in 2013 en 2014 van het Jongerenloket gaan monitoren, waarmee wij aan het einde van deze periode kritisch kunnen gaan kijken naar wat het beste werkt. Aan de hand daarvan kunnen wij tot een nog effectiever en efficiënter aanbod komen. Bestrijding VSV In 2012 is een nieuw convenant voortijdig schoolverlaten gesloten met de scholen voor VO en MBO waarover uw Raad in december is geïnformeerd met de notitie Volhouden, samenwerken, verbeteren. Wij zijn samen met de scholen tot de conclusie gekomen niet de focus op nieuw beleid te zetten maar vooral vol te houden en te verbeteren. De afgelopen jaren is vanuit alle partijen al veel gedaan en gerealiseerd. Een voorbeeld is het Flexcollege, een voorziening voor overbelaste jongeren in het VO en MBO niveau 1. Daarnaast zijn diverse interventies binnen het onderwijs doorgevoerd of zullen nog worden doorgevoerd om jongeren beter te begeleiden richting vervolgstappen zoals De Overstap bij het VO en ROC. Er is meer aandacht voor en toezicht op verzuim zowel vanuit de scholen zelf als vanuit gemeente via een intensieve aanpak door leerplicht/rmc. Denk hierbij aan sluitende verzuimprotocollen, de scholenbenadering maar ook extra personele inzet om kleinere klassen te kunnen creëren en dus meer zicht op potentiële voortijdig schoolverlaters te krijgen. Het zijn slechts enkele voorbeelden van wat we met elkaar hebben gedaan om uitval te voorkomen. In het najaar zullen wij u nader informeren over de voortgang van het convenant. Starterscoaches Om ook ons bestaande bestand van langdurig werkloze en moeilijk plaatsbare jongeren in deze tijd te begeleiden naar werk of opleiding, zullen de komende twee jaar starterscoaches worden ingezet, ook regionaal. De starterscoaches begeleiden de jongeren in werknemersvaardigheden en werkbehoud en bemiddelen de jongeren naar een baan of onderwijs. Daarnaast ondersteunen de starterscoaches de werkgever bij het in dienst nemen van een jongere om de werkgever zo veel mogelijk te ontzorgen. Dit heeft in het verleden tot succesvolle resultaten geleid. 2. Creëren van kansen Met het schaarser worden van vacatures, zien wij dat het nodig is om de instroom van jongeren op de arbeidsmarkt te stimuleren zodat jongeren (tijdelijk) werkervaring op kunnen doen en vanuit daar op eigen kracht door kunnen stromen op de arbeidsmarkt. Vanuit het jongerenloket worden daar ook oriëntatieplaatsen en proefplaatsingen ingezet. Daar voegen wij in 2013 en 2014 de startersbeurzen en startersbanen aan toe. Daarnaast zetten we in op het bevorderen van het aantal leerwerkplekken.

5 4 Startersbeurzen Wij zijn van plan om het instrument de Startersbeurs in te zetten om jongeren uit de regio aan een leerwerkplek op een gepast niveau te helpen. De starter ontvangt hier een tegemoetkoming van de werkgever voor, waar de werkgever voor wordt gecompenseerd vanuit de regio Nijmegen. Doel van het project is dat de jongere met de werkervaring die hij/zij opdoet, daarna op eigen kracht een passende functie kan vinden. Ook voorkomt het verdringing van hoger opgeleiden op MBO - vacatures, waarmee mogelijk ook meer werkgelegenheid vrijkomt voor lager opgeleiden. Er zullen in 2013 en startersbeurzen beschikbaar zijn. Startersbanen Zoals hierboven staat omschreven, wordt zowel regionaal als lokaal het nodige gedaan om jongeren aan het werk te helpen. Helaas beseffen wij ons ook dat het door de financiële onzekerheid voor werkgevers nog lastiger wordt om de groep langdurig werkloze jongeren aan te nemen. Om te voorkomen dat deze groep wordt ingehaald door de jongeren die net afstuderen, zijn wij als gemeente Nijmegen van plan om 50 werkervaringsplekken voor jongeren tot 27 jaar te creëren. Hiermee kunnen Nijmeegse jongeren voor maximaal een jaar aan de slag bij een werkgever. De werkgever krijgt hiervoor een loonkostensubsidie (90% van het Wettelijk Minimum Jeugdloon). In ruil hiervoor dient de werkgever de jongere relevante ontwikkelingsmogelijkheden en reële kansen te bieden. Bevorderen leerwerkplekken In december 2012 heeft de meerderheid van uw raad de motie van Groen Links, Laat onze jeugd niet thuiszitten aangenomen waarmee wij hebben toegezegd het aantal BBL- leerwerkplekken te bevorderen. Sindsdien lopen er al een aantal initiatieven. Eind 2012 hebben wij een startsubsidie verleend aan het Stimuleringsfonds, een initiatief van een aantal bouwbedrijven in de regio (BORN Nijmegen en Schilder scool, de opleidingsbedrijven voor resp. de bouw- en schildersector in de regio Nijmegen). Doel van het fonds is om jaarlijks 40 leerlingen in de richting metsel- en timmerwerk en 20 leerlingen in de richting schilderwerk te garanderen van een leerwerkplek via een bonus- malus regeling met bouworganisaties. De BBLen stageplekken zijn als verplichting opgenomen in onze bouwopdrachten en die van woningbouwcorporaties en worden beloond als deze verplichting wordt nagekomen. Op dit moment zijn wij in de afrondende fase van het sluiten van het convenant Techniek Werkt (juni 2013 juni 2016). In dit convenant dat met het bedrijfsleven en diverse onderwijsinstellingen is gesloten, is de afspraak opgenomen om jaarlijks 100 extra BBL- plekken en 50 stageplaatsen, voornamelijk op het gebied van techniek, te creëren. Over dit convenant informeren wij u eind juni, wanneer het convenant gesloten zal zijn. Daarnaast lopen op dit moment gesprekken over BBL- plekken met diverse partijen in de Zorgsector, waar op den duur een tekort aan passend personeel dreigt te ontstaan terwijl er nu een overschot aan (met name allochtone) jongeren in de zorg met een niveau 2 is. Bedrijfsanalyse In het kader van inclusieve arbeidsorganisaties zijn wij met het UWV de mogelijkheden aan het verkennen om hoger opgeleide starters op te leiden om bedrijven te analyseren. Met die analyse kunnen vervolgens door het aanpassen van functies en herindelen van werkprocessen werkplekken worden gedestilleerd voor kwetsbare jongeren waaronder ook Wajong jongeren (jobcarving). Dit zal de komende maand verder worden uitgewerkt.

6 5 3. Verbetering aansluiting onderwijs - arbeidsmarkt School ex 2.0 In het kader van het actieplan Jeugdwerkloosheid heeft het kabinet landelijk middelen beschikbaar gesteld aan de MBO- instellingen voor de uitvoering van de aanpak School ex 2.0. Met de aanpak worden met begeleidings- en ombuiggesprekken gediplomeerde mbo ers gestimuleerd door te studeren en te kiezen voor een studie met arbeidsmarktperspectief. Het is een vervolg op het succesvolle School ex-programma waartoe de MBO- Raad tijdens de crisis van 2009 het initiatief nam. Passend leren en werken Het project Passend leren en werken wordt in juni gestart, met als doel MBO- studenten met een beperking hun opleiding af te laten ronden en een passende duurzame baan te laten vinden. Dit wordt uitgevoerd door het REA- college in samenwerking met het ROC en de gemeente. Borisbaan Een van de speerpunten van ons beleid is het behalen van een startkwalificatie. Een startkwalificatie biedt een jongere namelijk beter arbeidsmarktperspectief. Er is echter een kleine groep waar dat niet voor is weggelegd. Daarom gaan wij de komende tijd van start met een project van het UWV, Borisbaan. Dit is een project voor jongeren in het Voortgezet Speciaal Onderwijs en PraktijkOnderwijs (met of zonder perspectief op een startkwalificatie) die via loopbaanoriëntatie en een traject in een erkend leerbedrijf met een branchecertificaat naar een duurzame plek op de arbeidsmarkt worden geleid. Financiën en planning De provincie Gelderland heeft in het kader van de Regionale Sociale Agenda beschikbaar gesteld ten behoeve van het thema arbeid voor de jaren 2013, 2014 en Voor een groot deel zullen deze middelen worden ingezet om de arbeidsparticipatie van jongeren regionaal te bevorderen. De middelen dienen voor 50% te worden gecofinancierd. Daarnaast heeft het kabinet aan de hand van een brief van minister Asscher en minister Bussemaker in maart besloten extra middelen beschikbaar te stellen om een impuls te geven aan de aanpak jeugdwerkloosheid in de arbeidsmarktregio s. Voor onze arbeidsmarktregio komt dat neer op voor de aanpak jeugdwerkloosheid in 2013 en Ook deze middelen dienen met 50% te worden gecofinancierd. Wij zijn voornemens om daar aan toe te voegen vanuit het Participatiebudget. In de bijlage treft u een conceptbegroting aan. Hier kan nog van worden afgeweken aangezien er nog onderhandelingen lopen voor een aantal projecten. Hieronder de planning voor het plan van aanpak Jeugd aan het Werk Medio april Ondertekening intentieverklaring gemeente Nijmegen namens de regio 2013 Mei- juni 2013 Afstemming met diverse partners en vooroverleg met regiogemeenten Juni 2013 Uitwerking concreet actieplan juni Afstemming Taskforce Jeugdwerkloosheid - indienen plan bij ministerie vóór 1 juli 2013 Juli 2013 Start implementatie actieplan jeugdwerkloosheid Gelderland Zuid

7 6 Tot slot Jeugdwerkloosheid vraagt om een integrale en samenhangende aanpak vanuit de programma s Werk & Inkomen, Onderwijs en Zorg & Welzijn. Waar dat van belang is, wordt de samenwerking en afstemming onderling al gezocht. Met het oog op arbeidsmarktontwikkeling en Human Capital wordt daar ook Economische Zaken bij betrokken. Wij houden u op de hoogte van de eventuele acties die daarin worden genomen. Wij vertrouwen er op u met deze brief voldoende te hebben geïnformeerd en zullen uw raad vóór het zomerreces informeren over de definitieve inhoud van het actieplan Jeugd aan het Werk opgesteld door de betrokken partijen in de arbeidsmarktregio Gelderland Zuid. Hoogachtend, college van Burgemeester en Wethouders van Nijmegen, De Burgemeester, De Gemeentesecretaris, drs. H.M.F. Bruls drs. B. van der Ploeg Bijlage Begroting en dekking

8 Bijlage Begroting Hieronder volgt een eerste financiële begroting van de projecten die samen met of door de gemeente worden uitgevoerd. Daarin is school ex 2.0 niet meegenomen aangezien de financiering hiervan rechtstreeks vanuit de MBO- raad aan het ROC verloopt. Hetzelfde geldt voor de financiering van het convenant VSV, dat rechtstreeks vanuit het Rijk aan het VO en MBO verloopt. Aantal jongeren Prijs pp Kosten Versterken van het bestaande Uitbreiding formatie Jongerenloket Nvt Nvt Convenant VSV Nvt Nvt Nvt Starterscoaches Creëren van kansen Startersbeurs Uitvoering Startersbanen* Bevorderen BBL Stimuleringsfonds Convenant Techniek Werkt! BBL zorg ** n.n.b. Nvt Nvt Nvt *** n.n.b. Bedrijfsanalyse 20 n.n.b. n.n.b. Aansluiting onderwijs- arbeidsmarkt Passend leren en werken nvt nvt Borisbaan Totaal aantal plaatsen * De startersbanen zijn alleen beschikbaar voor Nijmeegse jongeren. ** Jaarlijks 100 extra BBL- plekken en 50 stageplekken, over de gehele convenantperiode 300 BBL- plekken en 150 stageplekken (tot juni 2016). Over de periode van het plan van aanpak betreft het dus 200 BBL- plekken en 100 stageplaatsen. *** Dit betreft een initieel bedrag

9 1 Dekking Zowel het Ministerie SZW als de Provincie gaan uit van 50% cofinanciering van de plannen. In het onderstaand overzicht laten we zien hoe wij de dekking van de plannen beogen vorm te geven. Extra middelen Regionale Gemeentelijk ESF Ministerie JWL Sociale agenda budget Provincie Uitbreiding formatie Jongerenloket Convenant VSV?? Starterscoaches? Startersbeurzen Startersbanen Bevorderen BBL Stimuleringsfonds Convenant Techniek werkt! BBL zorg?? Bedrijfsanalyse Passend leren en werken Borisbaan