Inspiratie uit de praktijk (PO)

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Inspiratie uit de praktijk (PO)"

Pieter-Jan Wauters
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Inspiratie uit de praktijk (PO) SLO nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling Middagconferentie 'Versnellen & Verrijken' 25 mei 2016 Desirée Houkema & Leonieke Boogaard Doelen workshop Dagelijkse onderwijspraktijk centraal Visie op ontwikkeling / versnellen verkennen Ervaringen met verschillende vormen van "versnellen" in de (eigen) praktijk Inzichten en ervaringen delen Wat werkt wel? Wat werkt niet? Of: Hoe werkt het? En waarom? Wat is "versnellen"? Versnellen is een onderwijskundige interventie die leerlingen op snellere wijze of op jongere leeftijd dan gewoonlijk door een onderwijskundig programma laat gaan. Het kind versnelt niet, maar krijgt stof op eigen niveau en is in gezelschap van ontwikkelingsgelijken! Talentontwikkeling (SLO) 1

2 Doorgaande ontwikkeling Artikel 8 Uitgangspunten en doelstelling onderwijs 8.1 Het onderwijs wordt zodanig ingericht dat de leerlingen een ononderbroken ontwikkelingsproces kunnen doorlopen. Het wordt afgestemd op de voortgang in de ontwikkeling van de leerlingen. [Bron: online.nl/wet/wpo/8.html] Vormen van versnellen 1. Vroege toelating tot groep 1 2. Vroege toelating tot groep 3 3. Een groep overslaan 4. Continue vooruitgang/ bevordering 5. Eigen tempo instructie 6. Themaversnelling 7. Gecombineerde klassen 8. Curriculum verdichting/ compacten 9. Telescopisch curriculum/ verdiepen/ verrijken [Bron: A Nation Deceived, 2004] 10. Mentoring/ individuele begeleiding 11. Buitenschoolse programma s 12. Correspondentiecursussen 13. Vervroegd afstuderen 14. Duale inschrijving 15. Advanced Placement (vervroegde inschrijving op universiteit of hogeschool) 16. Vervroegd afstuderen d.m.v. een staatsexamen 17. Versnelde colleges 18. Vervroegde entree op middelbare school, hogeschool of universiteit Meest voorkomende vormen Vervroegde toelating tot basisschool Versnellen in één of meer vakken Overslaan van één of meer groepen (Deel van) curriculum in kortere tijd (bijvoorbeeld twee jaar in één, of drie jaar in twee) Vervroegde toelating tot vervolgonderwijs (voortgezet onderwijs of universiteit) Talentontwikkeling (SLO) 2

3 Voorbeelden ter illustratie en jullie ervaringen VERSNELLEN IN DE PRAKTIJK Casus Ian: succesvol aangepast, slim en hele snelle rekenaar Ian is een oktober leerling Kiest er als "jongste" in een kleuterklas op een Jenaplanschool nooit zelf voor om "oudstenwerkjes" te maken (dat hoort niet zo...), ook niet als de juf hem uitnodigt dit wel te doen In overleg met ouders als hij 5 wordt: "Je bent nu net zo oud als de andere oudsten..." is voldoende om gewoon mee te stromen met de rest (waaronder zijn vriendengroep van 7 jongens) Kan als 5 jarige in de kleuterklas al uit zijn hoofd rekenen tot 100 Speels gestimuleerd door kleuterleerkracht: is "rekenmachine van de klas" bij telkring, krijgt en maakt moeilijkere sommen (88+3=91) Met 5 naar groep 3 Hoe verder? Vervolg casus Ian Ondanks warme overdracht: doet mee met rekenen in groep 3 (in combinatiegroep 3 4 5) Al snel motivatieproblemen: "Rekenen is stom.." In januari: M4 i.p.v. M3 afgenomen: A, idem op E4 (met uitleg) Juf wil meteen aansluiten op niveau, maar wordt teruggefloten Beleid school: compacten en verrijken in plaats van versnellen Advies IB er: compacten lesstof op groep 3 niveau en dan verrijken "op niveau" (groep 4) de reguliere lesstof is dus geen leerstof Ouders op eigen initiatief in gesprek met directie: wat is de visie? "versnellen" of "aansluiten"? "in groep 8 een probleem, of acht jaar lang een probleem?" Talentontwikkeling (SLO) 3

4 Vervolg casus Ian Besluit directie (inmiddels maart!): rekenen met groep 4 mogelijk School zal oplossing in groep 8 t.z.t. borgen met rijk rekenaanbod Middenbouw t/m groep 4: rekeninstructie met hogere groep Groep 5: rekeninstructie in bovenbouw met groep 6 (als 7 jarige) en zelfstandig werken in eigen groep Groep 6/7: rekeninstructie met hogere groep Groep 8: Geen oplossing... Ian is uitzondering gebleven Vader biedt een jaar lang vrijwillig aan verrijkingslessen te geven op rekengebied, voor meerdere kinderen die uitdaging voor rekenen nodig hebben... School én meerdere kinderen zijn heel blij met deze "oplossing"! Herkenbaar in eigen praktijk? In vergelijkbare situaties: Vanuit welke visie werkt jouw school? Welke mogelijkheden zijn er op jouw school? Hoe verloopt het proces om tot beslissingen te komen en wie zijn hierbij betrokken? Behoefte aan verrijkend onderwijs Talentontwikkeling (SLO) 4

5 Behoefte aan verrijkend onderwijs Waarom? Referentieniveaus, kerndoelen en (regulier) aanbod is afgestemd op 'gemiddelde' leerlingen voldoen niet voor leerlingen met (uitzonderlijk) talent onvoldoende uitdaging binnen het basisaanbod aanwezig talent wordt niet optimaal benut en aangesproken talentvolle leerlingen doen onvoldoende relevante leerervaringen op (Ver)rijk(t) onderwijs Mate van gewenste differentiatie is groot: een hele uitdaging om een afgestemd Mate van gewenste differentiatie is groot: verrijkend aanbod samen te stellen voor een hele uitdaging om een afgestemd alle leerlingen op alle talent /vakgebieden verrijkend aanbod samen te stellen voor bovengemiddelde t/m (hoog)begaafde leerlingen Compacten en verrijken (20 30%) per vakgebied! gemiddeld bovengemiddeld zeer hoog Bron: Talentontwikkeling (SLO) Casus Willemijn: (nog een keer) versnellen? Willemijn is de jongste van vier kinderen Gaat vervroegd naar school: begin van het schooljaar (wordt dat schooljaar in december 4 jaar) Begin groep 3 getest: advies is om middenbouw (Montessori) in twee jaar te laten doen (bouwverkorting) Beleid school: maximaal 1x versnellen, dus advies niet opgevolgd Na groep 3: in een 5/6 combinatie geplaatst op een reguliere school In eerste instantie bloeit ze op Halverwege groep 6: de verveling en de buikpijn speelt weer op Resultaat doortoetsen: scoort op Cito s E7 hoger (A s) dan E6 (B s), op M8 scoort ze B s en C s. Ze is dan net 8. Wat nu? Talentontwikkeling (SLO) 5

6 Vervolg casus Willemijn School bedenkt een plan om Willemijn 2 jaar met allerlei extra s bezig te houden... Willemijn wil dat niet: wil graag gewoon met de klas mee doen, een keer iets niet begrijpen en een vraag kunnen stellen Willemijn gaat dus (op 8 jarige leeftijd) naar groep 8 en krijgt vanaf dag 1 verrijking Ze gaat als 9 jarige naar het gymnasium en zegt voor het eerst in een klas te zitten waar ze met iedereen vrienden kan zijn Verwachtingen? Hoe zal dit uitpakken op het vo? Welke kansen biedt dit? Zijn er risico's? Vervolg casus Willemijn In 5 gymnasium: ze is dan 13/14, slaat de verveling weer toe Ze is zwaar depressief en ziet het leven niet meer zitten... Gaat naar de universiteit in Amerika Ontmoet daar voor het eerst echte peers Komt na een jaar terug Haalt op het ROC in 1 jaar VWO diploma Gaat als 16 jarige studeren Begint op haar 21 e aan promotieonderzoek Talentontwikkeling (SLO) 6

7 Dus...? Matcht dit wel/ niet met je verwachtingen? Ontwikkelingsgelijken & 'peers' "Classrooms are the only place where age matters more than ability" (Dr. Susan Assouline, in: A Nation Empowered, 2015) "No variable correlates more highly with friendship choices than mental age" (O Shea, 1960) "Intellectually gifted children seek out, as friends, either age peers of similar ability or children two or more years older than themselves" (Gross, 2001) Nadelen van niet versnellen Grotere kans op onderpresteren Kans op ontwikkelen gedragsproblemen Ontbreken van 'peers' geeft weinig mogelijkheden voor trainen van sociale vaardigheden Geen beslissing nemen is ook een beslissing! Talentontwikkeling (SLO) 7

8 Ervaringen van leerlingen en ouders PRAKTIJKONDERZOEK VERSNELLEN Uitspraken leerlingen Jongen, net VWO diploma gehaald, 2x versneld: "Het heeft mijn sociale leven omhooggeschoten. Mijn leven is beter is dan ooit. Ik heb meer vrienden dan ik tijd voor ze heb en ik zit dus bijna nooit meer alleen thuis. En ik heb een geweldige vriendin (die 1,5 jaar ouder is)!" Talentontwikkeling (SLO) 8

9 Uitspraken leerlingen Meisje, 5 gymnasium, 3x versneld: over als 9 jarige naar het VO gaan: "Ik was er écht aan toe, ik had het helemaal gehad op die basisschool." over 3x versnellen: "Het heeft me absoluut goed gedaan, ik was de basisschool helemaal zat en ben blij dat ik over een jaar mijn diploma heb." Uitspraken ouders Dochter in 5 gymnasium, 2x versneld: "Ik zou weer voor twee versnellingen kiezen, omdat ik heb gemerkt dat mijn kind emotioneel beter in haar vel zat na de versnellingen. Veel scholen laten een kind niet versnellen omdat ze doodsbenauwd zijn voor emotionele gevolgen. Mijn dochter bloeide emotioneel juist op na de versnelling want ze voelde zich niet meer raar. Ze voelde zich op gelijk niveau en geaccepteerd en toevallig was ze in kalenderleeftijd jonger" Talentontwikkeling (SLO) 9

Vergelijkbare documenten

Inspiratie uit de praktijk (VO)

Inspiratie uit de praktijk (VO) SLO nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling Middagconferentie 'Versnellen & Verrijken' 25 mei 2016 Desirée Houkema, Yvonne Janssen & Leonieke Boogaard Doelen workshop