Algemene principes voor toepassing van coderingen en classificaties in HL7

Transcriptie

1 Algemene principes voor toepassing van coderingen en classificaties in HL7 LN CTI ^لسعودي^ OBX 1 CE NB-4711 <code code= NB-4711 codesystem= > لسعودي = displayname 1

2 Waarom zijn unieke identificatie en codering zo belangrijk? Standaardiseren betekent berichtstructuur (grammatica) afspreken, maar ook dezelfde aanduiding voor objecten en concepten hanteren (geen appels en peren ). Binnen een instelling is wel duidelijk welke stamtabel bedoeld wordt voor identificatie en codering, bijv. Opnamenummers zijn die van DIT ziekenhuis. Artscodes zijn óf lokaal óf komen uit VEKTIS tabel. Laboratoriumbepalingen zijn lokaal gedefinieerde codes. Maar gaat dat ook goed in een transmuraal geïntegreerd zorgnetwerk, waar zender en ontvanger elkaars context niet per definitie kennen? Nee! 2

3 Een voorbeeld van wat er mis kan/zal gaan Regionale gegevensuitwisseling ziekenhuizen: Er worden kruistabellen bijgehouden van de nummers van een patiënt bij verschillende ziekenhuizen (MPI functie). Patiëntnummer wordt (bijv. bij onderlinge dienstverlening) verzonden van ziekenhuis A naar B. Bedoelt ziekenhuis A nu een eigen nummer of heeft het een nummer van ziekenhuis B gebruikt? Landelijke aanvraag van labonderzoeken: Een ziekenhuis stuurt een aanvraag voor onderzoek B345 naar een landelijk opererend laboratorium. Bedoelt de aanvrager nu een eigen code, een code uit de specifieke tabel van het lab of een algemene code? Bij gebruik van het BSN zal dit voor patiëntnummers niet (meer) spelen, maar voor de rest van het EPD des te meer. 3

4 Het verschil tussen ID s en codes!! Een ID (identificatienummer) duidt een instantie van een object aan: een patiënt, een arts, een labaanvraag, een röntgenfoto. Een code duidt een concept aan: een soort patiënt, een type arts, een soort labonderzoek gaat niet om één object, maar om de klassificatie van een object. De termen worden doorelkaar gebruikt (een arts ID wordt vaak aangeduid als artscode ), maar het onderscheid is essentieel in HL7. 4

5 Codes in HL7 v2.x 5

6 HL7 Vocabulary types HL7 defined tables ( HL7 tables ): HL7 Table Event type HL7 Table Acknowledgement code User defined tables: HL7 Table Administrative Sex Suggested values HL7 Table Patient Type (Site Specific Values) No suggested values defined Externe codeersystemen Voorbeelden: ICD-10, LOINC, SNOMED, DBC Onderhoud. 6

7 Voorbeeld HL7 table HL7 defined tables (no exceptions allowed) HL7 Table Acknowledgment code Value AA AE AR CA CE CR Description Original mode: Application Accept - Enhanced mode: Application acknowledgment: Accept Original mode: Application Error - Enhanced mode: Application acknowledgment: Error Original mode: Application Reject - Enhanced mode: Application acknowledgment: Reject Enhanced mode: Accept acknowledgment: Commit Accept Enhanced mode: Accept acknowledgment: Commit Error Enhanced mode: Accept acknowledgment: Commit Reject MSA AA 1234 De standaard zegt keihard dat waarden van dit veld ALTIJD uit deze tabel (0008) moeten komen. Het veld heeft datatype ID. 7

8 Voorbeeld user defined table User defined table (extendable) Niet gebruikt in NL Overgenomen in NL Nader gespecificeerd in NL Toegevoegd in NL PV1 I CHIR^123^ ^Jansen^Jan. Waarden van dit veld moeten uit deze tabel (0004) komen, maar lokale variaties zijn mogelijk. Het datatype is IS. 8

9 Externe Codeersystemen Externe codeersystemen worden gecreëerd en onderhouden door organisaties buiten HL7. Internationaal: bijv. ISO (landcodes), LOINC ( onderzoeken ), ICD ( diagnoses ), SNOMED (terminologie) Nederland: bijv. Vektis (specialismen), DBC Onderhoud (diagnoses, producten), CIBG (zorgverlenerrollen) 9

10 Het probleem van lokaal gedefinieerde codes Lokatie 1: OBX 1 CE ABO^ABO GROUP O^Type O Lokatie 2: OBX 1 CE BLDTYP^ABO GROUP TYPEO^Type O Een mens ziet wel dat dit vergelijkbare resultaten zijn, maar een computer niet. 10

11 Vertaling naar universele codeersystemen Lokatie 1: OBX 1 CE ABO^ABO GROUP^L^ ^ABO GROUP^LN O^Type O^L^ F-D1250^GROUP O^SNM Lokatie 2: OBX 1 CE BLDTYP^ABO GROUP ^L^ ^ABO GROUP^LN TYPEO^Type O ^L^ F-D1250^GROUP O^SNM 11

12 Codes in HL7 v3 12

13 Data Type CD (Concept Descriptor) OID 13

14 De OID t.b.v. identificatie en codering OID staat voor Object Identifier. Het idee is dat elke identificatie en elke code onderdeel is van een systeem waarbinnen deze gedefinieerd is, bijv. Patiëntnummers van ziekenhuis A Zorgverleneridentificatie o.b.v. AGB-Z Laboratoriumbepalingen volgens LOINC De truc is nu om dat identificatie/coderingssysteem zelf weer een unieke identificatie te geven: deze identificatie is de OID van het identificatie- of coderingssysteem. Als de OID van het systeem globaal uniek is en de identificatie/code is uniek bínnen het systeem, dan is de combinatie van die twee een unieke aanduiding voor de identificatie/code gegarandeerd wereldwijd uniek. Vergelijk: OID = identificatie van nummertjesautomaat. 14

15 Waarom zijn OIDs wereldwijd uniek? Gebaseerd op het principe van gedelegeerde verantwoordelijkheid Alle OIDs worden uitgedeeld volgens een boomstructuur, met knopen (nodes) en takken. Nodes horen bij een assigning authority die een identificatie- of coderingssysteem beheert (bijv. HL7 zelf, VEKTIS of een zorginstelling) deze kent sub-oids toe onder de node. Bij nieuwe tak wordt men geacht te controleren of deze al bestaat, maar dat is niet waterdicht. Gevolg: er kunnen wel meerdere OIDs voor één identificatie/coderingssysteem zijn, maar een OID hoort altijd bij één specifiek codeersysteem. 15

16 HL7 in de OID boom 1 Vektis AGB-Z 6 ID Mechanismen 4 HL7 NL Users Vendors 2 HL7 organisations HL7 identified org AGFA HL DICOM 1 Internet 1 US org. 101 US Govt. 840 USA (ANSI) 6 US DoD 840 USA 2 ISO member body 3 ISO identified org. 16 Country assignments 0 ITU-T 1 ISO 2 Joint ISO/ITU-T 16

17 Toepassing van OIDs binnen HL7 versie 3 In het datatype II (Instance Identifier) als de root van het feitelijke nummer. In het datatype CD (Concept Descriptor) als het coding system van de feitelijke code. Voorbeeld 1 (medicatie) is coding system voor G-Standaard artikelnummers (uitgedeeld door HL7 NL) is de code voor Claritine tablet 10 MG er kunnen ook translations voorkomen die synonieme codes voor hetzelfe concept geven (bijv. naar GPK) Voorbeeld 2 (diagnose) is coding system voor ICD-10 I59.13 is de code in deze tabel voor appendicitis 17

18 V3 codeersysteem (medicatie volgens G-Standaard) 18

19 De opbouw van een root OID (codering) root node van HL7.org externe coderingssystemen ICD10 diagnosecodes Theoretisch zou voor ICD10 ook nog via een andere tak een ándere OID kunnen bestaan. Implementatierichtlijnen maken duidelijk welke OIDs gebruikt moet worden binnen HL7 v3. 19

20 Concept Domains, Code Systems en Value Sets in HL7 v3 Een Concept Domain beschrijft een abstracte terminologie, waarin een verzameling concepten wordt gedefinieerd. Een voorbeeld is ActCode in HL7 v3. Een Code System is een specifiek codeersysteem, dat kan worden gebonden aan een Concept Domain. Liefst: internationale coderingssystemen (LOINC, ICD, SNOMED) Anders: lokale coderingssystemen (NHG, G-Standaard, NICTIZ) Eventueel: HL7 specifieke coderingssystemen als er geen universele standaard is (in dat geval valt de OID onder de tak van HL7). Een Value Set is een verzameling codes uit één of meer Code Systems, dat gekoppeld wordt aan een attribuut. Vaak is er een 1-op-1 relatie met een Code System. 20

21 De link tussen HL7 attributen en Concept Domains Person classcode*: <= PSN determinercode*: <= INSTANCE id: SET<II> [0..*] name: BAG<EN> [0..*] administrativegendercode: CE CWE [0..1] <= AdministrativeGender birthtime: TS [0..1] maritalstatuscode: CE CWE [0..1] <= MaritalStatus educationlevelcode: CE CWE [0..1] <= EducationLevel disabilitycode: SET<CE> CWE [0..*] <= PersonDisabilityType livingarrangementcode: CE CWE [0..1] <= LivingArrangement religiousaffiliationcode: CE CWE [0..1] <= ReligiousAffiliation Het concept domain voor het attribuut (van de klasse Person) administrativegendercode is AdministrativeGender. In dit geval heeft HL7 zelf een code system gedefinieerd. Dit code system is de standaard value set voor het attribuut. 21

22 Null Flavors Definitie: An exceptional value expressing missing information and possibly the reason why the information is missing. Bedoeld om expliciet het verschil aan te geven tussen echte informatie en ontbrekende informatie. In HL7 dus bij voorkeur nooit codes gebruiken voor onbekend of overigen. Kan voorkomen bij elk attribuut, behalve als deze mandatory is in de specificaties. 22

23 NullFlavor, voorbeeld Onbekend monsternummer KCL <id nullflavor= UNK /> <id root= extension= /> Geslacht nog niet bekend <administrativegendercode nullflavor="nav"/> <administrativegendercode codesystem= code= F /> 23

24 Null Flavours 24 code NI OTH NINF PINF UNK ASKU NAV NASK TRC MSK NA name NoInformation other negative infinity positive infinity unknown asked but unknown temporarily unavailable not asked trace masked not applicable

25 CNE/CWE qualifier CWE (coded with extensibility): het Code System kan worden uitgebreid t.b.v. een lokale implementatie. Wanneer een code wordt verstuurd in een bericht, mogen ook lokale concepten of vrije tekst gestuurd worden i.p.v. een standaardcode als het gewenste concept niet voorkomt in het standaard Code System. CNE (coded no extensions): het Code System ligt vast en kan niet worden uitgebreid. Wanneer een code wordt verstuurd in een bericht, moet altijd een concept uit het standaard Code System voor het betreffende attribuut worden gestuurd. 25