Het fundament van HL7v3: het RIM en de data types. Tom de Jong co-voorzitter HL7 Pharmacy

Transcriptie

1 Het fundament van HL7v3: het RIM en de data types Tom de Jong co-voorzitter HL7 Pharmacy

2 Definitie van Health Level Seven Health Level Seven (HL7) is een applicatieprotocol voor elektronische gegevensuitwisseling in de gezondheidszorg. De aanduiding Seven slaat op het feit dat het protocol betrekking heeft op laag 7 van OSI netwerkmodel (de applicatielaag)

3 HL7 Standaarden Versie 2.x Messaging methodiek (1987+) Versie 3 Messaging methodiek (1995+) Document methodiek (1999+) CDA: Clinical Document Architecture Services methodiek (parallel) Geadopteerd: CCOW: desktop integration Arden Syntax: decision support

4 HL7 v2 (A01-)bericht MSH ^~\& ZIS AMC ADT^A P 2.2 AL NE <cr> EVN A <cr> PID "" ^9^M11 Vandenberg^Anne^E^^"" F Prinsengracht^22^Amsterdam^^1000PJ^""^P "" "" "" "" <cr> Message Type Segment Segment Field Subfield Subfield

5 HL7 v3: Fragment juni 12 Stichting HL7 5

6 Enkele misvattingen wegnemen: Wij hebben geen HL7 versie 3 nodig, want we gebruiken al XML koppelingen. Vergelijk: Ik hoef geen Engels te leren, want ik ken het Latijnse alfabet toch al. XML is een implementatiekeuze (op representatieniveau) bij gebruik van HL7 (op applicatieniveau). Wij hebben geen HL7 versie 3 nodig, want we gaan met CCD overdracht doen. Vergelijk: Ik hoef geen Engels te leren, want ik vul een standaardformulier in. CCD *is* (een implementatievorm van) HL7 v3!

7 Wat is essentieel aan HL7 v3? Niet berichten, documenten of services. Niet XML of SOAP of rooksignalen. Niet AORTA/LSP of CCR/CCD. Wel: referentie informatie model (RIM) Wel: conceptuele modelleermethode (HDF) Wel: scheiding tussen data- en procesmodel Wel: datatypes (elementaire bouwstenen) Wel: regels voor identificatie & classificatie

8 Versie 3 is gebaseerd op modellen De basis voor alle producten in V3 zijn modellen symbolische, gestructureerde weergaven van (een deel van) de werkelijkheid UML (Universal Modeling Language) is de meest bekende modelleertaal, maar HL7 heeft daar kleine variaties op aangebracht

9 Versie 3 is gebaseerd op modellen Modellen in V3 bieden een taal voor het begrijpen en vastleggen van de betekenis, de vorm en het gedrag van gegevensuitwisseling in de gezondheidszorg Berichten zijn het resultaat van het samenvoegen van gegevens- en procesmodellen: wanneer verstuur ik wat?

10 Informatiemodellen Elk informatiemodel binnen HL7 versie 3 bestaat uit de volgende componenten: Klassen (classes), hun attributen (attributes) en de associaties ertussen (relationships) Data types voor alle attributen en vocabulary domains voor gecodeerde attributen

11 Reference Information Model RIM Vier+twee basisklassen van het RIM (backbone) Role Relationship Act Relationship Entity Role Participation Act

12 Reference Information Model RIM Modelering van de werkelijkheid (voorbeeld) Person A Practitioner Performer Longonderzoek Person B Patient Subject

13 Person classcode*: <= PSN determinercode*: <= PSN name: EN [0..*] birthtime: TS [0..*] model voorbeeld Person A Practitioner perfomer Person B Patient subject Anamnese 1..1 patientperson Person Patient classcode*: <= PAT id*: II [1..1] addr: AD [0..1] telecom: TEL [0..*] 1..1 patient subject typecode*: <= SBJ Anamnese classcode* <= xy moodcode* <= xy id*: II [1..1]... Organization playedby scopedby Practitioner classcode*: <= PRT id*: II [1..1] telecom: TEL [0..*] 1..1 practitioner performer typecode*: <= PRF time: IVL<TS>

14 Entity classcode Living Subject Person Organization Material Place... Performer Author Witness Subject Destination... Participation typecode Observation Supply Procedure Medication Financial... Act classcode Entity Role Participation Act classcode determinercode id code statuscode classcode id code statuscode effectivetime typecode time classcode moodcode id code statuscode Entity determiner Code Kind Instance... Role classcode Patient Provider Employee Specimen Practitioner... Definition Order Intent Event Criterion Act moodcode

15 RIM Reference Information Model RIM Modelering door specialisatie + klonen Persoon A classcode Arts classcode Uitvoerder typecode Anamnese classcode Persoon B classcode Patiënt classcode Object typecode Entity Role Participation Act

16 HL7 Development Framework (HDF) scheiding van data- en (optioneel) procesmodel Use-Case Storyboard Dynamic Interaction analysis: Interaction Model Static Domain analysis: D-MIM Document design: CDA Message design: R-MIM Implementable Message/Document Specification (based on ITS)

17 Data Types Data types zijn de basale bouwstenen voor het samenstellen van iedere gegevensstructuur in HL7 versie 3, of het nu gaat om berichten of documenten. Data types bepalen de eigenschappen van een gegevenselement, maar ook de vorm waarin het wordt weergegeven (d.m.v. vaste XML representatie). Drie releases in gebruik: DT R1 DT R1.1 DT R

18 HL7 v3 Basic Data types (Excerpt) ANY BL Boolean ST Character String INT Integer Number REAL Real Number QTY Quantity PQ Physical Quantity II Instance Identifier ED Encapsulated Data CV CE CD EN PN ON TEL AD TS Code Value Coded Equivalent Concept Descriptor Entity Name Person Name Organization Name Telecom Address Postal Address Point in Time

19 HL7 v3 Generic Data types Compositie van basale Data types: IVL interval SET set BAG bag RTO ratio Notatie: IVL<type> Voorbeelden: Interval TS IVL<TS> Interval PQ IVL<PQ> Ratio QTY RTO<QTY,QTY> Complex: General Timing Specification (GTS)

20 Data Type Hierarchy: e.g. Quantity Types QTY abstract type PQ Physical Quantity with unit MO Monetary Amount with currency unit etc

21 Representatie van data types Elk data type heeft: Abstracte specificatie (semantiek, eigenschappen) XML representatie (syntax, formaat, structuur) XML representatie is vast binnen HL7v3 dus gelijke vorm in berichten en documenten stabiele bouwstenen voor alle HL7v3 varianten Voorbeelden: <id root=. extension=. /> <code code= codesystem=. displayname=. > <translation code=. codesystem=. > <translation code=. codesystem=. > </code>

22 De OID als oplossing voor identificatie en classificatie OID staat voor Object Identifier. Elke identificatie en elke code is onderdeel van het systeem waarbinnen deze gedefinieerd is, bijv. Patiëntnummers van ziekenhuis A Zorgverleneridentificatie o.b.v. AGB-Z Laboratoriumbepalingen volgens LOINC De truc is nu om dat identificatie/coderingssysteem zelf een unieke identificatie te geven: deze identificatie is de OID van het betreffende systeem. Als de OID van het systeem globaal en blijvend uniek is en de identificatie/code is (en blijft) uniek bínnen het systeem, dan is de combi van die twee dat ook. Vergelijk: OID = identificatie van nummertjesautomaat bij de bakker

23 HL7 in de OID boom 1 Vektis AGB-Z 6 ID Mechanismen 4 HL7 NL Users Vendors 2 HL7 organisations HL7 identified org AGFA HL DICOM 1 Internet 1 US org. 101 US Govt. 840 USA (ANSI) 6 US DoD 840 USA 2 ISO member body 3 ISO identified org. 16 Country assignments 0 ITU-T 1 ISO 2 Joint ISO/ITU-T

24 Toepassing van OIDs binnen HL7 versie 3 In het datatype II (Instance Identifier) als de root van het feitelijke nummer is de root (OID) bijv is de extension (patiëntnummer) In het datatype CD (Concept Descriptor) als het codesystem van de feitelijke code is codesystem voor ICD10 bijv. I59.13 is de ICD10 code voor appendicitis er kunnen ook translations voorkomen die synonieme codes voor hetzelfde concept geven

25 V3 coderingssysteem (G-Standaard als bron van codes)

26 Concept Domains, Code Systems en Value Sets in HL7 v3 Een Concept Domain beschrijft een abstracte terminologie, waarin een verzameling concepten is gedefinieerd. Een voorbeeld is ActCode in HL7 v3. Een Code System is een specifiek coderingssysteem, dat kan worden gebonden aan een Concept Domain. Liefst: internationale coderingssystemen (LOINC, ICD, SNOMED) Anders: lokale coderingssystemen (NHG, G-Standaard, NICTIZ) Optie: HL7 specifieke coderingssystemen als er geen universele standaard is (in dat geval valt de OID onder de tak van HL7) Een Value Set is een verzameling codes uit één of meer Code Systems, dat gebonden wordt aan een attribuut in het HL7v3 model (per implementatie). juni 12 Stichting HL7 Nederland

27 Voorbeeld: geslacht Person classcode*: <= PSN determinercode*: <= INSTANCE id: SET<II> [0..*] name: BAG<EN> [0..*] administrativegendercode: CE CWE [0..1] <= AdministrativeGender birthtime: TS [0..1] maritalstatuscode: CE CWE [0..1] <= MaritalStatus educationlevelcode: CE CWE [0..1] <= EducationLevel disabilitycode: SET<CE> CWE [0..*] <= PersonDisabilityType livingarrangementcode: CE CWE [0..1] <= LivingArrangement religiousaffiliationcode: CE CWE [0..1] <= ReligiousAffiliation Het concept domain voor het attribuut (van de klasse Person) administrativegendercode is AdministrativeGender. In dit geval heeft HL7 zelf een code system gedefinieerd. Dit code system is de standaard value set voor het attribuut

28 Null Flavors Definitie: An exceptional value expressing missing information and possibly the reason why the information is missing. Bedoeld om expliciet het verschil aan te geven tussen echte informatie en ontbrekende informatie. In HL7 dus bij voorkeur nooit codes gebruiken voor onbekend of overigen. Kan voorkomen bij elk attribuut, behalve als deze mandatory is in de specificaties

29 NullFlavor, voorbeeld Onbekend monsternummer KCL <id nullflavor= UNK /> <id root= extension= /> Geslacht nog niet bekend <administrativegendercode nullflavor="nav"/> <administrativegendercode codesystem= code= F />

30 Nabrander Al het voorgaande geldt voor ALLE implementatievormen (dus bijv. bij berichten via AORTA/DBC Grouper, documenten zoals CCD) van HL7v3. Je kunt dus niet zeggen: HL7v3 óf CCD, want CCD is een vorm van CDA (later meer) en CDA is een vorm van HL7 versie 3. Tot zover de overeenkomsten nu de verschillen