DE GRONDWET EN HET INZETTEN VAN STRIJDKRACHTEN

Transcriptie

1 DE GRONDWET EN HET INZETTEN VAN STRIJDKRACHTEN Marnix Van Damme Luc De Vos Jan Velaers Leonard F.M. Besselink Emmanuel Vandenbossche Guy Verhofstadt Maklu Antwerpen - Apeldoorn

2 Inhoud Inhoud De Grondwet en het inzetten van strijdkrachten. Een inleidende 9 situering Marnix Van Damme Hoofdstuk I. Een intrinsiek ongewijzigd gebleven bepaling: 9 artikel 167, 1, tweede lid, G.W. Hoofdstuk II. Weinig afgebakende en gesloten begripsvorming 13 Hoofdstuk III. 's Konings bevoegdheid en de mogelijkheid tot delegatie 14 Hoofdstuk IV. Is artikel 167, 1, tweede lid, G.W. aan herziening toe? 16 Afdeling 1. Grondwettekst en constitutionele praktijk 16 Afdeling 2. De gewijzigde finaliteit van het optreden van de 17 krijgsmacht Afdeling 3. De roep om een sterkere demoeratische legitimatie 22 Hoofdstuk V. Enkele pijnpunten De Grondwet en de inzet van strijdkrachten buiten de landsgrenzen 27 Luc De Vos -J.-M. Sterkendries - R. Verbist Hoofdstuk I. Inleiding 27 Hoofdstuk II. De expedities naar Portugal 30 Afdeling 1. Historische context 30 Afdeling 2. Juridische aspecten 31 Hoofdstuk III. Het Mexicaanse avontuur 33 Afdeling 1. De algemene situatie 33 Afdeling 2. De neutraliteit in het gedrang en wettelijke problemen? 35 Afdeling 3. Conclusie en juridische gevolgen van de Mexicaanse 39 kwestie Hoofdstuk IV. Project voor een interventie in China 40 Hoofdstuk V. Het korps van de autokanonnen-mitrailleurs in 43 Rusland ( ) Hoofdstuk VI. De inzet van Belgische militairen in Congo 45 Afdeling 1. De vorming van het Kroondomein en de Force 45 Publique (jaren ) Afdeling 2. Overdracht van de soevereiniteit 46 Hoofdstuk VII. Naoorlogse interventies binnen een internationaal kader 52 Hoofdstuk VIII. Besluit 59

3 De Grondwet en het inzetten van strijdkrachten Bibliografie 61 De Grondwet en de krijgsmacht 63 Jan Velaers Hoofdstuk I. Constitutionele basisbeginselen inzake "de gewapende 63 macht" Afdeling 1. De Grondwet over de krijgsmacht 63 Afdeling 2. De band tussen de krijgsmacht en de Natie 64 Afdeling 3. De krijgsmacht ingebed in de parlementaire democratie 65 Hoofdstuk II. De bevoegdheden van de wetgevende macht 69 Afdeling 1. De wijze van aanwerving van het leger (art. 182 G.W.) 69 Afdeling 2. Het statuut van de militairen bepalen (art. 182 G.W.) 72 Afdeling 3. Het vaststellen van het legercontingent (art. 183 G.W.) 76 Afdeling 4. Het toelaten van vreemde troepen tot het grondgebied 77 (art. 185 G.W.) Afdeling 5. De begroting van landsverdediging 83 Hoofdstuk III. De bevoegdheden van de Koning 84 Afdeling 1. De organisatie en de uitrusting van de krijgsmacht 85 (art. 37 G.W., juncto artikel 107, eerste lid, G.W.) Afdeling 2. De "eminente bevelvoering": de politieke beslissing 88 over het inzetten van de strijdkrachten (art. 167 G.W.) Afdeling 3. De militaire bevelvoering over het leger 104 (art. 167 par. 1, G.W.) Hoofdstuk IV. De parlementaire controle 111 Afdeling 1. De goedkeuring van de militaire verdragen 112 (art. 167, par. 2, tweede zin G.W.) Afdeling 2. Het recht op informatie 114 (art. 167, par. 1, tweede lid, tweede zin G.W.) Afdeling 3. De parlementaire controle door mondelinge en 115 schriftelijke vragen, interpellaties en parlementair onderzoek Hoofdstuk V. De krijgsmacht en de rechtshandhaving 120 Afdeling 1. Het grondwettigheids- en wettigheidstoezicht op 120 beslissingen inzake de krijgsmacht Afdeling 2. Militaire gerechten in oorlogstijd 122 (art. 157, eerste lid, G.W.) Afdeling 3. De houding van de militair t.a.v. (on)grondwettige 131 bevelen Hoofdstuk VI. Besluit 135

4 Inhoud Van constitutionele beslissingsmacht tot vermeende zeggenschap: 137 parlementaire betrokkenheid bij de deelname van de Nederlandse krijgsmacht aan internationale militaire operaties Leonard F.M. Besselink Hoofdstuk I. Inleiding 137 Afdeling 1. Het constitutionele kader 137 Afdeling 2. De Grondwet en ontwikkelingen in het buitenlands 139 beleid Hoofdstuk II. Constitutionele beslissingsmacht over de inzet van de 141 krijgsmacht voor het parlement: de grondwetsbepaling van 1922 Afdeling 1. De oorlog verklaren 142 Afdeling 2. Deelname aan internationale militaire operaties 143 Afdeling 3. De praktijk ten aanzien van internationale militaire 144 actie onder de bepaling van 1922 Hoofdstuk III. De grondwetsherziening van Afdeling 1. De voorstellen van de grondwetscommissie-van Schaik 147 Afdeling 2. Nog enkele voorstellen over inzet van de krijgsmacht 149 Afdeling 3. Een tussenconclusie 152 Afdeling 4. De praktijk onder de bepaling over de in-oorlog- 152 verklaring Hoofdstuk IV. Artikel 100 van de Grondwet van Afdeling 1. Totstandkoming 157 Afdeling 2. De praktijk onder artikel 100 van de Grondwet 164 Afdeling 3. De Eerste Kamer 167 Hoofdstuk V. Een conclusie over de betekenis en toepassing van de 170 Grondwet Hoofdstuk VI. Kan het tij nog keren? 172 Het inzetten van strijdkrachten en de voorafgaande parlementaire 175 toestemming Emmanuel Vandenbossche Hoofdstuk I. Inleiding 175 Hoofdstuk II. De parlementaire controlemiddelen 179 Hoofdstuk III. Regelingen inzake "de voorafgaande instemming" 184 Afdeling 1. Duitsland 184 Afdeling 2. Italie 188 Afdeling 3. De Verenigde Staten van Amerika 188

5 De Grondwet en het inzetten van strijdkrachten Afdeling 4. Belgie 190 Hoofdstuk IV. De internationale parlementaire controle 197 Afdeling 1. De Parlementaire Assemblee van de OVSE 197 Afdeling 2. De Parlementaire Vergadering van de WEU 199 Afdeling 3. De Parlementaire NAVO-Assemblee 202 Hoofdstuk V. Besluit 206 De Europese dimensie van het defensiebeleid 207 Guy Verhofstadt Hoofdstuk I. Inleiding 207 Hoofdstuk II. Europese actie op het terrein 209 Hoofdstuk III. Het pionierswerk van de WEU 211 Hoofdstuk IV. De lange mars van het Gemeenschappelijk Buiten- 212 lands en Veiligheidsbeleid en het Europese Veiligheidsen Defensiebeleid Hoofdstuk V. De recentste evoluties 215 Hoofdstuk VI. De Europese grondwet 218 Hoofdstuk VII. Slotbeschouwingen 223