Voortgangsrapport 2012

Transcriptie

1 Voortgangsrapport 2012

2 R 1 INFORMATIE, DOCUMENTATIE, ADVIES ALGEMEEN Adviesvragen vanuit de overheid en vanuit het wetenschappelijk onderzoek zijn opgevolgd, evenals vragen vanuit de pers. Daarnaast voerde Sensoa een actief persbeleid, met in totaal 150 perscontacten (reactief en proactief) en organiseerde selectief een aantal persconferenties om specifieke initiatieven bekend te maken. Het team Onthaal en Logistiek staat in voor de distributie van alle materialen die Sensoa produceert zowel informatiedragers (folders, posters, flyers, didactische materialen, ) als condooms die in het kader van preventieactiviteiten gratis worden aangeboden. In 2012 verwerkte Sensoa bestellingen van de online shop en ontving condoomaanvragen, wat resulteerde in de verspreiding van in totaal condooms. Daarnaast kreeg Sensoa in het kader van Wereld Aids Dag 137 materiaalaanvragen en verspreidde rode lintjes. De corporate site, sensoa.be, werd voorzien van actuele informatie en haalde (gemiddeld) bezoekers per maand. Het Jaarrapport 2011 werd proactief verspreid naar contacten en is online beschikbaar op Er was overleg en afstemming over de acties die Sensoa en andere organisaties rond Wereld Aids Dag 2012 organiseerden. Sensoa hielp mee aan de acties van Plate-forme Prévention Sida in Brussel, met onder meer een quiltspreiding, en aan het initiatief van Çavaria in de stations van Gent, Berchem, Brugge, Brussel en Sint-Truiden. Deze en andere acties (Antwerp Diner, Knitting Against Aids, Swim For Life) werden ofwel ondersteund met materialen en vrijwilligers of gepromoot via diverse Sensoa-kanalen. Alle uitbaters van homohoreca in Vlaanderen en Brussel waren bereid om de affiche van Levenmethiv.be op te hangen in hun zaak. Sensoa verspreidde solidariteitsaffiches en rode lintjes, het symbool van solidariteit, en bracht het thema van solidariteit met mensen met hiv en aids in de media via verschillende getuigenissen van mensen met hiv. In het federale parlement organiseerde Sensoa een opvallende rodelintjesactie voor de Parlementairen voor de Millenniumdoelstellingen. Verder analyseerde en becommentarieerde Sensoa de nieuwe cijfers rond hiv-diagnoses in België en lanceerde de nieuwe site Levenmethiv.be, de site voor mensen met hiv en hun omgeving. Op vraag van het Instituut voor Tropische Geneeskunde is Sensoa lid van de adviesraad van HIVERA, een wetenschappelijk netwerk gesteund door de Europese Gemeenschap dat de coördinatie van hiv- en aidsonderzoek tot doel heeft. Zo n driemaal per jaar neemt Sensoa deel aan een overlegbijeenkomst om de relevantie van het voorgestelde onderzoek vanuit het standpunt van de doelgroepen te beoordelen en de dialoog tussen onderzoekers en doelgroepen te promoten. Tijdens de jaarlijkse open vergadering, hield directeur Chris Lambrechts een warm pleidooi bij de aanwezige researchers om sleutelgroepen en het middenveld voldoende te betrekken bij het opzetten van onderzoeksprojecten. Zowel Sexpert als initiatieven in Frankrijk maken duidelijk dat zowel de onderzoekers als zij die met de resultaten aan de slag gaan, veel baat hebben bij een optimale samenwerking. Sensoa is ook lid van de advisory board van enkele projecten die worden opgezet vanuit farmaceutische bedrijven. Op die manier draagt Sensoa bij aan de effectiviteit van zowel onderzoek als interventies op Europees vlak. Tweemaal per jaar neemt Sensoa deel aan het European Civil Society Forum on HIV/AIDS. Dit Forum bestaat uit niet-gouvernementele organisaties (NGO s) uit 25 landen en is bijeengebracht door de Europese Unie om het Europese aidsbeleid te adviseren. In 2012 is er veel aandacht besteed aan criminalisering van hiv. Een aantal Europese landen hebben vrij recent wetgevende initiatieven genomen, p. 2 van 23

3 die een ernstige schending betekenen van de mensenrechten. In mei 2013 vindt er daarom een conferentie plaats in Brussel over het thema HIV & Human Rights, waar de NGO s en ook UNAIDS bij betrokken zullen worden. Sensoa nam deel aan internationale congressen en conferenties, zoals de Wereldaidsconferentie (Washington, juli 2012), een conferentie over kwaliteit in de hiv-preventie (Berlijn, april 2012), de Treatment as Prevention and PrEP Summit (International Association of Providers of AIDS Care-IAPAC, Londen, juni 2012) en een Europees seminarie over hiv criminalisering (Berlijn, september 2012). Een verslag van deze internationale bijeenkomsten is telkens opgemaakt en gedeeld met de belangrijkste stakeholders en partners - en indien van toepassing werden aanbevelingen voor het Vlaamse beleid inzake seksuele gezondheid overgemaakt aan het Agentschap Zorg en Gezondheid en aan Vlaams minister van Volksgezondheid, Welzijn en Gezin Jo Vandeurzen. Sensoa presenteerde een aantal posters op het Breach symposium te Brussel in september, onder meer over hiv in dental care. Ook de deelname aan een Europese 'Joint Action on Quality Assurance and improvement in HIV prevention' is onderzocht en, na ruggenspraak met het Agentschap, vervolgens ook toegezegd voor deelname in de work package Practical Application. Sensoa participeerde aan het Vlaams Soa Overleg en fungeerde daarbij ook als secretariaat. Er zijn 2 bijeenkomsten van het netwerk georganiseerd, waaraan naast de beleidsmedewerker soa ook andere collega s participeerden. Tijdens deze bijeenkomsten maakten we gebruik van de mogelijkheid om door Sensoa geplande of ontwikkelde interventies toe te lichten. Het verslag van de bijeenkomst werd rondgestuurd naar alle leden van het overleg en de mailinglijst is up-to-date gehouden. Sensoa is lid van BREACH (Belgium Research on AIDS and HIV Consortium), het netwerk dat onder meer alle Belgische aidslaboratoria en aidsreferentiecentra bij elkaar brengt. Sensoa nam deel aan de tweemaandelijkse bijeenkomsten. Samen met het Instituut voor Tropische Geneeskunde (ITG) nam Sensoa het voortouw om binnen het kader van BREACH ook een Public Health Working Group op te richten. Het was deze werkgroep die het geslaagde BREACH-symposium van 28 en 29 september 2012 organiseerde. Dit symposium plaatste de preventie van hiv naar homomannen en migranten uit Sub- Saharaans-Afrika centraal. Sensoa was één van de drijvende krachten op het symposium. Verschillende beleidsmedewerkers gaven presentaties of begeleidden break out sessions. Beleidsmedewerker Sandra Van den Eynde was medevoorzitter van de plenaire sessie op zaterdagochtend en coachte samen met Eric Florence van het ITG het afsluitend debat waar ook directeur Chris Lambrechts aan deelnam. De erg persoonlijke getuigenis van medewerker Pieter Damen over zijn leven met hiv maakte veel indruk, net als de toespraken van ministers Vandeurzen en Onkelinx die zich duidelijk engageerden om tot een gecoördineerd aidsplan te komen. Sensoa stuurde ook de winnende poster in rond de evaluatie van Safe Sex Zone, die plenair werd voorgesteld. De resultaten van de peiling van de noden en behoeften van Brusselse huisartsen zijn bekendgemaakt en via het jaarrapport overgemaakt aan de opdrachtgever, de Vlaamse Gemeenschapscommissie. ACTIETERREIN JONGEREN (0 tot 25 jaar) Sensoa werkte de nieuwe publicatie voor 15+ af, Link, die nauw aansluit bij en de weg wijst naar de website voor jongeren, allesoverseks.be. Link werd gedrukt in een oplage van exemplaren (half april 2012). Het succesvolle Boekske vol Goesting, waarvan er in de loop der jaren meer dan stuks zijn gedrukt en verspreid, werd uit roulatie genomen. In april 2012 werd Link bekendgemaakt via een gerichte mailing, en werd ook nog promotie gevoerd via specifieke kanalen naar onderwijs, jeugdwerk en de sector welzijn. Van de Tag!-brochure, die zich richt tot pubers van 12 tot 15 jaar, verscheen een gewijzigde herdruk, in p. 3 van 23

4 een oplage van exemplaren. Sensoa nodigde in juni 2012 alle partners uit om deel te nemen aan een strategische denkoefening over de toekomst van relationele en seksuele vorming (RSV) in Vlaanderen. Ter voorbereiding werd een dossier opgemaakt. De conclusies van de denkoefening zullen worden meegenomen naar de planning De aanbeveling is voornamelijk om meer proactief samenwerking te organiseren, dus Sensoa zal daar extra inspanningen rond doen in In het licht daarvan is al een meer intensieve samenwerking georganiseerd rond de Week van de Lentekriebels 2013 en de herwerking van het concept relationele en seksuele vorming (het vroegere Goede Minnaars-concept). De aanbeveling uit het dossier Jongeren en Seksualiteit. Het recht op seksuele gezondheid en ontwikkeling, gepubliceerd door het Kinderrechtencommissariaat in 2011, is verder opgevolgd. Meer concreet werd een brief geschreven aan federaal minister van justitie Turtelboom, met de vraag in te spelen op de opportuniteit van nieuwe Europese richtlijnen omtrent de wet op de seksuele meerderjarigheid. Binnen het verzekeringscomité van het RIZIV vond in 2012 geen overlegvergadering plaats over mogelijke alternatieven voor de maatregel die zorgt voor een gedeeltelijke terugbetaling van anticonceptie voor jongeren onder de 21 jaar. De maatregel zelf werd opnieuw verlengd door federaal minister van volksgezondheid Onkelinx. ACTIETERREIN HOMOMANNEN Mannenseks.be, de gay site van Sensoa, ontving in bezoekers, wat overeenkomt met een gemiddelde van bezoekers per maand of 427 per dag. We stellen opnieuw vast dat het aantal bezoekers is gedaald in vergelijking met vorige jaren, toen soms pieken behaald werden tot duizend bezoekers per dag. Er zijn al verschillende analyses gebeurd om de oorzaken van deze daling te achterhalen. We vermoeden dat het te maken zou kunnen hebben met Google, ook al staat de site nergens op de zwarte lijst. Er zijn reeds verschillende stappen gezet om dit verhelpen, zoals nieuwe artikels voorzien van tussentitels, maar zonder resultaat. Het valt moeilijk te interpreteren op welke parameters Google websites afrekent. Elke regel die ze hebben, krijgt een bepaald gewicht en dat gewicht kan van de ene dag op de andere veranderen. Zodra een website niet langer verschijnt in de eerste 10 zoekresultaten, resulteert dit in een significante daling van de bezoekerscijfers. In 2012 werden 44 nieuwe berichten gepost op de openingspagina, 19 in het voorjaar en 25 in het najaar. De daling die zich in het najaar voordeed, valt alvast niet te verklaren door de frequentie van nieuwsberichten op mannenseks.be. In 2012 werd voorts heel wat tijd geïnvesteerd in de voorbereiding van de verandering van content management systeem van Joomla naar Drupal in We hopen dat deze verandering zal leiden tot een stijging van het aantal bezoekers, mede ook omdat alle artikels dienen te worden nagezien en herschreven volgens de regels van het webschrijven, voorzien van de nodige metadata. Ten slotte is er tijdens de voorlaatste week van 2012 een bevraging over de website gelanceerd, die zal worden afgesloten op 21 januari In 2012 zijn de basisfolders Hiv: De feiten op een rijtje (alle essentiële info over hiv, met aandacht voor co-infectie van soa s en hiv) en Recent onveilige seks gehad? (over PEP en primo-infectie) herzien en herdrukt. De reeks is in 2012 aangevuld met een derde basisfolder, die de komende jaren permanent beschikbaar zal zijn: Soa en hiv test: De feiten. De folder werd verspreid in de stroom van materialen voor de campagne 'Testen: Gewoon doen!' Ook de folder over hepatitis C, gericht naar hiv-positieve homomannen en deelnemers aan de fetisj-scene, is in 2012 herdrukt. Oplages varieerden van tot exemplaren. Daarbovenop is er een herdruk ( stuks) gebeurd van de 6 verschillende stickers ter promotie van p. 4 van 23

5 Mannenseks.be, die elk een eigen preventieboodschap uitdragen. Sensoa leverde advertenties en redactionele bijdragen aan voor diverse publicaties die zich richten tot homomannen. Naast advertenties voor de lopende campagnes bood Sensoa artikels aan voor ZiZo (over PEP, PrEP), Cérébral (over regelmatig testen, hepatitis C, speekseltesten voor hiv) en magazines van evenementen (Leather Pride, Antwerp Pride, Belgian Pride). Diverse artikels over seksuele gezondheid in INCH/Labels werden ondersteund. Sensoa startte verkennende gesprekken met verschillende actoren die werken met homoseksuele asielzoekers, in functie van het opstellen van een behoefteanalyse met betrekking tot de seksuele gezondheid van homoseksuele asielzoekers. Tot zover is vooral Why Me, een Sub-Saharaanse holebivereniging werkzaam in Antwerpen, hierbij betrokken. Why Me heeft tevens in 2012 ondersteuning geboden aan het terreinwerk door met een grote vrijwilligersdelegatie deel te nemen aan Antwerp Pride. Aansluitend heeft Why Me tijdens de netwerkdag van het actieterrein kwetsbare migranten een workshop begeleid rond seksuele gezondheid bij Sub Saharaanse migranten. In de loop van 2013 zal dit netwerk worden uitgebreid met organisaties zoals Merhaba, Omya en Shouf-Shouf. Sensoa heeft een behoeftenonderzoek uitgevoerd naar homomannen in de fetisj-scène. Twee focusgroepsgesprekken werden georganiseerd, één met starters en één met anciens in de fetisj-scene. De verwerking van het onderzoek is gepland voor De resultaten van dit onderzoek stellen ons beter in staat om doelgerichter in te spelen op de noden en behoeften inzake seksuele gezondheid van deze doelgroep. In de loop van 2013 wordt mogelijk een geschikte interventie geconcipieerd. ACTIETERREIN VOLWASSENEN Sensoa bouwde de website voor volwassenen, seksualiteit.be, inhoudelijk verder uit. De reeds bestaande onderdelen werden aangevuld en/of geactualiseerd en twee nieuwe rubrieken, 'Lichaam en seks' en 'Seks en relaties' werden uitgewerkt. Daarnaast werd de site op technisch vlak geanalyseerd naar makkelijke vindbaarheid door zoekmachines. Een aantal technische ingrepen om dit te optimaliseren werden uitgevoerd en opgevolgd. Ook de gebruiksvriendelijkheid werd verhoogd door een nieuw design van de homepage. Met de ontwikkeling van deze website wil Sensoa volgende doelstellingen bereiken: - volwassenen informeren zich over de risico's van seksueel grensoverschrijdend gedrag; - volwassenen verwerven inzicht in diverse aspecten die hun relationele en seksuele gezondheid bepalen; - volwassenen informeren zich om hun kinderen voor te lichten over relaties en seksualiteit, over het voorkomen van seksueel grensoverschrijdend gedrag en veilig omgaan met internet; - bezoekende ouders weten wat ze kunnen doen en waar ze terecht kunnen bij ongeplande zwangerschap, soa en hiv en seksueel grensoverschrijdend gedrag bij hun kinderen. Om de website op een doeltreffende manier bekend te maken bij een volwassen publiek, lanceerde Sensoa op 30 oktober 2012 een publiekscampagne, die intern ontwikkeld werd. Het mediaplan omvatte verspreiding van de campagnebeelden via drie onderdelen van het Boomerangnetwerk: The Cards - gratis verspreide postkaarten, Face2Face - posters in de toiletten van horeca en B-Mat - papieren onderleggers in restaurants. De commerciële waarde vertegenwoordigde het vijfvoudige van het werkelijk betaalde mediabudget. De campagnebeelden werden ook via sociale media verspreid. Daarnaast werd gratis een campagnespotje ontwikkeld dat meer dan maal bekeken werd op YouTube. De campagne werd ruim gecoverd door de pers (belangstelling op radio, televisie en dagbladen ver boven de vooropgestelde indicator). De bezoekerscijfers verdubbelden in de maanden na de lanceringscampagne. Met Libelle.be werd een redactionele samenwerking aangegaan (tweemaal per maand aanlevering van artikel met link), met Mediaplanet en WeZooz.be werden samenwerkingen aangegaan, wat resulteerde in p. 5 van 23

6 de aanlevering van gratis instructiefilmpjes. seksualiteit.be kreeg in bezoekers, waarvan iets minder dan de helft in het laatste kwartaal van 2012 de periode na de officiële lancering. We streven naar een jaarlijkse stijging met 10%. Voor meer informatie over de volgende campagne, verwijzen we naar de ideefiche, die is opgenomen in de Bijlage bij het Jaarplan ACTIETERREIN KWETSBARE MIGRANTEN Sensoa onderzocht de mogelijkheden om, samen met Europese partners, een website te ontwikkelen om kwetsbare migranten toegang te verlenen tot basisinformatie over seksuele gezondheid. Het concept voor de website werd in de loop van 2012 verder verfijnd. Er werd een eerste boomstructuur opgesteld; doelgroepen en functionaliteit werden verder verfijnd. Sensoa heeft met verschillende potentiële Europese partners gesproken en er uiteindelijk voor gekozen om het project samen met de Duitse BZgA (BundesZentrale für gesundheitliche Aufklärung) te ontwikkelen. Andere partners zullen via een adviesgroep bij het project betrokken worden. Er werd een samenwerkingsovereenkomst onderhandeld met BZgA, die begin 2013 getekend zal worden. Om een degelijke onderbouwing van de website te garanderen, hebben we 9 gespreksgroepen met intermediairs gehouden, 6 gespreksgroepen met migranten in asielcentra en bij onthaalbureaus en 1 interview met experts in meertalige websites. Dit werd aangevuld met de informatie die we hebben uit de literatuur. Onze Duitse partner BZgA van zijn kant heeft een literatuurstudie en gespreksgroepen in Duitsland uitgevoerd, om een goed zicht te hebben op de situatie in Duitsland. Het geplande overleg met VIGeZ rond gelijkaardige projecten naar migranten is verschoven naar In december 2012 is alvast een nieuwe projectverantwoordelijke geselecteerd, die het project dat loopt tot eind 2014 zal uitvoeren. ACTIETERREIN MENSEN MET HIV Op 1 december 2012 werd de nieuwe website voor mensen met hiv, levenmethiv.be, gelanceerd en bekendgemaakt. Naast redactionele aandacht en banners, werd er een promotieaffiche (2-zijdig) geproduceerd en verspreid naar onze partners. Externe partners werden betrokken bij de realisatie van de website, zoals de VRT die fragmenten uit de reeks Hiv+ aanleverde. Andere partners werden geconsulteerd als experts met de vraag artikels inhoudelijk na te lezen. Voorts zijn ze ook betrokken bij ontwikkeling van promotiemateriaal (affiche). Daarnaast werd er ook een feedbackgroep opgesteld bestaande uit mensen die leven met hiv. Zij werden op verschillende momenten geconsulteerd: bij de start van het project (feedback op de boomstructuur en concept) en op het einde van het project (het nalezen van alle artikels). De website stond vanaf 12 november 2012 online en kreeg tot eind bezoekers. Het magazine Sensoa Positief voor mensen met hiv, hun omgeving en intermediairs, kende in 2012 zijn laatste jaargang. Het magazine, dat verspreid werd naar zo n abonnees (mensen met hiv, hun omgeving, aidsreferentiecentra (ARC), ziekenhuizen, dokters, bedrijven, andere geïnteresseerden en partnerorganisaties), gaf info over medicatie, leven met hiv, veilig vrijen, projecten.. De redactieraad kwam 3 keer samen. Heel wat materiaal uit de voorbije jaargangen van het magazine werd gebruikt en verwerkt in de website. Vanaf 2013 wordt alle informatie digitaal aangeboden via de website levenmethiv.be en de daaraan gekoppelde elektronische nieuwsbrief die 8 maal per jaar verschijnt De publicatie Over leven met hiv is herdrukt in het Engels en Frans en doelgericht verspreid. In 2012 werd verder onderzocht op welke manier de informatie uit de bestaande brochures over hiv op de werkvloer en seks en relaties na de hiv-diagnose in de toekomst zal worden verspreid. De keuze werd gemaakt het volledige informatieaanbod vanaf 2013 online te verschaffen, geïntegreerd in de nieuwe website levenmethiv.be. Enkel de publicaties Over leven met hiv in het Nederlands, Frans en Engels en de medicatiebrochure Bijsluiter zullen in een papieren versie beschikbaar blijven. p. 6 van 23

7 R 2 METHODIEK- EN MATERIAALONTWIKKELING ACTIETERREIN JONGEREN (0 tot 25 jaar) Met de jaarlijkse Week van de Lentekriebels, die telkens plaats vindt omstreeks Valentijn (14 februari), wil Sensoa relationele en seksuele vorming (RSV) extra in het daglicht te stellen. Het is een initiatief waarmee we de actoren uit het onderwijs en het jeugdwerk stimulansen aanreiken om met kinderen en jongeren rond relaties en seksualiteit te werken. Deze week wordt al sinds 2004 georganiseerd en bekendgemaakt. In het licht van de stijgende soa-cijfers en het dalend condoomgebruik bij jongeren, vestigden we in de Week van de Lentekriebels 2012 extra aandacht op de preventie van soa s. Zo ontwikkelden we onder meer een nieuwe affiche voor scholen, jeugdwerk en andere publieke plaatsen waar jongeren komen. De affiche wil jongeren bewust maken van het risico dat ook zij lopen op soa s, en meer bepaald chlamydia. Daarnaast legt de affiche de nadruk op de noodzaak een condoom te gebruiken en om zich te laten testen. Van deze affiche werden exemplaren naar onderwijs en vrijetijdssector verspreid, waarvan exemplaren door Joetz verzonden werden naar scholen secundair onderwijs. Ook naar de Centra voor Leerlingenbegeleiding werden ze verspreid: het Departement Onderwijs bezorgde alle CLB s een exemplaar van de poster. De persconferentie ter lancering in samenwerking met Technopolis Mechelen werd opgepikt door De Morgen, De Standaard, GVA; Belang van Limburg (voorpagina) en alle radiokanalen. Insteek was het stijgende aantal chlamydia-gevallen bij jongeren. Voor jongeren voorzag de Week van de Lentekriebels tussen 15 januari en 27 februari een wedstrijd op facebook. Een 20-tal scholen nam deel. Tijdens de wedstrijdperiode bereikte de pagina ruim FB-gebruikers en waren er ruim views van de fotopagina. De winnende klas ontving 200 condooms met gepersonaliseerd hoesje. Andere soa-acties waren: Verspreiding van 200 affiches naar een netwerk van hogescholen en universiteiten in Vlaanderen en Brussel. Artikel over soa-preventie in de Artsenkrant + verspreiding van affiches naar huisartsen via hetzelfde medium. Editie van het tijdschrift Zap gewijd aan soa en verspreid via diverse kanalen. Berichtgeving over soa s op jongerengids.be. Uitwerking van een nieuw pakket methodieken voor leerkrachten om rond soa s te werken op school bezoekers op de pagina s met up-to-date informatie over soa s op de website allesoverseks.be in februari In de loop van 2012 startten we met de voorbereidingen van de editie 2013 van de Week van de Lentekriebels, die in het teken zal staan van het verhogen van de weerbaarheid van kinderen en jongeren. Hiertoe ontwikkelde Sensoa, samen met een tiental andere organisaties uit het Forum Jongeren, Seks en Relaties, en met de hulp van jongeren, preventie-affiches voor kinderen en jongeren. De jongerenaffiche wil jongeren weerbaarder maken en hen aanzetten om beter te communiceren over seksueel contact. De affiche voor kinderen kaart het bredere thema van lichamelijke integriteit aan en brengt dan ook verschillende situaties in beeld. Er zijn exemplaren van elke affiche gedrukt, die in 2013 gratis verspreid zullen worden door Sensoa en zijn partners. In het kader van een onderzoek naar de verschillende mogelijkheden rond digitale lesmaterialen en om filmmateriaal op een interactieve manier in een vorming in te zetten, is er opdracht gegeven aan het bureau PlayLane om 3 digitale bordlessen te ontwikkelen rond het thema weerbaarheid - één voor elke graad van het secundair onderwijs. In samenwerking met de Vlaamse MediaMaatschappij (VMMa) werden verschillende fragmenten uit hun eigen producties geselecteerd over thema s als relaties, uiterlijk, rolpatronen, mediawijsheid, seksualiteit en seksueel grensoverschrijdend gedrag, te gebruiken in p. 7 van 23

8 voorlichting aan jongeren, om zo hun weerbaarheid t.a.v. (nieuwe vormen van) seksueel grensoverschrijdend gedrag te stimuleren. Het resultaat is een pakket van 3 digitale bordlessen Over de Grens die gratis gedownload kunnen worden op het digitaal platform Iumi. De feitelijke lancering is voorzien tijdens de Week van de Lentekriebels 2013, op een gelijknamige studiedag op 22 februari Beide activiteiten zijn tot stand gekomen met de steun van het Instituut voor de Gelijkheid van Mannen en Vrouwen. In 2013 voorzien we een evaluatie van (het gebruik van) deze digitale bordlessen, en afhankelijk van de resultaten hiervan zal een beslissing genomen worden over de ontwikkeling van gelijkaardige lessen rond het thema preventie van soa s. De poster met condoomtips voor jongeren is herdrukt in een oplage van exemplaren. De website dichtbijmijnbedshow.be, alsook het bijbehorende lespakket werden gefinaliseerd. Het project werd afgerond en er kwam een eindevaluatie. Naar aanleiding van Moederdag 2012 en in het kader van de actie Elke Mama Telt, die aandacht wou vestigen op het wereldwijd probleem van moedersterfte, werd een extra mailing uitgezonden ter promotie van de website. De site is verder onderhouden en een update van de informatie en het cijfermateriaal wordt voorbereid. De site telde in bezoekers. De leermiddelenbank van Sensoa verzamelt en ontsluit RSV-materialen, deelt de kennis over de materialen en biedt ze aan intermediairs aan ter raadpleging en/of gebruik. Intermediairs die dat wensen kunnen een advies op maat krijgen over de beschikbare materialen. De leermiddelenbank was tot aan de verhuizing naar de nieuwe locatie eind augustus 2012 één dag per week open voor (toekomstige) intermediairs en dat zowel op de locatie in Gent als in Antwerpen; in Gent kon men tot die datum op andere werkdagen ook terecht op afspraak. Sinds september 2012 is de leermiddelenbank op de nieuwe locatie enkel te bezoeken op afspraak. Afhalen van reservaties en terugbezorgen van materialen kan tijdens de openingsuren van Sensoa. In 2012 maakten 715 intermediairs gebruik van de leermiddelenbank, via een bezoek of via een vraag per telefoon of mail. 473 mensen brachten ter plekke een bezoek; er vonden ook 6 groepsbezoeken plaats. Door de verhuizing is een groot deel van de vaste bezoekers uit Gent weggevallen. De collectie is aangevuld met een 100-tal nieuwe materialen. Aanwinsten en relevante digitale materialen zijn onder de aandacht gebracht via de blog en de facebook-pagina. De blog werd gemiddeld 2 maal per week geüpdatet en had unieke bezoekers in Nieuwe didactische materialen die Sensoa ontwikkelt, zijn naar alle regionale ontleenpunten opgestuurd, zodat intermediairs op verschillende plaatsen in Vlaanderen terechtkunnen om het bestaande en nieuwe RSV-materiaal van Sensoa te ontlenen. Er werd, in het kader van de verhuizing, een overeenkomst afgesloten met een nieuw ontleenpunt: het Wereldcentrum te Gent. Er is gezorgd voor een actueel en relevant aanbod voor de Sensoa Shop. Daarvoor zijn de website en de Shopdatabase regelmatig bijgewerkt. De Zweedse dvd Sex on the map is gepretest in graad 2 en 3 van het secundair onderwijs, om na te gaan of die geschikt is om gebruikt te worden in een Vlaamse context. De resultaten wezen uit dat de dvd slechts voor een beperkt publiek in het Vlaamse onderwijs bruikbaar is en bijgevolg niet echt geschikt voor vertaling en opname in de Sensoa Leermiddelenbank. We zoeken verder naar een alternatief. Het project assemblagebank, dat de productie van een map met fysieke, visuele materialen voor RSV beoogt, werd verder ontwikkeld. Om de haalbaarheid te testen werd contact opgenomen met verschillende uitgeverijen en productiehuizen. Uiteindelijk bleef enkel uitgeverij Abimo over. Zij zijn zeer enthousiast om de 4 modules samen met Sensoa uit te werken en een deel van de distributie op te nemen, gezien hun vele contacten in het onderwijs. Na verschillende onderhandelingen rond overeenkomst, concept, materiaal en distributie, heeft Sensoa beslist om in productie te gaan en hiervoor de nodige budgetten te voorzien in p. 8 van 23

9 2013. Er werd een planning opgesteld waarin bepaald is dat de basismodule en de module anticonceptie eind 2013 zullen verschijnen. Op die manier kan de anticonceptiemodule voorgesteld worden in februari 2014 op de Week van de Lentekriebels, aangezien het thema in 2014 anticonceptie is. We namen het concept Goede Minnaars onder de loep en herwerkten het waar nodig. Een uitbreiding met de online realiteit en de aangroeiende groep jongeren met een andere etnische origine was noodzakelijk. We vulden het concept ook aan met nieuw onderzoek. De concepttekst is van feedback voorzien door experts en leden van het Forum Jongeren, Relaties en Seksualiteit. Het concept krijgt een nieuwe naam om de gedragenheid door het netwerk beter te illustreren en wordt in 2013 beschikbaar gesteld. Geactualiseerde Feiten en Cijfers over jongeren en seksualiteit, jongeren en soa's, jongeren en zwangerschap en abortus zijn beschikbaar op de website(s) van Sensoa. Om de wetenschappelijke onderbouwing van interventies naar jongeren te ondersteunen, zijn er geactualiseerde kennisdocumenten beschikbaar over diverse thema s: jongeren en relaties; seksueel grensoverschrijdend gedrag; jongeren, seks en internet; weerbaarheid. Het Vlaggensysteem, dat door Sensoa is ontwikkeld, werd al enkele jaren geleden succesvol gelanceerd naar de sectoren onderwijs, bijzondere jeugdzorg en mensen met een handicap. In de toepassing en het gebruik van het Vlaggensysteem in voorzieningen en settings komen vragen om aanvullingen en aanpassingen naar specifieke ontwikkelingsaspecten, zoals beperking, cultuur, gender en trauma. In hun ontwikkeling vertonen jongeren in deze situaties soms andere gedragingen of zijn de contexten verschillend dan dewelke nu in de normatieve lijst zijn opgenomen. Bovendien is het beoordelen aan de hand van de criteria soms afhankelijk van de specifieke situatie of context. Een vertaalslag is bijgevolg nodig (zie verder bij Raamwerk Seksualiteit en Beleid). In 2012 hebben Sensoa en MOVISIE (Nl) feedbackgroepen met gebruikers en een expertwerkgroep georganiseerd om de verdere doorontwikkeling richting te geven en te concretiseren. Op basis van deze bijeenkomsten wordt in 2013 gewerkt aan een Werkboek vlaggensysteem. Het Werkboek zal dieper ingaan op de criteria, reactiewijzen en context, en tegemoet komen aan de vraag naar bruikbaarheid van de methodiek bij die groepen met specifieke ontwikkelingsaspecten. We maakten in 2012 werk van een actieve jongerenparticipatie bij de werking van het actieterrein jongeren. We deden een beroep op een netwerk van jongeren dat we samenstelden via een samenwerkingsovereenkomst met In Petto, via oproepen voor allesoverseks-reporters, samenwerking met de Wetenschapswinkel, de vrijwilligerswerking van Sensoa, etc. Minimaal willen we ons ertoe verbinden om jongeren te bevragen bij het ontwikkelen van nieuwe producten, om na te gaan of het product aangepast is aan hun noden. Maximaal willen we onderzoeken hoe we jongeren kunnen betrekken bij onze overleg- en besluitvormingsstructuren. Voor deze laatste doelstelling kreeg een studente de opdracht om binnen haar thesisonderzoek over jongerenparticipatie te komen tot aanbevelingen voor Sensoa. Ook werd een eerste Sensoa Jongerendag georganiseerd. Jongeren konden er elkaar beter leren kennen, kregen vorming en ook de kans om feedback te geven op de manier van samenwerken met jongeren. Jongeren gaven de groep ook een nieuwe naam: de Ei-Cel. Het Safe II onderzoeksproject (Sexual Awareness for Europe) - een project onder leiding van het bureau van het Europese Netwerk van IPPF, met subsidies van de Europese Commissie - is verder ondersteund. In samenwerking met de Universiteit Gent is een kwalitatieve bevraging uitgevoerd bij 17 Vlaamse jongeren die vóór de leeftijd van 15 jaar hun eerste seksuele ervaring hadden. Rutgers WPF bracht, als projectleider van het onderdeel onderzoek, alle onderzoeksresultaten samen in een rapport. Sensoa vatte de onderzoeksresultaten en aanbevelingen samen in een leesbare tekst, en lichtte die toe op een uitgebreide bijeenkomst van het Forum Jongeren en Seksualiteit, het Forum XL. Daarnaast werden de resultaten via een persbericht bekend gemaakt aan het bredere publiek, wat tot behoorlijk wat positieve persaandacht leidde. Sensoa nam ook actief deel aan de afsluitende bijeenkomst van het project en p. 9 van 23

10 investeerde in de eindevaluatie en -rapportage van het project. We gingen in op vele vragen van organisaties om hen te ondersteunen in de ontwikkeling van RSVconcepten, publicaties en materialen. Zo droegen we bij aan het Joepie-boek, Dr Schaemroodt van Yeti, en vele andere producten. ACTIETERREIN HOMOMANNEN CAMPAGNE TESTEN? GEWOON DOEN! Er is een campagne ontwikkeld die homomannen wijst op de noodzaak van regelmatig testen op soa s en op hiv na een risicocontact of bij seks met wisselende partners. De campagne sloot conceptueel en vormelijk aan bij de campagne over condoomgebruik Gewoon Doen!, die in 2011 werd gelanceerd. Voor de campagne Testen? Gewoon doen! werden gedrukte materialen ontwikkeld (9 affiches en een basisfolder: Soa en hiv test: de feiten), plus advertenties in gay magazines, virtuele afgeleiden op facebook en mannenseks.be en materialen die ingezet konden worden tijdens de terreinacties en op evenementen (zoals The Belgian Pride, Antwerpen Pride, Leatherpride, Brugge Pride en Oostende Pride). De campagne wordt hernomen in 2013 ter gelegenheid van de World Outgames. Sensoa verzamelde good practices over initiatieven die drempels tot testen op hiv en soa voor homomannen verlagen. In het verlengde hiervan werden initiatieven rond partnernotificatie verzameld. Er werd een beter zicht verworven op de veelheid aan initiatieven voor een betere toegankelijkheid van hiv- en soa-tests voor homomannen en partnernotificatie na een hiv- of soa-infectie. De ingezamelde kennis diende als onderbouwing voor de testcampagne, o.m. voor de onderbouwing van de inhoud van de basisfolder Soa- en hiv-test: de feiten en de slogans op de affiches. Test Out. Het RIZIV betoelaagde voor een project van Ex Aequo (hiv-preventie naar homomannen Brussel en Wallonië), The Warning (vereniging voor mensen met hiv) en Sensoa, dat de haalbaarheid en wenselijkheid van outreach testen voor homomannen in Brussel wou onderzoeken. Dit project werd uiteindelijk niet uitgevoerd, omdat Ex Aequo omwille van interne strubbelingen niet meer in staat bleek dit project te realiseren. Sensoa ontwikkelde gedragsadviezen over strategieën voor risicoreductie (zoals o. m. serosorting) en toetste die aan de inzichten en verwachtingen van intermediairs en van kernpersonen uit de doelgroep. Bedoeling is om homomannen die kiezen voor andere en meer risicovolle preventietechnieken dan condoomgebruik, aangepaste gedragsadviezen te kunnen verstrekken omtrent risicoreductie. Dit vooronderzoek zal dienen als basis van een campagne rond risicoreductie eind Sensoa en partner Ex Aequo engageerden zich voor een gezamenlijk initiatief naar bezoekers van homosauna's, dat wou inspelen op de realiteit dat veel saunabezoekers niet in de mogelijkheid verkeren om gedrukte materialen mee te nemen (wegens b.v. gehuwd of allochtoon), en met het feit dat de sauna s van Brussel en West-Vlaanderen een anderstalig publiek aantrekken. Ex Aequo zou de trekkersrol op zich nemen voor dit project. Voor dit project werden ideeën verzameld, die zouden worden uitgetest tijdens een rondvraag bij uitbaters van homosauna s. Het project werd echter on hold gezet omwille van de interne problemen bij Ex Aequo. Wel zijn er al enkele bezoeken aan sauna s geweest ter voorbereiding. CLUBS MET INTERNATIONAAL PUBLIEK Sensoa en partner Ex Aequo zouden werken aan een gezamenlijk initiatief op maat van de Brusselse club La Démence en zijn bezoekers. Bedoeling was een product te ontwikkelen dat rekening hield met de meertaligheid van het publiek en aansloot aan bij de clubcultuur. Sensoa zou de trekkersrol op zich nemen p. 10 van 23

11 voor dit project. La Démence liet echter weten het project zelf al te hebben uitgevoerd. Een evaluatie volgt in Ex Aequo is uit het project gestapt. De pagina van Mannenseks op facebook kreeg doorheen het jaar 97 nieuwe vind-ik-leuks; 13 mensen haakten af. We hebben in berichten gepost op onze pagina, ruim meer dan oorspronkelijk vooropgesteld. We hebben overwegend links gepost (96), en voor de rest hebben we ook foto's geplaatst (40), links naar filmpjes (15) en simpele status-updates (5). Er zijn ook twee banners van onze 'Testen? Gewoon Doen!' campagne aangeboden aan andere websites in vier verschillende formaten. ACTIETERREIN MENSEN MET HIV In het kader van positieve preventie heeft het actieterrein mensen met hiv de handleiding seksuele counseling van mensen met hiv in 2012 verder verspreid. Na een nieuwe promotieronde zijn er 19 exemplaren op vraag uitgestuurd. Het actieterrein heeft binnen het Observatorium Chronische zieken gevraagd om terugbetaling van seksuele counseling voor mensen met hiv te agenderen. Voorts is er een intern traject gestart- in de vorm van twee brainstormsessies - om positieve preventie als project uit te zetten in een meerjarenplan. Deze denkoefening zal verder gezet worden in Het Eurosupport 6 project heeft een verlenging van één jaar aangevraagd en gekregen van de Europese commissie. Binnen dit project ontwikkelde Sensoa een nieuwsbrief en verwerkte de feedback van de collaborative partners op de Training en Resource Package (TRP). De onderdelen van de TRP werden verder afgewerkt. Sensoa startte de voorbereiding van de finale workshop, samen met projecthouder Instituut voor Tropische Geneeskunde. Zowel associated als collaborative partners werden gecontacteerd en uitgenodigd om deel te nemen aan deze workshop. Ze kregen van Sensoa de nodige praktische en logistieke ondersteuning om hun deelname te bevestigen (hotel en vluchten). Deze workshop zal door de verlenging plaatsvinden in februari WERKGROEP STUDIE In het kader van Sexpert, een grootschalig onderzoek naar seksuele gezondheid en welzijn in Vlaanderen, onder leiding van Prof. Ann Buysse (Universiteit Gent), stond Sensoa in voor de organisatie van het platform gezondheidspromotie. Bedoeling van dit platform was om een goede uitwisseling van informatie te bewerkstelligen tussen de verschillende onderzoekers die aan het project meewerken, en de intermediairs die in Vlaanderen actief zijn op het terrein van de seksuele gezondheid. Op die manier fungeerde Sensoa als scharnier tussen onderzoeks- en werkveld. De informatie uit het Sexpert-onderzoek zal Sensoa de noodzakelijke onderzoeksgegevens verstrekken om zijn activiteiten in de toekomst (nog) beter te onderbouwen en te evalueren. De werkwijze van het platform gezondheidspromotie is in 2012 verder gezet. Er is een overlegplatform georganiseerd om de resultaten van Sexpert I bekend te maken. Er vond regelmatig overleg plaats tussen het team (onderzoekers en valorisatiemedewerkers) en de promotoren. In samenwerking met de valorisatiemedewerkers van het platform zorg is de periodieke nieuwsbrief opgesteld en een lezingenreeks georganiseerd. Er is een lijst opgesteld van relevante partners in de bevraging van de doelgroepen holebi's en allochtonen in Sexpert II. Er is inhoudelijke input geleverd bij de voorbereiding en de uitvoering van Sexpert II (bevraging van de seksuele gezondheid bij holebi's en allochtonen). Sensoa nam een adviserende rol op binnen de stuurgroep van het SOAPP-project (SOA onderzocht in de Professionele en Persoonlijke levenssfeer van professionele bachelorstudenten) van de Katholieke p. 11 van 23

12 Hogeschool Leuven. In 2012 werd de bevraging van studenten uitgevoerd. Dit leverde de volgende belangrijkste bevindingen op: van de bevraagde studenten bleek 77% de laatste 6 maanden seks te hebben gehad zonder condoom waarvan slechts 1/3 zich ooit al had laten testen op soa. Het zich laten testen bleek samen te hangen met de mate waarin studenten ongerust waren over een mogelijke infectie en niet zo zeer met hun (correcte) kennis over het potentiële overdrachtsrisico. Weerstand tegen testen bleek voor vrouwen voornamelijk samen te hangen met schaamte voor de vragen en het onderzoek door een arts, voor mannen waren de bezwaren eerder praktisch van aard (tijd en kostprijs van een onderzoek). In hetzelfde project werden tevens 157 studenten verpleegkunde bevraagd naar hun kennis en attitude over het risico op overdracht van hiv op de werkplek. De resultaten toonden aan dat studenten vaak het risico overschatten en er attitudes op nahielden die niet bevorderlijk zijn voor een goede integratie van mensen met hiv (zowel als professionele collega of als patiënt). Zo vond de meerderheid van de respondenten het aangewezen om de verplegers regelmatig te testen op hiv, 1/5e vond dat hiv-positieve verpleegkundigen hun beroep niet langer mochten uitoefenen en 1/3e van de respondenten vond het recht te hebben om de serostatus van collega s te kennen. Bovendien vond ruim 1/3e van de bevraagde studenten dat ze het recht hebben als verpleegkundige te weigeren voor een hiv-positieve patiënt te zorgen. p. 12 van 23

13 R3 IMPLEMENTATIE EN DE ONDERSTEUNING VAN IMPLEMENTATIE ALGEMEEN Sensoa sensibiliseerde intermediairs en bood coördinatie en coaching bij projecten en interventies die regio-overstijgend waren en/of waarbij verschillende maatschappelijke sectoren betrokken waren. Alle nieuw ontwikkelde methodieken en materialen van Sensoa bevatten een implementatieplan. Om die implementatie te bevorderen, werden relevante partnerorganisaties al van bij de aanvang betrokken bij het ontwikkelingsproces. Op vraag van en Pas Op nodigde Sensoa op 13 maart 2012 alle Belgische organisaties uit die rond jongensprostitutie actief zijn voor een hernieuwde kennismaking. Op het overleg werden een aantal knelpunten in kaart gebracht en werkmethodes uitgewisseld. Daarnaast vonden nog twee overlegbijeenkomsten plaats met het Boys Project. In 2012 werden 8 edities van de elektronische nieuwsbrief verstuurd naar (gemiddeld) abonnees, in hoofdzaak intermediairs. ACTIETERREIN HOMOMANNEN SAFE SEX ZONE Sensoa onderhield de contacten met alle homohorecazaken in Vlaanderen en Brussel en ontwikkelde met het project Safe Sex Zone een aanbod dat is afgestemd op hun noden en mogelijkheden. De homohoreca in Vlaanderen en Brussel speelt op die manier een actieve rol in de preventie van hiv en soa bij homomannen. Een actieve aanwezigheid van de preventie bevestigt de norm van veilig vrijen in het homouitgaansleven. Alle homohoreca met mogelijkheid tot seks ter plaatse in Vlaanderen en Brussel werd minstens 1 keer bezocht. 90% van de Vlaamse homohoreca-uitbaters engageert zich in het project Safe Sex Zone. Sensoa ondersteunde de aanwezigheid van kwaliteitsvolle condooms en glijmiddel op waterbasis door een rol op te nemen als tussenpersoon bij de plaatsing van condoomautomaten en in de verkoop van aantrekkelijk geprijsde condooms en glijmiddel voor gratis verspreiding in de homosekshoreca. Op die manier zorgt Sensoa ervoor dat condooms en glijmiddel op waterbasis prominent aanwezig waren in sauna s en clubs waar homo's ter plaatse seksuele contacten kunnen leggen. Sensoa zorgde in 2012 voor een levering van condooms en zakjes glijmiddel voor gratis distributie in homohoreca met mogelijkheid tot seks ter plaatse De pool van vrijwilligers voor het promotiewerk voor het actieterrein is onderhouden en uitgebreid. Er zijn 2 vrijwilligers gerekruteerd voor Oost- en West-Vlaanderen en 4 voor de regio Antwerpen en Brussel. Elk van hen had een intakegesprek met één van de preventiemedewerkers van Sensoa. Sensoa bood inrichters van holebifuiven en partyconcepten preventiemateriaal aan. Bijkomende aandacht ging naar de Brusselse inrichters van fuiven. Er zijn 42 preventiepakketten (condoompakketjes, posters, drukwerk) verzonden naar inrichters van holebifuiven. Er waren 19 Safe Sex promoacties op holebifuiven en/of homobars. Ook in 2012 werd, op basis van het evaluatierapport (2010) van Safe Sex Zone, gezocht naar nieuwe werkwijzen die kunnen leiden tot een betere beschikbaarheid van condooms en glijmiddel op waterbasis in homosekshoreca. Pistes zoals gratis verstrekking met overheidsmiddelen of gemeentelijke reglementering werden verkend. De problematiek werd besproken tijdens een conferentie (BREACH) en een expertmeeting (Deutsche AidsHilfe). Een proefproject rond gratis verstrekking (uitvoering 2013) werd ontwikkeld met de Dienst Seksuele Gezondheid van Stad Antwerpen. p. 13 van 23

14 Er is een uitgewerkt plan en een begroting opgemaakt voor de aanpak van de preventie van hiv en soa s tijdens (maar evenzeer voor en na) de World Outgames (WOGA) 2013 in Antwerpen. Er zijn 5 momenten van overleg geweest met WOGA omtrent campagnes en samenwerking. Er is een financieel plan opgesteld, er zijn ideefiches uitgewerkt voor de campagne Testen? Gewoon Doen! en voor een vrijwilligerscampagne en er is een eerste draft gemaakt van de planning van activiteiten en taken voor en tijdens WOGA. Indien gezondheid één van de hoofdthema's wordt van het mensenrechtencongres van World Outgames 2013, zullen Sensoa en het Instituut voor Tropische Geneeskunde Çavaria ondersteunen bij de inhoudelijke invulling van het congres. Sensoa betrekt Çavaria en Wel Jong Niet Hetero in een partnerschap omtrent de noden van homomannen en -jongens inzake seksuele gezondheid. Sensoa ondersteunde Çavaria bij de opvolging van de conclusies van de interne studiedag over hiv. Sensoa werkte samen met de Roze Huizen (Vlaanderen) en met de het Regenbooghuis (Brussel) omtrent terreinwerking en homohoreca. Sensoa overlegde 3 keer met Çavaria en Wel Jong Niet Hetero. De terreinwerkers werkten minstens één dag per week in de burelen van Het Roze Huis (Antwerpen), het Regenbooghuis (Brussel) en Casa Rosa (Gent). Het actieterrein heeft eenmaal in voltallige bezetting overlegd met Ex Aequo, daarnaast zijn er nog 3 andere momenten van overleg geweest met 1 of meerdere collega s. De samenwerking met lokale homo-organisaties, zoals Ex Aequo e.a. in Brussel, is verder uitgebouwd. Op 27 oktober 2012 vond er een crisisvergadering plaats omtrent het voortbestaan van Ex Aequo, waar zowel de directeur als een medewerker van Sensoa op aanwezig waren. Sinds die datum zijn er geen personeelsleden meer aan de slag bij de organisatie, enkel nog 4 bestuursleden en 6 vrijwilligers. Op de vraag of Ex Aequo en de missie van Ex Aequo, nog steeds relevant zijn, kwam een eenduidig 'ja'. In welke vorm dit verder moet, is minder duidelijk. Er werden twee opties voorgesteld: Ex Aequo in zijn huidige vorm laten bestaan met meer partnerschappen of een fusie van verschillende Brussels-Waalse organisaties tot een nieuwe grote organisatie die werkt rond seksuele gezondheid. Er is dan ook beslist om enkele werkgroepen op te richten: een strategische planningsgroep, een groep die waakt over de verdere continuïteit van Ex Aequo en een groep die zich zou buigen over dringende oplossingen op korte termijn voor het verdwijnen van Ex Aequo op het terrein. Voor dit laatste heeft de preventiemedewerker van Sensoa zich geëngageerd. Er is een eerste aanzet gegeven om een analyse te maken van de sterktes en zwaktes die leven binnen het netwerk die het terreinwerk mogelijk moeten maken in West-Vlaanderen. Deze analyse wordt begin 2013 afgerond en bijbehorende conclusies worden vertaald naar een verbeterde aanpak van het terreinwerk in West-Vlaanderen. Sensoa steunt samenwerking van homohoreca. In Antwerpen is samengewerkt in de netwerken rond Antwerp Pride en The World Outgames. In 2012 is het voorziene overleg met Le Petit Marais niet doorgegaan. Activiteiten van het actieterrein homomannen zijn permanent onderbouwd met recente onderzoeksgegevens en getoetst aan recente tendensen. Medewerkers van het actieterrein namen deel aan nationale (BREACH) en internationale congressen (Wereldaidsconferentie Washington, CHAPS Bristol) en expert meetings (Deutsche AidsHilfe, Berlijn). Drie posters over activiteiten van het actieterrein werden gepresenteerd tijdens BREACH, waarvan één werd onderscheiden in de poster competition ( Evaluation Safe Sex Zone: Gay businesses participate in the prevention effort ). p. 14 van 23

15 ACTIETERREIN JONGEREN (0 tot 25 jaar) Om de relationele en seksuele vorming (RSV) van kinderen en jongeren in Vlaanderen te bevorderen, en intermediairs daarbij te ondersteunen, bouwde Sensoa in 2012 de nieuwe website over RSV, seksuelevorming.be, die in 2013 officieel gelanceerd wordt tijdens de Week van de Lentekriebels. Er is een uitgewerkt projectplan opgesteld waarin alle te nemen stappen vanaf 2012 tot en met 2015 zijn beschreven. seksuelevorming.be is een gebruiksvriendelijke website die een gidsfunctie vervult voor intermediairs doorheen het volledige RSV-aanbod aan vormingen, methodieken, materialen. De website bevat volgende onderdelen: - een basisaanbod met beschrijvingen van meer dan leermiddelen en methodieken over RSV voor de Leermiddelenbank online. Bezoekers kunnen op een gebruiksvriendelijke manier zoeken in dit aanbod. Naargelang de beschikbaarheid kunnen ze dit materiaal kopen, ontlenen of downloaden; - een overzicht van het vormingsaanbod van Sensoa (zowel open aanbod als vorming op maat) dat online doorzoekbaar is en klanten de mogelijkheid biedt om zich online in te schrijven; - een luik met doorverwijsinformatie naar andere organisaties met een kwalitatief RSV-aanbod; - een inhoudelijk luik dat het thema RSV situeert en onderbouwt met feiten en cijfers over jongeren en praktijkgerichte informatie, met een duidelijke link naar het RSV-handboek van Sensoa; - nieuws over nieuwe materialen, vormingen e.d. Het nut van een elektronische nieuwsbrief is onderzocht; Er is een format uitgewerkt voor elk onderdeel van de website (leermiddelenaanbod, vormingsaanbod, doorverwijsinformatie, achtergrondinformatie, attendering) dat de structuur, inhoud, zoekcriteria en vormgeving vastlegt, en er is een contract afgesloten met een extern webbureau dat instond voor de technische realisatie van de website. De medewerkers van het actieterrein stonden in voor de inhoudelijke invulling, en werden daarbij ondersteund via een opleiding schrijven voor het web en een stijlgids. Ten slotte is er een communicatieplan voor de promotie van de website in de Week van de Lentekriebels 2013 en de communicatie naar intermediairs. De reeds bestaande site seksuelevorming.be kreeg in bezoekers. De website allesoverseks.be is verder geactualiseerd. In 2012 lag de focus op thema s als soa s, seksueel grensoverschrijdend gedrag en weerbaarheid en gender. Er zijn bijkomend 100 nieuwe vragen met aangepast beeldmateriaal ontwikkeld en online geplaatst. De site bevat zo in totaal vragen en antwoorden over seks en relaties. allesoverseks.be is een dynamische website. Sensoa plaatste elke week drie tot vijf nieuwsitems, nieuwe verhalen en wekelijks tot tweewekelijks een nieuwe poll en een nieuwe topic. De homepage veranderde elke week. Jongeren participeerden bij het tot stand komen van de inhoud op de site. 4 allesoverseksreporters schreven in totaal 15 tot 20 berichten (verhalen, topics of nieuwsberichten) per maand. Zij werden redactioneel en inhoudelijk ondersteund bij het schrijven. Er vond 1 introductieavond voor hen plaats. Sensoa dispatchte alle persoonlijke vragen die de jongeren stellen op allesoverseks.be naar de CAW's en JAC's waar een samenwerkingsovereenkomst is mee afgesloten. In totaal werden maandelijks zo n 60 e- vragen doorgestuurd, die door de deskundige medewerker van het CAW of JAC beantwoord werden binnen de 48u. Het netwerk van CAW's en JAC's die de e-vragen opvolgen, is georganiseerd (de partners komen 2x per jaar samen) en ondersteund (1x per jaar is er een training). allesoverseks.be is ook via sociale media-kanalen bekend gemaakt. Followers en sympathisanten zijn geattendeerd op het bestaan en de evolutie van de website. Sensoa was dagelijks actief op de netwerksites. Het aantal fans verdubbelde van 200 naar 400 op facebook. Ter promotie verspreidde Sensoa ook de Allesoverseks-poster (500 ex. in 2012). Al deze inspanningen moesten ervoor zorgen dat allesoverseks.be ongeveer een gemiddelde van p. 15 van 23

16 (unieke) bezoekers per maand behaalde. Ter referentie: binnen het werkingsgebied van Sensoa leven in totaal tussen de 1,2 miljoen en 1,5 miljoen 15-tot 25-jarigen. Allesoverseks.be telde in 2012 in totaal bezoekers. Dat is minder dan in 2011, maar anderzijds steeg het aantal bezoekers van de mobiele versie (m. allesoverseks) tot wat het totaal uiteindelijk op meer dan bezoekers brengt. Een herwerking/vernieuwing van de actuele site wordt voorbereid. Die bestaat ondertussen bijna 5 jaar. Hiertoe werden een literatuurstudie, interne ideefiche en discussienota opgesteld. Er is een digitale versie aangemaakt van het Raamwerk Seksualiteit en Beleid, dat Sensoa ontwikkelde in samenwerking met Child Focus. Het raamwerk is een instrument dat organisaties moet helpen om het beleid op vlak van seksualiteit en lichamelijke integriteit in de eigen instelling/voorziening op punt te stellen. Het is bedoeld om duidelijker beleidsafspraken en engagementen van sectoren en organisaties te formuleren. Het zet organisaties en sectoren ertoe aan om een degelijk preventie- en reactiebeleid uit te werken. In samenspraak met het departement Welzijn is een vertaalslag gemaakt van het raamwerk naar de context van de beleidsdomeinen kinderopvang, (semi-) residentiële én de ambulante hulpverlening binnen de integrale jeugdhulp. De vertaalde modules werden in twee afzonderlijke eindversies van het raamwerk ter beschikking gesteld. Aansluitend organiseerden we op 17 december 2012 een beleidsdomeinoverschrijdende studiedag waarop een bundeling werd voorgesteld van alle goede praktijken inzake preventie en aanpak van geweld en misbruik op kinderen in verschillende contexten. Er waren zo n 220 deelnemers, en de reactie waren zeer lovend. Voor dit project werd een extra subsidie ter beschikking gesteld door het departement Welzijn, Volksgezondheid en Gezin. Ook in samenspraak met het departement Jeugd is een vertaalslag gemaakt van het raamwerk naar residentiële (vakantiekampen) en niet-residentiële settings (speelpleinwerking, jeugdhuizen en jeugdbewegingen). Sensoa organiseerde vorming en opleiding rond het opstellen van een gezamenlijk handelingsprotocol. De sector jeugd doorliep al eerder een heel traject in In samenspraak met het departement Sport is een vertaalslag gemaakt van het raamwerk naar de sportfederaties en naar de sportclubs. Sensoa stelde een implementatieplan op voor organisaties, zodat ze het raamwerk kunnen gebruiken in hun clubs. Dit deden we door het opstellen van een draaiboek met verschillende modules. Najaar 2012 gaf Sensoa ToT s over de vertaling van het Raamwerk Seksualiteit en Beleid, respectievelijk naar de sector Integrale Jeugdhulp, en een ToT Vlaggensysteem naar de sportsector. ToT s raamwerk naar de sector Kinderopvang en de sector Jeugdwerk staan gepland in het voorjaar Bedoeling van deze ToT s is dat de deelnemers vormingsaanvragen van derden kunnen aannemen binnen hun specifieke sector. Deelnemers ondertekenden hiervoor een attest, dat jaarlijks via een intervisie hernieuwd kan worden. Al deze verschillende activiteiten die werden georganiseerd in het kader van de implementatie van het raamwerk in alle bovenvermelde sectoren, werden door deze sectoren zelf betoelaagd, en zijn bijgevolg niet ten laste genomen van het convenant van Sensoa met de Vlaamse Gemeenschap. Sensoa participeert actief in diverse netwerken. Zelf organiseren wij 3 bijeenkomsten van zowel het Forum Jongeren, Seks en Relaties. Dit jaar was er een vierde bijeenkomst: het Forum XL, om het 10-jarig bestaan van het Forum te vieren. Ook waren er 3 bijeenkomsten van de Werkgroep Relationele en Seksuele Vorming (RSV). De Feedbackgroep Seksueel Grensoverschrijdend Gedrag en de Feedbackgroep van Leerkrachten uit het Buitengewoon Onderwijs kwamen elk één maal bijeen. Daarnaast participeerde Sensoa aan de Commissie Gezondheid van de Vlaamse Onderwijsraad (VLOR), het Begeleidingscomité Be Sic van Child Focus en het internationale netwerk dat nieuwe standaarden voor RSV heeft uitgewerkt in opdracht van de Wereldgezondheidsorganisatie. Ten slotte nam een jongerenvertegenwoordiger van Sensoa deel aan de bijeenkomst van het jongerennetwerk YSAFE, die in februari 2012 georganiseerd werd door het Europese IPPF-netwerk. Hij werd tijdens de bijeenkomst verkozen als lid van de stuurgroep van YSAFE. p. 16 van 23

17 Op vraag van partners biedt Sensoa diverse vormen van ondersteuning bij de ontwikkeling en implementatie van educatieve materialen (conceptontwikkeling, inhouden, uitwerking materialen, implementatie/distributie). Het kan daarbij gaan om het geven van feedback en advies, het aanleveren van inhouden of om de gezamenlijke ontwikkeling van producten. Verder biedt Sensoa proactief ondersteuning aan stakeholders die educatieve materialen i.v.m. seksuele gezondheid ontwikkelen. WERKGROEP VORMING Er is een ondersteuningsaanbod voor intermediairs bij opzet en uitvoering van door Sensoa ontwikkelde methodieken en materialen, via onder meer het open aanbod aan vormingen en opleidingen en de organisatie van een Training of Trainers (ToT) rond specifieke materialen, en bij de implementatie van gevalideerde concepten en methodieken die externen zelf ontwikkeld hebben. Sensoa gaf in het voorjaar de ToT (N)Iets Mis Mee? Vlaggensysteem vertaald naar jeugdwerk- aan medewerkers van Jeugd en Seksualiteit. Afspraak is dat we de aanvragen vanuit het jeugdwerk voor opleidingen rond het Vlaggensysteem voortaan aan Jeugd en Seksualiteit doorgeven. Zij gaven hierover 3 vormingen in p. 17 van 23

18 R 4 EVALUATIE VAN INTERVENTIES Het onderbouwen van de activiteiten van Sensoa met goede en betrouwbare wetenschappelijke evidentie is een belangrijk uitgangspunt. Er werd een opleiding aangeboden om collega s te ondersteunen in het gebruik van statistische basisbegrippen en interpretatie bij het gebruik van wetenschappelijk onderzoek. Collega s werden andermaal ondersteund met gewaardeerd advies. Zo werd de bevraging van mannen die seksueel actief zijn in de homofetisj-scène begeleid. Er werden twee groepsgesprekken georganiseerd waarvoor een leidraad werd opgesteld en een wervingsprocedure. Er werd nagegaan wat de noden en behoeften zijn van de respondenten met betrekking tot intrede in de scène en veilig vrijen. De resultaten van de bevraging zullen in 2013 verwerkt worden. Tevens werd feedback en ondersteuning geleverd in de online-bevraging van gebruikers van de website naar homomannen mannenseks.be. Resultaten worden in 2013 geanalyseerd en zullen belangrijke informatie bevatten voor de herwerking van de website. Tot slot werd input geleverd voor een herwerking van de evaluatieformulieren gebruikt in het vormingsaanbod van Sensoa Vorming. De bruikbaarheidsevaluatie van de door Sensoa ontwikkelde methodiek van het Vlaggensysteem werd opgezet. Hiervoor is samengewerkt met de Nederlandse partners MOVISIE en Rutgers WPF. Het onderzoek zelf is uitbesteed aan een externe, onafhankelijke onderzoeksinstelling, de Universiteit Gent. Vanwege een interne personeelswissel bij de Universiteit Gent, werd de aanvang van het feitelijke onderzoek doorgeschoven naar februari Er is een beroep gedaan op het netwerk wetenschappelijk onderzoek om onderzoeksvraagstukken van Sensoa aan te kaarten. De samenwerking met de Wetenschapswinkels resulteerde in 2012 in 4 afgeronde begeleidingen van thesisonderzoeken en 7 lopende onderzoeken die in 2013 gefinaliseerd zullen worden. Volgende thema s werden onderzocht: jongerenparticipatie in Sensoa, anti-choice organisaties actief in het onderwijs, mapping en screenen van organisaties die op internet informatie omtrent seksualiteit aanbieden, keuzes van jongeren onderzoeken met betrekking tot een anticonceptiemiddel, inzetten van sociale netwerksites in het bereiken van jongeren, RSV in Brusselse scholen, en tot slot een peiling naar de jongerenvriendelijkheid van de medische dienstverlening. Alle vormingen en opleidingen van Sensoa, zowel in open aanbod als in-company, zijn geëvalueerd door zowel de deelnemers als de lesgevers. p. 18 van 23

19 R 5 VORMING EN DESKUNDIGHEIDSBEVORDERING Er is een relevant aanbod gerealiseerd van vormingen rond seksuele gezondheid, zowel in open aanbod als in-company, en verder bood Sensoa ook consults aan ter opvolging of voorbereiding van een trainingstraject. Het aanbod werd beter afgestemd op de actieterreinen van Sensoa en richtte zich exclusief tot intermediairs. In 2012 verminderden we het aantal vormingen in open aanbod. Er gingen 40 dagdelen door, waarmee we 161 deelnemers bereikten. Er gingen vormingen door rond seksueel grensoverschrijdend gedrag, lesgeven over soa, seksuele gezondheid algemeen en relationele en seksuele vorming. De meerdaagse vorming over seksueel misbruik werd herwerkt naar ons doelpubliek intermediairs van kinderen en jongeren en werd goed onthaald door de deelnemers. Negen vormingen dienden alsnog geannuleerd te worden. In 2012 werden 172 dagdelen in-company gegeven, waarmee we deelnemers bereikten. Sensoa organiseerde een Leermiddelendag in het Geuzenhuis te Gent, waaraan 48 leerkrachten deelnamen en zo kennis maakten met (nieuwe) materialen rond RSV. De provincie Vlaams-Brabant voorzag een budget voor vormingen over genderdiversiteit in onderwijs en voorzieningen en deed hiervoor een beroep op Sensoa. Uiteindelijk werden er binnen dit voorziene budget ook vormingen over Vlaggensysteem en RSV gegeven, omdat hier meer nood aan was. Vanuit verschillende sectoren worden in-company trainingen rond het Vlaggensysteem aangevraagd. Zo kregen we in 2012 ook een dergelijke vraag vanuit de politieopleiding in West-Vlaanderen, in het kader van hun opleiding over jongerencultuur. De geplande specifieke vorming over seksuele gezondheid voor intermediairs die met Roma werken, is niet kunnen doorgaan. De voornaamste reden hiervoor is het vertrek van de medewerker die deze vorming aan het voorbereiden was en ook zou begeleiden. Er zijn nadien een aantal verkennende gesprekken geweest met mogelijke partners. Het bleek echter niet eenvoudig om een expert te vinden die zelf van Romaafkomst was, en die de vorming mee kon begeleiden. Meteen een bijkomende reden waarom deze vorming voorlopig niet is doorgegaan. De jaarlijkse netwerkdag Seksuele Gezondheid en Kwetsbare Migranten vond plaats op 5 oktober 2012, in de lokalen van het Instituut voor Tropische Geneeskunde. De dag was uitverkocht. 89 intermediairs namen deel, 20 medewerkers van partnerorganisaties en van Sensoa waren betrokken bij de organisatie ervan. Voor deze netwerkdag werkten we samen met het project HIVSAM van het ITG. Zij maakten het mogelijk dat we de prachtige locatie konden gebruiken en verzorgden een workshop. Ook Gh@pro verzorgde één van de workshops. Er waren 3 sprekers in de voormiddag en 10 workshops in de namiddag. De dag werd geëvalueerd via een online bevraging achteraf en de reacties van de 39 respondenten waren quasi unaniem zeer positief. Sensoa heeft het Kruispunt Migratie en Integratie aangeboden om tijdens hun studiedagen voor docenten maatschappelijke oriëntatie een workshop te begeleiden over de module 'Uw seksuele gezondheid', maar voorlopig was er nog geen gelegenheid om dergelijke workshop te organiseren. In 2013 worden de programma s maatschappelijke oriëntatie hervormd. Mogelijk dient er zich een nieuwe gelegenheid aan. Het Agentschap Binnenlands Bestuur (verantwoordelijk voor inburgering) heeft vertraging met de evaluatie en actualisatie van de Climodiek (het handboek Maatschappelijke Oriëntatie). Uiteindelijk start deze evaluatie pas in Sensoa heeft contact met de verantwoordelijke binnen het Agentschap en met de p. 19 van 23

20 personen die verantwoordelijk zijn voor de actualisatie. Sensoa zal dus bij dit proces betrokken worden. Het Agentschap is ook zeer geïnteresseerd in de website voor migranten die we willen ontwikkelen, gezien dit een zeer nuttig werkinstrument voor docenten en trajectbegeleiders binnen de inburgering kan zijn. In het kader van de sensibilisering van reguliere beroepsgroepen in het opnemen van zorg en dienstverlening naar mensen met hiv, zijn minstens 3 bijdragen gegeven binnen de opleiding diversiteit en politie. Voorts zijn, in samenwerking met de apothekersvereniging, de mogelijkheden tot integratie van het hiv-thema geëxploreerd. Op uitnodiging van Tom Dehaene (CD&V) en Jan Roegiers (sp.a) nam Sensoa deel aan een informele sessie in het Vlaams parlement. Beleidsmedewerkers van Sensoa gaven toelichting en duiding bij de thema s jongeren en seksualiteit en seksueel grensoverschrijdend gedrag, en gingen in dialoog met de aanwezige parlementsleden. p. 20 van 23